L
31§3881318§S§§§
Tig» bit
I Or. HtBDd'i Hatmatigai
rit de koffiekamer wordt niets ver
in -r De politic heoft een onderzoek
TW KEDB KAMER.
Hij de voortzetting van hot debat
es art. 33 der Inkomstenbelasting
iplioeerd© Mr. Murciiant. Hij wrde-
l: l .1 het amendement tot versterking
van progressie tegen do bezwaren van
n ficcr Tyd< nar» en anderen, Ier
ssi hij me !e ilo voorgestelde progres
sie op de vermogensbelasting bleef
verdedigen.
Da heer De Meestor bestreed vervol
gens Mr. Murchant, de bezwaren te
gen diens amendement volhoudende.
Het debat duurt voort
(Reeds »n een gedeelte van een vo
rige oplang opgenomen).
Omtrent dc zitting van gisteren
rslechts eenige regcis. althans
wat betreft de replieken over art 33
der
hikomiUnbelasling
(l;ct tarief van heffing) en de daarop
vcoigc-steld© amendementen. Bos c s.
•-in de progressie te verscherpen en
T*r Laan c.s orn inkomens tot I 700
(en niet 650) vrij te stellen.
De heeren Tydeman en De Geer
betreden de sterkere progressie nog
maals met nadruk, de laatste prin
cipieel dc eerste omdat ze te ver
ging. en de lieer Tydeman ksvani
tl ook op tegen de politieke argu
moeialle van den heer Merchant,
da: men hier een bij de stembus ge
dftno belofte om de gelden voor da
f'"- ile wetgeving vooral uit directe
li'-: i tingen had te haten, dus naar
draagkracht, had in te lossen. Te-
g' die bewering kwam ook de heer
Patijn nader op. die tevens elk var-
bond tusschen de «temming over het
amend, en toekomstige beslissingen,
hetzij over de successie, hetzij over de
bi r- en tabaksbelasting, afwees
Door den heer Bos werd 't amend
nog nader krachtig en taletvol (de
Minister van financiën bracht er alle
hulde aan) verdedigd, mede met
't oog op den plicht om. zonder net
vermogen al te zeer to bezwaren, toch
uit do inkomstenbelasting zooveel mo-
galijk de gelden voor de Staatópen-
Monnoering to putten.
Nadat de lieer Kooien had meege
deeld dat dc Commissie van rappor
ti urs, behalve één lid. tegen de amen
dementen was, weiden deze nogmaals
door den Minister bestreden, t Amen
dement-Ter Laan was onnoodig, om-
dat de druk op de laagste inkomens
zeer gering was. En de amend -13os
schenen niet gerechtvaardigd, wijl de
progressie proportioneel moest blij
ven en dus van de Ergunzungssteutr
(voor vermogen) geen afwijkende
•rogressie mocht worden geheven.
Daarenboven zou een te hooge heffing
fraude m de hand werken.
Het slot was, dat het amendement-
Ros c.s. met 59 tegen 2G stemmen en
dat van de heeren Ter Laan c.s. met
05 tegen 20 stemmen werd verwor
pen Art. 33 werd daarop zonder
.stemming goedgekeurd.
Do leden, die vóór het progressie-
nmendement Bos c.s. stemden, waren
do 'hoeren Ter Lnan (Rotterdam),
Hoe res. Teenstra, Eerdmaris, Spiek
man, Sannos, De Jong, Hugenholtz,
Smeenge, Van Leeuwen, Otto, Lief-
tinck Vliegen, Gerhard, Ter Laan
(Den Haag), Limburg, Marchant,
Schaper, Helsdingen, De Muralt, Al-
bnrda, ttoodenburg, Troelstra, Jan-
ninck, Van Deventer en Bos.
Alroo is de schaal voor den aanslag
in do Inkomstenbelasting ongewijzigd
gebleven, zooals die door Minister
Dri lling is voorgedragen
Do belasting der natuurlijke perso
nen wordt gelieven volgons het onder
staande tarief
i^sw IJ288 1.128©3 I 1 I I
tegen den aanslag van aaridoelhou-
ders en ondernemingen, die men zelf
met belastingplichtig maakt, staakte
hij zijn rede, om die nader te vervol
gen, als art. 35 (waarop ook een
amend.-van Nispen, Rhedea is
voorgedragen om voor de dividenden
van 4 pCt of nu rider 2 3/4 pCt. belas
ting te heffen en daarna 1 pCt- meer
boven de uitkeeringen van 5 pCt., nl.
van elke f 100 1 pCt. meer, tot 7 pCt)
weder aan de orde komt.
Heden toch zal de Kamer de voor
dracht nopens het nieuw Acad. Zie
kenhuis te Leiden behandelen en
daarna de salsrisverhooging voor de
stenografen der Staien-Generaal)
waarmee de dag we! geheei zal Z:jn
gemoeid; Donderdag en Vrijdag is er
geen publieke zitting. Het kan dus
wel Dinsdag van de volgende week
worden, voordat t debat over art. 35
weder wordt hervat.
BRAND.
Te Erichem (gem. Buren) zijn ge
heel afgebrand drie huizen, bewoond
door de gezinnen Kusters, v. d. Hey-
den, v. Heerewaarden en Bonton. De
beide eerste perceelen zijn boerde
rijen, het derde een dubbele arbei
derswoning.
DE BRAND TE DIEREN.
Nader wordt uit Dieren gemeld, dat
ook de oudste zoon van Cornelissen, j
bij wien in den nacht van Zaterdag
op Zondag brand ontstond, aan de
gevolgen zijner brandwonden i3 be
zweken.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
fi 30 Cts. per regeL
Niets geheimzinnigs.
Vele vrouwen hebben het vorkeerde
idee. dat elke pijn ter hoogte van de
heupen of in het smalle gedeelte van
den rug „zwakte der vrouw eigen" is
en dient te worden beschouwd als een
kwaal, waarmede vrouwen in het bij
zonder aangedaan zijn.
Zulk een geduldig lijden mag dik
wijls voorkomen, dikwijls is het on
noodig. Nierzwakte, bij vrouwen zoo
wel als bij mannen, veroorzaakt rug
pijn, scherpe steken bij bukken of op
staan, terneerdrukkende pijnen, aan
vallen van moedeloosheid, zenuwach
tigheid, duizeligheid, hoofdpijn, uri-
nekwalen, zwelling der enkels of lede
maten.
Het leven der vrouw maakt haar
i tot een gemakkelijk slachtoffer van
I nieraandoeningen. Het dikwijls in ge
bukte houding moeten werken, de
vorming, de geboorte van kinderen en
de inspannende taak van dezen to
moeten opvoeden, het koeren der ja-
ren, het leven binnenshuis, koude,
koorts, verstopping, enz., zijn dikwijls
de oorzaak van verzwakking der
I de belastbare som 1500 of meer,
doch minder dan ƒ2000, dan is ver
schuldigd 15 benevens 2 voor elk
geheel Uxirug van 100, waarmede
«Ij de som van ƒ1500 te boven gaat.
Is de belastbare som ƒ2000 of meer,
doch minder dan ƒ10 000. dan is ver-
e-.huldigd ƒ25 benevens 3 voor elk
geheel bedrag van 100, waarmede zij
de -om van ƒ2000 te boven gaat.
Is de belastbare som 10.000 of
meer. doch minder dan 30.000, dan
Is verschuldigd 265 benevens ƒ4 voor
elk geheel bedrag van 100, waarme
de zij de som van 10.OD0 te boven
gaat.
Is do belastbare sorn 20.000 of
nicer dan is verschuldigd 665 bene
vens 5 voor elk geheel bedrag van
100, waarmode zij de som van ƒ20.000
te boven gaat
Daarna is een aanvang gemaakt
met art. 33. do belasting dor dividen
den van veiJDOotscitappeii, vereerngin
gen, maatschappijen en slachtingen
met f 5 van elke volle f 100 dividend.
Do hoer Van Vuuren lichtte zeer
Breedvoerig zijn amend, toe 0111 't
percentage van 5 op 2 3/4 lala oor-
wpronkeJijk was voorgesteld) terug te
brengen. Hij kwam opnieuw tegen de
in 't dividend voorstel gelegen dub
bele belasting op, tegen 't gelijk tref
fen van hooge eu logo dividenden,
tegen de voortdurende amortisatie
die er 111 gelogen is en betoogde dat
men den bloei en de oprichting van
n ijverheidsooderaemingen er door te
gengaat, verplaatsing naar elders er
van 11 do hand werkt en fraude aan
wakkert, terwijl men bovendien de
gemeenten do aangewezen middelen
voor hun behoeften ontneemt Te mid
den van een lainr historisch betooz
Begint dan met het gebruik van
Foster's Rugpijn Nieren Pillen, die
nieuw leven en kracht aan duizenden
vrouwen gebracht hebben. 1-Iet is uw 1
plicht, zoowel voor u zelf als voor uw
huisgezin, om de eerste verschijnse
len niet te verwaarloozen. Wacht niet
totdat uw kwaal zioh verder kan ont
wikkelen tot waterzucht, suikerziekte,
nierontsteking, niersteen.
Te Haarlem verkrijgb. bij de heeren
K. van Eden, Spaarne 38, en J. J.
Göppinger, Gr. Houtstraat 147a. Toe
zending geschiedt franco na ontv. v.
postwissel k t 1.75 voor één, of f 10.
voor zes doozen.
Eischt de echte
Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, wei
gert elke doos. die
niet voorzien is
van nevenstaand
handelsmerk.
WAARSCHUW INS I
Stadsnieuws
HAARLEMS ZANGGENOT.
De liedertafel Haarlem's Zanggenot,
onder de muzikale directie van den
heer K. II. Kerkhoff, sloot gisteren
avond haar concertseizoen met een
drukbezochte uitvoering in de groote
zaal van de Vereeniging.
Het eerste deel van het programma
bracht uitsluitend werk van onderge-
teekende een onderscheiding die
ik natuurlijk ten zeerste op prijs stel,
maar die mij de billijke beoordeeling
der praestaties van het koor en de
medewerkende solisten juist niet ge
makkelijker maakt.
Het koor opende met Mijn Hof, er»
dat wel op uitnemende wijze. Klank
en voordracht getuigden zoowel van
de goede hoedanigheden van het koor
als van de muzikaliteit en het diri-
geertalent van den heer Kerkhoff.
Het andere koorwerk- „Morgenlied",
6laagde minder goed. De inzet der
tweede bassen was niet gelukkig, en al
herstelde zich dit ook vrij spoedig, de
onrust door de aanvankelijke misluk
king teweeggebracht, bleef toch op
de gebeele uitvoering van ongunst;-
gen invloed. Gelukkig had de lieder
tafel na de pauze in een paar flinke
en vrij moeilijke werken gelegenheid
tot revanche welke gelegenheid zij
r:iet ongebruikt liet. In Boers' „Des
j Heeren Huis' althans gaf zij zooveel
1 verdienstelijks en moois dat mijn mee-
r.ing over de capaciteiten van deze
I oude Haarlemscke corporatie niet
anders dan een gunstige kan zijn. Tot
slot van den avond werd nog eens ge-
j z angen „De Gypten" een der laat»
eie en beste mannenkoorcompoeities
van Zanggenot'e vroegeren directeur
N H. Andriessen.
Solisten waren dezen avond mej Jo
hanna" Reeser, alf, de heer Willem
Knikker, viool, en mej. Annie Puscli,
piano-solo en begeleiding De eerste
zong in het eerste deel twee liederen
uit „Levensmorgen" en het Juliann-
lierje „Een Lentekind" in het tweede
deel „Du bist die Ruh' en „An die Mn-
6ik' van Schubert en „Allcrseelen'
van Rich. Strauss. Mejuffr Ree- r
heeft een orgaan van ongewone
kracht en in de middentonen voor
al van benijdenswaard timbre.
Maar, m. i. doordat zij altijd te veel
geeft cn te weinig de ademhaling be-
heerscht, krijgt haar voordracht iets
zwaars en straks, en mist het soepele
en weeke dat voor de gekozen Schu-
bert-Iiederen en niet minder voor dat
van Strauss, zoo absoluut onmisbaar
is. Overigens wijdt mej. R. wel zorg
aan haar uitspraak en geeft zich blijk
baar nauwkeurig rekenschap van wat
zij zingt. Haar succes bij de toehoor
ders was niet gering-, groot genoeg
zelfs om haar tot een bis-nummer
(«en van Nicolai s „Loverkens') te no
pen-
De heer Willem Knikker is te Haar
lem reeds bekend als een violist van
talent. Dat talent sprak uit het warm
gespeelde „Adagio" in het eere'e
deelniet minder uit de twee dee Ie n
van een Concert van Wieniawski, die
hij na de pauze voordroeg en waarin
hij vrij wat virtuositeit ontwikkelde;
en het allermeest eigenlijk wel uit
zijn toegiftje want ook hij oogstte
levendigen bijval waarin ook zijn
samenspel met de begeleidende juffr.
Pusch het meest viel Ie roemen.
Laatstgenoemde pianiste gaf. behal
ve de welverzorgde begeleiding van
zang- en vioolnummers, als solo-voor
dracht de bekende Polonaise van
Liszt Dit was een misschien wel wat
stout ondernemen; maar. bleek ook
de bravour van haar spel niet altijd
op de ruimte der zaal berekend, mej-
Pusch leverde door haar bijdrage wel
bewijzen voor haar muzikaliteit on
technisch kunnen en zij bracht in
elk geval een niet onwelkome afwis
seling in het aan ernstige en gedra
gen nummers wel wat overrijke pro
gramma.
PHILIP LOOTS.
WAT DE VEREENIGING TEGEN
MISHANDELING VAN DIEREN
DOET.
Van heit geregelde optreden der
Vereeniging tegen Mishandeling van
Dieren voor Haarlem en omstreken
worden (buiten de verrichtingen der
asphyxiatieiind^lh Uing) alouds dufle-
maandeLijksd.'je rapporten opgemaakt
Omdat daaruit blijkt hoeveel nut
tig werk deze vereeniging verricht,
dat allesbehalve van algemeene be
kendheid is, volgt hier eon uittreksel
uit het verslag over de drie eerste
maanden van 1914.
Het spreekt voor zichzelf. Een aan
bal kleinigheden lieten we nog aotii-
terwége, in verband met de plaats
ruimte.
In ihet aooeven genoemde tijdperk
werd kreupeUhieid bij paarden vrij
veelvuldig waargenomen en het ge
bruik deir lijdende dieren tijdelijk,
ontzegd. Zoo werden door den heer
Kruymel, rijksveearts, onderzocht:
Een vosmOrrie, die vvèl stapvoets
mocht gaan, dooh voor dravend werk
ongeschikt was.
Een roodschimmel is naar don sla
ger verwezen, terwijl een vospaord
hersteld is.
Ook zijn wegens kreupeljlieid tijde
lijk buiten dienst gesteld een bruin
paard eu oen schimmel.
Een kreupele schimmelhit van oen
meikhandelaar was reeds na enkele
dagen rust weer hersteld-
Een voshit leed aan oen zelfde ge
brek, dooh was ook reeds na enkele
dagen geschikt voor den arbeid. Ie
mand had een paard, waarmede frrnj
brandstoffen van liet terrein bij het
Goederenstation reed, een hevigen
zweepslag tegen den buik gegeven
zonder dat hiervoor de minste aanlei
ding bestond. Tegen dien voerman
werd proces-verbaal opgemaakt en
hij is gestraft met f 1 boete subs. 1
dag hechtenis.
Bij liet bestuur kwam een sdWrijven
in van iemand die verontwaardigd
was over de wijze waarop een koet
sier van een bestelwagen der Holl.
Spoor, aan den bek van zijn paard
gerukt en met de zweep had gesla
gen. De koetsier is over zijne 1 vonde
lingen onderhouden en zal bij herha
ling van het gebeurde door zijn chef
worden ontslagen.
Voortdurend wordt getracht een be-
Saoorlijke bespanning der trekhonden
te bevorderen en ook nu weer werd
aan verschillende personen, due nog
geen trekstangen aan hunne karren
hadden aangebracht, aangezegd dit
te doen.
Aan iemand anders werd het ge
bruik van zijn schurftigen trekhond
verboden.
Tegen oen ander werd proces-ver
baal opgemaakt wegens het rijden
met een kreupelen trekhond, nadat
een van te voren gegeven waarsdhoi-
wing niet was opgevolgd.
Tevens werd procesverbaal opge
maakt tegen twee menschep die hun
trekhonden aan de duwkruk van de
kar hadden vastgemaakt, zoodat de
dieren met de keel trokken doordat
het borsttuig te boog was opgescho
ven.
Tegen iemand die een bok mishan
delde is deswege procesverbaal op
gemaakt. en hij ie bij vonnis der
rechtbank van 23 April rnei een boete
van f 1 subs. 1 dag hechtenis ge
straft.
Aan slagers werden jchletslachtr
maskere verstrekt
Anderen werd aangezegd een trek-
stong aan hun karren te laten aan
brengen of die te laten verbeteren.
Op de beide voorjaorspaa(denmark
ten werd weer gewaakt tegen mis
handeling en onnoodig siaan der aan
gevoerde paarden. Ook wend het aan
houdend rondjakkeren en in het zweet
jagen, zooals sommige paardenkoop-
lul gaarne doen. tegen gegaan
Bi} het aanvoeren van zand cn
bouw materialen werd weer zooveel
mogelijk toezicht gehouden en werd
een paard buiten dienst gesteld we
gens kreupelheid.
Over het ulgemeon was de toestand
der voor dit werk bestemde paarden
vrij goed.
Op de veemarkten werden geen
overtredingen geconstateerd. ook
thans werd woei w.Dineer de gelegen
heid zich voordeed tot afschaff.'ng'der
oogkleppon aan de paardentuig
aangeraden, gaandeweg worden de
oogkleppen afgeschaft.
Op den Schoterwoj werd het defec
te tuig van ten hit die voor een woon
wagen was aangespannen op aanwij
zing hersteld en een te kleme hond
die onder dien wagen w as aangespan
nen vrij gelaten.
Spaarhuis.
We ontvangen 't jaarverslag der
N. V. van Eigen nuis-, spaar- on hy-
eek verzeker i ng te Haarlem.
Daaraan ontleemn wij:
In 1913 werden 5 hypotheek: erzake-
ringen afgesloten, tot een totaal be
drag van f 21.30b, uitsluitend op 1 te
llingen, door geldschieters aan eigen
spaarders verstrekt.
in 1U13 werden aangenomen 134
voorstellen voor £16 spaaraandee'.en.
Op 9 |K>li*sen werd in 1913 aan 8
persenen f 30.000.— directe hypo
theek verstrekt tot het koopen of bou
wen van een eigen hals, terwijl voorts
14 pol.ssen werden airegeven voor
37 5,10 spoaranndeelen, waarop
f 32.9X).hypoheekgarantie na een
bepaald aantal jaren werd pegeven.
De balans sluit met een bedrag van
f 260.435.29.
De winst- en verliesrekening wijst
een saldo van f 3 952.23 aan.
Een concert in Parijs.
De heer en mevrouw Vogel te Haar
lem zijn uitcenoodïgd 12 Mei te Parijs
mede te werken in een concert, dat
onze Inndpenoote Annio I.ieftinck al
daar, iii de Snlle Pleyel met haar
a capella koor zal geven rnet mede
werking van de claveciniste mad.
Irëne Reiohert.
Den 20sten en 27st«n Mei concer-
feeron de heer en mevrouw Vogel te
Londen, zoo meldt het „N. v. d. D.".
Bloembollen.
Twee heeren. belast met hel onder
houd van de parken van den koning
van Engeland, brachten dezer dagen
een bezoek aan bloemisten te Haar
lem en omstreken in verband met de
levering van bloembollen voor de ko
ninklijke parken zoo meldt het
„N. v d. D.".
EXAMEN L. O.
Haarlem, 5 Mui. Geëxamineerd 8
ral, Candida ten. Opgekomen 7.
Geslaagd de heeren: II. F. Roobeek,
G. P. H. Veltman, J C. Vermeulen,
allen uit Beverwijk.
LANDWEER.
VERGOEDING EN ONTHEFFING
VOOR KOSTWINNERS.
Do Burgemeester van. Haarlem
brengt, in verband met de bij open
bare kennisgeving gedane oproeping
onder de wapenen van dienstplichti
gen bij de Landweer voor de in dit
jaar te houden oefeningen ingevolge
art 11 der Landweerwet, in herinne
ring het le, 2e en 4e lid van art. 15 bi3
van genoemde wet, luidende
Indien tengevolgo van het verblijf
onder de wapenen of in werkelijken
dienst van oen dienstplichtige bij de
Landweer voldoende middelen tot
levensonderhoud ontbreken of zouden
komen le ontbreken aan zijn gezin of
aan dat waartoe hij behoort of waar
in hij als pleeskind is opgenomen,
dan wel aan personen, die hem in
den eersten of den tweeden graad
van bloed- of aanverwantschap be
staan, dan wordt, zoo den dienstplich
tige goen ontheffing van den werke
lijken dienst wordt verleend, aan het
gezin of aan bedoelde personen, naar
door Ons te stellen regelen, op hun
verzoek eene vergoeding uit 'sRiiks
kas toegekend van niet meer dan één
gulden en vijftig cent voor eiken dag,
dien de dienstplichtige in werkelijke',
dienst is.
De uitbetaling der vergoeding ge
schiedt naar voorschriften van Onzen
Minister van Oorlog.
Vergoeding, als in het eerste lid
bedoeld, wordt niet toegekend voor
den tijd, dien de dienstplichtige vrij
willig krachtens art. 13 onder de wa
penen is.
Vestigt voorts de aandacht op het
volgende
lo. Verzoekschriften om ontheffing
ook indien daarbij .tegelijk vergoe
ding wordt gevraagd moeten ge
adresseerd zijn aan de Koningin; ver
zoekschriften, waarbij enkei vergoe
ding wordt gevraagd, aan den Minis
ter van Oorlog
2o. Verzoekschriften enkel om ver
goeding en die, hetzij om vergoeding,
hetzij ontheffing, moeten worden on-
derteekend door hen, die de vergoe
ding noodig hebben, en bovendien
door den dienstplichtige: verzoek
schriften enkel om ontheffing behoe
ven alleen onderteekend te worden
door den dienstplichtige;
3o. Alle verzoekscnriften moeten
worden ingediend bij deu Burgemees
ter der gemeente van inwoning hou
den belanghebbenden buitenslands
verblijf, alsdan bij den Burgemeester
der gemeente, waar de dienstplichtige
in hel verlofgangersregister van de
Landweer staat ingeschrevende
Burgemeester zorgt voor do opzen
ding der verzoekschriften
4o. De beslissing op elk verzoek
wordt door den Minister van Oorlog
rechtstreeks ter kennis van belang
hebbenden gebrachtwordt vergoe
ding toegekend, clan wordt daarbij
tevens niedegodeeld het toegekende
bedrag
De Burgemeester voornoemd noo-
digt mitsdien allen, die vermeenen
aanspraak te kunnen maken op ver
goeding of ontheffing, uit, hunne
daartoe strekkende verzoekschriften
zoo mogelijk ongeveer zes weken vóór
den dag van opkomst onder de wape
nen of in werkelijken dienst persoon
lijk ter Gemeente-Secretarie (2de Af
deeling) in te leveren, tusschen des
voornnddngs 9 uur en des namiddags
2 uur.
Alsdan zal tevens aan belangheb
benden gelegenheid worden gegeven,
hunne aanvragen toe te lichten, ter
wijl desgewenseht verder de noodige
inlichtingen zullen worden verstrekt.
Formulieren voor aanvragen om
vergoeding zijn kosteloos ter gemeen
te-secretarie te verkrijgen.
DE GEVELWEDSTRIJD VAN
„BOUWKUNST".
De Haarlemsche afdeeling van de
Maatschappij tot bevordering der
Bouwkunst hield Dinsdagavond een
bijeenkomst van leden en genoodig-
den. waarin de uitreiking plaats had
van de bekroningen toegekend in den
vijfden gevelwedstrijd
De uitreiking geschiedde 'door
Jhr. mr J. W. G. Boreel van Hogè'an-
den, oud-Burgemeester van Haarlem
en werd bijgewoond door den Burge
meester Jhr. mr. W. B. Sandberg,
den wethouder den heer Joh de
Breuk, den Gemeente-secretaris Mr.
dr. J. Wyteina, met hun dames, pn
eenige leden van den Raad.
De heer A. W. Weiss man, voor
zitter, verwelkomde, namens het be
stuur de aanwezigen, in het bijzonder
Jhr. mr. J. W. G Boreel van Hoge-
landen, die het denkbeeld voor de
prijsvraag heeft geopperd, den Bur
gemeester van Haarlem, Wethouder
De Breuk, de juryleden en de eige
naars en architecten der bekroonde
gebouwen.
Prijsuitreiking
Daarna gaf de heer Weissman het
woord aan Jhr. mr. J. W. G. Boreel
van Ilogelanden, die ongeveer als
volgt sprak:
Dames en Heeren Daartoe door
het Bestuur der afdeeling Haarlem
cn Omstreken van de Mij. tot bevorde
ring der Bouwkunst uitgenoodigd,
heb ik mij zeer gaarne bereid ver
klaard om hedenavond de medailles
en getuigschriften uit le reiken, toe
gekend in den gehouden vijfden gevel-
wedstrijd. Ik kan mij niet ontveinzen,
dat ik deze eer op hoogon prijs stel,
omdat ik daarin het bewijs meen te
mogen zien dat men mij te Haarlem
nog niet geheel vergeten is, maar
vooral ook omdat het hier geldt een
geesteskind te Haarlem geboren, dat
aanvankelijk niet zoo heel best groei
de, maar dat ten slotte gebleken is ge
noegzame levensvatbaarheid te be
zitten om zijn vijfde geboortejaar
heden te vieren. Misschien is het een
weinig overmoedig, maar ik heb in
dien gevelwedstrijd altijd iets meer
gezien dan juist alleen een mooi ge
veltje, hoe aangenaam en streel end
dit ook voor "t oog moge zijnik heb
daarin mecnen te mogen opmerken
uiting van het kunstgevoel der in
woners dezer stad, en omdat Haar
lem mij lief is, was dit voor mij een
oorzaak van groote vreugde als die
erwezenlijkt wordt.
Ik had eerst gemeend dezen avond
mij eenige opmerkingen op architec
tonisch gebied te mogen veroorloven,
maar een artikel waarvan ik onlangs
kennis nam, heeft mij van gedachten
doen verandoren; daarin werd ge
waagd van cubisme en futurisme en
daarvan gesproken als van eene Ita
liannsche rooverbendo die de wereld
kwam bedotten: ik heb daarin voor
mij, ofschoon noch futurist noch cu
bist, eene aanwijzing gezien, om op
het gebied dor bouwkunde geen roo-
ver te worden en mij niet <0 wagen op
een terrein waar ik niet thuis hoor;
ik heb het bordje voor mij „verboden
toegang Art. 461" daarop zien staan,
en ben voorbij gcloopen; hetgeen ik
met dos te meer gerustheid deed, daar
ik wist dat het hek wijd open etond
voor den ge-achten spreker van straks
die ongetwijfeld op uitnemende wijze
uw aller belangstelling zal weten op
wekken.
Ik blijf dus op het terrein van den
leek; maar ook een leek kan gevoe
len de groote waarde, hot blijvend
genot, die in eene 3choone bouwkunst
zijn gelegen- ik meen bovendien, dat
wij niet alleen daarin schoone lijnen,
hechte gebouwen moeten zien, maar
dat wij iets meer daarin kunnen le
zen; dat wij daarin vinden de ziel van
ten volk.
Daarom troffen miij de woorden
door een Fransch gemeenteraadslid
Amsterdam aangehaald: Objets
nani més avez vous done une Ame,
qui s'attache a notre Ame et ia forme
d'aimer'?
.Ta, zij hebben een ziel die grootfiche
gebouwen die ons voorgeslacht ons
hebben nagelaten, die statige kerken
getuigende van hun godsdienstzin; die
schoone woningen die spreken van
de l>ehoefte die zij hadden in den
strijd des alle daagschen levens, zich
te omringen van voorwerpen die door
hunne schoonheid opheffend werken.
Is het n;et eene prachtige gedachte
dat juist na. zelfs gedurende onzen
erooten worstelstrijd voor vrijheid en
recht, onze kunstzin zich ontwikkel
de en de HoUandsche Renaissance
een van de meest eervolle plaatsen in
de kunstgeschiedenis zich wist te ver
wen-en? Is het niet inte.ressant te le
zen hoe een Chr-istiaan Huygens te
midden van zijne vele bezigheden
zich met ide minste bijzonderheden
van den bouw zijner woning inlaat,
juist omdat ook voor hem in de lijnen
en de vormen eene hoogere beteeke-
nis ligt?
1 hoe merken w ij de décadence
van ons volk in het minder schoone
zijner gebouwen tot aan het midden
der vorig© eeuw, toen zoo menig
schoon bouwwerk is verdwenen om
dat hert te oud was; en zooveel tot
stand gebracht, dat of slordig lap-
w erk erf leelijk werk was?
Maar gelukkig, die booze tijd is voor
bij: de eerbied voor het schoone in het
oude is teruggekeerd, men zoekt naar
nieuwe banen, het streven naar ware
schoonheidszin herleeft, en daar ik
vooral in de bouwkunst het karakter
j volks méén te mogen opmerken,
daar denk ik gaat die vooruit, dan
mogen wij verwachten dat ook ons
dierbaar vaderland op geestelijk en
intellectueel gebied schreden in de
goede richting zet, en om met Kruger
te spreken ook hier alles „recht kom"
en ook in de eerste plaats in de goede
stad onzer inwoning „Haarlem", waar
van zoovele schoone gebouwen rrij
dikwijls tot opbeuring en verkwik
king zijn geweest.
Dames en hoeren ik heb u niet te
lang beziggehouden met u te ertol-
len wat ik in dezen eenvoudigen ge
vel wedstrijd zcoal zag. (Applaus).
Bij loting, die door mevrouw Sand
berg geschiedde, werd nog toegekend
een gouden medaille aan de Holland-
sche IJzeren Spoorweg Maatschappij,
voor het Stationsgebouw, en een zil
veren medaille aan den heer A. J.
Reyndors. voor de villa ..Maria' nan
de Zandvoorischelaan, architect dr
lieer J. v. d. Ban.
Door den Annnemersbond was voor
den eersten-prijswinner nog een extra
medaille beschikbaar gesteld. Burge
meester Sandberg nam den prijs voor
ae gemeente Haarlem in ontvangst.
Haarlem als Kunsts tad.
Daarna gaf de heer Weissmun
eenige beschouwingen ten beste over
„Haarlem s Glorie in de Beeldende
Kunst".
Haarlem is reeds sinds bet begin
van de 15de eeuw bekend in de kunst
gescnieuenis. De aloude parochiekerk
van Sim Bavo werd schooner her
bouwd. Deze icuw had een eigen
bouwtrant, Do Gothische stijl heeft
in zijn opkomst n.ei veel •egonstand 1©
kampen gehad. De Groote Kerk is een
voorbeeld van de late periode der
Gothiek. Iedereen wordt bij een be
zoek door de majesteit van bet ge
bouw getroffen. Daarin is het ideaal
van de stemming der bouwer tot
uiting gebracht.
Voor den afbouw der steericn gewel
ven kon men in de 16de eeuw niet vol
doende geld verzamelen. Evenwel de
eiken gewelven zijn zoo schoon, dat
men niet treurt om het semis der
steenen gewelven.
In 1520 werd de houten toren met
lood bedekt, voltooid. Hij vervangt
schoon den steenen toren, dien
aan de westzijd© had willen bou
wen, maar die te zwaar werd voor
liet gebouw. Van de oorspronkelijke
versierselen is weinig meer over.
Spr. herinnert aan dc versierselen die
de kerk tooiden.
De kerkbcschilderingen zijn naar
de inusea overgebracht. Het SchM-
dersboek van Karei van Manden heeft
do namen van de Haarlemsche kerk-
schilders aan de vergetelheid ontrukt
De 15de eeuw bracht groote veran
deringen in de schilderkunst. Tot nu
toe schilderde men al fresco of op pa-
neclen met verf met eiwit gemengd
en door vernis gedekt. De gebroeders
Van E.vck vonden het mengen van de
met olie uit, waardoor de
schilderijen een duurzamer karakter
kregen. De kunst van het schilderen
in olieverf werd ook te Haarlem n-
oerd. Ouwater was een der eerste
Haarlemmers die met olieverf schil
derde.
Geertjen van St. Jans was een leer
ling van Ouwater, die 0. a. voor de
Janskerk schilderde, b.v. een altaar
luik, dat zich nu in het Hofmuscum
te Weenen bevindt. Hij was de even
knie van de beste landschapschilder
der 17de eeuw. In hot Haarlemsche
museum is geen werk van dezen schil
der, wel in het Rijksmuseum te Am
sterdam. Mocht het Rijksmuseum
eenmaal anders worden ingericht
dan volgens het centraliseerend stel
sel, dan zou het stuk in het Haarlem
sche museum thuis bchooren. Spr.
herinnert aan verschillende Haarlem
sche schilders, 0. a. Maerten van
Heemskerk, Moet ert en Cornel is Cor
nells zen.
Corneliszen schilderde reeds schut
tersstukken, die reeds goede kwali
teiten vertoonden. Hendrick Goltzius
voornamelijk graveur. Hij is
een der bekendste plaatsnijders ge
worden.
De eerste jaren van den 80-jarigen
oorlog drukten op de ontwikkeling
van de kunsten te Haarlem. Toer
zich meer en meer Vlamingen hiei
vestigden, kwam de nijverheid tot
bloei. Onder hen was Lieven de Key,
wiens bouwwerken nog Haarlem sie
ren, o.a. het oorspronkelijke Prove
niershuis, de Waag, de VleesdblhaJ en
de toren van de Nieuwe kerk.
Jacob van Kampen was de bouw
meester van een volgend geslacht,
dat zijn rijkdommen niet in de ge
vels, maar in de interieurs zocht uil
te drukken. Hij bouwde te Haarlem
de Nieuwe kerk, te Amsterdam he'
Koninklijk Paleis en Stadhouderlijke
Paleizen.
Zijn medewerker was Pieter Post
die o.a. het huis van Rijnland t<
Halfweg (nu de suikerfabriek) bouw
de en het Huis ten Boscb.
Spreker herinnerde verder aar der
bouwmeester De Bray. In het begin
van de 17de eeuw werd Haarlem de
leerschool van vele jonge schilders
o.a. Soutman, De Grebber. Torrcntiue
en Frans Hals, weike laatste reeds
door zijn tijdgenoolen zeer gewaar
deerd werd Later ging men zijn
kunst ouderwetsch vinden De !9de
eeuw heeft Frans Hals weer onfdekr.
Dirk Hals en Adriaan Brouwer
schilderden voornamelijk binnenhui-
zen. Verspronck en Jan de Rray:
Adriaan en Isaac van Oslade waren
leerlingen van Frans Hals Brega en
Dussart noemde spreker eveneens.
Hierbij herinnerde spreker aan be
kende plaatsnijders en aan de land
schapschilders, oa. Salomon Buys-
dael, Jacob van Ruysdael, Van
Goyen, Jan van der Meer, Philip
Wouwerman, Klaas Berchem en Pie
ter Molïjn.
De heer Weissman besprak voorts
de stilleven-schilders. Saenrcdam waa
een bekend kerken-achilder en -teeke
naar.
Job Berckheyde schilderde gebou
wen.
Merkwaardig, dat in de 17de eeuw
zooveel schilders van den eers'en
rang werkten, merkte spr op.
In de 18de eeuw verminderde de
welvaart en daardoor ging ook de
kunst achteruit Men slaagde er niet
in, om in de 18de eeuw Haarlem weer
tot bloei te brengen.
Spreker hoopte door zijn voordracht
meer liefde voor de beeldende kunst
aangebracht te hebben (Applaus
De heer J R Lasschuit. vice-
oorzitter, dankte den heer Weiss
man voor zijn voordracht.
Hierna werd de bijeenkomst geslu
ten.
Benoeming.
De agent van politie 3de klasse Bijs
ter is benoemd tot rechercheur bij de
recherche alhier in de plaats van den
rechercheur Veen. die benoemd werd
ot gemeente-veldwachter te Heem
stede.
Herijk.
Donderdag 7 Mei van 8 1:2—12 uur
heeft de herijk pleats in het lokaal
Paudpoort voor du bewoners van den
Kruisweg en van 1 -4 uur voor (ie be
woners van Janswejr en Stationsplein.
