Hutton Oagsus
Voor Eer en Recht.
TWEEDE BLAD
Vrijdag 8 Mei 1914
Binnenland
KATII. £OCL\LE WEEK.
Dc Kath. Sociale week zal Git jaar
van 8 tot 15 November to Enschedé
worden gebonden.
WOLFIIEZE ONDER DEN HAMER.
Nauwelijks is de angst ons ontno
men, dat do heerlijkheid Doorwertih,
vóór eenige maanden ten openbaren
verkoop aangeboden, in handen zou
iviaiHen van bouwspeculantem en v ill ar
park-ondernemers, of daar dreigt
uit denzedden hoek een nieuw go-
vaar: zooals dewSr dagen werd mede
gedeeld komt in Juni de (heerlijkheid
Wolfheze onder den bomer zoo
Bciirijft "t Handelsblad.
En wederom sidderen de vrienden
van het behoud onzer Nederlandscho
nat uur-monumenten
Wolfheze heeft weinig grafmedkun-
dige beteekenis: er zijn feitelijk geen
historische herinneringen, aan ver
bonden; vroeger bestond er een lluis
Wolfheze, doch dit is sedert eenigo
eeuwen verdwenen. De heerlijkheid
Wolfheze heeft in tie laatste eeuwen
steeds behoord bij de Doorwerth; reeds
in 1716 kwam zij in liet bezit der Bciv
ILnck's, na daarvóór het eigendom to
zijn geweest van de bailije dei- Duab-
sclie orde te D'tnedht, die de heerlijk
heid in leen hield van den huize
Montfoort. Na do Beniinck's waren
hot de baronnen van Brakell van
Doorwerth, die eigenaars werden.
En het is ook uit dit geslacht, dut
WolOoeze nu verkocht zal worden,
aangezien op het oogenblik eigenares
is een baronesse Van brakell, gehuwd
met een der zoons van onzen oud-
gcuverneur-generaal Van Heutsz.
Wolfheze is in al die jaren naar
den naam en ook inderdaad nooit
iets minder geweest dan een uitver
koren heerlijkheid!
Maar m anderen zin was deze
heerlijkheid van WdMhoze een va-
deiiandsdhe bedevaartplaats, uitver
koren boven vele andere mooie plek
ken in onze Nederlandscho natuu'r.
Waar vond men do Veluwsche een
zaamheid bekoorlijker dan aan het
beekje van Wolfheze?Waar werden
de struiken vol groeider dan in deze
oase, midden-in dc Geldensche woest
heid van heide?... Waar vond men
zuiverder bewaard de woeste sterke
natuu'r'herinnering aan een verleden
tijd, stille illusie-plek, overlevering
van Germaanscho sagen en Veluw-
scho ongerepte pracht, in dc bijna
onvindbare boom'rij, opgroeiend aan
het diepe, tusschen ruig struikgewas
klarende, tukkeleude beekje, dat er
gens verde'r, midden in 'het dorre hei-
hart zeil, uit deu bodem geweid
kwam.
Deze onvolprezen beek ontspringt
achter in het bosoh, bij don Schuinen
Boom; hoe dichter men haar oor
sprong, de twee sprongen van WoW-
Jiezc nadert, des te woestp'r wordt er
do Gcldersche natuur; de bultige
stammen drommen zich dooreen, het
dichte struikgewas veisspert den
doorgang, de zware blad-zolders dem
pen het licht, en over den mossige»
grond kronkelen de knoestige wor
tels.
Meest is het er hooi stil in biet bosch
van Wolfheze. Slechts geluidt er de
wind, die van verre over dc heide
komt aansuizen; en don het eeuwig
gemurmel van de Wolfliezcr beek.
En daar verder is do plek, woiu>
van de overlevering wil, dat in dc
tijden van het oude heidendom, aan
den voet vau deduizendjarige Wo-
dans-eiken de offerplaats geweest
moet zijn...
Hoeveel d roomers c:i dagjes nicn-
Bchen zijn er niet terecht gekomen in
Wolfheze?lioovel© schilders en
dichters vonden er hun inspiratie?
hoeveel roman-schrijvers en pad
vinders bepaalden liet niet tot het do
micilie hunner droomen?... hoeveüo
fietsers en wandelaars bedoeflden liet
niet als het rustpunt, hunner zwerf
tochten?... ilnoevöle pic-nics en buiten,-
pai-tijen kozen het niet als doel'?
en hoevel© teleurgestelde zoekers
vonden hïe'r niet een waarachtige,
onbesnoeide, tot een nutuur-monu
ment geheiligde plek terug?
Wolfheze onder den hamer...
En wij voelen dit weer als een aan
randing van ons picleitB-gevoOll
BOND VAN NEDERLANDSCH LOCO
MOTIEF PERSONEEL.
De raad. van Nederlandsch Locomo
tief personeel Eendracht maakt macht,,
houdt Zondag 10 Mei haar jaarlijkse!:
congres in hot gebouw voor Kunst en
Wetenschappen, te Utrecht.
Als voouiaamste punt venneldt do
agenda: Verbetering dienst en rusL
tijden.
EEN HERT.
Men meldt uit Gorinchem:
In de polders onder Meei'kei-k bij
Gorinchem wordt sedert eenige dagen
een hert gezien.
WERKSTAKING TE TI EL.
Naar de Tel. verneemt, zijn de voor
stellen van do patroons-vereeniging,
gedaan aan het in staking zijnde per
soneel der firma C, Eïirz Co., mc-
laalwarenfahriek, tc Tie), in een ver
gadering van de nfdeeling Tiel van
den MetaaLbewerkersbond behandeld
en is men omtrent de hoofdzaken tot
overeenstemming geraakt, waardoor
de mogelijkheid bestaut, dat dit con
flict, hetwelk nu reeds 18 weken
duur!, binnenkort uit den weg zal zijn
geruimd.
HET NEDERLANDSCHE ROODE
KRUIS.
Onder leiding van den Prins, voor
zitter, zal aje. Maandag in. het ge
bouw Pulcliri Studio, Lange Voor
hout te 's-Gravenhage, de gewone al-
gemeene vergadering worden gehou
den van de Vcreeinging „Het Neder-
landeche Roode Kruis", zoo meldt de
Tel.
INBRAAK.
Te Mook (L.) werd op twee plaatsen
ingebroken en wel in de thans onbe
woonde villa „Johanna", van den
heer Eliing, uit Nijmegen, gelegen
aan den rijksweg Venlo—Nijmegen,
en in de villa „'t Heidehuis', op den
Mookerberg, aan den weg naar
Groesbeek, welk huis thans eveneens
onbewoond is en toebehoort aan den
heer Mencke, uit Amsterdam. In
beide villa's hebben de dieven schan
delijk huis gehouden en veel vernield
en beschadigdoverigens hebben ze
zich er te goed gedaan aan wijn en
sigaren. Vermist wordt uit ,,'t Heide
huis' een partij zilverwerk en uit vil
la „Johanna' eveneens voor een vrij
groote waarde aan tafelzilver en eeni
ge gouden voorwerpen.
Van de dieven werd nog geen spoor
ontdekt, zoo meldt dc Tel.
EEN AANGETEEKENDE BRIEF
GEROLD.
De aangeteekende brief, door het
filiaal te Delft van de firma H. C.
Voorhoeve Co., te Rotterdam ver
zonden en op het postkantoor aldaar
van den kantoorlooper der firma ge
rold, bevatte 2 bankbiljetten van
1060, 3 bankbiljetten van ƒ200, ver
der 1300 aan Zwitsersch bankpapier,
1 Amcrikaansche dollar, 1 obligatie,
14 talons en 164 coupons, tezamen ter
waarde van f 5000.
KORT AANGEBONDEN.
Dezer dagen is liet 12-jarig zoontje
van den heer Verhagen, liwaar aan
de ambachtsschool te Tiel, zeer ern
stig mishandeld door den gymnasiast
jhr. B. v. B. Het jongetje wierp naar
hem met een sigarenzakje, waarop
v. B hem tegen den grond wierp, zoo
dat het ventje zijn gelaat ernstig
wondde en zijn buik zoo kneusde, dat
hij volgens verklaring van den dok
ter minstens 14 dagen het bed zal
moeten houden.
Er is tegen onzen drifiigen student
in epé proces-verbaal opgemaakt, zoo
meldt de Tel.
ONDER DE MACHINE.
Woensdag was do stoker A. Hey-
kamp, wonende Leegihwaforslraat te
Hilversum, bezig een locomotief
schoon te maken op liet rangeerter
rein voor de maclvhrtoloocls dei' HoM.
Spoor aldaar. Toen ibij onderaan do
machine den vuurrooster bewerkte,
kwam een rangee'rende wagen aaiir
rijden, die tegen do locomotief aan
botste, met bet gevolg, dat de man er
ouder geraakte. Na uit zijn toestand
verlost ie zijn, werd direct genees
kundige huïp ingeroepen, cn consta
teerde dokter Ten Brink, dat de borst
kas was ingedrukt. Per brancard
werd de ongelukkige naar de R. K.
Ziekem erpleging vervoerd.
BRANDEN.
In Si. Maartenspolder onder Hoe
ven (N.-Br.) is de boerderij van M.
Wagemakers met den geheelen inboe
del geheel afgebrand. Verzekering
dekt de schade.
Onder Oudenbosch is 3e boerderij
van B, Dirne geheel afgebrand al
leen twee paarden werden gered. Ver
zekering dekt de schade.
EEN GEVAARLIJK HEERSCHAP.
Men meldt uit Ileerenveen aan de
Tel
Gisteren werd de beruchte B„ van
Nieuwer-Amstel, die te Rollencale en
Steenwijk inbraak en diefstal pleeg
de en van meer zulke misdrijven ver
dacht wordt, gevankelijk binnenge
bracht. Waar B. eenmaal reeds ont
vluchtte en voor kort daartoe weei
pogingen deed door verbreken der
boeien, was hij nu zeer zwaar ge
boeid.
Ook nu weer had oen incident
plaats. Op den hoek van een straat
struikelde bet paard voor den gevan
genwagen, waardoor deze omviel. De
politie pakte B. echler direct vast en
lo voet ging het nu naar het paleis
van justitie. Het geval veroorzaakte
oen hcelen oploop.
ONGELUKKEN.
De Tel. meldt'
De gehuwde arbeider G. Prins, van
Winschoten, die werkte in een kolen
mijn in do buurt van Dortmund
(Duitschland), werd aldaar doodge
drukt.
Een 4-jarig zoontje van den bloe
mist G. Huisink, te Edam, viel in een
put en verdronk.
Bij het schoonmaken van den motor
van het motorschip Elisabeth, thuls-
beltoorend'i te Bergen op Zoom, lig
gende nabij de spoorbrug tc Schiedam
geraakte de machinist in brand. In
een oogwenk stond hij in vlammen.
Ten einde raad sprong hij in de Schic.
waaruit hij eenige ©ogenblikken. later
bewusteloos werd opgehaald. De le
vensgeesten waren spoedig opgewekt
maar de ongelukkige bleek ernstige
brandwonden bekomen te hebben aan
he-t linkerdijbeen, arm en schouder.
N'a voorloopig door dc politie verbon
den te zijn, heeft bij zicli onder verde
re geneeskundige beiiandebng gesteld
Men meldt ons uit Vlissingen:
De-' sdrgesint-ma joor-moniou r der
Marine B. gedetacheerd bij de in aan
bouw zijnde onderzeeboot K. E. is
aan bcord van de onderzeeboot geval
len en in vrij bedenkelijkcu toestond
naar het St.-Jozef-ziek ei:f:>uis óverige-
bracht.
Men meldt ons uit Middelburg:
Bij den optocht die gedurende de
Osnafhankedijkheidsfeesten te Middel
burg is gehouden viel Mr. G. J.
Bergs:na, substituut-griffier te Mid
delburg van het paard doordat het
dier schrok voor een auto. Do toe
stand van den Cieer Bengsma is niet
zonder gevaar.
IIET RAPPORT OVER IIET SPOOR
WEGONGELUK BIJ BELLEN.
Wij ontleenen aan het rapport over
het spoorwegongeluk bij Beilen nog
liet volgend© staatje, gevende een v er
gelijkend overzicht van ongevallen op
den sjKiorweg in Nederland en aan
grenzende landen over de jaren 1909,
1910 en 1911.
De tweede kolom geeft ann het to
taal aantal reizigers, „beambten en
andere personen, dut gedood of .ge
wond werd in (li.- jaren.
Perl.OD0.030 treinkilometers
g 2 gedood en gewond
o o Reizi- Beamb- andere To-
H gers ten personen taal
Nederland.
1909 121 0,42 1,55 0,71 2,08
1910 147 0,82 1,35 1,02 3,19
1911 107 0,53 1.11 0,64 2,28
Gemiddeld 0,59
1,33
0,79
2,71
Duitse Iilar
1909 3203 0,97
1910 3262 1,05
1911 3262 0,91
d.
2,76
2,68
2,55
0,91
0.82
0,86
4,64
4-joó
4,32
Gemiddeld 0,93
2,66
0,80
4,50
België
1909 1201 6,12
1910 Uil 4,56
1911 1264 6,18
7,56
7,55
7,70
1.58
1.59
1,35
15,26
13,70
15,23
Gemiddeld 6,G2
7,60
1-51
li'.3
Engeland.
1909 8563 3,88
1910 9404 5,05
1911 9415 4,10
7,49
7,49
8 26
1.30
1.26
1,28
12,07
13.80
13,64
Gemiddeld 4,34
1,28 13,37
VOLKSZANG.
De Nationale Vereenlgi: :- voor den
Volkszang zal haar algomecnc verga
dering houden op Zaterdag 6 Juni, te
Rotterdam. Daarin zullen o.m. aan
dc orde komen de volgende voorstel
len van het hoofdbestuur
I. De Nationale Vereeniging voor
den Volkszang geve een bundeltje ver
zen uit, welke eenvoudig van taal en
gedachten moeten zijn en verkregen
worden door een oproep, gericht tot
de Nederlandsche dichters. De bedoe
ling is, bij de uitgeving van deze lie
deren een verzoek te lichten tot onze
toondichters, om ze op muziek- (in
volkstoon) te zetten. Een commissie
van deskundigen zal daaruit de beste
liederen kiezen, waarna het slotoor-
deel wordt overgelaten aan de zan
gers op de Jiederavonden onzer af-
deelingen.
II. De Nationale Vereeniging voor
den Volkszang neme het initiatief tot
pogingen, om de belangstelling in het
echt-Ncderlandsche beiaardspel te
verhoogen en stelle daartoe een com
missie samen.
HET ÜEENSCI1E BEZOEK.
De aan den koning en do koningin
van Denemarken toegevoegde eere-
dienist zul hen namens dc- Koningin
bij hun aankomst op Nederlandsch
grondgebied, in het station Roosendaal
op 22 dezer begroeien en van daar in
don koninklijken salon trc-in naar
Amsterdam begeleiden.
DE AUTEURSWET.
Aan de Tweede Kamer der Staten-
Genornal is een adres gezonden door
do hoeren G. D. Gratama, Mi H. L.
do Beaufort, Mr. 11. Louis Israels,
W. Maris Jac-zn., 11. C. Mauve, W.
E. Roetofs Jr. en C. Spoor, to zamen
ormendc de Commissie voor het Au
teursrecht van Beeldende K unste
rs, ingesteld door bet Verbond
van Nederlandse!!:©. Kunsten aarsver-
eenigingen, waarin opgemerkt wordt,
dat zij rnet leedwezen kennis hebben
genomen van hot d.d. 25 April 1914
bij de Tw eede Kamer der Sta ten-
Generaal ingediende wetsvoorstel tot
wijziging van art. 50 Auteurswet
1912, zij zien in dit wetsvoorstel
niet anders dan een ©doiikelijke
reactie op de juiste en algemeen er
kende begrippen van auteursrecht,
gelijk die bij de Beraer Conventie
internationaal zijn gehuldigd en ook
in de Auteurswet 1912 zijn neergelegd.
STAKING.
To Wedde hebben 200 arbeiders bij
den tramaanleg in Oostelijk Gronin
gen het werk neergelegd. Zij eisohen
liooger Joon.
Pers-Overziclit
IIET SPOORWEGONGELUK BIJ
BEILEN.
't A 1 g. Handelsblad schrijft
Met belangstelling en voldoening
hebben wij de verschijning van dc om
standige en zorgvuldig samengestelde
rapporten over het spoorwegongeluk
ij Beilen begroet.
In één opzicht is liet iapj>oii na
tuurlijk onöevredigeuil wij weten
niet welke feiten, die in Itot vervolg
voorkomen moeten worden, de ramp
hebben veroorzaakt. Er is waar
schijnlijk een samenloop geweest van
verschillende kleine euvels en toeval
lige nade-eüge omstandigheden, die te
zuiricii het groote kwaad gesticht heb
ben. Wij twijfelen er met aan, er zul
len wel fouten gemaakt zijiTen liet is
wel waarschijnlijk, dat enkele daar-
you mede schuld hebben min dc Bei-
lenschc rampwaar worden geen
fouten gemaakt Maar de rapporten
toonen wel zeer duidelijk aan, dat bij
de exploitatie van den spoorweg geen
duidelijk aanwijsbare tekortkomingen
zijn gevonden, die op den duur zou
den moeten leiden tot rumjieu als
deze. Wel haast iedereen in Neder
land zal steeds met een groot gevoel
run veiligheid en zekerheid spoor-
eizen ondernomen hebben hot on
derzoek heeft aangetoond, dat tot op
zekere hoogte dat gevoel van veilig
heid recht van beslaan hoeft, ook
al is een ongeluk nooit geheel buiten
gesloten, en dat vertrouwen in hen,
die voor de veiligheid op de sporen
verantwoordelijk zijn, gerechtvaar
digd is.
Juist daarom heeft het besluit, van
de regcering, om een openbaar
onderzoek, met verplichting voor ge
tuigen, oni beëedigdê verklaringen af
te leggen, mogelijk te maken, onze
i vei deelde instemming.
Het vertrouwen in do regeling van
onzen spoorwegdienstm de kunde en
nauwgezetheid van hen. die voor de
veiligheid van spoorwegreizigers heb-
)>en te zorgen, moet blijven bestaan.
Dat kun alleen, indien na groote ram
pen, die twijfel moeten doen rijzen,
zoo duidelijk mogelijk blijkt, hetzij
dat geen verantwoordelijk jwrsoon en
geen systeem schuld aan liet gebeur
de heeft, hetzij dat geconstutcer.ie
ongunstige factoren in de toekomst
niet mee" zullen werken.
Waarbij men niet moet vergeten,
dat een dergelijke openbare controle
een preventieve werking hebben kun.
Een openbare controle hef eenig<
onbevredigende in liet zoo klaarblijke
lijk grondige en eerlijke onderzoek,
dat beeft plaats gehad, is, dat het niet
openbaar was. Uitermate verheugt
het ons, dat de bedoeling van de re
geering is, daarin in de toekomst ver
andering te brengen.
Kerk en School
NED. IJERV. KERK.
Beroepen te Retrnnchernent. J. J.
F. Spaargaren, candidaat ta 's-Gra-
venhnge te- Noordwolde (Fr.\ J. N.
van Drulen. te Assendelft.
BedanktVoor Hoogeveen, K. van
As, te Moe.» kapellevoor Oude-Nie-
dorp, V. E. Vet hake, te Koedijk.
GER. KERKEN.
BeroepenTe Mildam (Fr J.
Schollen, te Roden te Nieuw-Leusen,
C. J. II. van Diemen, te Blokzijl te
Zevenhoven, Oostermeer (Fr.) en te
Gaastrneer (Fr.), J. 11. Telkaanp, can
didaat te Hillegom lo Stellendam,
H. L,arming, te Baarland.
Beroepen te Oostermeer (Fr.), J. H.
Telkamp, cand. tc Hillegom.
GEDENKRAAM Ds. II. PIERSON.
Het was te voorzien, dat men den
grijzen strijder van Zetten niet zou
laten heengaan zonder ook daar een
blijvende herinnering aan zijn lijk
gezagenden arbeid te hebben. Men
heeft nu plan, in de Vlucht heuvelkerk
een gedenkraam aan te brengen, dat
in eenvoudigen vorm en in overeen
stemming met den geest van ds. Pier-
son, tot in lengte van dagen getuigen
zal van zijn schoon levenswerk.
(„Ned.")
SYNODE DER NED. IIERV. KERK.
In de te Amsterdam gehouden ver-1
gadering van het Provinciaal Kerk
bestuur van Noord-Holland zijn in de
Synode benoemd tot lid ds. A. A. Cre-
mer Rz, tc Broek-in-Waterland, tot
diens secundus ds. J. Eilerts de Haan,
te Heiloo, ds D. A. Brinkcrink, te
Bovenkarspcl.
(Nieuws.)
NED. HERV. KERK.
Bedankt voor bei beroep naar
Arnhem door G. Boikes'.cin te Steen-
wijk,
GEREF. KERK.
Beroepen te HeZlecdoorn II. Lazi
ng, te Baarland.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Aan do Universiteit
in Amsterdam is met goed gevolg
afgelegd het candidaats-exttmen in
de wis- en natuurkunde door den
heer J. Ilaak, liet candidaats examen
in de scheikunde cum laude door
den heer J. M. Bijvoet en «hel docto
raal examen in de pharmacie door
den lieer I J. A. M. Nieuwenhuis en
bevorderd tot doctor in de NederL
1etteren op proefschrift De Jomsvi-
kingasaga. mejuffrouw S. A. Krijn,
geboren te Ami=terdam.
Gemengd Nieuws
DORPSBRAND IN TIROL.
In het dorp Stenico Zuid-West Ti-
rol), dat uit 155 huizen bestond, brak
in den nacht een hevige brand uit, die
een honderdtal huizen in dc aseh leg
de, Van de ongeveer 1000 inwoners
zijn er 600 dakloos. Tal van personen
worden vermist en zijn vermoedelijk
in de vlammen omgekomen De oor
zaak van den brand is onbekend, zoo
meldt dc Tel.
YREESEL1JK,
Dc directeur van de fabriek van
Icgermunitie te Spandau, Kom. heeft
zich Dinsdag op vreeselijke wijze van
het leven beroofd. Hij had des mid
dags een diner gegeven voor een aan
tal zijner vnendt-n. Zoodra zijn gas
ten vertrokken waren, begaf Korn
zich naar den tuin van zijn villa, zet
te zich op een 6tcenen bank neer,
waaronder hij een aantal dynamiet-
patronen opeen had gestapeld, en
bracht die tot ontploffing.
Een ontzettende losbarsting volg
de, en het lichaam van den zelfmoor
denaar werd letterlijk aan snippers
gereten, dio men over het gcheele
park verepreid terugvond
Omtrent de reden van dc noodlotti
ge daad is nog niets bekend, zoo
meldt de Tel.
DREIGENDE BAKKERSSTAKING
TE P.VRIJS.
De bakkersgezellen kwamen in de
arbeidsbeurs bijeen. Zij besloten in
beginsel tot een staking. De staking
zal onverwacht worden afgekondigd
op het meest gunstige oogenblik.
Oorzaak van liet conflict is de
qua eet ie van overuren en van de toe
kenning van een dagelijkischen 'rust
tijd.
HARDHANDIG.
Do?er dagen werd e;» do ziekenzaal
van i et huis van bewaring tc Par!>
een jong arbeider opgenomen, di*
lijdende was aan~ vervolgingswaan-
zin.
Dinsdagavond wierp dc ongelukki
ge zich op een bewaker en Keet hem
in liet oor. Onmiddellijk schoten an
dere bewakers toe, die den krankzin
nige zoo hardhandig tot rust brach
ten, dat hij den volgenden OC*>!ci.'i
aan de bekomen verwondingen over
leed.
De zaak is thans in handen van
de justitie.
VROUWENKIESRECHT IN ENGE
LAND.
Het Hoogorhuis heeft nu langdurig
debat een ontwerp van lord Selbon.,
om aan do vrouwen, die gemeentelijk
kiesrecht bezitten, ook het parlemen
taire kiesrecht te vorleenen, met 140
tegen CO stommen verworpen.
DE KONING EN KONINGIN VAN
DENEMARKEN.
Het koninklijk paar vertrok per
extra trein naar Esbjerg, waar het
aan boord zal gaan van het konink
lijk jacht Danebrog, waarmee het,
begeleid door den kruiser Grondah!,
een bezoek zal brengen aan het En-
gelsche hof. Een groot gevolg, waar
toe ook do minister van b il'.enlaiut-
schs zaken behoort, vergezelt het ko
ninklijke paar. Aan het stal km de
den leden der koninklijke familie, de
ministers, het personeel van de En-
gölsche en Fransche gezanten koning
koningin uitgeleide. Van Londen
vertrekt het ko:nklijk paar naar Pu-
rijs, Brussel en Nederland.
EEN CONFLICT IN EF.N'
MINI ATUUR-STA AT.
De Duitsche bladen houd.ni zich
thans zoo schrijft liet „Ilbld." --
bezig met een merkwaardig conflict,
dat m bet liertogdom Sak-on-Cobin g-
Gothu is uitgebroken tusschen den
hertog en zijn minister president, die
daarbij cktor de volksvertegenwoordi
ging van liet staatje wordt gesteund,
liet conflict heeft meer algemeen©
beteekenis, omdat hei weoi eens de
aandacht vestigt op de zonderling©
toestanden in liet Duitsche Rijk, waar
naast de groote bondstaten nog zoo-
Ie kleine staatjes bestaan, die on
danks hun geringen omvang en on
beteekenend zielental toch geheel en
al op groot-scheepschen voet zijn in
gericht en niet sieclits een eigen vorst
hebben met eigen hofhouding en wat
daar verder bij hoort, maar een eigen
zelfstandige volksvertegenwoordiging
en een eigen ministerie zelf9. Tot die
kleinere bondstaatjes in liet Duitsche
Rijk behoort ook het hertogdom Snk-
sen-Cóburg-GoUia, samengesteld uit
de beide hertogdommen Coburg en
Gotha, die echter een gemeenschappc-
lijken v orst en ev eneens een gemeen-
schappelijke» Landdag heblxm. Dit
dubbele hertogdom dan heeft nog niet
eens dc uitgestrektheid van onze pro
vincie Limburg en telt ongeveer een
kwart miUioen inwoners- Maar r.l
doet het dus zoo eenigszins denken
aan het vermaarde hertogdom van
Reuters „Dörchlauehtingwiens
koetsier als hij zijn beer en meester
eenige uren had gereden, zich op den
bok omdraaide en zeide „Doorluch
tigheid, nu moeten we keeren, wunt
we zijn er al weer", waarmede hij
dan do grens van het rijk bedoelde,
het hertogdom heeft naast den hertog
ook cc» eigen mmisterie en er is nu
gebleken, dat tusschen deze beide
machten in den staat zelfs een ernstig
conflict kan uitbreken, omdat ook in
dit ininiatuurstaatje een hofcamari!
la haar invloed doet gevoelen.
De zaak is deze. Saksen-Coburg-
Gotha is een der Tburingschc stater,
en zooals in de andere Thuringsche
staten beboeren ook hier de uitgo
strekte bosschen grootendeels tot h-ct
persoonlijk eigendom van den vorst.
Nu blijkt in den laalste-n tijd in Thu-
ringeii meer en meer een streven van
de beheerders der vorstelijke domei
nen. om deze bosschen aan het vrije
verkeer te onttrekken zeer ten nadeel©
dei' bevolking, voor wie het vrije ver
keer langs de boschvvegen, kortste
vei binding dikwijls tusschen de ver
schillende plaatsen, van groot belang
is. Reeds een tiental jaren geleden is
deze quao6tie in liet hertoedoni aan
de orde gekomen, maar toen erkend©
hel hertogelijk domeinbestuiir, dat
het vrije vcrk<x-r in de bosschen iij- i
mocht worden beperkt Eenicen i
celeden echter heeft dit bestuur on
danks deze toezegging tal van wegen
van borden voorzien, met 't opschrift:
„Particuliere weg", en hei decreteer
de, dat slechts tot wederopzeggens tor
bel verkeer langs deze wegen vrc-
gund zou zijn. De bevolking, die dtl
als een eerste stap beschouwde na ui-
een volkomen afsluiting der wegen,
werd ongerust en deze ongerustheid
bleek uit een krachtig protest van
FEUILLETON
Roman van 0. E1 s t e r.
Beide hoeren gingen heen en de ba
rones wendde zich lot de Engclsche
met de vraag
lloe bevalt u die jonge man, uiUs
Baylay?
Zij bloosde een weinig.
Ik viiwl hem zeer knap cn inte
ressant, antwoordde zij met een dwe
pende» oogopslag.
Nu, up zijn uiterlijk komt het
minder aan. ik geloof echter ook, dat
li ij in deu omgang een aangenaam,
bescheiden uienscli is met goede ma
nieren.
Een aap is 't mama, riep Erika
Bil.
Dc barones was boos en miss Bay-
lay verschrikt. Er volgde een straf
predikatie, doch Erika wierp haar
hoofdje trolsch in den nek, riep Bella
ui ging met haar vierbeenigen vriend
den tuin in, wrevelig mompelend:
En een aap is hij loch.
HOOFDSTUK IV.
Den volgenden morgen om zeven
uur stond de baron in den tuin op
den nieuwen volontair (c wachten,
om hein de stallen, enz. te laten zien.
De arbeiders en de paarden waren
reeds lang op het veld cn de wei ou
der toezicht van Fritz Born aan het
werk, terwijl rentmeester Grupc naur
liet een half uur ver liggend tuin.'
manshuisje was gereden. Daarom
wilde de baron zelf Stanislaus voor
stellen, om hem eerst de echuren en
stallen te laten zien cn dan met hem
jiaar de weiden gaan.
Hij moest echter vrij lang op den
jongen man wachten. Eindelijk ver
scheen hij cn dc baron kon een glim
lach niet bedwingen. Stanislaus droeg
een elegant, lichtgrijs jacketcostuum,
een fraaie» witten stroohoed met
rood en blauw lint on lichtgele rijg
schoenen, waarboven de gekleurde
sok zichtbaar was. In do hand had hij
roodbruine vvildlcderen handschoe-
Ik vraag u om verschooning,
wanneer ik mij wat verlaat heb, zei
lu'j zacht.
Dat maakt niets uit, u zult u
echter aan het vroegsysleem moeten
gewennen, meneer von Prokovvski.
Zoowel voor den soldaat als voor den
boer geldt de spreukde morgen
stond heeft goud in den mond. Maar
vviH u- zoo, in deze kleed'ij, mee naar
de stallen?
Stanislaus zag verbaasd naar zijn
elegante kleeding.
Vindt u iets niet in orde?
Ik bedoelde, dat het jammer voor
uw mooie bruine schoenen zou zijn.
Men kan de stallen niet zoo rein hou
den als een salon. Hebt u geen kap
laarzen?
Neen wel hoog© schoenen.
Trekt u die dan tenminste aan.
De volontair verdween en kwam na
eenige» tijd met chroomledcren
schoenen aan terug.
Is het zoo goed, baron?
Hm't zal wel gaan. Komt u
nu ecliter mee we hebben al tijd ge
noeg verbeuzeld.
Eerst werd de paardenstal bezich
tigd, wat spoedig gebeurd was, omdat
hier slechts de 4 koets- cn 2 rijpaar
den van den baron in een afzonder
lijke afdeeling stonden, terwijl alle
andero paarden aan liet werk waren.
Dan kwam de stal voor koeien cn
mest vee, waar juist „groote schoon
maak" werd gehouden, de varkens
hokkeu en de schapenstalde ver
schillende echuren en kerenhergplaat-
sen werden eveneens bezichtigd c-n
tenslotte kwam men bij het pluimvee,
waar Erika en de miss juist bezig
waren kippen, duiven, ganzen en
eenden te voederen. Het was daar.
een gesnater, een klokken, krüechen
en slaan met de vleugels, dat Stanis
laus er wee van werd. IIij vermande
zich echter en trad groetend op Eri-
ku toe, die er, omfladderd door duiven,
allerliefst uitzag.
Het is juist een hof des vredee,
zei hij, glimlachend.
Erika zag hem verbaasd aan en
brak in een luid lachen uit.
Juffrouw
Neemt u me niet kwalijk
maar u ziet er zoo komiek uit, ant
woordde Erika lachend. W aar is u
toch geweest?
De baron heeft me de stallen la
ten zien.
Zoo en een koe heeft u daar
bij niet haar staart over uw lichtgrijs
cosluum geslagen en dan uw schoe
nen en sokken
Met een plotselinge» schrik bemerk
te Stanislaus, dat hij er alles behalve
neljcs uitzag.
Ik kan er niets aan doen, freule,
verontschuldigde hij zich. Uw vader
heeft me rondgeleid.
Dat hindert ook niemendal, maar
nten kleedt zich voor een bezoek aan
dc stallen toch niet als voor een par
tijtje. U moet u goede kaplaarzen en
een donkergrijs wambuis aanschaf
fen.
Ik zal uw raad opvolgen, freule,
zeide Stanislaus Hoffelijk, doch in
wendig boos.
Hij mocht zich daarop verwijderen,
voor dezen morgen was het genoeg
geweest, 's Middags zou hij met den
rentmeester naar de wei gaan
Kunt u rijden? vroeg de baron.
Een beetje, baron.
Dan moet u dat leeren. Neemt
u vanmiddag dc oude bruine van den
rentmeester maar, die werpt u niet
af. De rentmeester kan een van mijn
paarden krijgen. Tot vanmiddag.
Op zijn kamer wierp Stanislaus
zich moe op de harde, zwartlederen
sofa.
Hij voelde zich ongelukkig. Hij had
zich het leven op het land in het slot
van den rijken baron Hambach
W'aldstiLtten heel anders voorgesteld
en liij was vertoornd op zijn moeder,
dat zij hem een zoo fraai beeld van
het loven hier had voorgespiegeld.
.Als hij geweten had, wat hij nu
wist, was hij niet uit Berlijn vertrok
ken. Deze vuile arbeid was niets voor
hem. Bah, wat rook zijn pak naar
slalgeur en wat zagen zijn schoenen
er uit.
Vlug ontdeed hij zich van dezen
aanstoot, wiesch cn parfumeerde zich.
Men moest toch mensch blijven!
Als zijn vrienden u;t Berlijn hem
hedenmorgen gezien hadden! En Ma
rietta. Hoe zou die haar neusje
hebben opgetrokken.
Zeker daar was een donker punt,
dat hem uit Berlijn had verdreven.
Dat donkere punt was zijn leege por-
temonnuic. Zijn moeder had hem
ronduit gezegd, dat zij hem niets moer
kon geven, na eerst een deel von zijn
schulden nog weer eens te hebben be
taald een deel, want om at zijn
schulden tc betalen, daarvoor waren
de beperkte middelen van mevrouw
von Prokowski lang niet toereikend
Tracht je een positie te verwer
ven. had zij gezegd Het beste is e n
rijk huwelijk de dochter var. mijn
vriendin, barones Hambach—Wo'd-
etattcn, is vun school weer thuis, :k
zal je bij mijn vriendin aanbeve! n.
Het verdere is dan jou zaak
Bij do herinnering aan deze woor
den van zijn moeder, dacht Stanislaus
aan Erika. Ilaar lieflijke verschijning
had hem aangenaam verrast en hij
had den afgeloopen nacht, toen hij
zich slapeloos op het tamelijk harde
bed van links naar rechts en omge
keerd had geworpen, reeds een vc!d-
tochtplun voor deze verovering opge
maakt.
Hij had al gemerkt, dat zi.n oogvn-
echijnlijkc zwaarmoedigheid, z'jn
moe, treurig uiterlijk, zijn zachte, ver
leg' n eprank en zijn sentimenteele
oj< de barones en op miss
Bay lay tenminste sterken indruk had
den gemaakt.
(Wordt vervolgd
