luSLEM'S Bueui
Voor Eer en Recht.
TWEEDE GLAD
Maandag 25 Mei 1914
Buitenlandsch Overzicht
De BaSkanvulkaan
Dit Albanië.
De rust is nog niet teruggekeerd. Do
toestand is zelfs nog eenigszins on
zeker, door hel voortschrijden der be
weging van de opstandelingen.
Zaterdag rukten de opstandelingen
naar Durazzo op. Do vorst heeft zien
toen niet zijn gezin en zijn gevolg aan
boord van het Ituliaansoltó oorlogs
schip Misurata ingescheept.
Het ministerie neeft opnieuw zijn
ontslag gevraagd.
Do -Malissoren weigerden tegen de
opstandelingen op te trekken.
De Albaneesohe gendarmerie rukte
onder liovel der Neuerlandsclio offi
cieren tegen de opstandelingen in
fcjak op. Uit de riontmg van Sjak
hoort men geweerschoten en het vuur
der Tnuciliinegevve. on.
Een ander telegram meldt
„Do opstandelingen hebben vier
Nederlandsche officieren krijgsgevan
gen gemaakt.
Vertegenwoordigers der opstande
lingen kwamen met ue internationale
controle-commissie te Durazzo aan en
wenscfnten den prins Von Wied to
spreken, dio zich, vergezeld vun den
generalen staf en den Jtalinanschen
admiraal Tripari, om half acht aan
land begaf."
Aan „de Courant" wordt nog ge
seind:
Naar aanleiding van de gebeurte
nissen hij Siak Kavaja, stelde de be
volking ran Valone, en omstreken
zich dadelijk tei beschikking van de
regeering, teneinde de belangen des
vaderlands te helpen verded'igen.
Dank zij de vaderlandsliefde der be
volking, bezit de regeering voldoen
de strijdkrachten om de openbare
otrde te herstellen.
In de geheels prefectuur Valonaj
heerschte dan ook volmaakte rust.
500 vrijwilligers uit Valona wach
ten op een schip dat hen naar- Du
razzo moet brengen.
Uit Durazzo wordt gemeld dat de
naar Tirana ondernomen expeditie,
die mislukte wijl zij met onvoldoende
strijdkrachten w as begonnen, op
verzoek van de Beys aldaar, die den
vorst om hulp luidden gesmeekt-, was
uitgezonden.
Op verlangen der opstandelingen
onderteekendö de vorst een geleibrief
voor een deputatie van insui genten,
die hem hunne wonechen wilden te
kennen geven.
Toen achtte uren den toestand
voorloopig weer veilig.
Hier heerscht algemeen de opvat
ting, dat zoowel do expeditie tegen
de opstand dingen .als de inscheping
van het vorstel ijk gezin voorbarig,
was.
Slechts een Italioansche ftroepem-
afdeeling is aan land gebleven, uit
sluitend tot bescherming van den
vorst en van de Italiaanse lie ambas
sade. De vluchtelingen uit Durazzo
keeren langzamerhand van de sche
pen weder naar land terug.
De vorstin ging Zaterdagavond om
9 uur weer aan land; de beide klei no
prinsen en het gevolg bleven aan
boord van de „Misurata", op verzoek
van den vors!.
Alles is gereed om het vorstenpaar
in geval van gevaar, onmiddellijk
weder aan boord van de „Misurata"
te nomen, order de hoede der Ita
lia an sol 10 matrozen.
Het Stefani-a-genitschap meldt:
De internatuonalo controle-com
missie begaf zich aan boord van liet
etoomsclnp „Peuceta" ten einde
naar Durazzo lc vertrekken.
Do Italiaansche gezant te Durazzo
richtte een telegram aan do Iialiaan-
BChe regeerinp waarin als hoofd
zaak wordt vermeid, dat Zaterdag
avond legen half zes eemgo vluch
telingen te Durazzo aankwamen, dio
mededeelden, dat een klein aantal
nationalisten, die de wapens tegen
de opstandelingen hadden opgevat,
uiteen gedreven waren, en dat
de opstandelingen toen naar do
hoofdstad oprukken. T ezelfdor tijd
kwam het bericht, dat do garde, uit
katholieke Malissoren beslaande, op
de eei-ste geweerschoten de vlucht
had genomen.
Allerlei
De vordeeling van Thibet.
De correspondent vuil <io „Daily
Telegraph" te Peking zegt, ofschoon
officieel verklaard werd dat er no,?
FEUILLETON
Roman van O. K I s t e r.
IV) i
Erika zat uren lang alleen aan het
bed van haar vader, luisterde naar
diens rochelende ad-omhaling en
emeckto angstig tot Gou, liet dierbare
leven to redden. Hot was echter an
ders besloten, do dokter trok steeds
bedenkolijker gezicht. De schaduwen
des doods schancn reeds op het go-
laat van den dierbaren zieke neer ta
dalen.
liet was een stormachtige herfstr
nacht. De wind suisde door de hoo
rnen in het park, deed de vensterlui
ken rammelen en gierde door den
schoorsteen.
Niemand in het slot sliep. Alle ver
trekken, trap en gang waren verlicht,
en toch heerechte er doodelijko stilte
in liet groote gebouw.
Slapeloos, door smart en angst ge
kweld, liep do barones in baar slaap
kamer op en neer. Het personeel was
in liet sousterrein verzameld en praat
te fluisterend.' In ue werkkamer vun
den baron zat de dokter gereed elk
«ogenblik naar- het ziekbed van den
baron, die in do andere kamer rustte,
geen overeenstemming was verkre
gen te hebben vernomen, dat in dö
afgeloopen week door d» Engel echo
en (."hineesch© gedelegeerden van do
Thibel-Cointn'te'io to Simla een nieuw
ontwei i»-vei drag went opgemaakt.
Daarinj zo i Thibet in twee deelen
w onion verdeeld!, lil. Binnen- en Bul-1
teoi-Thlbcl.
Bimnew-TMbefc aan de grens van
Engeloch-Indic gokpan, acm vooi-taan
nog slechts onder de suzor&initeit van
China komen te staan, dat, evenals
Engeland, een verlogenwoonlager te
Lhas-sa zou plaatsen.
Voor Buiten-Thibet, waaronder
Kokonor zou komen te vallen, zou do
onbepaalde heerschappij van China
worden erkend.
Dit omt/werp-overeenkomst stemt
merkwaardig overeen met de door
China, op voorstel van Rusland ten
aanzien van Mongolië aangenomen
regeling.
De berichtgever voegt aan deze
mededeelingen toe, dat in Ch.neesche
kringen te Peking gevreesd woidt
voor uitbarstingen van de ontstem
ming in cta provinciën, zoodra het be
richt van deze waarschijnlijke rege
ling bekend wordt.
Binnenland
VRIJ ZIN N'iC-pEMOCRATISCKB
BOND.
De Vrijzinnig' Democratische Bond
heeft Zaterdag eai Zondag te Amster
dam zijn algein.eeuo vergadering ge
houden.
Eerste Dag.
Zaterdagmiddag opende de voor
zitter, da heer Heiman Snijders, de
bijeenkomst met een uitvoei.ge rede,
dio zich bepaalde tot een beuprak'Lng
van den toestand van de organisatie,
de belangen der partij, haar actie
zoowel naar binnen als naai' buiten.
Het Is met opgewektheid, zeldo de
voorzitter, dat ik mij van deze laak
kwijt. Van de Vrijz.-dem. partij gekit
dal zij hoewel naar de uitspraak
van een vertoornd politicus ten doo
de cfpgeschreveö, ja terwijl zij naar
diens inzich t zelfs al dood bel worde
te zijn niettemin in een volmaakt
goedo gezondheid zich mag verheu
gen en zich dan ook zeer wel gevoelt.
Wij wil en, zegt spr.over hot be-
staanisrochts vun onee partij zelfs
niet in beschouwingen treden: wij
zijn er en wij blijven er.
Wij groeien tevens, ook al krijgen
wij onze leden niet mot zóó en zóe-
veel honderd tegelijk in één week.
Uit het jaarverslag is nu reeds ge
bleken, dat wij sedert de vorige al
gemeen© vergadering, pas 0 maan
den geleden, 7 nieuwe afdeelingen
rijker zijn geworden, waartegenover
slecluts staat do opheffing van 2 wei
nig beteekenende plaatselijke vereeixi-
gfimgem. Zoowel hot aantal der per
soneel© leden als dat dor Leden van
afdeclinge.il, vertoonde in dit laatste
halfjarig tijdvak een grootere stij
ging dan ooit te voren werd waarge
nomen.
Ook fs ten duidelijkste gebleken,
dat onze toetreding lot de concen
tratie geen nadeel behoeft te doen
aan de werfkracht ten bate van onze
eigen partij, mits wij wakker zijn en
de propaganda, met onze eigen be
ginselen voorop, niiet latecn verslap
pen.
Wij zijn nog lang niet waar wij
wezen moeten, zeilde spr., en waar
wij ook best komen kunnen, nu in
steeds ruimer kring de overtuiging
veld wint, dat in staatsbestuur e»
maatschappelijk leven toepassing
en verwezenlijking van do vrijzinni
ge begtixksieien in zuiver toi consequent
democratische richting van de hoog
ste urgentie is.
Over de fusie-denkbeelden behoeft
spr. niet veel te zeggen. Reeds meer
don eens hoeft hij op de algeineene
voigodaringen betoogd, dat zoowel 't
belang der democratische als dut der
vrijzinnige beginneilan absoluut ver
biedt de drie vrijzinnige st-roomen in
één bedding te leiden.
Waar reeds eon tijdleLljko concen
tratie der vrijzinnigen onder een va
ge leus onmogelijk zou zijn geweest
en nooit tot een krachtige actie over
geheel de linie zou hebben geleid, zou
van een vaste v croon igrag der drio
partijen tot één organisatie uit
den aard der zaak met een in nevoleu
gehu!d program zeker niet fusie,
maar om mot dr. Bos te spreken,
sloohUs confusie het gevolg kunnen
zijn.
Geen samensmelting dus, maar on
der bopaa'de omstandigheden, av-
menwerkinrj ad lioc, voor één of ineer
na ondeaiing overleg op den voor-i
girond gestelde en geformuleerde pro-
gram punten, een concentratie, zooals
in 1913 heeft gewerkt en met liet oog
oj) do verwezenlijking vun het toen
overeengekomen program met succes
wordt voortgezet, gelijk in de afge-
ioopen weck ten duidelijkste is geble
ken dit alleen is mogelijk cn kan
ook dringend nocdig zijn.
Het vrijzinnig beginsel zelf leidt
te snellen. De verpleegster maakte ijs-
compresson gereed eri ging met ge-
luk.ioozo schreden op en af.
Erika zat voor het bed ha ais va
dem, wiens koortsige hand zij in de
Jiare lheld. lfaar gelaat was krijtwit,
haar OOgen rood haar wangen wa
ren ingevallen, doch zij hield moedig
vol en onderdrukte met- geweld de
telkens opnieuw opborrelende tranen.
De zieke had oen wijle in onrusti-
gen sluimer gelegen. Plotseling sloeg
hij do oogen op en zag zoekend rond
om zich. Toen hij Erika bemerkte,
gleed een glimlach over zijn gelaat.
Mijn arm, lief kind, fluisterde
hij met zachte stem, ben je nog al
tijd bij me Je moet wat gaan rus
ten ik voel me beter.
Inderdaad schoen do koorts hom
bijna geheel verlaten te hebben. 9Zijn
oogen stonden helder en zijn woorden
waren niet meer verward en onver
staanbaar.
Beste papa, hoe Dl ij ben ik daar
over. zei de Erika, zich feeder tot
hem ©verbuigend. U mag nu niet
meer spreken, u moet rustig blijven
liggen.
Neon, Erika, ik wil thans spre
ken, ging hij voort, cn trachtte zich
©enigszins op te richten, wat hem ook,
door Erika's arm gesteund, gelukte.
Wie weet of ik over oen uur nog
wel spreken kan.
Lieve papa
Ik weet niet of ik sterven ga
tot differentials In de groepeer:ng
van zijn aanl.uitgers.
Nu oen poging, onlangs beproefd
om een concrete uitspraak in het be
lang van zulk een vrijzinnig fusie to
verkrijgen, lot geen resultaat heeft
geleid ien gevolge van do bestrijding
da© zij van alle kanten ondervond,
mag worden aangenomen, dat hot
met hot fuslozeepbelLeivblazen wel
voor goed uit zal zijn.
Spr. wü nu niet zeggen dat een
voortbestaan naast elkaar van drie
vrijzinnige partijen op den duur noo-
dig of wecschelijk is. Het komt hem
voor, dat een splitsing der vrijzinni
gen In twee portijgroepcc-iingen een
meer natuurlijke is, dat deze meer
logisch uit den aard der dongen voort
vloeit on meer principieel te verdub-
gen is, dan dc bestaande groepeering
in drieën- Intnsschen, nooit zal er
sprake van kunnen zijn, dat twee
dor bestaande partijen eenvoudig in
elkaar Opgaan, dat er dus een samen
smelting zonder meer kwam tusschen
Liberao Un!o en don Vriiz. dom.
Bond of tusechen do Liberale Unie
eanlcn Bond van Vrije Liberalen.
Op den g< oïidslag van eenheid
van beginsel en van overtuiging,
eenheid van streven en van han
delen. is fusio tueschen lot dusver go-
soheöien organisaties op politiek
terran niet alleen te verdedigen,
maar zal zij meestal zelfs noodzake
lijk zijn in het belang van wat men
gezamenlijk voorstaat. Daarom heb
hen wij, zegt spr., niet vreugde be
groot hot besluit van de jonaste jaar
vergadering van het Ata. N'êd. \VV lc
li eden verbond, om wat zijn politi- kf
actio betreft, p te gaan in den Vrij/
Dom. Bond. Voor zoover noodig moet
dezo vergadei.ng nog aan dit besrj.i
haar zegel bochten. Zij zal diit zeker
doen, in de vaste ovoi tuiging dal
deze fusie slechts strek «en kan om
in, nauwer verband», tot krachtiger
optreden, hen samen te brengen, die
langs dezelido lijnen voor de berin
gen der demociatio willen str.jde".
Reeds to king kwam uo invloed op
politiek terrein van hen, cLe in hol
Werkliedenverbond vertemgd zijn,
niet voldoende tot zijn recht. Feite
lijk toch 'stond het verbond buiten
eiko po-litieke organisatie, al waren
vele leden individueel toegetreden
tot de eene of andere der Vrijzlnn -
ge partijen. Van zijn oprichting af
heef de Bond menig Werkliedenver-
bonder ondozijn leden getold en on
der zijn hoofdbestuurders gezien; se
dert 1903 lieeft het Verbond zich reeds
met onze partijöeginse-l e>n homogeen
verklaard; maar het valt niet to ont
kennen, dat in deze vei houding iels
tweeslachtigs was.
Vervolgens bracht spr. een woord
van weemoedige hulde aan den man,
die zoovele jaren liet Alg. Ned. Werk
liedenverbond heelt bestuurd, wiens
naam om zoo te zeggen gedurende
tal von jaren met dien van het Ver
bond sameaigeweven was, aan B. U.
Heldit. Op ve'vioek van den. spreker
rezen allo aanwezigen van hun zit
plaateen. OJ).
Daarna stond spr. »'i'. bij het be-
beeiu.t van het Hoofdbestuur cm
steun te ver-lcenen aan het volkspct'-
tionnement van do Vereenig'ng vxor
VrouWehkiesrocl11. voor g<!-ondwelte-
Lijke golfjksitolling ten opzichte rap
het kiesrecht van man en vrouw.
Waar in de bestaande omriandfe-
hoden deze nctie niet anders kan be
doelen don propaganda voor alge
meen kiesrecht voor mamion en vrou
wen en dit liet hoofdpunt is van liet
vrijzi rur g- democratise! beginse1 pro- j
gram, waarvoor du^ onvermoeide,
volhardende propagomta. aan eiken
vrijzinnig-denocraat geboden is, lag
het voor de hand, dat do Bond den
steun, door genoemde Vereeiiiglii>?
gevraagd, toezegde en dat het Hoofd
bestuur den voorzitter afvaardigde
om op de meeting te Amsterdam,
waarbij het poLvionnement werd in
geluid, van du', voornemen getuige
nis af te leggen.
Dat deze zich daarbij heeft losge
maakt van de toelichtende motie, op
dio meeting voorgesteld en uitdruk
kelijk tovens do vrijheid heeft vocr-
behoudtïi voor de vertrouwensman
nen van den Vriiz. Dern. Bond in de
Kamer, om te beslisten wat ten slot
te ten dezen zal kunnen worden ge
realiseerd in velband met de politie--,
ke omstandigheden en verhoudingen,
dio op het oogenblik der beslissing
zich zuilen voordoen, sprak even
zeer van zelf cu lag niet minder voor
de hand.
Maai- wat niot voor do hand lag en
ons tot rechtmatige bevreemd ng
aanleoLing lieeft g-jpeven, to, zegt
spr,, het feit dat een jiaar organ.n
uit het kamp van onze concentratie-
gemooten aan toot hebben genomear'
aan hot Ivesluit onzerzijds oen den
gewaagden steun aan dit petitioning-'
ment te vermenen.
Met nadruk wil spr. opkomen to
gen de incoming die naar aanleiding
van hetgeen „Hut Vaderland en „De
Nieuwe Courant" schreven, hij velen
is ontstaan, alsof do dcelnem.iig der
partij aan dit volkspetitionnement
ook niet of ik weer beter word ik
vrees niet voor den dood het zou
me echter zoo spijten, als ik nu reeds
van u moest scheiden ik was zoo
gaurnö nog een tijdje bij jo gebleven
en had jou, uiijn lief kind, zoo gaarne
Nvoïr vroolijk en gelukkig gezien.
Ik zal gelukkig zijn, als u weer
beter is.
Het kan zijn, lief kind inaar
den laatsten tijd was Jo 't nioten
ik was de oorzaak van je smart. Ja,
ik weet het wel en je moet je urmen
vader vergeven, als hij zicli niet in
jouw jeugd:go gedachten en gevoelens
kon Indenken. Eén ding moet nu tus-
schen ons geregeld worden, of ik blijf
loven, dan wel sterfhet is do go-
solnedenïs mot Fntz Bom.
Ik smeek u, papa, praat daar nu
niet over.
Ik moet spreken, want ik heb een
schuld op mij geladen. Jij had gelijk,
Erika, Fritz was onschuldig Pro-
kowski heeft onwaarheid gesproken,
misschien zonder liet zelf te weten
ik heb nauwkeurig onderzoek gedaan
naar hetgeen dien avond is voorge
vallen. Fritz Born had zich niets te
verwijten, hoefde zich voor niets te
schamen. Dit wilde ik je zeggen, mijn
kind ik wilde het hem ook zelf zeg
gen, dat ik hem onrecht had aange
daan, maar mijn ziekte kwam tus-
schenbeide. Mocht ik overlijden, dan
moet jij het hém zeggen, dat ik mijn
ongelijk hc-h ingezien en hem ln mijn
zou zijn een vijandige actie tegenóver
deze regeering en een bedreiging vail
do concentratie.
Hot is onbegrijpelijk, dal van vrij
zinnige, van li)>erale zijde een der
gelijke opvatting kan worden uitge
sproken. Hit is volkomen lm strijd
met het begin: el van praktische li
berale politiek, zooals dkt ook in de
boste dagen dor partij i© tot uiting
gekomen, dat de propaganda der
partijen voor de dankbeelden dio zij
voorstaan, ook buiten het parlement,
zich zou te richten hebben naar re-
geeringsvoorsteJlei)... die er nog met
zijn, nog niet in concreten vorm voor
ons J:$£*n, nog slecht© in ©en alge
meonc zïnenedjo in de Troonrede zijn
aangekondigd. Dit argument mankt
dbn jrtidirulk ven te vvordon aange
voerd pour lo liesoin de la cause, om
dat het in ©omnriger kraam te pas
komt.
Laten zij, die eigenlijk tegen a'go-
meen en vóór liepesrkt vrouwenkies
recht zijn, dit liever maar vlakweg
zeggen, dan dat zij zich opwerpen tot
beéchonneirs van de Rogeering en
verdedigers van- de concentratie, <Lie
géén van bedde hun tusschenkomsa
behoeven, omdat zij noch aangeval
len noch bedreigd worden. Openhar-
tigheivl in dezen zou ook het voor
deel kunnen habbeco, dat het ,.b>
perkt" vrouw enlsiesreolit eindelijk
eens, uit de nevelen der frasev in oen
bepaald omschreven cn voor ons des
to be'.er bestrijd bare formuièering te
voorschijn kwam.
Overigens zou spr. meaner), dat
een Rcgeering, wier eminente leider
oj) 10 December 1913 in de Tweeilo-
Kanior heeft gezegd, „in cuns'itutic-
necl geregeerde lanc'en komt het er
e!-:-lokt niet op aan, wat de macht
hebbers zelf het beste achten in des
lands belang, maar dc ataaitslioden
hebben leiding to geven aan dc duur
zame bogéerten die in hot volk le
ven", zeker de allerlaatste zal zijn,
om ©en beweging ai te keuren, d e
wil trachten tol uiting te brrngen. in
welke mate do begeerte naar alge
meen vrouwenkiesrecht in het volk
leeft; ook al zou die Regeering dan
tan slotte meenen niet tot het vol
doen aan die begeerte te moeten over
gaan.
Ais goede coicentratiegenootooaals
vrijzinnigen die bereid zijn tot loyi-
len steun aan het tegenwoordige ka-
birot. als democraten die gerc- p:n
zijn voor hun beginsel w> ijveren mo
gen ai moe ton wij, zegt spr., opwek-
kon tot onderteekening van dii. pnti-
ki'onnemonit een Ieder, diie het alge
meen vrouwenkiesrecht wil, als don
eenagen rechtva nrdigen vorm van dit
recht.
Wij vrijzinn ig-d«nocraten. beschou
wen den strijd voor het kiesrecht dc-r
vrouw niet als een seksestrijd, niot
als een klassenstrijd, maar als een
worsteling om te komen tot een con
sequente en volledige toepassing van
het beginsel der democratie in hö^
staatkundig en maatschappelijk le
ven; het democratisch beginsel, dat
is hot beginsel van gelijkgerechtigd
heid. Daarom mogen dc namen der
vrouwen en ni'.i.iiïn, die lid zijn van
den Vrijzinnig-Democrat? sell en Bond,
zeker niét op de lijsten ontbreken.
Wij stararr.en m met hetgeen gravin
van Aberdeen, onder-koningin van
lèrlond, op het dezer dagen te llome
gehouden internationaal congres van
den Vrouwenraad zóide: „Wij mogen
niot rusten, voordat in ieder land ge
lijke wetten voor manuien en vrou
wen bestaan en voordat ook de vrou
w-u den zelfden invloed op liet ma
ken en handhaven dier wellen heb
ben, als de mannen". (Applaus)
Besloten werd toi fusie met liet
Neder)Werkliedenverbond.
Des avonds sprak dr. D. Bob ovor:
De Regeering en de Partijen.
De verkiezingen van 1913 zijn van
historische bet eekenis in ons staat
kundig leven, zeido spreker. Zij maak
ten een einde aan de regeering der
coalitie en luidden een nieuw tijd-
pérk in in onze geschiedenis, een
tijdperk van rustige ontwikkeling,
van ontwikkeling ook in democrati-
schen zin van onze staatsinstellingen,
een tijdperk waarin belangrijke her
vormingen kunnen wo'rden tot stand
gebracht.
Do beteeken is van de landdagen,
die wij pas ach ter den rug hebben, is
nu, (lat wij nog eens hebben ui'tgc-
sproi.cn lboe noodzakoiijk het is om
dit veibond op het oogenbük t© be-
staed-gen, hoe dit veibond van de
drio zehstandigü partijen nog is een
politieke noodzakelijkheidWij we
ten niot wat de toekomst ons zal
brengen. Wij weten niet wanneer de
strijd zal moeten gestreden worden,
die ia het land zal worden uiteenge
zet wanneer hij in do Kamér i3 teu
eindo gebracht. Maar dit weten wij,
dat het eendrachtig samenwerken
van de partijen niet kan worden go-
mist, wilien w ij niet elk oogenbhk tot
laatste uren o:n vergeving vroeg. Wil
jo dat doen, mijn kind
Ja, ja, goede, lieve papa, fluis
terde Erika onder hee'.e tranen. U
zult het hem zeif kunnen zeggen.
Wie weet, Erika. En nog iets
h«© sta jo tot Stanislaus
Papa 'I
Jo moeder is den jongen man zeer
genegen er is ook niets op hem aan
te merken ik wil echter niet, dat.
men jo dwingt, maar wanneer je hem
gaarne moogt dan mijn zegen over
jullie mijn zegen ook over jou ©n
Fritz Born hij is een flink, braaf
mensen, mijn zegen.
Zijn woorden werden weer verward,
do koorts koerde terug. Hij wierp zich
onrustig in bed om en om en steunde
en murmelde onverstaanbare woor
den.
De dokter cn de zuster snelden toe;
men legdo hem ijscompressen op het
gloeiend heete voorhoofd, welke hem
eenigszins tot rust deden komen.
Ik wilde nu wel slapen, fluis
terde hij, keerde zich naar den muur
en bleef bewegingloos liggen.
Hij sluimerde in, om niet weer to
ontwaken.
De begrafenis van den algemeen
geachten en beminden man bracht
een groot aantal belangstellenden op
bot slot Hambacii. Niet alleen de ge
boete familie, waaronder de zoon van
den overledene, die in het kadfttten-
zwakheid wórden 'toïnggébraclhlt en
verliezen wat met zooveel moeite is
vorkregen.
Bij de laatste debatten over de in-
komstcnbela-jting is gebleken, dat bij
de verschillende poütteke partijen
der rechterzijde bij de kal':.olieken
on Christel ij k bistorischen zoo goed
als bij do anti-revolutionairen nog
altijd dezelfde p'rot cd i on n istisch e
geest bestaat en dal, wanneer zij do
macht weer in handen konden nemen,
zij weer dezelfde politiek zullen vol
gen, die wij met kracht hebben afge
weerd. Dat alleen reeds maakt riet
noodzakelijk dat wij allo krachten bij
eenhouden om eiken aanval, dio on
verhoeds kan komen, af to weken,*
oonstateerdo spreker.
Nog geen enkel feit in liet afgeloo-
pen jaar heeft spr. kunnen bespeu
ren, dat verandering brengt in zijn
opvatting, dat de meerderheid der S.
D. A. P. niet goed heeft gezien, hóe
haar beslissing is geweest een beslis
sing voor het socialisme, maar in elk
geval niet voórdeelig voor do demo
cratie in ons lund. De 'sociaal-demo
craten zullen op dat en ook op ander
gebied hun eigen ervaringen hebben
te maken en spr. volgt die ervarin
gen met groot o belangstelling.
Spr. stond vervolgens sul bij de op
lossing der crisis; hot optreden van
liet Ministerie onder de leiding van
m'r. Cart vota der Linden. Nu wij een
jaar van werkzaamheid ran dit Mi
nisterie hebben gezien, past ons,donk
en hulde te brengen aan Cort van der
Linden voor het opnemen van zijn
taak en voor de wijze waarop hij zijn
taak Iheeft aangevat. (Applaus).
Iiij gaf het Ministerie den naam
van zalf standi g Ministerie en deze
naam is juist. Hot Ministerie gaat
zijn eigen weg, het bindt de partijen
in de Kamer noch ter linker, noch ter,
rechter zijde. Het gaat zijn eigen',
weg, al zal het daardoor in botsing
komen met partijen waa'rwan liet den
steun dringend noodig heeft.
Deze houding biedt eenaraijds moei
lijkheden, anderzijds voordeel en. In
menig opzicht hebben wij van het Mi-
ntaterio goeds te verwachten,-maar in
ander opzicht teleurstelling.
Bij do verkiezingen hebben wij ge
streden voor ons volksonderwijs. Wij
hadden gehoopt, dat het door betere
opleiding en betoro salarieering een
krad.itigen stap vooruit zou doen. Tot
ons leedwezen zag het Ministerie
door den nood der schatkist enz., zich
gedwongen dit punt niet op zijn pro
gram te plaatsen. De heer Ketelaar
heeft toen het voornemen kenbaar ge
maakt, dat hij zelfstandig een wets-
ontwerp zou indienen en spr. kan
mcdcdeelen dat de lieer Ketelaar met
zijn arbeid zoo ver gevorderd is, dat
de Tweede Kamer ©poedig van zijn
arbeid kennis zal dragen. (Applaus).
Wij hebben ook gezien dat 'let Mi
nisterie ook op ander gebied zijn ei
gen weg volgt. In de Troonrede van.
liet vorig jaar zagen wij aangekon
digd, dat voraterking van ome vloot
zal plaats vinden met een groot slag
schip. Menigeen zal daarvan met ge
mengde gevoelens hebben kennis ge
nomen, al schort hij, met het oog op
de ge'ruchteu, zijn oordeel op tot de
plannen bekend zijn. Ook spr. zal dat
doen, maar hij betreurt 0,et zeer dat
onze JLndisclio bezittingen nog iuet
hebben een vertegenwoordigend,
lichaam, waarin de wenschen vun het
Indische volk zelfstandig Lot uiting
kunnen komen.
Het is onze taak, de groote hervor
mingen, die van deze Regeering te
verwachten zijn, mogelijk te maken,
maai' tegelijkertijd beLcooron wij on
ze volle vrijheid voor te behouden om
onze stern uit te brongen over ont
werpen, die wij niet wanschen, op de
wijze zooals ons uat op dat oogen blik
oorbaar zal voorkomen.
Do groote her vormingen, die bij d©
verkiezingen do inzet van het spel
zijn geweest, zijn:
lo. de ouderdomsvoorziening op an
dore wijze dan door invaliditeitevoor-
ztoning,
2o. de Grondwetsherziening, die ons
moet brengen liet algemeen kiesrecht.
Over beide een enkel woord. Wie
ook beoordeelen de plannen van
Treub, ieder zal wel hulde brengen
aan dezen bewindsman voor zijn
voorlvarendJitaid eu snelheid van han
delen, die zijn meester nog met lieeft
gevonden. (Applaus), ünitiek op zijn
plannen is niet uitgebleven. En ook
6pr. wil het voorkomen, dat de uit
sluiting van de bedeelden zeer te be
treuren is en weggenomen moet wor-
corps diende, de schoonzoon met zijn
vrouw was verzameld, maar ook de
aristocratie uit stad cn land, deputa
ties van de regimenten, waarbij de
baron had gedienJ, vereenigingen
van oud-Krijgers met hun vanen, de
geestelijkheid en de plattelandsbevol
king vun wijd en zijd.
Ritmeester Von Hardtlcben nam de
honneurs waar, daar Erik nog té jong
daarvoor wasdo barones in haar
zwarte weduwendracht, begeleid door
haar beide dochters Tilly en Erika en
haar zoon, ontving in waardige hou
ding de bezoekers. Zij voelde riet ver
lies van haar man diep cn smartelijk,
doch zij was zich van haar plaats in
huis bewust en wist zich to beheer-
schen. Tilly volgdo haar daarin,
maar Erika gaf zich blijkbaar geheel
aan haar smart over.
Zij had gowecad tot de bron barer
tranen was opgedroogd, nu wankelde
zij roiid, nauwelijks zichzelf bewust
wat zij sprak of deed.
Het eerste werkelijk groote. gowel-
digo leed was, een stormwind gelijk,
door haar jeugdig loven gevaren en
scheen de bloesems van haar jeugd
voor langen tijd te hebben vernield.
In de groote pronkbal van het slot,
dio door zwarte draperieën tot een
kapel was vervormd, was de doode
op een praalbed gelegd. Houtvesters
hielden aan Iseide zijden der katafalk
do wacht on de grijze dominé von het
dorp hield voor ziiu gestorven vriend
den. Sp'r. -g overtuigd, dat 'deze Re
geering rekening rai houden mot de
sterk o wensdiéh dergenen die haar
steunen. Hij hoopt en vertrouwt, dat
do Regeering zooveel mogelijk reke
ning zou hou don. met wat do uitslag
der verkiezingen lieeft gebractn.
Maar hot is zeker, dat zich daarbij
ernstige tegenstand zal doen gevoe
len van de rechterzijde* Onze laak cn
onze plicht is het om te zorgen, dat
de Regeering deze groote maatschap-
pelijko maatregelen tot stand zal kun
nen brengen. Wanneer wij komen te
staan voor een zoo groot aantal mil-
hoenen votfr het Invaliditeitsfonds,
ten bale van een enkele klasse en niet
voor allen., dan zal ieder gevoelen,
dat dit een groot onrédLt is dat niet
meer zaJ kunnen worden gehand
haafd. (Applaus).
Ken groote belangrijk© maatregel
die van dit Ministerie te verwachten
is, betreft do invoering van het alge
meen ki&sreclit, door wijziging van
de Grondwet, en hot wegnemen van
do beletselen voor vrouwenkiesrecht
en tegen de verkiesbaarheid der
vrouw. Hij hoopt dat bij de grond-
wet#tefrzien:ng in de richting van het
vrouwenkiesrecht ec-n stap en een be
langrijke stap vooruit gedaan zal
worden en dat spoedig de eindpaal zal
worden bereikt. (Applaus).
Ook hebben wij gezien dat do F.c-
geeriug met kracht en voortvarend
heid het vraagstuk der evenredige
vertegenwoordiging heeft aangevat.
In dc democratie kunnen wij met
meer zonder ue groote staatkundige
partijen. De Staatscommissie, ile
Regeering onder de leiding van prof.
mi'. Oppenheun benoemde, heelt .'laar
taak reeds geeiuid;gd en hot is een
voldoening voor d© vrijzinnig-domor
era ten, dat in ua commissie hun grij
ze Van Gilse, de onvermoeide strij
der voor de evenredige vertegenwoor
diging, mede de lamste houd mocht
loggen aan ecu werk, dat waarschijn
lijk tot oen beslissing zal Leiden, (Ap
plaus;.
Di© evenredige vet icgcnwoonugiug
zal zonder twijfel van groote betee-
kems worden voor de toekomstige
ontwikkeling vuu onze partijen.
In menige plaats van ons land,
waarin de vrijzinnige opvoeding nog
niet genoegzaam is voortgeschreden,
heerscht ten opzichte van de algemee
ns vrijzinnige partij do meening, dat
het is een vaag grijs anu-clericalis-
me. Dit is niet een gedachte van de
toekomst, maar van gedachte van het
verleden.
Men ga na dat op initiatief van
Cort van der Linden in ons land wordt
voorbereid en ©rustige pogingen
worden gedaan om op het gebied van
den schoolstrijd te komen tot den
soboolvrede, en dat die pogingen door
vertegenwoordigers van alle pari jen
in de Kamer met sympathie zijn
begroet. Wat spr. betreft, het is steeds
een illusie van zijn leven geweest om
tot den schoolvrodo te komen, om
dat het is een voorwaarde voor da
ontwikkeling van ons volksonderwijs
en bij hoopt dat de poging van Gort
van der Linden bij zijn partijgenoo-
ten hartelijk weerklank zal vin/Jen.
(Applaus).
Noodig is, zei Dr. Bos ten s.otte, dat
wij zijn: lo. een ontwikkelingspartij,
die alle lagen van de bevolking tot
grooter ontwikkeling wil brengen; 2o.
dat wij ons bij onze maatschappelij
ke beschouwingen steden tegenover
de sociaal-democratie met haar be
ginselen van den klassestrijd, waar
wij de maatschappelijke ontwikkeling
zien in het toeken van de samenwer
king.
Doel moet zijn in de democratie de
vrij zinnige gedachte tot ontwikkeling
te brengen en te doen heerschen tot
zegen van de maatschappij. Daartoe
roept spr. zijn partijgenooten op tot
kraclntae meewerking. (Applaus).
STAKING DER ZEELIEDEN AAN
DE HOLLAND-AM ERIKA LIJN.
Men melut ons uit Rotterdam:
Door den Algemer.cen Nederland
se hen Zeelieden Bond is Zaterdag
morgen de staking aan de ITolland-
Amerikalrjn geproclameerd.
VLEESCH V ERG 1FT1GIN k
Aan den Rijndijk, onder Hazers-
woude, is een echtpaar na het middag
maal plotseling ernstig ongesteld ge
worden door het eten van ondeugde
lijk vleesch.
Door een geneesheer werd ilc maag
leeggepompt, waarna verbetering van
den toestand te ooristateeren viei
(Zie vervolg l'/iall md op eg. 3
van het 2e Blad).
een aangrijpende rede.
Rondom door donker groen half
verschoten, zaten de naaste bloedver
wanten, terwijl dc anderen, die den
doode de laatste eer wilden bewijzen,
de groote ruimte der hal vulden.
Do woorden van den predikant
drongen in Erika's oor, zonder in
haar ziel weerklank te vinden. Haar
harteleed was te drop, dan dat zelfs
do woorden van liefde en eerbied,
wélke de eerwaarde grijsaard don
doode wijdde, haar troost hadden
kunnen brongen. Wcenen kon te niet
meer, niet krampachtig gevouwen
handen, bleek als de doode zelf, een
beeld van stomme smart, zat zij daar,
ue groote, door het wecnen bran lende
oogen met troosteloozen blik over alk
bezoekers latende zweven.
Zij herkende eerst niemand, hoewel
menig© oude bekende onder de gen on,
die hun deelneming kwamen betui
gen, aanwezig waren. Plotseling ech
ter kromp zij ineen, een flauw blosje
kwam op haar bleeke wangen.
Een gezicht had zij herkend een
blik was met in-smartclijke uitdruk
king op haar gevallen Fritz Born
stond in een hoek der zaal en zag naar
lianr over de oogen met tranen van
innige deelneming gevuld.
(Wordt vervolgd.
