l SCOTTS
•Emulsion
digen grond van Stad cn Vaart, een
kanaal ter breedte van do Singel-
gracht bij bet Raamhek en twee rij-
bruggen te maken, één over hot k»v-
nanl, één in het verlengde van do
Lange Geuzenstraat, rechthoekig over
den Singel. De Raad nam evenwel aan
niet in onderhandeling te treden met
den heer Wilson en besloot het leggen
der brug bij 't Raamhek en het maken
van den rijweg naar de Raamgracht
le schorsen en adressant te inrichten
nader over het request te zullen beslis
sen.
We weten al, hoe alles toch terecht
kwam. De Raamsingel werd verlengd
tot de Leidsche Vaart, de Raambi ug
en Leidschebrug kwamen tot stand,
zoo ook de rijweg en een mooi aan
trekkelijk plein met plantsoen werd
aangelegd, terwijl de modderige Sin
gel werd gedempt en later ook de fa
briek van Wilson werd afgebroken.
Niet noodig is 't te zeggen, dat het
Wilsonsplein naar genoemden indus
trieel heet. Dezelfde heer Wilson
schonk ook aan Haarlem het bekendo
groote doek van Haarlem's Beleg, en
verder gaf hij het aanzijn van den
Stedelijken Atlas, waarvan hij deeer-
sto zes portefeuilles aan Haarlem ver
eerde.
In Maart 1870 werd begonnen met
de slooping van den Doelmolen en het
portiershuis aan de Raambrng. Do
oprit van dien molen begon al bij do
Oude Raamstraat. De afgegraven aar
de werd in schuiten naar de Hooi-
markt vervoerd en gebruikt tot ver-
hooging van 't Ripperdapark en bij
den aanleg van parken op het Bol
werk.
FRANS HALS.
In de Koninklijke Akademie voor
Archeologie té Brussel heeft, naar de
Tel. meldt, de Archeoloog Coninckx
mededeelingen gedaan omtrent de
herkomst van Frans Hols. Drie ste
den: Antwerpen, Mechelen, en Haar
lem, strijden om de eer. De voor kor
ten tijd ontdekte geboorteakte wan
den jongeren broedesr Dirk Hals, kan
met zekerheid de oudei's van den
schilder doen vaststellen. Frans Hals
beweerde: hij was in Antwerpen ge
boren. De Haisen zijn echter van
Mechelsche familie. Ze zijn Teeds in
de 15de eeuw in Mechelen te vinden
in de lGe eeuw zijn ze bepaald tal
rijk en in hun stamboom gemakkelijk
vast te stellen. Plotseling, in den loop
der 16de eeuw, zijn ze verdwenen, om
eerst weer in de 18e eeuw te verschij
nen. Het is dus zeer waarschijnlijk
dal de Halseo, als zoovele andere fa
milies, de nieuwe godsdiiemstidteeén
toegedaan waren en daarom uit
Mechelen vluchtten, om zich naar
Antwerpen te begeven, waar de Pro
testanten de overhand hadden. Ge
durende dezen tijd zou Frans Hals
dan geboren zijn. Na de inneming
van Antwerpen door Farneso Is de
familie vCdmo edel ijk naar Haarlem
gevlucht. Mogen dit ook slechts com
binaties zijn, aldus Coninokx, talrijke
documenten spreken voor hunne
waarschijnlijkheid. Hals woonde
reeds voor 1600 in Haarlem en heeft
er zijn iheele leven doorgebracht.
Aldus de heeir Dieriekx in de Kon.
Akademie voor Archeologie te Brus
sel.
Rubriek voor Vragen
Geabonneerden hebben het voorrecht,
rragen op verschillend gebied, mits voor
beantwoording vatbaar, in to renden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groot»
Houtstraat 63.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en róo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van den inzender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG: Op welke manier wordt
men benoemd tot hoofdeollecteor of
collecteur van de staatsloterij?
ANTWOORD: De benoeming ge
schiedt door den miniater.
VRAAG: Wanneer men in gemeen tv
lijken dienst treedt em vijirstelling van
militairen dienst noodig 'beeft, zorgt
de gemeente dan voor die vrijstelling?
ANTWOORD: Vrijstelling van mili
tairen dienst wordt door den belang
hebbende zeiven verzocht, tenzij hij
valt in do categorie van ambtenaren
of beambten, die door liiun betrek
king bij wettelijke bepalingen zijn
vrijgesteld. In dat geval geeft het ge
mee li te bestuur of de aangewezen au
toriteiten daarvan kennis aan het be
trokken hoofd.
Informeert dus bij het gemeentebe
stuur.
VRAAG: Ik ben voor den dienst af
gekeurd, maar heb mijne stukken nog
niet ontvangen. Tweemaal schreef ik
naar den minister van Oorlog, maar
ontving nog geen antwoord. Wat moet
ik doen om die stukkeu zoo spoedig
mogelijk te ontvangen, daar ik die
voor een betrekking noodig heb?
ANTWOORD: Afwachten; de autori
teiten doen alles geleidelijk af.
VRAAG: Waar kan ik e avonds gra
tis de boekhouding Ieeren?
ANTWOORD; Wend u tot hel be
stuur dor Toynbee-vereeniging, Don
kere Spaarne.
VRAAG. 2 Februari heb ik twee
spaarbankboekjes opgestuurd tot bij
schrijving der rente. 5 Februari is
mij er een van teruggezonden. Ik
wendde mij tot den Directeur in Ain-
terdam, dio mij een papier ter teek©-
ning zond, daarna hoorde ik er niets
van. Wat moet ik hieraan doen?
ANTWOORD. Informeer cons
nail de Postspaarbank in 'i Postkan
toor alhier.
Uit de Omstreken
Spaarndam voorheen en thans.
De nieuwe groote sluis heeft onge
veer twee en een halve eeuw bestaan,
van 10681808, Zij scheen toen niet
meer doelmatig te zijn; ook wat lig
ging betrof. In het jaar 1805 begon
men 'reeds te breken, terwijl men een
ander terrein had gekozen voor do
nieuwe sluis. Dit terrein lag op 30 M.
afstand van do vorige plaats en se
dert dien tijd is dit althans dc plaats
gebleven. De tegenwoordige sluis ligt
ér nog. De brug, die er vroeger moet
geweest zijn, waa van een zeer eigen
aardig maakseL Moesten er schepen
geschut worden, dan weid zij aan de
cene zijde op den dijk gehaald en aan
den anderen kant daarin als wegge-
sdrJoven. Naar alle waarschijnlijk
heid zal die brug niet zoo mooi ge
weest zijn als de tegenwoordige dub
bele ophaalbrug.
De lengte van de nieuwe sluis van
1806 bedroeg 50.5 M. met drie paar
deuren. Deze sluis heeft echter een
korter bestaan gehad dan de vorige.
Voor ongeveer 16 jaar is zij wederom
geheel- vernieuwd. Haar lengte en
breedte bloken te kort voor grootere
schepen met meer tonnenmaat en
diepgang. De fabriek de Conrad, te
Haarlem, was niet in staat schepen
en molens to bouwen van bepaalde
grootte en afmeting. Hierin word dus
voorzien doo'r de verbouwing, waar
bij de lengte werd gebracht op 100 M.
en de diiopte en breedte aan.meTkie.lijk
werden verbeterd.
Menige zeewaardige baggermolen,
aan do Conrad gebouwd, is sedert
door deze sluis gesdhut en dikwijls
kan men een schoener of een bark in
de sluis zien liggen, die van Noorwe
gen, Engeland of elders komt met een
vracht bestemd voor Haarlem en bij
na wekelijks schutten daar de grop-
te Rijnaken, geladen met steenkolen
voor Haarlem's gasfabriek!
Het i» echter nog niet lang geledon,
dat een der grootste baggermolens,
ook aan de Conrad gebouwd, iets
breeder bleek te zijn dan de sluis. Bij
liet doorslepen bleef zij vastzitten,
juist tuajcben de brug en heeft men
eindelijk na veel moeite de z.g. berg
houten van de molen, die aan de zij-
konten zitten, gesloopt, zoodat zij op
dio wijze loskwam. Of deze sluis dus
op den duur ook nog zal voldoen, is
nog de groote vraag. Dat de Conrad
een filiaal 6:ceft laten bouwen te
Zaandam zal zeker zijn grond hier
in hebben, dat de sluis te smal is
voor de nieuwe groote typen bagger
molens. Dit bleek eenige maanden
geleden nog, toen tweemaal de brug
ontzet werd door aanvaring van de
groote zijbakken.
Ditmaal was het een molen ge
bouwd aan bol Spaarne bij liet filiaal
van de Grofsmederij van Leiden, heit
geen groote ongemakken veroorzaak
te, daa'c do communücsatio met den
Houtrakpoldeir totaal was verbroken
en de voertuigen den omweg over
Haarleim moesten maken om den pol
der te bereiken.
Aon de Kolk vindt men aan de eene
zijde het wapen van Rijnland en aau
de andere zijde een gedenksteen,
waarop het volgende staat te lezen:
„Op order van Dijkgraaf en Hoog
heemraden van Rhynliand is deze
sluis op dezelfde plaats als die welke
in het jaar 1568 gebouwd was, maar
bouwvallig was geworden, meer naar
het Westen, maar toch op dezelfde
breedte gelegd en van vasten steen ge
bouwd en heeft een der hoogheemra
den, J. Witten Druyvesteyn, in tegen
woordigheid der anderen, den eersten
steen van dit werk gelegd op den
13den Augustus 1801.
Den meest karakteristiekeu indruk
maakt de Kolksluis, die in 1285 ge
maakt word. Ook zij heeft in den
loop der eeuwen verschillende veran
deringen ondergaan. In 1492 is zij
aan den binnenkant verlengd, terwijl
in tiet jaar 1571 wederom een verniou
wing plaats had. De eerste steen is
toen gelegd door Hendrik van Bronck
hoven, zoon van Jan van Bronckho-
ven, rentmeester van Rijnland. Vroe
ger toen men daar slechts enkele ma
len per dag schutte, 's winters drie
malen, s zomens viermalen, luid
de dan een klokje, waardoor de schip
pare werden gewaarschuwd dat de
sluiis openging. Thans is dat niet
meer het geval en wordt er om Met
iialf uiur geschut, in tegenstelling met
d? groote sluis, waar men elk oogen-
biik schutten kan, maar waar dc
schutselden grooter zijn.
De Kolksluis is ook daarom zeer
eigenaardig, omdat zij eigenlijk uit
twee sluizen basta at, Men zou zeggen:
een sluis binnen de sluist Aan den
IJkaut vindt men twee paar deuren,
dm Ubt bij elkander staan; op zich
zelf kan men dat kleine gedeelte ook
als schutsluis beschouwen en wordt
zij alt» zoodanig ook een enkele maai
gebruikt, alleen voor zeer kleine
vaartuigen, roeibooten, poersehuitjes
enz. Dit tweede paar deuren dient
eigenlijk voor nooddeuren. De brug,
die hier over de sluis gebouwd is, is
een eenvoudige draaibrug, die gemak
kol ijk door één man bediend kan wor
den.
liet in steen gehouwen wapen van
Rijnland is aan den Oostkant duide
lijk te zien, en is nog in uitstekenden
toestand. Aan de Westzijde is een ge
denksteen), waarop het volgende te
lezen staat:
.Dijkgraaf een Hoog-Heemraden van
Rhijnland hebben deze sluis, die op
bevel van Floris, graaf van Holland,
in het jaar 1285 gebouwd, in het jaar
1492 uit de bouwval hersteld en in liet
jaar 1571 naar het Spaarne verlegd
en met vasten steen bevestigd was, in
het jaar 1778 vernieuwd, terwijl dit
wérk 10 voeten zeewaarts is vooruit-
gezet.
Vroeger bevond zich aan de zijde
van Haarlem eau zg, draalplar.k voor
de voetgangers, thans ziet uien een
alleraardigst ophaalbruggetje, eer
tijds van lnout, nu van ij©er.
Warden vroeger de sludagelden door
den sluiswachter zondér afglfto van
een bon geïnd, ook hierin is sedert de
laatste jaren verandering gebracht
en ontvangt de schipper na betaling
een bon, die hij bij het verlaten van
de sluis aan den slui&knecht moot af
geven. Op die wijze is toet controle-
stelsel ingevoerd .Het is echter Jam-
mor, dat bij alle verbeteringen de ver
lichting nog steeds bij het oude i3 go-
bleven. Het droevige licht, waar de
schipper op afvaren moet, bestaat uit
eenige petroleumlantaams, die in do
verte op een gloeienden spijker gelij
ken en bij mist van geen beteekenis
zijn. Op het plan van den vorigcn
gasdirecieuT van Schoten om de sluis
van een mooie, doelmatige gasverlich
ting te voorzien, zijn de hoeren van
Rijnland niet ingegaan. Dubbel jam
mer, omdat de gelegenheid om ga lo
verkrijgen zeer gemakkelijk is, daar
de gemeente van Schoten uit van gas
wordt voorzien.
De Woerdersluis is een spuishl is,
die pim. 1364 werii gebouwd, zij be
stond aanvankelijk uit twee pijpen of
duikers, tot afvoer van het water "uit
tiet Sparen. In 1611 werden zij lot één
sluis verbouwd, en van een steenen
wel teel voorzien. Zij heet Woerder-
sluis, omdat zij gebouwd is voor re
kening van het Gr o o t vvaterach a p van
Woerden. Hier kan niet geschut wor
den, groote vaste dwarsbalken, die
over deze sluis gelegd zijn, beletten
de doorvaart.
(Wordt vervolgd.)
SPAARNDAM.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Gemeentel a id
op Woensdag, den 24en Juni 1914,
des namiddag te half drie uur.
Onderwerpen ter behandeling:
1. Ingekomen stukken.
2. Pensioengrondslag van den Ge
meentearts.
3. Beslissing omtrent plaatsing
grenspalen ad f 35.
4. Beslissing verordening op maxi
mum snelheid van Motorrijtuigen.
5. Verhooging v. d. aftrek voor le
vensonderhoud b. d. Hoofd. Omslag
(eigen aangifte, progressie?).
6. Af- esi overschrijvingen. Onvoor
ziene Uitgaven, Verhoogingen op Be
grootingen 1913/1914.
7. Aanleg brandputten bij wonin
gen in den Zuid-Épa&rnd&mmerpol-
der.
8. Ontheffing boete ad f 60f aanne
mer b. d. bouw der schuur v. d. Ge
meentearts, vergoeding moeidcr
werk a. h. dienstgebouw f 10.
9. Bestek v. d. reinigingsdienst
met nanvamgstermijn.
10. Beginselverklaring omtrent voor
schot Wonlngvereeniging met Rijks
subsidie,
11. Proeee omtrent eigendomsrecht
der Noordelijke Gemeentevaart.
12. Suppletoire kohier der school
gelden over 1914.
13. Reclames Plaatselijke Bela&tin-
geik
Amsterdamsche Kout
XXVIII
BAKKERIJ-TENTOONSTELLING.
De herinnering aan het tentoonstel
lingsjaar, het groote, is nog niet
vervaagd en wederom trekt in de
hoofdstad een tgpto ori stel li n g de aan
dacht.
Een bakkerij-tentoonstelling woer.
Een internationale, die, nadat men
langen tijd naar een naam gezocht
had A l'instar van E.N.T.O.S.,
I.G.T.A. enz. bij verkorting L B. A. is
genoemd en tot en met 16 J uli in liet
Paleis voor Volksvlijt gehouden wordt
Hoeveel bakkerij-tentoonstellingen
hebben we al gehad? Dat ze nog pu
bliek trekken pleit voor den organisa
tie-zin onzer bakkers, die hun brood
jes en de machines, bij hun bedrijf
noodig zóo weten te exposoeren, dat
men het de moeite waard vindt er
naar to komen kijken, en die bet kor
reltje zout, het vermaak, niet verge
ten.
Dr. Sarphati, die met de stichting
van het Paleis den eeuwigen dank zij
ner vaderstad zoo ten volle verdiend
heeft, Dr. Sarphati zou tevreden zijn
Indien hij zijn oogen kon opslaan en
zijn Paleis nu zien. Wel zijn zijn im
posante zalen verbouwd en niet meer
te herkennen, door het gewirwar van
gangen en straatjes, maar de arciiitec
ten die dezen ombouw bewerkstellig
den, de heeren Heineke en Kuipers,
hebben er iets smaakvols van ge
maakt.
De binnenbouw van het Paleis
doet thans denken aan de I.G.T.A.
Daar had men de groote zalen ver
bouwd in kleine, intieme, zeer lage
interieurtjes.
Hier heeft men lage wandelgangen
als winkelstraatjes, waar de stands
heel vol en heel knus naast elkaar
staan. Het zijn natuurlijk in Hoofd
zaak reclame-stands, die niet treffen
door wat geëxposeerd is, maar door
de wijze w a a rop. De architectuur
is, ik zei het reeds, smaakvol en de
exposanten hebben met goeden uit
slag hun uitersten best gedaan ook
hun exposities in de gunstige omge
ving tot hun recht te dijen komen. Het
is een lust door de aardige gangetje»
onder helder, vroolijk licht te wande
len en die stands aan te zien, die keu
rig en kleurig grondstoffen voor liet
bakkersbedrijf exposeencn en produc
ten, suikerwerken, chocolade, enfin
zooals te doen gebruikelijk is alles,
wat maar in de verte familie is van
t bedrijf, waarvan do tentoonstelling
den naam draagt.
We zijn deze (stands met pleLzier
voorbijgéloopen, maar zullen er over
zwijgen omdiat men iu anno winkel
straten en in uw winkelstraten pre
cies hetzelfde geëtaleerd vindt...
In het bijzonder werd inijn aan
dacht getrokken door de Historische
afdeel ing, waarvan ik u gaarne een
en ander vertellen wik
Zoover ik mij herinner, ie dit de
eerste Bakkerij-tentoonstelling, die
ook een historische af deeling te zien
geeft, maar1 het ia aardig er te vert
poozen en het oog te loten gaan over
oude gereedschappen, boeken en
Ö9É füfl yoomoraeiiik is
heeren W. J. van Wagtendonk', II. J.
J. Willomsen en de beroemde verza
melaar A. Th. Hartkamp, van Amstór
dam, en J. Th. Peters, van Rotter
dam, die tot het welslagen dezer in
teressante afdeeling hebben bijgedra
gen.
Onder de voorwerpen, die de aan-
d icht trekken noem ik: de oerete ko
renmolen aan de Zaan, De Pelikaan;
een oud koperen doofpot en tal van
mooi oud koperwerk uit Let bakkers
bedrijf; twee kwartmudden met
strijkstok uit den Franschen tijd.
llcei behoorlijk staat hierop vermeld:
1/-S Ned. Mudde en 1/4 Hectolitre.
Yodrtr oude vormen, oude gewichten,
kunstig gesneden bakkershoönx», u
we*i wel, van dem „bakker om den
lu-cK en dan een schat van prenten,
oude en nieuwe schrifturen, ordon
nantiën, reglementen van gilden,
penningen, oude cn nieuwe spotpren
ten, vakrncdoieellufen over not bak
kersbedrijf, voor en tegen gTuanredh-
ten, over broodleuing, ja waarover
niet.
't Is aardig do oude spotprenten te
vergelijken met die uit onze dagen,
van Braakenniek en Raemakers.
Dat bakkérs bravo menschen zijn
las ik in ecu der schrifturen, waaruit
ik liet volgeude overschrijf:
Pligten van een Bakker.
Oin van de pligten van oen Brood
bakker, die in de samenleving zeefr
noaig iö, iets te zeggeD, zoo behoort
dezelve, wil hij zijn geweten vrij be-
w au ten en het algemeen, inzonder
heid arme mensdhen niet te kort doen
het Brood op zijn bepaalde zwaarte te
bakken en "t zelve altijd wéér naar
r'.to van de duurte der graancn to
verkoopen, zoodanig, dat hij niet
ii. «er als een bekwame, burgelijke
winst voor zijn kosten en moeiten be
gem.
Ja, ja, zoo was het, zoo is het en
zoo zal het wel blijven!
Hoe Vroeg reeds de bakkers filoso
fen waren, blijkt uit het volgende ge
dichtje van een pastei-bakker
Iu een Pastey heel sclnoon -versiert,
l.eg» vieesch van wiit of tam gedierl;
Dus steekt de dood in ijdele zaken.
Het schijnschoon is dee Waenekh» zin,
Oicö laat ons bij de vreugde waken.
I)e vérfcchilJende ordonnantiën cn
pcbl'catiën vormen het belangrijkste
deel in deze interessantste afdeeling
ilcr tentoonstelling. Historici vinden
li heel wat van hun gading.
Zooals ik schroef, het geheel bestaat
in hoofdzaak uit reclame stands, die
niet tot bespreking aanleiding ge*
ven. Een uitzondering zij gemaakt
voor do groep: De St. Hubertus
Jachtgrocp, een kolossalen beelden
groep, van aanzienlijke hoogte, mas
sief uit chocolade gehouwen. En ale
gewoonlijk is de Delftsche gist- en
spiritusfabriek yertegenvvoordigd
door een eigenaardige en artistiche
stand.
De machines trekken de aandacht
en ook zeer de bakkerijen in volte
•werking in den tuin.
De organisators hebben, zei ik, ge
zorgd voor het korreltje zout, n.l. het
vermaak in den tuin.
Het is een povere kermis, maar
nademaal zonder amusement geen
tentoonstelling denkbaar is, heeft
men hier ook zoo iets bij elkaar
moeten brengen.
Het aardigst zijn de lichteffecten.
Er is veel, heel veel licht in den
tuin.
De tenten Lipton's theetent en
de muziektent straten licht uit,
on er zijn kwistig lichtlijnen langs
de stands en kramen en tenten in
den tuin.
Ale het dan mooi zomerweer ie en
als de muziek vroolijke deuntjes
laatst, dan is het er, bij die vele stra
ling van licht wel genoeglijk
't Vermaak zelf men noemt het
daar in den tuin zeer grotésk Luna
park beieekerit niet veel. Een bi
oscoop-theater, een draaimolen, een
rutschbaan, een poffertjeskraam
van Koppen, en dan wat klein goed
ate schiettent en meer dergelijk
heerlijk». De noodige café» en lunch
rooms, natuurlijk, maar daarmede
ls ook alles gezegd.
De menschen loopen er, zooals bij
een Lunapark van dit genre behoort,
rond met plechtige hegrafenisgezich-
ten.
Dat zal nog heel wat vroolijker
moeten worden.
Laat men een paar café's in dans
zalen herscheppen, dat zal al een
massa helpen.
AMSTERDAMMER.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 30 Cts. per regel.
Zwakke Gezondheid
ifcan niet worden hersteld door het ge
bruik vau opwekkende of prikkelende
middelen. SCOTTS Emulsion geeft
hernieuwde kracht, vitaliteit en gezond
heid, omdat elk deel van het lichaam er
door versterkt wordt. Op eiken leeftijd is
(van Levertraan)
de beste voor volwassenen
ea kinderen. Weigert na-
maaksels, welke teleur-
stelling en wanhoop geven.
Vervolg Blnseniand,
NUTSLEZING MET MOEILIJK
1IEDEN.
.Wij lezen daarover in het tijdschrift
van Let „Nut":
Ook in ©en ander departement func
tioneerde do lantaarn hoogst gehrek-
klg, hetgeen door deskundige bedie
ning wellicht met een kleinigheid te
«arhelD&n state «eweeeu Mom and
had er echter verstand van en de ove
rigens zeer ijverige secretaris en pen
ningmeester toonden zich nog geen
ervaren organisatoren. Zoo mislukten
do projectie» bijna geheel en bekortte
ik mijn causerie met meer dan do
helft. Do zaal was geheel vol inet deels
burgerij, deels visschers met ijsv.i-
cautie cn daaro.ee verband houdende
neiging tot brooddronken beid. De kas
telein van het overigens goede café,
was reeds, toen wij eenige uren te
voren met de lantaarn proefstoomden
boven zijn theewater en dientengevol
ge lastig. .Tijdens mijn korte causerie
over het opgegeven onderwerp, hitste
hij de visschers op tot relletjes, en de
zen. zich in het donker der pogingen
tot projecties moedig gevoelend,
maakieu het mij zeer lastig met inter
ruptie», voortdurend gelach en ge
mompel, obstructie in den vorm van
collectieve hoestbuien en zelfs de be
dreiging dat ze de harmonica zouden
halen. Dit laatste sloeg op een voor
val, toen onlangs een spreker een voor
dracatavond ter plaatse hield, waar
bij de visschers, niet voldaan met iiet
gebodene, een harmonica naalden, en
daarmee hunnerzijds hun Uitenten
toonden.
Deze bedreiging is bij mij echter niet
uitgevoerd, daar ik met eon zoet lijntje
do onruststokers binnen de perken
kon houden.
Na een korte pauze, kort vooral,
omdat in de aangrenzende tapperij de
kastelein steeds meer aan het opruien
was, liogon ik met mijn tweede deel
van het programma. Behalve eenige
interrupties, doordat de kastelein tel -
kens weer binnendrong en ineer bo-
langstelling tot zich trok dan ooit
een Nutssprcker zal vermoge», liep
de avond toch nog gunstig af, hoewel
de inspanning, mij opgelegd, om dit
resultaat alsnog te forceeren, groo
ter was dan van twee Nutsavonden
samen. De burgerij, welke schande
sprak van het gedrag der afstamme
lingen onzer watergeuzen, toonde zich
voldaan over den avond. Terstond na
do officfeele sluiting, organiseerden
de visschers, onder groot tumult, een
mannen-danspartij. waarbij de har
monica de muziek leverde.
Deze spieker vervolgt:
Het zij mij tc-vens vergund, van de
ze gelegenheid gebruik te maken om
U enkele ervaringen, bij mijn op'.re
den ui meest kleine departementen np
gedaan, mede te deeleu.
Wat het werken met lichtbeelden be
treft, lijkt mij wenschelijk een mede-
deeling aan de besturen, dat gezorgd
moet worden voor bruikbare lantaarn
scherm eu bevoegde bediening.
In de streken rondom Delfzijl lieb
ik b.v. veel gewerkt met den onder
nemer van het Delftzijlsche Bioscoop
theater, welke hetzij met zijn eigen
lantaarn, hetzij met een andere, voor
uitmuntende projecties zorgde.
Het mislukken van de lichtbeelden
heeft een zeer slechten invloed op het
publiek en brengt den goeden naam
van het Nut in gevaar.
De Redactie onderschrijft dit laatste
geheel en bestrijdt nogmaals de mee
ning van sommige departementen dat
wel iedereen zoo'n lantaarn bedienen
kan. De ervaring leert het tegendeel.
Daarom wordt dezerzijds steeds ge-
ad \iseerd: Zorgt niet alleen voor een
goede lantaarn, maar tevens voor een
deskundige bediening, ook al kost dit
laatste eenige guldens meer!
Tucht-Unle.
De vijfde algemeen© vergadering
van de Tucbl-L'nie werd Zaterdag te
Utrecht geliouden onder leiding vnn
haren voorzitter, den heer Edo Bergs-
ma. burgemeester van Enschedé.
De voorzitter wees in zijn openings
woord op de belangrijke punten, die
op de agenda slaan (o.a. de quaest te-
Harderwijk). Het deed hem genoegen
dat deze vergadering wordt bijge
woond door vertegenwoordigers van
de ministers van Justitie, van L nd-
bouw, Handel en Nijverheid en Bin
nen landsche Z aken.
Het aantal aangesloten vereenigin-
fljen bedroeg op 31 December j!. 41,
benevens eenige zelfstandige afdee-
lingen van voreenigingen, samen 59,
en liet aantal jversoonlijke leden 312.
M"J. G. A. A. Bouricius te 's-Gru-
vonhage, dio periodiek moest aftre
den, werd met bijna ateemeene stem
men herkozen als commissaris in het
alg. dagelljksch bestuur.
In de plaata van dr. C. J. Sóhngen
te Nijmegen, aan wien op de meest
eervolle wijze op zijn verzoek unt3lag
ate secretaris is verleend, werd mo,
bijna algemeene stemmen op voorstel
van het al.g. bestuur gekozen de heer
J. KUefstra te 's-Gr-i.venliage, be
stuurslid, die sedert 1 Januari 1911
reeds deze betrekking op zich geno
men heeft.
II a x d e r w ij k.
De voorzitter deelde vervolgens het
volgende mede dat in de pers reed*
jarmeld is, dat de Minia er van Buit.
Zaken zich tot de Tucht-Unie heeft
gewend naar aanleiding van hetgeen
een gezelschap Fransche reizigers in
ons land te verduren zou hebben ge
had.
De Minister dan schreef:
„Mag ik zoo vrij zijn u ui uwe
„hoedanigheid van presteen' der
„Tucht-Unie, nevensgaand uittrek-
..sol uit een schrijven van den heer
„Jules Domain (een bekend auteur)
„aan den Franschen Minister van
„Buitenl. Zaken te doen '<cekocne:i,
„waarin zeer ernstig geklaagd wordt
„over een behandeling, welke hij On-
„langs tijdens een autoaiobielioch'.
„door Nederland (speciaal e Hardt-r-
„wijk) van de zijde dor bevolking
„heeft ondervinden? Dat schrijv -u
„word officieel door den Franschen
„gezant te mijner kennis gebracht.
„Mijne nmbtgenooten van Binn. Za
ken en Justi.ie stelden een ambtelijk
„onderzoek naar het gebeurde in. Wij
„achten het intusschen zeer wensclie-
„lijk, dat ook langs anderen weg en
„wel met name door de Tucht-Unie
„cn do Pers het mogelijke gedaan
„worde, om een einde te maken aan
„liet scliundelijk eai reeds lot zoovele
„klachten aanleiding gev end optreden
„van de bevolking in sommige onzer
„steden en dorpen jegens vroenteclin-
„gen. Hei is om die reden, dojt ik de
„vrijheid neem, om uwe aandacht op
„hot bovensteaude te vestigen".
Bij dit schrijven von ilen Minister
ran BuftmL Zaken was, ais bijlage
gevoegd een uittreksel uit een brief
van den beer Julee Remain, een
Fransch auteur, aan den Minister v.
Ruitenl. Zaken iu zijn vaderland. Een
vorUiliug van dien brief is dooi d«
Nederl. pers algemeen verspreid.
De voorziber vervolgde:
Ik wil daarlaten in hoeverre het in
gestelde onderzoek de juistheid van
het door den heer Jules Romaïn me
degedeelde in allen deele zal bevesti
gen of liet voorgevallene- :ot beschei
dener afmetingen zal terugbreng
Het is trouwens n.e: van overweg.'n<I
belang, of iu dit bijzonder geval is
overdreven of niet. Ik beweer noch
ho. een, noch het ander Het is niet
dit bcpaa'd geval, dat oils tot vveik-
zaanihetd moet prikkelen. Indien lui
in alle deelen juist is medegedeeld,
zou het ons zelf nie. ernstig bêhocvec
te verontrusten, indien het ware trt
geval op zich zélf.
Wanneer het was geweest tea ge
val op i:ehn-!f, zou ook de MiruMcr
var Bui enJaudscho Zaken niet naar
de peii i^libon gegrepen en eigenhan-
d g zich tot c. (Mi voorzitter hebben
gewend r. et eon schrijven, dat als
een nootikiwt L" te t. Voor een geval
ep zicr.zelf, rou r.-er. zoo goed als ge-
Heel de NsJerterte.viie Peis in haar
organen m-ji bijna iedere rich; 1112
van links zoo gwd als van rechts, u.i
de hoofdsteden, maar uit de ver
ste hoeken dts> lands, zich warm heb
ben gemaakt Utui zou niet liov op
schrift „barbaaxsch Neder land" v;cr
weken laag in de grooie Pere eu in
dte tier provincie, een opschrift zijn
geweest, da: aan de daaronder steun
de berichten do bok.nss» liriug verze
kerde van iederan abonné.
Was he'., on dat een buitenlander
onze schande aan de wereld onthul
de, dat dü geval zoo algemeen de
oogen van alien tot zich trok? Och,
verhalen over ons iuxte au ons vo lt
hebben in alle talen der aarde do
ronde gedaan; malle en heel malle
verhalen! In het buitenland heeft
men nuj gevraagd, of no. ons niet ou-
gemakkel.jk was, daar in betrekke
lijk nauwe broeken cn op Ieeren schoe
nen te Loopen. Vreemdeüngen, in
Amsterdam aangekvn, .11. hebben het
Centraal Station verlatende, zich de
oogen uitgekeken, niet oni hetgeen
zij zagen, maar om wut zij niet zagen
omdat Holland hun geschild rd was
als van greins to grens bedekt mot
windmolens, berolkt me', visschers in
pofbroeken en op klompen, wier Ko
ningin een goud er. kap op het hoofd
droeg en een bont boezelaar vóór of
een zijden schor:
Och, daar hebben wij ons wel eens
een beetje boos over gemaakt en cr
vooral veel om gelachen en er mis
schien wel wat heel weinig aandacht
aan gegeven, maar ha: heeft ons, Ne
derlanders, niet ontroerd. Wij heb
ben er niet over gekrakeeld m de
Pers, er zijn niet in alle dagbladen
hoofdartikelen over verschenen en
liet hoeft niet geregend van ingezon
den stukke".
Nu echter we" Waarom.' Oiii-. i,
afgescheiden van het geval in quaes-
tie zelf, eer. ieder voelde dal ons volk
niet vrij uit gaat, onw'ac ieder voelt
dat er iets hapert! Omdat ieder weet,
dat hier één klacht tot openbaarheid
komt, maar honderden klachten tot
kleinen kring bleven beperkt! Omdat
wij wel een enke' geval kunnen ont
kennen, doch niet. dat het kwaad
bestaat, dat het vrij algemeen is en
dat wij ons I ebben te schamen!
Het is hard di: te moeten erkeraieu,
maar liet is goed het toch 'e doea!
Het is hard het te moe'.en erkennen,
owmdat wij zo innig zouden wen.
sdicn. dat deze vlek op ons volk, dat
wij liefhebben, niet ru^.e. Maar juist,
omdat wij zoo :nntg zoud -n wen-
1 rebben, moeten wij het 01 kennen,
want dan alleen kan men komen tot
beterschap em genezing. Wij nntexen
met trachten weg te doere en en goed
te pralen. Wij moeten ulo: zeggen:
„elders gebeurt net ook want, als
dat al inderdaad zoo is, mag liet .och
geen vrijbrief zijn voor om-. Wij me»
teo niet zeggen: ,aan hef lagere volk
is ook nooit de noodige zorg besteen
want de fou; is niet bij het lagere
volk alleen en zee vel en, aan wie wel
genoeg zorg besteed is, gaan met vrij
uit. Ook moeten wij niet eischeo dut
ieder0 vreemdeling die tot ons komt
zich in kleeding, spraak en gewoonte
zal voegen naar de zeden van de
plaats die hij bezoekt, want het Ls
ton eerste: in onze dagen van snol
verkeer een onbereikbaar ;0-s en ten
2e is dit een eisch, die een l>eschaafd
volk niet stellen mag, zonder aijno
beschaving errstig in verdenking to
brengen. Wie zich in een achterbuurt
begeeft, doet wel meA de aandacht
tot zich to trekken, maar wij willen
toch ons eigen lieve land niet mat
een achterbuurt plaatsen op één lijnl
Dat nooit!
Wij hebben thans de wonde gepeild
Wat zullen wij doen ter genezing?
Wat he<t bestuur wil doen, is di::
Afgescheiden der bevordering van
datgene, wat repressief kan werken
als „koro cn snel recht'", ook aan
dacht wijden aan wat voorkomen'
kan.
Wij zullen trachten de gemeentel)»
sturen en de hoofden daarvan, in te
lichten, ze te winnen voor onze zaak.
die hun zaak is, omda-: op hun we:
ligt het verordenen in het belang der
openbare orde en zedelijkheid en de
uitvoering van wat verordend Ls.
Wij zullen de Vereenigingen vooi
Vreemdelingenverkeer zien te bren-
sren tot hek oefenen van invloed op de
bevolking, opdat die zich onthoude
van wat aan het Vreemdelingenver-
koer, du» aan een lak van volk*we.
vaart, zoo ontzaglijk veel schade
doet. Wij willen de hulp der Peis in
roepen, niet alleen vau de groote
maar ook van de kleine pers. Niet
alleen van de Pers die den gezeten
burger bereikt, ofschoon ook dio
gezeten burger verre is van al ijd een
goed voorbeeld tc geven vau lucht ca
zelftucht met alleen van deze pers
dus willen wij medewerking vragen,
maar ook van de Pers, die den werk
man eu den kleinen burger to. gees
telijk voedsel strekt.
Niet alleen dei. sledelijken bladen
wiilen wij vragen om hulp. die,
wolke gelezen worden door dcu bui
tenman, den plattelander, kunnen
wij allerminst ontberen.
Ook tot do werklieden-organisaties
moeten wij ons wenden. He» is meS
van boven af. dat het volk liet liefst
tot tuier inzicht wordt geleid; vau
eigen menschen wil liet dikwijl» het
mcïöt gezegd zijn. Vele werklieden-
