nuommels een brok chocolade had
den gekregen vóór de auto verder
n.Ade, den hoed lichtte of wuivend
bandgebaarde.
Nijkerk.
Zou 't hier al beginnen? vroegen
we elkander af, angstvallig fluiste-
vL-nd In het zuiverst Hollandsch.
Want in Niequerque ging de kerk_
o:t tn over de smalle trottoirs in da"
nauwe gezellige dorpsstraatjes kul-
rrden dekerkgangers huis-toe. De Nij
kerkers hebben naar ons gekeken;
hebben ons opgenomen van de dwaze
witte slobkousen tot de breedgekiepte
wit zwartgeruite petten; hebben onze
uiUtcomsche klanken nagebootst in 'n
blèrend si-li-mi sjoe-me-la-joe-ka-toem
Maar ze hebben ons niet gemoles
teerd. geen kind trok aan de zwarte
kwastjes van den zeer lichten auto-
mantel, al vond een klein, tanig best-
j: die jas ook buitenmodelsch. En ze
sprak haar misnoegen er over u't. dat
er nou alweer vreemde landgenoo-
ten" door het dorp kwamendat gaf
maar spul, dat moest maar uit wezen
Ze maakte zich een beetje driftig, het
kleine Veluwsche menschje en ze vat
te dat vreemdelingenbezoek wat tra
gisch op. Maar voor wie haar taal
niet kenden, deed ze volstrekt niet re
calcitrant en gebaarde ze alleen wat
druk naar de juffrouw, met wie ze
op het stoepje voor de kuiperij stond
te redeneeren.
Vroolijker deed de Nijkerksche
jeugd. Ze zag ons komen, de auto een
twintig meter verder langzaam voort-
KvMend, luidruchtig steunend; en
eo zongen vroolijk, de kinderen:
*Aan het strand van de Zuiderzee
Zuiderzee Zuiderzee
Aan het strand van de Zuiderzee
Neem ons mee
Ze zongen "t met overtuiging, dat
schoone lied, op die veelzeggende
woorden en het klonk ons nog na,
toen we na die dorp6wandeling in
stapten en voort reden onder het don-
kor geboomte dat in breede lanen een
groenen rand legt langs don westkant
van de Veluwe.
In Harderwijk.
Met de klappende tricolore aan bei
de zijden van de motorkast. naderden
wij in het begin van den middag het
in den laatsten tijd veelbesproken
stadje, dat er zoo rustig ligt aan de
Zuiderzee.
Wij hadden al, nadat wij Nijkerk
gepasseerd waren, met zoo veel span
ning uitgekeken naar den ouden kerk
toren van ,,le célèbre Harderwieck",
cülèbre door den heer Jules Rornain,
wiens relaas in de .Matin" zooveel
beroering gewekt heeft.
..Maintenam nous sommes Har-
dc-rwieck", zoo klonk het uit de auto,
toen de spoorrails overgereden wa
ren.
En ternauwernood waren deze
noorden in zoet-vloeiend Fransch
over de lippen van onze vrouwelijke
collega, die madame Jules Rornain,
nee zoo-en-zoo verving, of daar vloog,
als een vriendelijke en misschien
goedgemeende begroeting, een projec
tie! van over de kap in de auto.
I-let projectiel scheerde als e^u
awarte schaduw rakelings lang® de
wapperende auto-voile en kwam le-
recht bïi een der voorste bankjes.
Hier bleef het projectiel niet liggen.
u©en het liep en piepte; een Harder-
wijksche mol trachtte tevergeefs over
de portieren van een 50-paards „Opel"
te springen. En ver achter ons joel
den eenige jongens, die ons deze at
tentie bewezen hadden. De heer Ju
les Rornain had van. dit molletje mis
schien een doodo geit, of iels derge
lijks gemaakt, maar nuchtere Hollan
ders, al spelen zij ook nog zoo goed
hun rol als Franschen, zien een mol
slechts door een nuchteren Flolland-
echen autobril.
Tntusschen beschouwden wij het
gooien met dit beestje, dat gauw zijn
vrijheid terug kreeg, op dat oogen-
blik, ais het voorpostengevecht van
den algemeenen aanval, waaraan wij
in het visschersplaatsje zelf zouden
blootstaan
Langzaam tuften wij daarop langs
de huizen met de typische gevelsteen^
tjes en de groen-blauwe horretjes,
waarboven nieuwsgierige hoofden
verschenen, die keken naar de auto
mot het uilheemeche gezelschap.
Weer vreemdelingen? Weer Fran-
echcn? Weer een gezelschap druk ges-
ticuleerend, de dame door een face
main kijkend naar elke antiquité?
Weer de geheimzinnige roode boeken
onder den arm, waarin zooveel stond
over het land tusschou Dollard en
Schelde.
Maar hoe zeer ons de oudheden,
welke het stadje bood, ook belang inr
boezemden, hoe snel wij ook de jaar
tallen, mil-cinq centsafratelden
voor ons was het vooral hoofdzaak,
het café te bereiken bij do visschers-
Jiaven, waar zich destijds de scones
mot den Franschman afgespeeld had-
den.
De biljartende' visschers in liet aar
dige cafétje mompelden ietsklanken
als „dat binnen Franschen' klonken
t'.t ons door; er werd onderdrukt gela
cl.en, maar spoedig trokken de roode
en witte ballen op het groene laken
weer geheel hun aandacht.
De gérant en zijn dochter zagen
in ons volmaakte vreemdelingen en
zeiden vele malen tot elkaar, dat zij
ons taaltje wel begrepen, maar zich
zich zelf niet verstaanbaar konden
maken.
En terwijl alle hens in de keuken
bezig was, om voor het middagmaal
te zorgen van deze vreemdelingen
en terwijl do waard het vreemde'io-
gen-tarief berekende later bleek
tlai hij dit duchtig had bestudeerd
gingen wij nog eens door het s'ad-
je wandelen met zijn nauwe straat
jas en oude, groen begroeide muur
tjes.
ij ontmoetten enkele kinderen;
zij lachten en grinnikten. Weer dat
onderdrukt gegrinnik, dat wij ook 'ti
ter nog zoo vaak moesten hooren.
Een kleine knaap met kromme been
tjes gooide met een bezem naar onze
voeten en koos daarna het hazenpad
zóó snel als zijn onderste ledematen
dit toelietenWij bromden iets
van fAcheux, maar het ventje was
reeds om den hoek van het muurtje
verdwenen; toch klonk ons nog tn
de ooren het Bestraffende- nret doen
dat, door een Harderwijksch meisje
hem toegevoegd.
En de woorden niet doen dat
prentten wij ons in hot geheugen!
Zou de bevolking hebben ingezien,
dat zij zich zelve veel nadeel toege
bracht hoeft, door haar wijze van
optreden tegenover de vreemdelin
gen, ook al hebben deze, op Fran-
6che wijze, wel wat overdreven?
Spoedig bleek ons. dat de kinderen
wel degelijk wisten, hoe zij zich
moesten gedragen tegenover vreem
delingen. Him ouders en hun ouder
wijzers hadden hun blijkbaar op het
hart gedrukt, dat zij vreemdelingen
niet moesten lastig vallen. Dat ont
dokten wij, toen wij langs de ris
ee he rssch ui ten met de uitgehangen
netten liepen. Op het smalle piertje,
Waarop wij ternauwernood twee aan
twee konden loopen, kwamen wij
heele ristjes visschersjongt-ns tegen;
beleefd lichtten zij het zwarte petje
op, en zelfs ons ©enigszins phlegma-
tieke „bonjour" bezorgde geen enkel
onvriendelijk verwijt aan ons adrc-s.
Onze vrouwelijke college gaf een
knaapje een Fransche „schrobbee-
rin-g" over het rooken op zoo jeugdi
gen leeftijd, maar ook dit miste alle
uitwerking. De knaap zei geen enkele
onvriendelijkheid, ai scheen hij de be
doeling der reprimande zeer goed te
begrijpen de dikke sigaar bleef dan
ook tusschen de lippen van den acht
jarige.
Toch werden wij op een afstandje
gevolgd door de Ilarderwijkscha vis
schers jeugd, aan wier beleefdheid, al
thans verleden Zondag, menigö Pa-
rij'sche gamin een voorbeeld kan ne
men. Wij werden achternageloopen,
totdat een paar ouderen riepen
Niet doen, laat die menscheu met
rust.
Maar toen riepen wij de jongens
naar ons toe, wij gaven hun wat ko
pergeld en uit den grooten kring \an
gezonde, bruine jongensgezichten,
klonk toen het lied
„Aan liet strand van de Zulder-
(zee
Even gilden de stemmetjes het re
frein van dit populaire lied waarin
de heer Jules Rornain misschien iets
kwetsends zou verondersteld hebben,
doch dat voor ons een opwekking
was, om later nog eons hei strand van
de Zuiderzee te gaan bezoeken, iraar
niet als vreemdelingen
Bij het havenmuurtje, waarop de
oudere visschers naar de effeh zee
tuurden, bestegen wij weer de auto,
die ook veel belangstelling had ge
trokken, al was de wagen zelfs niet
aangeraakt door de Harderwljksche
jeugdj
Vriendelijk gegroet door een menig
te, waarbij niet de minste driest beid
te bespeuren was geweest, verlieten
wij „le célèbre Harderwieck", om el
ders te zien, hoe daar zich de bevol
king zou gedragen tegenover vreem
delingen, die niets provoceerden, doch
kalm hun weg gingen, al was hun
wijze van doen anders, dan die van
de Hollanders
En toen wij het 6tadje achter den
rug hadden, toen de stofwolken weer
over tien weg vlogen, interviewden
wij dén chauffeur, den eenige van het
gezelschap, <lie steeds zijn moedertaal
mocht spreken, want hij behoefde niet
voor vreemdeling te spelen.
De chauffeur, die zoo'n belangrijke
rol vervulde op dezen tocht, vertelde
ons, dat hij gehoord had, dat de on
derwijzers, de predikanten en de bur
gemeester den kinderen op het hart
gedrukt hadden, hoe zij moesten zijn
tegenover vreemdelingen.
Sinds het gebeurde met der. heer
Jules Rornain, was or ook in het stille
Harderwijk veel gebourd.
E lb urg.
Omtrent hetgeen ons wachtte in dit
stille visschersplaatsje hadden wij
ons een denkbeeld gevormd uil de
medeöeeling vai; des heeren Romania
bevindingen aldaar.
Hei Fransche gezelschap was gemo
lesteerd nabij de viaschershaveii, en
wij stelden ons voor op diezelfde plek
eventueel© incidenten af te wachten.
Den wagen lieten wij wachten bij het
hotel, en door de Zondagsche dorps
straat wandelden wij, in duidelijk
merkbare bewondeitmg voor wat net
stadje aan specifiek Hollandsch be
waard had.
Luierende mannen, de onsmakelijk
gesokte voelen op een 6toel genld, gie
chelende vrouwen cn onthutste kinde
ren.. het was alles zooals wij te vo
ren zagen.
Aan don havendijk zetten wij ons in
het gras, en aan deze blijkbaar gun
stig gekozen actie hadden wij hot te
danken, dat groote scharen klep-
klompende kinderen van aüe zijden
toesnelden. Ilun enthousiasme voor
1 ons bc-zoek uitte zich in het cnschul-
«Êge lied van de „Zuiderzee", dat
waarschijnlijk den heer Rornain tot
Izoo ernstig© gevolgtrekkingen bracht,
doch juist toen de vreugde over onze
verbazing algemeen werd, snelde een
zestal oudere knapen loe, die de jeugd
uit onze onmiddellijke nabijheid ver
dreven. Vooral een meisje, dat in een
1 kinderwagen twee huilende kleintjes
I voortduwde, had zich tot onze specia
le beschermvrouwe opgeworpen Ie
dere nadere bejegening wist zij ie
beletten door een telkens terugkee-
j rend tactvol hoofdgeknlk, waarna zij
ons dan bemoedigend toelachte.
I Alles wat boven de 12 jaar was,
j scheen in school, gemeentehuis of
kerk geïnstrueerd le zijn, in verband
met de hangende quaesties.
Petten werden met nadruk gelicht,
J maar liet leek nu en dan een-van bui-
I ten geleerd lesjeachter onsen rug
werd duchtig gecrïliseerd. Ten slotte
j ontstond nog een soori handgemeen
I vlak achter ons, tusschen een aantal
I jeugdige knaapjes, dat ons achter
volgen wilde, en hun oudere dorpsge
nooten, die zulks onbetamelijk aclu
I tende hotelhouder joeg de laai
sie opdringende nieuwsgierigen uii
een.
j In een zacht aanrommelende don
derbui vertrokken wij in de richt.ng
i Oldebroek, terwijl reeds dikke drop
1 pels gingen vallen,
Toen is, tusschen Oldebroek cn Wc
zep een plasregen neergeslagen, zoó
herig, dat in enkele minuten ons d6
voortgang der reis onmogelijk werd
gemaakt. Een hevig onweer, ecti
zwaar noodweer baratte boven ons los'
en dwong ons tot een rustpoos van
meer dan anderhalf uur.
Dot was pech! Of, om met onze
landgenocrten van dien middag te
spreken, 't was wanhopige dóveine.
Twee uur later gingen we den te
rugtocht aanvaarden, titans niet, eoo-
alB ons plan was, over Hattum, Heer-
de, Epe en Apeldoorn. Daarvoor ont
brak do tijd. Wo keerden in geweldi
gen regen langs dezelfde plaatsen te
rug.
Zoo keerden de „vreemdelingen"
terug, ongedeerd en met het nog ge
sloten verbandpakket.
En toen wij bijeenzaten en consta
teerden dat wij géén schokkende avon
turen beleefd hadden, en géén messen
hadden zien flikkeren ln do vuist van
HoMandsche visscherstoon drong
het opeens tot ons door, dat wij met
het vermelden van den rustligen toon,
dien wij overal ontmoetten, méér ge
ven konden, dan met zoo schrikke.lj-
ke feitenhet vertrouwen van ons,
Nederlander®, in de gastvrijheid en
de beschaving onzer landgenooten.
Al zijn er dan ook vermaningen ge
we«6t na deze dure los, al is er ook
ieta waars geweest tn de beschuldi
gingen van den heer Romalu... blijk-
baur bestaat toch het bewuszijn bij
al deze lieden, dat er iets te herstellen
valt aan hunne reputatie.
LEERPLICHTWET.
Aan de Tweede Kamer is een adres
gezonden door het hoofdbestuur van
liet Nederlandsch Onderwijzers-Ge
nootschap-
dat het met belangstelling heeft
kermis genomen van de wijzigingen
welke bij nota van wijzigingen door
de Regeering zijn aangebracht in het
wetsontwerp tot wijziging der leer
plichtwet;
dat het de voorgestelde wijzigin
gen, op welke met nog andere wijzi
gingen door het hoofdbestuur bij
adres van 18 December 1913 is aan
gedrongen zeer zeker een verbete
ring van de leerplichtwet acht;
dat het echter met leedwezen ziet,
dat niet tegemoetgekomen is aan de
volgende wenfichen;
a. de leerverplichting worde -net
twee jaar verlengd en eindige nim
mer voor het einde van den cursus;
b. kinderen van hen, die een vaste
woonplaats missen, zijn gedurenoe
een bij de Wet bepaald aantal jaren
leerplichtig in dien zin, dat zij' gedu
rende een bepaald aantal schooltij
den hel onderwijs moeten bijwonen.
c leerlingen, die bij het lager on
derwijs of bij het herhalingsonder-
wijs den ge regel den gang bemoei
lijken, moeten kunnen worden \er-
W df dif*artikelen 13, 14 en 15 verni
el de portvrijdom worde uitgebreid
tot de correspondentie van de hoofden
van scholen met de ouders en verzor
gers der leerlingen en die hoofden van
scholen onderling;
f het herhalingsonderwijs worde
verplicht gesteld gedurende net tijd
vak van twee jaren, onmiddellijk vol
gende op het eindigen van den leer
plicht wat het gewone onderwijs be-
treftA
g. aan de gemeentebesturen worde
de verpllchtÊiig opgelegd, voedsel en
kleeding te verstrekken aan scnoOJ
gaande kinderen voor wie daaraan
behoefte bestaat;
redenen, waarom het do vrij mm
neemt onder verwijzing naar de moti
veer ingen in voornoemd adres aandc
Kamer beleefd te verzoeken mede te
werken tot een dusdanige wijziging
der leerplichtwet, dat ook bovenge
noemde wenschen in vervulling ko-
len.
HET VELLIGHEIDSMUSEUM.
Maandag werd bot nieuwe Veilig-
beidsmiuaeuin te .Amsterdam geopend
met een rede van den voorzitter der
Mo&ieenappi] van Nijverheid, den
lieer J. van Hasselt, die de aanwezige
autoriteiten, o.a. minister Treub, wol
kom heette.
De voorzitter wees er op, dat het
museum thans, nu we de veiligheids
wet belxben, een andere taak heeft te
vervullen dan in den beginne, toen de
beveiliging nog in haar kindsheid
was. Al kan propaganda voor het
denkbeeld beveiliging nog niet gebed
overbodig geacht worden, tlxans «beeft
liet museum meer de roeping, in aan
sluiting met de practijk, steun te go-
ven met de moeilijkheden, welke zich'
daarin voordoen. Werkgevers, vooral
kleine patroons, moeten voorlichting
kimmen verkrijgen omtrent de meest
deo'lntatige middelen, waarmede zij
aan de eischen der veiligheid kunnen
vöMoen. Arbeiders zul'en ook door
voordrachten en demonstraties moe
ten loeren, waarom en rio© beveiliging
noodig is. Ambtenaren van de ar
beidsinspecties en van de verzeko-
ruigsb-oiken zullen, waar noodig,
voorlichting moeten kunnen krijgen
tn moeilijkheden die zich in de prac
tijk voordoen, en voor dat alles zaJ het
museum de gelegenheid moeten bie
den.
Zoo kan het komen te staan in het
volle leven der nijverheid; dot te het
ideaal, aldus spr., dat wij ons voor
stelt en, en tot welks bereiking wij
oen beroep doen op ieders steun.
Minister Treub opende daarna het
museum.
ONWEER EN BRAND.
Te Duiven sloeg de bliksem in het
huis van den landbouwer Vollmer.
Mies verbrandde. Verzekering dekt
de schade.
Zondagmiddag sloeg de bliksem in
het koffiehuis van C. Diest te Haar
lemmermeer. Het huls brandde ge
deeltelijk af. Verzekering dekt do
schade.
Te Helder brak brand uit bij J. Zan
der, vleeschhouwer, Middenstraat. Als
waarschijnlijke oorzaak wordt opge
geven het omvallen of springen van
oen petroleum-Lheelichtjo in de keu
ken. Het pand brandde bijna geheel
uit. Alles was verzekerd.
Tijdens een herig onweder sloeg de
bliksem in de boerderijen van Teunis-
sen te Doetinchom en van Saicmlnk in
Te Eext is een boerderij, welke door
den bliksem werd getroffen, in vlam
men opgegaan.
Te Mussolkanaal werden twee kin
deren uit één gesrin door hot hemel
vuur getroffen, met het gevolg dat
een der kinderen werd gedood en het
andere verlamd werd.
Te Nieuwpoort is verbrand een
groote hooischelf achter de boerderij
van den heer D. Slob.
Zaterdagavond is (e Veldhoven af
gebrand de onbewoonde boerderij, toe-
behoorende aan de Maatschappij van
Welstand.
Bij Mogen is de bliksem geslagen in
de boerderij van den heer J. Oerboom.
Boerderij en schuren brandden af.
Verzekering dekt de schade.
Zondagmiddag werd te Loenen op
de Veluwe een kind door den bliksem
getroffen en gedood. De moeder, die
ln de nabijheid vertoefde, bleef gerui-
men tijd bewusteloos.
ONPLEIZIERIG ONTWAKEN.
Onder do bezoekers van het in Lei
den staand paardenspel bevonden zich
verleden Zaterdag ook een drietal per
sonen uit Lisse, die, toen de voorstel
ling was geëindigd, geen tram moor
konden krijgen. Ze gingen nu in eon
op het emplacement der N. Z. Holl.
Stoomtram staanden leegen goederen
wagen mot het doel daar den nacht
door te brengen, om des morgens met
de eerste tram naar huis te gaan. Ze
waren in slaap gevallen, doch wer
den door een politieagent in hun slaap
gestoord en gesommeerd den waggon
te verlaten. Daarover waren ze niet
best te spreken. Er had een schermut
seling plaats tussohen het drieman
schap en den politieman, welke laat
ste zijn sabel trok en een arm van een
der mannen op twee plaatsen stuk
sloeg en verwondingen aan het hoofd
toebracht, zoodat hij in het Acade
misch Ziekenhuis meest worden opge
nomen.
INGEZONDEN MEDEOEET.iNGEN
t 30 Cts. per regel
op ttljwIÏL., RIJTUIG.<o AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Qronlngen
ataüsiueaws
Kiekjes uit ie Rechtszaal.
Wonen in een... schuur!
In Beverwijk waar niet? is
woningnood. Een gezin was wegens
huurschuld uit een huis gezet. De
monsehen stonden toen op a'-raaL Hoe
aan oen ander huis te komen.'
Toen zijn die dakloozen een man,
vrouw en acht kinderen gaan wo
nen in een... schuur aan de Toren-
straat Vroeger is deee schuur als
pakhuis gebruikt geworden.
De huur voor da schuur-woning
was een rijksdaalder in de
week.
De eigenaar der schuur is vervolgd
wegens hot zonder vergunning van
't gemeentebestuur een woning in ge
bruik geven.
De kantonrechter te Haarlem ver
oordeelde hem tot f 100 boete, suhsi-
d&ir 20 dagen hechtenis.
De veroordeelde was tegen di" von
nis in beroep gekomen.
Hij beweerd© nu, dat de mui die
de schuur van hem als pakhuis ge
huurd had, zonder zijn verlof de
schuur als woning verhuurd had.
Maar de schuur-bewoonster vertol-
de, dat ze de schuur van den
eigenaar zelf gehuurd had.
Van 2 Juli 1913 tot 11 Maart 1914 heeft
't gezin in die schuur gewoond. Elke
week had de vrouw den rijksdaalder
huur betaald.
Beklaagd©: die vrouw staat hier le
liegen. I k heb haar de schuur me',
verhuurd, eerst toen ze er 5 dagen in
woonde hoorde ik daarvan.
Geuiige: wel nou nog mooier! Man
ie liegt zelf, hoe durf je me nog aan
te kijken.
(Gelach).
De getuigen do gemeente-archi-
teor. en da veldwachter die proces
verbaal opgemaakt hadden ver
klaarden. dal ze de huur voor een
schuur veel vonden.
De schuurbewoner vertelde, dat hij nu
een steenon huis bewoont voor f 2.2a.
Dus nog een kwartje goedkooper dan
in de schuur.
Toen do gemeente-architect bij den
sohuur-elgenaar kwam om hem in
zake 't proces-verbaal te hooien, zei
de eigenaar: „zet de menscheu er
maar uit, ik kan ze er niet uitkrij
gen!'
De ambtenaar zei evenwel dat d.t
zijn werk niet was.
Nadat een uur heengegaan was met
't uitvoerige getuigenverhoor, eischte
1 Openbaar MSnisterie bevestiging
van. 't vonnis, met uitzondering wat
de straf betref-, deze wilde 't O. M.
verhoogen tot 300 gulden boete
subsidiair een maand
hechtenis.
De verdediger Mr. Feits achtte
niet bewezen, dat beklaagde de
schuur als w o n i n g verhuurd heeft
Beklaagde is wol nalatig geweest om
de bewoners uit d© schuur te zetten.
Maar 't was niet gemakkelijk voor
hem om de ouders me: 8 kindertjes
op a tra-at te zetten.
Mocht do rechtbank even wed mee-
nen een veroordeel end vonnis te moo-
'ten uitspreken, dan drong piefter aan
op een clement vonnis.
KEES.
Steun.
Do steun dezer week voor de sla-
kenden to Almelo en Zaandam, van
den I-Iaarlen-schen Bestuurdersbond,
bedroeg aan lijsten f 109.191/2, en
aan boekjes f 6.50, totaal f 115.19
SOCIAAL-DEMOCRATISCHE
VROUWENCLUB.
In da bovenzaal van het Café Van
Dijk vergaderde Maandagavond de
Sociaal-Democratische Vrouwenolub,
afd. Haarlem, alwaar na de opening
en een woord voora-f van do presiden
te Mevrouw Pothuis—Smit liet woord
nam. om te spreken over het onder
worp: De stand van het Vrouwenkies
recht, en De eiscli der Sociaal-Demo
craten en het petitionnement der bur
gerlijk© Vrouwenbeweging.
De spreekster begon met den afloop
dor verkiezing van verleden week te
memoreeren, sprak daarna over de
vertegenwoordiging van verschillende
richtingen in de Tweede Kaïn er en
stélde daarna de vraag: Hoe denken
de verschillende richtingen over onzen
eisch: Vrouwenkiesrecht. De Roomsch-
Katholieke voorstandsters hebben,
naar de meening der spreekster, nog
veel tegenwerking te ondervinden van
d© minadhting, die bestaat bij vel©
katholieke mannen, die tegen vrou
wenkiesrecht gekant zijn. Professor
Angeuent heelt een lezing gehouden,
die een dergélijken geest van afkeer
ademt, en die ook iri brochurevorm
verschenen ïb. Spreekster hekelde der
gelijke geschriften en redevoeringen.
Ook de leider der Antd-Revoluiion-
nairen, Dr. A. Kuyper heeft zic'u in
woord en geschrift uitgelaten als te
genstander. Spr. memoreerde wat Dr.
K. verleden jaar voor de verkiezingen
in een rede te Amsterdam heeft ge
sproken.
Wat nu de Concanti-atieparujen be
treft, ofschoon in de troonrede werd
gezegd, dat de vraag betreffende het
Vrouwenkiesrecht onverwijld in be
handeling zou worden genomen,
waagde spreekster, dat „onverwijld"
ouder voorbehoud aan te nomen. De
houding der Vrij-Liberalen in nun
ion De Nieuwe Courant na Sept.
1913 werd besproken. Voordat zij
kwam tot de houding der S. D. A. P.
besprak Mevr. Pothuis de resolutie,
die door de S. D. P. gesteld is, zoo
als spr. meent, togen de S. D. A P.
Thans werd besproken do S. D. A
P. Spreekster vertelde de geschiede
nis van het Vrouwenkiesrecht in de
Partij in de 10 laatste jaren. In 1904,
aangespoord door de Kamerfractie is
men d© actie begonnen, een
actie, di© hoe langer hoe grooter af
metingen aangenomen loeefL Daar
naast is gewassen de beweging der
burgerlijke vrouwen, wier richtmg,
door zoo velschillende idealen,, he
melsbreed verschilt met die der S.-D.
•vrouwen.
En al gaan beadier belangen op het j
ooganblik samen, beider einddoel zal
in de toekomst geheel verschillend
blijken. Spreekster was nu gekomen
tot ltet petitionnement, waartoe in
December 1913 het initiatief genomen
werd op de jaarvergadering der Ver-
eeniging voor VTouwenikjcureC'it.
Volgens sp.r. moest dezo actie door
de S.-D. vrouwen zoovéél mogelijk ge
steund worden. De tijd van voor ee
nige jaren, waar bij een petitionne
ment van de S. D. vrouwen minstens
117.000 stommen verzameld waren,
werd herdacht, waarna spr. de ziens
wijze der S. D. A P. billijkte, die do
genen, die voor eenige jaren getee-
kctTKl haduden, adviseerde zich nu
voor de tweede maal van teek enen te
on fchoudien.
In horinn.orj.ng bracht do spr. de
meeting voor Vro uw en ki os recht in dit
voorjaar te Amsterdam gehouden,
waar Vrijizinnig-Democratcn en S. D.
A. P. woorden van sympathi© gespro-
ai nebben.
Ten slotte wekte spreekster de 70
leden van de Vrouwenclub op, zich te
wijden aan de beweging. Niet moet
gezegd worden: In den winter zullen
we wel werken© maar reeds de zo-
mormaanden moeten aangepakt wor
den voor de bereiking van het ideaal
der S.-D. vrouwen.
Een hartelijk applaus beloonde
spreekster voor haar gloedvolle rede.
Mejuffrouw S. Hoevenaar, die in
debat kwam, waarschuwde de vrou
wen, zich niet toe te vertrouwen aan
een politieke partij, waarvan de
mannen steeds do macht, hier bot
stembiljet, in handen hebben. Voorts
raadde Mej. H. alle vrouwen aan, ten
eind© zich zelfverwijt te besparen, het
petitionnement te teekenen.
Mevrouw Pothuis-Smit beantwoord
de Mej. Hoevenaar.
Na nog een kleine gedaolilenwüse-
ling werd 'ciiercip de druk bezochte ver
gadering gesloten.
ONDERSCHEIDINGEN.
Verleend is de Roode Kruis-medail
le aan mejuffrouw A. E. G. Man in te
Haarlem, en aan den heer J. P. Guc-
pin, oud-kapilein ter zee, ie Haarlem, j
Aan die medaille zal worden tuege-
voegd een op 1 et lint te bevestigen
gesp van zilver niet op-.chr«'« i Bal
kan 1912—1913.
Geheelonthoudin g.
In de deze week te houden vergade
ring van de Ned. Ver. ;ot afsch, v.
nlc.-houdende dranken, af<L Haarlem,
komt o. a- aan de orde de verkiezing
van drie bestuursleden wegens bedan
ken van de heeren P, Zwart, secre
taris; Swantje en in een beslaande va
cature. Deze twee vacatures zijn ont
staan doordat beide heeren vertrok
ken. V&ixler Candida atslo! Hmg voor
het hoofdbestuur.
Tevens komt aan de orde een voor-
stol wandeltochten en oponluchtsa-
meukomst :e Bloemcndaal
VERLOFSOFFICIEflEN.
De oefeningen der vorlofsluitenants
dei- infanterie, van het leger en ran de
landweer, met liet oog op eon even
tuoele bevordering tot den rang van
kapitein, zijn door den Minister van
Oorlog voor het jaar 1914 als volgt
vastgesteld:
Do oefeningen zullen worden gehou
den in het tijdperk, dat de lichtinaen
1999 en 1910 voor horJiaüngsocf.. nin-
gen onder de wapenen zijn cn ver
deeld worden in een cursus van 9 «la
gen, en een pmcr.ischen troepende nat
van 14 dugen.
De cursus zal ©houden worden in
de standplaatsen van de divisie-com
mandanten, en wel:
Bij de lo en Ille diivisi© van 13 tot
met 12 September;
bij de 11© en IV© divisie van 21 lot
en met 29 Augustus.
De practische t roepen «li enst wordt
verricht bij do korpsen, waarbij «le
berokken vorlofsluitenants zullen
worden ingedeeld:
Bij de I«> e nllle divisie van 13 tot
en met 12 September;
bij de II© en IVe divisie van 30 Au
gustus tot en met 12 September.
I-Iet volgen van den cursus en (of)
van den practischen troepen «heust
komt in mindering, dan wel in ver
vanging van don verplichten werkeHj-
dön dienst in 1914 en (of) 1915.
VERSLAG VAN HET GESTICHT
„MEERENBERG".
Verschenen is het verslag over lie1
jaar 1913 van het Provinciaal Krank
zinnigengesticht „Moerenberg"
Hieraan ontleenen wij het volgen
de
Tot hu van liet uagolijksch bestuur
werd herkozen de heer Jhr. Mr. D. E.
van Lennep. Van het verplegend per
soneel wordt het volgende vermeld
Bij de mannelijke verplegers bedroeg
het aantal vertrokkenen 34, of 52 8
pCt., van wie op verzoek 7, in den
proeftijd 6, wegens ziekte 1, onge
schikt 8, zonder inachtneming vau
den gestelden opzeggingstermijn 12.
Trekt men de in «ien proeftijd ver
trokkenen van het totaal aantal af,
dan wordt liet cijfer 43.6 pCt.
Het aantal uitwonende gehuwde
verplegers bedroeg aan het eind van
het jaar 11 en wel 4 eerste verplegers
cn 7 yorplegei s. In do jaren 1904-1913
verminderde het percentage der mu
tatie gedurig, zooals blijkt uit d© cij
fers 81 pCt. in 1904 en 52.8 pCt. in
Bij de zusters bedroeg het aantal
vertrokkenen 78, of 36.5 pCt., dus vrij
wel gelijk ais in het jaar 1912. van wie
op verzoek 33, in den proeftijd 21 we
gens ziekte 2, ongeschikt 16 en zonder
inachtneming van den eestelden oj)-
zeggingstermijn 6. Worden ook hier
van het totaal aantal vertrokkenen,
die in den proeftijd heengingen, afge
trokken. dan wordt het cijfer 20.9
pCt.
Over de bevolking wordt vol
gende vermeld Op 31 December 1013
bedroeg hét aantal mannelijke ver
pleeg ucn 669 en dat der vrouwelijke
700. totaal 1369 verpleeguen. ar waren
voorts z mannelijke en 13 vrouweiijae
beambten, totaal 15, eu 71 mannelijke
en 237 vrouwelijk©, totaal 308 leden
van het personeel, zoodat op genoemd
tijdstip de bevolking van het gesticht
bedroeg 742 mannelijke en 950 vrou
welijke, totaal 1692 personen.
lil 1913 werden verpleegd: Mannen:
In de le klasse 24, in de 2e klasse 19,
in de 3e klasse 27, in ue 4e klasse (O on
in d© 5e klasse 672 patieiiteu, totau!
802 mannelijke patiënten. Vrouwen:
In de le klasse 20, in de 2e klasse ju,
in de 3e klasse 26, in de 4e klasse 57
in de 5e klasse 084, totaal 817 vrouwe
lijke patiënten. In het geheel dus 1619
patiënten.
Op 1 Januari 1914 waren aanwezig:
in de lste klasse 19 mannelijke cn 19
vrouwelijke, in de 2e klasse 18 m.v-
ne'jjkc en 21 vrouwelijke, in de 3e
klasse 21 uiunnelijke en 21 vrouwelij
ke, in de 4e klasse 49 manneiijke uii
52 vrouwelijke eu in de 5e klasse a62
manneiijihü en 587 vrouwelijke patiën
ten, samen 669 mannelijke en lud
vrouwelijke patiënten, totaal 1369 ver
pleegden.
De resultaten zijn als volgt:
Hersteld zijn: 25 mannen en 3ï
vrouwen, totaal 62 patieuteii. Verbe
terd 13 mannen en 11 vrouwen, totaal
24 patiënten. Niet verbeterd 34 man
nen en 10 vrouwen, totaal 44 patiën
ten, overleden 61 mannen en 59 vrou
wen, totaal 120 patiënten.
Afkomstig waren uit Beverwijk 5
patiënten, uit Bloemendaal 8, uit
Haariem 147, uit Haorlewmarimae
en Spaai-nwoude 1, uit Hoarlemmer-
m«>er 12, uit Heemstede 5, uit Spaai n-
dam 1, uit Velsen 20, en uit Zand-
voort 8.
Er zijn overleden 120 pei-oomn.
Viermaal kwam het voor, dat een
patient ontvluchtte. Steeds werden lo
ontvluchten teruggebracht Aan apo
tbeekar ti keien w erd verbru i kt
f 871.38 1/2.
De buitengewone ontvangstea n©
droegen: f 64.413.39 en de gewone
f 58S.11379 1/2, de geheele ontvangst
dus: f 652.527.18 1/2.
De uitgaven van afd. I bedroegen
f 568.879.10, die van afd. II f 41.658.42,
de buitengewone f 66.939.62, in het
geheel f 67.477.14, zoodat dit jaar een
1 na d oei ig slot ontstond van f 24.949 95L
Verlof Drankwet.
B. en \V. brengen ter openbare
kennis, dat is ingekomen een verzoek
schrift van S. Bruiniks, om verlof tot
het verkoopen van alcoholhoudenden
drank antieren dun sterken drank
voor gebruik ter plaatse van verkoop
in het benedenlokaal van het perceel
aan den Kloverparkweg no. 1
G e v. voorwerpen.
Terug te bekomen bij
D. Hoeusom, Zoutmanstraat 31, een
blouse. Mej. Storm Kampersingel 10,
een zilveren speld. B. de Vries, Zuid-
polderstraat 08, een pakje. Bureau Ge-
meentereimging, een horloge en een
ketting. M. Wennüng, Zijlstraat 24,
drie muziekboekjes G. Kruijswijk,
Gen. Jouberteiraat 74, een armband.
M Dalhuizen. Brouwerskade 19. een
broche. C. Molenaar, Bloemendaal
eche weg 244, een portemonnaie met
inhoud. A. E. Wester. Smedeeiraat 25,
een gummihand. C. Keur, Zijlweg 20,
een hengelstok. E. Jansen, Leidsche
vaart 381, een rijwfiel. C. Kruijer, A»
sendelverstraat 56, een ijsmuts. C
Stoute, Wouwcrmansstraat 18, eoi
metiaillon. A. Stnaatsma, Voorhelm-
straat 8 rood, een bril. P. Duljn, Hee-
rensinirel 73 B. een hondi#
