ADVERTENYIEN
Op haar verzoek werd aan d© on-
doi'wijzeres, mejuffrouw A. Iloersma,
benoemd als zoodanig te Haarlem;
eervol ontslag verleend.
Do beer J. VELD bracht een rapport
uit over de nageziene rekening. Alles
was in orde bevonden, hoewel ver
schillende posten overschreden wa
ren, maar het kon ook niet anders.
De rekening werd vastgesteld.
Van de armen-rekening waren do
inkomsten f 368.80 en de uitgaven
f 341.22 dus een batig saldo van
f 27.58. Ook deze reken ing werd vast
gesteld.
B. en W. stellen voor de kasleening
met f 500 te verhoogen, aangezien de
kasmiddelen ontoereikend waren.
Is'iemand maakt -bezwaar.
Ten slotte wordt gesproken over de
wijziging van de politieverordening
om het sluitingsuur der tapperijen
op '10 uur te stellen. In de nauw aan
grenzende gemeenten is 't sluitings
uur '11 uur, dat ia dus een moeilijk-
End. De burgemeester van H&arlexn-
rnerliede, hoewei in principe vóór de
"10 uur sluiting, acht 't ongewenscht
zulks nu in te voeren. De Spaarn
damsclic l-.eeren zijn het vrijwel met
elkander eens dat 10 uur sluiting
moot ingevoerd worden. Deze zaak
zal in de volgende vergadering uitge
maakt worden.
Niets meer aan de orde zijnde sluit
de Voorzitter de vergadering.
BEVERWIJK.
GEMEENTERAAD.
De Raad heeft Dinsdagmorgen om
half lien vergaderd. Alle leden zijn.
aanwezig. Do notulen der vorige ver
gadering worden gelezen en goedge
keurd.
MiedegödeeHtd wordt, dat het ver
lof van den Burgemeester is inge
trokken wegens de tijdsomstandighe
den. en dat de niouwbenoemde in
specteur van politie C. D. H. den
Hartjog heden zijn functie aanvaard
heeft.
Een adres van den Bond v. Gern-
ambtenaren omtrent de salarissen
van den gemeenteontvanger en de
ambtenaren ter secretarie wordt voor
kennisgeving aangenomen.
De lieer C. H. Moens wordt met 11
stemmen herkozen als wethouder1
slem is uitgebracht op den heer Zwa
ger, 1 is in blanco. De heer Moens
aanvaardt deze herbenoeming en is
van plan als hem daartoe de krach
ten geschonken worden wethouder te
blijven tot de volgende gemeente
raadsverkiezing, wanneer bij bij zijn
aftreding zich niet mner herkiesbaar
zal stelten.
De VOORZITTER spreekt zijn blijd
schap uit, over deze herbenoeming
en wenscht hem nog vote jaren als
wethouder toe.
De lieer G. Poel wordt met 10 stem
men hei-kozen als lid van de lande-
rij en com missie, terwijl in de vnca-
tiiro B. Sluiter wordt gekozen de heer
D, \un Santen met 7 stemmen. De
overige stemmen zijn over verschil
lende leden vendeeld.
Bij het punt ..benoeming leden
commissie gasfabriek" spreekt de
lieer Eyking de wen&chelijkheid uit
dat «iet altijd dezelfde leden aanblij
ven en ook eens anderen benoemd
worden.
-De" hoeren Cornelissen en J. F.
Bruun worden echter herbenoemd
mot 7 stemmen.
De rekeningen dei- gemeente en
van Burgerlijk Armbestuur over 1913
worden zooals aangeboden in de vo
rige zitting onveranderd vastgesteld
resp. goedgekeurd.
Bij de rondvraag vraagt de lieer
R1JSDORP whnneer het werk aan de
sloot la rugs den Vrtserweg zal wor
den aangevangen, 't Is nu bet beste
weer er voor.
De VOORZITTER zegt dat door de
tijdsomstandigheden de benoodigd©
buizen niet. konden geleverd worden.
De heer GORTER vraagt voor hos
lang de gasfabriek nog kolen lueeft.
De VOORZITTER antwoordt voor
pl.m. 2 maanden.
De heer GORTER informeert of er
pogingen gedaan worden meer kolen
to krijgen, waarop de VOORZITTER
met een „natuurlijk'' antwoordt.
Hierna wordt de vergadering ge
sloten.
E x. F r. a n*s c li L. O.
'Te 's-Gravenhage slaagde voor de
acte I-'ransch L, O. o a. de heer J.
Poldérmans, Beverwijk,
IJ MUIDEN,
£en Dultscbe trawler ta IJmalden
Orn 9 uur vanochtend is de Duit
sche trawler „Senator Sander H. C.
18" van de Cuxhafener Hochseefis-
scherei Act. G&aelischaft, te IJmul-
den binnengekomen-
De bemanning deelde mee, dat de
trawler bij t visschen door een En-
gelsch oorlogsschip verjaagd is.
De autoriteiten hebben een- onder
zoek ingesteld.
ROODE KRUIS.
Een onder voorzitterschap van dr.
A. van der Horst te IJmuiden opge
richt comité voor hulpverleening is
officieel erkend als „Comité van liet
Noderlandsche 11 node Kruis voor
IJmuiden".
ZANDVOORT.
Benoemd is tot lijdelijk leorar&s in
de oude talen aan het gymnasium te
Tiol de heer J. Helder, te Zondvoort.
'Aangekomen vreemdelingen.
J. Louet Feisaen, Amsterdam, Hotel
Groot Badhuis, 4 p. J. F. Lucea,
Wecsp, idem, 2 p. T. Ph. Schaay.
Rotterdam, id. Aug. Meyer, Ham
burg, id. A. Koppen, Amsterdam,
i(l- A. Ariens, Amsterdam, id., 5 p.
T" Mevr. Van Kuffelen, Hilversum, id.
P- P- Dwars, Amsterdam, id. i
H. A. Iveyser, Amsterdam, id, .T. 1
Mary. New-York, id., 4 p. J ,T.
Rommel, Amsterdam, id., 4 p. G. J.
Dekker, Den Ilaag, id., 2 p. W. van
Vayeren, Den Haag, id., 2 p. G. i
do Vries, Amsterdam, Boulevard de
Fav., 4 p. J. 3. Rozcndaal, Ensche
dé, id., 4 p. Fam. Ileizenzweig, Ant-
Werpen, Stationnstraat 8, 5 p. j
De uitzichttoren werd gedurende dit
seizoen bezocht door 6250 personen.
Ten dienste der verwarming van de
gemeentegebouwen is aan den heer
Jb- van Duivenboden opgedragen de
leverantie van 25 II. li. Belgische an-
thraciet voor 1.60 per H.L., 5500
sluks lange turf voor 0.70 per 100
stuks, en aan den heer C. Beekhuis is
opgedragen de leverantie van 14,WO
stuks vuurmakers voor f 27.
Parijsche Brieven
CCCGXXXVI.
(Reeds enkele dagen geleden, in een
deel onzer oplage opgenomen.)
Zaterdag laatstleden ben ik van
Epen naar Eysden gereden om ér
te trachten een Luiksche familie,
die er eenige dagen tevoren van
Luik naar Zuid-Limburg was ge
vlucht, over onze grenzen heen den
terugweg naar de veelbeproefd© ves
te tc vergemakkelijken. Die familie
bestond uit een weduwe, haar acht
tienjarig© dochter die, na een
schitterend examen, een „bourse de
voyage" van den Belgischen staat
had gekregen, doch, inet het oog op
den oorlogstoestand, de reeds aan
gevangen reis plotseling had moeten
onderbreken en haar zeventien
jarigen zoon. Op bovengenoemde
grensplaats aangekomen, vernamen
wij aan het station, dat er geen
treinen meer naar Luik vertrokken
Of je ©r dan niet per rijtuig of te
voet kon komen? Dadelijk verklaar
den ettelijke nieuwsgierige omstan
ders, dat zoo'n tocht levensgevaarlijk
zou zijn. Want de „Pruis" heersch-
te a'rnachtig in den omtrek. Geen
sterveling kon van Luik naar Eys
den, noch van Eysden naar Luik.
Een blond, ietwat dikbuikig heertje,
dat, in weerwil van de felle hitte,
gestoken was in een zwarte lange
jas en dat op ostentatieve wijze Hol-
landsche bladen in de hand droeg,
richtte zich tot mij op familiaren
toon geen ras is zoo gauw fami
liaar en tutoyeert zoo ongegeneerd
als het Bat.aafsche
Als jij en de jouwen nog een
tijdje willen leven, moet je niet naar
Luik gaan. Dat zoü jou je kop kun
nen kosten, mant
Onmiddellijk rook ik den nieuw
bakken oorlogscorrespondent. En
kort vroeg ik hem:
Hoe weet u dat?
Hoe ik dat weetl Wel, ik kom
zoo net zelf uit Luik, rnanl
In dat o verschoon e pak en met
die nog natte haren!Dón is u
oorlogscorrespondent!
Precies geraden.
Van welke krant, als ik u vra
gen mag?
Dat mag ik niet z-eggen. Dat i3
een geheim
A1H
Ik reikte hem mijn visitekaartje
over. Terstond zonderde hij zich rnet
mij af, en een paar minuten later
wist ik uit zijn eigen mond, die
thans met de deferentie sprak, die
jong© journalisten tegenover veel
oudere collega's p'egen in acht le
nemen, dat hij eigenlijk handelsrei
ziger van beroep was en veel in Bel
gië had gereisd; dat het hem in de-
,zen oorlog gelukt was, zich als
krijgscorrespondent van een paar
bladen te constitueeren; dal hij in
Eysden en andere grensplaatsen de
vluchtelingen uithoorde enz. En dak-
hij natuurlijk niet in Luik was
geweest, geen dag, geen uur, geen
minuut, geen seconde. Je le savais
bien, quoil
Wat de Luiksche familie betreft,
die na eenig beraad besloot de naas
te loekomst te Eysden af te wach
ten: eenige lange uren duurde het,
voordat ze logies icon vinden het
gansche stadje wemelde van Belgi
sche vluchtelingen.
Op den terugweg naar Epen kon
ik, staande op de hoogste plek te
Mesch, een kilometers langen Oos
ten rij kscken legertroep zien voort
schrijden, heel langzaam, blijkbaar
heel moê van een langen, langen
tocht. De troep voerde, geladen op
wagons, die elk door twee paarden
werden voortgetrokken, kleine vaar
tuigen met zich moê, die waarschijn
lijk moesten dienen bij de overvaart
van de Maas.
Den volgenden dag bracht ik met
mijn vrouw en de drie mijner kin
deren, die bij m© zijn, een bezoek
aan Sippenaeken, waar telken dage
Duilschers gekampeerd lagen,tel
kenmale een nieuw gedeelte van de
ontzaglijke legermacht van „opruk
kend" Germania. Zonder eenige
hindernis kwamen wij over de Hol-
la.ridsch-Belgische grens. Noch van
Belgische geen twintig Belgen
waren in het dorp gebleven noch
van Duitschc zijde eischte men van
ons liet vertoon van paspoorten
die wij trouwens ook niet hadden.
Na een wandeling om het kamp, dat
zich op een groote weide had gele
gerd, richtten wij onze schreden
naar het drukst bezochte calé. Daar
maakten wij er kennis met een vijf
tigtal manschappen van diverse gra
den. allen behoorende tot de land
weer. Op een pnar uitzonderingen
na dronken zij al'en een stevig glas.
Opgewekt was hun 6ternming geens
zins. en het bleek mij alras, dat hun
geographische en ethnonologischo
kennis zoowat nihil was. Zoowat de
gansche troep was gerecruteerd uit
het Oosten van Duitschland, en er
waren er bij, die zich vlotter In het
Poolsck dan in de taal van Goethe
uitten.
Tusschen mijn vrouw en een der
soldaten ontstond op een gegeven
oogenblilc de volgende dialoog:
Vindt u niet, dat de café-houd
ster heel voorkomend is tegen de
Duitsche manschappen?
Niet meer dan plicht. Zij moet
vriendelijk zijn. Anders
Pardon. Zij is hier op Belgisch
grondgebied cn in hóór huis. Niet
in uw huis en zelfs niet in dat van
Wilhelm II. Zij zou dus kunnen vol
staan met het bestelde te leveren,
zonder meer, zonder vriendelijk te
glimlachen en overbeleefd te zijn
bijvoorbeeld.
De Pruis want ook deze was
een Pruis dacht een oogenblik na
(er zijn zware vraagstukken op aar
de t) en antwoordde:
Sie haben Recht.
De kieeding van die landweer-sol
daten maakte op ons niet den in
druk van nieuw te zijn. Verre van
dien. Un instant e. v. p. In „Le
Journal" van 15 dezer tref ik een
brief dd. 6 t. s. van een soldaat, af
komstig uil Monimartre en thans In
dienst tc Toul, aan zijn vrouw, van
welk epistel ik de volgende alinea's
aanhaal.
„Wanneer je iemand hoort zeg
gen, dat Frankrijk niet gereed was,
dat het ons aan alles ontbrak, zeg
hem dan flink, dat het niet waar is
Alles was bewonderenswaardig ge
reed. Zij, die twee paren schoenen
wilden hebben, kregen ze; men wei
gert den soldaten niets. Goed ge
voed, goed gecommandeerd, met het
entrain, dat wij allen hebben, kun
nen wij niet anders dan de schoon
ste overwinningen beha'en.
„De artikelen, die in de kranten
over het schoeisel zijn verschenen,
waren slechts een truc om Duitsch
land te doen gelooven, dat het ons
aan a'les ontbrak."
Ondanks alles wekten deze Duit-
schers, die niet eens wisten, met welk
doel zij ten strijde gingen, een welbe-
grijpelijk medelijden op. Zij schreven
briefkaarten aan familie en kennis
sen in het vaderland Sommigen
hadden daartoe ansichten van Sip
penaeken gekocht. Anderen schreven
op briefkaarten, waarop aan de eene
zijde „Fcldpóst" in fraaie Gothische
letters gedrukt stond en aan de an
dere een Duitsch overwïnningskrijgs-
feit- was afgebeeld. Die kaarten wa
ren den manschappen bij tientallen
verstrekt. En toen een paar soldaten
twijfel uitdrukten omtrent het te
rechtkomen der epistels, overmits
het gansche vervoer in België in
disorder was, boden wij hun aan, ze
in Hol'and te posteeren, rnitsergcen
berichten omtrent den krljgstoe-
stand op voorkwamen. Hun vreugde
brak uit in een luid „Hochl", toen
mijn vrouw hun ook voorstelde, zel
ve de HoUandsche postzegels te mo
gen bekostigen. Och, de kerels wa
ren niet bijster goed bij kas en het
gezamenlijk porto bedroeg nog geen
t,wee gulden. Tout ga coüte si peu et
fait tant de plaïsirt
Ondertusschen hooren wij sinds
drie dagen het is vandaag Dins
dag geen schoten meer. Een heel
enkelen keer nog wel, zeer beschei
den „sans esprit de suite", zou de
woordspelerige Parijzenaar zeggen.
Dal verontrust hier de Epenezer
dorpelingen en de Belgische vluchte
lingen. Zij waren zoo aan het bom
bardement gewend! Zou het nu de
windstilte voor den hevigen storm
i zijn? Zouden de Luiksche forten, ge
lijk aan Duitsche zijde wordt be
weerd, inderdaad genomen zijn? Of
bereidt men zich van weerszijden
voor op een grooten, beslissenden
veldslag? Wanneer zal die dan
plaats hebben en waar? Niemand
weel het.. Voorshands lekt er niets
uit. De spanning is groot
Met onze Ilollandsche post schiint
het langzamerhand iets beter te
1 gaan. Een briefkaart, den 31sten
Juli 1 I. uit Amsterdam door mijn
i dochtertje Grace verzonden twee
t dagen 'daarna was het meiske al
hier, mocht ik althans reeds den
liden dezer te Epen ontvangen. Aan.
di© vlugheid kun je duidelijk zién,
dot er geen oorlog is in Neder
land. Vergelijk daar nu eens de
Fransche post medeeerst
den lSden Augontving ik Parij-
sche dagbladen van "tien 13den tevo
ren. Alle gekheid op een stokje:
heeft onze HoUandsche post zich niet
diep te schamen?
OTTO IvNAAP.
Binnenland
Nederland en de Oorlog
S POOR W E G DI ENSTREG ELI N G
Vanwege de militaire autoriteit
wordt medegedeeld, dat de beperkte
spoorwegdienstregeling het gevolg 16,
in de eerste plaats van den beperk
ten steenkolenvoorraad, die na 1 Au
gustus nagenoeg niet is aangevuld en
in de tweede plaats van het feit, dat
een aantal militaire treinen op ver
schillende stations worden gereed ge
houden om eventueel onze troepen
macht naar een bedreigd front 4e
kunnen samentrekken.
Zooveel doenlijk wordt naar uit
breiding van den spoorwegdienst ge
streefd. maar zoolang het gevaar voor
inmenging van Nederland in den
oorlog niet is uitgesloten, laat de ver
antwoordelijkheid van het militair
gezag niet toe, zic-h le ontblooten van
eeu hulpmiddel, dat onmisbaar is, om
het doeltreffende strategische gebruik
der strijdkrachten mogelijk te maken.
DE GEÏNTERNEERDEN.
Maandagavond z.ijn drie Duitsdhe
officieren on dertien soldaten uit
Maastricht, waar zij v&rpteegd ge
weest zijn, aan het station D. I'. te
Roltordarn aangekomen
D© officieren, vertrokken, begeleid
door dén. garnizoenscommandant-
Onnwi en den lsten luitenant plaat
selijk adjudant jhr. Bowler in auto's,
d© soldaten, onder gewapend geleid©
per tram, naar hun nachtkwa,.Le
ren. Dinsdagochtend vertrokken o1 Ion
naar Alkmaar.
BLOKKADE VAN KIAUTSJAU.
Blijkens mododeeling van de Japan
sche regeenng heoft deze van 27 Aug. I
jl. af een© blokkade ingesteld voor d©
kust van Kluutsjau, zJcli uitstrek-
kende' van 120 gr. 10 min. O.L, on 35
gr 54 min. N Br. tot 120 gr. 36 min.
O.L. en 36 gr, '7 min. N.Br. i
Aan schepen van bevriende en m?u-
tral© mogend lieden, wolk© bij den
aanvang der blokkade binnen het bo-
ven aangegeven gebied mochten wor-
den aangetroffen, zou ©on© tijdruim-
te van 24 uiren worden toegestaan om
dat gebied t© verlaten.
(SU Ct.) j
DE ZONSVERDUISTERING. j
Aan een schrijven van den lieer
Van der Bildt aan d© „N. R. Ct." ont-
loenen wij hel volgende
Vele expedities waren door den oor-
logstc-estand óf van deelneming te-
ruggehouden, óf tot een gedwongen
terugkeer genoopt. Op het kleine
Zweedsche gedeelte der central© lijn
waren nu zes expedities bijoon, cn op
het zeer lang© Russisch© gedeelte
slechts een enkele. Hier in Hernö-
sand bevonden zich drie expedities,
een© Engelsche, geleid door Father j
Cortie, van Stouyhurst College en
'ïweo Nederlandseho bclialv© wij wa
ren namelijk ook prof. Wulf van het
Ignatius Kolleg© te Valkenburg met
een assistent hierheen gekomen, om
te trachten de oogenblikken van liet
2d© cn 3d© contact photograph isch t©
registreeren.
In den avond van 20 Augustus be
gon do barometer vrij snel ie rijzen
de lucht klaarde geheel en al op en
bleef helder, in strijd met de bewering
van enkele inwoners, di© ons verze
kerden, dat op een helderen nacht
hier meestal een bewolkte dag vol
gen gaat.
Onze werkzaamheden hestonden,
zooals reeds vroeger in de pers
is medegedeeld, uit metingen van de
stralmgs-intensiteit der zon geduren
de den voorbijgang der maan, als
voortzetting van de uitkomsten, die
prof. Julius en dr. Moll in April 1912
te Maastricht verkregen. Terwijl men
daar echter de totale straling ge
meten en deels photographisch ge
registreerd had, was nu liet doel, om
het verloop der straling in een zestal
monochromatische gebieden van het
spectrum te onderzoeken. Na maan
denlange onderzoekingen was het dr.
Moll gelukt, deze gebieden afgezon
derd tc verkrijgen met behulp van
lichtfiltors, waarvan de meeste vloei
stoffilters, terwijl een enkel glasfilter
as toegevoegd. De zes, op deze wijze
uit het spectrum gesneden, smalle
stral i ngsgebjeden bevonden zich in
het diepe ultra-rood, in het ultra-rood,
tvet rood, hot groen, het blauw en het
ultra-violet. De doorgelaten straling
werd opgevangen door oen zeer ge
voelige, door dr. Moll geconstrueerde
zuil en met behulp van den
bekenden, eveneens door dezen ge
leerde uitgedachten en thans door de
firma Kipp le Delft in den handel ge-
brachten galvanometer, op de strook
van een registreer trommel photogra
phisch in lweld gebracht.
Te '12 uur precies, oen vijftal minu
ten vóór het 1ste contact, vingen wij
de metingen aan met behulp van den
lieer Jonsson.
Dr. Moll leidde den algemeenen
gang van zaken, contróleerde de goe
de werking der instrumenten en re
gelde deze zoo noodig de heer Jons
son zorgde, dat de kijker steeds nauw
keurig op de zon gericht bleef, en ik
zelf verplaatst© den trommel met fil
ters, zorgende dat de thermozuU tel
kens 5 sec. onbestraald was cn de 5
volgende sec. straling door één dei-
filters ontving. Daar de waarnemin
gen 21/2 uur duurden, moest dus de
handel van den filtertrommel 1800
maal gedraaid worden. Te 1 uur 12
min. 54 sec. M. E. T. had hel 2de con
tort plaats cn vertoonde de zonne-
oorona zich aan ons oog in vollen
luister, gevend© behalve den indruk
van iets wonderschoons, ook dien van
de meest liefelijk© vreedzaamheid.
Het verschijnsel duurde zeer kort, en
te midden van ©nze drukke werkzaam
heden hebben wij van de 2 m. '10 sec.
duur slechts een 30-tal seconden voor
rustige beschouwing kunnen gebrui
ken bij het 3de contact „barstte" als
het ware het zonlicht weer te voor-
schijn en ving het 2de gedeelte der j
registreeringen aan.
Bij de ontwikkeling van het papier
bleek, dat de beide waarnemers te
vreden honden zijn; niet alleen dat
onmiddellijk te zien was, dat de
lucht volkomen helder was gebleven,
liet was ook duidelijk, dat èn de waar
nemer bij de instrumenten, èn die hij
den kijker zich geen enkele maal ver
gist hadden.
Een half uur na het laatste contact
was de zon geheel door wolken be
dekt 1
liet welslagen der expeditie is voor
al voor dr. Moll een groote voldoe
ning. Het is voor.de eerst© maal, dat
onder dergelijke-omstandigheden de
ze stralings-metingen plaats hebben
gehad, en zonder de door hem uitge
dachte zeer gevoelige en snel aan-
wijzendê apparaten zou het doel on
mogelijk te bereiken zijn geweest.
Ook de regeering en de wetenschap
pelijke genootschappen, die de gelden
voor de expeditie beschikbaar stelden,
zullen met voldoening van haar wel
slagen vernomen hebben de uitkom
sten zullen ongetwijfeld er toe bijdra
gen om den goeden naam, dien Ne
derland zich dodr de onderzoekingen
van Julius en Moll op het gebied der
zonnestraling verworven heeft, in alle
opzichten hoog te houden.
LASTIGE ZIGEUNERS.
Wegens de naj a arspa arden markt
te Leiden kampeerde ecu troep Zi-
cjsuners onder de gemeenten Wou-
brugge en Hoog-made. Deze zwervers
mankten het de politie zoo lastig en
namen tc-gen de landelijke bevolking
zulk een dreigende houding aan, dat
de betrokken burgemeesters het
raadzaam vonden, assistentie van de
militair© macht te Lelden in te roe
pen. Een twaalftal bereden man
schappen trok er heen en vist de
Zigeuners we' Te timideeren en ver
volgens buiten de grenzen der ge
meente te voeren.
VERORDENING OP DE WINKEL
SLUITING.
De raadsleden Vliegen cn Smit heb
ben een wijziging voorgesteld van hot
voorstel van de Amsterdam sche com
missie voor de strafverordeningen
tot herziening van de verordening op
di© winkelsluiting.
Zij wenschen te doen vervallen, de
uitzonderingsbepaling onder art. 7c.
inhoudende dat B. en W. al dan. niet
voorwaardelijk ontheffing van de
verbodsbepaling kunnen vorleomsn
voor een winkel, die wegens zijne
ligging ©f den aard van zijn diebiet
op den verkoop na. het sluitingsuur
t-'arce 234 nieuwe gevallen, 223 doo
den.
Mogetan 101 nieuw© gevallen, 78
doocten.
r.amongan 4 nieuwe gevallen, 3 doo-
den.
Sido-ardjo en Ponorogo elk 1 geval.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat deze opgave thans over 2 veertien-
daagsche tijdvakken loopt en dat. de
cijfers betreffende Kedm nog onlbre-
Laad- en Tuinbouw.
IIET MINISTERIE VAN KOLONIëN.
Bij het Departement van Koloniën
is het volgende telegram van tien
gouverneur-generaal van Nederl.-In-
dië d.d. 29 Augustus j. 1.betreffende
de pestgevallen op Java gedurende
het tijdvak van 29 Juli tot en met 25
Augustus, ontvangen
Afdeeling Malang 225 nieuwe geval
len, 446 dooden,
Ngawi, Bangkalcl, Bcrbek, hoofd
plaats Soerabaya, Toeloengagoeng,
resp. 1, 1, 7, 7 en 44 dooden.
Het overige deel der afdeeling Soe-
trabaja 47 nieuwe gevallen, 45 doo
den.
Mudioen 41 nieuwe gevallen, 82
dooden.
DE KANKERZIEKTE DER OOFT-
BOOMEN.
Omtrent deze ziekte, waarover in
Ion Loop der jaren reeds zooveel is
geschreven en gedreven, deelt het In
stituut voor Phytopathologie te W&-
geningen het volgendo mee.
Het meest bekende verschijnsel van
deze algemeen voorkomende ziekte is
het aanwezig zijn op takken of stom
men van meer of minder diep Inge-
'reten wonden, die omringd zijn door
stervende of reeds gestorven weefsel-
woekeringen, welk© in eenigszins
concentrisch© kringen voorkomen;
daarbij is de schors op die plekken
gescheurd of gebarsten. In het mid
den van zoo'n plek staat dikwijls nog
een stompje van een gestorven zijtak.
Deze verschijnselen, welker ontstaan
hieronder zal beschreven worden,
treden op ibjj hoornen, die aangetast
door" de kankerzwam Nöctria
ditissima Tul. Niet alleen ooftboo-
rnen, (vooral appel en peer), doch ook
andere Joofboomen als beuk, eik,
eschdoorn, acacia, iep, kastanje en
heesters als vogelkers en hazelaar
kunnen worden aangetast. De kan
kerzwam kan zich alleen vestigen in
wonden, welke door ander© oorza
ken, meestal vorst of hagel, zijn ont
staan. Herhaalde inwerking van vorst
op dezelfde plaats van een tak doet
eveneens kankerachtige wonden ont
staan, terwijl het zuigen van bloed-
luizen gezwellen in het leven kan roe
pen, die sterk aan kankerzwellingen
doen denken. Men kan dus spreken
an echte kanker, vorstkankcr en
bloedluiskanker.
De echte kanker verraadt rich het
eerst, doordat de bladeren van som-
;e takken veel te vroeg geel wor
den, wat meest gepaard gaat met
groote vruchtbaarheid, voor zoover
de hoeveelheid betreft, van zulke lak
ken; de vruchten blijven echter klein
Onderzoekt men deze takken nauw
keurig, dan vindt men bruine, zwart
achtige vlekken op de schors, meest
aan den voet van een knop of zijtak.
Deze plekjes zijn hekend onder den
naam van sohorsbrand, zonnebrand
-)f oolc wel enkel brand. Zij zijn het
gevolg van vorst; zij komen meest
voor aan den voet van een oog, knop
of zijtak, omdat de weefsels op die
plaats het meest waterhoudend zijn
en dus het gemakkelijkst bevriezen.
Wanneer nu in zoo'n wond de kan
kerzwam vasten voet heeft gekregen,
worden de plekken groótor en dieper;
de bast scheurt in onregelmatige
kringen af en sterft tusschen de
scheuren in. Boven en boneden de.
wond verdikt de tak zich abnormaal
sterk, als gevolg van stoornis in den
sapstroom, daar de in den bast ge
legen vaten vernield zijn. Hoe groo-
ter de wond wordt, hoe grooter ook
die stoornis wordt, tot eindelijk do
tak 'rondom is aangetast en de sap-
.üroom geheel belet wordt, waardoor
het deel van den tak boven de wond
moet afsterven. Wanneer jonge tak
jes nabij het begin van de in het laat
ste jaar gevormde scheut zijn aange
tast, sterft vaak het takje nog in dat
zelfde voorjaar boven die plaats af,
zonder dat nog van eenige weefsel
woekering of verdikking sprake is;
wel ziet men op de zieke plek de hier
onder beschreven grijze sporenhoop-
jea van de kankerzwam te voorschijn
komen. Men ziet dikwijls boomen
met tal van zulke doode topeinden;
hét verschijnsel wordt met den naam
„topvuur" of „lopkanker" bestem
peld. (Bij pereboomèn wo'rdt dit af
sterven van jong© takjes ook wel ver
oorzaakt door de schurftzwam; clan
heeft echter het takje een barsterïg,
schurftig voorkomen over een groo-
te'r of kleiner deel van zijn lengte).
In het vozrjaar cn don voorzomer ziet
men op de brandplekjes kleine grijze
hoopjes ter grootte van een spelde-
knop; deze bestaan uit do zomer-
coortplantingsorganen van do zwam,
lie z g. spo'ren, die aan korte dragers
gevormd worden. In den winter ont
slaan op de aan oudere takken ge-'
legen plekken andere vruchUicha-
men, nog iets 'kleiner, bestaande uit
karmijnrood omhulsel, waarbin
nen blazen met sporen. Deze laatste
komen vroeg in het voorjaa'r vrij en
kunnen clan, op nog onbesmette
hr'andplekken of wonden terecht ge
komen. gaan ontkiemen en dus een
iwe kankerplek in het leven roe
pen De w.onden genezen dan niet;
i weliswaar tracht de boom ze te over-
wallen, doch de wond breidt zich
onder den verwoestenden invloed
van de zwam sneller uit, tims wel
I mM. pér dag. In het midden van
de wond ziet men dikwijls nog een
i stompje van een zijtak, omdat de
aantasting, zooals hoven heertiroven,
(gewoonlijk uitgaat van don voet van
een oog, knop of zijtak. Het liefst
tast de kanker 2 of 3 jarig hout aan.
I terwijl ouder hout en éénjarige tak-
j jes, ofschoon niet zelden, toch veel
minder vaak worden aangetast.
Hieruit volgt, dat in boomgaarden de
kanker het meest op lakken voor
komt, zoodat kankerachtige boomen
in een boomgaard nog lang oen kwij-
nend loven lijden, in-tegenstelling
i met boompjes in kweekerijon, die
door de aantasting van den stam
spoedig sterven.
Dkankerzwam is een echte wond
parasiet, zij kan zich niet vestigen
op onversvonde lakken of stammen
Vandaar dat uitheemsclie ooflsoor-
ten, die meer van de vorst te lijden
hebben dan inheemsche, ook sle'rkei
lijden aan kanker. Een aangetaste
boom vertoont meestal meerdere kan.
kerplekken; dit komt, omdat de dra
den van de zwam in het hout door
groeien cn dan op verschillende
plaatsen naar buiten uitbreken en
da ar voort plantingsorganen vorm en.
De ziekte is besmettelijk, zij kan duf
boom tot boom door wind of door
insecten bijvoorbeeld, worden over
gebracht; vooral is dit het geval met
zgn. „natten kanker", dat zijn groote
open wonden, die aan het rotten zijn
en een vuil bruin vocht, dat tallooze
kankersporen bevat, laten uitsijpelen.
(Slot volgt).
Letteren en Kunst
VV. G. VAN NOUIIUYS.
Naar aanleiding \an het overlijden
van den heer Van Nouhuys schrijft
„De Tel.":
In 1854 te .Zalt-Boromd geboren,
vestigde hij zich, na de IT B. S. al
daar bezocht te hebben, als koopman,
loi hij in 1891 naar Den Haag ver
trok en zich sindsdien uitsluitend aan
de letterkunde gaf Hij behoorde tot
de redactie van De Lantaarn" en
werd in '88 vaste medewerker aan
de Nederlandsche Spectator, terwijl
hij later als tooneelrecensent nan
„Het Vaderland" verbonden werd.
Als letterkundige vestigde Van Nou
huys zich een naam door zijn letter
kundig-critischen arbeid en door zijn
tooneelstukken en proza. „De Gids",
de „Nederlandsche Spectator" en het
tweemaandelijksch tijdschrift „Los
en Vast", waardceren o.a. zijn mede
werking. die „Groot Nederland" lot
het laatst mocht blijven genieten.
Van zijn gaaf geschreven tooneel-
werk is „liet Góuclvischje" wellicht
het meest bekend. Maar ook de an
dere: „Eerloos", „De Sterkste" en
„In kleinen Kring", vonden waar-
decring. Zij liet dan wellicht niet in
d i e mate, waarop ze aanspraak kon
der maken. Van Nouhuys was eer
werker, die stil zijn weg'ging. door
alle letterkundige "siroomirtkjes heet
die zijn arbeid lie! had óm den ar
beid en verder een respectabel schrij
ver was met een eerlijks en eigen
kunst.
In zijn laatste levensjaren 't was
in 1910 riep men Van Nouhuys lot
een betrekking, waarin hij veel meen
de te kunnen doen voor het Neder
landsche tooneol. dat zijn liefde bezat
en van welke liefde hij in zijn tal
looze tooneelbe-schouwingen heeft
kunnen getuigen. De omstandigheden
van velerlei aard hebben hem belet
de 'gewekte illusie te verwezenlijken.
Want kort nadat hij in 1910 de be
trekking van eecretaris en letterkun
dig adviseur van den Raad van Be
heer van „Tiet Nederiandsch Too
lieel" had aanvaard, heeft hij die we
der opgegeven.
Geen leed is Van Nouhuys bespaard
gebléven en zwaar getroffen door den
doc.cl van zijn beide kinderen, heeft
hij thans, na een langdurige ziekte,
afscheid genomen van de wereld en
vai zijn arbeid, die hem lief was.
Stoomvaartberichten
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Djocja, van Newcastle naar Pert
Said, vertrok 31 Aug. van Malta.
HOLLAND—AMERIK A-LIJ N.
Maartensdijk arriveerde 31 Aug. v
Rotterdam t© New Orleans.
Rijndam arriveerde 1 Sept. voorm.
van Rotterdam t© New-York.
STOO.MV. MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
Ilet stoomschip Celebes (thuisreis)
arriveerde 31 Aug. te Gravesend.
Het stoomschip Vondel (uitreis) ver
trok 31 Aug. van Colombo.
KON. NED. STOOMBOOT-MIJ.
Het stoomschip Flora vertrok 1
September van Amsterdam naar
Grangemouth.
liet stoomschip Stella, van Londen
naar New-York, passeerde 31 Augus
tus Lizard.
Het stoomschip Triton vertrok 31
Aug. van Savona naar Spezia.
Leda vertrok 1 Sept. van Amster
dam naar Swansea.
KON. WE8T-I.ND. MAILDIENST.
Het stoomschip Prins Willem I
(thuisreis) passeerde 31 Augustus St,
Michaels.
Heden overleed tot onze diepe
dToefheid onze innig ©liefde
Echtgenoote, Moeder, Behuwi-
en Grootmoeder
BERENDINA VOERHUIS.
in den ouderdom van 33 jaren.
Haarlem:
M. SCHN1TGER,
Santpoort:
B. SCHNITGER.
A. W. SCHNITGER—
SERNè en Kind.
Enschedé:
D. SCHNITGER.
W. F. L. SCHNITGER—
IIUYSMAN en Kind.
Haarlem:
R. F. SCHNITGER.
F. Ph. SCHNITGER.
M. J. C. SCHNITGER.
R. SCHNITGER.
F. W. SCHNITGER.
M. SCHNITGER.
Haarlem, 31 Augustus .314.
Prinsen bol werk 2a,
De begrafenis zal plaats heb
ben Donderdag 3 Sept. a.s. te
12 uur, op d© Algem. Begraaf
plaats (nieuw gedeelte) alhier.
