B SyAi
T>aar r.ijn ije arGUoie officieren opj
gelrainSd: zo jsoggfeni tot op bondei<l
meters nauwkeurig waar hot stuk,
staat, on dat alleen op de formatie
van hot schot-geluid, liet timbre van
don knal.
Zoo heel anders 'dan je fantasie je
"den oorlog voorgeteekend had, is dit
ail cal Jo begrijpt hem niet, dkert oor-,
log, zooaJs je ook dit gevecht om het
enkele Soissortó niet vatton kunt. io
stiet geen actie, d'r vordert niets,
noch. stormloop, noch een aftocht,
ontwaar jc. Het blijft, do lange uren
van den nacht gelijk aan d'e uren
van den avond. Het dreunend konon-
nendnel duurt voort en immer voort,
dól is alles.
Alleen de bovolvodremdie generaal,
het middelpunt waar alle dradoni van
liet net samenkomen, weet den gang
van zeiken, kent den afloop, eon uur,
oen ha'd uur van te voorn En als
het 'ogen vijf uur in den morgen dag
begin; te loopen, aan den einder die
wolken van donker grauw verschie
ten in kleur tot lichtend grijs, de ran
den a b bevvit door nog onzichtbare»
zo-nr.egluiv, die dagerand gloort over
deze oojden des verdorfs, komt een
adjudant ons zoggen, dat het hóóg
tijd wordt, dat we niet onze auto te
ruggaan, daar binnen een half mitr,
welllcht reeds eerder, de opmarsch
der Engoisehe infanterie te wachten
is. En, schuchter voegt hij er aan toe,
als zoekend naar* een excuus, dat
Soissons door de Duitschers zal wor
den ontruimd.
Toen bear ik weggegaan..
Achter mé lag Soissons, waar twee
tegen één kampen om het bezit. De
stad, diio geen- stad moer is, nog
slechts één reusachtige puinhoop,
heeft geen waarde meer, haar bezit
is imaginair, het is enkel een bezet
punt, De bewoners spreken niet meer
mee, ze hebben niets meer, zijn straat
arm, geen steen van hun huis rust
meer op den anderen, het is alles
weg, platgeschoten, neergebrand, ge
sloopt, en uit de bouwvallen kron
kelt neg maar een flauwe rook, het
iillerlAatste....
Toen ik twee uur later St. Quentin
weer binnenreed, kwam me een offi
cier, niet wien ik daags te voren ken
nisgemaakt bad, tegemoet, de veld
telefoon had het nieuws al gebracht:
do Engelsclien hadden voor hun
Franse lie wapenbroeders Soissons
hernomen.
Tot zoover 't verhaal over den
loc-ht.
Verder merkt onze landgenoot op
over
DE VERWOESTINGEN IN BELGIÜ
EN IN FRANKRIJK.
Do overgang is markant. Als je
Van België komt, vooral als j» zoo
als ik dat gedaan heb, uit Aken ge
start bent waar je, zóó buiten d-e
landgrens, tien kilometers van de
stad de vernieling op slag beginnen,
ziet, verwoeste dorpen je mijlpalen
zijn in onafgebroken reeks, je Luik
doorrijdt met zijn Place de l'Univer-
ei té, waar niets heel gebleven is, Na
men met zijn Maaskades, waar en
kele ruïnes nog spiegelen in het wa
ter, als je zoo de Franeclio grens te
naderen begint, de zwartgebrande
huizen, ineengestorte kerken en om
gevallen torens als armzalige wach
ters met je optrekken, dan frappeert
hot je des te intenser dat deae teeken-
de getuigenis van het oorlogsaspect
oogenschijnlijk stopt, zoodra Belgisch
grondgebied verlaten wordt. Tus-
echen do grens en Soissons hebben we
geen verwoesting gezien, van een
géén brand gehoord en nérgens ver
halen verkregen van mishandeling of
plundering.
Alleen dat einddoel, Soissons ligt
in puin, maar dat vindt zijn oorzaak
in het feit. dat om deze plaats cewige
koeren bloedig gevochten is.
In overeenstemming daarmee Is
\vof men nit Parijs aan „De Tijd"
schrijft
Zooeven sprak ik een van het slag
veld teruggekeerden gewonden sol
daat, die fier een punthelm als zege
lteken meevoerde.
Ik vroeg hem o. m.
Komen in Frankrijk" dezelfde
gruwelen voor als in België?
Reeds hadden enkele gewonden me'
op dc:s vraag ontkennend geant
woord. Ditmaal gaf een getuige me
deze verklaring
Neen, in Frankrijk wordt strijd
gevoerd volgens de regelen van den
oorlog. Dat kan ik althans verzeker»-)
voor het doel van den strijd, dat ik
heb meegemaakt.
Is u er wel zeker van
Heel zeker. Ik heb verscheidene
dorpen gezien, waar de Duitschere ge
weest waren. In vele konden geen
gruwelen gepleegd worden, om de
eenvoudige reden, dat er zich abso
luut niemand meer in het dorp be
vond. En ik zou bijna kunnen zeggen:
absoluut niets. Want do menschen
hebben alles meegenomen, wat tot
voedsel voor de Duitschers zou kun
nen dienengeen brok oudbakken
brood is er zelfs te vinden, koorden
van do waterputten zijn doorgesne
den.
En in de dorpen, waar wél men-
schen waren
Overal waar ik geweest ben, is
altijd alles ordelijk toegegaan. Ifet
zou i-verdreven zijn te zeggen, dat de
Duitschers vriendelijk en beleefd wa
ren. Maar overal hebben ze het leven
en het eigendom dor burgers geëer
biedigd.
MOEDIGE DADEN.
Oniler de moedig© daden van offi
cieren en minderen, dio wegens hun
gedrag bij speciale dagorder worden
vermeld, en dio tegenwoordig in bet
„Journal Officiel" vermeld worden,
zijn er ook heel wat van aviateurs.
Zoo vond ik op de lijst van degenen,
dio zich door hun verkenningsvluch
ten boven den vijand onderscheiden
hebben, ook den jongen Brindejonc
des Moulinais vermeld, een van do
weinig© soldaten, die gerechtigd is op
zijn grove kapotjes liet kruis van het
Legioen van Eer todragen. „Hij heeft
tal van verkenningen uitgevoerd,
waarbij zijn toestel door projectielen
getroffen werd", zegt laconiek de of
ficieel© mededceling. Dat zal niemand,
die zijn moedige vluchten in vredes
tijd gevolgd heeft, verbazen I
Maar ook do andoren, die nog niet
officieel gehuldigd zijn, doen hun
plicht, en meer dan dat. Wat zegt
men bijvoorbeeld van do volgende
„prouesso"
Een lultonant-avïateur, zoon van
een généraal, heeft, sinds het uitbre
ken van do vijandelijkheden bijna
dagelijks gevlogen, in den Elzas en'
in België, om inlichtingen te geven
omtrent do troepenbewegingen der
vijanden en om bommen to gooien op
vijandelijke loger-afdeelingem
Een dag of wat geleden, een Zon
dag, had hij weer een verkenning
gedaan cn een paar souvenirs laten
vallen op een Duitsoh legerkamp,
toen hij op het, denkbeeld kwam eons
een bezoek to gaan brongen bij zij n
zwager, die het bevel voerde over een
fort daar in de buurt.
Hij deed zulks, landde onder het
vuur van den vijand, déjguneerde
met zijn zwager, en hoewel heel zijn
toestel ala met kogels doorboord was,
vloog hij een paar uur later weer op
en arriveerde dicnzelfden avond nog
te Versailles, om er geruststellende
berichten te gaan brengen aan zijn
uioeder en aan de vrouw van den
commandant, wiens déjeuner hij ge
deeld had...
Deze zelfde vlieger Jieeft eon ande
ren dag een kameraad het, leven ge
red. De kameraad was bij een ver
kenning gedwongen geworden te lan
den, over do grens, in een streek dio
in hel bezit van den vijand was. Al
leen in een auto trek onze man er op
nit, om zijn vriend to gaan zoeken.
Onderweg ontmoette hij een stuk of
wat uhlanen. Met de «ene hand stu
rende, niet de andere zijn revolver
ihanteérende, slaagde hij er in, twee
van hen te dooden, en do anderen op
do vlucht te drijven, en met zijn ge
redden vriend keerde hij ongedeerd
weer binneft de Fransclio linie te
rug....
Aan moed ontbreekt liet. hun aller
minst, dien Franschen soldaten
GESNEUVELD.
Volgons het Londensclie dagblad do
„Globe" is lord John Hamilton, de
hofmaarschalk van den Koning van
Engeland, gesneuveld. Hamilton was
officier van de Iersaho garde en een
broeder van den hertog van Aber-
cron.
KOLONEL VON REUTER,
die als gesneuveld gerapporteerd was,
leeft. Zijn zuster te Koburg heeft
bericht van hom ontvangen. Het ge
rucht van zijn dood is vermoedelijk in
de wereld gekomen, doordat gewonde
officieren gezien hadden, dat hem het j
paard onder liet lijf weggeschoten
werd.
De Kathedraal te Rheims
vernield.
De Fransche re.geeri.ng heeft aan
alle mogendheden het volgende pro
test. doen toekomen
„Zonder eenige reden van militaire
noodzaak, alleen uit het genoegen om
te verwoesten, hebben de Duitsche
strijdkrachten do kathedraal van
Reims aan een stelselmatige en felle
beschieting onderworpen. Op dit
oogenblik Is do vermaarde basiliek
slechts een ruïne. Do regeering der
republiek acht zich verplicht, deze
schandelijke daad van vandalisme
aan de algemeen© verontwaardiging
prijs te geven, een daad, die, door een
heiligdom van onze geschiedenis aan
de vlammen te wijden, do mensch-
heid be-rooft van eon onvergelijkelijk
deel van haar artistiek erfdeel."
In Duitsche officieele berichten leest
men evenwel
„Reims ligl in het strijdfront der
Franschen. Wij zijn gedwongen het
vuur te beantwoorden. Wij betreuren,
dat in de stad schade wordt aange
richt en er zijn aanwijzingen gegeven,
de kathedraal zooveel mogelijk te spa
ren."
De correspondent van de „Evening
News" seint een en ander over do ver
woesting van de kathedraal te Reims.
IIij herinnert er vooreerst aan, dat
Donderdag nu en dan een granaat
door het dak was geslagen. Doch Za
terdagmorgen begon een Duitsche bat
terij op een heuvel bij Nogent l'Abesse
(vier mijlen ten oosten van Reims)
het groot© gothischo bouwwerk, dat.
hoog boiven de stad uitsteekt, met op
zet tot haar doelwit to kiezen. Gra
naat op granaat verbrijzelde het oude
metselwerk, dat den storm van eeu
wen had getrotseerd. Lawine op la
wine van steonon en puin kwam met
eon donderend geraas In do verlaten
straat neer.
Eindelijk vatte om half vijf de stei
ger aan de Oostelijk© zijde van do
kathedraal vuur. Brandende stukken
hout stortten op het dak, dat weldra
oen loeiende haard van vlammen was.
Fransche ganeeshooron redden met
moeite de twintig Duitsche gewonden,
die in do kathedraal lagen. Een twee
honderdtal verbitterde burgers, diel
zich verzameld hadden, namen een
dreigend© houding tegenover do Duit-!
schors jian, maar de priesters:
kalmeerden de menigte.
Do kathedraal is nu niet meer dan
een geraamte van zwarte, verkoolde
muren.
De Parijsche „N. R. C.t."-correspon
dent seint
Ik ben in do stad Reims geweest en
ook in do kathedraal. Het prachtig©
gebouw en ook zijn omgeving zijn
verschrikkelijk beschadigd. Niette
min was Zondagmiddag om twee uur
de kathedraal nog in haar bouwkun
dige waarde geheel bewaard geble
ven. Do verschrikking en verwoesting
van Reims zijn niet te beschrijven.
Onder een regen van granaten wer
den oen vrouw en een kind vlak voor
ons op straat gedood. Verscheiden©
gedeelten van do slad zijn verbrand
en huizen ingestort.
Wij merken hierbij evenwel op, dat
volgens nadere berichten de kerk
Zondagmiddag to 41/2 uur in brand
geschoten is, dus na 't bezoek van
dezen journalist.
I-Iet Fransche gezantschap in Den
Haag meldt„Do kathedraal ligt In
puin."
De Fransche pers is zeer veront
waardigd over de vernieling van het
kerkgebouw. Ook de Engelsch© pers
veroordeelt deze vernieling in scher
pe bewoordingen.
Hot gebeurde vindt ook bespreking
in de Italiaansche pers. De „Giornalo
d'Italia" zegt, dat de Duitschers, door
oorlogsopwinding buiten zich zeiven,
geweld met kracht verwarren.
De Amerikaansoho bladen leveren
gelijksoortige commentaren-
TTct ondersta arde ïs 'door de N. R.
Ct.. ontleend aan een studio v;a,n Ar-
cambeau over ,,d© kathedrale)) va.n
Frankrijk":
VIollet-lo-Duc, do geestdriftig©,
maar veel-gecritnseerd© hen-steller van
niiddelceuwsche bouwwerken, roemt
Notre-Dame de Reims als de konin
gin der gothischo kathedralen. Even
als Notre Dame d© Parte, on aJs de
koninklijk© begrafenis-abdij van St.
Denim, bcteelkient dit tmeoistorweV k
nog meer voor de Franschen, die het
«ion door do br.il van. hun igroots na
tionale herinneringen.. Was het niet
in Reims, dat do koningen van
Frankrijk werden gewij(di, in herin
nering aan don doop van den. Fran
ken-vorst Clovie, door St. Rémy te
Reams?
Een romanesk gebouw was in 1210
afgebrand. I11 1211 of 1212 werd oen
begin gemaakt met het bouwwerk.
Het werk weed met zooveel kracht
voortgezet, dót de kronieken, meiden,
dtat het in ©enige tientallen jaren bij
na, geheel voltooid was. liet koor
werd ingowiijd ih 1241.
In 1260 werd het westelijk front
a-fgebreken om het schip to kunnen
doortrekken, dat to klein was geble
ken voor den toeloop bij kitemings-
plochtigheden. Daar echter do giften
voor den bouw minder ruim gingen
vloeien, vond het werk vertraging.
Het schijnt, dat de toreais niet voor
omstreeks 1430 voltooid zijn geweest.
Een (halve eeuw la ter werd liet bo
vengedeelte van de torens cl'oor brand
venmtield. Do eonigo die weer werd op
getrokken was d'e sierlijke klokke to
ren op het koor.
De tijd en de hand d'er menschen
hebben ook hun vernielend© weirking
doen gevoelen aan dit onvergelijkelij
ke bouwwerk, waarvan Corroyer, een
leerling van ViolJet-le-Duc, verklaar
de: ,Itet is de. heerlijke uitdruk
king van de Vroegere vondsten der
bouwmeesters van Aqu'itanio en An-
jou, gepaard aan (ld© der architec
ten van II0 d:e Franco... Wat onze on-
vewdeelde bewondering opwekt zijn
do magnifieke gro©peering van het
wctetelijke front en de volmaakte toe
passing der doordachte ornamenta
tie, diio met evenveel soberheid als
oordeelkundigheid zijn uitgevoerd".
Dit nobele werk van Fransche kunst
wordt nog door sommigen toegeschre
ven aan Robert de Coney, die in 1311
overleed. Maar Coney heeft enkel
aan den bouw meegev.örkt. In werke
lijkheid is de kathedraal een schep
ping van Jean d'Orbads, dio opgevolgd
werd door Jean le Loup, Gaucher
Van Rooms en Bernard van Soissons.
De kathedraal is (was) van binnen
453 Eng. vt. lang, 99 vt. breed an 125
vt. hoog. Het dwoonschip is 161 vt.
Ianrp en ligt dichter bij het koor, dan
bij kerken van dit type gewoon is.
Het kooi- is ruimer gebouwd ten kos
te van kruisbeülc en schip. Rijker in
versiering en 'zelfs indruk wek kan der
nog dan het grootsche interieur met
zijn prachtige romen ware trans
parante tapijtwerken, is het uit
wendige. Maar wei het schitterendst
van alles 4s de voorgevel met zijn
twee torens van 263 vt hoogte, welke
g«vel drie poortingangen bezit, omzet
530 beelden, en, waarboven het rentte
raam, van 40 vt. middellijn, en gale
rijen', met beelden van koniingeii, nis
sen, spitsen, ba,klok ijken,, ©teen-en
kantwerk, bloem ver ster-in genen to
rentjes prijken, die bet geheel een on
gemeen levendig en bekoorlijk karak
ter schenken (schonken).
Ter zee.
HET. ZEEGEVECHT BIJ DAR-ES1-
SALAAM.
Volgens een belicht van de Engel
sch© admiraliteit is in een gevecht bij
Dar-es-Salaam, zooals men in ons
vorig nummer hoeft kunnen lezen, de
Duitsehe kanonneerboot „Möwe" 111
den grond geschoten door den En-
gelschen kruiser Pegasus", welke op
zijn beurt door den Duitschen kruiser
„Königsberg" totaal ontredderd werd.
Over deze oorlogsschepen de vol
gende bijzonderheden:
De Möwe is een z.g. opnemings-
vaarfuig van 650 ton. Het liep in 1906
van" stapel; De bewapening beslaat
slechts udt 5 machine-geweren. De
maning telt ongeveer 100 man.
De Pegasus (reeds i'n 1897-gebouwd)
is 2200 ton groot; dé snelheid is 20
knoop; de kruiser heeft 8 kanonnen
van 10 c.M. en 8 van 4.7 c-M. Het
pan tserdek is 5 c.M. dik. De beman
ning is 234 man.
De Königsberg heeft een waterve'r-
plaatsing van 3550 ton, terwijl de be
wapening bestaat uit 10 kanonnen
van 10 c.M. en 8 van 5.2 c.M. De
snelheid is 24 knoop. De bemanning
is 322 koppen, groot. De Königsbcirg is
van veel nieuwer datum dan de Pe
gasus.
EEN DUITSCHE KRUISER OP HET
OORLOGSPAD.
Dë EngeJsche Admiraliteit maakt
bekend, dat de Duitsche kruiser Ein
den, in China gestationneerd, na ge
durende zes weken totaal verdwenen
to zijn geweest,, plotseling in de Golf
van Bengalen is verschenen en zes
Etigelsóhe schepen heeft genomen,
waarvan vijf in den grond werden
geboord. Het zesde werd met de equi
page naar Calcutta gezonden. Do
Emden zou zich op het oogenblik te
Rangoon, bevinden.
Uit Calcutta wordt aan de „N. R.
Ct." geseind
Officieren en manschappen van de
schepen, door den Duitschen kruiser
„Ëmbdeu" in de golf van Bengalen in
den grond geboord, zijn hier aange
komen. Zij pi-ijzon de hoffelijkheid,
waarmede de Duitschers hen hebben
behandeld.
Den lOden dezer vermeesterde de
„Embden" het stoomschip „Indus",
dat door kanonschoten in den grond
werd geboord, nadat de opvarenden
op de „Embden" waren overgebracht.
De kruiser onderschepte alle draad-
looze telegrammen over de schepen,
die de haven verlieten, en wist daar
door waar ze zich in de Golf vun Bon
galen bevonden. Hot stoomschip „Ka-
binga" is in den nacht van den llden
op den lïden dezer genomen en twee
uur later het stoomschip ..Killin".
Denzelfden nacht kwamen nog drie
stoomschepen in zicht, maar daarop
is geen jacht gemankt. De „Killin" is
den volgenden ochtend in don grond
geboord.
Den 12den tegen den middag nam
de „Ebden" het stoomschip „Diplo
mat", dat later m don grond is ge-
booi-d.
Het Italiaansche stoomschip „Lorc-
dano" is denzelfden dag genomen,
doch later vrijgelaten.
Het is to Calcutta aangekomen oh
hoeft tijdens zijn reis tal van andere
schépen gewaarschuwd, die daarop
zijn teruggekeerd.
De Duitschers hebben de krijgsge
vangenen uitstekend behandeld, hun
hutten ter beschikking gestold, en
van liet beste voedsel voorzien. Toen
dé krijgsgevangenen van boord gin
gen, zeiden zij hun hartelijk vaarwel.
Da vaart naar Calcutta is gestremd.
DE DUITSCHE VLOOT ONTWIJKT
DEN STRIJD NOG.
Toen in het begin van den oorlog
liet stoutmoedig optreden van cenige
Duitsche kruisers bekend werd, zoo
schrijft de gepensionmeerde Duitsche
kapitein ter zee Pei'sius aan het
„Beid. Tageblatt", meende men, dat
nu ook weldra de groot© zeeslag zou
volgen, waarin de Duitsche vloot
minstens een deel van do Enge'sche
marine zpu vernietigen.
Er gebeurde echter niets bijzon
ders. K'eine gevechten kwamen nu
pii dan voor, eon groote zeeslag ech
ter Wet zich wachten.
Dat gaf in Duitschland aanleiding
tot uitingen van ongeduld en wrevel.
Zeer ken onrechte. Bij kalm naden
ken moet d'e Duitscher tot de overtui
ging komen, dat, bij het groote nu
merieke verschil tusschen de Engel-
sche en de Duitsche vloot, zelfs met
die van de Entente-mogendheden sa
men, voor de Duitsche vlootvoogden
de grootste voorzichtigheid noodjg is
eu dat zij zich bes'ist moeten onthou
den van al te overmoedig optreden.
Het materieel speelt op zee een
veel grooter rol dan te land. Wel
strijden geen schepen, maar mcn-
echen, maar ook dc heldhaftigste, do
uitstekendsl geoefende en gediscipli
neerde bemanning zal de overwinning
niet behalen, wanneer zij is aangewe
zen op te gering materiaal. Duitech-
land moet dus ziin groote gevechts-
conheiten zooveel mogelijk sparen.
Er valt niet te voorspellen hoe in den
loop van den oorlog dc politieke ver
houdingen gewijzigd zullen worden.
Men moet blijven hopen, dat de E11-
gclsche vloot in de Noordzee op de
een of andere wijze verzwakt wordt,
zoodat de Duitsche vloot dan met
eenige zekerheid kan verwachter, dat
de strijd een succes zal zijn.
Engeland- volgt eenzelfde politiek.
De Brïtsche Admiraliteit weet, dat in
een groote» zeeslag een aanzienlijk
gedeelte, van de Engclsche v'oot te
loor zal gaan. En zij weet ook. dat
het Engelsch prestige in de wereld
daardoor érnstig geschokt zou wor
den.
Bij kalm nadenken 'zal men dus in
zien, dat er geen reden is zich onte- j
vreden. te betoonen over de werkloos
heid der vloot. En bovendtien is 't on
juist, dat die werkloosheid absoluut
ii3. A-gezien van den inspanrienden-
wacht- en voorbereidïngsdienst, zijn
een aantal schepen voortdurend op
het oorlogspad, zooals blijkt uit ver
schillende berichten van aanvallen
op vijandelijke schepen.
Voor de vloot in haar geheel is ech
ter op 't oogenblik nog strenge ze'f-
beheersching en geduld noodig. En
bet publiek moet vertrouwen blijveu
stellen in het juiste inzicht van de
marine-autoriteiten, die het juiste
tijdstip zullen weten te kiezen.
Allerlei.
KRIJGSGEVANGENEN.
Bij de voortdurende wedeizijdsche
verwijten doet het aangenaam aan',
ook eens iets te hoorei), waaruit blijkt
dat de oorlog toch nog niet allo men-
scbelijk gevoel bij de strijdenden heeft
verstompt. Uit Frankrijk zijn (volgens
don Romeinschen berichtgever van
het „Berl. Tagebl.") in de Italiaan
sche hoofdstad berichten ontvangen,
waaruit blijkt, dat tussolion de Duit
sche en Fransche gewonden op ver
schillende plaatsen een kameraad
schappelijke, "dikwijls zelfs hartelijk©
verhouding ontstaat en dat do Fran-
sdhen de gewonde Duitschers zelfs
laten doelen in de versnaperingen, die
hun worden toegezonden.
Mag men de „Evening News'' ge-
loovon, dan hebben do krijgsgevange
nen ia Engeland het al bijzonder
goed. Zij zijn in de Schotsche kampen
geïnterneerd in de officierskwal tie
ren en leiden daar een good leventje.
Zelfs kunnen zij biljart spelen. Op
andere plaatsen kunnen zij muziek
maken, lezen en kaartspelen.
De officiei'en mogen zich naar de
naastbijgelegen stad begeven cn daar
hunne inkoopen doen. Zij zijn van
geld voorzien, daar zij een soldij ge
nieten al naar gelang van hun rang.
Wordt van de gevangenen werk ge
vorderd, dan ontvangen zij daarvoor
betaling. Er worden hun dezelfde
rantsoenen toebedeeld als aan de En
gclsche soldaten. Brieven en pakket
ten worden hun vrachtvrij toegezon
den. Zij mogen bezoeken ontvangen,
enz.
Uit Berlijn wordt gemold
In den nacht Is majoor Charles
Alice Yate van het regiment York
shire Light Infantry uit de krijgsge
vangenschap te Tongau ontsnapt.
DE FRANSCHE TAAL IN DUITSCH-
LAND IN DEN BAN.
Fransche woorden zijn tegenwoor
dig in Duitschland in den ban. Zoo is
het ITO bel de France" te Berlijn ver
doopt in „Markgrafenhof".
EEN ONDERSCHEIDING.
De Duitscho Keizer hoeft den groot
hertog van MeckJenburg-Sohwerin het
ijzeren kruis verleend.
DUITSCHE GEWONDEN TE
BORDEAUX.
Do „Corriero d'Italia" ontving uit
Bordeaux een telegram, meldend dat
in twee hospitalen te Bordeaux 2000
Duitsche gewonden liggen uit do sla
gen bij de Marne.
DE HOUDING VAN ITALIë.
In Italië worden door do Duitschers
allerlei pogingen gedaan om alsnog
het koninkrijk van Victor Emmanuel
er (oe te bewegen, Duitschla nd en Oos
tenrijk mei do wapenen l)ij te slaan.
Thans wórdt op groote schaal in Ita
lië een in het Italiaansch vertaald
vlugschrift verspreid, getiteld „de
waarheid betreffende den oorlog'.
Onder dc morlewerke'rs aan d©ze bro
chure zijn dc parlement sleden graaf
Oppersdiorff en. Erzbergar en de. be
kende marine-deskundige graaf Re-
veufiow. In de aanhef van deze bro
chure lieei hei: ,-,Wij zijn besloten om
met Duitsche enoVgie te overwinnen,
en wij noodigen do Italianen uit mèt
ons Le overwinnen".
Naar do „Küln. Ztg." uit Milaan
verneemt, hoeft de „Avanti" een in
terview gepubliceerd met een Ilali-
aansch minister, die zou hebben ge
zegd, dat er geen sprake kan wezen
van het. uiteenvallen van hot Drievou
dig Verbond. Zelfs is oen tusschcribei-
den komen van Italië ten gunste van
Duitschland en Oostenrijk niet geheel
buitengesloten, indien do toestand dat
.zou eischen.
Volgens berichten uit particuliere
bron is do gehcole lste linie van hot
Italiaanscho leger onder do wapenen
geroepen.
DE ONZIJDIGHEID VMN ZWIT
SERLAND.
Dr. A. Snier, vroeger secretaris
van het departement van buiteiikind-
scho zaken le. Bern, solirij.fi aan de N.
R. Ct.:
„In uw blad staat, er onder hel op^
schrift „Do onzijdigheid van Zwitser
land"' o.a. dit: „Reeds den llden Sep
tember konden wij (dit is D u i t s'c li-
1 an dj want het telegram kwam uit
Berlijn, Red. II. D.) uit betrouwbare
bron melden, dat Frankrijk aan Zwit
serland had verzocht, den doortocht
van Fransche troepen over Zwitsersch
grondgebied toe le staan, en wei dicht
bij Bazel. Zwitserland sloeg het ver
zoek col iter als iii strijd1 met zijn on
zijdigheid af."
Dit geruolit, dat ook in Zwitserland
voor eeniigen tijd ïs verspreid gewor
den, is door de Zwitsersch© Boudsrc-
geering op (le meest besliste wijze te
gengesproken. Er is nooit een derge
lijk verzoek, noch van den kant van
Frankrijk, noch van den kant van
Duitschland, tot do Zvvitsonsche re-gea
ring gericht. Integendeel is bij hot
begin van dan oorlog door Frankrijk
aan Zwitserland do verklaring afge
geven, dat Frankrijk de onzijdigheid
van het Zwitsersch grondgebied op
volkomen wijz© zoude eerbiedigen.
Hoewel ik iu geen officieel© betrek
king meer tot het Zwllsorsch© depar
tement van biiitenlandsche zaken sta,
kan ik u toch op grond van inder
daad betrowbare inlichtingen ver
zekeren, dat er noch van Fransche,
noch va.n Duitsche zijde ooit eenigo
poging is g-cdaai), om de Zwitsersrlic
onzijdigheid te overtreden-"-
UIT ZUTD-AFR1KA'.
Uit Kaapstad wordt geseind
In een buitengewoon druk bezochte
meeting to Bethlehem, waar zeer veel
aanhangers van Herzog aanwezig
waren, werd niet overweldigende
meerderheid een motie aangenomen
tot steun van do regeering in de ope
raties tegen Duitsch Zuid-W est-
Afrika.
LONDEN IN HET DUISTER.
Sinds eenigo dage" (°f juister:
sinds eenigo nachten) maakt Londen
na zonsondergang ren vreemden in
druk. Do vrees voor Zeppelins heeft
de autoriteiten doen besluiten do
straatverlichting tot het hoogst nood
zakelijke te beperken. Het grootste
deel der electrtech© lampen bepaalt
zichthans tot het verspreiden van
schaduw, en de meeste van die, wel
ke branden zijn, wat 't bovenste deel
betreft, met vloers omtrokken. Ook
de winkels zijn wat hun verlichting
aangaat, op streng rantsoen gesteld,
't Ts dan ook zeker, dat eon n ach la-
Tijko Zeppelin er onmogelijk in sla
gen in slagen z'al Londen to vinden,
althans niet in staat zal zijn groot©
gebouwen to vinden.
Een vijftal zoeklichten spelen krij
gertje op de wolken, zonder tot dus
ver met een Zeppelin in botsing to
-zijn gekomen. Deze stralenbundels
worden aangeduid, mot- den zeer tech-
nischon naam van „de nacht lichtjes
van Lord Kitchener",
Over vrede,
Teekenend zijn de uitlatingen van
de Bngelecho pars over de berichten
aangaande do geneigdheid van
Duitschland 0111 den oorlog onbeslist
to verklaren cn te onderhandelen
over vrede, Wel is daarna uit Ber
lijn geseind: .Duitsohland denkt er op
het oogenblik in het geheel niet aan
vredesaanbiedingen, welke dan ook,
to doen. Wij herhalen: Duitschland
kent slechts één doel, den roekeloos
over ons gebracht,en oorlog eervol lot
heit einde uit te vechten."', maar nu
de v rodosquaeslie eon maal door pre
sident Wilson aan de orde gesteld is,
ma,g bet belangrijk heeten wat in
vloedrijke Engelsch© bladen schrijven:
De Times" schrijft:
„De bondgonoolen die zich vereo-
nigden tegen het Neo-Napoleonismo
van. den Duitschen Keizer denken er
niet aan eenig juk, Napoleontisch of
anders, op do volken van Duitschland
te leggen. Maar ze zijn vast en onher
roepelijk besloten xiiet den sl'rijcl to
staken eer het Duitsoh© militairisme,
zijn oorzaken en gevolgen, eens en
voor al vernietigd zijn. Zij zijui be
sloten dat de instellingen en krach
ten die dezo onzegbare ramp over de
wereld brachten volgens den wil
van Wilhelm van Hohenzolloru on
met instemming van zijn onderdanen,
onherroepelijk vei'nietgd zullen zijn.
Als het juist is dat „iedereen in hot
Duitsche Rijk oprecht en eerlijk ge
looft dat de oorlog er een ia van zelf
verdediging tegen de vijandelijke aan
matiging van Rusland, Frankrijk er,
Engeland'', dan m-oot „iedereen'' een
desillusie ondervinden. Niet voordat
het Duitsche volk gedwongen is tot
do overtuiging, dat, deze worsteling is
een opstand van de omveerötaanbaïe
krachten der beschaving tegen dc
stelselmatige ethiek vaii. barbaars©]),
heid het door Duitsche potentaten en
professors opgedwóngen. kan ej' een
uitzicht bestaan op duurzamen we
reldvrede."
En mat andere woorden, maa'r op
wat meer verzoenenden toon, zegt dc
„We-stm. Gaz.": „wij hebben nooit
gezegd, dat wij Duitschland willen
vernietigen of vernederen, cn wij zijn
van oordeel, dat elke vrede, dio pijn
lijk© wonden achterliet of tot voorbe
reidingen van een revanche oorlog
zou lijdon, zijn doel heeft gemist. In
dien do bedreiging om tegenstanders
te verplotteren is geuit, is dat ge
schied in Duitschland... Wij kunnen
niet Voor ons do overtuiging volber
gen, dat al-s Duitschlaind dezen oor-
log zou winnen, zijn vredesvoorwaar
den wel degelijk de verminking van
het Bü'itscho Rijk zouden omvatten,
en wij kunnen niet tevreden zijn met
een „reniise-oórtog", dio ons onder
die bedreiging zal laten of die ons zou
nopen ons hiertegen to beschermen
door uitputtende oorlogstoerustingen.
„Ais we dus spreken van het oorlog
tot het einde, bedoelen we niet ren
oorlog die een einde zou maken aan
Duitschland als Rijk, maar hedoe-len
we e-en oorlog die een. einde zal ma
ken aan liet Duitsche stelsel, dat ge
durende de laatste twintig jaren als
een nachtmerrie Europa drukte en dc
overigen onder voortdurende bedrei
ging hield van oorlog ter bereiking
van ondergeschikte diplomatieke be
doelingen..-. Wij zijn verplicht le zeg
gen, dat de Europeesolie beschaving
allereerst bevrijd moet wórden van
dien geest en deze methoden; en dat
een „remise-oorlog" die ons dezo
doet behouden en geen beteren waar
borg geeft voor internationaal recht
en wet, dan is gebleken hij do jongbto
onderhandelingen tusschen Duitsch
land on zijn buren, voor ons gelijk
zou staan me>t een nederlaag.
Maar indien Duitschland werke
lijk bereid is te „leven en te laten le
ven", indieai hét oprecht denkt aan
vrede en ontwapening zooals in de
(Amerikaansclie mededeeh'ng wordt
opgemerkt) zullen wij zeker de smeu
lende vonk niet blussehen, Wij zullen
oen eind maken aan hetconflict, dat
begon met de verminking van Frank
rijk in 1870, en wij wenschen Europa
lo bevrijden van den d'ruk der bewa
pening, die het sedert is opgelegd,
maar we zijn dezen oorlog niet be
gonnen voor onze eigen gebiedsuit
breiding eii we wenschen niet
Duitschland te vernederen of het zaad
van nieuwe conflicten te zaaien, dat
weer toestanden zou brengen die we
juist trachten op to heffen."
Naar aanleiding van het bericht,
dat generaal von der Goltz door be
middeling van den heer Woeste aan
de Belgische regeering voorstellen
Jieett gedaan betreffende het 'sluiten
vau oen afzonderlijken vrede, welk
voorstel koning Albert hooghartig
heeft afgeslagen, verklaart do Temp9
in een hoofdartikel,
dat België zich
hiërmedc neoft aangesloten als vier
de man bij de verklaring van Londen.
Te midden van don strijd, zegt, het
blad, is de viervoudig© alliantie ge
boren, als waarborg voor don to©
komstigen vi-ede.
Deze aansluiting zal duren ook na
afloop van den oorlog. Bij do herzie
ning van de kaart van Europa, zullen
Frankrijk cn zijn bondgenooten de
Belgische belangen verdedigen als de
hunne.
•liet zal niet voldoende zijn de on
afhankelijkheid en veiligheid van Bel
gië voor de toekomst te verzekeren.
Onze plicht is, gaat.de Temps" voort,
■het Belgenvolk te helpen zich eeu
toekomst te scheppen, zijner waardig.
Een sterk, vergroot België, in staat
zijn krachten en energie tot ontwik
keling te brengen, zal een waardig
en waa'rd.evol lid worden van de Eu-
ropeesche familie. Wij zullen ons ge
lukkig achten België de plaats te zien
innemen in dén familieraad der vol
ken, welke het toekomstige Europa
zijn zal. Wij zullen onze dankbaar
heid tegenover onze vrienden en wa
penbroeders tooixen.
Uit Berlijn wordt meegedeeld, dot
de Rijkskanselier op 6 September uït
liet hoofdkwartier aan een Rijksdag-
afgevaardigd,© schreef„onder alle
omstandigheden moeten wij volhar
den totdat de Duitsche toekomst vol
ledig verzekerd is", en dat de chef
van don generalén staf, V011 Moltke,
op 7 Seplwember aan denzelfden afge
vaardigde schreef „Na beëindiging
van den oorlog moot 011s vaderland
een vredo verkrijgen in overeenstem
ming met do voorbeeldeloozo offers
die het. geheelo volk in zeldzame een
dracht heeft aanvaard, een vrede die
111 afzienbare» tijd niet meer door ecu
vijand kan worden verstoord."
President Wilson heeft, naar een
Rcuter-tclegrani aan EngelscHe b'a-
dcii meldt, zijn bemiddelingspogin
gen voorloopig gestaakt 0111 ze nicl
1c hervatten vóór een der partijen
zich met een verzoek tot hem wendt.
Hij acht het n.l. niet tn overeenstem
ming met dc onzijdigheid der Ver.
Staten om eenige pressie uit te ocfe
ncn op ecu der partijen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
h 30 Cta. per regeL
op. H IJ NVIEL., RIJTUÏG..B AUTOBANDEN
waarborg! soUdltcK.-
FabrïeS Hevea, Hoogezand (Ofontogen
