De Europeesehe Oorlog.
DE BOOSDOENERS.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1914
Op hei Westelijk
Oorlogsveld
OFFICIE'ELE BERICHTEN.
T>e Duitsche staf meldt:
„De gevechten in West-Vlaanderen
duren voort. 13e toestand is over het
algemeen ongewijzigd.
In het Argonnerwoud werd de Duit-
eche aanvallende beweging met suc
ces voortgezcL
Aanvallen der Franschen tea zui-
dfi' van Verdun zijn afgeslagen.
Een aanval op de bij St. Mihiel op
'den westelijken Maasoever vooruitge
schoven Duitsche strijdkrachten mis-
iukte, na aanvankelijk succes, ge
had.
Do Dilitsche aanval ten zuidoosten
van Cirey noopte de Franse hen oen
deel van hun stellingen te ontruimen.
Hot kasteel Chatiüon werd door Diat
hetic troepen bij bestorming geno
men."
Het Franse he communiqué
luidt:
„De dag van Dinsdag onderscheid-j
de zich niet van den vorige.
In Elzas moesten enkele Duitsche i
Landweer-bataljons, die naar de
streek om Sainte Marie-aux-Mines j
waren gezonden, aehteruitgebracht j
worden, daar zij de helft van li urine
mar schappen hadden verloren." I
De Fransche legatie in Den
Haag heeft een uitvoeriger nu-dedee- i
Mn» ontvangen over 't Fransche j
communiqué van Dinsdag dan Reuter
aan de bladen seinde. Deze luidt:
Te Kieuwpoort, voor Dixnmiden j
en in de streek van Yperen. is het i
artillerievuur heviger dan in de vo-J
rige dagen hervat.
Aan het kanaal ten Zuiden van Dix-j
muiden, heeft de actie van de artil- j
leric der geallieerden den arbeid der
Duitschers, die zich moede graven om j
de n Oostelijk en dijk op te hoognn, ten
einde de inundatie tegen te gaan, tot i
staan gebracht. De Duitschers hebben I
een deel hunner reeds door het wa
ter bereikte verschansingen moeien
ontruimen.
Twee i n fan te rie-aan vallen der Duit
schers. de een ten Zuiden van Bix-
schoote, de andere Zuidelijk-van Ype
ren. zijn mislukt. De geallieerden
hebben vorderingen gemaakt tusschen
Bixschoote en het kanaaL
In de streek tusschen La Bassée en
Armentières heeft, een bijzonder hevig
nrtilleriegevecht plaats gehad.
Aan de Aisne zijn Duitsche troepen
gedeelten, die getracht hadden de ri
vier over te trekken, in de nabijheid
van Vailly teruggeworpen of vernie
tigd. De stellingen der geallieerden
op den rechteroever van de Aisne,
bi roomopwaa rts van VaiHy, en in de
Mreek van Reims, waar weder eeni-
ge granaten in de stad zijn terechtge
komen waren aan geschutvuur bloot
gesteld.
In Woëvre heeft de dag zieli geken
merkt door een vooruitrukken der
Franschen op verschillende punten
eensdeels op de hoogte van de Maas,
ten Zuiden van Verdun, terwijl zij
zich anderdeels hebben meester ge
maakt van de eerste huizen vau het
dorp Chauvonoust, een buitenwijk
van Saint Mihiel, dat 't eenige steun
punt vormt, hetwelk nog door da
Duitschers op den Moker-Maasoever
bezet wordt. Gevangenen en mitrai1-
lours bleven in Fransche handen.
EEK ENGELSCII OORLOGS
CORRESPONDENT AAN 'T WOORD.
Aan de „Times" wordt uil Weste
Vlaanderen geseind:
„De a'gemeene toestand in Belgis
Is goed. Tusschen Nieuwpoort en
Dixmuiden, werden de Duitschers
meer dan tegengehouden. Op de linie
DixmuidenYperen heeft de strijd
gedurende de laatste dagen er ge
heel gunstig voor de bondgenooten
voer gestaan. Eén ding mag. geloof
'k. als zeker beschouwd worden: de
jcrugtocht van de Duitschers is
«'echts een kwestie van tijd. Alle hoop
van de Duitschers om aan het noor
delijke front voorwaarts te dringen
la nu geheel verijdeld.
Tusschen de verbonden troepen en
de Duitschers ligt de weg van Nieuw
poort naar Dixmuiden ale een be
schermende gordel van water. De
onderwaterzetting werd Maandag vol
tooid overeenkomstig het plan van
et.r. document uit een gerechtszaak
uil het jaar 1793 tusschen een boer en
een grooten landeigenaar. Ik zag het.
stuk te Veurne en werd er door ge
troffen. dal dc aanwijzingen van wel
eer tot in de kleinste bijzonderheden
en met algeheel succes waren opge
volgd.
De thans volvoerde oindervvaterzet-
t'rig hoeft de positie dor Duitschers te
Dixmuiden ernstig in gevaar gebracht
en was feitelijk een rechtstreekse!) en
voldoend antwoord op de bezetting!
van die stad door de Duitschers. liet
gohee'e gebied binnen den driehoek
Dixmuiden- -Oostkerken Kaeskerken
is onder wa'cr gezet. Ren voorwaa ri
et he beweging uit Dixmuiden a's spil
zou daarom op zijn minst een zeer ge
vaarlijke proefneming zijn.
Dg tegenwoordige linie heeft een
merkwaardig voorkomen. De Fran
schen houden nominaal het zuidc'ijk
gedeelte van de stad bezet, de Duit
schers hot noorden. Do stellingen
van do strijdmachten kruisen elkaar
echter en zijn op de meest verwonder
lijk-; wijze in congest reugeld; en er
wordt veel liif aan lijf gevochten.
(De „N. R. Ct." die «lifc „Times"-
artikel vertaalde meent dat deze voor
stelling natuurlijk moeilijk met do
werkelijkheid overeenkomen kan.
Men kan hier van ecu zigzagsgewijs
loopende linie spreken, waar de fron
ten op sommige plaatsen in elkaar
boren en elkaar half omvatten, zoo
als dat ook bij SL Mihiel aan de
Maas het geval is.)
De Duitschers bombaid'eeren. nu do
geheel buiten de vuurlinie ge'cgen
dorpen. Het bombardement van Oost-
Duinkerken ten Zuiden van Nieuw
poort gelegen is begonnen en werd
gedurende den nacht voortgezet. De
Duitsche artillerie richtte niet goed
en het bekoorlijke dorp leed niet zoo
zwaar als vele andere dorpen gedu
rende de laatste dagen.
In den morgen waren de dorpelin
gen, wier gehoor gehard is tegen het
gebulder van het zware geschut, met
geduldige arbeidzaamheid en onver
zwakte o pge wek the ill, door geen oor
log of oorlogsgeruchten gestoord,
aan 't werk gegaan. In den laten na
middag had er een medelijden-wek
kende verandering van tooneel plaats.
Men vocht om de plaatsen in auto's,
waggons op motorfietsen en in elk
ander voertuig om uit het dorp weg
te kernen en gedurende al dien tijd
f'oten de granaten door de lucht en
sloegen zij groote gaten in den grond.
Pervyse ward in de eerste dagen van
dei: s'ag aan de Yser met buitenge
wone vei vroedheid gebombardeerd.
Niet één huis was onbeschadigd ge
bleven.
Vrijdag richtten de Duitschers op
nieuw hun zware kanonnen op de
plaats. De kerk maakte reeds een. be
droevende» indruk en het monument
werd nu opnieuw beschoten. De mu
ren van daklooze woningen vielen
In. De stralen waren vol galen en het
metselwerk werd tot gruis geslagen.
Nieuwpoort is evenals Dixmuiden,
een groote puinhoop. De strijd in de
buurt is nog zeer ernstig, doch de ge-j
vcchtsMnie blijft ongeveer op dezelf
de hoogte Het onder water zetten
van het land heeft een wijze van veen-
ten tot gevolg gehad, waarmede de
Duitschers niet tevreden moeten zijn.
Toen het water werd tos gelaten,
hielden afdeelingcn van de Duitschers
verschillende stellingen tn de voorste
linie bezet. In de boerderijen en an
dere woningen hielden zich patrouil
les cn scherpschutters op. Toen nu de
Be'gan dit gebied lieten overatroo-
mcn. werden deze manschappen van
do hoofdmacht afgesneden. Honder
den Duitschers zijn op deze verlaten
eilanden omgekomen.
Bij RamskapeHe bood een afdeeling
van 400 Duitschers, die stelling had
gekozen op een verhevenheid van liet
terrein met eenige boerenhoeven voor
zich, een gelegenheid aan de Belgi
sche schutters om zich dagelijks in 't
schieten te oefenen. Elke Duitscher
werd er afzonderlijk uitgepikt, a's
hij door het water trachtte te ont
snappen. Voorvallen van dezen aard
komen werkelijk zeer veel voor. In
een ander geval werden 17 uhlanen,
die op een houtvlot trachtten te ont
komen. de een na den ander doodge
schoten."
De correspondent van de „Dai'y
News" seint dat de Duitsche aanval
len gebreken zijn, de linie bij Yperen
is ondoordringbaar en de weg naar
Calais is niet meer open en zal onge
twijfeld niet meer kunnen worden ge
forceerd. Do bondgenooten zijn dan
ook vol vertrouwen, de kritieke toe
stand is voorbij.
Van 't Oostelijk
Oorlogsfooneel
'l Duilsche hoofdkwartier
meldt:
„Tri Polen worden tn de streek «en
noorden van Loda nSeuwe gcvech
geleverd, waarvan de beslissing nog
niet gevallen is.
Ten Zuidoosten van Soldau werden
de Russen tot den terugtocltf. naar
Mlawa gedwongen.
Op den uiter-ten noordelijken vleu
gel werd een sterke Russische cava-
leriemacht den lCen en, 17en verslagen
en over PillkaMcn (ten N. van StJtllu-
pfinen) teruggeworpen."
Officieel wordt door den Oosten-
rij k sc h en staf bericht:
,,'De operaties der Duitschers dwon
gen de Russische hoofdmacht in Rus
sisch Polen tot een veldslag, die zich
over het geheelc front onder voor de
Oostenrijkers gunstige omstandighe
den ontwikke'de.
Een Oostenrijksche groep maakte
Dinsdag meer dan 3000 man krijgs
gevangen.
Tegenover deze groote gevechten is
het voortdringen van Russische troe
pen in de richting van de Karpathen
slechts van ondergeschikte heteekenls.
Een sterke cavalerie-afdeeling, die
uit Grybow optrok, werd dooi- een
onverwachte beschieting van, Oosten
rijksche batterijen uiteengedreven."
Een R us i s c h lcgerbericht luidt:
„Tusschen den Weichsel en de
Warta trekken Russische voorhoeden,
die aanvallend waren opgetreden te
gen de Duitschers, in de richting van
Bzoere terug.
Dc Duitschers zijn er in geslaagd
vasten voet te krijgen in de streek van
Lentsjltza en Oriof en dirigceren hun
voorhoede in dc richting van Priaun-
tek.
In Oost-Pruisen naderen Russische
troepen, al vechtende, het front Giim-
b i 1.1 lie nAnge i'b u rg, dat door de
Duitschers wordt verdedigd.
In de loopgraven, die de Russen bij
Borojlage namen, hebben dc Duit
schers meer dan 300 dooden achterge
laten. Tot de gevangenen, die de
Russen daar maakten, behoort een
infar.terie-officier, die wegens het ge
brek aan officieren dienst deed bij ue
artillerie. Aan het front bij de Masu-
riselie meren hebben de Russen de
barrières van prikkeldraad bereikt,
die thans door Russische troepen ge
forceerd worden.
Aan,het front, TsjenstokofKrakaii
hebben de Russen een sterke Duitsche
legermacht aangevallen en de deta
chementen, die te Lodovvitze opereer
den, op dc vlucht gejaagd. Tn GaMcië
bezetten de Russen achtereenvolgens
do passen in de Karpatlien."
Op het Zuidelijk
Ocrlogstooneel.
Er komen in de bladen der Don uk
monarchie nadere bijzonderheden
voor over dc Oostenrijksche overwin,
ming bij Waljewo.
Aón de „Az Est" wordt bericht: De
ver'iezen, die de Serviërs bij Wa'je-
ivo hebben geleden, zijn veel grooter
dan men vermoedde.
Hun weerstandsvermogen en slag
vaardigheid zijn gebroken.
Niettegenstaande een rust voor den
tijd van twee dagen was gelast, ver
volgden de Oostenrijksche troepen de
Serviërs nog 2 K.M. ver.
De Oostenrijkers hebben alle hoog
ten rondom Waljewo van het noord-
oosten tot het zuidwesten bezet.
Hun buit is groot. De buitgemaakte
munitie is toereikend voor een half
jaar.
De correspondent van de „Neue
Fre ie Presse" seint over de inneming
van Waljewo: „De Oostenrijkse he le
gers rukten op in vijf colonnes; drie
daarvan, uit het noorden komende,
kwamen Zondagochtend op een ka
nonschot afstands van Waljewo. ter-
wij! de beide colonnes uit het zuiden,
die aar.vanikeUjk door terrein-moei
lijkheden "waren opgehouden, later
de Servische stellingen uit het zuid
westen overrompelden.
De aanval begon te 11 uur 's voor
middags en stuitte eerst op verbitter
den tegenstand. De strijd duurde
slechts kort; de Oostenrijksche troe
pen omvatten den linkervleugel der
Serviërs en drukten dezen in, ter
wijl de rechtervleugel der Serviërs
van de Koloebara af met omsingeling
werd bedreigd. De Oostenrijksche ar
tillerie richtte een hevig vuur op de
hoogten van Brisanki Jauting, waar
de Serviërs door voorafgaande de
monstraties van Oostenrijksche troe
pen vastgehouden waren. Bij dit he
vige vuur was er geen redding voor
de Serviërs mogelijk en moesten zij
terugtrekken op Arandjelovac (ten
oosten van Waljewo). liet is te betwij
felen of zij zich daar tot een nieuw ge
vecht zullen voorbereiden.
Te vijf uur 's namiddags, dus na
een gevecht van slechts zes uur, was
Waljewo, dat de Serviërs sedert Jaren
tot een formeel e vesting hadden ge
maakt en dat zij voor onneembaar
hielden, in Oosterurijkscho handen.
De Serviërs hadden zelfs den tijd niet
hun geschut en hunne voorraden in
veiligheid te brengen of onbruikbaar
te maken. Dientengevolge is de Duit
betrekkelijk groot en eveneens het
aantal der krijgsgevangen gemaakte
Serviërs, dat zeker meer don 8000 be
draagt
Tot zoover de persberichte».
De officieele berichten uit Weenen
luiden iels anders. Daarin wordt
slechts rneldiing gemaakt van 1400 ge
vangen genomen Serviërs.
Verspreid nieuws
van deoorlogsvelden
RIDDERLIJKHEID.
Uit Parijs wordt aan de Engelsche
bladen gemeld, dat onlangs Duitsche
troepen een aanval deden op de Brit-
sche loopgraven. Zij werden terug
geslagen en trokken naar hun eigen
loopgraven terug, hun gewonden
meevoerend. Een gewonde echter
werd vergeten en bleef achter. Een
kameraad, hern bemerkend, verliet de
'Duitsche loopgraven, tan einde hem
to helpen, maar werd onmiddellijk
door een Britsch salvo gedood. Een
Britsch officier, die ontdekte, wat er
gaande was. gaf last het vuren te
staken en ging zelf naar buiten om
den gewonden Duitscher op te nemen.
De officier werd door vele Duitsche
kogels geraakt en ernstig gewond,
maar toen de'Duitschers liemerkten.
wat de bedoeling van den officier was,
staakten zij ook het vuren. De Brit-
scho officier strompelde voort naai
den gewonden soldaat en droeg de
zen, ondanks zijn eigen wonden, naai
de Duitsche linie.
Een Duitsche officier ontving hem
met het saluut en onder toejuichin
gen der Duitsche soldalen hechtte hij
een ijzeren kruis op de borst van den
Britsehen held (zou dat wel waar
zijn Teen keerde de Engelscbma»
terug. Hij werd voorgedragen voor
het Victoria-kruis, maar bezweek aan
zijn wonden.
GEEN HELD. MAAR EEK
OPL1CHTERTJE.
Onlangs wisten de Duitsche bladen
te berichten van een vijftienjarigen
vrijwilliger, die reeds het ijzeren
kruis had Verworven, omdat hij in
een kogelregen was voortgekropen,
ten eimle de tasch van een zwaar ge
wonden officier, welke belangrijke
-documenten bevatte, op te halen. En
kele illustraties géven zelfs het por
tret van den jeugdigen held. Nu mei
den de Duitsche bladen, dat men met
zulke heldengeschiedenissen voor
zichtig moet zijn. De jeugdige held is
namelijk een oplichter gebleken, die
zijn bedelarijen met meer succes be
merkte te kunnen uitvoeren, door zich
als bezitter van het ijzeren kruis voor
te doen. Do veelbelovende jongen
wordt nu door de politie gezocht.
IN DE LOOPGRAVEN.
In de „Temps" vertelt iemand nog
weer eens van het leven in de loop
graven van de Fransche soldaten. Be
halve wanneer er gevochten wordt,
zegt hij, is er in Frankrijk geen vreug
de te vinden dan aan het front, te
midden van den troep. Volgens dezen
schrijver schijnt een optimistische en
onbezorgde stemming aan alle Fran
sche soldaten gemeen te zijn. „Den
geheelcn dag", zoo vertelt hij, „hield
niet ver af, in de streek van Souain,
het kanon niet op te donderen. De
manschappen waren echter druk in
de weer met verschillende dingen
voor do tweede linie de keuken, soep.
uitdeeling van blieven, aflossing uit
de loopgraven. De loopgraven waren
niet ver weg en de soldaten, die er
uitkwamen of er in gingen, spraken
er over alsof het een eenvoudig en ka-
zernedienst gold.
In dezen onbeweeglijken oorlog, van
loopgraaf tot loopgraaf, bebbeu de
manschappen per slot een vrij gere
geld leven georganiseerd. Beschut in
hun hol, doen zij, in afwachting van
den aanval, van de rawitailleering o!
de aflossing, een spelletje. Aan dit
gedeelte van het front zijn de Duit
sche loopgraven op vijftig meter van
de Fransche. Vau tijd tot tijd neemt,
men er den tegenstander één of twee
at. Maar die tegenstanders beginnen
elkaar op het laatst te kennen en ne
men gewoonten aan en welhaast ge
meenschappelijke verstrooiingen.
De vermakelijkste is de hazenjacht.
Wanneer er zich een vertoont op de
strook gronds, die de Franschen en
de Duitschers scheidt, dan wordt er
van weerskanten levendig geschoten.
Meestal legt de haas het loodje. Valt
hij aan den Franschen kan', dan
springt een van de onzen uit de loep
graaf en gaat vlug het wild oprapen
geen Duitscher lost een schol Valt de
haas aan den Düilschcn kant neer,
dan gaat een Duitscher hem oprapen
en de Franschen vallen hem dan niet
lastig. Maar blijft dc haas midden In
het veld liggen, dan vliegen Fran
schen en Duitschers er op af en dan
breekt hel geweervuur los. Tenzij de
Duitschers een teeken geven, dat z>j
het wild aan de Franschen afstaan
zooals onlangs, toen een van hen, wij
zende op den haas, uit de verte al
beduidde, dat hij er van afzag, roe
pende „tabak, tabak 1" De onzen be
grepen een soldaatje sprong uit zijn
loopgraaf, holde op den huus af en
legde op de plaats van het dier een
pak tabak, 's Avonds werd er in de
loopgraaf hazepeper gegeten.
Niemand denkt er aan, dat hier
ook wel menschenlevens op hel spel
staan."
Tot zoover dit verhaaL We herinne
ren er aan, dat bijna dezelfde hazen-
en tabak-geschiedenis onlangs ook
reeds van een ander deel van t front
gemeld is. Red. II.'s D.
ROOKGEREI VOOR DE SOLDATEN.
Het Duitsche legerbestuur heeft be
paald, dat elk soldaat dagelijks een
sigaar cn twee cigaretten zal ontvan
gen.
DIEFSTAL BESTRAFT.
Een. Berlijnsche rechtbank heeft
een hulpbesteller, die uit pakketten
van de veldpoSt gestolen had, tot an
derhalf jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
OORLOGS-KLEINIGHEDEN.
De jonge Oostenrijksche dichter Ber-
thold Viertel, dio tegen do Serviërs te
velde staat, deelt in het „Bei 1. Tage-
blatt" eenige indrukken mede
Mijn colonne, zoo schrijft hij, be
reikt om twaalf uur 's middags den
bergkam. De kolonel vraagt mij te
eten. Officiermenago, in prachtige
dekking in den berg uitgegraven. De
kok, een merkwaardig schoon gewas-
schcn infanterist, treedt binnen en
deelt op militaire wijze het menu
mede „Gebraden vieesch met maca
roni".
Groote bevrediging bij allen. En
dan.... komt er rijstsoep op tafel en
soepvleesch, het dngelijksch eten der
manschappen.
Ik kijk raar op. Allen beginnen te
lachen. En de kolonel zegt „Weet
ge, hij moet mij altijd komen rappor-
loeren, paprica-kip, ree-rug, kortom
een fijn rnenu. Wat doet het er ten
slotte toe, dat er steeds niets anders i
don rundvlecsch is V'
De tirailleurslinies van Serviërs en
Oostenrijkers, dicht op elkaar go-
legen, plagen elKaar gaarne, bluffen
op hun schitterende provisie. De Ser
viërs laten een gebraden schaap aan
het spit zien. De Oostenrijkers steken
een varken in de hoogte, enz.
Onlangs kwam een infanterist bij
het divisie-commando en meldde, dat
de wijn in de tirailleurslinie op is.
Eerst over een paar dagen kon uien
nieuwen wijn verwachten. Maar de
Serviërs hebben wijn en bluffen daar
op Hij vroeg dus beleefd om een paar
flcsschen wijn, die men zou kunnen
laten zien. Hij kreeg ze natuurlijk.
Gisteren was het Allerzielen. Veld-
mis in de tirailleurslijn, d. w. z.
vijftien pas er achter. Alles wat niet
volstrekt in de loopgraven nioca' blij
ven, in het gelid met de reserven. Mu
ziek, koor, preek van den veldgeesle-
lijke. Een half uur duurde de plech
tigheid. De Serviërs moesten hooren
en zien, begrepen ongetwijfeld water
gebeurde. En hebben niet geschoten.
IN OORLOGSDAGEN.
De Berlijmsche correspondent van
't Alig. Hai dol&blacl schrijft:
We weten het allen, dut deze oor
log ook van Duitsciiland en spe
ciaal van Duitsciiland, dat verbitterd
te strijden hoeft in het westen en het
oostenschrikbarend veel men- chen-
offers eüscht. Men hoeft er niet eens
de berichten op na te lezen van de
tegenpartij. Ve'.dpostbrieven in Duit
sche kranten gepubliceerd zeggen al
genoeg.
Nog duidelijker spréken dc ad ver-
tenties in de bladen. Er zijn regi
mentscommandanten, die het saieu-
velen niisedeelen van dertig regiments
broeders, actieve- en reserve-officie
ren. De Duitsche Bank noemt onder
e.kaar een paai- dozijn van haar em
ployés in Duitschlond allen dus
reservisten, die iu het vijandige land
den heldendood stierven, zooals hier
de gebruikelijke terrn luidt De discon
to-Bank betreurt al niet minder trou
we medewerkers. Groote winkels ge
ven ook hun sombere, lange lijst. In
de „Vorwfirts" zijn het do besturen
der verschillende soeiaat-democrati-
sche» va>ken kiosv ereenigingen, die
hun kameraden-medeleden herden
ken. En ook deze opsomming van na
men stemt door haar lengte tot droef
heid.
Er zijn advertenties bij, die een le
zer voor een enkel oogenblik zoo met
stomheid slaan, dat de krant vol
annonces met dikke rouwranden, met
doodek ruisen op 2ij gelegd moei
worden.
Een majoor Von Kónig deelde don
dood mede van zijn vier jongere
broeders, die allen m. het westen
sneuvelden. Een paar dag«?n later
moest ook hij er aan gox>oven, de
ijfde en laatste van dit gezin.
Een predikant kondigt den dood
.an van zijn eenig kind, een twintig-
jarigen student, die als vrijwilliger
eevocht bij Yperen Ken van de dui
zenden waarschijnlijk, die bij het uit
breken van den oorlog, in niet te brei
delen geestdrift, zich aanmeldde, da
gen en weken lang moest trekken van
het eene regiment naar het andere,
oór hij aangenomen werd en einde
lijk zich den koning te rijk voelde,
toen het hem gelukte een gaatje te
vinden, waar hij in kon kruipen.
Zes weker, werd hij gedrild, moest
hij loeren loopen, turnen, schieten.
En vol hoop ging hij m<t zijn kame
raden naar het westen van Vlaande
ren, waar de strijd het hevigst woedt.
Zingend „Deutschland,, DeutschJaii.l
fiber alles" behoorde hij tot de jónge
kerels die eens het intellect van do
Duitsche natie moeeten vormen dio
met de bajonet op het geweer renden
door den hagel van vijandelijke ko
gels en granaten en kartetsen. Zin
gend „Deutschland, Deutschland uber
al'es" werd hij door het doodelijk«
projectiel getroffen.
Nu treuren de eenzame vader en
moeder in de stille pastorie.
>ze doods-advertenties van vrij
willigers, ze pakken tten lezer nog
het meest aan. die zich de eerste
Augustus-dagen herinnert, toen hij
honderd-duizenden tegelijk de aan-
•itgen kwamen om een plaatsje in
gelederen.
De dugelijksche verheelijsten heb
ben den omvang aangenomen van een
boekje.
We weten het allen, dat deze oor-
log van Duitsebland schrikbarend
menschenoffers eischu Maar
toch schrijnt hei meer dan de lectuur
de veiliesJijeten en vau da adver
tenties, wanneer men een jongen
flinken kerel, nu zoo bleek, zoo ingo
oi 1 en van wangen, langzaam moei
lijk ziet strompelen langs den weg op
twiie krakken, gesteund door een
pleegzuster, die hem oefenen zal in
de kunst van liet loopen op oen hou
ten boen. Toch schijnt 't meer, wan
neer men den angst neeft kunnen
zien en meeleven van een vrouw, die
weet dat haar man m een gedeelte
vau het lange front is, waar het bloo
diest gevochten wordt, en die nu wel
licht weduwe is.
Heelt men één „geval" meegemaakt
an oen vrouw, die in spanning
wacht, spanning groeiend tot vreet,
tot obsessie, tot doodsangst, doods
angst, dio dan onmiddellijk weer
plaats maakt voor hoop en bhjdschap
en blijdschap, die plotseling overgaat
in gruwelijk leed, en men denkt zich
er één oogenblik in, hoe thans hon
derd-duizenden vrouwen maanden
lang reeds wachten, wachten dag cn
nacht, dan wordt de ellende een
uieusch soms tè machtig
De krijgsschool te Berlijn is inge
richt tot informatiebureau omtrent
dooden en gewonden.
Zelfs de marnieren onderpui getuigt
van do nieuwe bestemming van bel
huis. Het marmer is beplakt met pa
pier, papier vol namen bedrukt: de
laatste verlieslijslen. Duizenden, tien
duizenden namen.
Menschen staan te turen op do
kleine letters. Anderen zoeken met
haastigen blik de alphabetischo lijst
door. Ze loopen langs de lijsten la
mist on regen.
Velen weten het reeds, wat ze et
zullen vinden. Velen hebben reeds ge
vonden, wat zij zoeken. Maar ze wil-
len nog eens, en nu officieel, den
naam lezen, dien ze lièf hebben. En
toch gaan de meesten nog het groote
huis binnen, waarvan de marmeren
trappen niet gebroken zijn onder oen
Last van de ellende, dien zij eiken dag
te dragon hebben.
Zij dwalen naar de groote zaa',
waar achter lange tafels heeren zit
ten, die inlichtingen geven. De men-
schen meest vrouwen in stemmige
kleeding, veel zwart wachten stil,
FEUILLETON
het Engelse h).
6b)
- Neen, zei het meisje zacht, dat
niet. En na een ko-rte pauze voegde
zc er bij, kuiif tot zichzelve sprekend:
En toch zou ik gaarne willen, dat
mijn vader en ik meer voor elkander
waren.
Pigott gaf hierop geen antwoord.
Wat had zij hierover kunnen zeggen?
Haar eenig antwoord zou een beschul
diging hebben behelsd tegen den va-
dor, die zich nooit met zijn dochter
Jteiiioeide, don waarneer hij haar zijn
zeifzuchtigen wil kenbaar maken wil
de. Maar zij wist wel, dat Angela daar
nooit over sprak en zweeg daarom.
Zoo snel mogelijk liepen de vrou
wen door, Pigott niet, zonder vrees
voor den tocht, die haar nog sjvook-
achtiger toescheen door het liewust-
zijn, dat haar meester zou kunnen
outiJekken, dat zij hem had voorge
logen. Arigeie was in d'iep gejteins
vemonken en stapte telkens sneller
door. Op dooi eenzamen landweg ont
moetten zij niemand.
Aan den horizon lichtte het nu en
dan alsof een onweer in aantocht was
en Pigott bedacht, niet zonder zong,
dut zij op de terugreis wel eens daar
door zouden kunnen worden overval
len; maai- zweeg om Angela met be
angst te maken.
De hoeve van Thorpe was niet ver
of. Toen zij een halfuur geloopen had
den, wees Pigott op een licht in hare
nabijheid en ztide tot hare gezelliin:
Dat is de lantaarn van het hek.
Paj goed op en volg mij maar voor
zichtig. Wij moeten eerst langs een
sloot en dan over een smal brugge
tje.
Zwijgend gehoorzaamde Angela en
liet hare oude vriendin voorgaan. De
lantaarn wierp voldoende licht op
het bruggetje, om den overgang ge
makkelijk te maken. Weldra stonden
zij oj) het erf en richtten zich naar dc
hodstedo, welker zwarte massa zich
duidelijk tegen do lucht afteekendc.
Pigott schrikte van een bliksemstraal,
d'ie door de lucht schoot en weldra
gevolgd word door con zacht verwij
derd gerommel.
Het onweer komt opzetten, zei ze
angstig tot Angola.
Op dat oogenblik kwamen ze den
hoek van het huis om en zagen er-
lichte vensters Dicht in hunne nabij
heid sloeg een hond aan en Angela
droreg zich tegen do oude kmdermrid
aan, voor het eerst een aanvechting
vara vretf- gevoelende;, zij bijna
het doel van hun tocht hadden be
reikt- Dadelijk daarna werd een deur
geoj>?nd en een vrouwenstem riep:
ie is daar?
Ik ben het vrouw Thorj>e,Pigott,
antwoordde deze en op da deur toe
tredende, zei do zij: Ik koin eens
kijken naar den zieke, dien go hier
hebt. Dit is n.ijn jonge ui/eestores,
juffrouw Caresfoot, dio ge wol eens
gezien 1 iel) tl
Juffrouw Angela? zei vrouw
Thorpe verbaasd, zoo laat nog'?
Kom binnen, kom binnen. Aanstonds
komt een onweer opzetten.
En ais om hare woorden tc beves
tigen, eclioot er een vei lol', ruiende
bliksemstraal door de lucht, bijkans
onmiddellijk gevolgd door een gewel
digen dondersSa2- Vrouw Thorpe
ping hare bezoeksters voor naar de
keuken, waar haar man en zijne twee
zoons aan de tafel zaten en een „goe
den avond" mompeldien toen do vrou
wen binnentraden.
Nu Angela op het punt was haar
doel verwezenlijkt te zien, kwam ham-
pas do moculijklieid voor don geest,
om te weten te komen wat zij wensoh-
to en dat bezwaar werd nog grooter,
duar zij bemerkte, dat vrouw Thorpe
haar wel n;et onvriendelijk maar
toch nxet verwondering aanzag, blijk
baar een reden zoekende voor liet on
gewone bezoek. Gelukkig kwam Pi
gott haar te hulp en zeide met ecu
brutaliteit die Angela een blos van
schaamte naar de wangen joeg:
Ik kom namens mijn moester, mfoi-
meeren naar den toeeland van me
neer Heigham, vrouw Thorpe.
Het guat gelukkig wat vooruit,
antwoordde de boerin en een glans
van genoegen vierspreidde zich over
haar gelaat De dokter is juist bij
hem en geeft zijn ordei-s voor do ver
dere verpleging, want hij moet met
grooto zorg worden behandeld. Hoor
maar, go kunt zijn stem van hier
hoorn».
Inderdaad hoorde Angela's gretig
Luisterend ooi door den wand heen
een zware mannenstem en daarop
'n zachte stem, blijkbaar die van een
vrouw, maar vat zij zeiden kon \n-
ge'a met hooren. evenmin de stem
men herkennen. Een oogenblik later
word do keukendeur in den hoek ge-
opetnd, en verscheen de dokter, die
met een haastigen groet wilde heen
gaan, toen vrouw Thorpe hem weer
hield
Hoe gaat het met den zieke, dok
ter? vroeg zij hem.
't Gaat wel, 't gaat wel. zei h,,i
bemoedigend Voorzichtigheid, vol
strekte rust en in geen geval een
pêotselinge scl ok. De drank, dien ik
heb voorgeschreven, moet hij trouw
ieder dor hebben, anders sta ik voor
niets in. En mei deze woorden ging
hij teen.
Angela's hart klopte van vreugde,
bij het hooren van deze bemoedigen
de woorden. O, had zij zelve hem mo
gen oppassen en verzorgen! Ha.f p
gerezen van baur stoel, de oogen ge
richt op de deur der ziekenkamer,
had zij al hare zeMbeheersclung noo
dig om kalm to blijven en niet naar
liem toe te snellen. Maai- w.e, wie
kon de vrouw zijn die hein verpleeg
de? Zij was roods op het punt om het
aan do boerin te vragen, toen de deur
van de ziekenkamer nogmaals werd
geopend en een vrouw op den dem-
pel verscheen.
Lady Bellamy! riep Angola, van
liaar stoei ojjsprmgende en haar ont
zet aanstarende.
Angela! riep lady Bellamy, en
een oogenblik keek zij het meisje aan,
maar daarop begaf haar do gewone
onbeschroomdheid en sloeg z j voor
den doordringenden blik van het
meisje hare oogen neer.
Hoo komt gij hier, lady Bellamy?
Waarom past gij Arthur Heigham
op? Wte gaf u daartoe het recht vroeg
.Angela, luid en duidelijk, zich in
luu-e volle lengte verheffende, terwijl
de boer en farm., o verbaasd toezag.
Vrouw Thorpe meende oplwldering
te moeten geven. Docte dame ken
ik, zei ze, zij heeft mij verzocht,
den zieke to mogen oppassen, omdat
ik teveel werk beb om dat goed to
kunnen doen.
EUieve, zei lady Bellamy, d;e
niet veel tijd noodig had, om hare
zeifbeheersching te herwinnen, mei
een schamperen lach. gij schijnt
mijn menschltevendlieid niet gaarne
Lo zien.
Kent gij dit medaillon? vroa.g
het meisje, terwijl zij op haar toe
trad en liaar het medaillon liet zien,
dal haar vader haar liad gegeven.
Lady Bellamy schrikte en werd bleek,
maar spoedig herstelde zij zich en
zei met een gedwongen lachje;
Noen, dat heb ik nooit gezten!
Een leugen. Gij hebt het hem
ontnomen en aan mijn vader gege
ven. Dacht gij, dat Hi gelooven zou,
dat gij iemand die u vreemd ri, op
paste! uit menschlievendheid, lady
B-ïilainy?
Deze sidderde van toorn, vooral
daar zij bemerkte hoe de boereu hun
ue hoofden bij elkaar staken en met
o.kaar fluisterden.
En mag ik eens weten, m«°t welk
recht mejuffrouw Caresfoot zich be
moeit met de verzorging van een jon
ge» man?
Gij daagt -mij uit, antwoordde
Angela vastberaden, en meent 'hit
ik do waarheid niet durf zeggen. Gij
vergist u, lady Bellamy, ik durf Itot
luid© zeggen, ten aanhoore van al
deze monschen. Arthur Heigham i/
nvijn verloofde.
(Wordt vervolgd.)
