De Europeesche Oorlog.
VIERDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1914
OP het Westelijk
Oorlogsveld
Tüt liet Duitse li o hoofdkwartier
Werd Vrijdag gemeld..
„Ook Donderdag werden do Vlaani-
eche kustplaatsen niet door Engei-
scho oorlogsschepen verontrust.
Aan hot front op liet westelijk oor-
logstooncel zijn geen belangrijke ver-
u 11 (leringen voorgekomen.
Noordwestelijk van Langemark
werd oen groep huizen vermeesterd,
waarbij een aantal gevangenen
i ge.it
aki.
In het Argonnewoud maakte 't Duit
sche offensief vorderingen.
Do Frtmech© aanvallen in de
streek van Aprémont, oostelijk van
St. Mahiel werden afgeslagen."
In 't F r a n s c li e communiqué le
zen wij:
,.Op 20 November werd overal een
verzwakking van het artillerie-vuur
van de Duitschers geconstateerd.
Twee infanterie-aanvailen. op brug-
gehoofden, die de geallieerden had
den opgeworpen aan den rechteroe
ver van de Vsc-r ten zuiden van l>ix-
muiden, werden zonder veel moeite
aigcsiagen.
Op het overige gedeelte van
front geschiedde niets. Reims werd
echter vrij hevig gebombardeerd tij
dens het bezoek, dat de journalisten
uit neutra'e landen aan de stad
brachten.
In Aigoune werden door de D uit
reders eenigc infaiiterie-aanv&lJejn
gedaan, waarbij eenigc loopgra
werden genomen, die echter later
door de Franschen heroverd werden.'
Van 't Oostelijk
Oortogsiooneel
Het D uitsc h e Icgerbericht luidt:
,,ln het oosten vonden Donderdag
geen beslissende gevechten plaats."
Officieel wordt door den Oosten-
rij k s c h e n staf gemeld:
„Aan het front in Polen is de dag
van Donderdag betrekkelijk ka'm
verloopcn.
In West-Gaüciê en de Karpatheii
duurden dc gevechten voort. Tot een
beslissing is het echter tot dusverre
nog nergens gekomen.
Czernowitz is door Oostenrijksche
troepen weer ontruimd.
Tot zoover do officieels bericJiten.
Kr is nog steeds geen nadere bevesti
ging ontvangen die zekerheid brengt
in 't eigenaardige geval, dat zoowel
de Duilscnors a s dc Ruften eik voor
zi:Ch bow oren e©n groot© overwinning
ba'uiani t© hebben.
Wel houden do Russen, de berichten.
©Vei- hun" overwinïïïns vol.
De „Tnneiverneemt uit Petro-
grod, dat do militaire medewerker
van de „Bourse Gaz." de gebeurte
nissen iu Polen als oen groote Ru&si-
sc.io overwinning beschouwt.
ue Duitsclwu-s ziju blijkbaar omsin
geld. Het Duiisclie leger, dut onlangs
ju t gebied van Flock en Lodz binnen
drang, dreugt een groot© catastrophe.
De toestand is thans deze, dat de
©ene heilt dei Russische strijdkrach
ten het Oostemrijksch-Duitsche leger
vasthoudt op het front Stjentoehof
Knakau, en dit zware verliezen toe
brengt, terwijl de andore Itussisc
troepen de Duiitschors, bij Wielun te-
geniiiouden, die trachten wilden don
DUitscx«u troepen bij Pmck te hulp
te komen. De huoidmacnt der Russen
is ingezet tegen Pïock, waar het Duit
s-me front gehalveerd en do rechter
vleugel geheel omvat is, terwijl doze
verecefsche pogingen in hei werk
stalt om door te breken naar den
vleugel bij Lowjcz, dio op zijn bourt
Is afgesneden en zonder succes strijdt.
Op nes Zuidelijk
Osriogïtooneel.
liet Servische persbureau heeft hel
volgende communique gepubliceerd
„In den nacht van den -1sten Novem
ber, omstreeks 11 uur, trachtten de
Oostenrijkers de Kolubara over
trokken. De Servische troepen lieten
een deel der Oostenrijksche strïjd-
inac.it op den rechteroever der rivier
komen en vielen hen vervolgens aan.
met het resultaut, dat 7 officieren, 5?
onderofficieren en 278 manschappen
gevangen genomen werden. De Oos
tenrijkers, lioewel bij verrassing aan
gevallen, luiden hardnekkig tegen
stand, doch tevergeefs. Zij, die niet
gedood werden, werden gevangen go-
nomen. Eén detachement slaagde er
ju te ontsnappen, doch moest zich ten
slotte, daar bet niet de rivier kon
oversteken, overgeven".
Do Oostenrijksche stad meldt:
„De gevochten aan de Koloebara
hebben een gunstig verloop Ook Don
derdag werd bijna op all? fronten,
ondanks den hardnekkigen tegen
stand van de Serviërs terrein gewon
nen. een kanon buitgemaakt en wer
den ontweer 903 man gevangen gc-
neiiiem.
Het buitengewoon ongunstige weer
iu de moeïussige l«aag gelegen stre
ken l du sneeuwstormen, dje het uit
zicht belemmeren op de hoogten, be
moeilijken weliswaar de operaties,
tóch hecnschto, volgens berichten van
biet front, eon uitstekend© stemming
onder de troepen".
Op Zee.
DE ENGELSCHE VLOOT.
Minister Churchill gaf in het La
gerhuis een overzicht van den verbe
terden niariticmen toestand en legde
vooral den nadruk op de vier hooftt-
ge va ren die do Enge'sche vloot had
den bedreigd:
liet eerste gevaar was. dat Enge-
Mnd overvallen zou worden voor liet
gereed was en dat was voor Engeland
liet grootste gevaar. Dit is echter
thans voorbij.
Het tweede was, dat snelle Duit-
echo vernielers van handelsschepen
in volle zee zouden weten te komen.
Dit gevaar had men tot dusverre we
ten af te wenden, De Admiraliteit
had gerekend op een verlies van
proc. van de handeUmariue gedu
rende de eerste maanden van den
oorlog en dit verlies bedraagt slechts
1.9 proc.
Het derde gevaar waren de mijnen.
•Dit gevaar was verminderd door de
-nomen maatregelen,
liet vierde waren do onderzeeërs:
Engeland bezit veel meer onder
zeeërs dan de vijand en de eenigc re
den, waarom het met dit groote aan
tal nog geen belangrijke resultaten
heeft bereikt, is dat er zoo zuiden ge
legenheid is tot een aanval.
ChurchilL verklaarde verder, dat de
relatieve sterkte vau de Britecho vloot
thans feitelijk grooter is dan bij het
uibrekön van den oorlog. Terwijl
Duiischland slechts drie dreadnoughts
aan tiaar v'oot kan toevoegen op het
einde van 1915, kon Groot-Brittanniê
haar vloot versterken niet 15 van de
grootste, die ooit gebouwd zijn.
Zonder eenige overdrijving kan ge
zegd worden, dat Engeland zich de
weelde kan veroorloven gedurende
twaa'f maanden" elke maand een su-
pcr-dreadnought te verliezen, zonde
dat de vijand een enkel verlies lijdt
en dat het dan nog in even goede po
sitie verkeeren en evenzeer het over
wicht zal hebben als bij den aanvang
van den oorlog. (Toejuichingen.)
„lir ie," zoo vervolgde de minister,
„alle reden voor bet vertrouwen, dai
d: vloot de wenschen van het rijk zui
vervullen, zelfs al moest Kngelanu
alleen optreden. Wij hebben echtei
ook nog machtige geallieerden, met
wcike wij op den besten voet zijn."
(Toejuichingen.)
ENGELSCIIE STOOMSCHEPEN IN
DEN GROND GEBOORD.
Duitsche ondërzeebooten bobben bij
de kust van Noord-Frankrijk de En
gels ehe stoomschepen „Malachite
(718 ton) en „Primo' (1366 ton) in
den grond geboord. De opvarenden
zijn gered.
Hbo de redding dei' opvarenden
heeft plaats gehad is nog niet bekend.
Uit den Balkan.
Sl'EZK ANAAL.
De „Times" zegt van dan toestand
aan het Kanaal:
,,üe ontmoeting van verkennin&s-
afdcelingen bij co Kust, vijf en twin
tig mijien oostelijk van bet Suez-ka-
xiaal was van geon bctiukenls, maar
het belang ligt in het fe.t, dat de Tur
ken den kustweg hebban gekozen
(van Rafah en El A nth) voor hun
voornaamstein opmars ch, Dit was de
weg d.ien ook Napoliaon. koos voor zijn
tocht naa'r Syrië.
Het is de kortste en gemakkelijkste
weg naai' Egypte. Do watervoorzie
ning is waarschijnlijk de beste, en do
duimen kunnen dienen om een niar-
cheerend leger te beschermen tegen
aanvallen van oorlogsseliapeni; maar
do weg is niet zonder gevuraii.
„In sommige kringen werd do meo-
niitg "uitgesproken, dat do Turksche
aanval tegen Egypte met beol ernstig
is. Er wordt op gewezen, dat geuo-
raal Liman von Sanders de operaties
leidt tegen Tratscaucasitwaar
do Russen krachtig optreden
daarom meent men, dat do marsoh
naar Egypte een zaak nan nn-ndei
be.ang is.
„Wij zijn niet van nieoie.ng, dat do
dreigende inval in Egypte zoo licht
kan worden opgevat. Dc 'lurk.si heli-
ben niet voor mets zooveel duizenden
tivc-toii ia» Paleetnia en Syrië bijeen
gebracht. en hei is aan te nemen, dat
zij voornemens zijn een krachtige !>■>-
ginst lo do-ai om hoi Suez-konual lo
bereiken on over to trekken.
„De lioop, do verblinding tussclicn
Groot-Brittanniê en Jixke to kunnen
afsnijden is te verlecdc! ijk om te kun-
nai worden opgegeven. Maar geluk
kig is er geen kans voor do Eugol-
sehen om verrast te worden, en Iko-
wel het Kanaal een lange lijn is om
te verdedigen, heeft de Engelscho
commandant Sir John Maxwell tijd
genoog geluid om zijn plannon op te
maken en versterkingen te vragen.
Hij heeft bovendoen spoorwegen in
zijn rag en dc gelegenheid be taal
om hem militaire hulp te verschaf
fen
Reeds enkele, dogen geloden plaat
sten wij een bericht van 't Turksche
blad Tanin dat verklaarde dat de En-
gulschen koortsachtige maatregelen
nomen, zij Meten uit Engeland punt-
sertorena kamen en in hot kanaal
oudo oorlogsschepen opstellen. Voor
het kanaal worden verschansingen
gemaakt van jspoorvvegwagg-onfl»
zandzakken en pnkkeldraad.
Een bekarugiijke actie is dus aan 't
Suw/.kanaal te verwachten. Vermoe
delijk is 't bericht van do „Tanin"
evenwel niet geheel juist, want oor
logsschepen mogen in 't kanaal niet
opgesteld worden, 't Suezkanaal is
onzijdig, alleen mogen er ooruogs-
echepeai door varen, 't Kan even
wel dat do Engeüschen langs 't ka
naal maatregelen nemen om den
Turksclien aanval te beletten.
VIJANDELIJKE VREEMDELINGEN
IN TURKIJE.
De Turksche ministerraad zal wel
dra maatregelen nemen betreffende
do 'in Turkije wonende ondordonen
van do oorlogvoerende staten. De
Russische onderdanen zul'en Turkije
niet meer mogen verlaten, maar in
do door dti regeering aangewezen
plaatsen in het binnenland worden
ondergebracht. Ook do Franschen en
Engelschca zullen uit Turkije niet
mogen wegtrekken. Den Belgen zal
bet worden vrijgelaten of ze willen
blijven of weggaan.
IN EN OVER PERZIë.
Volgens de „Ikdam" zou ook de
Ru »,.vi bo cpnsul to Tebria tot de
door de Perzifcrs gedoode Russen be-
hooren. De inoord op de Russen zou
- zoo schrijft dit Turksche blad
zijn uitgelokt door hun houding tij
den:-, dn Perzische betoogingen bij .de
ontvangst van de proclamatie betref
fende den. heiligen oorlog.
Do „Tasjvvu'iefkar" meldt, dat ook
Perzië aan den oorlog tegen Rusland
zal deelnemen. Het wacht nog alleen
tot liet Tunksehi© leger in don Kauka-
sns verder doorgedrongen is, waar
door de uitzending van nieuwe Rus
sische troepen riaar Perzic bemoei
lijkt zon worden.
Verspreid Nieuws
van deooriogsvetden
(Men zie ook in Tweede Blad en
Zaterdagavond).
DE ENGELSCHE OOGGETUIGE
VERHAALT.
De „ooggetuige'" in het. Enge'sche
hoofdkwartier zet als volgt zijn mede-
deelingen over de krijgsbedrijven aan
bet Wettelijk front voort (de vertaling
I is van de „Telegraaf")
Alvorens een aanvang te maken niet
de krijgsoperaties, wijfet de oogge
tuige, op de verandering in bet weer
sedert den 20en November. Op dic-n
dag begon het te vriezen. I>it had
zoowel zijn voor- als nadeel. Welis
waar behoefden de manschappen nu
riet meer in modder en gesmolten
sneeuwwater te staan, maar het werd
nu zoo goed als onmogelijk, om in
do open loopgraven des nachts bet
lichaam warm te houden. Daar het
weer met de vorst tevens helderder
was geworden, had dït een terugslag
ten gunste op de 'uchtverkenning.
terwijl ook de transporttroc-pen er
mede gebaat waren. De aviateurs heb
ben echter nog meer van de koude te
lijden Dikwijls mout men zoowel den
bestuurder als den verkenner bij hun
terugkomst van hun plaatsen tillen,
daar zij te stijf zijn om zich te bewe
gen.
Wanneer ik nu aldus de oogge
tuige tot de krijgsbedrijven overga
betreffende den 20cn, 2Ien en 22en
November en zeg, dat er op deze da
gen even weinig geschiedde als op
de vorige, dan is dit nog maar betrek
kelijk. VVauneer wij liet woord „on
belangrijk" gebruiken, dan beteekent
dit, dat aan beide zijden geen buiten
gewoon lievige aanval ondernomen
werd ter afwisseling van het artil'e-
rie-duol, dat dag en nacht zonder on
derbreking met dezelfde hevigheid
voortduurt.
Algemeen gelooft men, dat een der
zwaro 42 cM. Duitsche houwitsers
tegen den Engetschen linkervleugel
gebruikt wordt.
Maar toch, niettegenstaande
beide zijden hevige verkiezen werden
geleden nan gesneuvelden en gewon
den, kunnen de gebeurtenissen niet
belangrijk genoemd worden. Vrijdag
de 20c November g'ing voorbij zon
der dat er iets vermeldenswaards ge
schiedde. Dien dag ontving onze li
nie aanzienlijke versterkingen, zoo
dat do moegestreden manschappen
vervangen, afgelost en hun wat rust
gegeven kon worden. Patrouilleeren,
was zeer moeilijk geworden, daar de
manschappen als silhouetten togen de
sneeuw afsteken.' Hechts van one cen
trum verrichtte onze artillerie goed
werk, vooral in de buurt van Nïeuw-
Capclie, waar sommige Duitsche loop
graven onhoudbaar bleken. De lucht-
verkeiuiing deed dien dag ook schit
terend werk.
Zaterdag 21 Novcniiber geleek zeer
veel op den vorigen dag. Op onzen,
linkei"vleugel was het kalm. Links van
ons centrum waren de vijandelijke
loopgraven niet meer dan 25 of 40
yards van elkaar verwijderd Rechts
van ons centrum toonden de Duitsche
aviuteure groote activiteit en wierpen
een boni op een hospitaal te Baiüeul.
Gelukkigerwijze was de zaal juist
door 40 patiënten ver'aten, maar één
gewonde, die achtergebleven was,
weid opnieuw gewoed. Op onzen
rechtervleugel no'xlizaukien wij een
Dpitsche vliegmachine, na een ont
moeting in de lucht met een van onze
aviateurs, te dalen De bestuurder
do verkenner weiden krijgsgevangen
gemaakt. Zij waren voorzien van pro
clamaties in de Hindoesche taal,
waarin den Indiërs aangeraden werd
te deserteeren.
Zondag 22 November was ongewoon
ka tin en geleek meer op den rustdag
dan hij sedert geruimen tijd gedaan
had. Wederom werden twee Duitsche
aviateurs tot dalen genoodzaakt, de
laatste na een gevecht in de lucht,
waarbij onze aviateur licht aan de
hand: gewond werd. Eenigen tijd ge
leden lboeft deze zelfde aviateur over
Rijssol gevlogen waar hij op het vlieg-
park der Duitschms verscheidene
bonunen liet vallen. De andere vlieg
machine werd page zet en ook tot da
ten genoodzaakt; de aviateur slaagde
er echter in nog juist binnen de Duit-
sclie hnuos neer te komen.
Op onzen rechtervaeugel moest een
gedeelte van een loopgraaf, die dooi
Indiërs bezet was en we'ke gebom
bardeerd w»erd, opgegeven, wordien,
maar dit verlies werd onmiddellijk
vergoed doordat onze zware artillerie
twee vijandelijke batterijen tot zwij
gen wist te brengen.
Eenige wegen achter de vijandelij
ke linies zijn, naar men gelooft, on
bruikbaar gemaakt ten deele door 't
vochtigo weder en gedeeltelijk van
wege de aandacht dor gea'lieerden,
aan die wegen gewijd. In die wegen
zijn diope gaten geslagen door bom
men uit do lucht en granaten van ka
nonnen met groote achootsverheid.
Voor motor transport zijn de wegen
beslist onbruikbaar geworden
Er ziju veel berichten binnengeko
men van do uitstekend© res u'lat en
in den luatsten tijd bereikt door on
ze artillerie, vooral bij hel afslaan
der aanvallen op Vperen, op welk
deel van hel elagveld, volgens onze
artillerie-officieren, kanonniers een
doel hebben, waarvan ze wel droo-
men, maar dat zo. zelden zien. Bij
één gelegenheid werd, om een tegen
aanval van onze infanterie te steu
nen, een van onze. kanonnen in stel
ling gebracht tot binnen 500 M van
den vijand cn slaagde men er bijna
unnruMell ijk in een Duitsch kanon te
treffen en verecbeidone infanteristen
tegelijkertijd te dooden
Door do thans gevolgde manier van
oorlogvoeren, waarbij de vijandelijke
linien diikwijls nog geen veertig me
ter van elkaar verwijderd zijn, doen
zich de zonderlingste situaties voor.
Onze manschappen en do Duitschcrs
praten met elkaar, houden schietwed
strijden en gooien, elkaar pakjes ta
bak toe. Deze posiLie, zoo dicht bij
dun vijand, is onzen mannén niet on
welkom, want dan zijn zij in ledier ge
val beveiligd tegen granaat vuur, daar
do vijandelijke artillerie niet in slaat
is op hen te schieten, uit vrees baar
eigen infanterie te treffen. Inder
daad, voor beide partijen is een ver
schansing dicht hij tien vijand vaak
een veiliger plaats dan eenige an
dere in dc vecht-züne.
Een soort stilzwijgende overeen
komst bestaat er soma tusschen de
twee partijen, waarbij zij ei' weder-
keerig van afzien, du- andere lastig tb
vallen. Een voorbeeld hiervan had
onlangs plaats, toen du mannen van
een van onze bataljons vonden, dat 't
eenige middel, om aan water voor bun
thee te komen, was, bet in bun etens-
blikkcn naar do smeulende ruines
van eenige boerderijen te dragen, oiu
het daar warm to maken. De Diwu
sc here, die dit ook wilden doen, maak
ten gebruik van een ander smeulend
gebouw binnen geweunschoteafstano.
Vriend en vijand gingen eenige da
gen voort vreedzaam gebruik to ma
ken van de twee plaatsen, toen om
de een of andere reden dc Duitechers
den wapenstilstand ophieven dooi
een van onze mannen in den schou
der te fcclueten, aldi>s de warmwater
voorziening aan beide zijden voorgoed
stopzettend.
Het nieuws van do vernieling van
de „Emdeu" veroorzaakte natuurlijk
groote vobloening in onze gelederen,
en op éen plaats, waar onze veitcliaii-
singen bijzonder dicht bij die van den
vijand lagen, werd het met hoera's
begroet en met tul noodigu commen
taar aan den vijand medegedeeld. Het
gevolg was, dat onze loopgraaf eeni
gen tijd hevig beschoten werd.
IN 'T GEBOMBARDEERDE REIMS
Do Telegraaf ontving 't lolgenilo
(niet gedateerde) telegram uit tper-
nay:
„Wij zijn vandaag in het gebom
bardeerde Reams geweest. W'ij zaten
juist aan tafo: in het „llotol du Nord'
op do Place Drouet d'Erlon, dat
reeds eerder door een paar granaten
getroffen was toen een Duitsclie bom
op 20J M. afstand met een geweldi
gen knal uiteen sp-omg. Een c'er
keLtners kwam ons vertollen, dat drie
burgers gedood waren. Tweo mïnu-
teai Sater Bai-stte een tweede bom
vlak voor het hotel uit elkander. Wij
raapten stukken van het projoctiel
op, die nog warm waren. En nu duur
de het bombarden, ent bijna onafge
broken voort. Vier granaten kwa
men terecht in do onmiddellijke na-
bijiiieid van de katheduual. In do ruo
Goucy, een nauwe straat terzijde van
do kathedraal, barjlten bommen los
en verwondden doodeiijk 'n jongen
werkman, dien ik vo.len zag. Een
beun werd hem van liet lichaam ge
rukt en jn zijn hoord werd een groot
gat geslagen. Het was een afschuwe
lijk gezicht.
Een oogenblik later kwam een gra
naat terecht in een café, waarvan
liet interieur geheel verwoest werd.
Do aanblik, welken de kathedraal,
waarvoor en in de nabij lreid waar
van dit moet nog ecus nadrukke
lijk gezegd worden geen enkel
Fransch kenen te opgesteld, aan
biedt, is droevig. Ik ben verwonderd
over de heldhaftige, stoëcynscne
kaJjnte, die d? burgerlijke bevo'jk'ng
van Reims, ten gevolge van den oor
log voor hei grootste gedeelte be
staande uit vrouwen en kinderen,
aan den dag legt- Zij doen hun bezig
heden en locpun kalm door de gebom
bardeerde stad, alsof esr niets buiten
gewoons voorviel. Daar vlak naast
mij loopt een jongetje van ongeveer
twaalf jaar. Rust.g en met groot©
voorzichtigheid, tang om iets te mor
sen. draagt hij een kan melk voor
zich uit. Een granaat burette renigo
minuten te voren op komen afstand
uiteen, en schei-ven vlogen ;n liet
rond. „Het schec.de maai weinig, zei
hij lacliend tot mij, of mijn me k was
weg geweest".
Wanneer de Duitschers gehoopt
hadden door het boiuDardemunt een
paniek onder de bevolking te verwek
ken dan bewijst dc ervaring van twee
maanden wel, dat zij daarin n-et ge
slaagd zijn. De aannlik van do stad
is droevig. Ileele wijken zijn ver
woest Op het kleine plein voor de ka
thedraal 18 het standbeeld van Jeanne
d'Are als door een wonder gcs|>aaixt
gebleven, niiettcgenstaaixle de stad
bijna dagelijks gelx>nibardeerd wordt..
De Eraneohe dmekltur, <fce er aan be
vestigd is, wappert fier m du lucht.
DE GEVECHTEN' IN DE VOGEZEN.
Een bijzondere correspondent-van (ie
„Times" bij het oostelijke Fransche
leger vertelt van hut vechten om de
Voge«un en de heldhaftigheid, waar
mee het leger van Epiual zijn laak
vervuld heeft.
Dank zij dun moed van luit garni
zoen hebben de Duitschers Epinal niet
dichter dan tot op 15 mijl afstand
kunnen naderen. Behalve op een
overvliegend vliegtoestel zijn de ka
nonnen er sedert hel begin von den
oorlog niet afgevuurd. D© staat van
beleg is to Epinal heel wat minder
streng dan in de andere versterkte
steden aan de grens. De koffiehuizen
sluiten eerst om acht uur, het ver
zenden van telegrammen Is minder
moeilijk dan elders, de winkels zij a
open, de straten blijven 's nachts ver
licht en de politie laat toe dut de lui
ken niet gesloten worden. Zelfs is er
een bioscoop voor wie er behoeft© aan
hebben. Vergeleken inet Toul of Hut-
fort zou men zoo uiterlijk aan Epinal
niet zeggen, dat de vijand in de
buurt was. De stad is er niet minder
gereed om aan de Duitschers 't hoofd
te bieden. Sinds de mobilisatie is er
viermaal opruiming gehouden ouder
de „bouches ïnutiles" en bniteu en
vóór de stad zijn alle noodige voorbe
reidende maatregelen getroffen niet
het oog op een mogelijk, maar niet
waarschijnlijk bezoek van de Duit
schers.
Evenals Meurthe-en-Moezel heef'
het Vogczen-departement zwaar on
der den oorlog geleden. Ongeveer een
twintigste gedeelte van het departe
ment is nog in handen der Duit
schers.
Van den eigenlijken strijd in de
Vogezen is heel weinig aan de bui
tenwereld bekend geworden. De held
haftige tegenstand van het leger van
Epinal is een van de beslissende fac
toren geweest in het succes van de
geheel© linie van het noorden tot het
zuiden. Zoo het geweken was, zou niet
slechts Epinal, maar zouden ook
Toul cn Verdun veel ernstiger be
dreigd zijn. Maar het is niet geweken,
hoewel het herhaaldelijk tegenover
een tienmaal sterkeren vijand gestaan
heeft.
De oorrespondent van de „Times"
geeft dan verder o. m. deze beschrij
ving
Op den Chipotte-pas, die de beide
strijdende partijen het hellegat noe
men, bereikten wij de plek waar da
gen lang de bloedigste slag gevochten
was uit heel dezen grensoorlog. Drie-
of vierhonderd voet beneden den weg
aan de linkerzijde,.die naar de pas
hoogte voert, is een mooi dal, waar
een watertje door stroomt en de hel
lingen zijn dient mei dennen bezet.
Hechts helt de gronu geleidelijk af.
Mijlen lang is er aan dezen weg geen
meter grouds, waarop geen graven
vau Fransche of Duitscüe soldaten
zijn, aangegeven door kruisen van
takken gemaakt, of soms dooi ecu
kepi". Op de kruisen siaai iets te
lezen „dertien Duitse hersof„ze-
tien Franse be soldaten". De op
schriften boven de Duitsche graven
zijr. soms in het Duitsch geechreven,
in welk geval het nummer van het
regiment is opgegeven, en soms in het
Fransch; die boven de Fransche gra
ven zijn slechts in het Fransch go-
schreven.
Twaalf, dertien dagen is er om dat
stukje dal en bergweg gevochten. De
Duitschers vielen de Franschen, die
in de meerderheid waren, van weers
zijden aan. Maar later ondernamen
de Franschen in sterkeren getale een
tegenaanval en dreven zij de Duit
schers over de hoogte terug. Er werd
met klein geweervuur en met do ba
jonct gevochten, want in het dichte
hout was artillerie niet tc gebruiken.
Er waren schansen in de helling van
den berg gegraven, die evenwijdig
met den weg liepen. Deze schansen
moesten bestormd worden door tegen
den berg klauterende soldaten. Dat
maakte de slachting zoo vreeselijk In
du „hellegat".
Maar de grootste verschrikking was
(volgens het zeggen van gevangen ge
nomen Duitschers) het doorworstelen
van dc dichte bosschen, dikwijls iu
stortregen, zonder dat men wist wam
de kogels vandaan kwamen, die de
manschappen als konijnen deden
vallen. Aan weerszijden werd schitte
rende moed betoond. Dat is alles m
het begin van September gebeurd en
nu geeft in het gehavende schoolloku il
een paar mijlen verder, een kalm on
derwijzer aan een klasse vreedzame
jongens les.
De volgende beschrijving van don
aanslag der Ei^elsche vliegers op di
Zeppelin werf te Friedrichshafen geeft
de „Scliwab. Merkur":
Een heldere dag iu den laten herfst,
lag over 't meer, en 't vervvaimonde
aonsvetjo kJkt velen naar buitem.
Toen ik om kwart voor eenen mijn
huis, nohij de Zeppelmvvert verli
lioorde ik plotseling kanonschoten,
en kort daarop het geknetter van nia
chinegeweren; de ballon ariiilerie-
afdeeiing van Fi iedrichshafen waa
in volle actie. Witte rock vegen van
shrapnells toekenden zsch tegen den
hemel A«s een gs-c^t» i-oofvogel
zweelde een vliegtuig op aaruneiki
lijke hoogte over het gehucht Berj
ooióduieiKt kwam liet nader; uuide-
lijk herkenbaar als een vijandelijk©
tweedekker, die de Zeppelin werf
kwam bestoken.
Het rumoer dex niet meer zwijgen
de kano..uea verschrikte de bevolk.ng
lievig, en honderden -ne-den naar het
terrein niet letter.*! op het gevaar
dat de ontploffende shrapnells ver
oorzaakten
Boven de Zet»peëinloodsen maakt©
do vfcieser een zvveeftocht. en plotse
ling schoot het vliegtuig omlaag, zoo
dat do toescl ouwers geloofden dat
het het genadeschot ontvangen had.
Blijkbaar lag het in de bedoeling
van don aviateur, tot op SO metor te
dolen, en, door in de lengterichting
over de loods te vliegen, zich een
grooter© zekerheid voor zijn worpen
te verzekeren.
ILij wierp vier bommen uit, die ech
ter hun doel misten; de eerste sloeg
door het g.azon dak van het werktuig-
magazijn, maar veroorzaakte geen
ongelukken, daar het juist schaftuur
voor do ar to. eters was. De dne ande
re bommen vie.en op het terrein, en
sloogeai gaten viam 1 A 1 lfil meter
dieptj in den grond. Toen probeerde
de vl'.eger weer t? stijgen, maar de
beschieting door artillerie, machine
geweren en Ue verdubbelde wacht,
bestaande uit 71) man, en twee offi
cieren, werd zo© hevig, dat het vlieg
tuig een noodlcndin-g moest maken.
Het benzinere.eivoir van den 80-
jxtards motor was lek geschoten,, d©
benzine liep weg, en het vliegtuig
daalde, en kwam neer op 50 metir
van de loods.
Do wacht en eer. aantal werklieden
snelden er op teo; de aviateur, dio
z.eh nog niet ais gevangene beschouw
de, greep naar zijn browning, en los
te een schot nr.aar toen ook dc land-
weeraokluU-i! Inwonnen te setlisten,
hief hij de bsd© tmnden op ten tee-
ken van overgave.
Hij werd uit zijn stuurstoel getild,
en naar tiet poitershuisj© gebracht,
waar een uulitairdokter hem he»
eerste verband fuudegdi-. een shrap
nel I-splinter had hern aan het hoofd
gewond.
De toestand van den aviateur was
niet levenegevaar lijk; het bleek dat-
men hier met den morine-wateivlieg-
ttuvrbestuurder Briggs uit Bristol,
ecu vroeger marine ingenieur, te
doen had.
o© tang en slank, en goed le
gen de koude gekleed; bij het fouil-
leeren vond men 20 |>ond in goud op
hop', geneesmiddelen, chocolade en
ecu stol kaarten, waarop de te vol
gen route was aangegeven.
Na liet onderzoek werd do aviateur
onder militair geleid© naar het Kari-
Olga-zieken.hu.is gebracht in een auto
mobiel. Een dreigend gemompel ging
door de menigte, toen bij zich ver
toond©, zoodat de begeleidend© offi
cier ben toeriep: „de weerlooze ge-
va ngeiio staat ouder bescherming van
het roode kruis".
Gedurende dezen tijd vloog een
tweede vliegtuig op groote hoogte
over liet terrein en verdween, steeds
steugende, in westelijke - richting.
Doeti spoedig keerde hrii terug om,
dalend©, zijn bommen te werpen...
doch tevergees. Ook nu wist hij
echter het vuur te ontkomen, en ver
dween, laag iK-ven hel meer vliegen
de. To Manse 11 en Fischbach werd hij
nog beschoten; verschillende booten
voeren nog uit, doch men vond hem
id el.
Men herinnert zich dat tweo dor
dri? uitgezonden Engelschcn veilig
terugkeerden.
DE DL'lTiCHE VELDPOST.
Do vorige week, toen de veldpost
pakketjes jtet 500 gram wierden toege
laten, ziju volgens een officieel be-
ricbi alleen bij hei Rerlijnsche ont
vangkantoor dagcfijks gerrrddebJ
Sli.ërfrt vokip slbrieven cn briefkaar
ten. 70 000 pakjes couranten en 478,300
veldpost pakketjes, dus bijelkaar meer
•Ian 1 1)3 inilli'en veldpo~tzen<lragen
belvandekl. In liet Duitscb© Rijk zijn
be hal va het Beriijnsche nog 20 derge
lijke ontvangkantoren.
DE VESTING-OORLOG.
Een militair, dio aan het
front vertoeft op de linie Tool-Nancy,
schreef in dc eerste dagen van No
vember aan de „Kófuische Volkszei-
tung o.a.:
Du bezetlings.roepen van Toul en
„n sperforten doen bij dag en nacht
met groote kracht uitvallen, die ech
ter tot dusverre meeds bloedig terug
geslagen werden. Niemand in het va
derland heeft ook inaar een flauw ver
moeden van hetgeen juist hier voor
do angstwekkend sterke sperforten
geleden en gestreden wordt. Van de
forten uit beschiet de vijand onze po
sities en onze kwartieren met het al-
aarste geschut. Een spoorweg
vervoert Engelsche scheepskanonnen,
kaiiber 27 c.M., van de ©ene plaao
naar de andere. Snel worden eenige
schoten gelost, vijftien tot twintig, en
weg zijn de kerels weer.
liet is niet aangenaam 's avonds
naar bod te gaan met de gedachte:
ieder oogenblik kan een van deze gra-
nat a hier in de kamer springen. Ik
woon bovendien naast de kerk, die
steeds als mikpunt dient. Zaterdag
om twee uur begon de beschieting
weer. Alle vijf minuten een schei. In
het geheel zeventien. Drie gingen
langs den rand van het dorp, waar
onze gevechtspositi© is. Wij stonden
aan do dour van het staf kwartier en
lelden de minuten; plotseling een ge
huil en een knal. Het was of eens
klaps de duisternis intrad. Een vree
set ij! gekraak. Gerinkel van vensiers,
omvallen van muren, tweo paarden
girai op hol met de veldje-kon. Toon
dc rookkolommen opgetrokken waren,
was dc straat voor ons een groot©
puinhoop. Een granaat had een gat
gemankt, waarin gemakkelijk drie
man konden staan. IV- doorsnede van
zulk een krater is minafens twee en
een haKe ineter. Ons allen stond het
hart een ©©srenbRk stil. Wij trokken
ons in een kelder terug. Waaiheen
zou de volgende gaan? Die viel achter
ons in den tuin. De forten T.iouville en
Giroiiville met fort Jouy zijn de sterk
st© en hebben reusachtig© wallen en
voorwerken, waarin de vijand in ge-
betonneerele loopgraven ligt De Frm-
schen wvten reeds lang, dat wij Zon-
da bijeenkomen en den heelen mor
gen schieten zij da.n ronder ophou
den en bestrooien de h^cl» huurt met
°n en kartetsen. Zoo eaat .het
ook bij begrafenissen, enz. De gods-
dienstoefeninzr heeft hier iets groo'sch
en verheffends en zeer velen nemen
er aan deel.
BIJ DE INDISCHE TROEPEN.
Een medestrijder in het Indische
legerkorps, dat in Frankrijk staat,
schrijft d.d. 20 November aan de „li
nies zijn bevindingen met de Indiërs.
„Hut weer is er den laasten tijd niet
boter op geworden voor onze opera
tics, meestal was het vochtig, en al
tijd koud vandaag viel er zelfs drie
uren lang een dichte sneeuw In de
laatste veertien dagen was de vijand
nooit werkeloos gebleven tegenover
onze loopgraven, maar toch was hun
druk niet zoo zwaar als op andere
punten van het lange front.
Hunne aanvallen worden gemakke
lijk weerstaan, en waar zij er al eena
in slaagden een loopgraaf te nemen,
daar werd die heroverd, meestal des
nachts en met de bajonet. Men weel
dat het leven in de loopgraven iels
nieuws is voor de Indische troepen, en
pas na langen tijd begrepen zij wal
hun laak was op het kleine stukje
van het lange oporatieterrein. En toen
wij ecuimiul zoo ver waren, bleken zij
uiterst geschikt te zijn voor d:' werk.
Als voorbeeld moge het volgend*
