ÜSflLEffS OaGSUO
MODERNE KÜH8T.
DERDE BLAD
Zatirdag 28 HoTember 1914
Tan dn Residentie in baar
bewoners.
CCLXXXl.
Zoo als meer stichtingen, <iie van
Kiften moetc-n bestaan, hoeft ook het
Uaagsche Steuncomité eon harden
dobber om boven to blijven. Totaa»
1b nog maar I 12.000 in kas, waaraan
por week ruim 10 C00 onttrokken
wordt voor uiikeeringen. Komt niet
spoedig een keer ten goede, dan zou
het comité zijn nuttigen arbeid moe
ten staken. Het heeft echter hoop, dut
do op 1 December to houden collecte
woei' dc nood'ifro fondsen zal aanbren
gen.
Het Steuncomité is niet de eenige
Inrichting van woldödigheid, dlio niet
al te beet te spaeken ie over de scheu
tig head van de Hagenaars. Den Haag
Ï6 verreweg de kapitaalkrachtigste
gemeente van ons land en toch be-
Joopen de giften, welke in elk jaar
ten ba to van goed© zaken gedaan wor
den, niet meer dan bet heel normale.
Van bedragen van 1000 of meer, vin
dien we eleobts zelden melding ge
maakt. Niet wegens bescheidenheid
van den senemkor, maar omdat ze zoo
goed als niet afgedragen worden. Het
kapitaal, waar Den Haag zoo rijk
aan is, ldgt vast, eigens aan solide
papieren, in een eafe. Groote giften
zonden verkoop van stukken noewfig
maken; daar komt men met licht toe.
De giften moeten van do rente af en
dan zijn ze uit den aard der zaak
ziouit heel groot
Het Steuncomité met alleen onder
vindt den druk der tijden. Een veree-
mging b.v. als Onderlinge Vrouwen
bescherming, die een tehuis heeft voor
ouderlooz© zuigelingen, zag zich ge
noodzaakt geen nieuwe kinderen meet
aan te nemen toen er plaatsen open
kwamen. Ondersteuning wordt zoo
goed als niet verleend en van een wo.l-
dadisheidsavond. die in andere ja-
reu oei de»v. en credit weer zoo'n
beetje gei ijk niacin, is niet veei te
verwachten. Voor het Steuncomité en
een paar melen voor het Roode Kruis
zijn de iiMUibchen naar liefdadig-
ln.iusuitvoeiin0cii gcguiui, muur ïiitvr
was niet van hen gecaan te krijgen.
Dat heeft een Belg, de heer Snoji,
ondervonden, die hier kwam spreken
over „België vóór en gedurende den
oorlog". Het was hem gelukt, een
paar eerste krachten van de Fran-
sche Opera als medewerkers te krij
gen, en toch waren er op den avond
van uitvoering geen half honderd be
talende toehoorders de zaal was wel
vol, maar met Belgische vluchtelin
gen, die voor deze gelegenheid gemo
biliseerd waren en er uitzagen, cd de
arme mensohen niet in staat wa
ren om den anderhaivcn gulden te
betalen, uie auu oen ingang als toe
gangsprijs geoiferu moest worden.
Dat u© heer Snom succes bad,
fipn.eKi Van zeil, al bevatte zrj<n voor
dracht mets on zijn lichtbeelden heel
wem. a niouws.
In hoogste insUuiuo rs thans uitge
maakt. diat in een gemeenteraad een
voorstel, dat zonder itetnmüng er
door gaat, als aangenomen be
schouwd mag wooden, ook al zijn
er minder dan 2d lenen, aanwezig,
zoolang de vuf-lsteL-ng van dit getai
met officieel b.ylkt. En het wordt met
geacht to zijn vastgesteld, als uit een
stemming blijkt, dat er minder dun
23 zijn. Volgens het Reglement von 1
Orde geeft oJ&ctn de presentielijst'
een waarborg voor het aantal leden
en zoolang een lid niet meegedeeld
ïieeft dat li ij vei trekt en zijn naam
van do lijst moet worden afgevoerd,
mort hij geacht worden aanwezig te
zijn. ook a was hij bij een vorige
Ktemz» ing afwezig.
Hiermede is een principieel© quaes-
tie in den Rand opgc'oet. Dit was
modi? geworden, omdat op 15 Juni
bij een voorstel eenige Raaosie-
déo niet aan een stemming deelna
men om een onvoltallige vergadering
en zoo uitstel van behandeling te ver
krijgen. De leden verlieten dadelijk
daarop zellf© het gebouw, maar ze
vergaten hun namen te doen afvoe
ren De burgemeester ging daarop
door, hoewel bij een «temming geer
der leden stemde (volgens de lijst
waren er meer dan 22 aanwezig). Ee
nige raadsleden protesteerden en
dienden e<m aanvraag om vernieti
ging in bij de Kroon. Het antwoord
stelde hen echter in het ongelijk.
Sinds een paar weken, bestaat hier
een vrij aanzienlijke straatverkoop
van bu'tenlandische bladen Omstreeks
12 uur weerklinken de Spui- en Vee-
nest root van het geschreeuw van de
krantenjongens. Dat zij met Holland-
sche vrijpostigheid1 vreemde namen
mishandelen, ligt voor de hand. Toch
gaan de „Deolimeel", „Tijms of Tie-
mus", de „GGGGGaset", de „Metere-
pooooi" cu de „Deeügronikele" gni
van de hand.
SINTRAM.
Binnenland
DE GELDCRISIS.
Bij den aanvang der crisis heeft,
tooabs bekend, de heer mr. C. Visse
ring, in zijn kwaliteit van president
der Nederlandse! e Bank. oen onder
zoek ing el-d naar den toestand der
prolongallei-arkt hier te lande.
Zijn rapport dienaangaande ie bij
bet bestuur der Vereo» iging voor den
Effectenhandel ingediend. Daarin
'eest men o\.:
Door leden der Vereeniging voor
der. Effecteniiandcl is tegen onder-
pai d van effecten:
Geld. genomen van: rijks- en parti
culiere Instellingen; pari'culieren;
prov commiRMonnairs; Nederland
•che Bank; kassiers; eigen kapitaal
va:i banken, adm kantoren en oer-
eoonlijlcé leden: f S25 000.000; leden
der vereeniging onderling (•.ermenig-
vuldigde posten) f 135000000. Totaal
460 «X0.000.
Geld gegeven aan: rijks- en parti-
cuïiere instellingen f3.000.000; parti
culieren f 179.000 000; provinciale
commissionnairs f 123.000.000; lee»
nrngen door 'eden in zichzelf gego
ten- 15.000000; te zamen f325.000.000;
'eden der vereenigïng onderLing (ver-
menigvu'digde ix>stem); 135 000000.
Totaal 460.000.000.
Derhalve zon men kunnen zeggen,
dat er aan geld in de Beurs is geko
men f 325(XX).000, hetwelk ten «lotte
ook weer uit de Beurs is gegaan, en
dat de loden onderling hebben ge
multipliceerd f 185 000 0<XI. Voor aflos
sing der schuld in totaal zon derhal
ve 825 000.000 noodig zijn; het be
drag aan posten, dat eventueel zou
moeten afgewikkeld worden, ia
460.000.000.
Ik maak u echter attent, dat onder
die I 325.000.00u in de Beurs gebracht
gek! niet alleen begrepen zijn de le
gen onderpand vam effecten aan ban
kiers en coram i saionnéurs met op
dracht tot .uitzetting verstrekte gel
den, doch ook gelden waarover ban
kiers en comaniesionnairs andere dan
tegen onderpand van effecten bo-
schikten en wel bijv. in den vorm van:
I. Eigen kapitaal.
II. Gelden van derden in den vorm
van deposito's en rekening-courant-
saldi.
Het resultaat hiervan la, dat ten
slotte uit de Beurs aan rijks- en par
ticuliere instellingen, particuliere en
provinciale commissionnairs niet be
langrijk meer geld tegen onderpand
van effecten is gegeven dan van bui
ten tegen onderpand van effecten in
do Beurs is gestoken.
De heer Vissering bes'uit:
Indien mij echter ééne opmerking
zou vergund zijn, dan zou het wezen
d6 wenschelijkheid te uiten om zoo
spoed.g mogelijk weder te komen tot
het ineteilen van een Beurs voor het
verhandelen van geld, en voor het
vaststellen van een koers van geld, in
open markt; immers dit zou een van
de eerste stappen moeten zijn om tot
een verdere, zij het dan ook zeer ge
leidelijke afwikkeling te komen.
NEDERLANDSCHE ANTI-OORLOG
RAAD.
De „Nedertanciscbe Anli-Ooorlog
Raad"' heeft het volgende program
vastgesteld:
De „N'ederlandsche Anti-Oorlog
Raad" streeft naar een zoo spoedig
mogelijke beëindiging van den oor
log, door een vrede die niet de kiern
van nieuwe oorAogeu in zich draagt.
De Raad is van oordeel, dat daar
toe bij het sluiten van den vrede het
volgende gewenscht is;
1. Samenwerking der Staten in
plaats van tegenover eikander staan
de bondgenootschappen;
2. Beperking oer bewapening
krachtews inteunationale regeling;
3 Zeggenschap der Volksvertegen
woordigingen over liet Vredesver
drag;
4. Vermijding van het gevaar, gele
gen in oveigang van grondgebied of
annexatie tegen den wil der bevol
king;
5. Nieuwe stappen tot bevordering
van verplichte arbitrage en verplicht
onderzoek van internationale ge
schillen.
De raad stelt zich voor, in samen
werking met gelijkgezinden uit alle
partijen en richtingen in alle landen,
de vorming van een krachtige inter
nationale openbare meening ten
gunste dezer denkbeelden te bevor
deren.
iViei het oog op zijn geocui<i!hea.dstoo-
stand en de drukke werkzaamheden,
aan het presidium verbonden, aeeft
de heer F. M. Knobel ontslag genomen
als voorzitter en bestuurslid van den
Anti-OorlogSraad. Als zijn opvol gar
is gekozen mr. H. C. Dressellhuys, se
cretaris-generaal van bet Departe
ment van Justitie.
HOOGER ONDERWIJS AAN
BELGEN.
Naar „Het Centrum" verneemt,
heeft de oproep van prof. dr. Jos.
Scnrijnen reeds ven gevolge gehad,
dat een zeer groot aantal Belgische
studenten -zich hebben opgegeven bij
prof dr. E'. CoDerd, huize „Marie
Neliy", Bosch en Duin by Utrecht.
De "stroom ran opgaven houdt nog
steeds aan. Ook zijn op d.t oogen-
bük reeds een tiental Belgische pro
fessoren, onder wie de bekende Bel
gische letterkundige prof. Fr. Seve-
rin uit Gent beschikbaar, om hooger
onderwijs aan deze studenten te ver
schaffen.
Bepalingen zijn in zicht, om facili
teiten toe te slaan tot het volgen der
colleges aan de Nedertandsche uni
versiteiten, faciliteiten, d e uiter
aard hoofdzakelijk den Vlaamschen
studenten zouden ten goede kunnen
komen,
VREEMDELINGEN IN LONDEN
De Londensche berichtgever van
liet „Algi Handelsblad" schrijft
Laat ik een raad geven aan Neder
landers cd naar Nederland uit België
gekomen lanügenooten, om niet ton
ner besliste vooruitzichten naar Lon
den te komen. Het is mij gebleken,
dat zich bij de Nederlandsche weldn-
digheidsvereeniging hier Nederlan
ders om steun aanmeldden, die uit
Antwerpen gevlucht waren. Eerst wa
ren zij naar Nederland gegaan en
vandaar naar Londen overgestoken,
uieenende dat zij hier wel een betrek
king zoudeu kunnen vinden. Hun was
verteld dat zy, nu zoovele Duitschers
en Oostenrijkers verdwenen zijn uit
Londen, hier b.v. als kei bier of muzi
kant gemakkelijk turn den kost zouden
kunnen komen. Bijkans steeds is het
hun tegengevallen. Engelsche werk
gevers nemen thans liever geen
vreemdelingen in dienst, zelfs al be
lmoren dezen tot de „bevriende
vreemdelingen" Engelschen gaan
in alles voor. Bovendien kunnen dc
Belgische steuncomité's geen hulp
verleenen aan menscben uit Belgiè.
die geen Belgon van geboorte zijn. De
Hollanders, die hier dus maai- „op
hoop van zegen" heenkwamen en zich
teleurgesteld zien, roeiden zich don
aan bij het „Koning Willemsfonds'
dat natuurlijk ook al genoeg te hei-
Den hoeft aan landgenooten, die reeds
jaren In Londen wonen. Mijn raad Is
dus dat landgenoolen, die niet de
zekerheid hebben van een goede be
trekking in Engeland, thans vooral
niet, op good geluk hierheen moeten
komen.
HET VLUCHTELINGENKAMP.
Men meldt ons uit Nunspeet:
Ile' regeeringskamp voor Belgische
vluchtelingen aan den Eperweg al
hier, nadert zijn voltooiing. Of het
geheele barakkendorp op den vaeige-
ste'den tijd, 1 December, gereed za'
zijn. mag worden betwijfeld. Deze
week reeds zullen de gereedzijnde
loodsen worden betrokken. De aan
staande bewoners zullen verschillen
de vakken kunnen uitoefenen. Er ie
can smederij, tummerwinkel, ficheer
salon enz. Reusachtige Salamander-
kachels zijn ter verwarming aange
voerd. Dc verlichting geschiedt door
elecirischo lampen.
De leiders van het kamp, die uit
Oïdebroek worden overgeplaatst, zul
len in het dorp in verschillende pen
sions verblijf houden.
Het in de nabijheid van het kamp
«taande pension „Hiyothesia" wordt
voor do ziekenverpleging ingericht.
AARDAPPELEN VOOR DE FA
BRIEKEN.
De minister van landbouw, nijver
heid en handel hoeft zich tot de coö
peratie W. A. Schollen's Aardappel
meelfabrieken en liet hoofdbestuur
van den VeenkoL Boerenbond te Veen-
dom gewend, met het verzoek ieder
drie leden aan 'te wijzen in een com
missie, die zal hebben te overwegen
op welke wijze de moeilijkheden van
verschillend© speculatievte fabrieken
ten opzicht© van tiet verkrijgen van
aardappelen kunnen worden overwon
nen.
Voorts heeft de minister het Kamer
lid mr. G. W. Pannes aangezocht als
voorzitter dezer commissie ie willen
optreden.
Dat Kamerlid zitting hebbende
voor het district Veen dam heeft dit
aangenomen.
NATIONALE VEREENIGÏNG VOOR
DEN VOLKSZANG.
Het „Mobilisatie-trio" (bestaande uit
de dames lletty Ier Laag, violiste.
Neily van der Gugten, pianiste, en den
heer Q. J. van Trlgt, bariton-zanger)
heeft, daartoe vooral in staat gesteld
door do hulp van de vereeniging „On
ze Vloot'die de re.skosten vergoedt,
vele liederavonden voor militairen in
verschillende plaatsen gegeven.
Dat deze avonden, waarop het aan-
leeren van goede liederen een der
voornaamste nummers van het pro
gramma vormt, in den smaak vallen,
blijkt wel uit het feit, dat het gezel
schap in vele plaatsen verzocht werd.
zijn bezoek te herhalen.
Dergelijke liederavonden, waarbij
ter afwisseling door den heer H. Fed*
dor voordrachten werden gegeven,
werden in andere plaatsen door me-
vrouw Ch. Schut—Jaspers (zang), en
Mr A. Loosjes (pianoj gehouden.
Enkel© ufdeeluigou van de vereeni
ging gaven in plaatsen en in omlig
gende dorpen eveneens welgeslaagd©
iiederavouden.
Van de Uederenboekjes voor mili
tairen, bevattende een twintigtal aar
dig© volksliederen, zijn tot nog to©
ongeveer 90ÜO exemplaren verspreid.
Weldra zal tot de uitgave van een
derden druk moeten worden overge
gaan.
ROODE KRUIS,
liet stoomschip „Potsdam" is te
Rotterdam aangekomen met 192 kis
ten verband- eu verp.egiugsmiddeien,
algezondtu door bet Roodo Kruis der
Vc-reemgde Staten van Noord-Ame-
riki te Washington aan bet Roode
Kruis te Munchen voor den arbeid in
DuilÉChland. De zending is reeds
naar Munchen doorgestuurd.
HOOFDONDERWTJZEBSEXAMÏEN
1914.
De Minister van Binneniandsche
Zaken heeft bepaald, dat onmiddel
lijk voor en onmiddellijk na Kerstmis
aan de candidates, (Le wegens de
inoh.lisalie, wagens ziekte of ten ge
volge van gestremd verkeer n.et aan
de vroegere oproeping voor het mon
deling gedeelte van het hoofdonder-
w ijzer-'.samen heihen kunnen vol
doen. de gelegenheid gegeven zal wor
den dat examen af t© leggen.
Het overleg met den Minister van
Oorlog iieeft ©r t»>3 geleid, dat aan d©
gomcbiliseerdon, op vertoon van hun
oprecpjigsbr.ef, door hun mil.tan-en
ciiel \c-i.oi zal werden verleeud, in
gaande dn© dagen voor uen examen-
oug en feindigeiid© na aflovp van liet
examen. Het zal, meent ue Minister,
in hun bemng zyn van tie geboden ge
legenheid om het examen af te icg^i
gcui nik te maken, omdat omtrent liet
tijdstip, waaivxp.de demobihsalio zai
plaats hebben, nug mets met zeker-
licad to zeggen \a,t. in geen geval
kan aan do candidaien de keuze ge
laten worden tmechen dit na-examen
on het in 1915 te houden examen, en
restitutie van het gestut examengeld
kan n.et in het vooruitzicht worden
gesteld.
BURGEMEESTERS.
Rij Koninklijk besluit van 25 deze
zijn benoemd
met ingang van 13 December, tot
buigemccster der gemeente Lieshout,
A. A. M. van den Heuvel
met ingang van 1 December, tot
buigvnifccsUir uer gemeente Oudewa
ter, A. L. Wichers, secretaris dier ge
meente;
met ingang van 8 December, tot bur-
gCiüeester der gemeente Vee-nendaal,
H. A. van de Wesleringh.
OPVORDERING VAN WOL.
't Handelsblad meldt:
D© lakenfabrikanten hebben eem-
gen tijd geleden aan het leger iet
liet laken kunnen leveren vuor de
Weeding voor d© militairen, daar de
Écnapenhouders in Noord-lToliand of
d© wol voor d© lakénvorvaartliging
Sn liet geheel niet wilden .e\ cron,
meenonde er later deis te hoogere
prijzen voor te kunnen krijgen, èi al
leen tegen een bovenmatig hoogen
prijs wildon verkoopen.
Om aan dut bezwaar tegemoet te
komen, Is omstreeks half November
van militaire zijde wol Ir. Noord
Holland opgevorderd.
De militaire autoriteiten hadden er
voor vastgesteld den normalen prijs
met een niet onbelangrijke verheo-
ging in verhand met do tijebomstan-
dtdlredrjax D© laJtexifaJ>rikantri ^.ijn
mi ui do gelerjeniieid, met de Ifvcri'g
van het laken voort to gaan.
EEN DANKBARE GEÏNTERNEERDE
Een Engeisch jongrncnsch von g'io-
den hujze, la emend© Ixj de Marine-
rezc-rve, die, na <Le inneming van
Antwerpen, op ons grandgz!>:ed ge
ïnterneerd is. schreef ufit het Kamp te
Groningen aan een Haagschen vriend
op een handelskantoor: „Ik vind dat
het Nedoiiondscha volk wel het mi=est
viriOiidt'-'/iiike en liiulpwir.IrtUge vr.Uk
van d© wereld is. De wijze, waarop
uw landgenoolen de vluchtelingen en
gei n ter neertien laeliben behandeld, is
eenrvoudig prachtig''.
DOOR EEN MUUR VERPLETTERD.
Terwijl ccnig© airbaiders aan ue
pctótskatoenrtul-ijek van di© firma M.
S. Heymans te Groomo bezig weren
met 'het herstellen van oen muur,
stortte doze p.otöeüng m, waardoor
d© metselaai'-iKitroon J. R. ondeu- de
neerveilendo stukken steen becolvon
w ad. Deerlijk verminkt werd zijn
lijk onder de steenmassa's vandaan
gehaald.
ANTI-OORLOGSBROCHURES.
Door het „Concentratie-Comité voor
alle stroomingen tegen den oorlog"
worden twee brochure-s in den handel
gebracht, getiteld „Het ene nodige"
door Prol. Dr. J. van Rees, en „Wat
staat ons te doen door Ds. F. W.
Drijver
Het ligt in de bedoeling van ge
noemd comité, om over ecuige weken
een serie sluitregels uit te geven,
waarvoor de teek en in gen door kunst
schilders en teekenaars uit Laren zul
len worden vervaardigd, en hierna
een speldje in den h&nuel te brengen,
een verbroken degen voorstellende.
INGEZONDEN MEDEDEELINGBN
k 90 CU. per regel
BsocodicdhsiicD voer Huisvlijt
ea ikatiiiiariieifi
VRAAGT CATALOGUS
f. EEiRKEMS Ce.
Kunstatelier - Venlo
Letteren en kunst
VERBOND VAN NEDEDLANDSCHE
KÜNSTENAARSVEREEN1G1NGEN.
Op de dezer dagen gehouden verga
dering van het Algemeen Bestuur
van het Verbond voornoemd, is o.a.
het voigende behandeld:
Uitvoerig werd van gedachten ge
wisseld over de vraag, wat in dezen
crisis-tijd gedaan zou kunnen worden
om steun te v&rleenen aan de kun-
et erna re, welke door den oorlogstoe
stand in hun bestaan ernstig getrof
fen worden.
Medegedeeld werd, dat enke'e ver»
eenigingen maatregelen bobben geno
men, om een steunfonds te verkrij
gen, of haar bestaand fonds te ver
sterken.
Besloten werd een bespreking te
doen plaats hebben van het lJage-
lijksch Bestuur van het Verbond uiet
de besturen der Steunfondsen en met
de besturen van die vereenigingen,
welke geen fonds hebben.
Voorts werd besloten, de plannen
tot het verkrijgen ran een „Kunsto-
naarshuis" voorloopig op te geven.
Men kwam overeen, het 2de Kun-
stenaais-Congres te doen plaats heb
ben in het najaar van 1915, welk con
gres er een zal zijn van studie en uit
wisseling van gedachten over de be
langrijke actueelc kunstonderwerpen.
Rapport werd uitgebracht door de
Commissie voor Kunst in Opvoeding
en Onderwijs, welke Commissie bui-
nenkorl hare voorstellen tot bevor
dering der kunstontwikkeling bij Op
voeding en Onderwijs zal indienen.
Ten slotte zijn door het Algemeen
Bestuur eenige Statutenwijzigingen
aangenomen, welke nog de nadere
goedkeuring noodig hebben van de
Algemeene Vergadering.
VAN DB BOEKENTAFEL
Hei Gulden Boek der Zee
door J. W. J. barou van Haofaite.
(H. D. Tjecnk Willink en Zoon, Haar
lem;. Een at he e. o,ng van bet groot-
Sie schip „Statendom" op den band
zou den indruk kunnen geven, dat
het voornamelijk gewijd was aan de
Holland Amerika-lijn. Maar dal is
zoo niet. „liet dv>el van deze uitgave
zegt de schrijver in een voorwoord,
„is in de eerste plaats, er nog eens
de aandacht op te vestigen, welk© eer
volle plaats Nederland thans weer op
scheepvaartgebied inneemt en tevens
iu verband hiermede wat meer be
kendheid te geven oan verschillend©
zaken, welke met de hedendaagse!)e
zeevaart in nauw verband staan".
De inhoud geeft veel en velerlei.
Zonder all© vier en twintig hoofdstuk
ken op t.e noemen, geeft toch een
greepje daaruit al ©an indruk; In tn-
dië en terug, vuurtorens en lichtsche
pen, het seinen op zee, de Nedcrlaud-
se'.° zeesleepvaart, onderzee boo ton,
hoe komt men op de handelsvloot?,
wat ör voor den zeeman wordt ge
daan, van een aanvaring.
Een boek als dit zou ondenkbaar
wezen zonder platen. Ze zijn o>r, bij
tientallen, kleine en groote, oude en
nieuwe, de laatste t meest en alle
kourig uitgevoerd, zoodot 't een \-oor-
treftelijk boek is voor St. Nico loos en
Kerstmis.
Geïllustreerde Wereld
geschiedenis voor oud cn Jong
Nederland, door E. Molt, Amsterdam,
Van Holkcma en WarendorL Het
boek Is 660 bladzijden dik, waaruit
volgt, dat liet geen volledige wereld
geschiedenis wezen kan, maar siert its
een roeks van p©rio<Jen geeft, 't Begint
Egypte en zijn bewoners en ein
digt... in'de eerste dogen ran Augus
tas 1914. Actueeber kon het ijieL
Een heerlijk boek om in den komen
den winter af en toe een hoofdelijk uit
te lezen. Te meer, omdat 260 pki'teD de
lectuur verlevendigen.
Misschien vraagt de lezer, waarom
nu juist de beeltenis van den profeet
Mahomet op het omstfag prijkt? Maar
als de schrijver de tegenvraag doet-
„waarom een ander?" dan weien wij
het ook niet.
Mcnsch, erger Je niet! On-
dcc dezen huiseiijken titel schrijft
Hein rich Lhotzky een boekje (W, .1
TWeme ©n Cie., Zutfen) waar menig
een het niot mee eens zal wezen. Zelfs
verkondigt hij zulke stoute stellingen,
dat wel niemand het boekje doorlezen
kan, zonder er af cn toe zijn hoofd
over te schudden. En toch komen er
gulden woorden in voor, zooals bij
voorbeeld dit:
„Wie echter de ergernis voelt op
komen, moet zijn leven daardoor uiet
laten vergallen, maar weten dat het
er nu om te doen is, alle krachten in
te spanneD om stand te houden, opdat
hij geschikt worde de grooie levens-
overwinning te behalen. Menschen
vol ergernis kunnen niet overwinnen
omdat zij vergiftigd zijn."
Een les in zelibeheersching, zooals
we er meer in vinden. Een boekje, dat
tot verzet prikkelt, maar ook vaak tot
nadenken noopt
RobertBertram&Comp. door
Samuel Falkland. Van Holkcma
Warendorf. De tekst van de klucht,
die Heijermans al dagen en dagen
laat spelen in de Ani6telstrnat. Too-
neelstukken doen het niet erg als je
den tekst leest. Zelfs Van der Hem
kan met een typische teekening op
het omslag de situatie niet aanneme
lijk maken. De Boemelbaron als ope
rette kan er mee door, in gewoon pro
za, zonder muziek, is hij onaanneme
lijk. Maar bet heeft Heijermans be
haagd te gekken en het behaagt t Pu
bliek naar die grollen te gaan zien,
ze zijn met elkaar gebaat NS at »u
men meer
Voorts verschenen
De Moderne Rookwijze,
practisch kookboek door H. M. Anker-
aunt ',v Hoikema Warendorf;, ov:l
druks, mei recepten. Een kookboek
retenxceren is een dwaasheid, die re
censie zou pas na een paar jaar klaar
wezen, ais de recensent al de recep
ten had laten „ausprobiren". Van
daar de bloote vermelding.
Speenhof f, In de forten.
W. L. en J. Brusse's Uitgevers-Maat-
schappij. Overdrukken van artikelen
uit een dagblad wonderlijk toch.
dat die nooit meevallen. Trouwens,
wij lezen Speenhof! liever in zijn
poëzie, dan in zijn proza.
S. F. van Oss, de financier
le toestand van ons land.
Erven P. Noordhoff, Groningen-
Onze groote Mannen. Se
rie I No. 6. Groen van Prinsterer,
door Jhr. Mr. de Savornin Lohman.
Hollandia-Drukkorij, Baarn.
„Elsevier" in Amsterdam heeft nu
twaalf oorlogprenten van den beken-
<len teckcnaar Louis Rac-maekers her
drukt op kunstdrukpapier en er ©en
omslagje omgevouwen, waar In geel.
grijs en rood een dertiende Telegraaf-
plaat den dood voorstelt zwelgende
aan een bokaal wl bloed, dat de rood©
druppels iiangs zn kleed druipen cn
de aarde bepkmgen.
De prenten ï>rameai->n hebben een
onder- en ixwenschrut gekregen, als
in „De Telegraaf". Maar Dij sommige
is de tekst daarvan gewijzigd.
Het goed-verzorgde Bundeltje heeft
den titel van: „Het toppunt der be
schaving" gekregen.
D© „Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen" ver-pmdt een ontwerp
van wet met memorie van toelichting,
die in 1915 aan de algemeen.:- verga
dering zullen worden aangeboden.
„Het Leven" van dezo week geeft
weer ecu overdaad van be.angwek
kende kieken van liet oorlogstoon oei.
De foto-redacteur Tervcoren, d©
zulk knap werk levert werk, dat
niet spoedig overschat kan worden -
is nu ui do linies van de bondgenoo-
ten geweest en levert in dit nummer
mteressanlen foto-arbeid.
„De Nederlar.dcche Almanak 1915"
van de firma II. D Tj ee n k W i 1-
link en Zoon (Haarlem) geeft een
schat van gegevens betrekking heb-
b nde op liet gebied van Staats-,
Provincie- en Gemeentebestuur, be
nevens vele andere zaken, die dit na
slag werk tot zulk een betrouwbaren
gids n -aken.
Mooie platen «eren den kalender
en ©ciAige smaakvolle reproduit
van scl.ildorijen en foto's komen lus-
sclien don tekst voor.
Een kleurendruk-plaat opent den
aiutauak. Veroer zyn ea- portietten
en biografieën van bekende landge
noot en, die dit jaar overleden zijn.
D© geschieoems van 1914 is natuur
lijk bijna geneel gewijd aan dén Eu-
riopececrien oorlog. Der traditie ge
trouw vertelt een ander overzicht,
wal er honderd jaar geleden dus
nu 1815 gebeurde.
„Bedgie vóór en tijdens den oorlog"
is een boekje in .xmslag met Belgische
kleuren. De Uitgever sM aal-
schappij „Elsevier" (Amsterdam)
reproduceert daarin een 50 foto's van
do belangrijkste bouw weaken in Bel
gië, voorheen en titans.
De plaatjes zijn goed uitgevoerd.
Ook een kleurig omslag de Ne
derland sche vlag heeft „Kun je
nog zingen, zing dan mee!" een tekst
uitgaaf van de liederen, di© in den
bekenden zancbundd van denzelfden
naam met de muziek voorkomen.
Dit 1/oekje behoort reeds tot het 80ste
tot 90ste duizendtal. De laatste op-
laag is ten behoeve voor d© Neder-
landsche militairen. De prijs is dan
ook teer lang voor ren boekje met
lUó Ik ilcrcn.
Uitacx r is P. Noordhoff te
Het November-nuromer van „Den
Gu'.b n Winckel", uitgave van de
.,iteliandia" l>nikkerij. bevat Bij
G Haspels, door André de Ridder;
Di Student Beets, door v. E; Herin
nering aan de Ëugra. door Jan Gres-
buff; Kantteekcningcn bij de 'litera
tuur van den Dag. door Gerard van
Eckeien; Boekenschouw, door Gerard
van Eckeren en Ds. H. J. Ca coen; On
ze Scurijvers en de Oorlog; Letterkun-
dig leven uit de Tijdschriften.
„Elam Harnisii" door .lack Lon
don, Amsterdam. H. J. w. Be cht.
Op een pneaitje m d© „Graphic" kon
men eenige maanden ge.eden den be
kenden Amerikaansclien scli rijver
Jack London zien, rustend in een oer
woud. Op zoo'n pluats is London :u
zijn !>©«te omgeving, want de wilde
natuur is het, die hem het m&e-=t
boiui. „Pitoh, d© grijze wolf" cn
„Als do nutuur roept zijn er bewij
zen van: Het woest© in de natuur,
liet wild© in hot dier heeft aijn aan
dacht en als hij in 't laatstgenoem
de bo.'k den hond beschrijft, die lang
zaam verwildert tot zijn oorspronke
lijke vvolvftniMxtuur, stelt hij den le
zer dezen terugtm-ng van cu'tuur-dier
tot wild beest z<vo beeldend voor den
geest, dat hij in spanning dit myste
rieus gebeuren lot het eind volgt.
„Elum Hamish" zou oek gevoege
lijk onder den titel „Als do natuur
roent" kunnen uitgegeven worden.
De goudzoeker Elam Harrrish, die
aan de Joekcn een groot fortuin lieeft
bijeengezameld door speculaties in
goudhotideniten grond wil ook aan 't
groote spel builen Klondike gaan mee
doen.
In da Amerikaansch© zakenwereld
maakt hij. na eerst beetgenomen to
zijn door eenige zwendelaars, die hij
echter oo zijn beurt, vastzet, een ge
weldigen opgang.
Doch ais do natuur hem roept,
werpt l ij z'n geheel© vermogen van
30 mill.oen dollars weg, om op ren
eenvoudige hoeve, buiten in de wild©
natuur, te gaan leven van zijn han
denarbeid.Tot die ontknoop:ng draagt
z'n tvpiste Dede Mason bij wier iiefde
hij niet winnen kan, als hij de rijk©
speculant is. maar die zijn vrouw
wordt, wanneer hij, zichzelf gewor
den van z'n fortuin afstand doet.
Hef is een belangwekkend bres; t
meest belangwekkend in het eerste
gedeelte, wanneer London he< ruwe,
rookclooze leven in d© goudvelden be
schrijft en als Hamish in één
kaartspel 40 000 dollars, de opbrengt!
van oen heel seizoen goud zoeken, ver
liest en denzelfdoo nacht er op uit
gaat met z'n hondenspannen, om de
mail naar d© verst-afgelegen posten,
in het wilde westen, waar een pool-
koude heerscht te bren~on. een reia
van 30 dagen heen en 3»! lagen terug
over sneeuw- en ijsvlakten.
Boeiend zijn ook beschreven de toch.
ten naar de plekken, waar naar 't
voorgevo©! Hamish zégt e oud aders ta
vinden zijn: tochicn, waarbii de ereot-
.°t( ontbering geleden wordt en da
deelnemers aan den rand van den
dood komon.
Het eerste optreden van Hamish'
in d© Amerikaansch© zakenwereld is
niet heel aannemelijk. IToe een man
dia in goudvelden gespeculeerd heeft
en daarbij 10 millioen dollars heeft
verdiend, als d© groenste 'andbewo-
ner, zich laat becXnemen door Dow-
son, Letton pn Guckenheim en daarbij
ren oownhtik zijn geheele bezit ver
liest. is niot heel breriinoliik en of
een Harnish in werkelijkheid wel zijn
tien millirentjes zou hebben ten«<*sc-
kregen, door oen romantisch avontuur
tegen de bedriegers op 'renw te reRen,
zooals 1-ondon hrt voorstelt, is ook al
niet waarschijnlijk.
Het laatste deel van het bo^k is het
bekoor'ijk verhaal, hoe Harnish Ded©
Mason's liefde wint
Al zijn voor den nuchteren lezer
niëi all© wendingen in dat deel van
Hamish'3 g<eoK^<bsleven pn evenmin
In dat v&n de typiste duideliik, zij zijn
toch wei psychologisch verklaarbaar.
Mooi gevonden is het tcoiveellje.
wanneer Hamish eandeliik van alle
geld afstand gedaan hebbend en ru»
tig levend op de landhoeve oen goud
ader ontdekt. Het gold-geluk vervolg®
hem 2:;ns ondanks. Doch Elam weet
zich te onttrekken aan den gouddorst,
di© hem weer even te pakken krijgt,
bij het zien van de blinkende aardlaag
en bedekt d© plaats met steenblokken.
Als alle werk van dezen Amerikaan,
schen schrijver is dit boek weer een
kloek en steur verhaal, dal niet na
laat den lezer te pakken.
Pers-Overzïdii
DE OORLOGSLEENING.
Een verslaggever van 't Alg. Han
delsblad heeft ©ens poolshoogte geno
men van do meening van eenige voor-
aojrefaajide mannen op financieel
gebied ten aanzien van de voorgestel
de oorlogslcening. Hoewel het blad de
gesprekken di© de journalist had mot
d namen dor geïnterviewden zeer
gaarne zou vermelden, m:©t 't daar
van af zien, omdat bijna de
meesten waren ook reeds door de re
geer ing geraadpleegd bezwaar
maakten thans aan hun persoonlijke
oplm© ruchtbaarheid te geven.
Slechts één financier dien d© ver
slaggever sprak, opperde principico-
te bezwaren tegen een heffing.
Geheel anders klonk echter de toner
van do ander© financiers die wij
spraken.
Algemeen waren dezen van oordeel
dat op dit ©ogenblik een „heffing" tot
dc onmogelijkheden behoort. Dez© ou
der de huidige omstandigheden te for.
ceercn zo uinderdaad moeten leiden
tot een soort van slachting.
Maar bijna unaniem was men ook
Tan oordeel dat, xoodrn bei tijdsu»
