ft
fl
ft
ft
rtenaar wol inde eerst© plaats 'Am
sterdam toe, waar hij op kunstgebied
om van de journalistiek nu niet to
spreken zijn eerste wankele schre
den zotte. Waar hij streed en.... leed,
en in de kunst, als dramatisch schrij
ver, schitterende successen behaalde.
J\1 ij is Heyermans het liefst als d©
auteur der stukken, opgevoerd door
de „Nederlandsche Tooneelveroeni-
giiig" onder Adriaon van der Horst
en'Ternooy Apel, met de groot© kun-
stenaress© mevr. De Boer—Van Kijk.
Ik noem „Op hoop van zegen", „Het
Zevende Gebod", „Ghetto", die voor
mijn gevoel Heyermans' beste dra
matische werk vertegenwoordigen.
Het was in de dagen van bloei der
Nederlandsche Tooneelvereeniging
(een bloei zoo dubbel en dwars ver
diend èn door de keuze dezer echt-
lloJlandscbe stukken, én door de w,j-
waarop ze door artisten als ik bo
ven noemde en anderen werden opge
voerd) op liet Leidsche Plein een sul
lige, zeurig© boel. Het waarachtige
Nederlandsche tooneelleven kv,
volle frischfceid bij de Nederlandsche
Tooneelvereeniging tot uiting, en de
lleyeruiausche stukken waren, on
danks vele heftige critiek, een open
baring.
Het realisme zijner stukkou trok
aan en stiet af, het bracht honderden
in extatiscne bewondering en ontlokte
honderden woorden van scherpe
keuring, die dit alles „geen loone&l'
noemden en schimpten over .schande
lijke verwaar]oozing der regelen van
een© behoorlijke dramatiek.
Maar Heyermans ging zijn weg en
overwon. Ik bedoel overwon met de
stukken die ik noemde, wat niet weg-
neemt dat later© stukken, als „Bloei
maand", „De Groole Vlucht" „U"
komst", „De schoone Slaapster" evi
zooveel fiasco's waren.
Dat lag met in Heyermans' lijn
Zijn plaats is vóóraan onder de Ne
derlandsche dramatische kunste
naars, maar dón als schrijver der
realistische stukken als „Op hoop van
zegen" en vooral van dat uitnemende
werk „Schakels", waarin Louis
Bouwmeester triomfen vierde
Pancras Duif.
De Nederlandsche letterkundige en
dramatische kunst heeft aan Heyer
mans buitengewoon veel te dahkon en
hei feit van Heyermans' vijftigsten
verjaardag was mij een aangename
aanleiding, van die dankbaarheid
hier in mijn wekelijkschen Kout even
te getuigen.
Een tweede evenement op kunst
gebied is de verschijning vi
tweede deel van Quérido's Amster-
damsch epos: „De Jordaan"
Dit tweede boek „De Jordaan'
draagt tot onder-titel„Van Nes en
Zeedijk"
Er is ontzettend veel reclame mee
gemaakt.
Een reclame, die op zichzelf een veel
besproken gebeurtenis was, even
druk besproken als de nu ontbrandt
strijd tusschen de oude „Groene"
„De Nieuwe Amsterdammer"
Dat „De Jordaan II" verschijnen
zou word weken te voren ge ad ver
'teerd. Toen, dat het verschenen w a s,
en nu ziet men allerwege de reusach
tige aanplakbiljetten van Piet van
der Hem. Het is een fel affiche, wel
raak van toekening, in drie kleuren,
verbeeldend een slot-tooneel uit het
boek.
De onder titel, dien ik hier opschreef,
doet zien waarover 't hier gaat. en wat
het verschil is met het eerste deel, dat
zich tot de eigenlijke Jordaan alleen
beperkte.
In mijn volgenden brief hoop
over dit tweede deel van het „Ainsti
damsch epos" als Amsterdammer een
en ander te zeggen.
AMSTERDAMMER.
Van di Rsildintle ei kaar
biwonirs.
CCLXXXIL
Dat ons Hollandscli publiek van de
ïuust van courantenlezen heel weinig
verstaat, behoed ik voor loden van oen
redaccie niet nader aan te toonen.
Die hebben van "het met aanwezig
zijn van die kunst last genoeg. Maar
ik schrijf dit voor de lezers van dit
blad en voor hen zal liet misschien
van leering kunnen zijn, indien ze
het vernemen tot welke moeilijkheden
hot slech'c-lezen van een oourant aan
leiding kan geven.
In oen van de nummers van de
N. R. CL had een bewoner van Rijs
wijk, in een ingezonden stuk gewezen
op het slechte Hollandscli dat in cou
ranten in directioneel© mecbedeelin-
g-en omtrent bezorging van bladen,
niet loopen van treinen, voorkwam.
I onder de vele bewijizon, die hij
daarvoor aanhaalde, was een oproep
van den directeur Yan hot Vaderland
om geld te geven ten bate van ven
vrachtrijder Jan Trommel, die wegens
toevallige omstandigheden geen wek
rneer had. Deze oproep van een
directeur, die reeds lang over
leden was, had een 15 jaar
gel ©den in het Vaderland gestaan.
stijl in deze bede aan het publiek
was zeker niet van de bovenste plank
en als bewijsstuk? in het betoog van
den inzender was zij dus volkomen op
hn.,r plaats, inaar eenigen lozers van
de N. R. Ct. ontging de bedoel mg van
het schrijven absoluut. Ze begrepen
niet dat het hier een pleidooi voor
zuiver Hollandsch gold; ze dachten
d de directeur van liet Vad. hulp
vroeg voor een ongelukkige (in een
ingezonden stuk van een derde, en
nog wel in de N. R. Ct. I I -en zc n-
den aan Jan Trommel postwissels.
Daar zij zijn adres niet wisten, adres
seerden ze die aan het Vaderland.
Stel u nu de verbazing voor van de
redactie, die onkundig als zo was van
het ingezonden stuk in de N. R. Ct-,
plotseling de postwissels ontvangt
voor Jan Trommelt
De eerste gedachte was, het geld
to-ajamdKL Edoch, <l;l gio< "tot. mee liof vrouwtjo de verrassing
want de afzenders hadden zich met - Ir..
N. N. seleekend. Teruggeven g>ng ïï'TPV"1 ïïï.8"^t
dos niet ou aft olcn tuben ids Joi «""'S dat „j. na hst geschenk V.
Trommel bekend was. En leefde Janj hebben bewonderd, hem om don hals
zou vallen.
bleek het personeel van hot Bevol
kingsregister ian goeden wille en na
eenige dagen kwam de meedeeliug,
dat Jan Trommel 'inwoner van den
Haag geworden was en het eerzaam
beroep van chauffeur uitoefende.
Broodsgebrek had hij echter n
en moest nu de redactie de postw
sols toch aan hem overbrengen, ge
zonden als zé waren tot leniging van
een nood, die niet n eer bestond?
Op gevaar af, dat de afzenders het
er niet mee eens zullen zijn is, naar
mij meegedeeld is, tot dit laatste be
slot-ui. Jan Trommel krijgt dus oen
voordeeltje, omdat hij 15 jaar geleden
ér naar aan toe was en omdat lezers
van de N. K. Ct. een ingezonden 6tuk
niet begrepen hebben.
Hei kan raar loopen in deze wereld.
Da', ondervond de admuiistratio vai
de Waterleiding ook. In Novemba
1914 toch is door hei publiek een paar
duizend gulden s.éér betaald aan w
ter dan in dezelfde maand van 1913.
Do verklaring van dit verschijnsel is
als volgt:
Heel veel gezinnen loven hier mm
of meer op goed geluk. Ze geven geld
uit voor hetgeen ze denken dat aan
genaam is eü de verdere zaken laten
ze min of meer op haar beloop. Beta
len aan de Waterleiding komt niet in
Pen op, zoolang niet mot afsnijden
gedreigd wordt.
Nu is het anders. De omstandighe
den dringen naar zuinigheid en waar
eertijds de eerste beginselen van
huishoudelijke economie onbeoefend
bleven, wordt thans zorgvuldig bere
kend en begroot. Alle eerste levensbe
hoeften gaan voorwater is nu oen-
maal noodzakelijk en zoo kreeg de
administratie tegen alle verwachting
zonder waarschuwing ge'd van per
sonen, die anders eerst na bedreiging
het verschuldigde betaalden.
Waar de crisis al niet goed voor is.
Wat velen gevreesd hadden is ge
beurd. De collecte ten bate van hel
Steuncomité bracht 25.0CO op. net
voldoende om gedurende 2 1/2 week
uitkeering te doen. Komt niet gauw-
een milde gever, of toont het puh'iek
zich niet geneigd meer offers te bren
gen, dan zal het beschamende feit
plaats moeten vinden, dat de rijkste
gemeente van ons 'and een beroep
doet op het Nationaal Steuncomité,
omdat het niet in staat is voor zijn
eigen armen te zorgen.
Het zou wel het meest Haagsche
van Haagsch fatsoen zijn I
SINTRAM.
Gedaanteverwisseling.
door W. A. TER POST.
De nog jeugdige vrouw van den
notaris was verzot op bezit van
een eigen hit.
Dat was sedert maanden liet top
punt van al hare wenschen.
Telkens als zij met haren man
_sprak over het ouderlijk Ivuis, vertelde
zij mei blijkbaren weemoed, hoeveel'
genot zij daar had mogen smaken o-p
de vele rijtoertjes, welke in het gezel
schap van vriendinnetjes waren ge
maakt met den hi tien wagen.
Da.n mande ik altoos zelf, ver
haalde 't- jonge mevrouwtje geestdrif
tig, en daarin vond ik m'n hoogste
genot. Wezenlijk, ais ik ooit nog
in het bezit van oen eigen liit mocht
komen, zou aan mijn vurigst verlan
gen voldaan zijn.
De notaris had sinds eonigo weken
'n sommetje op de postspaarbank in-
met 't doel, tegen December
jenoeg bijeen te hebben.,
vrouwtje ter gelegenheid van 't Sin
terklaasfeest eens te verrassen met 'n
heuschen hit.
Om in eens zulk 'n nog al bedui
dend bedrag uit zijn kas te nemen,
scheen hem wat te bezwarend toe,'
omdat hij nog niet zoo lang in de
praktijk was geweest en tot dusver
nog maar matig kon bestaan, aange
zien hij niet gefortuneerd was en lie-
geen beroep vvenschte te doen op
zijn schoonouders, die het wel dubbel
en dwars zouden kunnen verstrekken.
Telkens, ais 't jonge vrouwtje weer
zinspeelde op het bezit van een hit
glimlachte de notaris heimelijk, doch
zri niets, omdat hij veel hoopte en ver
wachtte van de voorgenomen verras
sing.
Op zekeren dag, in 't laatst van No
vember, moest hij voor zaken naar 't
nabijgelegen stadje, ongeveer een uur
verwijderd van het dorp, waar hij
standplaats had.
Van deze gelegenheid maakte hij
gebruik om met een betrouwbaren
handelaar te spreken en dien op te
dragen, om voor hem 'n mooien tam-
hit te koopen, lichtbruin van
kleur, zooals de hit was geweest-,
zijn vrouwtje in do omge-
het ouderlijk huis zoo vaak
had gereden.
Het slew van 't onderhoud was, dat
de handelaar binnen enkele dagen
per briefkaart zou berichten als de
gewenschte hit in zijn bezit zou zijn.
De briefkaart zou dan enkel bevat
ten: „gekocht", zonder meer.
Op den Sint Nicolaasavond, klokke
ijf uur, moest de bandelaar het ge
kochte dier door 'n geleider naar de
woning van den notaris doen over
brengen.
Bij aankomst moest de man drie
maal achtereen hard aan de bel trek
ken, na eerst den hit vlak bij de dour
bet hek te hebben vasigemaakt.
Dan moest hij snel verdwijnen.
De notaris zou het met de dienst
boden zoo zien te regelen dat mevrouw
zelf na 't ongewone bellen de deur
moest openen.
Dan zou zij eensklaps den fraai en
hii4 voor zich zien.
Mijnheer stelde er zich bijzonder
veel van voor en verkneuterde zich
reeds over de blijde woordjes, waar-
Trommel nog en waar woonde hij?
Doede naad was duur. Gelukkig
Alles stond dus goed voor elkaar.
Do Decemberavond brak" aan en In
stad en lande lieersch'ie de gewone
blijde stemming, die op don feestdag
van Sinterklaas nog duizenden har
ten zoo weldadig aandoet.
Ook de vrouw'van den notaris iMid
een surprise gekocht, om haar echtge
noot te doen deelen in de an n gen am
verrassingen welke, naar goed oud
gebruik, nog steeds aain aoovelen wor
den bereid op den geboortedag
den goeden Bisschop.
De anders zoo kalme notaris was nu
den geheelen dag «enigszins nerveus,
in het vooruitzicht van T welslagen
der verrassing.
De veekooper had 's middags den
hit nog eens terdege gerost en netjes
opgepoetst, zoodat het fraaie dier een
goed figuur moest meken.
Toen hij aan zijn knecht wilde op
dragen om den hit naar zijn bestem
ming te brengen, en hem op 't hart
wilde drukken, hoe verder gehandeld
diende te worden, kwam de veekoopei
Je weten, da'i de knecht door 'n zware
verkoudheid was aangegrepen en ziek
te bed lag.
Misschien kon Joris den hit wel
bezorgen, stelde de knecht voor; hij
helpt ons wel eens meer bij 't v©©drij
ven en kan wat best met beesten
gaan.
Joris? riep de veekooper ©enigs
zins aarzelend, Jo'ris! De man lca'n
goed met beesten omgaan; maar hij
lust wat al te graag jenever.
Maar, zoo hernam de knecht, als
u hem opdraagt, dat hij eerst den hit
ter plaatse moet bezorgen en 't niet
waagt, vooraf 'n bartel te koopen, znl
hij w el doen wat hem gezegd wordt.
"ei is omdat ik voor het oogen-
blik geen ander geschikt mannetje
weet, zei de veekooper. Enfin, lk zal
hem terdege de pen op den neus zet
ten.
Weldra was de handelaar in
sprek met Joris, die hem nu vergezel
de naaï den stal.
Het was reeds donker, toen de
leider met dein fraaien hic op weg
ging.
En denk er nu wel aan om
precies zóó te doen, als ik je gezegd
heb, zei de veekooper.
Joris beloofde alles te zullen v
richten, wat hem was opgedragen.
En recht doorgaan, nergens on
derweg pleisteren, hoor! Je moet er
uur zijn. Dat is de afspraak,
werd den geleider nog nageroepen.
Maak je volstrekt niet ongerust,
riep Joris terug; ik zal zorgen, dat het
zaakje goed voor mekaar kornL
Geleider en hit verdwenen in het
duister.
Even buiten het stadje, vlak aan
weg, stond, een kleine herberg,
't Gouden Hert" geheeten.
De liefhebbers van hiet Schiedam-
1 v vocht wisten, dat daar 'n groote
borrel werd verstrekt voor den civic-
lien prijs van maar 5 centen.
Gouden Hort bekoorde op dat mo
ment den geleider meer dan. dc
schoone hit,
Weet je wat, mompelde Joris bij
zichzelf,- toen hij den sterken aan
drang niet best kon weerstaan, ik ga
er gauw 'n paar nemen; dat zaakje
in 'n wip gedaan, en aanSionda loop
ik maar wat harder, dan kan ik nog
best om zes uur in *t dorp zijn.
Snel maakte hij den hit vast aan
het hek nabij de herberg, iets wat we
de daar 1 ©erscheirule duisternis
op lie'i gevoel af moest geschieden, en
stapte daarna haastig de herberg bin
nen.
Eenige jonge veMaTbedders, die
Joris wel kenden, zaten daar onder
onder luid misbaar te pandoeren.
Juist, toen weer gegeven moest wor
den, zag een der kaartspelers Joris
aa-i de 'toonbank staan, waar deze zijn_
eersten borrel in één teug naar bim-
an wipte.
Doe je mee, Joris? vroeg de Jon
ge speler.
Straks misschien wel; nu kan ik
niet.
Kan je niet? "Waarom niet?
Omdat ik 'n hit moet brengen
naar den notaris op 't naaste dorp.
Een hit? En waar is die dan?
Ik heb 'm hiernaast aan het hek
nstgezet
man, haast je maar niet; de
avond is nog lang.
Do overige kaartspelers staken do
hoofden bij elkander en voerden fluis
terend een gesprek.
BI ijkbaar hadden zij iets in den zin
n den geleider er eens te laten in-
loopon.
Toen Joris zijn tweeden borrel snul
den eersten liet volgen en wilde heen
gaan, riep een der spelers
Lust je er nog eentje, Joris
Nog nooit had de man zulk 'n vraag
met neen beantwoord en ook nu zei
hij alleen
Meen je 't
Natuurlijk, anders vroeg ik 'l je
niet.
Ga even bij ons zitten, riep
een ander der lustige gezellen, dan
krijg je er van ieder één.
Ei, ei, dat is rejaal I
Ja, man, het is maar eenmaal in
het jaar Sinterklaas en dan hebben
wij ook voor 'n armen lobber nog wel
een borreltje over.
Dat is mooimaar de hit op
perde Joris.
Nou, die zal niet wegloopei*
Ja, waar!....
Wat maar Enfin, als je bang
bent voor het dier zullen wij wol even
op het beest passen, voegde een der
jongelieden hem toe en toog met een
makker naar buiten.
Verzekerd dat de hit nu bewaakt
werd, zette de drinklustige zich ©ven
op z'n gemak bij de overigen neer.
Zoodra hij z'n glaasje geledigd had.
liet een ander er weer een vullen.
liet was echter bekend, dat Joris na
het genieten van een dozijn borreltjes
nog niet scheef in z'n echoenen stond.
Do hulpvaardigen, die zijn hit zou
den bewaken, volvoerden met allen
spoed het zooeven snel beraamde plan.
Zij wisten, dat in den stol da oude
ezel stond van uen groen teven ter,
Kees Taling, die om 'n uur of acht
naar zijn woning zou afrijden.
Haastig werd langoor naar buiten
gébracht en aan het hek vastgezet
toen maakten de grappenmakers den
hit los en voerden het fraaie* dier
naar de plek, waar zooeven nog de
ozel had gestaan.
Weldra waren de boosdoeners in de
herberg terug en onthaalden nu ook
Joris op een borrel.
Toen hij het laatste glas uitdronk,
vroeg een der snaken
Hoe Iaat moet je met je hit bij
den notaris zijn?
Om zes uur, luidde het ant
woord.
Nu, dan mag je wel haast ma
ken, werd hem toegevoegd, het
is aJ bijna half zes.
Ja, te drommel, de tijd staat niet
stil, beaamde Joris.
Hij groette en verdween.
Wat is bet donker geworden,
sprak hij, toen hij buiten den ezel van
hel liek losmaakte.
Met snelle schreden liep hij voor
den ezel uit en op een sukkeldrafje
volgde langoor den gefopten leider.
Do notaris had al herhaalde maleu
ongedurig op zijn horloge gekeken en
was in 't oogloopend zenuwachtig ge
worden, 't Was reeds vijf minuteu
over zessen en nog altoos werden do
drie rukken aan de bel niet gehoord.
Mijnheer had het zoo slim weten
aan te leggen, om beide dienstbodon
uit te zenden met een dringende bood
schap, en nu zou de veekooper hem
tenslotte nog teleurstellen.
De verrassing mocht niet in '1 water
vallen dat zou al te erg zijn.
Nog eens en nog eens werd het hor
loge geraadpleegd, terwijl de notaris
gejaagd de kamer op en neer liep.
Eindelijk, te kwart over zes, word
plotseling een vervaarlijk gerinkel
an de bel gehoord daarna nog eens
en nog eens.
Het jonge mevrouwtje schrikte er
van.
Marie, sprak de notaris, doe
even open als je wiltde beide mei
den zijn nog uit.
Besluiteloos en eenigszlns verwon
derd staarde zij hem aan met groote
raag-oogen.
Toe, doe 't maar, drong hij,
misschien is er wel bezoek van Sin
terklaas.
Dit gezegde prikkelde hare nieuws
gierigheid en zij spoedde zich naar
do deur, bijna op de hielen gevolgd
door haar man, die nu glunder lachte
en reeds bij voorbaat scheen te genie
ten van zijn zoo aardig verzonnen
verrassing.
Terwijl nu het jonge vrouwtje snel
de deur opende, balkte de ezel haar
eensklaps, bij wijze van avondgroet,
luid ió ia toe en het volle licht uit
gang bestraalde het vervallen
beest.
Mijnheer stond perplex en dacht
aan een hatelijke grap.
Maar wat rnoet dat beduiden
vroeg, met een merkbaar misnoeg
den trek op het schoone gelaat, het
jonge vrouwtje.
Nooit had zij haar man hooreii
•loeken, maar wat hij er nu uitflapte,
geleek er toch sterk naar.
Zonder verder een woord te spre
ken of aan eenigé opheldering te den
ken, ging hij naar zijn kantoor, stak
zijn fietslantaren aan, sprong op zijn
stalen ros en ijlde in razende vaart
naar het stadje.
Twintig minuten later rukte hij
zóó heftig bij den veekooper aan dc
bel. dal de onschuldige schelknop
naar buiten viel, zoodra het voorwerp
as losgelaten.
Do anders zoo kalme notaris kon
nu bijna geen woorden vinden, om
den veekooper zijn ergernis en ver
ontwaardiging te kennen te geven.
Zoodra de veekooper op de hoogte
der zaak was gebracht, viel hij uit
Daar zal die verwenschte dronk
aard wel ineer van weten. We gaan't
dadelijk onderzoeken.
De notaris vergezelde den ontstem
den handelaar naar Joris' woning.
De man was er niet.
Nu werd do knecht opgezocht en
deze meende, na te zijn ingelicht van
alles, dat Joris wel in ,,'t Gouden
Hert" kon zitleu.
Met versnelden pas ging het er op
los, en jawel, Joris had, juist na zijn
terugkeer uit het dorp, z'n tweede
glas oude klare te pakken.
De driftige veekooper trad op den
drinkebroer toe, greep hem verwoed
in de borst, schudde den man heen
en weer en bulderde hem toe
Leelijke lap van 'n kerel, wat heb.
j ij met den hit gedaan
Bezorgd, antwoordde Joris,
zich snel losrukkende.
Bezorgd? Neen, je hebt een ozel
bezorgd, hier en daar ze entoen
volgde oen lange reeks van onparle
mentaire uitdrukkingen.
Daar trad Jaan, do dienstbode,
naar voren, en zei op vrijpostigen
toon
Ze hebben Joris er tusschen ge
had. Zijn hit is op stal gezet en ze
hebben hem in 't donker rnet den
ouden ezel van Kees Taling naar liet
dorp laten gaan.
Zonder verder op den onthutsten
zondaar te letten, togen notaris en
eckooper naar den stal en jawel,
daar stond de hit, de Sinterklaas-
ci rassmg voor 1 jonge mevrouwtje.
Aanstonds maakte de veekooper het
dier los en zei
Nu ga ik het zelf bezorgen.
Onverwijld trok hij met den notaris
oar diens woning.
Klokke half acht wérd andermaal
drie malen woest aangebeld aan de
notariswoning.
Mevrouw, na het plotseling verdwij
nen van haar man in gissingen ver
diept, opende nieuwsgierig de deur.
s geen mensch te zien maar
ze ontdekte het mooie dier en riep,
werkelijk zeer verrast
O, >vat oen prachtige hit
la iii, balkte de ezel, die nog
altoos geduldig aan het hek stond,
waaraan even te voren de zooveel
fraaiere viervoeter was vastgebon
den.
De hit werd nu in het schuurtje
achter de notariswoning onder dak
gebracht en de kinderlijke blijheid
van het jonge mevrouwtje schonk
haar man de overtuiging, dat zijn
errassing toch niet geheel mislukt
Verspreid nieuws
van deoorlogsvelden
YERKENNINGS- EN GEVECHTS
VLIEGTUIGEN.
Men schrijft aan de „N. R. Ct."
De eerste taak van het snelle theg-
tuig was den verkenningsdienst fier
cavalerie over te nemen en te volma
ken, voor zoover die niet te veel iiet
nagaan van bijzonderlieden ten doel
heeft, daar de vlieger wel veel over
ziet, maar ook minder bijzonderheden
kan waarnemen.
Als éclaireure en koeriers doen
snelle ocudekkers zonder passagier,
die ten minste 120 K.M. moeten kun
nen afleggen, dienst. Voor nauwkeu
riger verkenningen moet een passa
gier, die wat kan schetsen of e
richt schrijven, aanwezig zijn. Daar
die machines vrij laag, alt-hans bene
den 800 meter, moeten vliegen, op wel
ke hoogte in den Balkan-oorlog en
ook in Marokko de vliegers niet eens
voor geweervuur veilig bleken, en dus
ook niot voor granaatvuur, zijn zij
dikwijls gepantserd. En daar geeu
vliegtuig tot dusver zijn vlag voert,
is vergissing in de-soort en den land
aard niet uitgesloten, zoodat de Frau-
schen dan ook sommige van hunne
vliegtuigen al van hun driekleur
voorzien hebben.
De uitrusting der vliegers met
draadlooz© telegrafie beperkt zich tot
een seininrichting, die klein kan zijn.
Seinen opvangen gaat niet. Het ge
raas van schroef en motor overstemt
alles, zoodat het gehoor hier niet te
hulp komt, en het gebruik van oer
rolais voor een sohrijftoeslel is door
het trillen der machine onmogelijk.
Ovor do bezwaren door interferentie
van de golven zou ook nog veel te
zeggen zijn. Men heeft nu nog dik
wijls geschreven berichten af te leve
ren, of kaarten. Opdat deze niet ver
loren gaan, of in "svijands handen
geraken bij het naar beneden werpen
(telkens landen zou te bezwaarlijk
zijn) heeft een Franschman een kleine
metalen bus geconstrueerd, om ze in
te doen. De bus is van onderen be
zwaard en draagt van boven eeu Ben
gaalsch-vuur-sas of sterk roekgevend
preparaat, dat door percussie-werking
omstoken wordt, als het busje den
grond treft. Hiermee is de kans op
zoek-raken ook in begroeid terrein tot
een minimum beperkt.
De gevecbtsvliegmachine, b.v. de
z.g. Zeppelin-jager, is, zooals men
weet, behalve met bommen, dikwijls
met een machinegeweer uitgerust te
gen vijanden in de luchtvlieger eD
luchtschepen. Zij zijn ook gepantserd.
Behalve pantser en wapening beslist
vooral ook de snelheid over den af
loop van het luchtgevecht. Eenige
moeite gaf het probleem van de ver
storing van het evenwicht der machi
ne door het afvuren van het schiet
tuig, men kwam dit echter spoedig te
.boven. Onder die machines zij'n er nl
enkele, die geheel van staal zijn, wat
Wright, die hout en weefsels het eeni
ge juiste materiaal achtte, zeker niet
verwacht had. Hun grooter gewicht
wordt door de.vermeerderde soliditeit
geheel goed gemaakt. De constructie-
iii oei lij Idled en kunnen natuurlijk
eerst bij ruimere toepassing verminde
ren, evenals de prijs. Meestal verge
noegt men zich met pantsering van
den motor en zijn koeler en van de
plaatsen van bestuurder en passa
gier.
Behalve de onlangs beschreven
bom van Guerre is ook die van Martfn
on Hale, twee Engelschen, in gebruik.
Dit is oen 9 K.G. zware, met'2 K.G.
trinitrololuol (als ontplofbare stof) en'
340 stalen kogels geladen, oen bom,
dio oen merkwaardige veiligheids-
inrichting heeft. liet ontstekings-
mechanisme door een schok is zeer
gevoelig, zoodat zij, ook als zij op
sneeuw of een andere zachte laag valt,
ontploft. De vlieger is echter gevrij
waard voor het gevaar, dat door een
snelle, licht met een schok gepaard
gaande landing, zijn bommen ontplof
fen, doordat het ontstekingsmechanis
me gegrendeld is, en eerstdoor het
vallen van de bom over een afstand
van pl.m. 50 meter vrijgemaakt
wordt. Dit kan vrij eenvoudig gebeu
ren door een klein luchtschroefje, dut
door den val gaat draaien en een
daaraan als as bevestigde stift met
schroefdraad, die de grendeling uit
maakte, losdraait, waarna een schok
de ontsteking teweeg brengt.
Een veel betere bescherming dan de
pantsering der vliegtuigen, en die zoo
wel voor dc verkenners als voor do
bommenwerpers van belang is, wordt
bereikt door hen zoo goed als o n-
zichtbaar te maken, althans van
beneden af. Dit merkwaardige resul
taat is grootendeels bereikt door voor
de draagvlakken doorzichtig mate
riaal le gebruiken, waarvoor cellu-
lose-acetaat, een ook voor films ge
bruikte stof, uitstekend dienen kan.
Wel zijn zulke draagvlakken zwaar
der dan de gewone, maar de toene
ming van het gewicht door pantsering
zou toch meer bedragen, nog daarge
laten, dat oe onzichtbaarheid beter
bescherming biedt, dan liet beste
pantser. Do cellulose-acetaatplaten
worden met een bouten geraamte tot
één geheel vereenigd, of ook wel met
metaaldraad doorweven, waarvoor
aluminium heel geschikt is, daar het
niet alleen licht is, maar ook weinig
afsteekt in de lucht. Een soort zijde
achtig doorschijnend weefsel wordt
ook wel ter versterking gebruikthet
doet tot de doorzichtigheid nog min-
der af, daar de lichtbreking der pla
ten en van 't weefsel overeenstemt.
De bestuurder heeft het voordeel,
door de draagvlakken niet in het uit
zicht op zijn machine en de omgeving
belemmerd te worden, cn uit het oog
punt van veiligheid is Let oen pracn-
tig succes, dat op 300 tot 400 M. hoog
te een dergelijk vliegtuig, waar in-
plaats van de 40 M2. draagvlak, die
het zoo zichtbaar maken, nog maar 1
tot 2 M2. ondoorschijnend materiaal
aan zijn overgebleven, niet meer mot
succes onder vuur genomen kan wor
den. Ook bij landingen steekt het niet
sterk tegen de omgeving af. die men
er doorheen blijft zien.
Do geduchte moreele uitwerking van
zoo'n onzichtbaren vijand, en het be
lang voor den vlieger veilig tot op vrij
geringe hoogte te kunnen dalen voor
zijn vorkenningen of vernieling, kun
nen liet licht overschat worden.
BROEDERS IN 'T VELD.
In het Engel sche leger dienen nu
drielingen, de gebroeders Jones, twee
hetzelfde regiment. Een vierde
broeder, die in Canada, was, is terug
gekomen en heeft ook dienst genomen.
De moeder, een weduwe, i3 uit naam
den koning van Engeland met
haar vier zonen :in het leger geluk
gewenscht.
DAMRUBRIEK.
HAARLEMSCHE DAMCLUB.
AUe correspondentie deze rubriek betreffende, gelieve men te richten
aan den heer J. Meijer, Kruisstraat 34, Telephoon 1543.
PROBLEEM No. 621,
van D. Wartena.
(Eerste publicatie).
M
w
6
K
s
15
a
B
fe
25
n
«1
M
Él
lt
35
a
1
w
45
la
Zwart. 16 Schijven op 2, 3, 5, G, 7, 10, 15, 20, 26, 28, 29, 30, 34, 39, 41 en 41
WIL 12 Schijven op 9, 11, 16, 17, 18, 19, 23, 31, 32, 37, 38 en 46.
BLADPROBLEEM.
(Op te lossen van het blad, zonder
bord en schijven te gebruiken).
j§§
HÉ
Éi
6
m
m
«j
e,
m
m
xi
2
2
B
15
16
H
m
s
25
26
2
1
M
ji
m
85
86
J§
M
M
1
'J
B
m
H
45
46
m
Zwart. 9 Schijven op 6, 7, 8, 9, 10, 11, 20, 25, 37 en dam op 50.
Wit. 8 Schijven op17, 19, 22, 27, 34, 35, 38, 39 en dam op 43,
