MODERNE KUNST.
Van buiten mooi -
Van binnen goed!
straiics, die tegen onverelerfcte steden
of Handelshavens gericht zijn, gemak
kelijk zijn uit te voeren, doet de
Norddeutsche opmerken, „dat dozo
vei--klaring met zulk eon mate van ze
kerheid de waarheid voorbij streeft
cis men haar zelfs in Engel sch© oor
logsbulletin» niet gewoon is. Uit En
gelsche berichten van andere zijde
blijkt alleszins duidelijk, dat do kust-
batterijen het vuur dor Duitsche sche
pen beantwoordden; onveraterkt© ste
den echter beschikken niet over kust-
batterijen. Buitendien Is algemeen l>e-
kend, dat do beschoten steden steun
punten voor do vloot waren. De waar-
li- Isliefdo van de Engelscho rappor
ten wordt ook bewezen door de zin
snede, die van DuiteChc verliezen ge
wag maakt. De Engelsche admiraii-.
te it beeft voor dergelijke opgaven geen
de minste gegevens".
Het Engelsche Persbureau deelt
mede, dat het geen bericht heeft ont
vangen, dat twee Engelach© torpedo-j
vernielers gezonken zijn, zooals in tie
Duitsche diöödlooze telegrammen
werd medegedeeld.
In groot'-Driltnnnië, zegt do mari
tieme medewerker van do „Tintos",
zullen enketen hun verbazing er over
te kennen geven, dat de Duitsche
schepen naar busten konden komen,
maar zij kennen de moderne wijze
van oorlogvoeren niet. Ofschoon de
Britscho vloot feitelijk de Noordzee
beheerscht, beteekent d'it niet, dat do
Duitschers hun havens niet kunnen
vei la ten. Integendeel, onze Britse he
zcéiui wenschen dut zij dit doem Wij
bewaken do zee aan do Duitsch© kust
niet oiu pogingen der Duïtsche vloot,
om in open zee te komen, tegen to
gaan, maar on-, zulke l»ew©gingen te
rapporteer©». De tocht van oen klein
eskader siioM© schenen naar onze
kust bewijst niet. dat een grootcr aan
tal schepen vooral nis ze vergezeld
zijn van transporten, een gelijke kans
op succes hcblen, noch dat, zelfs in
dien de laatste hun bestemming be-
ro-kten, de troepen zouden kunnen
landen. Ook ls het niet mogelijk, dat
wij een grootere macht kunnen heb
ben op iedere plaats, die do vijand
kan kiezen voor een raid van diezo
soort naar onze Oostelijke kust, want
men moet niet vergeten, dat ortee
Oostelijke kustlijn 600 mijlen lang ls
en onze vloot andere plichten te ver
vullen heeft.
Door den laten zonsopgang wordt
gelegenheid geboden voor bewegingen
van deze soon, die met zoo gemak
kelijk uitgevoerd worden als dö nach
ten kort waren. De afstand van Hel
goland Haar Flam borough Head of
Hartlepool is ongev. 300 mijlen en van
Borkum nog minder. Schepen met
een snelheid van 20 knoopen konden
dezen afstand in 15 uur afleggen. Het
is thans om 5 uur volmaakt donker
en als de schepen om dien tijd ver
trokken, kot den zij om 8 uur den vol
genden morgen bij onze kust zijn,
Terwijl dus geen voorzorgsmaatre
gelen beletten kunnen, dat de Duit
sche schepen de Britsche patrouilles
aan eigen kust wegjagen of ontwij
ken en in 'ie duisternis over dc Noord
zee gaan, bestaat er altijd kans, dat
zij op hun terrg-tocht een overmacht
ontmoeten.
Uit het verre Oosten
DE VEROVERING VAN TSINGTAU.
Dc „Times" ontvangt uiit Peking,
onder dagteekening van 17 November
een verhaal van zijn correspondent
o de krijgsverrichtingen, welke
leidden tot de vermeestering van de
Duitsche bezetting Ts tog tam door de
veroenigd© Japansdhe cm Britsohe
strijdkrachten.
1G November zijn de zegevierende
strijdkrachten de veroverde Duitsche
vesting Tsingtau binnen getrokken.
Op 7 November, 76 dagen nadat Ja-
P den oorlog liad verklaard, maar
nauwelijks een week nadat de Japan-
soh" belegerlngskanonnou in positie
waren gebracht voor een bombarde-
mént in samenwerking met de ver
bonden vloten, werden de witte vlag
gen op de verschillende Duitsche for
ten gchescben. De laatste ademtocht
v-- den laatsten Duitschar werd voor
de verdediging niet opgeêlscht, Het
einde kwam waarlijk zeer onver
wacht 4042 Duitsche officieren en
soldaten, gezond maar eenigazins
vermoeid, s'a&kuen hun verzet.
De landing van de Japanners ge
schiedde op 2 September, maar eerst
o.- den 27sten kónden zij de eerste be
langrijke positie van den vijand be
reiken. Het Britsohe contingent
landde eerst op 23 en 24 September
o' daar hei een korteren afstand had
af to leggen, kwam het aan juist toen
d Jupanners hun eerste schermutse
lingen op 28 September hadden be
ëindigd-
De Japansche bevelhebber, generaal
Kaniio, rekende op heftig en krachtig
verzet en zijn verbazing was dus
groot, 'toon de buitenste verdedigings
werken reeds in een dag vielen, in
plo-'s van in de drie dogen, die hij
er voor gesteld had. Tot deze werken
behoorde ook dc Prinr. Hein.rlch-hou-
v<J Van hier af konden alle forten
rondom Tsingtou worden gebombar
deerd en het is nauwelijks te geloo-
vtn, dat de Duitstihera den heuvel zoo
spoedig hebben ontruimd, indien te
•waarlijk, zooals het heette, tot den
loatstcn man stand wilden houden.
Di afwachting dat hot belegerings
geschut op den Prinz Hoinrich-liouvel
«ou zijn opgesteld, logden de aan
vallers steeds weer nador tot de ves
ting de loopgraven aan, waarbij nu
en dan lichte schermutselingen met
do Duitschers plaats hadden.
De blokkeerende vloot bombardoor-
da van tijd tot tijd do vesting en teen
October in hot lan<t kwam, besloten
du Japanners aan do noncombattan
ten, gelegenheid te geven, do vesting
m verlaten, altijd nog in het geloof,
dat. do Duitschers tot hot laatste stand
zouden houden.
Ou 15 October kregen do Arnerl-
l.aanscKe consul, vole dames dn kin
deren en eenige Clii neezen VTijgeleide
en hun vertrek scheen er op le wijzen,
dat he-t Duitsche garnizoen besloten
was lot don laats ten droppol bloed:
weerstand te bieden.
In het laatet van October was het
belegeringsgeschut opgesteld en op
31 October, den verjaurdag van den
keizer van Japan, was de aanvang
bepnaJd van een algemeen bombanle-
ment van de artillerie van do vloot
on to land. Alle forten kregen hun
deel, brand brak op verschillende
-plaatsen aan de buitenhaven ui't,
olietanks vatten vuur en dichte wol
ken zwarte rook stegen op. In de ha
ven werd op den eersten dag een ka
non neorboot vernield en do (Oosten-
rijksche) kruiser „Ivaiserin Elisa
beth" ging op *2 November te gronde.
Oip dien dag werd ook hiet fort litis
tot zwijgen gebracht en een doel van
de infanterie der belegeraars rukte
vooruit. Op 3 November werden de
installaties voor he„ elecbrlsch licht
en liet draadloozo station verwoest
en onder oen vroaselijk gesdhut- an
woervpur rukten de belegeraars nog
verder vooruit. In eten nacht van den
Gden naderde het einde dar verdedi
ging, al begrepen de belegeraars dit
nog niet.
Gedurende den nacht schoten de
vijandelijke kanonnen met tusadien-
poozen. De infanterie, voorwaarts
dringend, bezette de centrale stellin
gen op de voornaamste verdediging»-
iinie en to 1 uur 40 in dien morgen
van den Tden een fort in liet Westen.
Te 5 uur 10 werd de middelste batte
rij op den Sjaoton-ticuvel genomen en
25 minuten later de oostelijke batterij
van Taktoentsjto en het Tsjoeugsjia-
wafort in het westen. Dat gaf den
belegeraars gelegemhoid in massa op
te I-ukken. Kor;, na het aanbreken van
den dog werd besloten de overblijven
de forten te bestormen. Maar tussohen
6 uur en 7 uur 30 verscheen de witte
vlag op de verschillende forten. Des
aevonds van den 7den te 7 uur
50 waren de capitulatie-voor
waarden gotoekanid; do Duitschers
aanvaardden, onvoorwaardelijk, do
Japansoho voorwaarden. Aan het gar
nizoen werden do militaire eerbewij-
z.toegestaan en op den lOdon werd
de vesting door generaal Meyer-Wal
deck aan generaal Kamio overgedra
gen.
Duiisciilaivds beziH in China was ten
einde.
L>o gouverneur en 200 Dudtsche offi
cieren en 3841 onderofficieren en man
schappen, benevens vele noncombat-
tanten werden krijgsgevangen.
De Japansche Landmacht bij deze
operaties betrokken telde 22980 officie
ren en manschappen en 142 kanon
nen.
Do Japonsahe verliezen bedroegen
236 gesneuvelden en 1282 gewonden.
J)c Britsche strijdmacht, onder ge
neraal Barnardteton, telde negen staf
officieren, 910 man van het 2e batal
jon South Wales Borderers en 450
Sikha.
De Britsohe verliezen. waren 12 ge
sneuvelden, een sterfgeval wegens
ziekte en 61 gewonden, onder wie 5
officieren.
Allerlei
BÖLOW TE ROMB.
Fürst von BCilow is in Roino aange
komen waar hij, zoo als men weet als
Duitsch gezant aal optredien
DUITSCHI.AND EN HET FRANSCHE
GEELBOEK.
Door middel van de „Nordd- Allg.
Ztg geeft de Duitche regeering of
ficieel baar meeningen te kennen ten
aanzien van het Frunsche geelboek.
„Hot Franeche geelboek bevat 159 ten
deel o omvangrijk© documenten, die
blijkbaar zijn uitgekozen en geschikt
gemaakt om Rusland schoon to wos-
schen van liet verwijt, dat bot den
oorlog heeft veroorzaakt, en de ver
antwoording op Duitschland te schui
ven
Wij moeten oris voorbehouden op
bij zonderheden van de publicatie na
een nauwkeurige bestudeering terug
te komen. Reods thans echter kan ge
zegd worden, dat liet' den Franschen
minister van oorlog In Maart 1913 m
handen gekomen dusgezegde cvfficieole
Duitsche geheime rapport, betreffen
de versterking van het Duitsche leger
dat ook reocls een onverdiende belang
stelling gevonden heeft ln de neutrale,
pons, niets meer dan een grof verzin
sel is. Welke de .betrouwbare bron"'
■is, waaruit het document te voor
schijn kwam. weten wij niot, In ieder
geval heeft geen der Duitsche offi-
cioole beoordeclers zich er mede be'.ig
gehouden. Naar het schijnt is liet go-
h-ime rapport van I'ransche agenten
afkomstig, en de publicatie in het
Fransche geelboek had slechts ten
doel de goede verhouding tusschen
DuitsclUaud en zijn boodgenootcn in
go vaar te brengen, en de neutralen,
met name Holland en Denemarken
togen Duitsch land op te hitsen.
Do volkomen onwaarheid van <lit
maakwerk blijkt bet best uit de bewe-
ring, dat het doel der Duitsche poli
tiek zou zijn de lieersfchapfl1] van
Duitse bland oier de geheele wereld
uit te breiden, de kleine volken te
onderdrukken en de oude gebieden,
die 'n duizend jaren geleden eenmaal
tot het Duitsche rijk behoord lusbbcn,
als Bourgondië en hot Baltisclie ge
bied. voor Duitschland terug to ver
overen, Geen eriifctig mensch in
Duitschland heeft zich ooit zulke fan-
tasteen 'in hot hoofd gehaald.
Even belachelijk zijn andere in het
eerste hoofdstuk van het geelboek in
T werk gestelde pogingen, door offi
cieel rapporten van F ran ache agen
ten in Duitschland geloofwaardig te
maken, dat Du itschland een gei aar
zou opleveren voor den wereldvrede.
Onderwerpt men do documenten, j
waardoor de naar 't beet reeds Jaren
lang aanwezige oorlogszucht,igheid
van Duitschland moet worden bcwe-
zen. aan. een nador onderzoek, dan
vindt men dat het voornamelijk rap-
iwirtun ziin van militaire on 'mariiae-
atlaché's, blijkbaar berustend© op
mededeelingen van zeer liedenkeüjke
agenten".
HET IJZEREN KRUIS VOOR DEN
DUïTSCHEN RIJKSKANSELIER.
Van Duitsche zlj<lo wordt gemeld,
dat de Keizer aan den rijkskanselier,
Von Bethmann Hollweg, het IJzeren
Kruis eerste klasje heeft verleend,
OVER VREDE.
Do „Avondpost" meldt:
Een Hagenaar heeft 30 Nov. dus
vóór liet verzoek van Z. H. den Paus
bekend was don volgenden brief
gericht tot do hoofden van alia oor
log voerende Staten:
„Binnen enkele dagen zul het Korst-
avond zijn.
M.jno moedor leerde mij roods als
kirwl het Kerstlied der Christenen,
dat aanvangt:
„Vrede op aarde".
...Eon eenvoudig Hollander vraagt
u eerbiedig, maar duizenden vragon
dit met hom:
Maakt Gij voor de Kerstdagen do
woorden van dozen Kerstzang waar?"
D:> Hagenaar heeft daarop namens
president Poincaré liet antivoord ge
kregen chat „Frankrijk, dat hot voor
werp van oen brutaio en van te voren
beraamde aanranding is geweest, in
het heiapg van do humaniteit zelf
oen definitief horstel voor zich en zijn
bondgenootan moet verkrijgen, aleer
het Je wapenen nederiegt".
HET „BOEK VAN KONING
ALBERT".
Te Lond'en is het „Boek van koning
Albert" verschenen, dat ten bate van
het Belgische ondersteuningsfonds
verkocht zal worden. Het bevat bij
dragen van 240 staatslieden, politici,
geleerden, auteurs, componisten en
kunstenaars uit de landen der Tripte
Entente en het neutrale buitenland.
Louis Couperus schrijft
„Tot hot edele België, slachtoffer
eenér wereldtragedie, wordt aller
sympathie uitgestrekt gelijk moeder
lijke handen, begeerig om haar ril
lende smarten te verzachten. Tot haar
edele souveretoen, koning Albert en
koningin Elizabeth, richt een koor
van mededoogen dezen kreet: „Wau-
jioont niet.
Dr. Fredertk van F,eden schrijft
„Hulde en sympathie voor de Bel-
geu en hun koning."
DE KONINGEN VAN SKANDINAVI5.
Vrijdag hoeft te Malmö de aangc-
kondigde ontmoeting plaats gehad.
Do begroeting der vorsten was zeer
hartelijk.
De conferenties zijn dadelijk aan
gevangen.
Voorts wordt nog uit Malmö ge
seind
„De huldigtogsbelooging der studen
ten voor de drie koningen, die Vrij
dagmiddag werd gehouden, bood een
schitterenden aanblik. Een groot-e,
menigte menschen vu'do de groote
markt waaraan het residentie-pa-,
leis 'igt.
Ongeveer 500 studenten met 14
vaandels vormden een optocht.
De koningen werden toen zij op het
balkon kwamen, met groote geestdrift
toegejuicht.
De voorzitter van het studenten
corps uit Lund hield een toespraak,
waarin hij met nadruk er op wees.
dat de bijeenkomst der koningen een
gelukkige, historische gebeurtenis
gedurende dezen oorlog was Hij ein
digde zijn rede met een viermaal her
haald „hoera" van het Noorden op
de drie koningen. Daarop werd het
Zvveedsche volkslied gezongen.
Ten slotte trokken de studenten zin-
gond voorbij de koningen, die harte
lijk groetten."
INGEZONDEN MEDEDFEt.TNGEN
A 30 Cts. per regeL
Corsetten nsar maat.
A.PASSENS. Gav.1825. Tel.83 93.
(Ateliers voor reparatiën). Reguliers
gracht 81, voorh. O.Manhulsp, A'dam
Baneodlgthedea roer Huisvlijt
ob SaidonarteU
VRAAQT CATALOGUS
F. BEERKENS Co.
Kunstatelier - Venle
Onze bekende Kerstbus, kun-
stenaarsentwerp, prachtig, In
geïmiteerd oud zilver, Is weder
In de zaken, die onze koffie
„HAG", do caffeïnvrije boonen-
koffie, verkeepen, verkrijgbaar.
Inhoudl pond. Prijs slechtsf 1.
Ksffee-Handols-Aktlengesslljchaft,
Amsterdam.
Stadsnieuws
OOST EN WEST.
In de ldeine concertzaal van de Soc.
Vereeniging hield Vrijdagavond de
lieer A. G. Boes voorna leden en ge-
uoodigden van de vereeniging „Oost
en West" afd. Haarlem, een lezing
over „Dc inlanders en hunne bescha
ving".
„Langen tijd, aldus luidt in hoofd
trekken 't verhaal van den heer B.,
was Indië voor Nederland niels dan
een bron van grove winst. Gelukkig
zijn die tijdon veranderd. De inlander
Is ïhans geen vijand, maar een vriend
van het Nederlundsche gezag, wat de
geschiedenis van da laatste eeuw,
wat opstanden enz, betreft, duidelijk
laat zien. In de laatste 90 jaar toch
kwam op Java bijvoorbeeld geen op
stand van beteekcnls voor.
Do inlander is behept met twee
„kwalen". Hij heeft een onbepaald
aantal vaders en moeders en lijdt in
de tweede plaats zoor aan ingewands
ziekten. Dit blijkt uit hot volgende
Wil de inlandsohe bediende een dag
vrijaf hebben (wat meermalen go-
beurt) dan is een vader of oen moo-
der van hem gestorven. Bij do begra
fenisplechtigheid moet de diepbedroef
de zoon natuurlijk tegenwoordig zijn.
Heeft hij daarentegen eens zijn tijd
met luieren doorgebracht, en treft
hem een verwijt van zijn heer, dan
heeft hij bijna altijd aan hevige buik
pijn gesouffreerd.
De bevolking van Indië laat zich
vordeelen in twee groepen, de Euro-
>eanen en daarmee geüjkgestelden
Japann-rs b.v.) en Inlanders en daar
mee gelijkgestelde:!, waartoe de Chi-
neezen behooren. GOO.OOO Chtoeezen
teU Nederlandsch-lndïö, dat is
heel wat moer vertegenwoordigers
van 't gele, dan van 't Germaansche
rasslechts 80.000 Europeanen vertoe
ven in Insulinde.
Een tweetal hoofdvolken kan men
in Didiü onderscheiden de Maleiers
en de Papoea's, respectievelijk bewo
ners van het Westelijk on van het
Oostelijk deel van Nederlandsch-In-
dië. Tuaschen deze twee stammen In
staan de Alfoerenook wat bescha
ving betreft, houden zij het midden
tusschen Maleiera en Papoea's.
De beschavlngistoostand van de Al
foeren verschilt van die van de ove
rigen.
Wat de bevolking van Java betreft,
deze is te verdoelen in Javanen (16
millioen), Soendaneezen (7 miUioen).
Zeer loopen de karakters van deze
volkeren uiteen. De Javaan ia zeer
ingetogen en schijnt bijna geon op-
vliegendheid to kennen. De Soenda-
nocs is het tegendeel van den Ja
vaan. Ilij Ls zeer luidruchtig, kleedt
zich opzichtig, enz. Dc Madoerees ten
slotte is beiden de baas. Waar hij in
Indië komt, lijden andere volken de
nederlaag, welke superioriteit te dan
ken is aan zij:n vlijtig, vruchtbaar
leven.
In aUes is do Javaan even lang
zaam, ook wat do wraak betreft.
Heelt iemand hem diep beleedigd,
dan toont niets wat innerlijk in hem
omgaat. Met vergif of andere stoip-
middèlen v-uert hij zijn wraakgevoe
lens uit. De Madoerees daarentegen
ziet er geen bezwaar in zijn tegenstan
der te dooden. Dat 't gerecht hem daar
voor straft, is iets, dat naar zijn oor
deel vanzelf spreekt.
Ook wat de tulen betrefL, bestaan op
Java groote verschillen. De vertegen
woordigers der rassen verstaan el
kaar niet eens. Trouwens, geheel In-
dié is een dankbaar terrein voor taal-
stuuic. in de Muiutmssa -worden bij-
vootbeekl onder 200.000 menschen ze
ven onderling zeer verschillende talen
gesproken. De Mnleische laai evenwel
wordt overal verstaan. Dit is te ver
klaren uit hel lelt,, dat de Maleiers
doui deu geheelen Archipel met hun
schépen kwamen en natuurlijk do
Malelsctie taal met zich brachten.
Hoe kleedt de ih'onder z'cli?
Natuurlijk z.jn ook nier gioole ver
schillen te bespeuren, al komt ui
hoofdzaak aller kleeding door de z.g.
beenbeklceding en hel jasje zonder
knoopen» overeen. De hoikieeding op
Java en elders schrijft overigens een
ontbloot bovenlijf voor.
Ook dc hoofdbedekking is een punt
van teedere zorg voor vele mannen.
Er zijn er, die ecu uur besteden aan
het plooien van hun hoofddoek, die
niet de grootste zorgvuldigheid wordt
geplooid en gevouwen. Een Javaan
durft in gezelschap niet verschijnen,
wanneer zijn hoofddoek niet perfect
in orde is. 't Gevolg is dan ook, dat
ecu Javaan altijd een spiegeltje
bij zioh heeft. Een Madoerees
vindt al die zorg onpractische
moeite en houdt zich er dus met mee
op. De Europeesche kleedmg wordt
maar lieel zelden door inlanders go-
dragen, of 't moot zijn door diegenen,
die zich verbeelden, er bijzonder def
tig mee uit te zion, maar zich inder
daad lx-!>|K>Ue!.tjk toetakelen.
Eun Al roer, die b.ure.peesoli gekleed
loopt, draagt een gokleede jas of een
smoking. Minder gaat het waarWjk
niet! Daarbij past bij deftige gelegen
heden eon hoc go hoed. Hij zelf be
zit zoo'n hoofddeksel niet: Maar t
dorp bezit er een, die nog wel -met
schoensmeer glimmend gemaakt
wordt.
Op het punt van huisvesting is dc.
J uraan s|k>edig tevreden, wat vastgo-
stampte aarde, levert hem een vloer,
wat baml>oe<riet.jos muren en dak.
Op Celebes heoft men de eigenaar
digheid, dat oen huis een. heele familie
herbergt. Tolkens wanneer een man
nelijk lid der familie huwt, wordt
aan het huis een uitbouwsel beves
tigd, waarin het jonge paar trekt.
Vaak hoort men, dat do inlander
van nature dom is. Hier is weinig
van a«u. Maar zijn geheel o inborst en
aanleg maken, dut hij niet begrepen
wordt Aardig is liet, dal inlanders
zich ïuooil do moeite gaven, na to gaan
lii03 oud zij zijn. Zoo komt het, dat zij
vaak met eon ernstig gezicht bewe
ren 100, 120 jaar oud te zijn. Ze heb
ben dan wel eens van een ramp of
een andere gronte gebeurtenis go-
hoord. verbeelden zioh, daarbij go-
woest te'zijn, en komen er zoo toe,
hun leeftijd met eenige tientallen ja
ren te verhoogen.
Do bewoner van Indië is Mohamme
daan en ook daaruit vloeit voort, dat
hij vaak dingen doet en. zegt, dio de
Europeaan dom noemt, terwijl zijn
antwoorden of daden een diej>ere J>e-
suhouwiug waard zijn. Mag de
inlander gewoonlijk het niet ver
brongo in de wiskundig© vakkon,,
makkelijk talen anöfieert.
Over natuurlijken aanleg heeft hij
gewoonlijk niiet te klagen.
Ken groote mate van onversclüllig-
Iietd kenmerkt hem. Die on-
vorachllligheid ls oorzaak, dat do
pest- en cholera bestrijding zooveel
tegenlcanting ondervinden.
De luiheid van dan inlander moet
niet overdreven worden, 't Gebeurt
natuurlijk wel, dut zijn werkloosheid
den Europeaan frappeert, maar vaak
geeft do natuur hem Yoor zeer weinig
moei(© allö3 wat tot zij'n levensondor-
houd noodig ia De Sngobouw is hier
een voorbeeld van. Ziet men daaren
tegen do zorg, die hij elders aan zijn
rijstvelden besteedt," dan mug men
dm akkerman toch niet van luiheid
beschuldigen.
Do bewoners van de MoJukkóu be
hooren tot de eerste groop. Zij voeren
niets uil dan eens per maand twee a
drie dagen wat sago kloppen. Des
avonds trekt do man er op uit,
om eon eindje in zee op Visoh-
vangst uit to gaan. In zijn prauw
ligt hij dan don ganschen nacht to
slapen; ©ou paar maal haalt hij z'n
netten oji om te zien, of al een
vischjo zich heeft laten verschalken.
Zoo brengt hij den nacht „zwoegen
de en slavende voor zijn dugelijksch
brood" door. Gemiddeld slaapt hij 18
uur per dagl
Zijn Moliammodaan-zijn veroorlooft
den inlander, meer dan éón, tot 4
vrouwen toe zelfs er op ma te houden.
Eea gezeten man lieelt w or kot ijk meer
dan een vrouw. De eenvoud.ge ech
ter neemt één vrouw, laat zich eenige
koeren scheiden, wat hem op f 2.50
komt en leeft met oen andere uitver
koren© kalm ©on.gen tijd verder.
Toch komt op Java een strooming
onder du vrouwen, om nooit to hu
wen met eon man, die reeds gehuwd is.
Do Inlander heeft vele fijne trekjes,
die de Europeaan, die zich boven don
inlander verheven acht, ten oenen-
mal© mist. Zoo l>estaat bij liet eten
bijvoorbeeld een étiquette, die onmis
kenbaar op een groote beschaving ©n
een fijn gov oei en wijst.
Gaarn e baad t de in dander zich.
Tanden poetsen en dergelijk© reinl-'
ging geschieden dan tevens. Evenwel
gijin de baders n:et altijd even kies
keurig op 't water, waar zij inkrui
pen. 't Water in de Indische dorpen
hoeft somtijds de kleur van 't vieae
grachtwater van de Hollandsche ste
den.
Na dat deel van de lezing werd ge
pauzeerd. Na <1© rust werd een serl©
lantaarnplaatjes vertoond, waar liet
bovenstaande in beeld gebracht, op
het scherm verscheen. Over eenige
volksgebruiken als het Wajangspel
en d© hanengevechten werd het woord
gevoerd.
Een applaus beloond© den heer
Boers voor zijn ntenessant© lezing.
De heer P. Th, J, Broudgeest, voor
zitter der afdeeling dlankte den spre-
BESTUURDERSBOND.
Men schrijft ons
Door den Haarlemschen Bestuur-
dersbond is een adres gericiit aan de
gemeenteraden van Haarlem en Scho
ten, om ter gelegenheid van het Kerst
feest een extra uitkeering te doen aan
lieu, die een gemeentelijken toeslag
ontvangen op hun werkloozen-uitkec-
ring. Eon zelfde verzoek is gericht aan
het Algemeen Steuncomité voor dc
niot-verzekerden.
Tevens wordt in een adres aan don
Haarlemschen gemeenteraad verzocht
om het besluit inzake het vorleenen
van huur toeslag zoo te wijzigen, dat
hierbij geen sprake is van „betaalde"
huur, maar de toeslag in ieder geval
wordt uitgekeerd.
In do toelichting wijzen adressanten
er op, dat dez© zaak bij het Algemeen
yteuncomité veel eenvoudiger gero-
igeld is, daar toch wordt d© toeslag
verleend zonder eenige beperkende be
paling. Blijft het besluit van den ge
meenteraad van kracht, dan wordt
een groote onbillijkheid begaan, jui3t
tegenover d© arbeid era, die door het
vormen van workloözenkassen zich
groote opofferingen hebben moéten
getroosten.
Ook is vanwege den Haarlemschen
Bestuurdórsbond opuieuw bij het Ge
meentelijk Werkloozenfonds aange
drongen op een betere regeling van de
uitkeering aan lion, die gedeeltelijk
werkloos zijn.
Uit de Omstreken
Z ANDVOORT.
G e m e o n 'i r a a d.
De voltallig© Raad heeft Vrijdag
avond vergaderd onder voorzitter
schap van den burgemeester, den heer
J. BEECKMAN.
Na de voorlezing <Ler notulen vraagt
de heer WIJSMAN om er in op te ne
men zijn vraag betreffend© do diph-
'oheritis, in de vorige zitting gedaan.
Men scheen het toen al niet prettig to
vinden dat die vraag in een openbar©
zitting gesteld word. Dat kourt spr. af.
Ds hoer SLAGVELD meent, dat ©en
antwoord ter zak© in gesloten zitting
was toegezegd.
De Raad geeft teekenen van in
stemming.
Tot de aanvulling wordt besloten.
Aan doofde zijn de ingekomen stuk
ken.
Verzoeken om ontheffing van strand-
pacht onz. worden om advies in hnn-
dc- van B. en W. gesteld.
Vergunninghouders hebben een re
quest. aan den Rand gericht,, waarin
zo verzoeken oim den sluitingstijd der
café's van 10 op 11 uur te brengen. Do
burgemeester beschikte afwijzend op
hun aan vankei ijk-gedoan verzoek.
Het s\.uk wordt thans voor kennis
geving aangenomen; het sluitingsuur
is in do verordening vastgesteld.
Voorgesteld wordt, de aan to gano
kasgeldlcening van f 36000 af te
lossen voor 31 Dcc. 1915 en 'tegen eon
rente niet iioogeo- dan 1 boven het
promessen-disconto van do Neder-
landsc-he Bank. D»t voorstal betreft al
leen een redactiewijziging ln d© aan
gegane tijdelijke peldleening.
Daarna gnat d© Raad aan 't benoe
men.
Tot lid van het Burgerlijk Armbe
stuur wordt benoemd de heer P. van
de Geer (aftr.) met 3 stemmen Op don
heer v. Toomborgen.
De gemeente-accountant, de heer J.
H. M. H. d© Rode te Haarlem, wordt
voor een jaar herbenoemd (liét sala
ris is f 325).
In verband mot de tijdelijke afwe
zigheid van den BChdolarts den heer
P. Varekamp, stellen B. en W. Voor,
óm "do schoolartsen, dia op 1 Jan nar
a.s. aftreden, ditmaal niet voor 2 jnn»
in ar voor 3 maanden te benoemen)
B. on W. willen den bes taanden te©'
stand nog 3 maanden laten voorlig
staan en dan een gewijzigde rcrating
voorstellen.
De heer SLAGVELD morlci op, dal
er op deze manier te langzaam ge
werkt wordt,. De fout in do verorde
ning is in begin October ontdekt; wauf
o moot het nu zes maanden duren
eer er ©en wijziging is. Do voorzivtei'
heeft gezegd dat de hoor Varekamp
half Januari terugkeert; laat men dan!
in een vergadering, zoo spoedig mo-
goR-' na zijn terugkeer te lioudon, tot
de wijziging 1 ©sluiten.
De heer COLLOT d'ESCURY sluit
zich bij dit voorstel aan.
De hoor v. d. PLAS vindt geen wij.
ziging in do verordening noodig. Men
kun vertangen van den schoolarts
dat ea door wien hij zich laat ver
vangen.
De VOORZITTER antwoordt, da. de
redactie van het betreffende artikel
niet duidelijk genoeg is.
De heeren ZWAAN en STOM (wet
houders) stellen voor oxn den termijn
op 1 Februari I© bepalen.
De lieer v. d. PLAS wil meteen hot
bewust© artikel 19 van de schoolart
sen-verordening horzien, waartegen
dr heer ZWAAN bezwaren maakt.
De wijziging word', dus maar aan
gehouden.
Met 6 tegen 5 stemmen wordt be
slotenom di© benoeming voor drie
maanden te doen geschieden. Do doc
toren Gerke, Varekamp en de Step
pelaar worden benoemd reep. voor
school A, scholen B en C en de bo-
woarschool.
Als loden van de commissie voor
het waterleidm®badrij,f worden her
benoemd de boeren Zwaan, SlagveLd
on v. d. Plas.
De straat, waaraan de nieuwe ar
beiderswoningen staan, zal Hobbe-
mastraat boeten. Verder worden nog
een paar nieuwe straten benoemd.
heer BüCKMA'NN: Waarom juist
Hob b e 1 maatraat? (vreugde).
De VOORZITTER: Och't is de
sohUdorebuurt. .Tan Steonstraat, Osta-
destraai, Hobl>omastraat...
Da heer BflCKMANN gelooft, dat do
bewoners niet op ©en naam ais Hol>-
beima gestold zullen zijn.
Niettemin wordt ertoe besloten.
B. en W stellen voor, om een ge
meente-werkman bij publiek© werken
aan (,e stellen op een loon vtan f 15 por
week.
Do heer GROEN merkt op, dai. de
man een manusje-van-al les zou zijn.
Hij voelt ©r niet voel \oor; is vooi s! an
der van een onilerhoudshestek.
De heer SLAGVELD vindt het eon
uitbreiding van het ambtenaren
corps, Hot is beter om het werk uil. I©
bestéden als het zicli voordoet; Spr.
zou, als de man toch rivist komen,
hot bovendien beter vindon dat bij
door den Raad l«enoemd werd. Er ia
al zoo vaak ontevredenheid in de ge
meente, en men denkt dnn dat B. en
W. niet onpartijdig zijn bij benoemin
gen. Spr. zoai in indor geval iemand
uit do gemeente willen bobben.
De hoer ZWAAN vreest, dat liet op
iemand van 12 ambachten en 13 on
gelukken zou uitdraaien. Spr. verte
genwoordigt in deze do nr.nderheid
van het ooilege van B. en W.
D© heer KONING spreekt in gelij
ken geest.
Het blijkt dat B. eta W. don man
willen aanstellen voor het ui'ivoorea
vc allerlei karweitjes buiten do on
derhoudswerken dingen, die tot
dusver altijd als „bijwerk" in reke
ning worden gebracht.
Het voorstel van B. en W. wordt
verworpen met 7 top on 2 stemmen. 1>©
hoeren KONING oil WEBBER houden
zioh builen stemming; do eerato ver
klaart dat di'i geen v.ijzo is van in
diening van voonstellon. Er hadden
gegevens en omschrijving van bot
werk bij moeten wezen. Do heer Web-
hor is hot mei deze beschouwing vans.
Besloten wordt tot do onbewoon
baar verklaring van een 24-tal wonin
gen.
B. en W. stollen voor om dc huren
van de 34 nieuw© arbeiderswoningen
te bepalen in groepen resp. van
f 2.50, f 2.30, f 1.95 en f 1.50 per weck.
-Inbegrepen is Imt vrije gebruik van 30
kub. M. water. Verder wordt voorge
steld om d© huur der bestaande wo
ningen van f 1.70 tot f 1.90 to vethoo-
gen.
De heer ZWAAN doelt namens do
commissie mede, (ïat de gemeente een
tekor; van f 242 per jaar had. Door do
verhooging der bestaande huurprijzen
met 20 ct. wordt f 208 méér opge
bracht, maar hol ondciTioud stijgt.
Als de verdere bijbouw goedkoop or
blijkt 'te worden, zal het de oommissie
aangenaam zijn, om weer e«n verla
ging voor te stellen.
De Ikw WEBBER vindt het niet
billijk, om do huur te'verhoogen voor
dA menschen di© nu al in de wonin
gen zijn. Spr. is tegen de verm-orde
ring mot 20 ct.
Het voorstel van B. en W. wordt,
nadat nog ©enige discussie hoeft
plaats gehad, z. h. s. onngenomen.
De VOORZITTER betuigt de wo-
n ingbouw-commissi© dank voor don
donr haar verrichten arbeid.
Aan do orde is het voorstel 'bot re
geling van den kinderaftrek bij dett
hóofdelljkcn omslag.
De heer ZWAAN stelt voor, om d©
leeftijdsgrens niet op 16 maar op 18
jaar te stellen. Het zou slechts con
versclill van f 750 bedragen, en spr.
acht dit geen overwegend bezwaar te
gen oen maatregel, die better effoc<
tol hebben.
Den VOORZITTER zijn vorsdlillen
de gezinnen bekend, waar d© kinde
ren op 16-jarigen leeftijd gaan veirdie-
nou Hóe komt heel veel voor, en
