CONSULS IN BELGIS.
Do „Nordd,, Allg." schrijft."'t Bericht
is verspreid, dat DuLisch'and aan het
ministerie van buiten'aiwlsche zaken
te Washington ambtelijk zou hebben
medegedeeld, dat de toelating van
Amerikannsche consuls in BoIg'S
thans afhangt van de toestemming
van de militaire autoriteiten en dat
(het wensohelijk werd geacht, dat 'le
nige consuls althans voor korten tijd
.werden teruggeroepen.
Dit bericht is onjuist
De Duitsche regeering heeft niet al
leen aan de Amerikaaneche, maar
aan alle neutrale regeeringen en ook
die van de geallieerden, meegedeeld,
dat zij het exequator wan de vroegere
consuls in het door het DudtscJie leger
bezette vijandelijk gebied dus niet
Alleen in België als voor liaar niet
bindend beschouwt Maar geUjktij-
dg is aan de regeeringen medegedeeld,
dat met eventueel© wensohen betref
fende toe'ating van consuls gaarne
rekening zal worden gehouden, na
tuurlijk moet voorloop! g oen uitzon
dering worden gemaakt voor gebied,
waarin nog. militaire operaties plaats
vinden. Ook werd verzocht isechts.
personen aan to wijzen, wier Duitscli-
gezindheid of tenminste algeheels on
zijdigheid verzekerd is Deze mededee-
Jingen gingen niet gepaard met een
verzoolt tot terugroeping van de te
genwoordige consuls, In werkelijkheid
oefent het geheele consulaire korps
vrijwel ongehinderd zijn functies u't;
de Amerikaansche consul-generaal te
Antwerpen bij v. nam onmiddellijk na
de bezetting van de stad onder bo-
echerming van de Duitsche militaire
overheid zijn functie weer op. Te Luik
is op verzoek van de Nederiandsche
r eg coring reeds een Nederiaadsche
consul, een Belg, toegelaten. Het is te
voorzien, dat andere consuls spoedig
aldaar en in Brussel zullen volgen.
(Maar men mag niet venvachten, dat
•de Duitsche regeering Belgische on
derdanen met. beslist vijandige gezind
heid als consuls ln het geoccupeerde
België zal toelaten.
Deze quaestie is vooral van belang,
omdat in Belgié tot dusver bijna drie
honderd Belgische onderdanen als
consuls van de geallieerden en, neu
trale mogendheden werkzaam waren.
DE DÜ1TSCHER8 IN BELGIS.
't Alg. Handelblad meldt dat aan
de stad Gent een boete van 100.000
mark is opgelegd omdat in haar om
streken telefoondraad gestolen was,
waardoor de inlichtingsdienst van 't
Du'tache leger geschaad werd.
De forten bij Namen en Luik wer
den door de Duitschers geheel her
steld, evenals de brug over de Maas
bij Argenteau.
De Duitsche regeering heeft de
verzekering gegeven dat zoolang de
Belgische bevolking van eklers voor
zien wordt van levensbehoeften, gee-
nerlei requisite zai plaats hebben,
noch van de België uit het buitenland
aangevoerde, noch van de aldaar
reeds aanwezige voorraden.
Ook nog gedurende een redolijkon
'tijd daarna zal geonerlel requieitie
p-uats hebben.
SCANDÏNAVW.
Via Berlijn wordt gemeldi
De drie Scandinavische stat® zijn
voornemens een nota aan de oorlog
voerenden te zanden, met den cLsch
tot vrijen invoer van alle noodzakelij
ke goederen zoowel uit de neutraio als
uit do oorlogvoerende landen; als te
genprestatie willen deNoorsehe rijken
de zekerheid geven dat de ingevoerde
goederen slechts voor binnen!andsch
gebruik zijn bestemd.
IN BESLAG GENOMEN.
De Parijsche bladen vernemen uit
Beiiio, dat de politie te Genua een
bezending laken in beslag nam, bo-
etoind voor uniformen van hot Deut
sche leger. De waarde van dit laken
.wordt op twee miUioen geschat.
UIT T VERRE OOSTEN.
Reuter meldt uit Melbourne dot
Australiërs Bougainville (het groot
ste dorp der Salomo-eilanden ten O.
van Nieuw Guinea) bezet en de Engel
echo vlag geheschen hebben.
JAPANNERS NAAR EUROPA",
't Journal de Genève deelt mede, dat
't uit Parijs vernam, dat 't zenden van
400. (XX) Japanse he soldaten naar Eu
ropa 5 milliard zou kosten. Deze kos
ten zouden, zoo wordt 1n het bericht
•verzekerd, eventueel door de gealli
eerden moeten behaald worden.
NOG MEER VÓÓRGESCHIEDENIS.
De RusÜsche regeering geeft een
oranjeboek uit over 't confMot met
Turkije.
Amsterdamsche Kout
155.
Merkwaardige samenloop. -r-
Hot jaar-einde.
Ra, ra wie wordt he*?
Prettig, onderhoudend gezelschap s-
"fppt-1.
We doen er hier allemaal ann, in
Amsterdam. We geven edkantdier het
raadseltje op en raden. We wedden
en maken ruzie, en dat ia een hoogst
genoeglijk tijdverdrijf.
Ik had al eens gelegenheid in een
mijner brieven uiteen 'ie zetten waar
om heft zoo uiterst moeilijk is voor
Nederland» hoofdstad oen geschikt
burgervader te vinden en naarmate er
namen genoemd worden van meer of
minder ernstige candidolen, naar die
mate gevoelt men te meer de moei
lijkheden en bezworen. Ik meldde u
al, dat in stadivuiiskringen de naam
werd genoemd van... minister Treub,
hetgeen natuurlijk in de kringen,
■waarin het gerucht ontstond als oan
goede grap is beschouwd.
Er worden thans twee, naar het
schijnt moor soriause candidaten go-
noynid en wel Mr. Th. Heemskerk on
een bekende Amsterdamsche advo
caat. Ik mag wel verklappen dat met
dezen laatste bedoeld is Mr. Kappeyne
yw> Coppello.
Een nnÖ-rëvo5uQonaIr 'dus en een
liberaaL
Op do Candida tuur Heemskerk had
onlangs Louis Raemaikere een aardige
plaat. Hij teekende den joligen Theo-
door, in gekleedo jas, tenvijl de Am
sterdamsche Stedemaagd hem een
Treub-das voorhoudt. Ze zegt: „Mot
zoo'n Treubo-democxa'üsdh dtieje zou
je een schat van een burgomisiester
zijn".
Een dm- Amsterdamse!!» bladen
heeft het eerst melding van oen even-
teeelo benoeming van Mr. Heems
kerk gemaakt. Het blad wist mede te
doelen dat onze Staatsraad met-offi
cieel gepolst was en to kennen had go-
geven het bm-gemiecsterschiaj) wel to
willen aanvaarden, doch niet als
anti-r evolution air.
Hij wenschte als Amsterdammer on
partijdig leiding te geven aan het be
stuur.
Trou wens, er zal wiel niemand in
ons land durven volhouden, da'i Mr.
Heemskerk een starre, onbuigzame
Prinzipiënreiter ia Integendeel. En
ln zooverre zou hot dan ook waar
schijnlijk geen Ivezwaar opleveren, dat
zijn politieke klenw ean andere is
dan. die der meerderheid van den
Raad. Een andere VTaag is, of hij be
reid zou zijn oen „Treubo-oratisch
dasje" te drogen. En dat willen we bij
ons toch wel
Van den tweeden candidoat, die in
stadhuiskringen genoemd wordt en
wteais naam Ik hierboven neerschreef,
iioort men weinig spreken. Wel weet
ik, dat ook reeds vroeger zijn naam
werd genoemd in verband niet de bur
gemeesters-vacature van Amsterdam.
Ra, ra, wie zal het worden?
Misschien.— geen van wie ik hder
noemde.
Nu ik hel toch even over de bunge-
meestersvacature heb mag wel eaas
op een merkwaardige samenloop \an
omstandigheden het licht vallen.
De burgemeestereve-catiure ontstaat
op 16 Januari, en op diiemzelfden da
tum treedt burgemeester Roêll op als
Commissaris der Koningin in die pro-
vin 'e Noord-IIolland. Nu staat in de.
instructie voor de commissarissen dor
Koningin dat zij binnen een maand
mooten helpen voorzien in een vaca
ture van voorzitter van een gemeente
raad.
Wat ls mu hot geval?
Het geval ligt nu zoo, dat burge
meester Roöll moet medewerken aan
de kouze van zijn opvolger. Hij moet
da voordracht opmaken voor burge
meester der hoofdstad.
Dat is, zai men oppervlakkig zeg
gen, 'ioCh heelemaol niet erg en vol
komen in den haak.
Zeker, de persoon van Ro&ll slaat
er borg voor, dat hij volkomen naar
eer en beste weten er fcoe zal mede
werken dat de keuze een vooir Ara
sterdam goede zal zijn. "Wanneer com
missaris Roi-11 aan de Kroon een voor
dracht indient, mag men er van ver
zekerd zijn dat daarop de namen zul
len voorkomen, die de indiener ge
schikt acht voor het ambt, waarvoor
hij zo aanbeveelt.
Maar er had oen minder hoogstaand
man voor het geval kunnen komen
dat hij zijn opvolger had aan te wij
zen. En dan zou het gevaar ntei, denk
beeldig zijn geweest, dat hij poogde
er „oen vriendje in to draaien"' om
het maar eens gemeenzaam te noe
men of, althans iemand aanbeval van
wion liij wist dat hij in capaciteiten
zijn mindere was.
Dan is er nog een kant van dril af
treden, die wel eene belicht mag wor
den.
Ook aan den eamemoop van om
standigheden te wijten, maar waar
aan toch een bedenkelijke zijde te aan
schouwen valt.
Burgemeester Rqëll toch gaat heen
in een tijd als ona land en de hoofd
stad nog nimmer beleefden.
In deze moeilijke dagen is oen
krachtig bestuur voor de hoofdstad
ran 't Rijk noodiger dan ooit.
We mogen we! zeggen dat nRot
terdam de hoofdstad liet hevigst de
gevolgen van de crisis ondervindt En
nu gaat de burgemeester ju'st in die
moeilijke dagen heen en zit de Regee
ring, laten we maar zeggen gev.vid'g
verlegen met de keuze van een opvol
ger.
Want het ambt ia geen sinecure. Ik
heb dit reeds meermalen betoogd en
wie niet geheel vreemdeling is in het
Jeruzalem van ons gemeentelijk be
heer weet, wat er voor een energiek
zurgemoester te verhapstukken va't
Daarom juist is een dergelijke mu
tatie {n dogen ale deze zoo onge-
wensoht
Terwijl ik dit wekeMjksch praatje met
u houd is het Oudejaarsavond. De
laatste avond van oen jaar, dat geen.
gelukkig was voor stad en land.
Voor de hoofdstad allerminst
Misère al vóór de oorlogsmisère.
We denken maar, hoe al lang vóór
de oorlogstoestand intrad er malaise
heerschtè in financieel© en handels
kringen en in de nijverheid onzer ge
meente. Ik behoef maar te noemen,
de diamantnijverheid en wek daar-
mode. tevens de gedachte op aan
droiumen en drommen werkloozen.
Maar 't bestuur der 6tad die „de
Kroon draegt van Europe", heeft
daarom niet stilgeoeten on in 't begin
van het jaar zijn bolangrijke besluiten,
genomen. Ik herinner aan 't besluit
van 27 7/9 bij te dragen in de kos
ten van den bouw van een nieuwe
ehi-a to IJrnuiden en aan de voorbe
reidende werkzaamheden met het oog
op den aanleg van een nieuwe ha
ven-West on de uitbreiding van de
Hout- en Petroleumhaven.
De Dambebouwing vorderde een
goed eind en zoo zou ik, als lk hier
een volledig overzicht moest geven,
nog veel kunnen noemen.
Het intreden van den tegenwoordi
ge n toestand heeft voel stilgelegd dat
noodilg dtende te geschieden.
Maar die dagen van zorg en kom
mer hebben toch ook in Amsterdam
wel goeds doen zien.
Dankbaar erkennen wij wat met
krachtige hand het College von B. en
W. gedaan Eeéft, én we 2ullen nooit'
vergeten het nobele gebaar, waarme
de Amsterdam zich spontaan ont
fermde over de Belgische vluchtelin
gen.
Met goeden moed gaan wij hot
nieuwe jaar tegen.
Met goeden moed ai ziet or ook de
toekomst duister uit.
Moogit ook gij allen goedsmoeds vol
vertrouwen de toekomst ln gaan. Mo-
ge hel jaar u alten veel goeds en ge
lukkigs brengen, zooate ik het ook
van harte hoop voor mijn stad.
AMSTERDAMMER.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Raad «ter ge
meente Haarlem, op Woensdag, C
Januari 1915, de-, namiddags ton 1 1/2
ure. in de Statenzaal (Prinsenhof).
Do vuigouide zaken zulten aan de
orde worden gesteld:
1. Mededelingen en ingekomen
stukken.
Proces-verba al opneming boeken er.
kas gemeente-ontvanger.
2. Lijst aanhangig gebleven zaken.
8. Voorstel B. rïfi W. wijziging ver
ordening heffing plaatselijke directe
belasting.
4 lid. id. aanvaarding geschenk.
5. Id. id. inzake straten, overgeno
men van Mij. „Haarlem".
K Id. id. afwijking artikel 10, 2a
Bouwverordening, stichten gebouw
cup terrein, gelegen ten zuiden van den
Spoorweg AmsterdamRotterdam en
achter de Duveri voordes t ra at.
7. Id. id. onliewoonbaarverklaring
perceel Parklaan no. 22 A.
8. Id. id. i*l. perceel De Witstraat
no. 32 rood:
9. Jd. id. verhuring gronden ten
westen van de Leidsche Vaart.
10. Id. id. verpachting gronden na
bij die Kleverlaan.
11. Id. id. verhuring van grond ach
ter het perceel aan de Spaarnwouder
straat no. 37.
12. Id. id. verhuring walgrond bij
de Vee rpolderstrarit.
13. Vergadering met gesloten deu
ren.
14 Verzoekschrift II. van den Berg,
hi3irbenoeming gemeente-genooskundi-
gö-
15. Aanbeveling Curatoren gymna
sium, benoeming 2 curatoren.
IC. Voorstel B. on W. benoeming 3
leden plaatselijke Commissie van toe-
zioht lager onderwijs.
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Uitkeeringaan werk
loozen.
De Raadsleden A. Nogtzaam, J.
Joosten en L. J. C. Poppe, stellen den
Raad voor, zich tot de RegeenLng te
wenden, met het verzoek, een regeling
te willen treffen, Ute het aan de Ge
meentebesturen mogelijk maakt, een
werhooging der uitkoering aan de
werkloozon, die lid zijn van werkloo-
zmkassen, vast 'te stellen, doordat die
verhooging geheel of gcdèeltelijk voor
rekening van het Rijk wordt genomen.
De adressanten achten het namelijk
met het oog op den toestand der ge-
mecntófanancién niet gewenscht, dat
evcnt-ixeete verhooging geheel ten las
te der gemeente komen zou.
Nleuwestraten.
B. en W. stellen «ten Raad vwar, te
bepalen, dal de strooken grond, lig-
gen<te ton Zuiden van de Potgieter-
straat voor de toepassing van do
Bouwverordening voldoen aan de ver-
eisohten voor openbaren weg en te
vens liet volgende te besluiten:
le. De straat evenwijdig mei de
Adriaan Loosjesstraat van d® Polgte-
tersiraat naar ec-n nieuw gebouwd
plein, te noemen: llnsebroekstraat.
2e. De straat, loopende van hlot Oo3-
te-lijk einde van de Potgieterstraat
naar het genoemd plein, to noemen:
Hofdijkatraat.
3e. De straat \-an de Ocsaijde van
de sub 2 bedoeld© straat, loopende in
Oostelijke richting, te noornen: ïïiero-
nymus Aran Alphenstraat.
4e. Hot plein, bedoeld in sub la te
noemen Hofdijkplein.
Ten sloti® stellen B. en W. voor, de
i w<?gi>edekkirtg te doen bestaan doeis
uR keien, cteels uit klinkers.
Curatoronvan hei
Gymnasium.
Ter vervulling van de vacatures in
het College van Curatoren van liet
Gymnasium op 1 Januari 1915, ont
slaande door do' periodieke aftreding
van Dr. M. C. A. Bijleveld en het aan
Mr. J. ir. Thilel verleende ontslag, ba-
velsai B. ©n W. aan:
In de vocature-Bijleveldi
1. Dr. J. Timmer.
2. Dr. L C. Kersbergen.
In de vaoatiure-Thiel:
1. Mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen.
2. Mr. W. F. C. G Pijnacikör Hor
dijk.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
A. v. d. Voort, Zomen-aart 22,
zweep; J. H. Rummerie, L. Wijn-
gaaidstraat 28, kussensloop; J. v.
W meren, Teijerhofjesstr. 3 rood
bril; E. Walig, Jansstraat 6, stuk zink;
C. Wern k. Oost-Lidischekade 24, ceu
bon; II. Zwiers, Kennemerslraat 38,
medaillon; A. Stam, Delfstraat 4,
handschoen; J. Bol, Leidschevaert 28
i, ringetje; J. V. Ilattum Assendelvers-
straat 49, lorgnet in étui; R. v. d. Bel,
Oranjestraat 86 rood, stuk lood; J.
Klois, Schennerslraat 8 zwart, porte-
moimate met inhoud; H. Verbrugge,
2e Zuid Polderstraat 27, rozekrans; H.
Broekstra, Spoorwegstraat 18 rood,
©en kinderbontje, J. B. A. M. Kok,
Oranjeatr. 190, een damesportemon-
naie; M. Umars, Kennemorsteaat 54,
©en taschje; J. Groot, Infanterie Ka
zerne, kamer 54, ©en portemonnaie;
A. J. v. d. Veldt, Waldeck Pyrmontstr.
CO, een lorgnet in étui; C. Snellens,
Zomervaort 13 N, een broche; Mej
Zootas, Baljuwslaan 1 B, een bril in
étui; W. F. Grootea, Gasthuislaan 104,
hond foxterrierf C. van Glls. Dacosta-
slraat 3, armband.
Da Blenwe H. B. 8-
Ïïanöelsse&ooi-Barpr-
avondsehool.
H Is jaren geleden maar toch nog
wel zoo kort, dat de meesten onzer
het zich nog zuilen herinneren dat
men wanneer men des avonds den
hoek van de Zijlvest ©n de Raaks na-
derkwam, er hangmakende, hoog© ros
se vlammentongen de lucht in zag
kronkelen. Als men het punt bereik
te, zag men geen brandende ruïne,
maar een duister gebouw, waarnaast
groote, donkere cylinders en zwarte
heuvels verrezen. Uit 't gebouw,
maar toch uit veilige sohoorsteenen,
braken da fantastische vlamnven-
toortscn, die er oprezen na uit de'
steenkool het gas te hebben wegge-
warmd.
Want dit gebouw, de gasreeer-
voi ra en de steenkolenhoopen waren
van de Engelse lie maatschappij „the
Imperial", die toon-ter-tijd Haarlem
van gas voorzag.
Jaren gingen voorbij en de Gemeen
te bouwde oen eigen gasfabriek. Op
de plaats waar voorheen het vuile,
roetige gebouw der particuliere maat
schappij stond, lag een vlak veld. Ten
minste 't heette vlak, maar wie des
avonds zioh van de Raaks naar de
Wilhelminastraat sohuin-ovor waag
de, kwam menigmaal in een kuil te
recht, die hem struikelen deed.
Doch ook de on-vlakke vlakte ver
dween. De heer L. C. Dumont. de Di
recteur van de ITaarleinsche, Openba
re Werken en uit «iien hoofde de ge
meentelijke bouwheeT, ontw'erp de
plannen voor de meuwe ,,H. B. S.-
vi;f". 't Fraaie echoolpaleSs verrees en
er kwam bouwlust ten opzichte van
het overschietende terrein. De Pro
testantenbond bouwde er een nieuw
vorwnigingshuis, de heer Dumont
kwam er andermaal een groote M. U.
L. O.-school voor de gemeente stich
ten, en er kwam een nieuwe kerk
voor de Gereformeerde Gemeente.
De geschiedenis.
Er bleef toen nog een terrain van
3300 M2 over. Ruim drie jaar geleden
besloot de Raad, toen de oorspronke
lijke plannen, om de H. B. S.Han-
delsschool in de Jncobijneetraat door
verbouwing te verbeteren, mislukt wa
ren, om den grond te bestemmen voor
een nieuw gebouw der H. B. S.Han
delsschool-Burgeravondschool, waar
voor in twee zittingen f 267.25Q toege
staan werd. Men herinnert zich, dat
de plannen van B. en W. in den Raad
oppositie verwekten, maar na eenig
aarzelen voteerde de Raadde gevraag
de sommen.
Op St. N'icolaas-dag van 1912 deed
de firma Groenenberg, Kruythof en
Stoet, te Zwolle, die den bouw van
het werk had aangenomen, de eerste
palen slaan, 't Zou twee jaren later
worden, eer. liet geheele gebouw kant
en-klaar was.
Daar hadden de omstandigheden
schuld aan.
Bij 't bouwen Jiad men tegenslag,
o a. doordat in, den grond nog allerlei
overblijfselen van de fundamenten
dor oude gasfabriek werden gevon
den.
In den zomer van het vorig jaar
was het gebouw bijna voor gebruik
gereed, toen de oorlog in 'het buiten
land het voorloopig noodzakelijk
maakte, dat het, als zoovele school
gebouwen. in een kazerne werd ver
anderd. Na een'ge maanden verliet
de infanterie haar tijdelijk verblijf.
Maar niet lang zou dit leeg staan. De
Belg'-sche vluchtelingen stroomden
met 'honderdtallen ons 'and binnen
en oolc Haarlem nam deel aan het
liefdewerk .De menigte vluchtelingen,
die in onze stad aankwam, b!eek te
groot, om die in de stationswachtka
mers te registreeren, eten en drinken
te verstrekken cn aan een medische
keuring te onderwerpen.
Het Gemeentebestuur stelde het
nieuwe gebouw aan de Zijlvest in ge
bruik en het secretarie-personeel trok
or in, om aUe vluchtelingen in te
schrijven cn verder te helpen.
De droove stoeten trokken van het
station naar het schoolgebouw, waar
alles in gereedheid \va6, om hen te
ontvangen.
.De vestibule bood soms midden in
den nacht een merkwaardigen aan
blik. Daar zag men Burgemeester
Sandberg met do wethouders cn den
Gemeente-secretaris. verschillende
c-hefs van Gemeente-dienslen en het
secretarie-personeel, In langdurig
wachten op de vluchtelingen.
En 't was wel uren na middernacht,
dal men dit gezelschap in de ruime
vcstibute aantrof. Waar nu de Direc
teurskamer is ingericht, deden de me
dici hun onderzoek, ln de leslokalen
dar Handelsschool zag men zelfs hoof
den van diensttakken bezig met
broodjes smeren en in de lokalen,
waar straks natuur- en solieikunde en
warenkennis wordt onderwezen, za
ten hongerige Belgen in den nacht
aan lieete borden soep te genieten,
welk kostelijk voedsel door denies en
chefs van de secretarie werden bereid
en uitgedeeld.
De vluchtelingenstroom hield ech
ter ook op en het gebouw kon nu in
orde gemaakt worden voor zijn eigen
lijke bestemmingII. B. S -drieHan-
ddssclux/l—Burgeravondschool en
thans is men daarmee gerood geko
men.
Hot gebouw.
De Directeur der H. B. S.—Handels
school D r. .A. Borgman, ontving
de Haarlemscho journalisten Zater
dagmiddag in zijn geriefelijk inge
richte directeurskamer en even later
spreidde de 'heer L. C. Dumont op
de tafel de plattegronden en de ge-
velteekcningen, waarvan we eenige
jaren geleden reeds een afbeelding >n
ons blad opnamen, uit ter oriëntee
ring bij de voorgenomen rondgang
door het gebouw.
Met gerechten trots kon de hoer Du
mont oris door het door hem ontwor
pen gebouw rondleiden. Reed's menig
maal heeft onze Directeur wan Open-
bace werken een dergelijke rondwan
deling kunnen houden. Is nu zijn
derde groote bouwwerk op dit Raaks
terrein, waar voor meer dan een mü-
lioen gulden is gebouwd, dat hij vol
tooid ziet. Maar buiten dia stichtte
hij elöere in de stad, behalve de tal
rijke 1 a ge re-sch o o 1 gebo uwe- no.ra. het
Openbaar Slachthuis, en het nieuwe
gedeelte van liet Frans Hals-musöum,
voor welken laatsten arbeid de Ko
ningin hem ridderde.
Van de 3300 M2, die het terrein groot
ie, reemt de schooi er 2000 M2 in.
Aan de Zijlvest vindt men den moot
en hoofdingang, in 't midden van den
95 M. langen voorgevel
—De omvangrijke gevel is naar den 1
aard van het bouwwerk voorts zeer
eenvoudig, maar toch zoo. dat de
bouwheer, met inachtneming der ge
vorderde nuttigheidsolementcn, er in
geslaagd ia, om hem zoo te constru-
eeren, dat het oog er een aangenamen
Indruk van verkrijgt.
Het hoofdgebouw is het middenstuk
van het gebouw. Zijn topgevel reikt
tot 261/2 M. hoogte. Deze topgevel
wordt geflankeerd door twee zinrijke j
zandsteenon boelden van onzen Haar-
lemeohen beeldhouwer Louis J.
Vreugde, voorstellende den Koop
handel en de Wetenschap.
Aan dit middengebouw sluiten zich
ten noorden en ten zuiden de vleugels
aan. Een terra-colta-beeld ln den
muur van den Zuidelijken vleugel
symboliseert de Zeevaart.
De zijgevels sluiten in bouworde ge
heel aan lni den hoofdgevel. Aan de
Raaks is de groote poort, de In
gang voor de leerlingen. Hier staat in
'het muurvlak een afschrikwekkend
bee'dje voor d'e jongens en meisjes
der schooleen weggejaagd© leer
ling.
De Handelsschool.
De (hoofdingang binnenkomend,
treedt men de groote hal binnen, het
centrum van het gebouw.
In deze fraaie, ruime vestibule, ko
men straks kernachtige spreuken in
de Nederiandsche, Fransche, Duitsche
Engelsche cn de Maloische talen, die
ook in «leze school worden onderwezen.
Het Spaansah, dat ook een leervak is,
mist men In doze spreek wij zen-rooks.
D© spreu Icon luiden
Spoelt rnet craght;
Werkt met maghtj
Luyheydl vcrnghti
Verzuimde tijd
Baert ze© van spijt.
(Jan Luyken).
Nullo science sans diligence
(Geen wetenschap zonder ijver).
Ordnungsliebe führt zu strenger
Gerechtigkeit (Lavater).
Oi'deiliwendlheid leidt tot 'streng
recht.)
Sweet is it to havo done tl» thteg
on© ought (Tennyson).
(liet is aangenaam gedaan te heb
ben wat men behoort to döon).
Pikir itoe pelita hali.
(De wetenschap is de ziel van h©t
gemoed).
Ter weerszijde van don ingang tot
do vestibule vindt men de Directeurs
kamer en de kamer voor de meisjes
leerlingen. Aan. den anderen kant van
de hal heeft de bewaarder zijn vertrek
en is de wachtkamer voor liet publiek.
Jn een dor wanden wordt liier een
gedenksteen, door Prof. Jan Bronner,
gobeeldhouwd aangebracht. Dat is
©en geschenk der Ilaarlenisrhe Han
del sschoo 1 v e r eenigi n g.
Aan beide zijden van de lval begin
nen de gangen, die naar het noorden
en het zuiden gaan en langs de teslo-
kalon loopen, die voor het rn ©eren-
deel langs den. voorgevel liggen. Als
alLea in het gebouw, zijn ook deze
gangen, eenvoudig maar sierlijk van
bouworde.
Men horkent hierin den Duniont-
sdien stijl, die o.a. in de gangen van
liet Frans Halsmuseum zulk een fraai
doorkijk effect teweegbrengt. De rood
bruine steunkleur in de bogen toege
past, c on trast eerend met de lichte
muurschildering en de diagonaalsche
richting «ter vloertegel teekening le
veren ook hier een aangenamen aan
blik. Aan de boven? ij de zijn de buizen
voor water, eleotrische geleidingen en
gas ten dienst© van de verwarming
der lokulou. In de gangen komen
voorts uit modern-ingerichte cloreis
en wasch gelegenheden.
Ju den noordelijken vleugel zijn
vier gewone leslokalen, een aardrijks-
kumde-lokual met kaarteukamer en
een lokaal voor handelsgeschiedenis
aan de overzijde van de gang.
De vertrekken, die in den zuidelijken
vleugel zijn gemaakt dionc-n voor on
derwijs in warenkennis, natuur- en
6cheikunde.
De gewone leslokalen zijn 7 bij 7 M,,
da andere voor speciale vakken, ge
middeld 10 bij 7 M.
Aan «te overzijde van de gang zijn
do werkzalen en laboratoria voor
scheikunde.
Deze lokalen behooren alle tot de
2-jarige handelsschool, die de gohee-
lo gelijk-vloersche verdieping inne
men.
De inrichting der vertrekken beant
woordt aan de moderne ©ischen. De
dagverlichting is overvloedig en de
olectrischo lampen zijn ingericht voor
z.g. indirect licht. Ook aan «te venti
latie is veel zorg besteed.
De schoolbanken zijn van nieuwe
constructie. Wegens de lengte-ver
schillen der leerlingen is de school-
IKinken-kwestie steeds een niasilijke.
Om zooveel mogelijk banken van juis
te afmetingen te verkrijgen, heeft men
1 nar een groot aantal leerlingen laten
nieten. Ixmningeu, zittingen en tesse-
naar-hkwten zijn gesteld in den gun-
stdgst-niogelij.ken stand.
Aan de stijlen der schoolborden,
zijn hoogtematen aangebracht, waar
bij cijfers staan, die met de bauken-
iiummers correspon deer en. De leeraar
heeft don leerling nu maar naast
hot bord to plaatsen, om te kunnen
aflezen in welke bank hij moet plaats
nemen. In sommige leslokalen, waar
demonstraties plaats hebben, zijn do
één-pereoons bankjes op amphi-
thoatorsche verhoogmgen gesteld.
In de leslokalen in den zuidelijken
vleugel zijn verschillende bijzondere
dingen op te nierken. Natuurlijk zijn
«Ie instrumenteokasten goed voorzien.
In de zaal voor warenkennis komt een
epidiascoop, een toestel «lat door hewk-
spiegels 't. beeld op 'n scherm werpt en
dan het beeld van liet voorwerp in
natuurlij ko kleuren projecteert. On
langs hebben wij van een dergelijk
Toestel een uitvoerig© beschrijving in
onze courant gegeven. De tafels zijn
er opklapbaar voor het microscopisch
onderzoek der stoffen.
In de natuurkunde zaal heeft men
een steenen fundament voor de do-
moristratietafel, om er de gevoelige
instrumenten op te plaatsen.
In de hoogte is een luikje, voor liet
inlaten van zonnelicht, dat men bij
de proeven ontleedt. Metalen gordij
nen sluiten hier, als dit' noodig is,
alle licht, buiten.
De H. B. S.
Uit de vestibule voeren naast de
gangen breed© en sierlijke granieten
trappen naar de eerste verdieping»
Hier le de II. B. S. met «Irie-jarigm
cursus gevestigd.
Do bouwkunstige inxleeling van «±iti
gedeelte van 't gebouw is in hoofdzaak
gelijk aan die ven d© HandelsschooL
Er zijn 11 gewone leslokalen, en zalen
voor handlockoren en natuurkunde.
De heer J. J Bauer, directeur den
Bufl-geravoir.dschooi heeft op deze ver
dieping zijn kamer, evenals de Isob
aren, die in het gebouw les geven.
In de leeraurskamer prijken boven
dea schoorsteen «te woorden:
Dio de schooldienst meet baklecdetf
I-oedt op syne swacke leden
Een seer mooyTyck lastich paclc.
(P. Godewyck).
Eon bibliotheekje voltooit het aan*
tal vertrekken. Da IL B. S.Handels
school biedt plaats aan 350 teerlingen.
Do school in do Jacobijnestraat begoq.
met 180. Dit getal is al gegroeid lot
204. Het aantal leeraren bedraagt 31.
De Burgeravondschool
Verder leiden de mooie trappen
naar de tweede verdieping waar «Je
avon<isciMX>I komt Hier zijn 9 teoken.
zalen met uitstekende kunstmatige
verlichting. I-lier wordt alleen dea
avonds les gegeven, zoodat de verlii-h-
tingskwestie hier een zeer belangrijke
is. In de lijnteekenszalen heeft men
weer de indirecte verlichting. In de
zalen voor liandteekeneu zijn kleiua
olectrischo lampen boven do hoofden
der teekenaars aangebracht in er-
band met de belichting dor modellen,
voor wier berging een afzonderlijk
vertrek is ingericht
Om een denkbeeld van de ruimte
der teekenzalen te geven, zij hier mee
gedeeld, dat zij 850 M2. beslaan.
13e Burgeravondschool is berekend
voor ongeveer evenveel leerlingen ala
do. II. B. S.-IIandeLssciiool.
Nog een klein trapje op, komt men
van «te twee-de verdieping in den kap
van het hoofdgebouw, die geen onttor-
wijsbestemniinj heeft, maar den Ire-
kijker een denkbeeld geeft van «te
bouwkundige constrcuties, die hier
zijn toegepast.
Het gymnastieklokaal is gelijkvloers
gel"een aan de overzijde van de bin
nenplaats, waar een ruime r jwiel-
be -gplaats is.
Het gyir nastlekgebouw heeft in de
zaal afmetingen van 16 bij 9 M. liet is
voorzien van de noodige tumtocstdl-
len.
We noemden den ontwerper en «len
ui'.ioerdör van liet bouwwerk.
Bij den bouw stond de a<ijunet-di-
reileur van Openbare Werken, de
hoer A. A. H i 11 e b r a n d, den lieer
Dumont ter zijde Met het dagelijksch
toMicht was belast do lieer E. J-.
M iihren.
D© schoolbanken werden geleverd
door de firma G. P. J. Docca r i, de
meubelen door den heer J. M i e z é-
r u s, de gordijnen door den hoer C.
v a n N i e 1, «ie gasverwarmingsin-
slallatie door de firma Heringa
en W üli trie 1\, de electrische in
stallatie door de firma Iloesbor-
g cn, do schoolborden door do firma
K ip pel, Don IJuag en de gyiuuas-
ti.ktoestellen door de Nederl. F a-
briek van Turnartikelen
te Amsterdam.
Do opening.
Het nieuwe schoolgebouw is niet
alleen ecu sieraad voor Haarlem,
rnaar zeker ook een. inrichting an
onderwijs, wier waarde voor den bloei
van Haarlem en zijn omstreken onge
twijfeld van zeer groot belang is. Niet
te verwonderen is het dus dat li. cn
W. de opening van liet gebouw op
pI'Mihtige v.- ij ai wilden doen geschie
den.
Ter bijwoning van «le opening wa
ren Maandagmiddag om 2 uur een
aantal personen uitgenooddgd.
Zij waren: de oud-Bungcmeesteir
Jlir. rar. J. W. G. BoreelvanHo.
gelanden, de leden van don Ge
meenteraad. da bouwheer en de aan
nemers, de inspecteurs van liet Mid
delbaar-, Handels- en Vakonderwijs,
Dr. G. II. Coops, dr, P, F o c k e n s
cn H. J. deGroot, de Comm. van
Toeiz. op 't M. O. en de afgetreden
voorz. dier Coram. Jhr. F. Teding v.
Berkhout, de voorz. en secretarissen
en de rector van het gymnasium, de
voorzitter en secretaris van de Com
missie van Toezicht op liet L. O., de
directeur van de II B. S. met 5-jarL-
gen cursus, de directrice van de Meis
jesschool voor M. O., de districts en
arrondisaementsschoolopziener, «te dl-'
directeuren van de If. B. S.-Handels
school en Burgeravonechool, <le 'eer
aren «lier inrichtingen, de leerlingen
ou oud-leerlingen der II.B.S.-Handels-
school, de leden der I-lcuu'lctmsche Pers
en van de Ilaaiiemsclio Jon ma lis ton
groep.
De wethouder van
O n <1 e r w ij s.
Toen de genoodigden in de hal had
den plaats genomen, opende de heef
Vincent Loosjes, wélhoudec
van onderwijs de plechtigheid.
(Men vindt in het eerste blad van
dit nummer een uittreksel dezer rei©»
v°ermg).Dr gojims
De directeur der II. B. S.-Handels
school, Dr. A. Borgman, hield daarop
een zeer uitvoerige rede, die wij niet
in zijn geheel plaats«jn kunnen en er
daarom liet volgende aan ontleenen:
De direct eur, wilde zich bepalen tot
het handelsonderwijs aan scholen als
de Haarlemsche, waarvan er thans 10
in ons land bestaan.
De wet heeft het Handelsonderwijs
niet geregeld en beschouwt de ban-
