oleden. Reeds bobben zij en<ge hul
zen van «Pt stadje, dat drie belangrij
ke wegen behcerscht, moeten ontruG-
men." \Men weet dat Cernay zich
thans. volgens <le berichten uit Pa
ri, s, in honden der Fnmschan be
vindt. Red.)
BIJ T BEZOEK VAN KEIZER WIL
HELM.
In de Roland von Berlin leest men:
Van liet bezoek van den Keizer in
liet oosten wordt ihans verteld: He
keizer bezocht op n dag generaal von
die tegenwoordig een legercorps
commandeert. De Keize.r hield een' ge
zellig praatje met den generaal en
diens staf, liet zich inlichten over den
stand van de operaties en nam in de
beste stemming afscheid. Toen hij het
hoofdkwartier van de generaal verliet,
werden juist eenigo duizenden gevan
gen genomen Russen werkelijk heel
toevallig voorbij gebracht. De Kei
zer keerde zich orn en zei glimlachend:
Nu, waarde B. dat hebt ge heel aardig
in elkaar gezet.
DE FRALN'.SCHIE „OOGGETUI-GE
UIT IIET HOOFDKWARTIER
VERTELT.
Aan hei verhaal van den ooggetuige
bij iief Fransöhc k-ger worden de vol
gende bijzonderheden ontloond:
„Op 20 December trokken de Fran-
Stoinboch binnen. een ge-
%'ecM om iedere straat en ieder lnns.
Jn den avond ivndden zij irat halve
dorp in bezit. Op 31 December en 1
Januari werden r'j Duitsehers naar
het oostelijk deel van het dorp gedre-
v Zij verloren toen drio rijen hui
ze: in ieder huis vonden de Fraai
er' dooden. De Fransch© artillerie,
dio de infanterie sïerande, bracht den
Duitschers hevige verliezen toe, en dat
stelde de Fransclve infanterie in staat
haar gewonnen posities te hamiha-
v Fransche jagers stormden voor-
ui., door de vlammen der brandende
huizen en door het vuiur der Duitsehe
mach i negeweron.
Op 3 Januari namen de Franschen
de kerk en het kerkhof.
Westelijk van Cernay (Se'nnheim)
groeven de Fransche troepen loopgra
ven oip den heuvel 425. In den n.^clrt
van 3 Januari deden de Duitschers,
woedeud over liet voortdurend voor
uitrukken der Fransehen, twee woii-
Ige tegenaanvallen. Zij narnen de
licorfe 425 en dreven do Franschen te-
i r lot hun oorspronkelijke loopgra
s-en.
Zij herwonnen ook het kerkhof en
'de kerk van Steinbach.
Zonder het aanbreken van den dag
af te wachten hernieuwden de Fran
sche troepen den aanval, eu voordat
de morgen daagde, waren zij weder
in het bezit van Steinbach en van de
h jgte 425, waarvan zij de Duitschors
hadden verdreven. Des avonds waren
de Franschen in hot bezat van het ge-
he dorp en begonnen don opmarsA
in noord oostelijke en zuid westelijke
richting. De Franschen wonnen ook
grond aan den weg van Thann naar
Cernay.
De Duitsehe siedarlaag was volko
men. Het gedrag der Fransche troe
pen op die dogen was heldhaftig.
Sedert 26 December hadden de Fran-
sclien geen Zeppelin gezien.
Een Duitsehe aeroplane, die in de
richting van Parijs vloog, werd te
gengehouden eD teruggedreven.
In den nacht van Kerstdag worden
f- Fransche aviateur», wior machi
na defect was, door Duitsdvare gevan
gen genomen. De brief van hear, die
d-->- de Dui'isohers to Duinkerken
wcrl neergeworpen, aagt:
„v nacht was zeer heldor en on
danks den sterken wind gingen, de
uviulautS om 7 uur in den avond op.
Zij passeerden de vijandelijke linies
op een hoogte van 16.000 meiers. Toen
zij een met volle lichten rijdende au
to zagen, wierpen zij bommen daur-
Bij de eerste bom worden alle
lichten gebluscbi. Bij hot terugkeo-
j van Iran tocht werden de a vi a-
tc r~ vervolgd door zoeklichten, er
v.vrden ook bommen op hen afgescho
ten, doch de aviateu-rs bloMejn op
groote hoogte en ontkwamen.
Ter boogie van 2400 meter kreeg de
machine een defect, wij poogden ta
rn tc gaan, maar de machine weiger-
dc ie werken. Wij konden Yperen zien
li gen, maar ons toestel bleef valleen.
Met woede in het hart waren we ver-
j)li f '6C landen. Bij ooz© neerdaling
bleven do kazKömen op ons vuren en
de aeroplane schommelde. op de lracht-
g.-ilvrn door do barstende granaten
veroorzaakt. Ook de infanterie vuur-
"c op ons, maar we kwamen veilig op
den grond. Onmiddellijk poogden we
ons toestel te verbranden, maar we
■daagden hierin niet, omdat de Duit
se h- soldaten naderden ©n dreigden
ons te schieten. Bovendien wilde
rle benzin© niet branden. Ten slotte
vuurde mijn metgezel oen geweerschot
af op het reservoir, en eon regen van
k gds daalde nu in onze richting
neer. Ik slaagde or eindelijk in de
he na i no met mijn la aksten lucifer aan,
te stoken. Ik begrijp nog 'niet hoe we
n: getroffen werden, want van dicht
bij werd op ons geschoten".
In België.
Kardinaal Morcier.
We lezen in do Tijd:
..Zcldeu zal het in d» geschiedenis
zijn voorgekon en, dut een zoo on-
weorsprekeUjke gebeurtenis ais de
rijhekisborooving van Z. Em. Kardi
naal Mercier in zijn eigen palais
en op dit oogeöbük nog m zijn bis
schopsstad en een door zoo talrijke
getuigen bevestigde inhechtenisne
ming van priesters door een min of
meer officieus telegrafisch agentschap
als het Wolff-bureuu geloochend
wordt Wilde het Woiff-bureau nog te
kennen geven, dat <b kardinaal niet
uuar do gevcnjciis if o.ergehracht
(wat ik ook rikt bericht heb) en dat
het 3> v. Ixstor zou zijn, zooals do
.Dultócffe z!j<fe In ,,üe TijcT' firn
Woensdag schreef, dat de Kardinaal
alleen maar ..order bijzondere bewa
king" is gesteld, ik zon er betrekkelijk
vroio mee kuixnon hebben. Maar eaa-
voudifs-weg het gebeurde loochenen
zond - racer is kras.
,.H is een volstrekte waartteid, die
binnonteort door Z. Em. Kardinaal
Mmxher zelf zal lievastigd worden,
dat Z.Kxn. korten tijd in zijn eigen pa
leis van zijn vrijheid was beroofd, dat
hem een soort verhoor is afgenomen,
dat zijn paleis onder militaire bewa
king is gesteld en dat hij nog op dit
©ogenblik in zoover van sijn vrijheid
blijft beroofd, dat hij Mechelon niet
mag verlaten. Z.Ern. ontving uit Brus
sel een officieel schrijven, waarin hij
naar de Belgische hoofdstad ontboden
weed, doch Jïij heeft dit geweigerd.
Tijdens het verhoor heeft Z.Hm., wien
ter oore was gekomen, dat priesters
vaiv het Aartsbisdom werden lastig
gevallen met de meeste beslistheid
verklaard, dat hij al zijn priesters
van vemntwoordelijkheid in dezen
ontlastte eu de verantwoordelijkheid
uitsluitend op zich nam. Hot proto
col van een on ander is met het her
der! ijk. schrijven enz. naar Herlijn
opgezonden, daar men te Brus-ei geen
beslissing dorst to nemen, eerstens
omdat men vooraf de hoog© Duitsehe
ro.geerlng wikte raadplegen en twee
dons omdat de Kardinaal een Prins
der Kerk is, aan andere dan de ge
wen o rechtspraak onderworpen
..De deken van Antwerpen, mgr.
Cleynhems, lieeft mij ïiog Vrijdagmor
gen orn zever, uur, nadat hij een bij
zoraderen koerier uit Wichelen had
ontvangen, met de meest© beshsttieid
bevestigd, dat Z.Ern. de kardinaal
nog steeds Mecheleri niet mag verla
ten, tot uit Berlijn oen nader© bes'is-
sing Ls gekomen. Wel mag Z.F.m. zich
hitman Mechelon bewegen. Welke de
verdere gevolgen voor Z.F.m. zullen
zijn, valt nog met to overzien.
„WsTzijn deze gevolgen reeds Don
derdag door oen zware straf kenbaar
gemaakt aan den drukker van het
herderlijk schrijven, den heer Des-
aain. Deae is veroordeeld tot een boe
te van 500 Mark of vijftig dagen hech
tenis.
„Wai nu de tegenspraak van hot;
Wolff-bureau over de gcvaia-enne
ming van priesters aangaat, het vol
gende:
„De pastoor van Hemixem heeft op
het fort von Hoboken van Zaterdag
's middags tot Zondagmorgen gevan
gen geesten. Ook de pastoors van
Duffel, von Contich, van Brasschaei
en van Schooien zijn gevangen 'ceno
men .geweest. Indien het Woiffbureau
aijn onware beweringen durft voHiou-
dön. dan verte Ia ran allen deze zeer-
eerwvuarde Boeren zich bereid, die be
weringen mc-t I/eëeddgde getuigenissen
te meert eggen".
He ..Nördd. AUg. Zig." bevat de
volgende kennisgeving
..Kardinaal Mercier, dc oartsbis-
scliop van Moe hel en, hoeft rnct Kerst
mis een herderlijken brief nan zijne
düocesawen gericiit, die volgen® zijn
opdracht op den Ion Januari cn de
daarop volgc-nde Zondagen op de kan
eels moest worden voorgelezen
De brief bevat, naast zu1 ver gods
dienstige, een reeks van politieke uit
eenzettingen, die n'jet overeen te
brengen zijn met den tegemvoordigen
toestand van de bezcM'rvg mn België
en derhalve hel Duitsehe bestuur ver
plichtte® maatregelen te nemen tegen
verdere verspreiding.
Toen de gouvenwiir-generna! hem
hierop opmerkzaam had gemaakt,
heeft kardinaal Merciior schriftelijk
en mondeling verklaard dat hij in
ge one n deele hoeft bedoeld- door zijn
rondslïhrijiven opwinding te veroor
zaken hij heeft zich integendeel la
ten leiden dc>or het doe', de bevol
king tot kalmte aan te manen en
haar, onder eerbiediging hairer vader-
isitdsHever.de gevoetcDs, ann te ma
nen om zich te schikken naar het
bestaande DuHsch© bewind.
Daar echter <te gouverneur-generaal
■omtrent, hot ronictechrij-'veu een ande
re meaning bleek toegedaan en er 'n
opw'ndende uitwerking van duchtte,
heeft de kardinaal vt-rkuaard af te zien
van de uitvoering zijner opdracht aan
de hem ondergeschikte geestelijkheid,
om den brief voor te lezen en aan den
inhoud ervan bekendhriid te geven.
De gouverneur-generaal had reeds
voor dien do voorlezing en versprei
ding van den herderlijk om brief ver
boden.
Hiermede kan do aangelegenheid
aks geëind'gd worden beschouwd."
Engeland en de
Vereeraagde Staten.
Aan de Tim-as" wordt uit Wash
ington gesdind
..Veel opzien beeft het hier gebaard,
dat de Engelse hen de „Denver" heb
ben aangelkouden, een schip, dat een
hiding katoen voor Bi-emcn had en
dat van Norf->lk is vertrokken met een
certificaat van don Engelsche.n con
sul, dat het geen contrabande aan
boord had. Men vreest, dat de inbe
slagneming reeds bij voorbaat de or>
macht van Engeland aantoont, om
het Amertkaansche plan te aanvaar
den. volgens hetwelk de Amer'-kaarir
sche d-ouazie-anïbfcenaren een certifi
caat omtrent da loding zouden afge
ven, zelfs in weerwil van hot feit, dat,
ten einde opmuthoud in vo:"e zee to
voorkomen, 'het denkbeeld aan do
hand is gedaan om de iuliken van do
ruimen door Engelse he en AmerL
kaansche autoriteiten te doen verze
gelen.
Een andere roden voor de belang-
eteUing in tiet lot van de „Denver" is
do aard van de lading. In hot geh&ele
Zuiden wordt door do ij veiligs Duit
sehe actie die indeuk krachtiger, dat
ten fepiyt vun de door Engeland gege
ven verze&eriugen, Engeland den ka-
UXMIhandel op Duitschland bemoei
lijkt. Met eiken dag zal inderdaad het
gevaar voor een ernstig misverstand
(ihngaandie de commeroiecrle aangele-
genheden aangroeien, tcmij de ver-
schillende vraagstukken vlug en
opcnliartig worden aangevat Men
dient niet alleen aan den Amerikaan-
schen handel de concessies te doen.
vvc-lke vencenigbaar zijn mot den mi'i-
ln'.rea toestand, maar er ls evenzeer
behoefte aan een he'dere udeenzet-
ting van de fe'ten.
Waarom b v. werd de „Donver" in
Eê^Tag1 gcTiómenf "ATs geert" Bepaalde
reden wondt opgegeven, zal men hier
steeds moer geneigd zijn aan te ne
men, dat zelfs ai bemoeilijken wij
(Engeland) den kaiioenhandel niet,
wij Engeland) willekeurig en op
bloote vordcaikJing handelen. Zelfs'
in Engeland vriendschap pel ijk gezin
de officieel© kringen wordt er op gc-
einepeold, dat do Engelischen mi&
eohieni uit zjinuwachtligheldl ovorbo-
zorgd zijn on -dat hun- gewagen van
sm.kkelarijen eer op waarschijnlijk
heden dan op vastgestelde fdHen ge
grond is.
Voorzoover bekend is, zou de En-
getecho rog earing totnogtoe geen po
sitief en aannemelijk bewijs hebben
geleverd van ongeoorloofde practij-
ken van de zijde van Amerikaanse he
exporteurs Ongetwijfeld is <£t niet
bi'Üjk. Doch 'nd-cn dio indruk veld
wint, zal het Engeland veel kwaad
doen.
Het geschil over de contrabande is
niet het eenlige mcenings verschil
waarmede de Engekgcben t.e maken
liObberu JLet eLaat zoo goed als vast
dat er wrijving zal zij® over den aan
koop van Duksohe schepen dooi
Amertkanen (Duitsehe schepen die
Mrsas 't uitbreken van don oorlog in
Amerikaaneche havens Tggen Red
II. DIk heb geen reden te gelooven.
dit de Amerikaansche regcering reeds
west, dat Engeland zai protcstcoron
tegen don verkoop van do „Dacia",
intGen <ftt schip onder Amjeri'kaan-
sche ving den voormaHgerfc handel op
Di/itiscbland voortzet.
De mogelijkheid, dat hot wetsont
werp betreffende den aankoop van
scheiK-n door de rcgecriug der Ver
ecnigde Sin ton zal wordt-n aangeno-
men, kan niet buiten beschouwing
gelaten worden en, zooals senator
Root zei de, de aanneming van liet
ontwerp zou het gevaar voor een me
nigte verwlkkeL'.ngcn doen ontstaan."
Uit dsn Balkan.
De Turksche staf deelt mede:
„De Russisch© vloot beschoot, in
strijd met de voorschriften van het in
ternationale recht, de open stad Si-
nope '|in Paphlagonië aan de Zwarte
Zeci waardoor twee huizon eenigszins
beschadigd werden.
Meuschenlovcns vallen niet te be
treuren.
Vier barken zijn gezonken.
Turksche schepen beschoten met
succes Russische troepen, die zich in
en ten noorden van M&krjali (Russi
sche kust van de Zwarte Zee) bevon
den.
Dinsdag deed een Engelse he kruiser
een poging om te landen ten oosten
van Mercjnas. liet vuur der Turksche
troepen dwong do Russen echter te
wijken. Zij lietori vier dooden achter."
Uit Parijs wordt gemold:
„Een groot Turksch transportschip
is pp 2 Jaa. bij het uitvaren uit don
Bosporus met een mijn In aanraking
gekomen cn gezonken.
Een ander transportschip, begeleid
door den Turlcschen kruiser „Medji-
die", is Dinsdag gezonken in 'te Zwar
te Zee lussclien Si nope en Trebizonde.
De Russische beschermde kruiser
„Mercurla" ©n de Ruasiscli© torpedo-
bootjager „Gnieovivielen de „Medji-
die" aan. Deze werd getroffen door
oon aantal projectielen, maar wLst te
ontkomen."
Allerlei.
IIOOGE MEELPRIJZEN IN ENGE
LAND.
De meel prijzen zijn te Londen 'n
den groothandel zeer gestegen. He
„Times" doe'-t mede, dat deze prijs-
etljging in de allereerste plaats oen
gevolg is vau de aanzienlijke stijging
van de soheepsvrachtenmaar daar
nevens komen dan nog a's oorzaken:
de groote aanknopen in Italië on
Frankrijk, de o'-Uiting van de Zwarte
Z&e en daardoor den vcrm1ndei<lon
Russischen aanvoer, het uitvoerver
bod in Austra'ië en de berichten om
trent ongunstige weersgesteldheid 'n
Argentinfifi.
BELGISCHE VLUCHTELINGEN.
Men meldt uit Ls H&vre aan 't Alg.
Handelsblad:
„Om den nood te lenigen van de
gegoede Br-lgen, die in En-geland rat-
geweken zijn en nu zonder genoeg
zame bestaansmiddelen leven mosttai,
heeft het Belgisch gouvernement esn
Koninklijk besluit afgekondigd, waar
bij het dien vluchtelingen mo<;olijk
gemaakt wordt voorschotten te er-
krïfeen om in hun dagelijksch onder
houd te voorzien.
Tot uitvoering van dit Insluit 13 een
comité benoemd.
Missctiien zullen de uitsovvekenon
in Nederland goed doen orn het in
richten van een den-gelijk officieel
hulpcomité voor Nederland aan te:
vTOfien".
BELGISCHE VERLIEZEN.
Eerlang verschijnt in het Belgische
Staatsblad, dut in Le Havre uitgege
ven wordt, de lijst van 3700 h 3800
gesneuveld» Belgische officieren en
soldaten,
NIEUWE BELGISCHE STRIJDERS.
Dezer dagen zullen 16000 Belgische
soldaten van d> lichting 1914, die m
Noord-Frankrijk geoefend zijn, naar
't front vertrekken. Over een maand
volgen er nog 1G0W z»o meldt 't
Ms. Handelsblad.
Letteren en Kunst
EEN SOCIALISTISCHE
HEYKRMANS-HULDE.
Onder bovenstaand opschrift kon
digt „Het Volk" de herhaling aan der
feestvertoomng van Hoyeimans' Op
hoop van Zegen, om de arbeiders in
de gelegenheid te stellen den auteur
te huldigen.
Het plan gaat uit van de federatie
Amsterdam der S. D. A. I'. Op Dins
dag 19 Januari a.9. zal in de tooneel-
zaal van het Poleis voor Volksvlijt
de voorstelling van het spel der zee
worden gegeven, voor leden der S. D.
A, P. toegankelijk tegen 20 cent per
-persoon op alle rangen.
Na dezen avond zal Hoyermans nog
een gratis-voorstelling aanbieden aan
do Amsterdamsche arbeiders in het
algemeen. Do plaatsen daarvoor zul
len, naar verhouding van hun leden
tal, ter beschikking worden gesteld
van den A. B. B, em het P. A. S.
Stadsnieuws
De Bank vsn Leening In
de Kermisperiode.
De ruededeoling van Burgemecctoi'
SandJjarg in tijm Nieuwjaarsrede in
den Raad, dal in hot crisistijdvak 1
Aug.—31 Dec. 11)14 hij de Bank van
Leening voor f 37.000 m i n d e t is be-
lecnd, dan in di© pariode van 1913,
doel de vraag rijzen, of bat niet-bou-
•1en van de Kermis, in 1914, mee van
invloed is geweest op de tot-stand-
koming van dit gunstig resultaat Een
vraag, waarvan die beantwoording to
meer van belang is, omdat tegenstan
ders vara do karmis, als argument voor
hun standpunt vaak aanhalen, dat in
de kermisperiode veel moar naar do
iJarrk-van-Leen ing wordt gebracht,
dan and-ars.
B. en W. waren zoo welwillend ons
te mndh'tigen Inzage'te nemen van de
cijfers, die antwoord zonden kuïmen
geven op de gestelde vraag.
We namen daartoe do beJeonÊngen
gedurende drio weken: de laatste weck
van JuLi, en do eerst» en tweede week
ran Augustus.
De Directeur van de Bank-van-Lee-
ning verPi.rokto ons do vnlgendo cij
fers van beleende panden.
1913 (Kermtsweek 4--11 Atugustius:)
28 J u 1 i—2 Aug.: D39i panden voor
f 9979.75.
4—9 Augustus: 1G93 panden
voor 1 5308.25.
11—16 Augustus: 1642 panden
voor- f 5210.—.
1914 (Kermisweek zou zijn 3—10
Aug.):
27 J u 1 i—1 A u g.: 4496 panden
voor f 13.S09.75.
3—8 Augustus: 1576 panden
voor f 5582.25.
10—15 Augustus: 1229 panden
voor f 3380.75.
Deze cijfers zonder mear geven ech
ter geen zuiver iieeld van do Ixteenin-
gen in de Kermisperiode. In do we
ken, waarin de verkoopirigsn van de
niet ingeloste panden worden gehou
den, worden de z.g. weekpandten niet
door (le bank opgenomen, maar eerst
één week later. Het gevolg is. dat op
de stalen der volgende week de week-
pan Jon dor vorige weken voorkomen.
Om dus een juist cijfer van de belee
ningen te krijgc-n, moot men van de
getallen aftrekken, die welke betrek
king hebben op vorige wdken.
Tn 1014 had de verknoping plaats op
22 en 23 Jmli. lm de cijfers v-n de vol
gende week (27 Juli—1 Aug.), nl. 4496
panden voor f 13.809.75 zijn due die be
treffende de week panden der twee vo
rige wek^n begrepen. Er zijn in die
week op den staat c.•'bracht 3:. c-k-
panden voor f 10376.75. Bij benadering
kan men wel aannemen, dat «■p©k-
panden der beide voricv ken twoe-
depde-n vormden van deze 3388 panden
voor f 10.376.75, d. i ongeveer 2258
panden voor f 6917.82. De 4496 pariden
voor f 13 809.75 van 27 Juli—1 Augus
tus moeten dus verm'n 'cr1 worden
mat 2?"S pandian voor f 6917.82. In die
week zijn dras werkelijk beleend onge
veer 2238 panden voor f 6891.93.
De verkop ping in 1913 had plaafe op
•23 en 24 Juli. In de volgende week
(var 28 Juli tot 2 Augufrtras) werden
in den staat opgenomen de weekpan-
den van twee weken. Dit aantal be
droog 2321 panden voor f 7078.25. De
liierboven gegeven cijfers voor iti©
we-;k (3304 panden voor i 9979.75)
moeten dus verminderd werden met
do helft dezer vv v.lcpandou, dras met
ongev.v.r 1160 panden voor i 3539.12.
In do week ven 28 Juli cot 2 Augus
tus 1913 zijn dus werkelijk beloond
214-4 panden voor f G440.63.
Als wo nra te ei],tore voor do drie
weken van 1913 plaats era naast die
van 1914, krijgen we:
L WeckvóórKermis.
1913: 2144 panden voor f 64-10.63.
1914: 2238 panden voor f 6917.82.
Doze cijfers toornen geen belangrijk
verschil. Done te kermis in 1914 pas
afgelast op het laatste dogenbldk, zou
men in verband met deze cijfers kun
nen redeneer en, dat desemen, die in
de r. eek voor de kermis paraden be
toenen, om van da opbrengst daar
van kermis 'co jroan vieiren, dit ook in
dcrao week van 1914 ktzra"n lebben
gedaan.
Dit is echter nfet meer ti-n een veu--
ondorste!ling, daar het inbrengen van
on.g?:"eer evenveel panden in deze
we?k van 1914 als die vara 1913 ook
plaats laat voor de veronderstelling,
dat men In de week vóAr de kermis
men panden voor de kermisvierirrg
beleende, als men ztoh herinnert.
dat in 1914 in deze vóórweek
de stemming zoo gedrukt was, dat men
weinig pkvn had, om kermis te vieren.
II. De Kerm is w eek.
1913: 1693 panden voor f 5308,25.
1914: 1576 panden voor f 5582,25.
Deze cijfers geven eveneens weinig
verschil. Het niet-houdon der kermis
in 1914 schijnt dus oppervlakkig geer»
vermindering van beleenJitg tau ge
volge gehad to liehben. Maar ook an
dere factoren kunnen gemaakt lieb-
bon. dat tocli ongeveer evenveel be
leend werd, bv. de opkomst onder de
wapenen van kostwinners, begin der
werkloosheid, luit doen van groote in
koppen, die juist in deze dagen in alle
kringen groottn omvang namen.
Ook uit dozo" cijfers is dus niets de
finitiefs af te leiden.
Ill Wee kn a ke rm i s.
1913: 1042 panden voor f 5210.—.
1914: 1229 panden voor f 3380,75.
Voor degenen, die van oordeel zijn,
dut in do weck na de kermis veel be
leend wordt, omdat do kermisviering
aando beleeners voel geld heeft gekosl,
schijnen deze cijfers eenig houvast te
geven.
Immers, in 1914, toon de kennis niet
gehouden werd. is voor een f 2000 min
der beleend, dan in 1913.
Of deze conclusie jui3t is valt
echter niet na te gaan, orndnt er
nog verschillende endera oorzaken
Ktmnen zijn, waarom men in 1914
toen minder beleende. Eenigo
daarvan zijn reeds hierboven aange
geven, maar een staaltje diene ter ver
duidelijking. In vele gezinnen schijnt
Icet gebruik te zijn de Zondogsche
kleeding van den man in de eerste da
gen der week te beleenen en die aan
liet eind, wanneer er weer geld ont
vangen is, weer in te lossen. Toen
in de eerste dagen van Augustus ve
len onder de wapenen geroepen zijn,
was het daarmee in deze gezinnen uit.
Men bracht misschien wel do
ki<vren naar de Bank van Leening,
doen loste die niet weer in, waardoor
ten hernieuwde beieening m de vol
gende week achterweg© biocf.
Dez© wtekpsMdea zullen ook voor
oen doel do oorzaak zijn geweest, dat
in d© vijf laatste maanden van 1914
voor f 37.IXX) minder is beleend dan in
1913.
Want indien zoo n pak b.v. in 1913
woek-in, week-uit beleend werd voor
f 6.—, maakte dat in d© 20 weken
diier vijf maanden in 1913 een beloe-
jiiimgscijfor van 2i) maal f 5 of f 100,
terwijl liet in 1914 maar eenmaal be
loond werd voor f 5 en niet ingelost
word. Het niet-tellcons-weer inlassen
in 1914 doe: dus voor één zoo'n pand
al l»t beleoningslbodrag vnn f 100 tot
f 5 daten.
Hiermede wondt dus aangetoond dal
de over de Banik-van-Leaning meege
deelde vergelijkende cijfers van zeer
betrekkelijk© waarde zijn en dus niet
u.Unaken. dat de toestand in de huis
gezinnen, waar men Int beleening zijn
toevlucht moet nemen, in liet laatst
van 1914 beter was, dan in 1913, en
in geen geval in de verhouding, al®
de beteenirigfecijfers van f 120.000 in
J913 en f 87.000 in 1914 doen vermoe
den.
Tevens is dunkt ons aangetoond,
dat uit de gegeven cijfers niots defini
tiefs is af te leiden, omtrent Jen in
vloed van het a!-of-niet houden van
d© kermis op het aantal beleeningen.
Ter bevoegder plaatse is men zelfs
van meenlng, dat door hot hou
den van do kermis hot aantal belo
ningen niet vergroot wordt,
JAC. C. M. Jr.
RAAD VAN BEROEP TE HAARLEM.
Ongeval snwet)
Tei terech'üzitting van 8 Januari
1915 werden o.a. belwunkteU de zaak
von:
1. G. v. d. Wolff te Castiric.uim, wien
ap 9 Mei 1911, werkzaam als timmar-
man in de timrnornransworkplaals
van het krankzïnnteeriHwv^ichDuin
on Bosci». een ongeval is overkomen,
doordat zijn linkerhand uifeteed,
waardoor deze in aanrakiw kwam
me't de in lreweging zijnde cirkelzaag,
tengevolge waarvan het tweete lid
van den duim werd a'ügieaaajrd «en de
binnenvlakte dier hand ernstig werd
verwond. Hoor hel bestuur der Rijks
verzekeringsbank werd hem laatste
lijk ocne gm-eg^de xutbeerlng toege
kend van f 0.43 por werkdag, bere
kend naar ecne arbeidsongeschiktheid'
van 30 pet. Getroffene vindt doze scha
deloosstelling 1© laag. Hij beweert
vorachillen/le werkzaamheden in zijn
vr k. als schaven en spijkiareran i et
m«ter te kunnen verrichten cn var-
zoekt daarom ocne rente naar 4ö pet.
arbeidsongeschiktheid.' zijnde f 0 571
por werkdag.
2. Weduwe J. J. Jailöan te Amster
dam, wier echtgenoot op 31 Augustus
1914, werkzaam in dienst van den
landborawor M. SplU3JAer in den Groo-
ten IJpolder, door oen ongeval is ge
troffen, doordat hij, nadat hij op den
.«troopers was geklommen, in den pers
is gevallen, tengevolge waarvan hij is
overleden. He door d© wed. Jansen
aa ngevr aagd» sciiaztoloossteDdrigen
worden door hel Bestuur der Rijks
verzekeringsbank geweigerd, aange-
zï tiet bedrijf van landbouw, in
verhand met ut'oefenijv? vsmarvan
het ongeval heeft, plaats gehad, niet
varzekeringsplichtig is. Kla-a^gster
meent, dat haar wél sehadeioosfëlling
ingevoilige de öagievallenwet i—komt,
daar het ongeval gel-eurd© bij de In
diening van oen stoomdorsc9i:nachinc.
Zij vordert daarom ecne rent© van S0.
P"t. van het dagfeon van wijlen haren
orhtgenoot per werkdag-
Na vorkoor van partijen on gelui-
eren, bepaald» de Raad van Beroep de
uitspraak in deze zeken op 22 Janiuari
a
Uitspraak werd o.a. gedaan in de
zaak ran G. C. Sahohheis te Amster
dam, aan wien genees- en heelkundige
behandeling ten laste van d» Rijksver
zekeringsbank werd toegekend.
OUDERDOMSWET.
Aan de wed- E. v. d. K. io Heems
kerk werd eene ouder do nwrente van
f 104 per Jaar, ingaande 3 December
1913 toegekend.
De verzoeken van G. T. te Wijk aan
Zee en Duin; wed. A. S. te Heems
kerk; G .T. Ph. TI. te Velsoroord en
W. B. to Haarlem wea-den van de
hand gewezen, omdat nisi was geble
ken, dot verzoekers gedurende min
stens 156 weken in loondienst, als on
dergeschikten in dienst van vreem
den, in het bij die wet bedoelde tijdvak
van 16 jaar arbeid hi"1'1"" verricht.
ORGELBESPELING.
Wij hebben Donderdagmiddag In
de Groote kerk nog eens de Orgebvj-
cate van Hendrik Amtrieseen kunnen
hooren. De heer Louis Robert gaf
daarvan ec-n interpretatie die den
componist wel moet hebben bevre
digd era den toehoorders een zoo
duidelijk beeld ran het werk voor den
geest stolde als de geweldige, eterk
lesoneere.nde kerkruimte maar tee-
Üet. Dc lieer Robert drod wat hij kon
om de door den auteur bedoelde klank
kleuren en -tegohisttelliragetn zoovee1
mogelijk te benaderen waartoe zijn
machtig instrument hem zoo niet
a'le dan toch vele middelen in
de hand gaf. De voordracht heeft dan
ook de blijkbare belangstel1 ing der
toehoorders nfet teleurgesteld. Er
was heel veel moois cn slemmends.
Vooral in het fijn geregistreerde Lar
ghetto en het pittig gerhytmeerde Al
legro cnergico o vivace. Toch mag ik
piet rarhefen dat de voordracht, die
dé componist vóör eénigen tijd op zfjn
eigen orge' in de St. Jozefs-kerk van
zijn Sonate gaf, mij meer heeft
booid era bevredigd dan die ran Don
derdag. In hoofdzaak m! dit wel hier
aan liggen dat in de kleinere riRmte
de gewaagde harmonie-schreden veel
beslister klonken en de fijne details
gemakkelijker te volgen waren af
gezien nog van ecruige moderne tech
nische hulpmiddelen dfe het groote
St. Bavo-orgel niet optoverL
Hoe liet zij, we zijn door deze nieu
we uitvoering bevestigd in onze r.rer-
liKging, dat Hendrik Andriessen 'n
zijn orgel-sor.ate een h.Jtmgriik en
zeer respectai>el werk heeft getoverd
bevreemdend misschien door eni
ge hnrmonlsclie hardhedieh, maar
boeiend door menig schoon délall cn
ijnponecrend door den degel ijken. lo-
g'schen bouw.
Aan de S©r.ale vooraf ging een na
dere compositie van Hendrik An-
dricseen een „Ghoral", dat liier
zijn oerste uitvoering be'oefde. Ook
deze arbeid 'egt getuigen'1© af van
vindingskracht, technisch kunnen en
vooral wol, dunkt mij. van een sterk
maar dan ook weinig ontziend
streven naar karakter cn stemming.
Wellicht zou de vrij breed© bewerking
voor den hoorder althans bij ccn
eerste auditie aan interesse heb
ben gewonnen, wanneer de exporitia
van lnct Ghoral-thema zolf zoo een
voudig en klaar mogelijk ware pc hou
den. Nu zuRen wij uit d't werk nog
wel nfet alias gehoord hebben waf er
in zit. Maar de indruk, dien het. door
den organist effectvol gespeelde ge
heel maakte, was toch verre van on
beduidend.
Het gehoorde van dezen middag
laai ik h'ermeê eindigen heeft mij
opnieuw versterkt in den lioogen
dunk cn de schoon© verwachting di«
Ik koester ten opzichte van het com-
pos'.tie-talent ran onzen jongen stad
genoot Hendrik Andr'essen.
PHILIP LOOTS.
25-JARIG JUBILé.
Men schrijft ons:
Do heer C. Vlug zal Woensdag 13
Januari den dng herdenken, dot hij
25 jaren als bediende werkzaam is bij
de firma wed. J. L. Zuurendonk en
Zn., behar»gerij era Moffeerderö, al-
liier.
25 jaren geleden meldde de lieer
Vlug zich daar als leerling aan, on
wij zullen wonschen, dat den li cor
Vlug nog vele jaren bij genoemde fir
ma nis ijverig bediende zal doorbren
gen. Het zal ham dien dag zeker niet
aan belangstelling ontbroken.
Rubriek voor Vragen
Qeabonneoidcn hebben hot voorrecht,
Vragen op verachillend gebied, mils vooc
haautvvoording vfttbaar, in to nenrten bij do
Rodacllo van Haarlem's Dagblad, Qroota
Houtstraat 53.
Alte antwoorden worden gcbeslkostoloos
gegrvon en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet vollfttig naam en
wocylaats van den inis.tdcr vermei.,en
vu:'' -".n sr.r "- kt geschonken.
VRAAG. Hoe is het adres van
den heer Letoux, die voor eeraige wo
ken zijn 55-jarjg jubileum als koor
zanger vierde?
ANTWOORD. Dat is ons niet be
kend.
VRAAG Hoeveel Duitsehe mili
tairen zijn in Neder'and geïnter
neerd?
AN'I'WOORD. Vermoedelijk pl.m.
800 Du'tsche militairen. Zo zijn in
het intorneeflingskamp bij Bergen na
bij Alkmaar.
VRAAG. Mot de'mobilisatie uioest
ik onder dienst en heb als kostwinner
ondersteuning gevraagd, hiervoor
werd 'k afgewezen. F.en paar weken
geleden doed 'ik weer een aanvrage,
met hot gevolg dat ik nu oen weke*
lijksche uUk-eering ontvang. Heb 'k
nu recht op do geheele uitkeering van
liet begin der mobilisatie af gerekend?
ANTWOORD. Zooals in de raag
is aangegeven, heeft de toekenning
goon terugwerkende kracht, tenzij dit
in de beslissing is Vermeld. Het. kam
echter mog worden gevraagd, doch
zal vermoedelijk nt&t worden toege
staan.
VRAAG. Kan een jongen van 15
jaar, dto in Amerika is en bij de Ne-
derlandsclie marine in d'enst wil, op
rijlmkostera naar Nederland komen?
ANTWOORD. Hieromtrent be
slaan peen voorschriften. Is hij Ne-
derkinder, dan kan hij zich vervoegen
b:; den corasu' en dnur trachten vrij
vervoer te verkrijgen Rij aankomst
hier te lar.de kunnen zijn stukken 'n
orde worden gemaakt voor een ver
bintenis bij IIr. Ms. zeemacht.
VRAAG. Op welken datum is do
oorlog van 1879—1871 begonnen, en
geëindigd?
ANTWOORD. Frankrijk ver
klaarde 20 Juli 1870 den oorlog nan
Duitschlftnd. De vredroprclimmntoen
werden geteokend op 26 Februari
1371, die daarop door de National®
Vergadering bekrachtigd werden.
VRAAG. Aan wien moot ik boe
ken voor Engeleche geïnterneerden
udrc-sseeren?
ANTWOORD. Zend die aan don
lieer J A. H. Jock'n. Union Ljfe
Branch en Comm. Union Ass. Cy,
Ltd., Rokin 162, Amsterdam.
VRAAG. Hoe is liet adrea van
den Nedertaradschen Consul te Ber
lijn?
ANTWOORD. Zijn naam is F.
von Fried'andera—Fuld. aan wien m
bet Ncderiarrdsch kan geschreven
worden. De naam met de aanduiding
ConsuLgeneraal der Nederlanden
Berlijn, Duitschland, voldoende.
VRAAG. Kunnen ouders een
medsj© van 23 jaar verbieden buitens
lands te gaan?
ANTWOORD. Neen.
VR A AG Een dienstbode ontvangt
haar loon per week. Mag zij «m f
twee weken na Nieuwjaar vertrek
ken, daar zij wegens ziekt© barer
moedor thuis dringend noodig is. Mag
•d i haar nieuwjaarsfooi behouden?
ANTWOORD. Haar nieuwjaars
fooi mag zij niet behouden. Zij mag
wel twe© weken na -opzegging ver
trekken, indien zij ten nranste niet
voor oen longeren tijd crirti heeft ver-
bondon.
