De Europeesche Oorlog.
Armorel.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 20 JANUARI 1915
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
't Fransche communiqué van
Maandagavond luidt
„Ten gcvo'ge van de ontp'offing
in een munitiedepot, waarin een gra
naat was terechtgekomen, is een ge
deelte van hst dorp La BoisseÜe, dat
door geal-ieorden bezet was, in brand
geraakt en moesten dezen de plaats
ontruimen. Het dorp werd echter door
een krachtigen tegenaanval Maandag
ochtend heroverd.
Do Duitschers beschoten St. Paul
bij Soissons.
In Champagne zijn vier vliegtuigen
over de posifes dor Fransche» ge
vlogen en met kanonnen en mitrail
leuses beschoten Twee 'andden bin
nen dc l'nies aan den kant van Bar-
le-Duc. De toestellen waren zoo goed
ais intact. Vier vliegers werden
krijgsgevangen gemaakt.
In Argonne werd bij tusschenpoo
zen kanon- cn geweervuur gewis
seld.
Van Argonne lot de Vogezen
sneeuwt liet en is hot, stormachtig."
Van Dinsdagmiddag:
,,In België is veel sneeuw gevallen.
In de streek van Atrecht heeft de
artillerie bij tuschenpoozen gc\ uurd.
't Zwaar geschut der geallieerden
heeft herhaaldelijk Duitsche batterij
en tot zwijgen gebracht.
De door de geallieerden in den nacht
van Zondag ontruimde stellingen hij
La Boisscl'e hebben zij Maandagoch
tend heroverd.
Ten noordwesten van Pont Mous-
eon hebben de Franschen opnieuw
een Duitsche schans In het b.osch I-e
Prètrs veroverd, waar zij 500 M. Duit
sche loopgraven bezet houden."
De Duitsche staf deelt mede:
Over het gehecle front hadden, be
halve enkele onbeleekeneude soher-
mutse'ingen. slechts artiHeriegcvech-
tdi plaats."
Van 't Oostelijk
Oorlogs'osneel.
Op 't, oostelijk oorlogstooneel wondt
de toestand geleidelijk al even moei
lijk a's op het westelijk gevechüsve'd.
Ook hier graven de beide partijen
zich in, ook hier wordt het een strijd
om loopgraven, een gevecht waarbij
errke'e kilometers worden gewonnen,
of verloren, en waarin van groote lij
nen, zooals in de eerste maanden van
den strijd, geen sprake meer is.
De Duitsche staf meldt
,,In Oost-Pruisen niets nieuws.
Bij Rndzonow, Biezinn en Sierpc
werden do Russen onder zware ver
liezen teruggeslagen. Benige honder
den Russische gevangenen violen
Duitsche handen.
Ten Westen van den Weïchsel
ten Oosten van de Piütza b'eef
toestand onveranderd."
sc he
etaf
De O ost e n rij k s
maakt bekend
„In Po'en en West-Galicië zijn ar
tillerie-gevechten geleverd. In de Kar-
puthui is niets van belang gebeurd.
Uit eeuige streken wordt de laatste
dagen overvloedige sneeuwval gemeld.
Bij Jakobeni, in het zuiden
Boekowina, zijn de Russen bij een
aanval met zware verliezen voor hen
door de Oosten r ij kers teruggeslagen.
Een Wolff-correspondent op het
Ooste'ijk gevechtsterrein seint
,Ecn dezer dagen heb ik prins Joa
chim gezien, den jongsten zoon
den Duitschen Keizer, die naar men
weet, aan de gevechten op het Ooste
lijk gevechtsterrein deelneemt
cenigen tijd geleden ook werd
wond. Hij was nu gezond en opge
wekt. Juist keerde hij terug van een
tocht naar het leger der Duitschers
en Oostenrijkers, waar hij in 't bij
zonder üe llongaarsche regimenten
Jiad bezeerd. Ik hoorde hoe ongelogen
hij sprak over de Hongaar-*
eieren en manschappen, hoeveel ge
noegen het hem '-sd gedaan ook het
.regiment van K-cd-uburg" in uit
stekenden etaat Hen te treffen Hij
prees hoogelijk zoowel de houding
de uitrusting van de Hongaarse he
eolda'.eji sn gaf ud'ng aan zijn over
tuiging. dat zij tot de be3te krijgslie
den behooren."
De „Times" verneemt u«l Pe
tersburg, dat de Russische troe
pen met spoed naar Transsylva-
Jilc oprukken. Er worden belang
rijke successen gemeld uit Kimpoluog
en Jacobeny in do Doekowinu. Jn
Russische militaire kringen beschouwt
men de bezetting van den Kirlihaba-
pas (tusèchen de Boekowina en
Transsylvanie) als een zaak van groot
belang, daar zoo de eenige goede weg
wordt verkregen over Transsylvanic
naar Hongarije. Door dien pas te be
zetten zijn de Ruseen in staat, den
spoorweg naar Marmaros—Sziget to
ermeesteren.
Volgens de laatste beriohlen hebben
de Russen een groot deel van de pro
vincie Piock (noordwest Polen) gezui-
erd van Duitschers en naderen zij
de Duitscho grens. De Duitschers zen
den in allerijl trdepen daarheen.
De Duitscliers zonden een Saksisch
korps naar de Servische grens en zen
den troepen ter ondersteuning van het
OostCnrijksche leger in de Karpathen,
terwijl nu de opmarsch der Russen
naar Transsy ivanié ook er toe zal lei
den, dat de uitzending van Duitsche
troejicn naar Hongarije zal worden
verlangd.
Op het Zuidelijk
OcKogstooneel.
De Oostenrijksche etaf
nu ldl
,,0p het zuidelijk oorlogstooneel ie
de toestand dezelfde gebleven.
Verspreid nieuws
van deoorlogsvelden
DE ENGELSC1IE „OOGGETUIGE"
AAN T WOORD.
De ooggetuige bij het Engelsche le
ger bespreekt don lichamelijker! eau
geestestoestand van de Duitsche troe-
11 ij zegt dat, zender nu volkomen
af to gaan op do verklaringen van
minderen-, men toch kun aannemen,
dat ei- oen groet verschil is in de mce-
ningen en denkbeelden bij de Duit-
sclie troejren nu en eenige vveeken go
loden. De krijg-pevangenen zien nu
wel in, dat vaui een zegetocht geen
sprake meer is, en dut het er voor
hen alleen op aan komt hunne posi
ties te handhaven. Hoewel het denk
beeld dat Du! 1st Mand eenig voordeel
zal behalen in overeenstenuning met
de groote offers die het heeft moeten
brongen, <rro< lendeels verdreven is,
zijn er nog maar enkelen, die een
nederlaag der Duitsche troepen en
een inval in Duitschland mogelijk
achten.
Wat den physieken toestand aan
gaat. mag do vraag worden gestold,
of de Duitsche troepen zoo goed ver-
■gd wordoi, als de onze. Zëj zijn
niet zoo worm gekleed en hoewel er
voldoende voedsel schijnt te zijn, krij
gen zo ndet etceds warm eten.
Ook de genees kundige dienst is
minder goed dan dc Engclschc, en to
oordeel en naar do buitgemaakte niaa-
den met genectlmicidelei), wordt er
nog to veel op ouderwetsche wijze
gewerkt. Velo bnrgergeneeshceron,
zonder voldoend© chirurgische ken
nis, worden in dienst gesteld, omdat
do militaire heelkundigen het werk
niet meer af kunnen. Enkele dier bur
gerlijke geneeskundigen, kregen on
langs vergunning hunne eigen gewon
den in onze hospitalen, te behandelen.
Daar zij niet de noodige instrumen
ten hadden, kregen zij d;e van ons te
leen, maar zij bleken volkomen onbe-
kend niet t gebruik ervan en bedier
ven sommige instruownten, die ge
bruikt mceslen woix'en om zenuwen
en ligamenten van het andere weef
sel to scheiden, toen zij poogden er
beendenen mee door to snijden.
Deze blijken van minderheid wegen
echter zeker op tegen c> algemeens
iinrichting van do vecht-machine, het
deugdelijke, staf werk, de groote krijgs
tucht en do deugdelijkheid van bijna
de gelieeJe militaire uitrusting, maar
de pijnlijke zorg voor de welvaart
van den levenden soldaat, zoo lang
hij kan vechten, steekt wel af tegen
de ongevoeligheid voor verliezen
uoer opoffering van menscheiih
noodzakelijk wordt geacht.
Tot zoover deze ooggetuige,
't A'g. Handelsblad hecht niet veel
bo toeken is aan dit verhaa'.
„Het is dwaasheid, om aan te ne
men, dat de Duitsche geneeshceren
onlbokvvaam zijn, en de eenvoudige
gemeoskumlige instrumenten niet we
ien te han'eeren, die men hen in han
den geoft. liet generaliseeren van uit-
zo/: de ringsge vallen is a'toos ver-
keerd" zoo oordeelt dit blad
EEN VERONGELUKT VLIEGTUIG.
UH Kopenhagen wordt uan de „Ti
mes" geseind, dal in de Noordzee een
verongeilukt Duitóch watervliegtuig
is aangetroffen, dat naar Deneinar
ken is gebracht Het toestel, gemeikt
„Friedrtohshafen 1 Nov. 1911". be
vatte twee bommen en een revolver
met patronen. Van de bemanning
werd geen spoor ontdekt.
AUTO-AMBULANCES.
In den huldigen oor'og is voor liet
eerst op groote schaal gebruik ge
maakt van velü-auto-ambulances. Het
spreekt echter, vanzelf, dat al spoe
dig bij die auto's groote gebreken
werden opgemerkt.
In Engeland is een commissie be
noemd die een prijsvraag uitschreef
voor een ambulance-carosserie, pas
send bij een standaard chassis
Als eerste prijs is 12000 gulden uit
geloofd.
De prijsvraag, die open is voor bur
gers van al-'e landen, wordt 1 Jun'
1915 gesloten.
EEN GEDECOREERDE VAN 16
JAAR.
De lG-jarige Ratto van het Fraiir
ache 27e bataljon jagers heeft de
..medaille militaire" gekregen, oit
dat hij met zijn bataljon uit Mento
vertrokken, voortdurend heeft gerna.
cheerd en gevochten sinds het begin
der vijandelijkheden, daarbij den
grootsten moed toonende en het goe
de voorbeeld gevendeden 23en Nu
mber zwaar gewond is door
granaatscherf," welke hem bijna den
geheelcn voet afscheurde en to mid
den van de hevige pijnen zijn vroo-
lijkheid! en opgewektheid behouden
heeft."
DE NEDERLAAG VAN HET 11e
TURKSCHE LEGERKORPS.
De ..Telegraaf ontvangt uit Russi
sche bron 't volgend bericht
Een bericht uit St. Petersburg meld
de de vernietiging van het 11de Turk-
scho legerkorps. Volgens nadere be
richten zouden de resten van het 9-1©
en 10de korps na hun ernstige neder
laag, getracht hebben zich te vereent-
gen met het 11de korps, waarmede do
achtervolgende Russen ten slotte te
Karn Urgan in aanraking kwamen.
Do drié laatste dagen i werd in een
sneeuwstorm gevochten en dank
het flapper optreden van de Russische
regimenten uit den Kaukasus en Tur
kestan, benevens de Siberische kozak
ken, word de weerstand van de Tur
ken gebroken. De achterhoede van de
Turken werd bij hare poging, om den
terugtocht te dekken, vernietigd, ter-
ijl do rest van het leger naar Erzc-
ro-cm vlucht. Do Russische troepen
vinden in sneeuw begraven deelen van
kanonnen, welke do Turken, onmach
tig om ze mee te voeren, van de hoog
ten omlaag hadden goworpen.
Do correspondent van de „Novoje
Wiemja" te Tiflis bericht nader, dat
het Russische Nieuw jaar werd geken
merkt door nieuwe overwinningen in
de richting van Kara Urgan en Olty
Het aantal krijgsgevangenen van do
twee voorafgaande dagen w as buiten
gewoon gioot en do terugtocht dor
Turkeu veranderde onder den druk
der Russen in een vlucht.
De gevangenen zijn als gevolg van
uitputting en Honger nauwelijks in
staat zich op de been te houden. Dc
officieren verloren hunne zelfbeheer-
sching, door de insubordinatie van do
soldaten, die hun geweer wegwieipon
en naar de Russen liepen om zich ©ver
to geven. Verschillende malen brach
ten de Russen hunne keukens in de
voorste linie, waarna de Turken, don
geur van het warme eten ruikend, on
middellijk ophielden te vechten c-n
zich tot den laatsten man overgaven.
Wanneer zij gevoed waren, kusten zij
de handen der Russen.
Een soldaat, die deel had genomen
aan do gevechten te Sarykamish, ver
telde do volgende episode
Op den Russischen Kerstavond
woedda een bloedig gevecht in de na
bijheid van een Grieksch doip, doch
toen dc bel voor de Vesper luidde, be
gaven zich vele Russische soldaten
naar do kerk, waar oen oude priester
den dienst leidde en een kozakkenkoor
zonir, niettegenstaande de ïurksclie
artillerie voortging met schieten. Juist
toen do priester de woorden sprak
„Eere z.ij God in den hooge, vrede op
aarde", deed een hevige .ontploffing
do muren trillen en een granaat trof
de kerk, doch niemand bewoog zich.
Binnen eenige seconden herhaalde
een groep officieren in koor de woor
den van den priester. De granaat had
den geloovigen geen kwaad gedaan eu
alleen een gat in den inuur geslagen.
De priester beëindigde den dienst en
allen verlieten de kerk. Een half uur
later was dc strijd hervat.
VERDEDIGINGSMAATREGELEN.
Een corrcsjoi'Jent van 't Dcensche
blad Berliugske Ticend© geeft de vol
Rende beschrijving van Fran-ch© ver-
dediigingsmcatres-élen, die hij op ecu
autotocht door het land aantrof:
„Aan weerszijden van do wegen is
prikkeldraad aangebracht.
Men ziet de landstadjes niet eerder,
voordat men er is. Al is het ook steeds
mijn droom geweest, op het land te
vronen, in een huisje met een tuintje
een hoenderhok, hier zou ik toch
liever geen grondstuk konpen. in i»i-
gev.il niet in deze tijden Het
aanplanten van prikkeldraad is hier
deze streken een specialiteit gewot-
dou, waaraan echter alle aantrek-
ikracht ontbreekt. En of de kui
len, die do soldaten graven,, wel moe
ten dienen voor het bewaren van
tuin- en vctdvruchlen? Bij het akker
gereedschap, dat mij \)p al mijn rei
zen door do wereld onder <le oogen ie
gekomen, lie-h ik nog nooit aangepun
te palen aangetroffen, van het soort,
zoouis ik ze hier bij honderden zie ge
bruiken Hoe onvolkomen ook mijn
landbouwkundige kennis moge zijn,
ik weet toch heel goed wat een eg is
en waarvoor zij gewoeplijk gebruikt
wordt, maar in de landstadjes hier
vifiwR nii?n de eggen rechtovereind op
de wegen, met haar spitse punten
naar liet Noordoosten gericht. Do
automobielen moeten z.ich nu eens
links, dan weer rechts er tusschen
door wurmen. In deze streek wordt
een merkwaardige soort van land
bouw eed reten!
Ook de huizen z-jn anders dan over-
aJ elders. Hun ver-eters, die op hef
Noorder, en Oosten uitzien, zijn niet
motalen platen bekleed, of ze zijn
diiolibgoinetsold ot ook wel achter
zandzakken verscholen. Maar daar
voor is er don ook hier en daar in
den muur een steen uitgebeiteld altijd
weer op dezelfde boogie en op gelij
ken afstand var, elkaar. Die zoo ge
vormde openingen doen liet meesto
denken aan de schietigleuven van een
oudo vestine. Zeer verklaarbaar,
want dat zijn zo ook. Gelijk alle werk
van menschenhar.d, heeft ook het
krijgswezen zijn kringloop. In den
tijd van de snelvarende en vèrdra-
gendo artillerie komen ook weer oude
voorland mortieren uit den tijd van
Louis Philippe in gebruik, waarbij de
afstand soms niet meer dan 50 meter
bedraagt. In de eeuw der cement- en
ijzerbeton forten heeft toch ook de
stadsvesting uit den roofriddertijd,
zooals men die neg algemeen in Al
banië aantreft wdorom haar waar-
do gekregen, en w aar het haai- aan
dokkm.g voor de ter verdediging op
gestelde artillerie ontbreekt, daar
moet deze maar geschapen worden.
Onze auto's suisden ook voorbij een
kerkhofmuur; ook doze was met
schietglcuven en ojveningen voor ma-
schi-Tiiegeweren ter verdediging inge
richt; het terrein daanoor was met
mijnen, wolfskuilen en andere ver
borgen of zichtbare hindernissen in
staat van tegenweer gebracht."
DE FRANSCHEN OVER HET GE
VECHT BIJ SOISSONS.
Een bijzondere correspondent van
de .Matin" seint nog:
Onze eerste aanval op 8 Jan. op de
hoogte 132 was slechts een zuiver
plaatselijk offensit'. Dien dag namen
aan de actio slechts enkele Fransche
compagnieën deel, die do boerderij
van St. Paul bezetten. De drie vol
gende dagen bleef de strijd zich bepa
len tot hetzelfde punt, zij het ook
dat nu ea dan verbitterde gevechts
momenten voorkwamen. Niets deel
echter vermoeden, dat hier meer dan
een loopgravengevecht zou worden
geleverd.
Den 12en had een onzer colonnes
het dorp Crouy bereikt, van waar zij
een goed uitwerkingsvuur kon richten
tegen de oostelijke helling van de
hoogten, door den vijand bezet, toen
plotseling om elf uur 's morgens, een
allerhevigst bombardement op haar
rechtervleugel aanving. Op hezzelfde
o ogen blik werd de hoogvlakte van
Vrègny overdekt niet de witte rook
wolkjes van de Duitsche batterijen.
Ma r de vijandelijke projectielen wa
ren niet bestemd voor dc aanvaller
van de hoogte; zij vielan op de dorpje
Bucy, Moncel en St. Marguerite,
waarheen onze troepen van de vlakte
van Venizel ïn gesloten massa's op
rukten.
Onze rechtervleugel had de voor-
waartsoho beweging naar Chivnes ge
volgd. Om één uur bevonden zich al
onze strijdkrachten in de lijn Crouy-
Missy. Het moest nu eon algemeene
strijd worden. Over een front van
ach'. K.M. donderde het geschut, ra
felden de mitrailleurs eu kliederde het
geweervuur. Do Duitschers bezetten
geweldig sterke stellingen. Onze troe
pen worden door hun schroot over
stelpt, terwijl de vijand gedekt staat
opgesteld. Eenige van onze vijf-en-ze
ventigers, die in stelling zijn geko
men bij Moncel, moeten haast recht
naar boven schieten, als vuurden zij
op vliegtuigen. Onze veldartillerie op
den rechteroever kan mot ve»:l uit
richten. Alleen onze zware stukken
op den linkeroever van <le Aisne kun
nen het vuur van de Duitsdie batte
rijen bij Viv^piy beantwoorden. Onze
houwitsers leveren goed work, naar
de aanw ijzingen van de vliegers, die
boven het slagveld kruisen. Aan cava
lerie beschikt do vijand slechvs over
enkele pc-lotons jagers te paard.
Over do vlakte van Vemizel wondt
eon artillerieduel geleverd. Om vier
uur heeft in de richt:n van Vregny
ei 'i ontploffing plaats. Een van onze
projectielen is in een munitie opslag
plaats geslagen. Een der Duits-he bat
terijen staakt het vuur. Maar ons suc
ces is van korten duur.
De vijand krijgt per trein over
Anizy-Ie-Chciicau voortdurend ver
sterkingen. Een onzer vlieger rappor-
tcort, dat vijandelijke treinen met
ersterkingen in aantocht zijn. Hij
krijgt bevel doze ïe bombardoeren
Maar de vijandelijke mitrailleurs
staan klaar; auto's met gcfiolrut snel
len toe en maken jacht op den Fran
schen vogel, die weldra door een pro
jectiel getroffen wordi. De witte vleu
gels schijnen stukgeschoten Hij ver
heft zich weer, maar moet toch da-
Bijina vallend komt hij neer ton
noorden van St. Marguerite. Een sec-
Franseh© infanterie snelt hem
met de bajonet op het gev r te hulp
heeft juist den tijd den -ii<'-,?cr uit
zijn toestel te bevrijden hem in vei
ligheid te brengen. Het zwaar be
zadigde toestel is verloren.
Niets kan den toevloed van de Duit-
6che versterkingen keeren. liu wij
kunnen hen niet aan het lijf komen,
daar do hellingen, die tusschen ons
liggen, onder vijandelijk vuur liggen
cn bovendien voorzien zijn van tal
rijke prikkeldraadversperringen. Ter
wijl zij daar boven, onbereikbaar, zich
erzamelen, hebben wij tot dekking
niets anders dan de berm van een
spoorweg en platgeschoten dorpen.
temgtochtsweg beschikken wij
oven- twee bruggen, een bij Venizel,
de ander bij Missy. Ten minste, zoo
was de stand van zaken nog om vier
uur. Tien minuten later bestond de
overgang bij Venizel niet meer: de
stroom had dc brug vernield. En
steeds steeg hot water. Om vijf uur
vas h-et die beurt van do brug hij Mis-
iv. Wij waren afgesneden.
Da infanterie had sinds '8 middags
twaalf uur onafgebroken vuur afge
geven; de schouders doen pijn van den
terugslog van de kolf, de vingers zijn
verbrand van den heet gew orden loop.
Gedurende donzelfden tijd hebben de
artilleristen hun stukken voortdurend
bediend, en zijn telkens van stelling
veranderd.
De avond valt. Het duel duurt voort,
de projectielen fluiten door do lucht
overal slaan dc vlammen uit, de rui
nes der dorpen branden, lief wordt
bitter koud. En algemeen wordt om
versterkingen geroepen. Maar bet w a
ter in de Aisne stijgt steeds, stijgt
steeds. Eerst moet een brug hersteld
worden. De genie zal den geheet
nacht werken. Morgen zullen er 1
den rechteroever versche troepen aa
komen met voorraden munitie en ook
levensmiddelen. Vanavond moeten de
soldaatjes zich tevreden stellen met
een stuk beschuit en wat koud vleesch.
Do artillerie-commandant vraagt
om nieuw e munitie morgen. De ge
neeskundige dienst wil zijn gewonden
naar achteren evacueeren morgen.
De pontonniers werken in het ijskou
de water. Het blijkt onmogelijk bij
Venizel een brug te slaan. Dc Aisne is
geen rivier meer, het is een meer. Bi]
Missy is de toestand gunstiger; hier
is het water niet zoo breed, maar dc
stroom heviger. Men zat het beproo
ven. De redding van het leger hangt
er van af. Op den rechteroever werkt
de infanterie, die den geheelen dag
gevochten heeft, den geheelen nacht
door met houweel en schop om loop
graven te maken.
Het daglicht breekt aan. De brug
bij Missy is hersteld. Tien soldaten
hebben bevroren voeten gekregen, tien naar huis kei
anderen zijn verdronken. De verster
kingen kunnen opmarchecren. üe
munitie treinen rijden op. Maai dit
duurt niet lang. Om twintig minuten
over acht klinkt een luid gekraak
i algemeen sauvo qui peut het
gende oogenblik is de overgang
er verbroken. Twee compagnieën
zijn er over lieen getrokken honderd
granaten zijn overgebracht. Er waren
er 2(100 noodig I
Do geneeskundig© dienst brengt oen
Micelle van do gewonden ovei naai
eïe boerderij van St. Paul.
Uier strooit de vijand zijn granaten
D< dorpen kunnen niet meer bezet blij-
:i Ar moeten ontruimd worden Onze
i, kor vleugel deboucheert uit Crouy
doet voor den elfden keer een ann
ul op hoogte 132. Zege wij bijlen
ons vast op de helling, w ij vernietigen
den vijand in een bajonet-aanval en
slaan er met de kolf op do munitie
-jl gespaard worden, ieder man
yeft nog maar 50 patronen tot 'ziju
M-cliikking.
Ons centrum rukt uit op Bucy, Mon*
tel, St. Marguerite. Voorwaarts. Maai
de overmacht is t« groot, Von Kluck
is te sterk stap voor stap moeten we
achteruit naar onze ruines. De rech
tervleugel houdt vast. Steeds vermeer
dert het aantal vijanden zij komen
aan per trein, te voet, per auto, van
Laon, Vervins, Mézières. Tegen drie
uur komen troepen van het 7de leger
in zicht; Von Meeringen komt Von
Kluck ondersteunen.
Honderd maal vallen wij aan en
honderd maal moeten we terug. We
komen geen meter vooruit. Maar we
verliezen ook geen duimbreed gronds.
Bevel van den generalen staf
Standhouden.
Opnieuw zijn twee bruggen wegge
slagen. En daar op den linkeroever
staan ouzo versterkingen opeenge
hoopt en moeten wachten, wachten.
De zware artillerie ondersteunt ons
anhaftig.
Do tweede nacht breekt aan. Niets
meer te eten geen patronen meer,
geen granaten. En onder dekking van
do duisternis wordt de terugtocht
aanvaard over een brug, die weer bij
Missy is geslagen. Het fort Condé dekt
dc operatie, die in goede orde wordt
uitgevoerd.
IN EEN VLIEGMACHINE VOOR
KRAKAU.
De oorlogscorrespondent van het
Berliner Tageblatl in Galicie heeft
in een 'vliegmachine een tocht over
het oorlogsterrein aldaar gemaakt. In
het vliegpark bij Krakau stonden de
toestellen van drie vliegers-compag
nieën. Het waren hoofdzakelijk Duit
scho „Avialik"- en „Albatros twee
dekkers met 10C paarden „Mercedes '-
motoren. Hoewel zij sinds het begin
van den oorlog onafgebroken, onder
elko weersgesteldheid dienst gedaan
hebben en er verscheidene kogelgaten
in te bespeuren zijn, zien zij er uil,
alsof zij pas van de fabriek kwamen.
De correspondent steeg in een elegant
Oostenrijksch fabrikaat, een „Lolimer-
Pfeil", eenige honderden meters hoog,
verkenningen te verrichten. Door
morgendauw kronkelt do grijze
Wcichsel en onder ons ligt do prach-
oude Koningsstad met do gothl-
sch© torenspitsen en daken van kas
teden. Verder is de onverbreekbare
keten van sperforten onder ons zjcht-
baar de oude zijp hoog-op gebouwd
en groen geverfd, de moderne liggen
geheel in don grond. Hun hoekige om
trekken zijn tusschen de pannen-
bakkerijen en zandgroeven scherp in
de leemkleurige heuvelachtige streek
ingesneden. Daarvoor zijn dc onder-
aardsche holenwoningen, kenbaar aan
den rook der schoor.steenen, ingegra
ven. De deuropeningen liggen naar de
stad toe met veibindingsgangen,
waarover kleine bruggen gelegd zijn.
in do besneeuwd© loopgraven liggen
do zwarte landstorm-mannen, die aan
de veldversterkingen werken.
Verder naar de grens toe zijn in de
landstreek, om een vrij schootsveld te
hebben, alle boomen, bosschcn en dor-
ten met den grond gelijk gemaakt.
Uit de puinhoopen herkent men de
opgeblazen huizen en ie midden dor
ruïnes staat söms nog de dorpspomp.
Door het geratel van den motor opge
schrikt, dwarrelen groote troepen
kraaien, als zwarte sneeuw onder ons.
Aan de amlere zijde van de Russische
grens liggen weer de dorpen, die niet
vernield zijn. Stroodaken dekken de
hutten, waarvan de bewoners het bed-
degoed laten uitluchten. Tusschen de
hutjes steken steenen huizen met oude
zuilen uit hout v ervaardigd, op kleine
koepel-kerkjes af.
Op den landweg trekken last-auto's,
morcheerend© troepen en cavalerie-
patrouilles naar de Nida, waar vriend
en vijand sedert weken, diep ingegra
ven, tegenover elkaar liggen.
Terwijl wij noordelijk gaan, wijst
luitenant BraUnann mij op twee an-
vliegmachines, die onder ons
Zij hebben verken-
Feuilleton
Uit het Enge'wch van
WALTER DES AM.
3)
Ilot huis zelf was van steal, met
een dak van lei. Het zou iilat iiK-gelijk
geweest zijn te bepalen ho*> oud het
was, omdat in dit land steenwierk
snel oud wordt en spoedig met geel
cn oranje mos wordt bedekt, terwijl
tusschen do steenen het gele zand-
kmid groeit en in do vvarmo zeelucht
en den dcimpi.gen zee mist do scherpe
kanten,, zelfs van graniet, spoedig
rond worden en afbrokkelen. Maar
het vva.3 een heel oud huis, uitgeno
men het (driekante, vooruitstekende
raam, dat er dertig of veertig jaren
f-elcxV.'n aan toegevoegd was; een
lang, laag huis van twee verdiepin
gen. Het stond halfweg oj) den naar
don kant von hel water nfhellenden
heuvel, en het werd gedeeltelijk tegen
do noorden- en noordoostenwinden,
die de doodelijkste vijanden van Sor-
Hng zijn, beschut door een muur van
grijze rotsen, die steil naar de zee lie
pen, waar zij nog velo vademen hare
«wart© tanden uitstaken, om wolk©
<i> deioingsgoiven, zelfs in liet zacht
st© weder. ste®en en daalden.
Achter den tuinmuur lag een stuk
je weidegrond, inet een kleinen vij
ver. In dien vijver zwommen eenden
en naast do weide lag eon kleine
boerderij, die alles bevatte wat er op
een hoeve gevonden wordt, behalve
een sta'. Er was geen stal, omdat er
igoon paarden on rijtuigen op het
eiland waren Er waren varkeus cn
kieion, pluimgedierte, eendón en gan-
'cii c.i één e»;!, waarmede d© man
tan met bloemen van de hoeve naar
do roede werden gebracht. Maar geen
pamten noch wagens.
Achter de boerderij stond een hut.
in dewzeiifdicn stijl gebouwd als het
huis, doch kleiner. De?© hut was ha-
dekt met een rieten dak en op dat
rieten d'ak woekerden trossen zee
venkel.
Dit was de woning van Justinianus
Tryeth, de opzichter, rentmeester of
hoe men het noemen, wil, van de lx>ar-
derij. Wanneer wij Ursula Roseve-an
Ilebben opgenoemd, en hare achtei-
achterkleindochter Armorel, en Jus
tinianus Tryeth en zijn vrouw Dor
cas, zij was geboortig uil St. Agnes
en eeai telg van het geslacht van llicks
en hun zoon Peten en hunne diochier
Clieesun, hebben wij het oompleto
adresboek van het eiland, omdat er
verder niemand op Samson woonde.
Vroeger echter mocht, voor zoover
de herinnering van do oudste bewoon
ster reikte en naar de beschrijving
ran archeologen ©n de stem der tra
ditie, dit eiland op een bevolking von
meer dan veertig zielen bogen.
Als men van de pachtlf/oev© den heu
vel afdaalde, werd hot pad hoe lan-
gerMuoo steiler. Do heuvel was over
dekt met kort heidekruid thans
bruin en gisel en lange braamstrui
ken, thans m:t rijpe vruchten bela
den. terwijl de bladeren met hunno
gouden, pjirperer. en karmozijnen fi
guren, aan schitterende blazoenen
deden denken.
Armorel stapte me', zwaaiende ar
men en luid zingend tusschen het
heidekruid voort, ©u de oude boud
ronde en sprong, zij het cok met min
der veerkracht, achter haar aan. Zij
liep blootshoofds en do zon kleurde
hare donkere wangen rood en dieed
luiro zwarte oogen glanzen. De jonge,
sterk© llebe heeft Phoebus lief en io
niet buiig voor sjvrocteu. Toen zij bij
het water kwam. waar de steenen
woest door elkander opeengestapeld
kggen bleef zij staan eu liet hare
oogen een ©ogenblik over do zee dwa
len. Toen liegen zij met eon zware
altstem to zingen. Doch niemand kon
dio stom hoeren, zelfs de kustwach
ters niet op de naburige eilanden.
Hot ded dat zij zong w as eon melo
die. die de oude vrouw haar geloerd
had en d»io deze zelve had eezoiuren.
in de oude. oude dagen, toen de reode
altijd wemelde van koopvaardijsche
pen, onder konvooi naar het Kanaal
en hot eiland nog rijk was door den
handel met dd© schepen, en door het
loodsgeld dat er werd binnengehaald,
en dioor do strandvondst na schip
breuk, om niets te zeggen van den
smokkelhandel, die daar ongestoord
gedreven werd.
Al zingende, hief zij hare armen
omhoog en bewxxyg dio in zachte ka
daiïv door do tucn!, zooals visschers-
meisje© dot somtijcis doen.
Terw ijl zij de oude melodie door do
lucht liet weergalmen, zuilen wij ver
tellen dat Arniivrel in hc< jaar 1SS-1,
vlijftien jaar oud was. Doch zij zag cr
uit als een meisje van negentien of
twintig, voornamelijk door hare lan
ge en welgemaakt© gestalte. Zij was
eenvoudig gekleed, in een blauw fla
nellen japonnetje, de strooien hoed,
dien zij in de hond hield, was met
roodo luiten versierd. Aan haar hal-
had zij een reode verbena gestoten.
Zij droeg instinctmatig altijd rood
omdat hare gelaustklcur zoo donker
was. Zwart haar, zwarte oogen, een
sterk getcekend voorhoofd, donker"
met een lief kleurtje getinte wangen
volle lippen, maar een fijn besneden
mond, cn broede. dloch regelma'
trekken. Een kewnor van vrouvvon en
volkenrassen zou in hare donkere ge
laatskleur. hare boudjna. hare oosten
hare recht© gestalte, hel echte
Castüiaanechc type hei kond hebben.
Een Spaansche edel vrouw. Hoe
kwam die op Samson? Zij droeg geen
handschoenen want op Samson zijn
geen handschoenen te krijgen en
har© handen waren bruin. Het waren
volstrekt geen fijne handjes, maar
sterk en flink. Met hare armen,
niemand zag die ooit en niemand
wist dus dat zij weergaloos schoon
gevormd en Wenk waren zou zij.
wat spierkracht lietreft. veer geen
jongelirv? van haar eigen leeftijd heb
ben bcéweven onder te doen
Dit was ook r.ief anders te verwach
ten van iémand die altijd zeilde en
rooide over d© binnen andsche zeeën
van dezen archipel. Zij ging per boot
naar do markt en de kerk, zij bezocht
per boot hare kennissen en deed per
boot hare boodschappen naar do stad
Eon meisje, dat iedcren dag op het
zoute water vaart, en dat een bootje
kun sturen als de wind hoog is en
de go!vvn van den Atlantische»
Oceaan over de rt-Ucn slaan, moet
wel sterk en gezond zijn. Wat mij be
treft, ik kan een zwak, tenger meisje
met zoo bew oijderen als eone vrouw
dio zich verheugt in hare kracht.
Hoe vele malen was het meisje niet
in den morgen of tegen den avond,
don heuvel ivf naar cle zee gedaald
en hadden haro oogen onbestemd
maar de trol ven tel uurd. II cc vele va'
wandelingen had zij gedaan. d:«
haar weder ontgaan waren? Honderd,
ja duizendmaal doen wij in do sleur,
iodonen dag hetzelfde en zijn, als wij
ons te slapen leggen, reeds weder ver
geten wat wij doden. Maar dan komt
la duizend en eorsto maal dat wij het
zelfde op dezelfde wijze doen en die
keer wordt nooit vergeten. Want op
i dag hreft de gebeurtenis plants,
die een geheel lever, verandert.
Plotseling verstomde lv?t li-Ni ©P
rmoret's l open. Het verstomde, om-
dut in op liet water onder haar. niet
ver van dc kuM, ie-ts zag wat verwon
dering bij haar wekt*' Zij had vér
ziende oogen met een gewonen te
lescoop zou men niet veel verd-ii of
hel dereier zien dun Armorel met haar
eigen kijkers, naar wat zij zag, wai
voor haar iets zoo ongewoons, dat tv
hare hand boven haro oogen hield,
on. nog beter te kun en waarnemen.
Het zou reed-j iets zeer bijzende.i
geweest zijn, zelfs na don ka mst-y
zomerdag, bij zonsondergang eet
bootjo voorbij Samven te zien varen
Daar klotst do onstuimige oceaaj
al (lid naet wcest scweld tegen di(
«te/© rotsen eu dc vooniitidekeiK*.
klippen. Alleen bij kalme zee en klaai»
lichten dng zal een schipper zich 0J
dio waterqti v agen, maar zelfs d,
©ï-varensto zeeman zal tegen zonsou
dei-gang daar niet varen.
(Wordt vervol2dl
