NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
32e Jaargang No. 9694
Verschijnt dagelijks! behalve op Zon- en Feestdagen.
DINSDAG 56 JANUABI 1916 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENT1ËN!
per drie maanden: ff<&§r Van 1—5 regels 7* Cts.: iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlemf 1-20 Haarlem van 1—5 regels f elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der J Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 Advertentign van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 JT 50 Cts. voor 3 plaatsingen h contant.
Afzonderlijke nummers JM&i J f. Redactie en Administratie: Croote Houtstraat 53.
Ceillustreerd Zondagsblad, voor HaarlemfeVx «m
B de omstreken en franco per post „0.45 Intercommiinaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lonrens Cosfer. Directeur J. C. PEEREBOOM.Drukkerij: Zuider Buitenspa^rue 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Eureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerden wordt gewaarborgd door „The Ocean" Rokln 151, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZJ1DEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
WOENSDAG 27 JANUARL
Gemeenteraadsvergadering te half
twee.
Apollo-Theater: Biosc. voorstelling.
Biosc. Thea'ier, Gr. Markt: Voor
stel ling.
Leger des Heals: Volksconcert.
OM ONS HEEN
Mo. 1085
Esn Referendum mer de
Kermis.
Morgen wordt in den Haai'lemschen
gemeenteraad voor de zooveelste maal
over de kermis beslisttot dusverre
bleef zo na al die besluiten in leven,
maar nu verkeert tij in het grootste
gevaar, dat ze ooit meemaakte. Verder
zal ik er maar niets van zeggen het
onderwerp kermis is als eeu uitgekne
pen citroen, 't heeft allo sappigheid
verloren.
Er is evenwel pas in ons land over
de kermis een nieuwigheid vertoond,
die wel waard is van naderbij te wor
den bekeken, een poging namelijk om
een referendum te houden. De gemeen
teraad van Almelo had besloten, het
oordeel te vernemen van alle mannen
in de gemeente boven 25 jaar over de
vraag, of men er weer kermis zou
gaan houden of niet. De Regeering
heeft zich daarmee evenwel niet kun
nen vereenigen, omdat zij dat raad
plegen van de kiezers beschouwde als
ruggespraak, die verboden i3.
Prof. Van Hamel, de jonge, heeft in
„de Groene" aan het geval een artikel
gewijd, waarin hij deze beslissing der
Regeering betreurt. Van juridisch
standpunt acht hij die „weinig geluk
kig" en practisch noemt hij het refe
rendum „een bescheiden raadpleging
van den volkswil", die hij dus wel
gaarne gezien zou heblxm.
Ik laat de juridische quaestïo voor
wat ze is. Of in theorie de Regeering
al dan niet dit referendum had kun
nen toestaan is van minder belang,
dan de vraag, of inderdaad zoo'n refe
rendum practisch nuttig en
goed zou zijn. Tegen de meening van
Prof. Van Hamel daarover valt heel-
wat in te brengen. Zeker heeft hij ge
lijk met de vraag te stellen, of het wel
menschkundig was, dit onderzoek (te
'Almelo) te houden onder de manne
lijke ingezetenen boven de 25 jaar.
"t Ligt voor de hand, dat do belang
stelling voor het onderwerp van jon
gere mannen grooter zal wezen. Maar-
hoe staat het met de vrouw Heeft die
geen belang, indirect vooral, bij de
kermisquaestie Ik zou denken van
niet weinig.
Dit schijnt een zaak van uitvoering
van gering belang, maar er blijkt
toch al uit, dat zelfs de vorm van
een referendum moeilijkheden ople
vert.
In het wezen zijn grootore, die ik
hier even wil nagaan.
Wanneer aan iemand zijn advies
gevraagd wordt over een aangelegen
heid, dan geschiedt dit In de stilzwij
gende veronderstelling, dat hij in die
zaak belang stelt
Anders heeft zijn meening geen zin
en geen beteekenis, want dan heeft
hij de aangelegenheid niet over
dacht.
Hierbij sluit zich aan deze tweede
♦vraag. of wel iedereen, aan wien zijn
meening gevraagd wordt, van de zaak
waar het om gaat behoorlijk op de
hoogte is.
In het algemeen zal een dergelijk
referendum alleen gehouden moeten
worden over zaken van eenige betee
kenis, daar het referendum een las
tige, tijdroovende administratie vor
dert, die niemand voor een onbedui
dend geval over heeft
Ik wil twee dingen noemen, een uit
het verleden en een uit de toekomst,
die wellicht voor een dergelijk on<u>-
baar advies in aanmerking hadden
kunnen komen de bouw van het
nieuwe museum voor schilderijen en
de havenplannen van het Noorder-
spaarne. Waarschijnlijk zou de meer
derheid van de ingezetenen, wanneer
haar de vraag was voorgelegd „Is
het wenschelijk, nuttig en noodig een
nieuw museum voor schilderijen te
stichten, tot een prijs van omstreeks
drie ton gouds daarop een ontken
nend antwoord hebben gegeven. En
wanneer nu aan de burgerij gevraagd
wordt „stemt gij in met de haven
plannen, die veel geld zullen kosten
aan dc gemeente, terwijl niet met ze
kerheid kan aangetoond worden, dat
do directe ontvangsten die zullen dek
ken dan zal de groote meerderheid
eenvoudig ten antwoord geven „laat
het maar liever, want de belastingen
zijn al hoog genoeg."
Velen rullen in 't geheel niet ant
woorden. int gebrek aan belangstel
ling. De menschen hebben in 't alge
meen zóóveel te doen met hun dage
lijks terugkeerende zorgen, dat zij in
andere aangelegenheden weinig be
lang stellen en er dus ook niet van op
de hoogte zijn.
En wat zou onze gemeenteraad met
den uitslag van zoo'n referendum moe
ten doen Zich daaraan storen of
zich daar niet aan storen In het eer
ste geval geeft hij wel degelijk de be
slissing aan 't publiek, pleegt dus
ruggespraak, in het tweede geval had
het geheele referendum achterwege
kunnen blijven. En nu mag Prof. Van
Hamel wel zeggen „verkeerd ware
het natuurlijk, door zoo'n algemeens
stemming en dus door de reken
kunstige meerderheid te laten be
slissenhet is wel zeker, dat
de Raad zeer sterk den invloed van
het referendum zou ondergaan.
En zelfs dat is niet nuttig,, om de
eenvoudige reden, dat het publiek, en
kelen uitgezonderd, niet voldoende op
de hoogte is van gemeentelijke aange
legenheden en daarover dus niet vol
doende oordeelen kan. Neem bijvoor
beeld de havenplannen. Zelfs wanneer
de directe ontvangsten niet in de verte
de kosten dekken, kunnen de indirecte
voordeelen zóo groot zijn, dat het stel
lig in 't groote belang van de gemeen
te wezen zon om de plannen uit to
voeren. Maar wie dat goed beoordee-
len wil, behoort kennis te hebben van
vele toestanden en bijzonderheden, be
hoort in 't kort gezegd een studie van
de zaak te hebben gemaakt. Anders
oordeelt hij op onvolkomen kennis en
is zijn meening ook voor den Raad
van geen belang.
Het referendum schept bovendien
een groot gevaar, namelijk dat in
verschillende aangelegenheden be
langhebbende personen de leiding ne
men en onder allerlei schoonschijnen
de drogredenen hun meening aan an
deren trachten op te dringen. En ein
delijk: de instelling van den gemeen
raad zelf wordt er door miskend. Fei
telijk is dit College niets anders dan
de vertegenwoordiging van de bur
gerij zijn stichting is het gevolg van
de overweging, dat het uitvoerend
bewind, Burgemeester en Wethouders,
om practische redenen er niet aan
kon denken, voor de zaken der ge
meente de geheele burgerij te raad
plegen. Welnu, de loden van den
Raad zijn de vertegenwoordigers der
burgerij, van wie men veronderstelt,
dat 2ij lust, tijd en bekwaamheid be
zitten om die gemeentezaken grondig
te bestudeeren en daarover dus te be
slissen met grooter kennis van zaken,
dan dc burgers zelf daarvan ooit zou
den kunnen verkrijgen.
Deze „delegatie van macht" lijkt
practisch, goed en verstandig. Er is
daarom iets koddigs in, dat de Raad
van Almelo, zijn oorsprong en reden
van bestaan uit het oog verliezende,
om advies kwam bij dezelfde personen
die het beslissen over zulke aangele
genheden juist aan dezen zelfden
Raad hebben opgedragen, omdat zij
zich buiten staat achtten, dat zelf te
do*-
j. C. P.
Stadsnieuws
WerkloosbeidsTerzekerlng of
Steuncomité.
In November 1914 heeft de Haor-
lemscho Gemeenteraad besloten, aan
de gehuwden en de kostwinners onder
de verzekerde werkloozen kindertoe
slag te geven en een toelage voor be
taalde huishuur.
Zooals onze lezers in een van de
vorige nummers hebben kunnen le
zen, heeft de Minister van Financiën
daartegen bezwaar gemaakt, omdat
hoewel er door de langdurigheid en
uitgebreidheid van de crisis wel aan
leiding is om op de een© of andere
wijze de uitkeeringeoi aan. de werk-
loozan te verhoogen de voorziening
In die bijzondere ïiooden ook thans
niet het doel van de werkloozenvereo-
kering is. Zij ligt op den weg van de
Steuncomité's, zooals in Amsterdam,
Den Haag en elders is ingezien.
B. en W. vereenigen zich mei doze
opvatting en stellen nu aan den Raad
voor, deze zaak aan bot Steuncomité
op te dragen, dat daartoe bereid is.
ËldorS in dit nummer blijkt alvast,
dat dit voorstel niet onbestreden zal
blijven. De heer Xagtzaam heeft met
do beeiuren der werkloozen kassen ver
gaderd en hot resultaat is, dat men
zich daartegen verzet De heer Ger-
ritsz, secretaris van het gemeem'iélijk
werkloozen fonds, heeft ons, toen wij
■hem maar zijn mooning vroegen, ge
antwoord, dat hij zï-dh zeer goed kon
begrijpen, dat het Steuncomité zich
bereid had verklaard, deze aan©ehv
genliedd van de gemeente over te no
men; „het Is evenwel de vraag", voeg
de hij er bij, „of het gemeentebestuur
daartoe hoe verzoek had moeten doen
en persoonlijk ben ik tegen een veran
derde regeling".
Onder deze omstandigheden hebben
wij ook de opinie gevraagd van den
secretaris van het Steuncomité, Mr.
Thirl, die ons mededeelde, dat bij de
opriohting van dit Comité aanvanke
lijk aan de verenigingen voor armen
zorg is gevraagd, in verband met
den nood der tijden, hunne uitkee-
rlmgcn zóo tie verhoogen, dal het
Steuncomité van d©z» categorie van
personen geen zorg hebben zou. De
armbesturen waren daarvoor even
wel niet te vinden, op grond hiervan,
dat wonneer zij fn dezen crisistijd alle
uitkeertngon verhoogden, het nader
hand ondoenlijk blijken zou die weer
te verminderen. Van dit bezwaar
lieeft het Steuncomité de juistheid in
gezien en zich bereid verklaard, bij
personen die door armbesturen ge
holpen werden, eventueel aanvullend
op te treden.
Ben gewoon voorbeeld is het vol
gende- wanneer een weduwe den kost
voor haar gezin verdient met uit
werken gaan en een steun van f 2.50
van Weldadigheid naar Vermogen,
kan het zijn, dat zij door de crisis
hare werkhuizen heeft verloren: in dat
geval treedt het Steuncomité op,
haar dat gemis te vergoeden.
Maar toen in Nov., zoo ging de heer
Thiel voort, de Raad besloot aan ge
huwde werkloozen en kostwinners de
halve huur te geven tot een maximum
van f 1.25, benevens 50 cents toeslag
per kind tot 14 jaar, toen ontstond
voor de tegen werkloosheid verzeker
de arbeiders hetzelfde gevaar als de
armbesturen gezien hadden voor de
personen, die zij hielpen, namelijk dat
de extra-uitkeering niet meer zou kun
nen verdwijnen. De gemeente heeft
den toeslag voor jonge kinderen en
de huurbijdrage niet aan een termijn
gebonden komt er nu na den oorlog
een voorstel om dien in te trekken,
dan zal zeker gewezen worden op de
naweeën, die zich nog laten gevoelen
en op dien grond de voortzetting be
pleit kortom, het juiste oogenbiik
om een einde te maken aan een uit-
keering, die feitelijk met verzekering
tegen werkloosheid niets te maken
heeft, zou in de oogen der belangheb
benden nooit aangebroken zijn.
Haarlem is dan ook de eenige ge
meente in Nederland, waar kinder- en
huurtoeslag aldus zijn geregeld en de
vrees van Minister Treub is blijkbaar,
dat met dit stelsel de werkloozen-
verzekering zal worden ontwricht."
Wij deden twee vragen, de eerste
was „Waarom zouden de werkloozen
er bezwaar tegen kunnen hebben, dat
deze beide toelagen voortaan over het
Steuncomité loope-n
„Omdat", was het antwoord, „het
Steuncomité een onderzoek instelt
nnnr de vraag, of de toelagen voor
lederen werklooze wel noodig zijn
nu gebeurt dit niet, elke werklooze.
die overigens aan de eischen voldoet,
ontvangt die door middel van zijn ver-
eenigiug."
„En hoe zou, wanneer de Raad het
Steuncomité er mee belastte, de uit-
keering geschieden
„Die kan op dezelfde manier plaats
hebben als nu, via de werkloozen-
tassen. Bij het Steuncomité behoeft
men daarvoor niet te komen."
En ten slotte voegde Mr. Thiel er
bij „Begrijp goed, het Steuncomité
is er niet dol op. want het breidt de
bezigheden belangrijk uit, maar hel
is bereid, zijn medewerking te ver-
leenen, omdat de boel niet in de war
moet loopen. Neemt de Raad het voor
stel van B. en W. aan, dan zit daar,
als bijkomstige bijzonderheid, nog een
voordeel voor de gemeente in dan
betaalt namelijk het Nationaal Steun
comité in Dep Haag de helft en bij de
tegenwoordig geldende regeling be
taalt natuurlijk c
t de gemeente het
taalt nali
leen.'1
PROTESTS' ERG A DERIN G.
Maandagavond had in de groote
zaal van „liet Blauwe Kruis aan de
Oude Groenmarkt, de door or.s reeds
aangekondigde vergadering plaats,
uitgeschreven door den Haarlemsdien
Bestuurdersboud, Mercurius, de Tim-
morlieden-afd. „Lensgezindheid" en
do Alg. Ver. tot bestrijding der Werk
loosheid.
Door desn heer F. J. H a r i o t, voor-
Blttqr ,Ytm den Haarlemschen Be-
stuurderebond, wordt de vergade
ring geopend en spr. zegt, dat door de
verscLMmdo besturen reeds veel is
gedaan om den toestand te verbete
ren, maar dot thans de tijd duar is,
dat ook do leden hun oordeel doen
hooren over de na voorgestelde maat
regelen, nl. om de gelden voor kin-
der- en, huurtoeslag te doen uitkeeron
over liet Steuncomité, wat toch is een
Weldadigheids-comité, en waarmede
do arbeiders geen genoegen kum,
nemen. Nog deelt spreker mede dat
ook do besturen van de Christelijke-
en Roomsch-Katboiieks organisaties
ztijn uitgenoodigd, doch dat de Chr.
organisatie reeds ©eTaer mededeelde,
zelfstandig maatregelen te nemen. De
R. K. organisatie gaf geen antwoord.
Het woord is hierna aan den heer
A. Nagtzaam, lid van den Go-
meen teraad.
De spreker meent, dat het noodig
is, eerst do zaak eens dieper ie ba
schouwen en dan komt hij tot do ge
volgtrekking, dat vrijwel allo richtin
gen hot er over eens zijn, dat de our*
log een gevolg is van het imperialisme
en aan het imperialisme hebben de
arbeiders geen schuld. En toch, hoe
wel zij geen schuld hebben, Jijden zij
hot ergst ondep do gevolgen. Trou
wens, in voo]-speed ige lijden hebben
do arbeiders daaraan niets.
Allo standen bemerken de gevolgen
zegt spreker. Maar het is nog heel
wat anders, als men erkennen moet,
dat do erf fee ten zijn gedaald, en dan
toch nog te eten heeft, en alleen
maar luxe-zaken moet ontberen, of
da'- men, aooais bij de arbeiders,
moot conetateeren dat er honger
wordt geleden door mannen, vrouwen
an kinderen.
Minister Treub zeide 5 maanden ge
leden dat er geen honger zou wor
den geleden en dat is volgens spr.
niet waar Wei wordt er geen acute
honger geleden, doch chronische.
Spreker deelt een staatje mede van
uitgaven van een man, die voor de
crisis f 12 verdiende. Thans, met dit
zelfde bedrag, kan hij lang niet meer
heizelfde koopen, door de duurt© van
vee artikelen en Verschilt zulks op
dat kleine bedrag reeds f 1.38 of 11 1/2
pCt.wat dus, daar de inkomsten het
zelfde bloven, ondervoeding moet be
duiden.
Een gezin met 2 kinderen ontvangt
thans f 6 uitkc-ering van het Werkloo-
zenfomds, plus f 1 kindertoeslag
f 1.25 huurtoeslag, te zamen f 8.1
Daarvan moet af de huur en blijft er
over voor al liet overige f 5.50, wat
betreken t, geen brandstof, kleeren.
ondcrkleeren, schoeisel enz.
Ook behandelt sp'reker nog hot lee
nangsplan ui zegt dat de Minister er
voor was, dat het nationaal kapitaal
ongerept bleerf. Maar, zegt spreker er
is toch iets vergeten, en wel dat een
gedeelte van het nat. kapitaal, nl.
de arbeidersklasse, die dit kapitaal
doet groeien, toch niet ondervoed
mag worden.
De uitkeerfng moet dus worden
verhoogd, waarvoor dan ook reeds
door spreker en anderen een voorstel
werd ingediend. Trouwens, dit moet
oofic. Bij alle crisissen, die langer du
ren, moet de uitkeering eigen!ijk te-i-
kens verhoogd worden, wil er althans
worden gezorgd dat de arbeiders niet
te veel achteruitgaan. Spreker noemt
hel werk van het Steuncomité .be
doeling". Het geld wordt verzameld
van partioulioren, terwijl de comité
leden aan niemand verantwoording
schuldig zijn, zelfs vaak niet eei
ten, door wie zij zijn benoemd.
In November {vervolgit epr.) werd
door den Raad een goc-d besluit geno
men, wat niet dkwijLs .kan gezegd
worden van den Haarlemse hen Raad.
En alleen omdat nu de Minister
meldt, dat deze uitfkeering behoort bij
fhet Steuncomité, nu ineens zijn Bur
gemeester en WeUioudens er ook voor,
terwijl een ander besluit van den
Raad. eenige maanden geleden geno
men, en waarvan op intrekking werd
aangedrongen, niet wend ingetrok
ken. Dit is dus wel een bewijs, dat
B. en W. andere niet zoo spoedig
overtu-gd zijn.
Bij de vermelding van de circu'aire
door B. en W. is een gedeelte wegge
laten, dat door epresker wordt behan
deld.
Ook bij de mededeeling ven het
Steuncomité, door B. en W. rondge
zonden, la een gedeelte weggelaten,
en wel de mededceling van het Steun
comité, dat tiet prtocl'piëel geen be
zwaar heeft, doch geen geld zal heb
ben, en dan moot aankloppen bij den
Gemeenteraad. Dan moet het ge'd
toch uit do gemeentekas komen, waar
uit het nu komt.
Het bezwaar van den Minister, dat
het uitlkoeren van huur- en kindertoe
slag, de fondsen spoediger zou doen
dalen tot hot 1/4 gedeelte, bestaat
niet, want daaraan behaalden deze
fondsen nJet, terwijl nu haast aüen
sinds lang zijn genaderd aan dat 1.4
gedoe'te en al'es uit de gemeentekas
wordt bes!reden.
In Haarlem moet dit zoo blijven,
cn andere gemeenten moeten dezen
weg volgen.
De motie is zóó gesteld, zegt spre
ker, dat geen mensch ziicli daartegen
kan verklaren.
Na oen tg debat leost de voorzitter
de volgende motie voor, welke met
ftlgemeeno «teramen wordt aangeno
men.
De vergadering van leden der voL
gende werkloozenkassen
1. Thmnorliedenvereeniging ..Door
Eendracht Verbetering", 2. A'gem.
Nedorl. Typ. Bond, 3, Tmmerli eden-
vereen. „Eensgezindheid", 4. Schil
dersgezellen. 5. Alg. Vereen, tot be-
etrijding der werkloosheid, 6. Stuca-
doorsbofid, 7. Centr. Bond van Bouw
vakarbeiders, 8. Eitho-Chemigrafen-
bond, 9. Mercurius, 10. Metaalbewer-
kersbond, 11 Sigarenmakersbond, 12.
Hande's- en Kantoorbedienden
gehouden in het Blauwe Kruis op
Maandag 25 Januari 1915
•kennis genomen hebbende van het
voorstel van Burgemeester en Wet
houders vun Haarlem, vervat b
Raadsbesluit 110. 14, 1915
betreurt het, dat genoemd voorstei
Is ingediend
«preekt de stellig©, verwachting uit,
dat de Raad dit voorstel niet zal aan
nemen. doch integendeel zijn besluit
van 18 November 1914, no. 9, zal
handhaven."
Nadat nog door den voorzitter eeni
ge vragen waren beantwoord, «loot
deze de vergadering, öb zeer goed
bezocht wae.
BEZICHTIGING MUSEUM.
Voor de werkloozen bestaat de ge
legenheid om n.s. Zondag, 31 Januari,
het Frans llals Museum te bezichti
gen, dos ochtends om 10 uur. Aanwe
zig zal dan zijn de heer Westerveld,
die voor <'e werkloozen van den
HaoirL Bcatuu ïdersbond geen onbe
kende Ls, daar tiij dezen winter ver
schelden© cureussen leidde.
VOLKSCONCERT LEGER DES
HEILS.
Woensdagavond zal een Vocaal- en
Instrumentaal Volksconcert gegeven
worden, in het Leger des Heiis,
Schagcbelstraat 26.
Een 4-tal zangers en zangeressen
uit Deai Haag zullen liederen zingen.
Eenige van deze liederen zijn ge
dicht door Mevrouw Nelly van Kol,
en do muziek is gearrangeerd door
don heer Cleays uit Den Haag, die
de liederen, lo ziugen door Mej. Cleays
zal accompogneeren op de piano. Het
programma verzekert een goeden
avond.
Majoor Schuurman zal misde aan
wezig zijn, om een toespraak tot de
aanwezigen te richten.
De opbrengt van den avond komt
ten goede van het Heilsleger werk.
DE BOKSMATCH LAHAISE
VAN RIJN.
De heer Eduard Veen, voorzitter
van „Haarlem's eerste boksclub",
zendt ons wéér een ingezonden stuk.
Hij komt daarin nu op te-gen cn.s on
derschrift b!j zijn jongste stuk, en
zegt dat do gedane mededeelingen uit
een gesprek met Lahaise niet met een
of ander berichtje te vergelijken zijn.
De geaohte inzender verklaart dan,
dat Van Iliju geen kwetsuur aan z'n
arrn werd toegebracht in het veelbe
sproken oefenpartijtje met Lahaise,
en laat zich tenslotte in ongunstigen
zin uit over wedstrijd-boksen. Een
vechtpartij is heel wat anders dan het
sportieve behendighcidsboksen, waar
bij geen ruwheden voorkomen.
We hebben ook nooit hot tegendeel
beweerd, en zullen nu de discussie
over „het bewuste oefenpartijlje"
maar slmten.
MAATSCHAPPIJ VAN NIJVERHEID.
Voor oen aantal leden en genoodig.
deu van het Departement Haarlem
van de Maatschappij van Nijverheid
hiöld Maandagavond de heer E. 1L
Be&emaiui v<ui Helmond, eeu lezing
over het onderverp: Hoe kunnen wij
ons een ecldtterendetoekomst voor
Nederlandscho industrie en bandol
scheppen nu den oorlog?
Evea over acht opende de Voorzit
ter van tiet departement, Mr. J. C. L,
Vlaanderen d© Li>eer.komst, die in ecu
dor bovenzalen van „De Kroon" werd
gehoudc-n. en sprak zijn voldoening
uit over het feu"., dut er zoo velen van
hun belangstelling in het aangekon
digde ouderworp blijk gegeven hud-
den.
Do heer Begcmann kroeg hierna
het woord. In eou vlotte, boeiende rt-d-j
zotte hij uitten, iioe dc racergegoed3
burgers van Nederland te work zul
len moeten gaau, wil ons land uit
den algemeenen misere toestan 1
krachtig to voorschijn kmnen, gereed,
om in den ooncurrentiedrijd met an
dere landen op bel gebied der nijver
heid eon goed figuur to maken.
Toen do oorlog uitbrak, gevoeld©
ieder, dat, ook al zou ons land Imitta
den krijg blijven, Nederland wol do-
gelijk do gevolgen zou gevoelen.
Van alle kanten weid gevraagd:
„Wat zal do Regeering nu doon? '-
en thans vijf, zes maanden later, zit-S
men hoezeer de Regeering op icd'-n
hulde aanspraak kan maken. Van
politiek gcdnjf was geen sprake. In
plaats daarvan werden tal van beslui-
ton uitgevaardigd, waarvan de voor»
bereiding arbeid heeft gekust, die btj«
na niet to overzien is. Reeds op ifI
Augustus word het Konink ijk Noti<>
naai Steuncomité gccensiitueer'l,
het jiToot© lichaam, dat met uil*
plaatselijke comité s in verbinding
staat on in staat is, het geld, dat <1$
plaatselijke eomité's voor steun bo.
stemd hebben tö verdubbelen.
Aan zrer volo zaken moest wcr«
den gedacht. Gezond en goed,
koop volksvocdsol, werk verschaf»
fing, huurschuld, t waren alle kweo*
tics. die een grondige bestudeerd»3
noodzakelijk maakten. Vooral 't laat
ste, huurschuld, is een spook, dat be
stendig om den nnne heenzwceft.
huurboms bleken in de practijk niet
te voldoen, do wet-Mendels kon in do
Tweedij Kamer geen genade vinden.
Do opmerking, dat meer gegeven
moest worden, gat spr. aanleiding,
hier wat dieper op in te gaau. Atl©
waard© ontstaat do>r den arbeid. A'.j
nu de arbeider zoowel moreoi als phy-
siek achteruit gaat, hoe wil men dan
de concurrentie volhouden.' Noen, do
artoidc-r moot -thans gesteund worde 1
mol alle kracht, die men aan kan
wenden, dan zal in vredestijd een on
gekende vndvowt het land binnen
vloeien.
De voorspoedige iaren na 1870 be
wijzen de waarheid van deze bewa
ring.
Ook do kapitalisten zullen veel van
de toekomst kunnen verwachten.
Eenige citaten van vooraanstaande
Nederlanders, zooals D. W. Stork,
Dr. Bos, Henri Po'ak en Van Kol,
las spr. voor. Het bleek, dat genoom-
de hoeren eveneens na dezen oorlog
voor Nederland het begin van een
gunsligen tijd zten.
De bewijzen voor wat hier ie ge
zegd, zag «pr. in het feit, dat n j,
terwijl nog van geen vrede sprake is,
plannen worden beraamd die voor
een deel hun voltooiing reeds hobbe i
bereikt) om Nederland een grooter
aandeel in hot wereldverkeer tc be
zorgen. Nedertandsche «toombooUij-
nen zullen komen van Nederland na., r
San Francisco en var. Canada naar
Nederl.-lndLë. Maar om gereed
te zijn. als het werk dient aangȕvan-
gen is het zaak, dat aan werkloozeo,
die momenteel in ellende verkoeren,
het zoo dragelijk mogelijk worde ge
maakt, opdat hun kracht in geen en
kel opzicht verloren ga. De welvaart
is voor een voornaam deel van de
producenten afhankelijk.
Waren wij. zoo zal men vragen,
vóór den oorlog don ook reeds zco
sterk?
Ja, antwoordde 6pr., ten spijl van
tegenspraak van die landg»-nooten,
die alles, wat zo over de grens zagen,
even mooi vonden. Nederland kon de
vergelijking met andere landen zeer
goed doorstaan. Vindt men het N'e-
deriandsche fabrikaat n'et in a"e
bedri if slakken buiten Nederland, bui
ten Europa zelfs. En wat den handel
betreft, aan den Nederlander vraagt
men in de Straits, hoe 't toch moge
lijk is, dat de bezittingen van 't klet-
ne Nederland de wereld voor een 7>©er
groot d©e! voorzien van suiker, kof
fie. thee, tabak, cacao.
Hoog 'oopt men in het buitenland
weg met Nederlandse he technici. K©
