4000 particuliere woningen staan
leeg. 'sNacbtó it> de etad doukor uit
vrees voer aanvallen uit de lucht. De
levensmiddelen zijn zeer duar, steen
kool is_ i'n 't geheel niet meer te krij
gen. Hét sterftecijfer neemt wekelijks
sterk toe. Het steuncomité is machte
loos tegenover de dreigende ramp.
Verspre.d meuwa
van do oorl ogsvelden
DUITSCHE LLCh»SCHEPEN
EHGAAN.
Aangaande het vergaan van het
Duitsche marine-luchtschip „L 111"
op Fi-.no hij Ksbjerg verneemt de Uer
Jingske Tiuende
De officieren van het luchtschip
vertellen, dat hun schip Woensdag
's morgens om 4 uur uit Hamburg
vertrok, liet vloog over Funö naar
Skagen en terug. Omtrent 5 uur in
oen middag waren zij weer bij Fanó.
Reeds ir. den loop van den middag
had een der motoren gehaperd, nu
nopte ook de tweede, zoodat rncn ver
plicht was te landen. Er woel een
krachtige zuider-stortn. Het schip
sleepte eerst een heel eind langs liet
strand het anker had in net zond
geen hoüVasu loon men aun boord
zag, dol tiet schip zoo weer naar zoo
zou drijven, bewerkte ue bemanning
«met een ruk et een ontploffing van het.
ballon omhulsel.
lletzelfae load geeft ook oen andere
lezing. Het luchtschip landde, waar-
oij het midden doorbrak. Om te ver
goeden dat liet verder u/dreef en
verwoesting onder de villa's zou aan
nemen. bewerkte de bevelhebber een
ontploffing. Eerst waren de bommen,
en?.., uit de schuitjes verwijderd.
De officieren vertelden ook, dat hei
Schip had deelgenomen aan den tocht
over Engeland, en overigens regel
matig vorkenningsdienet over de
Noordzee had gedaan, tnsachen Ham
burg en Skagen.
De bemanning van 4 officieren en
f2 manschappen wordt geïnterneerd
1« bevelhebber is kapitein-luitenant
l-'ritz.
Van riet ongeluk met het tweede
luchtschip de ..L IV' verneemt „Polt-
uken uil Aarde
Woensdag.ivoud tegen zeisen zag
men te Uunmiose bij B'auv&iiushuk
een luchtschip uit het Noorden komen
cn langzaam tegen den wind optor
nen na een tijd verdween 't Noord
waarts. Oni 9 uur kwam oen gezel-
f-rhitp van 10 monneli, met een zieke,
dien zij droegen, bij den strandvoogd
te.Börsniose. /e zeiden de bemanning
van een gestrand schip te zon. Na
pt-nicen tipl kwamen zij echter voor
de waarheid uil. Ze waren van de
,.L IV". Twee van de drie motoren
haperden toen men niet verder kon
'u-sloot men te landen, maar ue storm
dreef het schip af. ioen spiongeu
tien limn in ue uranding en reouen
zien Het verlicht© lucuisch.p steeg'
UauelijK. ben e.t„e spreng or nog uit,
maar reeds uit aaiunei ke.ijke hoogte.
Hij brak beide beenen. Dut wus de
zieke. Jlet luchtschip verdween over
de golven met nog 4 man er in. Ver-
Duu-deliik is het verongelukt.
De geredde heinunning maakte er
aanspraak op, niet geïnterneerd te
worden, aangezien ze ongewapend
aan wal waren gekomen. I)e hevel
hebber is kapitein-luitenant Von Plat
ten Hij schijnt onder de geredden te
lohooren.
DUITSCHE VLIEGERS ROVEN
BELFORT.
Volgens een N'orden-bcricht uit
Borifol hebben Duitsche vliegers een
bezoek gebracht aan de vesting Bel
fort Vier vliegers beschreven kringen
iioven de stad en wierpen bommen op
hei station. Ook werden verscheidene,
bommen geworpen op het fort Mezire
bn Morviliars. Van daar uit opende
men een hevig geweervuur op de
vliegers, doch zonder succes. Twee
Fransche vliegtuigen vervolgden de
Duitschera, maar gaven de vervol
ging weer spoedig op, toen dc Duit
sche vliegtuigen de beide Fransche
trachtten '.e omsingelen.
DE DUITSCHE LUCHTVLOOT.
De „Morn'ng Post" ontvangt uit
Boni hot berjcht, dat DuitschUund-
druk bezig is met den bouw van v'ieg-
tmgeu In alle vliegkampen langs
iku Ft ij ii oefenen zich duizenden jon
ge Duit-chers als bestuurder of meca
nicien Het is de eerzucht van Duitsch-
land dat zijn luchtvloot die der bond
gei.ooten verte zal overtreffen
Op Zee.
ENGELSCHE SCHEPEN GETOR
PEDEERD.
Reuter seint uit Liverpool aan de
N. li. Cl. Hot stoomschip Cam bank,
uit Cardiff naai- Liverpool, is uit de
kust van Anglesea (dus in do lei'Séhe
zee) zonder voorafgaande waarschu-
wing door een Duitsche duikboot ge
torpedeerd. Drie leden der l»eina lining
door do ontploffing gedood, twee
zijn verdronken hij het springen in
c hoot, de andere opvarenden zijn
gered.
De Camhank, in 1309 gebouwd, mat
3112 ton bruto, 199Ü netto, beltoorde
aan Merevnlo Shipping Cy. tc Coj-
o ff. Het schip was met kopererts van
HuqIvq noa rGarston onderweg).
Reuter seint uit Belfast: Zaterdag
middag te 5 utir liield een Dirttscha
onderzeeër een Engelsch kol en schip
aan in de lersche Zee. Hel liet de be
manning vijf minuten tijd om in de
laiolen te gaan en hoorde bet schip
daarna In rl n grond.
V' l;crs wii Lloyds-beri. hg. dat Reu
ter uit Londen seint, rijn do Engel
sche stoomscltejien Hemisphere",
.Highland Brae", ,,Potaro", het
Noorsche zeilschip „Semanthn" en
het Eng else ho zeilschip Wilfrid",
naar men vermoedt door de „Karls
ruhe" tot zinken gebracht
De geheele bemanning on 51 passa-
triera vnn do ..Highland Brao werden
te Buenos Ayrcs aan land gezet
Reuter seint uit Buenos Ayrcs dat
genoemde schepen door den Duit
schen hnlpkruiser Kronprinz Wil
helm' tot zinken gebracht zijn. De be
manningen zijn met de Duitsche boot
..Holger" in Buenos-Ayres aange
komen. De Ilolgor" kon niet binnen
24 uur vertrekken en werd goïn'ior-
neord.
Over do schepen geeft 'i Alg-, Han
delsblad dc volgende bijzonderliedeir
De Hemisphere, getouwd in 1897,
groot 3-136 bruto en 2930 netto tons, In
boorde aan de Hemisphere S.3. Co.
Lil. ;c Liverpool.
De Highland Brac. gebouwd in 1910.
groot 7365 bruto en 4646 netto 'cons,
behoorde aan do Nelson Steam N'av.
Co. Ld. te Londen.
Do Potaro, gebouwd in 1994, groot
4378 bruto en 2793 register-tons, be
hoorde aan de Royal Mail Steam Pac
ket Co. -te Belfast.
De Somantha is een Noorsch zeil
schip. een stalen vior-mast bark van
2280 bruto tons, en behoorde thuis te
Risee r.
De Wilfrid is oen kleiner zeilschip.
De Holger, de Duitsche boot, is 5505
ton bruto en 3609 neióo ton groot. Zij
werd in 1906 gebouwd en behoorde aan
de Roland Linie Akt. Gosellscliaft te
Bremen.
't Nieuws van don Dag merkt op:
„Waarom dat Noomche schip? Bracht
liet contrabande aan de gen 11 'eerden?"
EEN ENGELSCH TRANSPORT VAN
•2000 OMGEKOMEN?
't Wolffbureau seint: Do Hamburger
Norhrichten verneemt uit Stockholm:
„Een Engelsch militair transport
van 20Ü0 man werd rnet liet lrari3i>ort-
schip, dat. hen ©verbracht, in het Ka-
nanl rot zinken gebracht.
Gothenburg's Aitenbladet, dat dit
berlohl ontving* staat in voor de ba-
trouw l>a arbeid van ziin bron",
DE GETORPEDEERDE NOORSCHE
STOOMBOOT.
De Telegraaf déelt nog mede:
„De Noorsche tankt**/; „Belridge",
die Vri'dag door een Duitschen on-
iler/reér getorpedeerd werd. ia voor
Nederland seen onbekende. Dit greote
Nonrsche schin. met 35 koppen be
mand, onder den kapitein A. A. Olsen,
Ixwo-ht reeds meermalen rte Amster-
damsche haven en was ook thans
weer voor Amsterdam bestemd. Het
laagst was de „Re'ridge" te Amster
dam cevveest don lSen December van
net vorige jaar, komend van Port Ar
thur en geladen rnet gasoline.
De „Belridge' meel ruim 7000 ton
bruto, en ruim 4400 ion netto. Thans
kwam de ..Belridgo' voor do firma
Buys en Co. van Texas, en was gela
den met petroleum.
Blijkens de laaïsto berichten, werd
dc „Belridge" in het Engelscho ka
naal nabij Deal, ten Noorden van
Dover door een Duitschen ondérzoeër
aangeschoten. De tankboot werd in
den kop geraakt; door het schot liep
het voorschip vol water, tengevolge
waarvan de kop onderdook. De tanks
zijn hermetisch gesloten en bekwa
men goen schade Aanvankelijk meen
de men op een mijn te 2ijn gekxipen.
De bemanning bleef volmaakt kalm.
Men bleef aan boord. Eerst nadat
men do stukken van een torpedo iu
den romp vond, wist rnen, dat men
door een onderzeeër was aangescho
ten. Den onderzeeër had men in 't ge
heel niet gezien.
Latere berichten zoggen, da'c dc
„Belridge" alweer drijvende is. Hot
schip zal naar Engeland gaan om ge
dokt to worden en later zün reis nnar
Amsterdam vervolden.
In Amsterdams-che scheepvaarl-
krintren is liven van nieening, dal de
Duitschors de „Belridgo" hebben ge
torpedeerd in de uteemng, met een
Engeisch schip ve doen te hebben.
Immers, er ziju slechts zeer weinig
Noorsche tankbooten, zoodat men het
als zeker aannam, dat de „Beirtdge'
tol de Eiigclscbe handolsvloot bohoor-
dc. Het staat vast, dat de torpedo op
groolen afstand werd gelanceerd'
De N. R. Ct. meldt» „Do Belridge
behoort aan een Noorsche reederij,
doch ts voor 20 jaar gecharterd door
een Ainerikaansche firina".
"t Wolffbureau ineldi uit Christia
ns.-! „liet Ministórie van Builenland-
scJ» Zaken heeft den consul-géneraal
te Londen opgedragen, zoo spoedig
mogelijk de bemanning van de ,,Bc4-
ridge" een verhoor af te nemen
lansen, de directeur van de Noor
sche verceniging van scheepsreeders,
verklaart ln het „Dag-blad", dat do
berichten over de „Belridge" weinig
geloofwaardig luiden. Hij begreep
niet, <BeH d© Duitschors er eenig belang
bij hebben een neutraal petroleum-
schip, dat op weg was naar Amster
dam. in den grond te boren. Voor-
loopig belioefde men in ieder geval
aa:i die mededeeluig nog geen geloof
to Itecbleru
Dc reeder Wilhelmsen te Tönsberg,
wien de .Belridge" toeliehoort, ont-
vli.g van don kapitein een draadloos
'ielograni van boord, waarin wordt
medegedeeld, dat het schip een ramp
overkomen is en dut het voorloopig
onmogelijk is to zeggen of het schip
oen wrak is, dan wel of lint nog to
redden valt. Do kapitoin gewaagt
noch van torpedoeriug door een on
derzeeër noch van een mijn".
ONRUST ONDER ZEELIEDEN,
'l Wolffbureau meldt uit Esbjerg:
„Op het N'oorscli© stoomschip
Pos tad" ontstond muiterij, toen het
schip zou vertrekken.
De Vereenigdö Stoomvaartmaat-
aclioppij kon gis,eren tengevolge van
de weigering der bemanningen om in
ree te gaan vijf schepen niet naar En
geland laten vertrekken en riep daar
om d© hulp der politie ln. Op de vraag
der |>olitie, waarom zij niet wilden
vaxen, antwoordden de mannen, dat
zij wegens het blokkade-gevaar niet
durfden. Verdere onderhandelingen
leidden to: geen resultaat. De maat
schappij' slaagde er evenmin in nieu*'
we bemanningen to krijgen.
Te I'Yederikshaven vorlilaardon do
stokers van het aan dazelfde maat
schappij toeihetioorendo. stoomschip
„Knuüienberg", dat zij, al werd hun
nog zoo'n hoog loon beloofd, toch niet
zouden varen. De politie kon niets
uitrichten en hel schip moest even
eens blijven liggen".
DUITSCHE DUIK BOOTEN.
De correspondent van de Daily Mail
te Kopenhagen maakl mr ld log van
een bericht, dat de Duitschere voor
het leggen vnn mijnen om de kusten
van Engolund 120 groote duikbooten
bobben gebouwd. Zes maanden ziin
de Duitsche werven daarmee bezig
geweest Elke duikboot is in staat
meer dan 100 mijnen mee te nemen.
Het gewicht van elke mijn zou onge-
zeer 1200 pond bedragen.
NOORSCH STOOMSCHIP VERG A AN
Uit Nakskov wordt door Wolff ge
seind: Het Noorsche stoomschip Bjas-
ka uil Poragrund, met steenkool van
Leith naar Nakakov onderweg, is Za
terdagochtend in de Langelands Btl.
op een mijn geloope-n en gezonken. De
bemanning ie gered.
{De naam Bjaskn komt in Lloyds
lijst niet voor).
UIT DE VEREENIGDE STATEN.
Reuter seint uit Washington: ,.Het
kabinet besprak Zaterdag breodvoeric
de gevaren voor Anierik «ansche sche
pen ontstaan, als gevolg vnn Puitsch-
lands lierhani le verklaring, dat het
niet verontwordelijk is voor schepen,
die in zijn oorlosssnebied komen.
Interviewers, die de leden van hei
kabinet dnarnn spraken, kregen den
indruk, dat de receeriog de ontwikke
ling van den toestand in (Ie laatste
dagen als ernstig beschouwt. Voorna
me liubinotsleden weigerden zich ui:
te laven over de richting, (lie de Ver.
Staten zuilen inslaan; zh wezen er
op, dat veel macht iu huudeu is ge
logd van den president, wiens optie
den natuurlijk geie.d zal worden dooi
de omstandigheden in ieder geval
wanneer Aincrikaausclie 9ChejKsii zou
don worden aangevallen".
Reuter seint uit London dat de En-
yelsche regooring o^n antwoord gepu
bïiceerd hoeft op de nota 'ter Veree
nigde Staten inzake de „Wilhelm^
na' Het optreden der Engelsche re-
geeripg wordt nog eens toegelicht en
vvrdedigd. Tenslotte wordt opge-
toerkt
„Mocht Groot-BrHtannic zich due
later genoodzaakt zien levensmidde
len tot. absolute contrabande te ver-
kliircn of andere maatregelen teg-m
den Duitschen handel te nemen, dan
verwacht het vol vertrouwen, dat de
neutralen d'l optreden niet zuheu
wraken door een. boroep op hot inter
nat.on.Kal rocht, zoolang zij Duiusch
'and ntet kunnen yoodzakon een wij
ze van oorkigvoering op te gevin, u,ie
nirijdig w mot wet en uwnsclielijk
hoid"
Ook is verschenen 't Engelsche ant
woord inzake i»et hijaCIMU van de
Amerikaansdie v ag op de Lus.tan ia
Out <i» u't opzicht woi-ut l linge-sche
fetaiidpiuit nog eens nader u'teenge-
zet. oj>geiikerkt worrH
De regeering is geenszins van plan
om koopvaardijschepen don raad te
géven een gewoonte te maken van
liet gebruik van bu.ten.ttiidsche vlag
gen of (kt middel oni andere redenen
te g-;bnitkeii dan om inbosiagneming
of veinifcliiig te vcorkornt-ii, maar zij
verklaart, dat de verplichting van
een vijandelijk oorlogsschip cm zich
na uwiuitend te verzekeren van de na
Uot-aliieit eu don aard van een koop-
Vduidijscuip a gemeen entend is er.
cav. zoo aun Ueze verphciiuig wordt
vojuaan, net hijscnen van eon neu-
traie v.ag op een Engelsch echip do
neulra-e ecncepvaart met in gevaar
kan brengen.
Liioo-and 's van moening, dat in
dien aan neutralen schade wordt ver
oorzaakt door. veironachizam.iig van
men p-iohl liet vijandelijk eclnp, dat
zijn plicht verzaakt en de regeenng,
die daartoe hisl gaf, "daarvoor ai'oen
aansprakelijk gestald mogen worden.
Uit den Bj.Ken.
DE BESCHIETING VAN DE DARDA-
N ELI.EN-FORTEN.
De Engelsche admiraliteit doelt het
volgende mede
„In den ochtend van Vrijdag, om 8
uur. is een Engelsche vloot van slag
schepen, kruisers en torpedojagere,
bijgestaan door een sterk Franscli
eskader (h-et geheel onder commando
van vicc-admiraal Sackville Garden),
den aanval begonnen op de forten bij-
den ingang van do Dardanelles De
forten van Kum-Kalessi. nminede het
fort van Knup Ilelles, zijn 2vvanr ge
bombardeerd mét geschut van groote
draagkracht, dat een hevige uitwer
king heeft gehad op twee dor forten
twee andere forten zijn veelvuldig
getroffen, doch duur dit open oorden
werken zijn, valt de schaue moeilijk
na ic gaan. Daar het geschut der for
ten niet zoo ver droeg nis dat van de
schepen, waren zij niet in staat het
vuur te beantwoorden.
Om kwart voor drie des namiddags
kreeg een deel der slagschepen order,
om de forten van kortoren afstand
onder vuur te nemen met kanonnen
van geringer kaliber. De forten aau
beide zijden van dcu ingang der Dar-
danellen openden daarop liet vuur en
werden op matigen afstand beschoten
door he „Vengeance", de „Cornyval-
Us", de „Triumph", de „Suffron", de
„GauIoLs" cn do „Bouvol", op grooten
afstand ondersteund door de In
flexible" en de „Agamemnon". De
forten aan do Europeesche zijde zijn
blijkbaar tot zwijgen gebracht. Eén
fort aan de Aziatische zijde was nog
nan het vuren, toen dc krijgsverrich
tingen werden opgeschort wegens de
duisternis. Er zijn geen Engelsche of
Fransche schepen getroffen.
De actie werd Zaterdagochtend
voortgezet ria ©en luchtverkenning
door het luchtschip „Ark Royal", in
samenwerking met een aantal vlieg
tuigen en watervliegtuigen.
Allerlei
DITTSCHLAND EN DE VREDE.
De Norddeu'ische AUgemeine Ztg.
schrijft onder den titel: „Het doel
van den oorlog", dat de lijd nog niet
gekomen is om daarover beschouwin
gen iu de pers te houden. „Er is voor-
loopig maar één doel: de nederlaag
van den vijand, die ons de zekerheid
nioet verscliaffcn, dat niemand het
meer zal wogen onzen vrede te ver
storen, waarin wij als vrij volk den
Duhschen geest en de Duitsche volks
kracht tot ontplooiing kunnen bren
gen. Van dit duidelijke, vaste doel
mogen wij ons niet laten afleiden door
discussies over vredesvoorwaarden,
die niet mogelijk zijn zonder dal strij
dige rneeningen in de partijen töi ui
ting komen. Wij kunnen den oorlog
alleen winnen door innerlijke kracht
en eensgezindheid.
Uit talrijke mededeelingen van het
front weten wij, dat daar met togen-
z de stemmen zijn vernomen, die
reels'ihans den strijd om de huid van
den lieer zouden willen beginnen, ter
wijl het werkelijke volk thuis werkt,
lijdt cn hoopt, maar de gebeurtenis
sen niut vooruitloopt, omdat het weel
en beseft, dat de voornaamste vraag
niet luidt: „wal zal ons de vrede bren
gen", maar „hoe nullen wijdden vrede
bevechten".
Voor het volk is elk musketier,
die in de loopgraven van Vlaanderen,
de bosschen van Argonne. de moeras
sen van Pc! >n en de sneeuwvelden der
Ka rpa then zijn leven waagt, méér
waard dan liet talentvolste betoog
over de toekomstige grenzen van liei
Duitsche rijk. De hoogste autoriteiten
te velde en tehuis zijn het ook daar
over eens, dat dwingende beweegre
denen van landsverdediging en poli
tiek in strijd zijn rnel den wemch,
om reeds thans met stellige verkla
ringen over onze vredesvoorwaarden
te komen, en daarover liesprekinzen
ln het openbaar toe te laten. Het
daarvoor geschikte t ij os ip kan
«lichts door de militaire gebeurtc-irs
worden benaal/l. Wanneer wij -n
dezen ons opgedrongen oor'og dén vij
and met goed gevolg hebbin afge
weerd, dan. zal de rijksregeering zon
der aarzelen blootleggen, wat bet doel
is van den vrede, waarnaar zij streeft.
Dati zal ook het vrije volk zich vrij
no"«n uïtsoreken".
DE Vni.TSPRA.AK VAN DE DUIT-
SC.HE OFFICIEREN VAN
GEZONDHEID
De Humanité" bevat ©enige nadere
brzc-ndecheden over het verloop van
de kri'trsraadzaak teift-n de DuUsche
orfc'c-. n van gezondheid en hospi
taal .-•Veulen, die aruigek'na-d waren
van plundering te Lizy-sur-Onrcq en
n.a den -terugtocht van hot Duhechc
lcg-T 'n handien der Fransohen waren
gevallen.
Over 'i getuigenverhoor bevat de
Itmnauité? htvt volgende vc-nshig
Fcr?( verscVvwn generaal Klein die
verklaarde b'i ziin onderzoek t©r
iVanl.se 15-ig-ecteld 1.© hebben dai (te
burgerbevolking van Lizy irtot vijan
dig gezind was tegen de Duitsche nrl
son Tevens vernam hij, dat zij dc
Fiansclie gewonden zeer goed ver
zorgd hodden.
Daarop kwam dc burgemeester van
Lizy aan het woord. l>eze getu-gc is
met de Fransche troepen lerugge
koord c-n verklaarde, dsit het optre
(ton der Duhsche doctomi tegenover
hem correct was geweest en voegde
hieraan toe, dat zij zelf geen p'unde
raars zijn geweest, doch zich slechts
van de gestolen zaken bediend heb
ben.
Bewoners van Lizy verklaarden ver
volgens dat niet de doctoren geplun
derd liadden, daarentegen wei de ge
wonde Franschcn verpleegd, ja ze fs
burgers.
Üp een desbetivffcnde vraag ant-
vvxxrrdde de kastoe'bewaardier Vas-
seur (men zal zich herinneren, dat do
doctoren beschuldigd waren vaten
wijn uit die kolders van het kasteel
van Lizy geslül-an. ie hebben), dat nie
mand was achtergebleven om den ei
genaar to vertegenwoordigen en dat,
indien da vaten gorequireercl waren,
het onmogelijk zou zijn geweest, om
iemand eem requ'xifc.ebon daarvoor
ter hand te stellen.
Vervolgens kwamen nog r.ooce
Krtiis-verp!eegslers en een verpleger,
die de Duitsche doctoren aan het
wenk hadden gezien, getuigen. Zij
waren vol lof over lien on verklaar
den, dat zij kleine kinderen, vrouwen
en gewonden hadden verpleegd cn
bij de catastroplve van Macy-sur-
Miarnc den Frunschon soldaten a'le
mogelijke hulp hadden verleend.
Ldunul Marbeau. broeder van bis
schop Marbeau, vorklaaido o.m. dat
ziju broeder wijn gezonden liad aun
In-t lfizaxet.
De pastoors van Lizy en Macy ver-
zekerden, dat de bewoneiis van l>eide
dorpen vol lol waren over do Dun
set*; doctoren en dat men hen nim
mer voor dieven en plunderaars had
gehouden.
ZoonU men weet, werden de Divit-
eelicns door den eersten krijgsraad lot
vrij lamge govungenisstraffon vr-r-
ooixiiaeld. Thans zijn zij vrijgespro-
ken.
EEN INTERVIEW MET DEN' GOU
VERNEUR VAN BELGIü.
Do oorlogscontsi>ondcnt van de
„Norddeutsche Allgwneme ZeHung''
hooft e-jii interview gehad met gene
raal Von BEsing. den gouvenieur-
genernnl van Be'.gie. De generaal z-ii
n a. Over de toekomst van Belp'ó
loojieii de meeningen zieer uHeen a!e
men Beigen en IJu.tsobers hoort. Tus-
schon Duitschors cn Oostenrijkers be
staat cr in dit opzicht echter geen
verschil v in meenirig.
Van don beginne uf, toon ik op do-
zon verantwoorde! ij ken. post werd
geplaatst, ben ik mij bewust geweest,
dat het mijn raak zou zijn Duitsch
karakter. Duitsche kracht en Du't-
sche» nrbeüd hier in ieder geval tot
eore te brengen. Daarom hoop ik <le
orde in België tc vestigen en de
kalmte zoo goed mogelijk te handha-
veu, wat zoo dringend noodig ia, om-
dat België als achterland voor de
tegenover den vijand staande legers
gedurende den verderen loop van dien
veldtocht oen belangrijke rol zal spe
len en omdat de verbindingsweg tus-
fichen de vechtende legem on het va
derland door België gaat. Deze weg
moe-t in ieder geval beschermd wor
den.
Ik was echter ook overtuigd, dat
als men een volk beheerechon wil en
het den opgedrongen toe.staud wil
doen erkennen, men dan rekening
moet houden met zijn e'gcnuardighe
den en dat men die iu ieder geva'
moet Lieren kennen. Bij rnijn stroven
om dit te bereiken, het» ik goede en
slechte eigenschappen hij de Belgen
gevonden. Dc goede, dat zij hun land
liefhebben, dat ©en krachtig patriot
tisme hun bezielt en dat zij graag
werken, zij het ook niet met dc ener
gie, die bij one gebruikelijk is. Daar
tegenover heb ik ook gevonden, dat de
Belgen een luchthartigheid bezitten,
die ons vaak verbaast Juist daarom
doen zij vaak aan »<echi opgevoede
kinderen donken, die weerspannig
worden, wanneer hun te veel verbo
den wordt, of als ze iimH straf be
dreigd worden voor dingen, d'e zij
moenen niet gedaan te hebben.
Ik geloof juist gehandeld te heb
ben, doordat ik er steeds naar ge
streefd hel» niet willekeurig op te t.re-
den, de zaken zoo rechtvaardig mo
gelijk ie beschouwen, zoo weinig mo
gelijk te dreigen, en toch naar best©
krachten straf te voorkomen, al heb
ik ook scherpe verordeningen doen uit
vaardigen eri al heeft men mijn band
ook hier cn daar vrij hard te voelen
gekregen.
Dit mood ten gevolge hebben dat
ik steeds mijn best gedaan heb. voor
zoover de toestanden dit toeloten, de
bevolking goeds te bewijzen, dat ik
haar behulpzaam was den nood der
tijden te overwinnen en dat ik in
slaat was hot ©en en and-er to redden,
wat anders misschien vernietigd zou
zijn. En ook daardoor dat ik uit alle
macht gepoogd heb liet oeconoinische
leven weer op de beefi te hulpen. Ik
heb de bevolking steeds cr op gewe
zen. dat zij tot haar eigen bestwil 't
werk ino-.st hervatten Ik heb hier
mede ook uxmig heugliik succes ge
had. vooral bij den landbouw. Als
mensch tot monsch eprekend. lid» ik
gd-aclit den Heigen duidelijk Ie ma
ken. dat voor hun eigen Iwstwil ks,
dat zij weer beginnen te werken.
Waar dit gebeurd is, heeft men steeds
op mijn hulp kunnen rekenen, door
dat ik de verkeersmiddelen weer op
gang bracht.
Kort en goed, in mijn verhouding
tot de Belgisolie bevolluug lieb ik mij
nooit laten ieiden door c<cn gevoel van
wxok over datgene, wat onze troepen
te lijden lienben gehad van een eleclu
geregeerde bevolking, hoezeer dtt
ook voor een man, die met haft en
ziet Duitsch soldo at is, vuor de hand
iag. Ik heb me duidelijk als doei voor
oogen gestê'd België zoo levenskrach
tig mogelijk te houden, bet tot een
land te laten worden dat in dü mis
schien betrekkelijk langen bezettings
tijd steedis meer de toestanden van
den vrede herstelt. Duaroni heb- 'k
ook de onbemiddelde vlucht©! in gaan
ondersteund, heb :k er voor gezorgd,
dal de naar Duitisclv'iend weggevoerdo
burgerlijk; gevangenen konden te-
rogkeeren zoo spoedig mogelijk, a's
ten minste hun onschuld gebleken
was.
Het bestuur van België legt ons nog
meer maatregelen op van diepgaand
karakter. Wu moeten er nuar stre
ven te bewolken, dat zooal niet op dit
oogenblik, dan toch irt de toekomst,
Belg.ë zooveel mogelijk door zijn ei
gen productie gev oed wordt, dat liet
steeds onafihankelijker wordt van den
'mvoór. Datu om help iiv in net bijzon
der den landbouw en daarom bob ik
den geneden gi-onus.ag van ij's pi'Ouuc.
t'e veranderd, doorti-at ik er al*ea
voor do-- om het verbouwen van sui-
keiL'ietm i-.-n m.nste tot do E. ft tö
beperacn ou to vorvajigen door koivin
en uardap|»fi!-téO't Ook wordt er veel
aandacht gewijd aan don tutnbuuw
en wordt dc groenten- en vruchteu-
t?clt, vooral 'n dc buurt van .Meede
len, ten zoorste voortgehoifien. Voor
in de vroege uaroappedMi komen
lbervoor in aanmerkuig, daar uien
die zoowel hier a's in DuHsohland
zeer iiOQd'g zal heblnni.
Gei.er-aul \c*ri Bissüig was voorai
erkentelijk voor b.?t werk der Duit
sche Kamera van Landbouw, door
wier hulp liet hem mogelijk was ge
weest het ucocig© zaai koren uit
DuilscUand te kriigen. Hij sprak ook
over de Belgi-^hc industrie. Ook hier
hebben vvj at l»v n.ogolijkc gedaan
om huur cr boven op te helpen, maar
dit is niet overal gc-iukt. Want hier
waren bijzondere moeilijkheden to
overwinnen. Doze bestaan bijv. daar
in, dat de oconomisctio toestand van
België geheol vei-scliiUeiwt is van do
gezonde, en .slabie'ia toestanden in
Duitsoliland. Bij ons staan ondanks
den oorlog do faJ»rieken niet -til en
wij hebben onze binneriUindsche
markt Daartegen ïs België, beliahe
wat zijn kolen betreft, aangewezen op
den imoïr van grondstoffen en voor
al op den uitvoer van zijn fabrikaat
Er is echter op hel oogenblik helaas
geen tiiogelijklie.d hier te helpen. De
gouverneur wees er echbar op. dat hij
oveixu steun verleend bad, waar ook
slechts lv>op I»esiond do getloocle vcr-
bmdxngeii weer aau to kuoopen. in
het bijzonder zal het DuiUclw bestuur
de laatst© zijn om dan uitvoer van
Belgisch© producten to verhinderen,
voor zoover Duitschlaiui ze niet noo
dig heeft.
AL.es wat wij hier ondoriicuien, alle
toesumdc-n Iti-sr zouden veol gemak
keiijker zon als de Belgen wisten wat.
er ton slotte-uit iien worden zal.
Maar ook daarin zijn zij kinderen.
<»p dagen, dat met hier hst kanon
gedonder van N.euwpoort cn Ypeien
Ijoorcïe. UiisteTdeai do nieiisr.ticn aan
dachtig en incehdon zij. dat Bot oc.t-
7et door de lonrtceuooren naderde.
Over d© koepokinenting vwspreid-
do een ongepaste grappenmaker liet
verhaal, dit do Duitschera do Belgi
sche kind u-en mot vergif zouden in-
apuiten. Het gevolg -was, dat de kin-
déren ohder aanvoering van onder
wijzers en ouders allen uit de school
ti-olcker;. Iemand heeft toon in scherts
gezegd: Denkt s© dan dat do Duit-
sohers zoo dom zullen zijn hun toe
komstige roeraten t© vergiftigen?
Man moet echter ook erkennen, dat
zear velen zich uiterst verstandig ge
dragen. Vooral E» houding der Belgi-
sclio pers moet inon fn-ijzen. Zij doet
hot verstandigste, wat zij kan. Zij
houdt, zich hoof dra kc lijk aan dc w©J-
dadigheid Ook haar politieke Ik>u-
dtngen haar l»eoordooling van de gc-
bouiienissei: ia over het algvniécn
zeer verstandig geworden. Toén ,vn
Hongaar, die het interview bijwoonde,
do vraag stelde of d< Vlaamscii.- I*;-
volkiug tegowver do Duitschers wel
willender was dan do M'aaJsche, ant
woordde do gouverneur, dat cr na
tuurlijk tusschon Duitschera on Vla
mingen taidooze punten van overeeu-
stemming waren in karakter, ge-chio-
.denis, afkomst en taal. Dit had voor
al de Beieren zeer getroffen. Maar
ofschoon de Walen gehrel op Romaan
sohe grondslagen stonden, was do
houding van dit gedeelte der bevol
king, eoi vooral van de boeren in «ie
provincies Luik. Namen ,»n I nxrin-
burg onberispelijk.
Het lag voor (to hand iu dit verband
over zekere fouten tc spreken, die- 6©
L-uijichers vroeger begaan hobbeii bij
pogingen om voJkercu van een andere
taal in zich op te nemen. Von Bissing
antwoordde, dat iedere Duitscher nu
wol hef. gevoel had, dat zij voor me
nie© fout. waartoe z'; voor den oor
log sterke neiging hadden, nu govrij-
waard waren. Wat er ook gereliirddo,
deze fouten zou men niet meer maken.
Hij prees het werk vnn zijn medewer
ker». vooral op liet gebied der fii .ui-
oiedo toestanden. „Nog is er zeer veel
voor ons in België te doen zei hij.
„AA ij staan nog aan het begin van
om© taak. Onze verbetering van d»;n
geneeskundigen dienst voor men «vit
on diei draagt seheone vruchten. Do
omvang der prostitutie is een Ier-lijk
ding. maar wij zijn met de beperking
begonnen. Ooit met (to hier geheel ou-
liekende sociale wetgeving hebben wij
hier oen begin gemankt door het ui
voeren van bescherming van kinderen
eu kraamvrouwen en de beperk,ug
van vrouwenarbeid. Dit is liet login.
Om liet werk op groote schaal tin to
voeren, ontbiei-cn ons de niicktoieu.
Maar wij zuilen vei der gaan en net
begm heelt reeos vruchtbaar gew erkt,
al ontbreekt ook don h" gischen ar
beider de ontwikke.mg van deu Duit
schen urbe.de: on ziin IxsgTip vocu so
ciale wetgeving. Voorzorg voor d»a
arlx-idcr kent men bier te lande ter
nauwernood. Dn zien wij overal mot
vecbaziug, waar wij hoen komen.
binnemanit
NEDERL.AND EN DE OOBLUG.
UITVOER VAN GEDROOGDE
AARDAPPELEN.
De Minister van Land vouw, Nijsci
he:d en Harde, hoeft bepaald, dat
oti'.Ii.t liict ui'.vu.-iaeibod Van aard-
apoplcn ook begrepen zijn gedroogdu
a e. id appelen, zoodat dus ook hiervan
de uitvoer is verboden
(St. Gky
MOLESTVERZEKERING VAN
STAATSWEGE.
Men meldt uit Rotterdam aan t Alg.
libjd.:
Volgens bericht zou de r£?e©rtng,
die in den aanvang van de cri-is af
keer. g bleek ran de erzekcrinj ran
staatswege, thans wel overwegen oai
do assurantie tegen molest ter liaisl
t nemen, in verband met het feit. dat
de toestand thans bezwaarlijker wordt
geacht dan in Augustus. AVij verno
men inlusichen dat geen sprake zul
zijn van oen volledige staatsverzeke
ring doch van een combinatie tus
se hen Staat, Nedcrlundsche ver/eko-
ringmaitscliappdjen en Nederiiimt-
scne reóderijen, wici schepen In do
vaart blijven, wnnrbij elke categiurio
een te voren v£«stgestold deel van tiet
ririco op zich za' nemen, waarbij out
der reed eri ;en 20 pCt zou bedragen.
Dit zou evenwel de reederij en niet
behoeven te weerhouden die 20 pCt
©iTen risico elder» togen marktprijs
onder te brengen, l'teraard zal m-n.
te voren een vaste mo'estpremie l>e-
palen. Reed» dezer (Figen zullen de
plannen vasten vorm aangenomen
liebben en voor ptiblirat e \nlbiar
zijn.
VREDESBEAVEGINu.
Hot persbureau Vuz Ilias meldt ons:
llot adres aan H. M. (Ie Koningin
om door Hare bemfddeiihs tot oen
wapenstilstand of den vrede te gera
ken, is Vrijdag door een afgeraard.g-
de vaJi het Intel nationaal Vredcs-
comité te Amsteidam naai Den Haag
gebracht en aan den particulienjn
secretaris vtiii II. M. ler Iiand gesteld,
teneinde het aan de Koning n mm te
bixlen. Het adres wordt ondeist'-und
door lionderdduizende handteekenin-
gen (waaronder zeer vele afkomstig
van onderdanen uit de oorlogvoeren
de landen). Deze bandteekoningen zijn
vervat in dri© zeer dikloa registers,
tonvijl nog twee registers in Inwer
king zijn en later zullen worden U-&
trczonden.
DE POSTDIEFSTAL TE AM
STERDAM.
Naar liet „Hb'd." vei-neemi. hooft
Zfltcrdagmiddag de recherche te Am.
sterdam een bewoner der Daniël
Stalpcristraat aldaar aangehouthn,
d.e véiviacht wordt (ie dader Ie zijn
van don brut a ton diefstal aan het Am-
Étc-rdaxnsche hoofd|>ostkantoor op 24
December 1914 waarbij de dief z'ch
van ongeveer ƒ8000 moester maakte.
De justitie dééd in 't iiuis van den
verdachte een huiszoeking. In den
kaatsten tijd was de verdachte (dc B.
gehocten) onverwachts in het beait
gekomen van geld om een groente
zaak op tc zetten In een kast werden
onder wortelen verborgen ,*500 aan
bank|iapier gevonden.
Een bevredigende venkiaring, hoe
zij zoo plotseling aan het geld geko
men waren, kenden dc B. noch ziju
vrouw geven. De man Werd. ondanks
zijn beiulgtugen van onschuld, nnar
li el Huis van Bewaring overgebracht.
Vermoed'wordt, dat de B. nog mo
dél»! tchttgan heeft gehad, die met
postzaken op de lioogte waren. Er
werdén Zaterdag in verband met dez©
zaak nog enkele andere huiszoekin
gen gedaan, die evenwel geen resul
taat opleverden.
GEEN KERMIS.
In de vergadering van de Gemeen
teraden van Medemblik en AVecsp
vvervl lieeloten, dit jaar de kermis niet
te doen doorgaan.
