De Europeesche Oorlog.
DERDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 27 MAART 1S15
Verspreid Nieuws
van de oor ogsve^den
EEN WAPENSTJLSTAN IJ VAN i
TWEE UREN.
Aan een br'ef van een officier aan
het front ont'eent de „Times dat na
een hevig artillerie-gevecht bij een
der DuUsche stellingen in do nabij
heid van St. Eloy, waarbij de Duit-
schors 30 uren achtereen het vuur on
derhielden, eindelijk een wapenstil
stand van twee urén werd gesloten
om de gewonden te verzamelen De
Duitschers en Engclspho soldaten lie*
pen rond oin de gewonden op le ha
len. Dat was wel merkwaardig, daar
men immers nog slechts enkele uren
te voren elkaar a's vijanden had, be
streden.
VERMETELE MOED
In een vorig nummer hebben we
melding gemaakt van bet jongste ver
slag van den Brttschen ooggetuige,
■waarin deze do kriieslust der Britsche
soldaten beschrijft. In zijn verslag
spreek! de ooggetuige ook over den
ve.rnv talen moed der Duitscjie offi
cieren Zii reden te paard ten aanval
tot op enkele honderden meiers van
de Britsche ïiiiiën, zich onbevreesd
aan de.n wissen dood blootstellend.
Een ander wachtte met de revolver in
de vu'st op dó borstwering van do
loopgraaf den vijand af.
MUNITIE. STEEDS MEER
MUNITIE.
Wij hebben melding gemaakt van
hetgeen de „Daily Tc'egr." heeft ge
zegd naar aanleiding van sir Jolm
French' verklaring, dat muii'De en
vooral munitie noódig is.
De ..Times" nu wijdt eveneons een
hoofdartikel aan deze verklaring van
dm! Dritschen opperbevelhebber en
Wijst er daarbij op, dat vooral artille
riemunitie nood'g is. Dat geldt voor
alle oorlogvoerenden. En de „Tunes"
vestigt dan in dat verband vooral de
aandacht op de behoeften van Rus
land ..Britsche slagschepen zijn ge-
5»»'fien, bii een poging om een weg te
runen waarlangs meer projectielen
naar Rusland kunnen word-n gezon
den. Juisl in, verblijden we ons al'en
over de merkwaardige overwinning
der Bussen bij Pizoinys'. De val van-
de grooie GaÜcische vesting opent
den weg voor wie mogelijkheden. Hij
kan Rusland de heerschappij geven
over den kam der Karpathen. Hij
kan leiden tot oen spoedigen inval
der Russen in Hongarije. Hij kan lei
den tot ten nieuwen snellen opmursch
naar Krakau. Hij kan zelfs von Ma-
ckensen er toe brengen de loopgraven
aan de Bsocra te verlaten, waar hij
zich zoo hardnekkig'handhaafde. Er
is nauwelijks een ©inde aan hot ver
schiet dat door den val van Przcmyst
is geopend, indien Rusland maar vol
doende projectielen heeft yoor 2ijn
kanonnen Buslands moeilijkheden
i„ dai opzicht zijn a'ct geringer dan
die van zijn bondgenooten, wellicht
nog erger,".....
Wijst de „Times' dus vooral op de
behoeften van Rusland, liet blad doet
©vencons uitkom' n, dat voor Enge
land z©lf een voortdurende krachtig©
aanvulling der geschutmunitie noo-
d'g 's en dat dus al'en die tot de ver
vaardiging hfervan ini-dewcrken, even
ïiauunual werk verrichten a'-a zij die
in de loopgraven vechten."
Brieven bii Duitsche
krijgsgevangenen gevon-
den.
De ..ooggetuige' in liet Engelsche
hoofdkwartier deelt in de ..Tunes
mede, dat bij de Duitschers, -li© in de
gevechten bij Neuvc Chapeüo en el
ders door de Engelschen krijgsgevan
gen zijn gemaakt, brieven mui huis
zijn gevonden, „welke in hel alge
meen den indruk vestigen, dat onge
twijfeld hij de lagere. volksklasse m
Duilsohiuji'J gehrek heerscht. Welis
waar koestert men nog krachtige
hoop op een spoedige 'overwinning,
inaur toch wekt de toestand bezorgd
heid e» misschien zelfs ©enigen twij
fel bij sommigen. Maar allen vei wer
pen met beslistheid de mogelijkheid
om vrede te krijgen ten kost© vaneen
nederlaag, welke bij de groot© meer
derheid volstrekt als uitgesloten
wordt beschouwd."
De „ooggetuige" drukt corst ©en
brief af uit Maagdeburg, waarin de
schrijfster (want hel, moet z. i. een
bezorgde vrouw zijn) waarschuwt,
dut eonige bataljons suffragettes te
Havre geland zijn, ter sterkte van 500
vrouwen elk. De schrijfster raadt aan
vooral erg voorzichtig te zijn, als die
vrouwen in do buurt komen „pas
op, dat zo 1© je oogen niet uit 't hoofd
halen en laat ie vooral niet door haar
gevangen nemen dat zou een
eeuwige schande zijn."
Zij b'Aclit len slotte moed in te
spreken met de verzekering, dat En
geland hot hoogstens een maand kan
uithouden zonder den noodigen aan
voer van levensmiddelen, zoodat de
blokkade wel spoedig een einde zal
maken aan den oorlog
In talrijke brieven, zoo verzekert de
„ooggetuige", wordt gesproken over
het gebrek aan noodzakelijke levens
behoeften in Duitschlandvurig
wordt naar vrede verlangd, Ju een
brief wordt naïef opgemerkt, dat de
vrede nu wel spoedig zal komen, daar
Von Hindenburg 50.000 Russen heeft
gevangen genomen.
In een schrijven uit Radevvisch
(Brandenburg) wordt o. a. gezegd,
dat het or slim begint uit te zien
„bijna alsof we den oorlog hier in de
stad zelf hadden. Maar alleen de ar
men voelen hét, de regeling is niet
zooals het behoort. D© rijken krijgen
weliswaar dezelfde hoeveelheid brood
per week, rrraar zij kunnen vleesch
kooperi, al kost het zelfs drie Mark
zij kunnen zich alles verschaffen,
maar voor den arme gaat dat niet
met die hoog© prijzen."
Uit Reinsdorf (Saksen) werd 15 Fe
bruari geschreven „Ik moet maar
klagen en nog eens klagen over de
hooge prijzen van liet vleesch en van
alles voor iemand niet twaalf Mark
in de week is het moeilijk om rond te
komen.
In een anderen brief wordt aange
kondigd. dat na de volgend© week
geen groot© postpakketten meer kun
nen worden gezonden alles wordt
even d,uu.r. liet wordt tijd dat er een
einde aan den oorlog komt. Brood
kost CO tot 62 pf. Bloem kost 30 pf. We
kunnen voortaan niet moer zooveel
brood en bloem koopen, als vv© noodig
hebben. Je krijgt nu kaarten, waar
mee je naar oen- bepaald aaugewezetn
bald ter moet gaan. Op d© kaart slaat
precies aungewezen uit hoeveel per
sonen het gezin bestaat. Gist is er niet
meer te krijgen Zeep kost 50 pf.,
aardappels worden steeds duurder.
Ik weet niet hoe dat gaan moet, het
wordt alles zoo ontzettend duur
12 en 13 Februari gingen de beamb
ten van huis tot huis om te vragen
hoeveel bloem en hoeveel aardappelen
men in iiuis bad. Ze schreven alles op,
zoodat de receering kan naganu wat
er voorhanden was. Wie een valscbc
opgave deed, kreeg zes maanden of
15W) Mark boete.
Uit Munster (Westfalcn) dezelfde
klachten brood -is in de heele stad
haast niet te krijgen. Uit Ketsch
wordt geschreven
„De toestand wordt nu zoo erg, dat
je voor j© goeie geld geen aardappel
of brood meer kan krijgen. Een pond
bloem kost al 30 pf. Ik hob, met mijn
kind, recht Op een pond. We eten
hier ook oorlogsbrocxi. Voor een pond
vleesch betaal je 1.20 Mark het
wordt onbereikbaar. Een menscli is
blij geen zes kinderen te hebben, als
je zooveel moeite hebt om z© te eten
te geven.
De ooggetuige geeft ook nog enkele
uittreksels uit dagboeken van Duit-
sclMi soldaten. Zoo schrijft er een
„Zoo iets o Is le Leuven heb ik nog
nooit gezien. De ©en© helft van 'de stad
is geheel vernield, geen huis staat ar
meer overeind. Toen wij in Brussel
waren, zagen we hoe brutaal de rnen-
eclieu daar waren, zij verw'enscluen
ons allemaal. De kinderen schreeuw
den vreeselijk om brood.
Uit een ander dagboek
19 Februari. We hebben 15 K.M.
achter don rug ik ben nfs gebroken.
We zijn niet meer zoo sterk als in het
begin van den oorlog. Niemand van
ons kan nu nog zoo lang marcheei'eii
als den eersten tijdwe zijn na zes
mo.andan oorlogvoeren verzwakt en
uitgeput.
Een andere soldaat heeft genoteerd,
dat zijn laatste dagen in Mimen vree
selijk waren. Zijn ufdocling was nooit
in ztió'n geweldig vuur geweest.
In verschillend© nndero brieven
wordt gesproken over liet zware leven
in do loopgraven, maar weinigen
slechts zijn werkelijk pessimistisch,
terwijl uit menigen brief liet tegendeel
spreekt.
Ecu der krijgsgevangenen z«gt,
sprekende over de uitwerking van de
artillerie der geallieerden in de laat
st© gevechten, dat als dezen na den
slag aan de Marne evenveel munitie
hadden verbraikt, de oorlog nu al
afgeloopen zou zijn.
Uit de brieven blijkt, aldus besluit
de „ooggetuige", dat de Landstorm
nu bij de troepen aan bet front ie in
gedeeld.
Een Bokser schrijft o. a.
JIcl is vreeselijk te zien, hoe man
nen op leeftijd van den ongeoef end en
Landstorm nu gecommandeerd zijn
voor gewttpenden dienst.
Tor Zoo.
EEN MAAND DUIKBOOT-OORLOG
De ïb-rlijnsehe medewerker van d8
„Kü'nische ZeUung" heeft ian da
hand van de buitenlandsche pers een
overzicht samengesteld va,n hetgeen
do du'khoot-oorlog dc eerste maand
heeft opgeleverd, dus van 18 Februa
ri tct 18 Maart. Het volgende is er
aan ontleend
Op den dag der afkondiging van den
dn kbuo'-oorlog hebbc-n de White
Star-lijn en nog 27 andere Enge'scbe
stoomvaartmaatschappijen haar »aar-
bourlen gestaakt ln de periode van
18 Februari tot 5 Maart zijn de ha
vens van Nederland en Skandinaviö
door niet meer dan 3C0 Eiige'schc
k jupvaardijschcpeii bezocht, tegen
1500 in hetzelfde tijdvak van het vo
rige jaar. U't Engelsche havens zijn
in de 'aatste week van Februari
slechts 17-1 schepen vertrokken, tegen
830 in de eerste week van Februari.
De Times" heeft op 11 Maart vast
gesteld, dat het personenverkeer over
den Atlantische» Oceaan aanmerke
lijk was afgenomen, en op. 18 Maart
ine'dde hetzelfde blad. dat er in t4
dagen geen passagiersboot uit Ame
rika in Engeland was aangekomen.
De dagdiensten tussclieii Dieppe on
Folkestone werden gestaakt. Reeds
op 21 Februari was de stoomvaart-
verbinding tusschen Göteborg en En:
getand verbroken, en op 27 Februari
staakte de Enar-rcederij, da© den
geivgelden scheepvaartdienst tus-
fichcn Zweden en Huil onderhield, den
dienst.
Op 1-1 Februari hadden de Noor
echo scheepvaartmaatschappijen be-
S'Oten het handelsverkeer met Enge
land voorloopig stop te zetten, met
uitzondering von d© mailboot, en de
voor Engelsche risico varende sche
pen. De Nederlandsche Batavier-lijn
en dc Mij. Zeeland en de geregelde
booten van Rotterdam cn VKssingcn
naar Engeland staakten hun dienst
(tijdelijk zoo merkt de „N. R. Ct."
op). Zeelieden en stokers in Engeland
en de onzijdige landen weigerden te
varen en de loonen stagen op de ko
lenschepen d'e van de Noordoostkust
van Engeland vertrokken tot onge
kende hoogte. Op 28 Februari 'agen
op de Tyne, Ilunihor en Theems 130
eche.uen waarvan de bemanning wei
gerde ze-a te kiezen. Hetzelfde ge-
acht-iJde met de bemanning van den
hulpkruiser „Carmania" te Gibraltar.
Op Noorsche booten eischten de be
manningen eveneens hoogere 'oonen.
Weigering om te varen kwam ook e'
dc-rs veelvuldig voor Een grooten in
vloed op de onzijdige scheepvaart had
ook de verklaring van dc Engelsche
admiraliteit dat het voeren van een
onzijdige vlag door Engelsche sche
pen dn» geoorloofde krijgslist is.
De vrachten en assurantie-premies
gingen de hoogte in. Op 19 Februan
stegen ter Rotterdamsche beurze de
premies voor schepen naar Engeiand
voor© nzijdïgen met 50 procent, voor
Engelsche niet 100 procent Op 24
Februari verhoogde Lloyd's dc oor-
logsrisicopreniie van 25 op 50 procent.
Volgens de Economist zijn de vracht
prijzen voor La Plata, Karachi, Bur
ma, Bilbao, Port Said en Lissabon
gemiddeld met meer dan 300 procent
gestegen Blijkens berichten van dc
groot© Engelsche bladen van med'o
Maart me'dd© de „Daily Chronicle"
aai de vrachtprijs naar havens van
hel Kanaal en naar Londen met 7 1/2
procent was gestegen, dc premie voor
mo-est verzekering van Engelsche ha
vens naar Noord-Fruusohe havens se
dert 10 Maart met 30 procent, naar
Amerikaanse!»© havens met 20 pro
cent.
Gevolg der verhooging van vrachten
en verzekeringen was natuurlijk de
bemoei.ijkmg van den toevoer naar
Engeland. Up 8 Februari deelde „Ber
lin gsk© Tidende" reeds mede dat tie
graantransjjorten overzee wegéns de
hooge Amerikaanse!!© vrachten zoo
goed als geslaakt waren. In het En
gelsche gas- en clectriciteusbodi i|f
kwam gebrek aan steenkolen. De
duurte in Engeland nam ook toe, blij-1
kens mededeel mg en van Asquith in 't
Lagerlmis. Onder de arbeiders ent- i
stond dientengevolge ontevredenheid j
Do medewerker der „Kbui'sche
ZeUung meent dat Duitschland niet
al deze uitwerkingen van don du'k-
bcotoorlog tevreden kan zijn.
DE „U 29".
De Engelsche admiralRet meent
(zopa's we reeds meldden) goede re
denen te hebben om aan le nemen,
dat de Duitsche duikboot ,,U 29" 'n
den grond is geboord en de beman-
ning is omgekomen.
Dc „U 29" staat onder bevel van
denk apitein von Weddingen, die
vroeger met de „U 9" de Enge'sche
kruisers „Cre.rey..Hogue" en
„Aboukir" in den grond boorde se
dert hij commandant van de „U 29"
is, trad von Weddmgon in den han-1
delsoor'og tegen Engeland op in tl©
eerste dagen van Maart, toen hij ach
tereenvolgens de „Andalufi'an". de
„Indian City", de „Auguste Conseil"
én 'de „Adenwenin den grond boor
de. Voor eentge dagen hield dc ,.U
29" bij de Casquots-riffe» (Norman-
discho eilanden) de Nooosche stoom
boot „Botn'ia" aan. met verzoek de
bemanning van dc „Adenwen" over
te nemen en in Engeland aan wal te
zetten. De „Botnia" voldeed aan dat
verzoek- en bracht de bemanning te
Brixham aan wal.
Uit den Balkan.
DE STRIJD OM DE DARDANELLES.
De ..'liin-es -correspondent op do
Teuedos-eilandeii so.nt, dut de wind
en d© ze© uog steeds a.le operatie Pi
de Dardunellen beletten.
Deze ccaTe»pmnfent doet eveaioens
mededeeling over do mijnen, in dia'
Dardonellen, die de oorzaak werden
van het verlies der Engelseh-e oor.ogs-
sehopeu de „Irresistible' en do „Ocean' j
en van het Fran so he schip „Bouvct'. j
Dit schijnen de Lion-torpedo's te zijn,
een soort korte W11 i t ©head - lor pe d o' s
oio worden afgeschoten uit torpedo-
laneeerbuizen, maar ook 1 loven water
OvwlKi'Hxl kunnen worden geworpen.
Da correspondent beschrijft ze als
vnjdrijvende mijnen, die kunmn wor
den geregeld om to drijven oj) eik©
diepte bene<l(Ki de oppervlakte van het
water. Daar neemt de torpedo oen
verticalen stand aan, en zinkt, totdnt
©en propeller automatisch m werking
komt ©n door de mijn weer omhoog
wordt gedreven. Door eon inrichting
eindigt de werkzaamheid van dien
propeller, als de <ti?pte bereikt is,
waarop de torpedo moet werken.
Door een tijdregeling kan de duur
van de drijfkracht worden vastge
steld; is die tijd voorbij, dan zinkt de
torpedo of komt aan oppervlakte.
liet is een toiq»edo van de soort die
door de Duitsche schepen gebruikt
werd bij de aanvallen op Yarmouth
«•n Srarbourough. In zulke gevallen
kan de torpïdo door ©en schip buiten
de haven worden overboord gewor
pen: mc-i het getij komt zij 'Jan in de
haven, an kan daar verwoestingen
aanrichten onder de daarin liggende
©clicpen.
Een Engelsche vpedes-
stem.
De Ned, Anti-Oorlog Raad doelt
mede
De „Labour Leader", het orgaan
van de Independent Labour Partii I a
Engeland, wijdt In zijn 'aatste num
mer een artikel aan den komenden
vrede
„De tijd is nu aangebroken (zegt
het bind) dat dc krachten van inter
nationalen goeden wil zich vereenigen
in een goed georganiseerde samen
werking en onverpoosden arbeid ten
gunste van die beg'nselen, die alleen
in staat zullen zijn aan het einde van
dezen oorlog een voortdurend en vre
de te verzekeren.
Overal verdwijnt het onnadenkend
enthousiasme dat een natie aUijd ka
rakteriseert ln het begin van don oor
log. Overal rieht men hc-t oog op de
regeling die eens een eind zal maken
aan de vijandelijkheden en vraagt
men zich af, hoc die regeling zal wor
den en wat er moet gedaan worden
ora het doel te bereiken, waarvoor de
oorlog gevoerd wordt aan oorlogen
©en eind te innken het militarisme te
verpletteren, kie'ne landen te bevei
ligen. brut© kracht te onttrooncn en
red:- en geestkracht op den troon te
verheffen. Allerlei vragen vormen
zich :n den geest van het volk, b v. of
Duitschland alléén le laken is voor
den oorlog, of Engeland wel alios deed
wat in zijn macht was vóór het uit
breken van den oorlog om den onder
gang van België tegen te gaan en of
hef Duitsche volk ook niet reden tot
wantrouwen jegens Engeland had?
Dc openbare meen'ng onder de ar
beiders wijzigt zich. De ellende, waar
in zij ver koeren, en de onvoldoende
h ij stand, door de Engelsche regee-
ring hun verleend, verstoren de na-
H'iiiale eenheid, die eerst de k-eiijke
feiten voor hun oogen verborgen
hield. De zware rampen, het gez'cht
van de verminkte, zenuwgoscbokte
soldaten. d:e van het front terugko
men, hun vreesehjke verhalen, het
bemerken dat de DuMsche soldaten
ook rnenschen zijn ais zijzelf, inet lief
hebbende vrouwen en geliefde kinde
ren, dat al'es werkt voortdurend op
hun nieening in.
Onder de vrouwen is dc meest merk
waardige beweg'ng voortgaande. De
beste belofte voor die beweging gooit
het Vrouwencongres dat eind April in
Den Ilaag gehouden zal worden cn
waar vrouwen uit de oorlogvoerende
landen zich zuilen vereenigen in ©en
poging voor een tijdigen cn recht
vaardigen vrede.
Niet alleen uit de arbeiderspartij en
van dc vrouwen gaan stemmen op,
doch ook de oude Pacifisten zien in.
dat zij nu moeten eamenwrken. Zoo
ontstond de „Union of Democratic
Control". Ook uit andere landen blijkt
van een groei van de vredespartij.
,.En wij," zoo gaat de „Labour Lea
der" voort, „wij hebben ons aandeel
te vervullen, om te bespoedigen liet
komen van vrede, om te bevorderen
dat de vrede zal zijn rechtvaardig en
„Er zijn personen die de vredeszaak
beschouwen als de zaak der zwakken
en verweekten, als ceu beweging zon
der opoffering en bezieling. Integen
deel! Het is een machtige, krachtige,
bezielende taak, die hel beste van zijn
aanhangers vraagt, die ecu onophou
delijk beroep doet op hun toewijding;
ware het dat niet, dan ware dc- zaak
waardeloos. Een vredsbeweghig die
niet evenveel van zijn pleiters vraagt,
a's oor'og en militarism© van de
hune, kan nooit oorlog en militaris
me vernietigen. Nu is de tijd voor een
gezamenlijk©!! stap voorwaarts jan
gebroken.
De „Lubour Leader' wil dien stap
doen en wi! wv.;k aan week met ver
nieuwde kracht en beslistheid voor
ik-n vrede werken, wil herhalen en
te-kens weer herhalen, zoodat ten
slotte ieder het hooren zal, den ei<=ch
van de eenheid van alle volkeren, van
het bcëind'gon van gehciine dip-uma-
tie, van d© overwinning van de rede
over brute kracht, van de erkenning
van de rechten van Kleine landen,
van de verloochening van ïmpenaiix-
ine. van de vernietiging van de (nacht
der wapenfabrikanten kortom de
wensch van denl dag. waarop dread
noughts en kanonnen ;ot het vertede-
uc zullen behooren-'
Allerlei
DUITSCHLAND EN ENGELAND.
De „Nord'l. Allg. Ztg." merkt op,
dat, d© redevoering door Sir Edward
Grey over den oorsprong van den
Oorlog gehouden, nog wel niet in
tenso lx?kend is, maar dat de telegra
fische overzichten toch in elk geval
jvïeds lauui tien, dat de minister zich
bediend© van een taal, die zijn roe
den smaak weinig eer nandcet. maar
die overigens overeenkomt met die,
w.iannce ook andere Engelsche mi
nisters sedert het uitbreken vim den
oor'og een slechte zaak hebben trach
ten le verdedigen Men behoeft sleehLs
te herinnerendat de Kngelsche eer
ste minister de lovale voorstellen van
de Duitscbe redie ten doel
lindden een oorlog tusschen do heide
stamverwant© volken van Diiitseh.
land en Engeland te vermijden, ..in
famous" durfde noemen. Sir Edward
Grey beweert, dat de oorlog ontstond
door de afwiizinsr van het Engelsche
voorstel, om hel geschil tusschen
Oostenrijk en Servië re onderweriK-n
aan een conferentie der mogendheden
"f aan het Hnngecb© Vrbifrav^hof.
Zooveel woorden zooveel on hi in he
den, Diiitschlarid wee.t het vnorrtel
van een conferentie af, omdat 't hier
ging om ©en Rontroleffcnheid. die al
leen (Jen beiden betrokken «laten gold,
omdat het onvereenigbanr was met de
waardigheid van den Oostenrtiksch-
Hongaarschen bondgenoot, om <ie
maatregelen, die doz© noodig achtte
ter afweer van de misdadig© hande
lingen van den kleinen buurstaat, af
hankelijk te maken van de goedkeu
ring van andere niet bij de zirak In
trokken groot© mogendheden Minis
ter Grey verklaarde zelf in ziin on
derhoud met vorst Licbnovvsky, op 24
Juli. dat zoolang hef Oosfenrhkerhe
ultimatum aan Servië geen aanloi-
diire gaf tot snanning ms«ch«n Rus
land ©n Oostenri'k. de zaak hem r>'©4
aanging 'Engelse!» Blanvvlx»ek no. 11'.
Bovendien z«u "ïiitschland, als het
Giey's denkhochl van «en conferentie
had aanvaard zicll blootgesteld heli-
ben aan het gevaar, plotseling t©
staan tegenover een overweldigend.;
Russische overmacht aan do Oost
grens. Het Eoge'sch voorstel omtrent
een conferentie is van 26 Juli i.En-
gëlscli Blauwboek no. 36). Uil het te
legram van den Tsaar uun den Kei
zer van 30 Juli lilikt echter, dat Rus
land reeds op 25 Juli tot zijn militair©
maatregelen had bcsloien. De berand-
slagingcn van de confeiv-nti© zouden
da» hebben plaats gehad onder de
pressie van dc Russisch© mobilisatie.
Toen, tengevolge van hel ingrhpen
van Rusland, dat door zijn diploma
tiek© vertegenwoordigers en door de
iiiet-officieele panslnvistisch© agenten
jarenlang de uitdoende houding van
Servië tegenover O-stenriik-ihoiga-
riie had nangemoédigd hetgeen
aan de Engelsche resromgoed
bekend is (la (|uaestie tot een con
flict tusschen Oostenrijk en Rusland
dreigde te groeien, trac'me de Duit
scbe regcering met allo baar ten
dienste staande middelen oen reclu-
streekscli overleg tusschen Rusland
en Oostenrijk-Hongarije tot stand l©
brengen. Sir Edward Grey zelf ver
klaarde op 29 Juli aan den Duitschen
anibassadour. dat zulk een overeen
stemming tusschen Oostenrijk en
Rusland de best mogelijke oplossing
zou zijn (Engelsoh Blauwboek no. 8-i;.*
Illi droeg eehier in geen enkel ©p-
i/.ciit bij om dit rechtstre.eksche over
leg te bevorderen.
Integendeel, bij deed dienv.i-lfd»;i>
tlaarlcmmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Het is bekond, dot er Commissies
zijn/ dvj hard werken, ander© die
langzaam werken;, sommige Jio veel
uitvoeren en sommige, die weinig tot
stand brengen. Maar dot er een Com
missie bestaat, d e nooit b't arbeid
wordt goroepdu. on dientengevolge ook
inmrner iets doe', terwijl toch <1© rnen
schen die de Commissie in beweging
zouden, kunnen zetten, dat niut
noodiig vinden en de C-ommissic ze'vo
har© goed© cmensten zou willen'v©.--
loenen, vvancecr die maar verlangd
werden dit alles is zeker wel cc»
zeldzaamheid.
Ik bedvel d© Commissie van bij
stand van het bestuur dhr Vereeiiiging
tot Verfraaiing van Haarlem on om
liggend© gemeenten en tot bevorde
ring; van het Vreemdelingenverkeer.
Haar naam wijst duidelijk aan, waar
voor zij indertijd gekozen werd. Voor
bijstand. Er zal destijds, Jaren gelo
den, wel aanleiding hebben bestaan
om haar op te ricliteh, anders zou zij
wel niet gesticht zijn. Iiaro Ie don tel
de men toen bij tientallen, maar
leder jaar werd zij kleiner, schrom
pelde in, stierf uit. Wie overleed of
vertrek werd niet vervangen. Tliane
zijn w© nog met ons zevenen over, (ik
bedoel: ©en mijner best© vTiemlon
heoft mij verteld, dat hij met nog zes
anderen in dio Commissi© o\er is) car
hij kan 2ich den tijd niet horioneren,
dat de bijst-nid van do Commissie is
ingeroepen; ,,z© slaat er bij", zeida
bij geestig, het gedrukte verslót?
doorbladerende, „maar bijstaan doet
ze niet".
„Wat kon", zoo hol) Lk hem ge
vraagd, „daar de reden wel van we
zen?"
,,'t Is treurig maar waar", zei hij,
„men heeft or.s niet noodig. Ons zog
gen: „ga maar weg" zou niet beleefd
zijn, en daar is geen aanleiding toe.
Dat wij u ,'lf voor de functie, die geen
functie is, bedanken, zou eenvoudig
wezen, maar daartoe bestaat evenmin
aanleiding, daar liet ambt ons vol
strekt niet hindert".
„Zijn sommige van do heereiii", zoo
vroeg i'< bescheiden, „soms wat to
jong voor een Commissie van bij
stand?"
„Hierover gaf hij tea» antwoord,
„kan ik jo geruststellen. Ons oudste
lid is 94 en nu® jongste 51, dus ook
geen zuigeling meer. Met ons zevenen
zijn wij vicrhojiderd acht en zestig
ja-u* oud, Ji.it is gemiddeld zeven en
zestig per man. "t Komt me voor, dat
er aiJle reden is om aan bezarligcten,
weloverwogen bijstand to denken.
Noen Fidelio, do eenige reden waar
om we beslaan is dot we niet bedan
ken, 'niet periodiek aftreden en ook
niet, do »r ©wrmaat van bijstand
spoedig si ij ton. We zijn als onaJzet-
bare seno loven, met dat verschil, dat
e ii wal te doen haddon
Toeu ik zoo over deze zaak door
dacht trof hot uie bijzonder, dat do
plezierigst© betrekkingen eigenlijk
niet bestatui. Er is geen enkel ambt,
geen functio of bedrijf, waaraan ui et
groot© schudi wzijden verbonden zijn.
Waarom bestaat, wil ik vragen, de
betrekking van vóórwandelaor 'nog
niet? Honderden zouden bereid zijn,
een bescheiden stuk brood in dat vak
to vervulli&n. 's Morgens tijdig op-
staan, in den zomer te 6. in den win
ter to 7 uur en een uur later op stap.
Wandelen tot 10 uur, dan een uur
rusten, daarna nog een kleine wande
ling tot do koffie en 's middags op
nieuw een stevig© wandeling van een
uur of twee, drie. 's Avonds de cou
rant lezen en tc tien uur naar bed
voor d© welverdiend© rust.
Als nu do lezer vraagt, hoe dit een
bezoldigd© betrekking zou kunnen
wezen, dat zou ik hem wijzer willen
hebben. Zoo'n vcórwnn,delaar, die dag
aan dag, goed, slecht of geen weer,
zijn kilometertjes aftippelt, zal er na
tuurlijk al heel gauw uitzien als d©
blakend© gezondheid zelf. Hij wordt
dus een wandelende reclame voor da-
geliikseho beweging. Ieder die bom
ziet. vraagt waarom hij er zoo koste
lijk uitziet cn besluit, zijn voorbeeld
to volgen on ook dagelijks enkele uren
to wandelen. Gevolg: algemeen© ver
betering van de gezondheid, groot©
besparing op liet subsidie van gast
huizen. Zou dot niet do moeite waard
zijn, om voor Haarlem en omstreken
laat ons zeggen zes voorwandelaars
aan te «tcJlicn, die natuurlijk per kilo
meter betaald worden cn als ©enig
kenmerk (want iets moet er voor de
reclame gedaan worden) een koperen
plaat op d© borst dragen met de woor
den G e m o e n t e 1 ij k Voorwan
d e 1 a a r er op?
Ik geef toe, dat iemand aan <i© go
dacht o moet gewennen, maar dat
moet Jo aan alles, onverschillig wat.
Zijn eenmaal die vóórwandelaars
aangcwteld, dan ral het resultaat
pïachtig wezen. En aan sollicitanten
zal het niet ontbreken.
't Is waar ook: om de twee weken
hebben ze ©en viijcn Zonda/ en een
zomcrvacanti© von veertien dagen. Je
mag niet t© veel van de menschel»
vergen!
Een tweed©, hoogst nuttige, ambt,
dit evenwel nog mot bestaat, heb ik
in dei» droom ontdekt. Er zijn men-
schen, di© 's nachts het scherpzin
nigst zijn en anden© nog dan niet!
Enfin, ik ötooiik!© dat ik vóóretcr
wus. Keurig in den zwarten rok, met
witte das, hoogen hoed ©n pels, st.ap-
to ik een van dó grootst© restaurants
van Amsterdam Ihnneu. Twee be
dienden snelden toe om hoed en jas
aan to nomen, een derde trad naehw
met do spijskaart, een vierde met d©
wijnkaart. Ik zut vlak vóór 't raam.
Stroonien meuscki h wandelden voo»'-
bij. Hei uitgebreidst© menu wei'd aan
gedragen en door mij veroiberd, mot
zooveel elegantie, mag ik zeggen, dat
het publiek voor het ream bleet staan
en bewonderend naar zoo'n bewon-
dorei ïsw aardtige manier van eten
keelt. In mijn nochtans sobere geba-
retr» wist ik de gewaarwordingen dl©
ik ondervond, zoo volmaakt uit to
drukken, als de hedenduagECh© danse
ressen haar opvattingen weergeven
met de beenen. Bij de soep zacht en
vriendelijk, kloek bij de croquette,
smakelijk bij de visch, energiek bij
het vleesch, opgewekt bij het wild
braad en voldaan bij hot dessert. Mijn
manier van eten was zóó expressief,
zoo vol stemming ©n noodigiug, dal
zeven en veertig voorbijgangers, dio
aanvankelijk van plan waren, thuis
iKKM'ckool met worst of zoo iets te
gaan eten, liet restaurant binnen
stormden en hetzelfde menu verlang
den. Wat ik mot den wijn wist te be
reiken. spaar ik u. er moet een grens
zijn aan bescheiden mede^celingon
over mijzelf.
Teen ik in andei-balf uur, het
restaurant verliet, drukte de (zéraat
mij vol waardconng de hand cn zei,
half fluisterend: „u vergeet dc voor
waarden niet vijf gulden daags ©n
diner met wijn vrij, elk© week ver
wacht ik uw nota!"
Met di© verzekering dat het niet ver
geten zou worden verliet ik dc zaal
b-dooiido den ober niet een vriendelijk
lachje en den portier niet ecu genadig
knikje, struikelde evenwel over den
dvempel, viel... en lie merkte, dat ik
uit mijn bed gevallen was en er voor
op den grond lag. Dat komt eiwan
als j© bij een lekker droomdincv go-
baren van verrukking maakt!
Toch heb ik na d:en tijd maar niet
kunnen begrijpen, waarom het vale
van vóóreier nog altijd niet bestaat.
Hot zou vele tobbende restaurants tot
bloei kunnen brengen, maar ik mag
liet ndet loochenen ieders werk is
liöt niet. Zóóveel elegantie, zoo groot©
verrukking, die toch binnen de gren
zen blijft, ten toon te spreiden als ik
dien avond deed in het droom restau
rant, dat kan niet iedereen. Ik moet
wel zeggen, dat liet mij. toen ik wak
ker word, vooral dóarom speet, dat
het maar oen droom was w> ook om
de vijf gulden daags. Maar ik heb ge
gronde hoop, dal lust vak van vóór-
eter nog maar oen quaesti© van tijd
is en wie het 't eerst beoefenen zo), is
voor mij era hei ni meer.
Voor het bedrijf van kiosk-exploi
tant schijnt mulder liefhebberij t© be
staan.
Het is niet die aanbesteding een
eigenaardig geval: ze geschiedt in te
genwoordigheid van het complet© col
lege van B. en W., terwijl a an be-te
dingen voor groote bedragen vaak io
presentie van één wethouder en uw
mand andere plaats hebben.
Bij deze aanbesteding evenwel was
dan het heel© college aanwezig. Al
leen wethouder Modoo was in zijn
grootan leunstoel onzichtbaar en je
zou gedacht hebben, dat hij ©r niet
was, wanneer niet een puntje van een
groote sigaar voor den dag was ge
komen.
Er zijn twee siembiljetten in de bug,
zei d© burgemeester, die zich ver
sprak en misschien dacht aait de ver
kiezing voor dc* Kamer van Arbeid
waarbij je ook roet zulk© hoeveel-
hcdfX) t© maken hebt.
Helaas, al dez© moeit© lieefl geen
rcsultaut ©pgeleverd- De twee in
schrijvers waren te laag cn ©r is een
herlK-stcding uitgeschreven, waarbij
staat aangetcekenddat inschrijvin
gen beneden f 250 niet in aanmerking
konion. Ze weten nu waar ze aan toe
zijn. Maar het lijkt me vreemd, dal
je voor liet plezier van don heelon
dag in oratei» Hout in een klein houten
doosj© te zitten, geen 1 250 per jaai
over hebt
Als ik niet vóórwandelaar of vóór
eter wou worden, dan zou ik kicsk
exoloitant willen zijn'
FIDEL 10.
