NIEUWS*
en ADVERTENTIEBLAD.
LEVENSTREKJES
32e Jaargang No. 9771
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VFIJDAG 16 APRIL 1915 A
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlar.dsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. D* Verzekering der (per eek) geabonneerden wordt gewaarborgd door „The Ocean" Rokln 151, Amsterdam.
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1-20
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1-30
Franco per post door Nederland „1.65
Afzonderlijke nummers 0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37
n a de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Loorens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
JM/uu Van 1—5 regels 75 Cts.; Iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1-5 regels ftelke regel meer /0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Dij Abonnement aanzienlijk rabat.
J, Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
S) voor plaatsingen k contant.
1-^ Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaurne 12. Telefoonnummer 122.
door RACONTEUR,
Wij vestigen de aandacht op deze nieuwe eigen
rubriek van HAARLEIil>'5 DAGBLAD,
Levenstrekjes, van Raconteur, verschijnen iedere
week, In feuilletonvorm, op de eerste bladzijde
van „Se Zaterdagavond".
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZJ1DEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 17 APRIL.
Sac. Vereenigaig: Uitvoering Cres
cendo.
Circus Corty-Althof f: Voorstelling.
Schouwburg: Feestavond dans
school G. J. de Lange.
Cinema Palace: Voorstelling.
Uiosc. Theater, Gr. Markt: Voor-
Helling.
Apollo-Thcoter: Blosc. vooretelling.
Stadsnieuws
Om Ons U fe t-1».
Di het Tweed© BUfid van dit nmn-
mcr. vinden ©uze lezers oen artikel-
„Repe<ittó in t Circus", In d© rubriek
Om Ons Heen.
CONCERT-ANDRIESSEN.
Gisteren hobben wij ©en kosteiij-
ken avond doorgebracht id de gezel
lige concertzaal van „De Kroon
Willem Andriessen, onze befaamde
oud-sudgenoot heelt er piano ge
speel-'. cn mevr. Andriessen heeft er
gezongen en we hebben er twee uren
lang naar geluisterd met groote be
langstel! ing en groote voldoening.
Willem Andriessen spoelde, om te be
ginnen, Bach 8 Partita No. 1 (Bee-dur)
en 't klonk alios zoo Irisch en ge pa
rel 1 en 't was zoo fijn muzikaal van
nuance en phraseering en zoo p.ttig
en g.zond' van rhyuaiek dat alleen
deze voordracht een gang naar de
concertzaal rijkelijk zou hobben be
loond. Maar cr volgde meer; en wij
zouden oni oen Lef ding niet gaarne
gemist hebben de fijnzinnige interpre
tatie van Schumann's Kiuderscênen
op Brahms" Intermezzi Hoe bekoor
de en boeide dit alles door natuur
lijkheid, levendigheid en frischheid
vooral van voordracht, door schoon
heid van klank en pracht van tech
niek kortom, door intelligente en
poëtische muzikaliteit, liet was een
zeldzaam schoone reeks klaviervoor-
dirachten, die schitterend werd beslo
ten door een drietal effectvolle, manr
zwaar speelbare, Ungarische Tdnze
van Brahms. Het ten einde loopende
comcoi tseizoen was arm aan klavier-
avonden maar deze was alleszins
geschikt om ons in dit opzicht scha
deloos te stellen.
Mevr. Andriessen heeft haar echt
genoot bij dit concert waardig ter zij
de gestaan. Aanvankelijk nog wat
onrustig zong zij met niettemin on
miskenbaar schoone muzikale inten
tie ten zestal liederen van Schumann.
Grootcn indruk maakte zij vooral met
de dne prachtige liederan Dor
Freund, Dos verlassen© Magdlein, en
Verborgenheit van Hugo Wolf.
Ook van Strauss' liederen Traum
durch die D.Vnvmerung en Allerseelen
was do voordracht mooi door
voeld en in Zigeunerüeder van
Brahms liet de zangeres aan haar
levendig temperament den vrijen teu
gel en konden wij nog eens de schoo
ne hoedanigheden va.n haar stem.
d e vooral In de lagere tonen rijk van
timbre Is, genieten en bewonderen.
Hoe de pianobegeleiding van Wil-
tem Andriessen er toe bijdroeg om
aan de zangvoordracht des te meer
kleur en expressie te geven behoeft
fcict afzonderlijk te worden vermeid.
Het succes der beide concertgevers
- zeer groot. De pianist zag zich
zelfs genoopt aan zijn buitendien al
belancrhk programma nog een paar
Ws-nnmmers toe te voegen.
PHILIP LOOTS.
Feestavond.
Vrijdag 23 April viert de Uaarlem-
sche Korfbalclub „Haarlem" haar
Jaarliikschen feestavond in „De
Kroon".
DE GESCHIEDENIS DER ZIEKEN
VERPLEGING.
In Nosokómos, Noderlandsche Ver-
eeniging tot bevordering der Belan
gen van Verpleegsters cn Verplegers,
1 ïoeft Donderdagavond in de tuinzaal
van café „De Kroon", Mejuffrouw
Van Lanschot llubrechts, eene
lezniig met lichtbeelden gehouden over
de geschiedenis der Ziekenverple
ging. Talrijke zusters, zelfs uit Meer-
en-Berg, velen in kostuum, andoren
in poli Lek, waren aanwezig.
Uit het historisch overzicht, door
spie-ekster gegeven, slippen wij het
volgende aan:
Eeuwen lang heeft do zorg voor de
zieken en gewonden bestaan uit de
kennis, verkregen door beschouwing
van hel dierleven, door do ervaring
en de kennis van zekere geneesmid
delen en geneesmethoden, die van
moed ei1 op kind overgingen, want het
waren meestal do vrouwen, vooral de
ouderen, die zich met deze zorg bezig
hielden. Ziekten werden vroeger toe
geschreven aan den invloed van kwa
de geesten of vijanden. Beiden moes
ten bezworen worden, of wel door ga
ven gepaaid. Uit die gedachte ont
stond de medicijnman of toovenaar,
die nog heden ten dag© onder de wil
de volken aangetroffen wordt.
Hij trachtte genezing te brengen
door slagen, uithongering, wrijven,
het uitstooten van loei ijk e geluiden
of het brengen van offers.
Whi ttingbon oppert in zijn boek Me
dical History of the earliest times de
vraag of misschien massage zijn ont
staan dankt aan het slaan en wrij
ven van het lichaam met het doel de
booze geesten uit te drijven.
Naast den medicijnman treft men
bij de primitieve volken al spoedig de
wijze vrouwen aan, wier kennis van
de ziekenverpleging niet gering was.
De kennis van de geneeskrachtige
werking van allerlei pionten, van
massage, heete en koude baden, was
veel gronter dan wij ons voorstellen
kunnen, hoewel dan diiikwijls de mid
delen, die voor de toepassing ge
bruikt werden, voor ons verwende
mensehen wel wat ruw of primitief
zouden zijn: bv. wanneer er eene am
putatie noodiig was. werd eenvoudig
het Lchaamsdeef met een gewoon
jachtmes weggesneden en de bloeding
gestelpt door gloeiende steenon te
gen de wond te drukken.
Dank zij de onderzoekingen der
modena wetenschap, het ontcijferen
van oude handschriften on het opgra
ven van oude p'aafeen. als Babyion,
waar de beschaving eene groote hoog
te bereikt had, is er veel nieuws ver
spreid over het leven van oude "vol
ken. Duizenden jaren voor oenze
Ghristel'ike jaartelling leefden in
Azië- volken, die eenen hooven trap
van beschaving bereikt hadden.
Uit de oude boeken der Indiërs heb
ben wij veel geleerd, Zoo is de Agur-
Veda, eene verzameling van genees
kundige werken, bewaard gebleven.
Da overl'"vering zegt. dat Brahma
zelf do schrijver Is, Do Agur-Veda l»e-
vnt de zeer moderne stelling, dat het
voorkomen van ziekten ln-ter is dan
genezen. Ook leert dit boek ons. dat
de inenting tegen de pokken bekend
De hoog© ethische opvatting®® der
Hindoes hadden hen er toe gebraclrt
allerlei wijze voorschriften te ma
ken niet alleen wat betreft zorg voor
liet kind na, doch ook voor de
geboorte.
Eén dier voorschriften handelt over
de onderlinge verhouding van dok
ter, verpleegster, geneesmiddel en
patient
I De voornaamste eigenschappen van
j den dokter moesten zijn: een grondi
ge kenius van de medische boeken,
groote ervaring, bekwaamheid en
reinheid van lichaam en geest.
De verpleegster moest weten, hoe
de geneesmiddelen klaar gemaakt en
toegepast moesten worden, zij moest
bekwaam zijn, zich geheel aan haar
werk geven, rein zijn naar lichaam
en geest.
De geneesmiddelen hadden geschikt
te zijn voor de ziekte, waarvoor zij
voorgeschreven werden, moesten op
verschillende wijzen toegepast kun
nen worden, mochten geen kiemen
van bederf in zich bevatten.
De patient was verplicht, alle voor
schriften gehoorzaam op te volgen,
geen vrees te koesteren eai duidelijk
mee te deden, wat hij gevoeld had
tusschen twee bezoeken van don dok
ter in.
Het medisch geheim bestond reeds.
Egypte stond, wat kennis en weten
schap betrof, zeker even hoog als
lndii».
In Egypte, Babylon en Assyrië be
stond de gewoonte om de zieken aan
den kant van den weg te leggen, niet
uit wreedheid, maar om hen op deze
wijze hulp te verschaffen. Op de voor
bijgangers rustte de zedelijke ver-
pl.cliting den zieke eeiuen raad te ge
ven voor zijn© kwaal. Niemand mocht
voorbijgaan zonder dat te doen.
Griekenland kende rceda badplaat
sen, waar de elegante wereld zich
verzamelde, zooals dat tegenwoordig
gebeurt. Epidauros was wel de voor
naamste. Verscheidene der weel
derige wit marmeren ziekenhuizen
waren gewijd aan Asklepios, don god
der gonees kunde. Niet toegelaten
werden onherstelbare mbekc-ii en
vrouwen in hoopvollen toestand, om
dat de Grieken meenden, dat het go-
bouw door dood en geboorte onthei
ligd werd.
Hippocrates, de vader dei' genees
kunde, 400 j. v. Clir., sprak openlijk
uit. dat ziekte® niet door kwade
geesten, doch door veronachtzamen
van de natuurwetten veroorzaakt
worden.
I® de eerste Chiistengomeenten
werd gesproken van diaconesseri en
diaooncn. Reeds Paul us maakt van
deze verpleegsters en verplegers ge-
watr in één varn zijne brieven. Zij
verdwenen in da achtste eeuw, om
plaats te maken voor vrouwen, die
in geestelijke orden een van de we
reld afgezonderd leven leidden.
U;t de vroegste christeneeuwen da
teeren do eerste hospitalen, d. w. z.
de eerste gebouweD, zuiver en allee®
bestemd voor de verpleging van zie
ken. Wat in oude tijden onder gast
huizen lwnrrepssn werd, was meer oen
soort hotels, waar ook dckloozen en
reizigers een toevlucht vonden. Vele
der oudste bisschoppen hebben in sa
menwerking met de diaconessen hos
pitalen gesticht Directe aanleiding
daartoe waren veelal de hevig© pest
epidemieën, dti© Europa herhaaldelijk
teisterden.
Van alle orden hebben de Bonedlc-
tenen zich het meest met de verple
ging bezig gehouden. In oude kronie
ken zijn nog vele van hunne voor
schriften bewaard gebleven cn ven
scheiden© van die voorschriften, voor-
ai over de ethiek der verpleging, zou
den in oen modern leerboek woord©-
lijk overgenomen kunnen worden
Ook de Johanniters. de Malthezers
en de r-mpelridders maakten z;ch op
d t terrein verdienstelijk. De Johunnf-
ters hadden omstreeks 1575 te Valette
cu Malta ven ziekenhuis, dat SoO pa
tiënten kon bevatten.
Drie menschep, hebben zich in het
laatst der Middeleeuwen in de zieken
verpleging ©en gr ooien naam t rwor-
ven.
Do eerste was Franciscus van As-
eisi, die In de 13do eeuw met zijn vol
gelingen te midden der lepra-lijders
leefde Aan hem is te danken, dat de
melaatschheid uit Europa verdween.
De tweedo was Elisabeth van Hon
garije de derde Catherina van Sten-
na. in 1347 geboren. Zij wijdde zich
aan de pestlijders, doch stierf zeer
jong. Een groote roep ging van haar
uit om hare menschenMefde
In de 12de eeuw traden de Begijnen
ou. die voel overeenkomst vertoonden
met de vroegere diaconessen.
Beroemde gasthuizen waren d>© te
Beaune in Frankrijk, dat nog bestaat
eu niets van zijn oude sehoonhnid
verloren heeft het Hotel Dieu te
Lyon en het Hotel Dieu te Parijs De
I hospitalen hadden vaak den naam
I Hotel Dieu. huis van Goiis gasten. Al-
i te dr'e dateoren uit Ode eeuw. Do
i zusters waren onwetende nonnen,
die vaak de voorschriften van de dok
toren weigerden op te volgen, llaar
lev-n was ontzettend zwaarze kre-1
gen slechts tweemaal per dog voed-'
te:. Zelfs in het hartje van den win
ter stonden d'e uit het Hotel Dteu te
Parijs lot aan de knleCn in het koude
Scïuewater de wasch te doen. Boven
dien was dit ztekenlnus veel te vol.
Soms lagen 6 zieken in één bed, drie
aan het hoofdeneind, drie anderen
aai, het voeteneind, Do besmetting
was dan ook niet te bestrijden. Eïke
zuster had veertig zieken op te pas
sen Toon de nonnen om meer hu'p
■roegen, durfde het bestuur beweren,
dat zij lui waren.
Een dokter uit Wormen vertelt dat
hij in één bod in 1783 eon herstel
lende, tw:e dooden en een stervende
vond Een arbeider uit Dresden, in
Parijs ziek geworden, roemt de in
richting, omdat de zustere vriendelijk
voor hem waren en omdat hij er le
vend uitkwam.
De broeders dor Barmhartigheid te
Florence vormden een vereoniging
van mannen, die zich tot taak had d n
geeteld te helpen bij het vervoeren
van zieken naar hospitaler, en van lij
ken naar de begraaf pi a a teen en ver-
d-r bij groote rampen en epidemieën.
Nog bestaat die vereenigijig en men
kun die mannen nog zien. Hun gelaat
hebben ze bedekt met een kap. De be
doeling daarvan is dat niemand zal
weten wie dat werk doet. Mannen
van alle standen bohooren hiertoe en
ieder heeft op zijn beurt gedurende
ecnige maanden dienst.
Donkere lijden waren die van 1650
lot 1850 ongeveer.
Er was niet alleen stilstand, maar
achteruitgang. Wat de Wcenensohe
dokter vertelde, werd regel. D© groot
6te lof voor een ziekenhuis was, dat i
elke zieke zijn eigen bed had.
Do gasthuizen waren vuile, bedornp-
to. lee'ijke gebouwen zonder tuben
de verpleging was slecht. De zustere j
verieten onder ongunstige £rbaid&-
oorwaarden en hadden onvoldoende
huisvesting.
Aan het slot van haar rede wvkte
Mej Van Lanschot llubrechts de
eanwez'ge verpleegsters op, vooral
l a van Nosokómos to worden. W an
neer er betere salarteer'ng en arbeids-
tijn zal komen, is liet noodig, dat de
arbeidsters in dienst der lijdende
menschheid gazanv n'ijik daaryoor
ageeren. Dat is n-'et alleen m haar
e'gei: belang, inaar ook in dat der
maatschappij, die behoefte heeft aan
wei-onderlegde, good-bctaalde c-n nieP
overwerkte krachten ler bestrijding
van de lichamelijke gebreken en-kwa
len d.-r individu s, dte voor hun e'gen
geiuk en dat der samenleving tot ge
zonde menschen gemaakt moeten
worden.
Een welverdtend applaus beloonde
de spreekster vcor haar goed geslaag
ds voordracht.
Jubileum.
23 April a.s. herdenkt de heer Bos
den dag. waarop hij vóór 40 jaar in
dicsnst trad bij do fmna J. Pander
Zn., alhier.
Wandeltochten.
Mon deelt ons mede, dut de voetbal-
voreenigin/ W. F. C besloten heeft,
ra afloop van het seizoen wandel
tochten te organiseoreui
Een lovenswaardig hceluitl
NAAR DE BLOEMBOLLENVELDEN
Door d©n A. iN. W. B. is een ge
schriftje verspreid, getiteld: Naar do
bloenibollenve:<liin tusschen Leide.i en
Haarlem. Hierin worden eemge fraaie
tochten tusschen bente steden Ivespro-
kon, zoowel voor wandelaars als voor
wielrijders. Een schetskaartje is aan
do beschrijving toegevoegd.
ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER
WETENSCHAPPEN.
Tot lid vuil het Zeeuwsch Genoot
schap der W ctensihappv-n s benoemd
do heer H. Wortman, benoemd in
specteur van 'a Rijks Watorstnat, te
Haarlem.
Spiegelruit verbrijzeld.
Donderdagavond omstr eks half
negen kwa;n ut de Juiisstraai de E.
N. E. T. in botsitg met een handwa
gen. dSe voor tiet huis van den heer
Deniiuers stou-o. De handwagen
maakte een slag ©m en kwam terecht
in de winke'ruit van den heer Dam
mers d'.e geheel verbrijzeld werd.
(Zie vervolg Stadsnieuws op pag. 2).
Uit de Omstreken
U MUIDEN
STEUN AAN MILITAIRE
GEZINNEN.
Onze corr. meldt
Op uitnoodiging van den heer A
J. ven Stockum. commandant der
Positie IJmuiden, had ten huize van
mevrouw Ver I»ron van Themaat—
Lamnn Trip te Vclseroord een verga
dering plaats van daanes uit de krin
gen van officieren en notabelen .ter
pluntse, ter bespreking van tot steun
van de gezinnen van militairen te ne
men maatregelen, welke vergadering
heeil geleid lot de coustitm eiing van
een comité, tn welks dagclijksch be
stuur hebber» zitting genomen uie-
vrouw BroekmeycrDe longh, voor
zitster mevrouw Bels, mevrouw De
Boer— Kwetser, mevrooiw Klercq—De
Vijver mevrouw Dóileman en me
vrouw Burger.
Het Comité heeft aan mevrouw Van
Stockum 't ©crc-voorzitterechap aun-
geboden.
Do steerikolenkwestio.
Uit IJmuidcn wordt ons gemeld:
Door den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel ia aan do loe
ders gevraagd of inpiaats vu® oen
contract voor 5 maanden genoegen
zou kunnen vvorJen genomen niet een
van ine and tot maand loopend con
tract. Tevens was, aldus werd in do
vergadering van r ©ders medegedeeld
van den inÜESter bericht ontvangen
dat eon kapitaalkrachtig comité zich 1
bereid verklaard had op nader over- j
een to komen voorwaarden de gehotte I
stocmtrawlervioot in timo chart.r ta
nomen. De commissie uit de r-.-edei s
heeft zich daarop tetegraüsch tot den
minister geweawl om bericht van be
vestiging von eon maond overeen
komst cn na te re inlichtingen omtrent
genoemd kapitaalkrachtig consor
tium.
In afwachting van een nadere re-
gehng word dioor de vereeuigde ree-
dors vastbesloten de schepen niet tn
de vaart te brengen. Intinachen zijn
van enkele niet bi» do rcedcrsverceni-
ging aangesloten kleine maatschap
pijen do trawlers in de vaart geble
ven en die van een tweetal reedcrijen,
wier directies belanghebbenden zijn
bij het steeiikolenbedrijf de trawlers
in do vaart gebracht Het aantal op
gelegde sioomtra welrs is Inmiddels
tot over de honderd gestegen.
HAARLEMMERMEER.
Als een groote bijzonderheid kon
worden gemeld dat bij den landbou
wer Breurc aan den Yweg, een jong
veulen groot gebracht en gezoogd
wordt door con koe.
Binnenland
EERSTE KAMER.-
Uit ons telegram van gisteren Is
reeds gebleken dat de Kamer dien
morgen do vcor afdoening gereed
zijndo ontwerpen heeft aangenomen^
Wij stippen vollcdigbeidstialve nog
aan dut do Minister va® finar.cien,
de heer Treub, het bezwaar weerleg
de van bevoorrechting der in den
vreemde werkende vennootschap}*:»
door do voorgeste'de wijziging in de
bedrijfsbelasting. Er was van die be
voorrechting gi-en sprake. Hij voegdo
er ook bij dat do schatkist er slechts
een onbeduidend bedrag aan inkom
st ca door derven zal.
Togen do regeling van bit veeortse-
nijkuntlig staatstoezichit speciaal
wat betreft de verplichte pa&tcurisa-
tie in de wed- en zuivelfabrieken ter
bertrijd.ng va j het mond- on klauw
zeer, voord© de lieer De lloe-r bezwa
ren aan. Hei nut scheen te probitn-z-
tiek om een zoo krassen Inbreuk op
do bedrijf8vrljheid te rechtvaardigen.
Doch de .VLnüStor van Londltouw, do
heer INiethunm, moemde dut er wel
degelijk heil van to voorzien was cn
aclilte he>t geraden alle middelen te
beproeven om de gevreesde veeziekte
te bestrijden, zonder tot don uiteretcn
niautrege) afmaking genood
zaakt te zij». Zooals we bericht 1 leb
ben. word daarop het wetsontwerp
niet 34 tegen 7 stemmen aoisgenonien
(al de overigen gingen er zond r
su-mmiiig door) en is do Kamer tot 4
Mei e-k. 's avonds te 8 uur \cp.ta&gd,
om de aaji-hang-g gvbLevai ontwerp-n
van meer belang e» omvang te behan
del co.
IJMLTDER STOOMTRE1LERS TE
CUXHAVEN.
We lezen in T Alg. Handelsblad
De stoomtreilers „St. Nicolaas de
„1 de „II" en de „Rijnlandzijn,
naar wij uit IJmuiden verncenen, te
Cuxhaven vrijgelaten cn van daar
weder vertrokken ter visschcrij.
Nog meerdere IJrauidcr stoomtrei
lers vermoedelijk acht, moeten te
Cuxhaven liggen, waarheen zij door
Duitech© torpedobooten zijn opge
bracht. Omtrent de aanleiding tot dit
opbrengen en hun lot ontbreken alle
gegevens.
STAND DER WINTERGEWASSEN'
Het hieronder volgend overzicht
van den stand der wintergewassen op
9 April 1915 te. onder medewerkh.g
der Ri-kelandbouwleeraren samen
gesteld naar gegevcne, verstrekt door
de correspondenten van de D'-reciie
van den Landbouw.
In den herfst van 1914 had het
zauieri der wintergewassen onder
gunstige weersomstandigheden plaats.
D© winter was zeer zacht, zoodat de
planten daarvan niet te lijden had
den. D© nawinter kenmerkte «ich ech
ter door grooten regenval, waardeur,
speciao in streken waar de afwate
ring ie wensclien laat. i.cgal nadeel
aan de te ve'de «taande gewassen s
toegebracht. Ook de strenge nacht
vorsten bi Maart werkten nadeel'g.
Ten gevolge van een en ander zijn d«
gewassen en ook de graslanden op
lage gronden vooral achterlijk.
De velo regens werkten voorts be
lemmerend op tleu voortgang der voor-
j aars werkzaamheden Mon verlangt
feterk naar mooi, drugend weer, te
ineer daar do weinige beschikbare ar
beidskrachten het toch al moeilijk
maken met den arbeid tijdig klaar te
komen.
Tarwe. De «tand der winter
tarwe is zeer goed in Friesland cu
varieert van goed tot zeer goed 'u
Groningen, Zuid-IIoIland. aiainede oj»
de zeeklei van Noord-ürabani. Uvtial
eiders is hij goed. Uit verschillende
berichten volt op ;e maken, dat uio©r
tarwe is uitgezaaid dan andere jaren.
In Zeeland achat men de meerdere
uitzaai zelfs op 10 pCt. cn de toene
ming zou in die provincie nog grooter
zijn gowceat, zoo het natte weer in
Januari en Februari hot bij velen be
staande voornemen, in die maanden
nog tarwe te zaaU», niet had ver
ijdeld.
Gerst. De stand der wtiiter-
gerst is over het algenreou goed. In
Noord-Brabant ls hij vrij goed, in
Zuio-iloiland van goed tot zeer goed.
Rogge. De rogge staat over net
a'gemeen goed. In Limburg is de
stand goed tot zeer goed. Lil de meec-
te rogge verbouwende streken wordt
gemeld, dat op lage gronden het ge
was van den velen regen 'n den na-
winter heeft geteden. terwijl ook de
strenge nachtvorsten in Maart er geen
goed aan hebben gedaan en het ten
gevolg© van een en ander achteriijk
fcs. De met rogge bezeite oppervlakte
verschilt vermoedelijk zc«r weinig
var. die tn andere jaren. Ompteegeu
in verband met de genomen reg-e-
ringsmoa'.regelen komt, althans op
cemgszins be'arvgrijko schaal, ner
gens voor. In de provincie Limburg,
waar mc-er rogge was uitgezaaid,
heeft men hier en daar nogal een stuk
moeten omploegen wegens beschadi
ging door stengelaa'tj'e, eene ziekte
in Lhhburg bekend als „reub
„stock" of „dikkop". Ook in Noord-
Brabant komt deze ziekte hier cn daar
voor.
Koolzaad. Do stand va» het
koolzaad is zeer goed in Noord-Hol
land. waar volgens de berichten ech
ter weinig is uitgezaaid, vrij goed in
Wost-Nuoid-Brabant, vrij goed tot
goed in Groningen cn in andere pro
vinciën goed.
Ka nv ij. De karwij .--.aat v:
goed tot goed in Groningen cn Zu'd-
Holland, vrij gc*d in Zeeland, matig
tot vrij ge«ed in Noord-Brabant cri ma
tig in -Noord-Hol'and. U't de nooide-
lljke bouwpolders van laatstgenoemde
provincie wordt bericht, da'. !n den
herfst reeds veel karwij wegens den
slechten stand is omgeploegd, zoodal
veel minder te veld.' s'.aa; dan andere
jaren. Het overblijvend dee. hroft
voorts in den winter vee! van slakkon
geleden. In Zeeland heeft de kar.'
hier en daar een te dunnen stand.
Graslanden De tiand der
graslanden varieert over bet alge
meen van vrij goed tot goed. A'lccn
plaatselijk luidt de booordeelmg 'c:s
beneden vrij goed of boven goed Op
de hoogere cn goed bemalen gronden
is de stand beter dan in de streken
met slechte afwatering Daar heeft t
natte weer in den na-winter aan het
gras veel kwaad gedaan. Zoo stonden
in Friesland on ie: reeks 9 April vele
boezem'andcn nog onder water. In
het gebied van dc- Ho'.landsche Water
linie hebben de militair© maatregelen
veel schade aan het gras'and v--: „r-
zaakt door verminderde t-maling cn
het hooger houden van d-.n water
stand In de Vechl. B.:hal'.e de veie re
gens hebben de nachtvorsten tn Maart
schadelijk op het grasland gewerkt
Klaver. - De kte r heeft h r
en daar ook van de strenge nachtvor-
sten In Maart geleden. Over het go-
heel de «and good. Op dc- k ei 'r
Groningen loopt het nogal uiteen, n.l.
van vrij e'echt tot uitmuntend.
.tft.-Ct")
Gemengd Nieuws
EEN CONSUL VERMOORD.
De „Yoss. ZeltuiiK' meldt, dat de
Russische consul in Kunuasuja (Per
ziëj door Perzen vermoord is.
EEN SCHIPBREUK IN 11ET
KANAAL.
Het Engelscho etoomscb.p „Guor-
nesev", dat met de „Cherbourg" en
de „Southampton ecu g<rejrel<len
dienst tusschen Cherbourg cm South-
ampton onderhield, to volgens ec:i
bericht van de „Pclit Parisien". bij
la Hague op de rotsen gestrand en
vergaan. Zeven leden der beman
ning, onder wie de kapitein, n ver
dronken.
