De Europeesche Oorlog.
Armorel.
TWEEDE BLAD.
HAARLERS'S DAGBLAD
VRIJDAG 23 APRIL 1915
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
D u I t s ch stafbericht
„Ten zuiden van hot kanaal van La
Bassée en ten N.W. van Atrecht wer
den door dc Duitschers met succes
mijnen gelegd en tot ontploffing ge
bracht.
In het Argonncnwoud en '-n het
gebied t usee hen Maas en Moezel had
den heftig.- arti'-lern gevechten plaats.
Na een beschieting deden de Fran-
echen Woensdagnacht een aanval in
hei westelijk d.-ol van het bosch La
Prêtrc zij werden echter met zware
verhezen afgeslagen.
Aan de noordzijde van den Hart'
mannswei'erkopf vernielden de DuU-
echers Woensdag een Fransch steun
punt en sloegen des avonds een Fran-
Gchcn aanval af."
't Fransche communiqué van
'Donderdagmiddag bevat precies de
zelfde feiten als t communiqué van
Woensdagavond, reeds in ons vorig
nummer opgenomv©.
EEN BELANGRIJK GEVECHT IN
BELGIS.
Aan de Times is Woensdag [naaT
we in de N. R. Ct. lezeni uit Noord-
Ft-!"il;ri;k geseind;
„Ofschoon hel ech it lerend en zege
vierend trevecht ten '/..O. van Yperen,
dat, geëindigd is mot do verovering
van heu el 00. van geringen omvang
was. vergeleken met den Rroolm slag
lui Nieuw Kapalle, lieloven de vosnJ-
tnten zelfs van nog verdere strekking
en lvelans,''ijker to worden, want met
h«nv»i 60 in Eneeteche macht, Hat de
wng tot )W toebrengen van oen ge-
voelieen slng aan do Duitschers open.
Heuvel 60 is een 1 o rug tusschen
Eillebeke e" Khun 2''l»h°ke, mö' ziin
ton hii Zwart elon. Deze was rijkeJük
van loomrraven voorzien en werd
door infanterie bezet gehouden. Hij
vormde een beschutting voor een groo-
teren heuvel bij Za.ndpoeder, onge
veer 5 K.M. meer oostelijk aan den
weg tusscheit Yperen en Menin, waar
de artilleriestelling r an de Duitschers
Is. De heuvel van Zandipoeder is de
hoogste heuvel inihet district. Hij be-
heerseht de geh eel e streek en vormt
de sleutel van de stelling in Belgisch
Vin and eren.
Dit werd ingezien bij de gevechten,
welke zich ontwikkeld hebben tot den
slag van Yperen in October. Er wer
den vele en verwoede gevechten om
het bezit van den heuvel bij Zand-
poeder geleverd, want zij die er mees
ter van waren, heheerschten den toe
stand.
Den 3isten October viel hij in han
den van de Duitsdiers en deze heb
ben er zich sedert gehandhaafd. Zij
hadden er batterijen van zware ka
nonnen op geplaatst, die Yperen ver
woest hebben en maandenlang is de
opmnrsch dor Brit se lie troepen van
Yperen naar M'eencn en Rijssel van
daar belet.
Nu is heuvel 60 in Engelsche macht-
De groep van loopgraven is veroverd.
De jroledeiun van do Duitsohers zijn
doorbroken en teruggedreven. De
heuvel van Zandpoeder is beroofd van
zijn voornaamste bescherming en ligt
nu gevaarlijk. Indien de Dultschers
van Zandpocder worden verdreven,
zal hun linie over een aanzienlijken
afstand in do richting van. Meeaien
worden teruggebogen.
Een daarop uitgeoefende druk kan
zeer goed tot een doorbraak leiden,
wart hier hebben de Dudtschers geen
vooruitspringend front als bij la Baa
sde en St. Mihiel. Bier heeft men
een biniiienwaartsclie kromming mot
Zandpoeder in liet midden.
De verovering van heuvel 60 is ge
volgd op een lango periode van be
trekkelijke rust in dit gedeelte van
Vlaanderen. Gedurende de winter
maanden hebben Engelsche solda
ten moedig in de loopgraven go-
werkt en gevochten, doch zij hebben
we nig indruk op de Duitse hers go-
ma a^f, aangezien zij waren blootge
steld aan een vuur van granaten en
granaatkartetsen, dat van Zandpoe-
der op hen neerregcr.de, on aan do 1
kogels van de scherpschutters, dio
op gunstig gelegen plaatsen van heu-
vol 60 waren goposleord. Doc.h al
dien tijd zijn Engolscho genisten aan
den arbeid geweest. Motor na meter
hebben zij him gangen verder go-
bracht naai- de loopgraven van de
Duitschers op den honvel en einde
lijk werd een mijn geplaatst, die Zon
dagavond ontplofte en den weg voor 1
een aanval op den heuvel baande.
Ook de Dniiscbers waren bezig hun
mijngangen to graven, doch Engel
sche genisten hebhen hen overtroefd
Hot scheelde echter niot veel, want
mij is verteld, dat de Duitschers een
halfuur later oen mijn onder de En
gelsche leepgraven zouden hebben la-
tan springen. i
Do voorbereiding tot den aanval, do
aanvoer van kanonnen en de verster
king van de infanterie, was goed ver
borgen geweesL De stelregel: ,,men
moet aanvallen bii hot aanbreken j
van don dag'' werd opgegeven en do
Duitsohers waren blijkbaar geheel
verrast. De mijn onder den heuvel liet
men Zaterdagavond ontploffen cn on-
middeiiijk daarna regende het gra
naatkartets n en granaten uit Engol
scho kanonnen in dc loopgraven op
den heuvel. Iemand, die bij den aan
val tegenwoordig is geweest, vertelde
mii, dat het gebulder van "t Engel
sche geschut oorverdoovend was.
Toon spreng do Enge'.scho infanterie
uit haar loopgraven om do eerste ii-
nio loopgraven op den heuvel te 1-e-
stormen. Doze worden na .geringen
lekenstand genomen, zoo groot was
do uitwerking van dc ontploffing en
van 't Engelsche artillerievuur ge
weest.
De twee-do Unie werd nog door den
ta.rijke Duilsrne macht bezet gehou
den en do Duitschers, verrast en zeor
onder den indruk, vochten hardnek
kig, doch het elan, de moed on de
vastberadenheid van de Engelsche
manschappen waren onweerstaanbaar
en de genode heuvel was spoedig in
Engelsch bezit.
Toen de duistern s inviel, werden
nieuwe trocp -n in de veroverde loop
graven gebracht en gedurende don
nacht zijn krachtige pogingen in het
werk geste.-d om de beschauigde lc-op-
groven te herstellen en ze in staat
van verdediging te brengen. Hei was
echter een vrocselijke beproeving voor
do Engelsche inanschappan. De Duit
schers hadden den heuvel binnen
sohootsafsta ml' cn den geheelen nacht
door regende het granaten en gra
naatkartetsen met treffende uitwer
king. Toen do dag aanbrak, kregen
zij nog geen rust, want do Duitschers
ondernamen hun eersten tegenaanval.
Dichte gelederen var. dc in het veld-
jcrijs gekfeede troepen zwermden over
de viakte en werden gedecimeerd
door "t Engel&ciie g ru nu atka r tets vuur
en door mitrailleur- en geweervuur
neeiïïemaaid. De Duitschers vormden
zieui opnieuw ta zetten hun \oor-
waartscne beweging dan met verwoe
den moed wort. Aleer dan eens be
reikten zij de Engelsche loopgraven
aan den yoei van den heuvel en dan
was de bajonet iioodig bij hei gewcer-
eu mitraiileurvu-ui* om hen daaruit te
houdan.
Weer en nog eens weer werd de
aanval herhaald. Do strijd woedde
hevig gedurende den geheel-en dag,
doch toen de avond kwam, liad-den de
moed en de voortreffelijke gevechls-
elgenschappen van do Engelsche man
nen de overhand gehouden.
De Duitschors trokken af, hoepen
dooden en gewonden voor de linie
achterlatende. Ook de Engelsche ver
liezer. waren zwaar, doch niet zoo ern
stig als wel is verondersteld. Men zei-
do mij, dat bevelen waren gegeven
naar de hospita3lbos:s, am zien op
een buitengewoon groot aantal ge
wonden voor to bereiden, doch later
hoorde ik, dat de uit dien hooide ge-
troften voorbereidingen voor een groot
deel oncood-ig waren gebleken".
Do ooggetuige in 't Britache hoofd
kwartier geeft een ongeveer gelijklui
dend verhaal over dit gevecht. Hij
decit evenwel nog mode;
„Uitnemende diensten bewezen in
hoi. gevecht de Engelsche motoruu-
truilleurs, aio terwijl zo voorwaarts
reden op de naderende massa's vuur
den. terwijl do artilu-rie de gelc-deren
met granaatkartetsen teisterde'.
Over do verliezen zegt de ooggetui
ge; Da Duiischc verliezen waren zeker
veel grocter itan van do Engelsche.
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
Duiisch stafbericht:
„De toestand is onveranderd."
O o e t e n r ij k s c h atafberiohl
„In Russisch Polen cn West-G...'-
dé hadden afzonderlijke artillerie-ge
vechten plaats.
Aan het front in dc Karpathen werd
een nieuwe aanval op de Oostenrijk-I
sche stellingen aan en ter weerszij
den van den Oeszokpn6, bloedig afge-
stagen. Bij de heftige aanvallen die
dee's in het krachtige vuur van de
Oostenrijksche artillerie mislukten,
dcete door tegenaanvallen der" infan
terie werden afgeslagen, leden de
Russen weer zeer zware verliezen
Voor een der herhaaldelijk na nee val
len Oostenrijksche -stellingen- liggen
alleen al meer dan 400 lijken van Rus-
sen. j
Hot infanterie-reglment no. 12, do
II<m vod-regiment cn no. 21 en 22 en de j
bij den strijd betrokken artillerie, on-1
derscheldden zich vooral.
Twaalfhonderd Russen werden go-
vangen genomen.
Aan de overige doelen van het front
van de Karpathen en in Zu'-d-Oost Ga-1
Hcië en in de Boekowina kwamen i'
slechts plaats:'ij ko arlilleriegevoch-j
ton en schermutselingen voor.' I
R u s s 1 s ch stafbericht
„De Oosteiiriikers beproefden op 20
April en in den nacht van 21 Ar-ri!
aanvallen op de Russische s'óljlnaen
aan het front TotepotsjeRoonicina.
liet offensief van «Ie Oostenrijkers
Werd door Russische tegenaanvallen
verijdeld; bij deze tegenaanvallen
werd van de bajonet gebruik gemaakt.
Do Oostenrijkers trokken na zware
verliezen op hun stellingen terug.
Aan de overige sectoren van het
front hadden in het algomc-en slechts
plaatselijk© vuurgevechten plaats."
't Zwitserscho blad ..Bund"' schrijft
over den oorlogstoestand o.a. Het
Russische offensief in de Karpathen
Is nog rdet over het doode punt. Af
Kinderlijke aanvallen kunnen dat feit
ni t omsluieren en zoo ls hier het met
zoo ontzaglijke offers Ingezette offen
sief zonder dat de schijnbaar guneti-j
ge toestand kan worden benut, geéin-1
d'gd.
Do Duitsc-he aanval, die tusschen 't
K-ai'patherileg-er en dc aan Dnjestcr
en Prooth st.i'iidënde Russische krach
ten een opening dreigt te maken en
reeds het karakter van een flankrtoot
aannam, dwong dc Russische leger-
aanvoering haar reserves to verplaat
sen en daar in liet vuur te brengen
Dat bracht een vermindering van
druk op het Oostenriiksch» defensief
aan den Oeszok-pas. Indien het den
Duitschers en Oostenrijkers gelukt
nieuwe krachten te doen opereeren. i
dan zal den Russen zelfs het behoud
van de vruchteloos veroverde stellin
gen aan dez© zijde van den kam moei
lijk vallen.
Dó bijzondere correspondent van
het „B©ri. Tageblfttt" seint uit Eper-
jc-s
Na de betrekkelijke rust aan den
Daoklnpas ontstond tengevolge van
het initiatief door Oostenrijksche
troepen een heftigen strijd.
In de lijn Ko&jany-Radama brach
ten de Oostenrijkers hun linie een
weinig vooruit.
Een Russische poging om van Kon-
deezua uit hun rechtervleugel te ver
lengen mislukte. De Oostenrijkers
wierpen de Russen terug over een af
stand van zes K.M. naar lvanczorva-
Usku.
Het Russische offensief in de Doe-
kla-omgeving kan als gehe*? gebro
ken wnri»n beschouwd.
Verspreid Nieuws
van de oorlogsvelden
SLECHTS EEN ARTILLERIE-DUEL.
Een soldaat van het westelijk front
heeft in dc loopgraven een der kran
ten van huis ontvangen daarin leest
hij als oorïögs-bericht van den dag
„Heden n'ets bijzonders te vermcl-
don slechts een artillerie-duel."
En dan zendt hij zoo merkt 't
Alg. Handelsblad op aan de redac
tie een protest in dezen vorm
„Gij kunt u daar thuis met voor
stellen de afschuwelijkheid van het
geen in dez© woorden ligt opgesloten.
Want wat beteekent de zenuw-span
ning van een infauterie-gevecht, wat
zelfs een storm-aanval, tegenover
het martelende, opzweepende. zenuw,
verwoestende geweld van een 24-uur
ariilierie-gevecht? Met een salvo uit
vier kanonnen vangt het aan. om da
delijk daarna een helsch lawaai te
doen losbarsten. F'üUend eissen de
granaten der veldkanonnen door de
lucht, daartussohen bruieen de scho
ten der houwitsers, en daarboven rol
len de ijz©r-massn's der mortier-stuk
ken naar den vijand, die evenwel
op gelijke wijze antwoordt
„Overdag ls de Indruk daarvan
overweldigend, soms verheffend dan
weer verpletterend Do waarnemingen
gaan door de ooren tot de hersens, en
daarop kornen ze neer als mei hamer
slagen. Er is geen ontkomen aan.
Men zou willen roepen „Haïti al was
hc-i slechts een paar minuten haltl"
Maar onverbiddelijk dondert de reu
zen pauk© voort.
s Nachts wordt de indruk demo-
nischer. Dan bliksemen naar alle
kanten de stralenbundels der uiteen
springende schoten. Aan den donke
ren hemel verschijnen bijna zonder
tusschenpoozen de lichtende punten,
de baan van het schot aangevend. Dat
brult en kraakt, dut huilt en sist,
dat fluit en giert, cn at die geluiden
vereenigen zich tot een kabaal, waar
bij geon seconde rast wordt gelaten.
Dat gaat zoo het eenc "uur na het an
dere, tot men uitgeput raakt, tot de
hersens geen indrukken meer opne
men.
„En dan, even plotseling a's hel be
gonnen is, houdt het geweld op.
„Die eerste minuten van stille zijn
verraderlijk. In de ooren dreunen dc
■goschutsbonken nog na; de hersens
trachten aanvankelijk tevergeefs zich
tot een vaste gedachte tc bepalen. Pas
langzamerhand, heol tangzaam-aan
lost de zenuw-spannmg op, en kan de
gewone toestand weder intreden.
,.lk spreek niet eens over het go
vaar. Want ligt men in een bescho
ten stelling, dan knaagt onophoude
lijk dit ééne gevoel, dat er geen enkel
middel bestaat, om aan het dreigende
govao-r te omkomen. In het infante-
ric-geveclU staat men nog met wa
pens tegenover den vijand, bij den
stormloop kijkt men hem zelfs in het.
oog. Maar bij het artillerie-gevecht
lig.t men weerioos, machteloos b'oot-
gesteid aan het woedend-bbnde toe-
va i. En indien men dan nog één ge
dachte verwerken kan /tan is het on
geveer deze, dal wanneer het eerst©
schot achter do plaats, waar men
dekking heeft nachten tc vinden, in-
siaar, en het tweede schot daarvóór
treft, dat hel derde schot wel de
plaot« zal vinden, waar men te wach
ten ligt.
„En dan wordt er in het dag-rap
port van den generalen atnf melding
gemaakt van „Slechte een artü-
lcrie-duel''."
OEFENING IN MET BAJONET-
VECHTEN.
Er heeft zich In Frankrijk een co
mité gevormd, waarin o. a. zitting
heeft de oud-minister Pichon, da; zich
ten doel stelt de oefening in 't bajonet-
vechten bij de soldaten achter de
eerste gevechtslimo aan het front te
bevorderen.
Het schijnt, dat lil het leger van die
oefening nog niet veel werk is ge
maakt, een oefening, welke toch zoo
noodig is om den soldaat vertrouwen
te doen stellen in zijn geweer ook als
verdedigings- en aanvalswapen. Het
comité volgt het voorbeeld, gegeven
door den Belgischen minister van
oorlog, die een deskundig officier
heeft aangewezen om in de 25 in
structiekampen-van het Belgische le
ger in Frankrijk propaganda ie ma
ken voor do vrijwillige beoejening
van het bajonetschermen.
Hel Fransche comité rekent op de
volle medewerking der militaire auto
riteiten. om een zelfde propaganda te
kunnen voeren bij de Fransche troe
pen in tweede linie.
DE VERWOEST ING IN RUSSISCH
POLE.N.
Qe Parijsohe correspondent van de
„Times" meldt, uit. geloofwaardige-
bron do volgend© gegevens omtrent
de verwoesting in Russisch-Poten te
hebben ontvangen:
Moer dan do helft van Polen is door
de legers bezocht fill op enkele plaat
een gedeeltelijk, op andere totaal ver-.,
woest. Van de 27.000 dorpen der be- j
zocht© districten, zijn 5500 verwoest
en geplunderd en 1000 geheel in de I
osch gelegd. Van de 10.000 boerde
rijen werden er S00 volkomen ver-
woest. Honderd steden werden ge- j
heel, of ten deel©, verwoest. Kalisz,
Klobuck, Mlawn, Przaswijez, Kozoe-
nice, Augostowo en Bakalarzewo heb
ben het meest geleden.
De landbouw heeft een ontzetten-
den knauw gekregen. Kleine boeren
verloren voor een waarde van ruim
80 millioen gulden; de gruotere eige
naars 27 millioen guitton. Hei totale
verlies, door den landbouw geleden,
wordt op 462.250.000 pd.st geschat,
dat van particulieren op 208.500.000
pond sterling.
De stedelijke bevolking leed 4.700.000
pd.st. schade; openbare gebouwen,
wogen eri spoorlijnen leden 7.700.000
pd-st. schade; overige verliezen be-
Lpopen 14.550.000 pd.st.
Ilot aantal werk loozen en bcdeel-
dan neemt dagelijks too. Do ellende
is zoor groot.
FRANSCHE AVÏ.4TEÜRS AAN DEN
RIJN.
Aan de „Daily Newswordt uit
Genèvo gemold: „Een groote menig
te was Dinsdag langs den Rijn. bij
Bazel en letetn getuige van een ge
vecht In de lucht, dat twee uur duur
de. Vier aviateurs der geallieerden
werden door een Duitsche overmacht
aangevallen en moesten zich terug
trekken. Toen zij echter later verster
king hadden ontvangen, vervolgden
zij de Duitsohers".
Over dit gevecht in do luoht deelt
de „Rosier Noch richten" nog de vol
gend© bijzonderheden merle:
„Dinsdag omstreeks vijf uur werd
bij de Elzosser neutrale zóne, in Wes
telijke richting ean viertal Fransche
vliegmachines op vrij aanzienlijke
hoogte zich;baar, dat in Noord-Oos
telijke richting naar hel Wiesondal
vloog.
Plotselij.g stegen echter boven den
TüIIingerberg de bekende rookwolk
jes op, welke afgeschoten shrapnells
achterlaten. Uit de richting van Tril
lingen hoorde' men het gek nel ter der
machine-geweren cn hot doffe gebrom
van het veldgeschut.
De Fransche aviateurs maakten
plotseling oen volle wending naar liet
Noorden, daar uit liet Oosten ver
scheidene Duitsche vliegers versche
nen, dio spoedig tot de vervr.'g'rrg der
Frans©hen overgiiicen.
Boven Müllheim maakten de Fran
sche vliegmachines, die aan een he
vig vuur w-aron blootcesteld ge-
weest, weder een wending naar het
Westen, voortdurend achtervolgd
door du Duitschers, die op grooter
hoogte vlogen. Toen i Hiltsche vlie
gers tot de achtervolging waren over-
gegaaji, lueld het schieten uit de
Duitsche stellingen op oii verdwenen
de vlieg©r8 in Westelijke richting.
Des avonds verschenen weder drie
of vier aviateiirs, dio tot aan den
Rijn vlogen en dan keerden, om we
der naar het Westen te vbesren.
Een groote menschejimeriigle stond
voortdurend in spanning do excur
sies der Fransche vliegers gade te
slaan. Des avonds, omstreeks Jia-lf
tien verschenen ten slotte ook nog
lww> „Zeppelins", die komend uit de
richting van het SehwarzwaJd, zich
langzaam in Westelijke richting
voortbewogen. Uit dezelfde richting
kwam een half uur la tor nog een
tweetal vliegmachines".
Uit Zürich en Bazel wordt aan de
„Daily Telegraph" de volgezide le-
zirug over de raid der Fransche avia
teurs gemold, die echter voel ve 'i jt
van hetgeen de „Basler Nac.hrichten"
verhaalt:
„Twee luchteskaders hebben mot
succes een aanval ondernomen op
verschillende belangrijke punten
a^Ji den Rijn en bommen geworpen
op do statics van Müllheim «■-•> Hahs-
heim, terwijl zij te Mannlioim groote
fourage-voorradeu in vlammen
hebben doen opgaan. Bij Tilllingen
werden de Franscbe aviateurs. vier
in getal, heftig beschoten, doch niet
getroffen en spoedig daarop kwam
het bericht, dat op Habsheim bom
men geworpen waren. Verder Noord
waarts koerszetteml, moeten zij
Mannheim bereikt hebben en daar
bommen geworpen hebben op de
te. teonstcllmgsterreineu van de f an®
Machine Fabrieken, die thans tot
stolling van een 1600 stuks vee waren
ingericht en waar zich tevens groote
voorraden veevoeder bevonden. Deze
gehouwen moeten geheel een prooi
der vlammen geworden zijn. Of bet
vee gered is. is niet fcekend.
In het bericht van do „Daily Tele
graph"' is ge«n sjirake van een ach
tervolging door Duitsche aviateurs.
We}' wordt in het bericht u;» Bazel
gewag gemaakt van twee Zeppelins
dio van Fnednchshnven komend,
langs de Zwitsersche crens naar
Vogezen vlogen.
Van de luchtschepen ls te Bazel
ech' "- verder niets meer gezien of
gehoofd.
Do Fransche aviateurs waren ver
in edelijk vnn Belfort gekomen".
In België
Hot NationaaJ Comité voor IIulp en
Voeding (provincie Antwerpen) hield,
naar de „Maasbode" meldt, een ver
gadering onder voorzitterschap van
nil-. I/Mils Franck voorzitter dor In
ternationale Con-missie.
Do voorzitter sprak ito v.leende
r -de uit, waarin hij zeido dat het
Nationaal Comité er in geslaafd fs
do nootiuc maatregelen te treffen om
tot leniging van do werkloosheid het
zijne tiij t© dragen
„Wij zijn bereid ovenil hulp to
verleen en om nuttige werken uit I©
voeren, waartoe arhod oozen kunnen
dJenstic zjjn- het maken vnn wegen
en wijken, het ontghKnen vnn heide
grond het Jïlnkeh vn,n lijdelijke woon-
pl,gateenopruiming van houw va1 Ion,
benlant.lnffcn, enz., komen In nimmer-
kina.
De uitstekende nesnllaton in Arit-
wern»n ©n riders Irehnnld „met do
proefneming voor het planten van
aardappelen, magen als opwekking
en voorbeeld dienen: de practische
uilslag van dit werk is 25 pCt. béter
gewrcot, dan men gedocht had.
Buiten d© tegemoetkoming vwr de
zoo aan het werk gesteld© werk loozen
znl het in zekere geval.en mngcl jk
zijn nog bijaondere voonsohotten te
verschaften orn de kosten, bulten het
werkloon te helpen dekken. Waar hot
diet mogelijk is. zul ken nood-nrbebl
in t© richten, of zoolang dit niet is
geschied, daar zullen onze hu I pc om i-
t© s de werk loozen bijstaan met do
medewerking dor gemeenten
Voorschotten zullen to dien eind©
worden versf-rekt. Een tiende der uit
gave zal uit eigen middelen door de
gemeenten moeien bestreden worden.
De toelagen van het Nationaal Comi
té zulten holoopen tot do som nodig
om uit to koeren 3 francs jx-r week
en per werkman of gezinshoofd plus
1.50 frs. voor dp vroiiw en 0 50 fr.
voer de kinderen beiMgleo 16 jaar.
Al wie dez© uitkeering ontvangt, zat
verplicht zij© daarvoor werk to 1 ©vo
ren. De nitkeeringen zullen in nntiim.
geschieden, teiiten dc bijdrage der ge
meente. die In e©M mag gestort wor
den. )k raep de aandacht op dozo
voorwaar-to van bod©©ling in nature-
Zii is door b-t Amerik.iaasch© cnm:»é
verplichtend gesteld en er kan niets
aan veranderd worden, omdat wel do
toevoer er. do uitdeoling van levens
middelen, maar niet dc toe-voor of uit-
deelinc van geld uit liet buitenmnd
toegcliiton worden.
Het ls niet do vraag of het anders
gemakkelijker zou gaan en misschien
billijker zou zijn. de voorwaard© is
ons opgelegd en dient geëerbiedigd to
worden. Met name in Antwerpen zei
zij eene In-paalde verandering opleg
ger., daar een aanzienlijk dool, dat
nu in geld wordt uitgekeerd, door de
stad voortaan in eetwaren uitgekeerd
zal worden. Onze bevolking is te re
delijk om niet te begrijpen, dat wij
in geen gewone tijden leven en nnod
dwingt.
Onze provincie is wat de werkloos
heid betreft oen van de meest beproef
de van het land. Tot hiertoe te h"t
alleen aan de stad Antweri>eii moge
lijk gewoesl tot ck- loiiiiging van do
daaruit ontstane el'etnde afdoende
maatregelen te treffen. De togen stel
ling tusschen do stad en voorsteden
was bijzonder pijnlijk onder dit op
zicht. Daaraan zal nu een einde ko
men, ou ook iu rie voorsteden en in
d© andere steden en de gemeenten
van d© provincie zal voor de werkloo-
zori \;ui handel en nijverheid hulp en
leniging verschaft worden. Maar de
hoofdzaak is, dal wij er met vereen
de krachten in ge.ukken, de men
sclan zoovee' mogelijk aan het werk
te stellen. Niels is noodzakelijker voor
onze zoo diep beproefde en zoo waar
dig© arbeidersklasse, die de grootste
kracht in ons volksleven blijft.
Ik doe een warm beroep op do ge
goede standen, op al wie iemand
werk kan (toen verrichten, dat zij er
geen dog langer mee .wachten.
Voor het zedelijk en maatschap
pelijk welzij .1 van ons volk is dit pro
bleem vin 't allergrootste belang. Ik
wedt dat er moeilijkheden zijn. Maar
wie een paar banden aan het werk
kan stéllen, al was het maar voor en
kele dagen, en het niet doel, moet
zich in goweten zeggen, dat hij zijn
p.jcht tegenover land en bevolking
verzuim».
Ik weet wel, dat vele nljveraars en
neringdoenden bereid zijn te werken
indien men hun slechts het loor. voor
schiet en voor hunne waren crediet
wil geven. Dat iedereen onderzooke
Feuilleton
Uit het Engetecü van
WALTER BEÖANT.
81)
Zie zoo, juffertje, zoide hij,
grinnekend, - gu hebt uw oogst inge
zameld en nu ga ik den mijnen bin
nenhalen. Gij zijtop dit atelier geko
men om mij een standje te maken.
Gij weet uwe tong te roeren op een
"wijzè, die uwe opvoeding op de Sor-
ling-eilanden eer aandoet. at dien
onzin omtrent Roland Lee, Effie cn
Lady Francos aangaat, niemand zal
dezen zotteltlup gclooven. Ja, ik heb
aan Lady Frances gezegd, dat ik met
u geëngageerd bon. En niet alleen
aan haar, maar ook aan anderen. En
ik deed dit, omdat gij met mij ver
loofd waart, of ten minste het had be
lmoren te zijn. Het was louter toeval,
dat ik u niet eerder mijn liefde ver
klaard hebt, doch aar.ig>ezien ik van
plan was dit te doen, heb ik miizelven
het genoegen gegund een uur of
twaalf vooru-it te vertellen dat de zaak
in orde was Waarom zou ik dat niet
gedaan bobben Gij hebt door uw ge
drag u zelve in opspraak gebracht.
Het ie een onaangename gegjyneuenis
voor u niet voor mij. Gij üebt mijn
aanzoek at geslagen en uo redenen
voor die weigering zijn een stonvioeu
beschuldigingen. Mijn schilderijen
neb ik niet z^if gemaakt, mijn verzen
neb ik niet zeil geuicbi, mijn'romans
niet zelf gesciirtveu. Werkelijk, jul-
irouw Armorel Hoseveun, gij zijt zoo
oirnrvaren, gij weet zoo wenng van je
wereld, gij laat u zoo gemakkelijk
beetnemen, 'lat ik eerder medelijden
.net u heD dan dat ik u met schuld
2a) beladen. Gij hebt alles gedaan wat
.li uw vermogen was om mij te bcna-
deelen en ik moest eigenlijk boos op
u zijn. Maar dat kan ik met. Gij zijl
veel ta mooi. en een mooie vrouw
vergeten wij alles zelfs als zij ons
kwaad dool.
Wilt gij de dour opendoen en mij
laten gaan
Ja, straks, als het. mij belieft. Is
liet in het geheel niet in u opgekomen,
hoezeer gil uw goeden naam op het
spel hebt gezet, door hier alleen in
mijn atelier t© komen 7 Begrijpt gij
niel, dat gij u door die daad den
schijn geeft, van tot den minnaar terug
te keeren, dien gij in een oogenblik
van drift bedankt hebt Ik zal zor
gen, dat die zaak zoo noodig op deze
wijze verklaard wordt. Maar gij zijt
van gevoele veranderd, nietwaar,
lieve Ar more t f GIJ voelt berouw over
dut wreed besiuiit
Hij trad nog iets diohter naar haar
toe, zich werkelijk nog steeds ver
beelden!», dut hij hel vermogen bezat
uile vrouwen aan zich te boeien. De
Hemel weet waarom sommige man
nen die overtuiging altijd behouden.
Armorel keek de kamer rond, het
raam was hoog, te hoog om er bij te
k min en. Zij kon nergens ontsnappen
dun door de deur. Opeens zag zij iets
aan den muur hangen dat binnen
haar bereik was, en nj vatte moed.
Hij trad nog dichter naar haar toe,
liij stak zijn handen uiten laebte.
Gij zijt een l>ekoorlijk meisje,
zeide hij. Ik geloof niet, dat er in
de geheele wereld een mooier meisje
bestaat. Laten wij, voordat gij weg
gaat, de zaak bijteTf»©n en goede
vrienden worden. Het is nog niet te
loat om van gevoelen te veranderen.
Ik zal alles vergeten wat gij gezegd
hebt en al hel kwaad dat gij inij hebt
gedaan. Mijn knecht te heel beschei
den. Hij zal tegen niemand zeggen,
dat gij hier geweest zijt, tenzij ik hem
zeg, dat hij dit doen mag. Maar dal
zal ik nooit doen, of ik moet er toe
gedwongen worden. Kom, Annorel,
laten wij elkander liefhebben. Toe,
geef mii uwe hand.
Hij boog zich ameekend tot haar
voorover en zag haar met droevige
oogen In het gelaat HIJ beproefde
•hare hand te vatten. Doch Armorel
trad achteruit en schoot naar het an
dere eindo van de kamer.
Het voorwerp, dat hare oogen ge
zien hadden, hing tusschen de wa
pens, waarmede do muur van hei.
atelier versierd was. Het was een
Indiaanscbe bijl, piet een stevig hou
ten handvatsel en een stalen lemmet
met een gekartelde punt.
Armorel greep dit gevaarlijke wa
pen. Het was zóó zwaar, dut een ge
woon meisje het niet zou hebben kun
nen oplichten. Maar hare door roeien
gespierde arm hanteerde het met de
grootete gemakkelijkheid.
Open de deur riep zij uit
Open haar dadelijk 1
Alex gaf geen antwoord. Hij deins
de achteruit voor dit meisje, dat deze
zware bijl hanteerde alsof zij een
vouwbeen was. Doch hij opende do
deur niet.
Doe haar opon, zog ik 1
Hij deinsde alleen nog verder ach
teruit. Mare bliksemende oogen maak
ten hem bang. Hii wist niet wat zij nu
verder dóen zou. Hij scheen zelfs te
vergeten, dat hij den sleutel in zijn
zak had. De fijne deur. een bultcn-
lnndsch model, was versierd met he-
9childerde paneelen een geschenk
van een vereerder van het genie. Ar
morel hief de bijl op en zag Alex
aan. Hij bewoog zich niet.
Krak 1 Het ging door het paneel
Krak Krak 1 Het bovenste gedeelte
van ue deur was «en gupend wrak van
splinters. De bosciieiucu knecht stonu
zwijgend eu in alwocnieiide houüme
ai u© gang. Het gebeurde wel meer,
dat er dames op het atelier van zijn
meester kwamen, maar dit was de
eerste mual dat ecu onderhoud ein
digde met hei inslaau van oen deur.
Writ gij de deur opendoen 7
vroeg zij weder.
Alcx antwoordde met een vloek.
Het slot een imitatie van middel-
eeuwsch ijzerwerk was aan de deur
nevestigd. ArmoreJ hief hare bijl nog
maals op en liet hel puntige, vierkan
te stalen lemmet boven op liet fijne
slot neervallen, zoodat het van bel
bout afscheurde.
Thans kon de deur ronder moeite
geopend worden. Zij deed dit, wierp
de bijl op het vloerkleed en ging heen,
terwijl de bescheiden knecht met on
veranderd gelaat de huisdeur voor
haar opende, alsof dit betreurens
waardig» voorval niet had plaats ge
had,
HOOFDSTUK XXII.
Uit den nood gered.
Niet meer dan vijf minuten later
verscheen mevrouw Etatree op dit
tooneel van verwoesting. De aan
splinters geslagen paneelen, het ge
broken ekd. de op den grond liggan/to
bijl, gaven te kennen dat er iets ©ru
stigs, ja iets zeer droevigs wus voor-
gevullen.
Mevrouw Elsiree Hot met onge
veinsde verwondering hare oogen
over die verwoesting dwalen en keer
de daarop haar gelaat tot den bewo
ner vnn het atelier, die nog precies .jp
dezelfde plek stond, waar Armorel
hem verlaten had. Gelijk de zo©, wan
neer de storm is bedaard, nog in
sombere woede rijst en zwelt, zoo
zwol d;e majestueuze borst nog van
ongostilden toorn.
In antwoord op de vraag barer
oogen liet hij een dof gebrom hooren
©n wierp zich In zijn studeerstoel.
Toen zij de bijl opnam en die naar
hare plaats droeg, bromde hij weder.
En toen zij naar de deifr wees, mank
te hij ten derden male hetzelfde ge
luid. Zii zag naar zijn boos gelaat c-n
glimlachte. De laatste maal, dat wij
haar ontmoetten, was zij bleek en
zenuwachtig Thans stonden hare
oocen vrooliik en scheen grestetiik
zoowel als hchameliik volkomen ge
zond Misschien was zH luiiten hot
tooneel een goede .actrice, mis
schien zotte zij zich gemakkelijk over
de dingen h©»n Tets van dien aard
moest het zijn. daar de overgang van
wanhoop tot blümoedioh»id gewoon
lijk niet zoo enel ls.
(Wordt vervolgd)
