De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBL AD
ZATERDAG 8 MEI 1615
Op tiet Westelijk
Oorlogsveld.
Fit NN.SCHE communiqué s:
Van Donder dft ga v o li d:
„Do d(U is kalm voorbijgegaan".
Van V r ij d a g ui i d d a g.
„Tegen den avond van Donderdag
hebben de Duitschers in Argonrae bij
Bagatelle een aanval gedaan, die
mislukte.
Op het overige front, in liet bijzon
der ten Noorden van Yperen en ln
de buurt van Vauquoi» kwamen lio
vigo arti I leriegevecli ton voor
Een rapport van den F ra n s oh en
generalen etaf over dia mislukking
van het offensief der Duitschera in
de InaMu twee maanden, eindigt a1-
dus: „De Duitsclieis hébben een half
dozijn van bun beste divds'os zien do-
cime-eren en in BdgJo. waar het hun
gelukt is ons front over een afsfaud
van een geweonsohot le dom achter
uitgaan, dit euccet?, dut zoouls de ge-
boor ten'sfen hebben bewezen, goen
gevolgen hooft, sledhts te danken aan
een misdadige schending van de oor-
liogswetten. Do poging, dio ij deden,
keerde zich dus tegen hen."
DUITSCII etaflbortcht
„Bij Yperen zijn allo pogingen der
Engeüscheu can die sedert 17 April in
het brandpunt van don strijd liggen
de hoogte „CU" ten z-uPd-oosten van
Zi'lo-beke aan de Duitschers te ont
rukken. afgeslagen. Do Duitsohers
wonnen daar terrein 'n do richting
van Yper-.n. Do EngclscSien verlóren
In deze. gevechten 7 machinegeweren,
1 mijnwciper en een groot aantal go-
weren ou ammunitie. Bij de voortzet
ting hunner aanvallen Vrijdagmorgen
Joden do EngeJsohen opnieuw groot©
verliezen.
Tussehon Maas en Moezel behielden
en bevestigden de Duitechens de ter
reinwinsten o-p dc Maashoogten en
hm Zuid-Westen en ten Zuiden in het
bosch d'A'lly. Bij Fürcy is een klein
gedeelte der DuUecho loopgraaf nog
in handen der Francxhen. Overigens
werd ui daar all© aanvullen afges-a-
gen. Pogingen van de Franschcn om
ten Noorden van tïfeinbrück in het
Fcchtdal aan te vallen werden door
üuiteoh vuur afgeslagen."
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
Duitse h stuiuuncht
„De Bevechten ten zuiden van Sza-
dow en ton oosten van Uossieney ein
digden met een besliste nederlaag
dei Bussen, die zware verliezen leden.
Zn vciloreu 1500gevungenen e:i be
vinden zich in vollen terugtocht.
Ten Zuld-WèSteu van Kulwarja,
ten zuiden van Augustowo en ten
westen van Prasnys/. werden Russi-
scha ■aanvullen door de Duitsohers af-
geslagen. In deze gevechten verloren
de Russen 520 gevangenen.
In het zuid-costelijk gevechtsterrein
ziin ook de gevechten op den rechter
oever van dc benéden Doenajclsj niet
succes voor do verbonden Duitsch-
Oostenriiltsciie troepen bekroond ge
worden. De Bussen zijn daar in snel
len terugtocht nuar 'l oosten Slechts
aan don Welchsel houden nog kleine
afdeelingen eland.
Meer naar het zuiden drongen de
Duitse luns en Oostenrijkers door tot
op den rechteroever van de Wisloka
in de richting van Wislok en voorbij
Jasiolka. Op verschillende plaatsen
zijn doelen van den rechtervleugel der
legermacht van generaal Von Macken
sen reeds in contact gekomen met uit
de Koi'pathen komende en westelijk
van den Lupkovv-pas voor do cavale
rie van generaal Von der Marvvitz
vluchtende Russen. Do buit neemt
voortdurend in omvang toe."
O o f in r ijk scli leg-erbëricht
„Onder voortdurende vervolgings
gevechten doorschreden do Oosten-
rijkseh-lïongaarsche en Duitsche troc-
pen de Wisloka-streck Bilzno— -Jaalo.
Met voorgeschoven troepen versport
een sterke legermacht ten zuiden van
Jaslo in de streek van Doekla en Ry-
inanow de Karpathenvvegen, Jangs
welk© do Russen in ongeregelde co
lonnes naar het noorden en noord
oosten terugtrekken.
Het Oostenrijkse lie leger, dat over
do Beskiden voortdringt, volgt samen
niet Duitscho troepen deze colonnes
op den voet
Het aantal krijgsgevangenen en de
oorlogsbuit nemen nog steeds toe.
Het 10de korps dei Oostenrijkers
alleen maakte Donderdag vijf zwaro
en 1G lichte kanonnen buit.
Oobtonrijksche troepen in den oos
telijken sector van de Karpülhen
slaan intusschen wanhopige aanval
len der Russen niet zware verliezen
aan zie zijde van de Russen af. Zoo
wenl Donderdag een nieuwe aanval
op do Ostry hoogte door krachtdadig
artillerie vuur afgeslagen, waarbij
1300 man van do Russen gevangen
worden genomen en een aantal afdee
lingen door flankcertnd vuur werd
vernietigd.
Ook aan het front in Zuidoost-
Galiciö mislukken alle pogingen van
de Russen, om enkele steunpunten to
veroveren."
De „Lokal Anzeiger" meldt
„Tamow is sedert Donderdagmor-
gen 10 uur in Oo.steurijksch bezitda
inneming geschiedde uit het zuiden
en het oosten. Thans rukken de ver
bonden Duilscli-Ooétenrïjkschc troe-
tx?n in noordoostelijke lichting op, om
zich te richten tegen de Russische af
deelingen, die op ile heuvels, westelijk
van do Midch n-\Yis!oka-rivier, stand
houden.
De verovering van Tarnow, als
veibindiiigscontrum van de naar den
Woichsel en de Wisloka uitstnilendc
spoorlijnen en straatwegen, ging ge
paard met een groot-en oorlogsbuit.
Do terugtocht van het verslagen
derde Russisch leger, door het, leger
van generaal Maekensen op den voet
gevolgd, ging bereids tot in het gebied
v«n Jaslo en den Doekla-pas.
Het derde OosteuVijksche leger van
Borowic verconigde zich niet dat vim
generaal Mm kensen, w aarmede het
reeds voeling had vei kregen. De tus-
scheu do beid© legeis geklemde Itus-
sischd Beskidentroepen trachtten op
wanhopige w ijze aan de omklemming
lo ontgaan; zij leden echter voortdu
rend do zwaarste verliezen. Telkens
geven af-doclingon zich over; hel aan-
t.-il gevangenen i.s de 50.000 reeds over
schreden.
Do verbindingsstraat Tamow--
Pilsno wordt door dc Bussen mot de
grootst© krachtsontwikkeling gedekt,
om hun kolossnlo voorraden te kun
nen wegvoeren, doch staat reeds on
der het geschutvuur der Duitschers
en Oosten rij kers. De uit Hongarije
•wijkend© Bussen worden door Borde
wie zonder genade vervolgd, en zijn
ook Oostelijk van den Upkowei pas
in vollen aftocht."
Van bevoegde militaire zijde te Wee-
nen wordt (naar Wolff bericht) mee
gedeeld-, 'dat reeds in Maarteen soort
gelijke c-peratie als thans In West-
G.ilicië ondernomen, was voorbereid.
Maar de toen voorhanden krachten
waren te zwak enn de doorbraak door
te zotten. Eeret hei door generaal v >n
Fulkenhayn voorgesteld© en door
liet Duitsche opperbevel gedane aan
bod, om sterk© Duitsche strijdkrach
ten voor deze operatie ter beschik
king te stellen guf een grondslag voor
het welslagen-
Op het Zuldetljk
Ocr.ogstooneel.
EEN OOSTEM'.IJKSCH LEGER BE
RICHT LUIDT:
„Op liet zuidelijk oorlogstoon e
niets van belang voorgevallen.
In een artillerie gevecht venjieldan
Oostenrijk sol, o mortieren F ra nsohö
marine kanc-micn bij Belgrado'
Verspreid Nieuws
van de oorlogsvelden
Reuter aeiut uit Londen
Een off'cler, dte in het hospitaal de
Engelsolie slachtoffers van liet ge
bruik van vers-tfikkend© gassen door
de. Duitficlvcrs bezocht heeft, geeft in
do bladen een ij-selij-k© beschrijving
van de martelingen, w.-I'k© deze gas
sen veroorzaken „Wij behoefden niet
te vragen," zoo zegt hij, ,,'n welke
zaal de lijders zich bevonden. liet
léven, dat de arm© drommels maakten
bij hun pogingen -om adem te krijgen,
was een wol-doend© aanwijzing.
Ik zag er ongeveer twintig, an
meer of minder in zittende houd'eg,
geleund tegen de muren en ra ditjes
met open mond Iveon en wed-r
zwaaiend bij hunne pogingen om te
ademen. Do oogen waren verglaasd
de gezichten, armen en handen glim
mend grijszwart, lif t was een akelig
gezicht.
Feitelijk kon er niet© voor hen wor
den gedaan.
Hot gas v-u't de k-ngon met eon wa
terachtig©, schuimende slof, die lang
zaam toeneemt, bot zij d© longen ge
heel vult; dan stijgt zij op naar den
mond, waarna de slachtoffers ster
ven. Het I© verstikking, een lang
zaam verdrinken, in sommige geval
len in één of twee dagen.
Meer dan de helft van dc manschap
pen, die wegens vergiftiging door gas
sen in liet hospitaal wun.n opgeno
men. stierven, andoren zuilen nog
sterven, terwijl degenen, die d© on
middellijk© g-:-volgen te boven komen,
l-o ngo n klok '-ng krijg© n
Het Js <V> vreeselijk&te vona van
oen wetenschappelijk© marteling.
Geen enkele der mannen, dio ik 'n
kt liospêtaal zag, had een won de of
zeife maar een schram."
Het gebruik van deze gaasen heeft
zu k c«ii ergernis gewekt, dat eenig©
Eng'.Kche bi.nl-n tJiar.s aanraden d©
Du tbchi-rg met hun eigen ivapiiis te
bevechten. Z- Jzetoogv.iii, d<it zu-'.\s,
afgc+cheblen van do quo-mRe van het
w'i.'uion of verliezen van een s':1-/,
nood'g ia met bet oog op de. reeht-
vaardtetveid jegens <1© Engekohe pol
daten. Daanbij wijzen zij er op, dat de
wjiid meestal zuidwestelijk la en dat
de Duitschéï® duis.ten sloi.lie ihun eigen
barbaarsche vinding on him Inbreuk
maken op die international© trouw,
zullen betreuren. Daaraan wordt ech-
tér Wegovoegddat het feit', dat de go-
aü-'ce-den genoodzaakt rullen zijn
dezo nieuw© strijdwij-z© over te ne-
1.1.11, Duitschfland niet zul zuivere
van den blaam, er mede begonnen te
zijn en dat d© misdaa-I zo ingovoerJ
ie hebben daarom niet zal verd-wijm-
Van d© lijst dor zaken, voor welke \o
do-iiiing zal word-m gci-i.-:clit op liet
eindè van den oou-log.
De bladen zijn liet er over eens, dat
een protest n'et zal baten de vijand
ijoko'n«roert zich Immers niet óver de
ni-eening der n- utraVn en do verach
ting on de verwensdliing-en, die hij
op z'ch laadt.
Zij vcrkkii dat d- gcalliosrdé
ni' t werkeloos mogen blij ven tóéziei
dat hun dappere mannen den dood
vinden door dit nieuw© wapen en z-.j
betooge-n, dat dd probleem door de
geallieerden onmiddellijk ter hand
moet worden genomen.
Ter Zee.
Reut or semt
I.loy-dls verneemt uit Liverpool dat
hei s s. „Genturion" (5045 tón) van
LiveriwoJ naar Zuid-Afnka Lij de ler-
6Ch-; kust Donderdag d -or een b-i r
sciivji onderzoeër in den grond is go-
boor-1. De bemanning is gored,
liet stoomschip „Candidate' -3826
Ion) word Dinsdag in de I©i.-rh Zee
getorpedeerd en t--t zinken g- braol.i
door ton Duitschen onderzz-cOr. D©
gehee'e bemanning 1© gered.
De Lusiiania ge
zonken.
Het persbureau Vaz Dias seinde
ona Vrijdagavond
„Te Liverpool zijn berichten ont-
angen, dat de „I.usitani igetorpe
deerd en gezonken is. De directie der
Cunard-lijn bevestigt dat het schip
gezonken is. Het lot der pas-»ag(ere is
nog onbekend."
Nader
„Het torpedf-ercii geschiedde te
2 1/2 uur op 8 mijl afstand van de
Zuidkust van Ierland. Er waren aan
boord aan passagiers29*) eerste
klasse, 662 tweede klasse en 361 der
de klasse. Do bom aiming leldo 665
koppen. Er zijn vele booten tot hulp
uitgevaren. Onder do passagiers wa
ren vel© Amerikanen 1"
(Dei© berichten hebben wij Vrijdag
avond reeds op ons nleuwsbord voor
ons bureau. Groot© Houtstraat, be
kend gemaakt. Red. H.'s D.).
Renter Feint thans nog ©enige na
dere bijzonderheden.
Uit Liverpool De „Lusitania" bleef
20 minuten dnivende. Er werden 20
booten neergelaten.
Do „Canard Company" verklaar!,
dut de „Lusitania" zonder waar
schuwing in den grond werd gc
boord
Een aantal booten nadert do kust.
Het bericht omtrent do torpedee-
ring werd ontvangen te 2 uur 15, het
sclnu verdween i:i do golven to 2
uur 35.
Men gelooft, dat Alfred Vanderbilt
aan boord van het schip wc*.
Do „Canard Company" bericht, dat
er gegronde hoop bestaal, dat velen
gered zijn."
Reuter seint verder uit Londen
„Het torpedeer©n is ongetwijfeld
een vooraf beraamde daad geweest,
daar bekend Is, dat Duitscho agenten
I© New-York de passagiers vóór hot
vertrek waarschuwden, dat het schip
gotoriiedeerd zou worden. Van die
irschuwing werd geen nolilie ge
ien, daar niemand geloofde, dat
de Duitschers tot zulk een onmen-
schelijRe daad in staal zouden zijn.
Onder d© passagiers zijn verschei
den o voorname Amerikanen.
Er z-.ii tot dusverre slechts weinig
bijzOnderliedfc-n omtrent de „f.nsita-
ni,io.nvangcn. Dit is het gevolg van
li.-t feit, dot het se-instation oji ce-i,
oenzarae kaap ligt ver van «te buiten
wereld en slechts germ-go telcgraplii-
«elio hulpmiddelen heeft.
Een Duitscho onderzeeër is sedert
twee dagen bij Hinsdale In de weer
geweest."
Hedk-n seint 't reisbureau Vaz Dias
ons nog:
Da Britsche admir. bericht dat 500 h
QOJ geredden t-> Qi-eenstovvn aan wal
gebraclit zijn. Vei-scheidene zijn in
een ziekenhuis overleden. Slechts 11
geredden zijn te Kinsdal© geland
N'og later dtelo-o d© admiraliteit
lil ede:
Het totaal aantal gered-den bedraagt
658 (tot nu toe). Er bevinden zich on
der do geredden een gorin« aantal ,1c
klasse passagins. Het t-otaal aantal
opvai nde.i was 2160, waaroiuler 188
Amerikanen en 3 Hollanders.
t Algemeen H .icklsblad schrijft
„De „Lusitania" getorpedeerdI VN ie
had ooit kunnen denken, dat deze
vermaarde, reusachtige traueatlanti-
sclie mailboot veil 38.000 ton, bekend
door do snelheidsrecords, dn) zij op
haar reizen tusschen Engeland en
Amerika sloeg, na slecht© ruim zeven
jaar de „Union Jack" en de vlag van
do „Canard 1 -iji»in top gehad te
-hebben, onder zou gaan, ten gevolge
van een torpedosciiot, die den oceaan-
reus doodclljk trof
De eene öceaaii reus ging naar de
diepte na een botsing met een ijs
berg de andere verdween in de gol
ven, nadat een torpedo een barer zij-
wuii'bn had doen splijten
„Titanic en „r.usitania
Zij zijn beid© in de geschiedenis nog
befaamder geworden, dan do under©
oceann-stoomers van dezelfde of
grooterc afmetingen, als „Maureta-
nia", „Aquitania", „Vaterland" of
„Imperator"
Alvorens «en beschrijving van het
schip te geven, willen wij er nog even
aan herinneren, dat verschillende
passagiers bij het vertrok Zaterdag
j.l. gewaarschuwd werden, om hun
overtocht naar Engeland op lo geven,
daar de „Lusitania" getorpedeerd
zou worden. Boven dit bericht, dat do
„Times" nit New-York kreeg, schre
ven wij toen „vrees aanjiigbig".
WIJ moeten voor het oogen blik
volstaan met eenive bijzonderheden
over do „Lusitania" xelf. De voor
naams!© gegevens zijn de volgende
Lengte 28') M.
Lengte tnsscber. de loodlijnen 231
Bre©dto 26 89
Diepgang (geheel geladen) 10 20
Waterverplaatsing 38.000 ton
Aantal paardekrachtcu G8.00Q
Snelheid 25 knoop
Toen het schip in Juli 1907 zijn
proeftochten deed, MeroonzaakL© diat
in de geschiedenis van den scheeps
bouw e i do schcepvaai-t een enorme
sensatie, niet alleen, omdat de proef
vaart zulk een succes was. maar
vooral, omdol dit schip zulk© reusach
tige afmetingen had en onwtot hel
door turbines werd voortbewogen
Een lijd van steels grooter wordende
afmetingen, van steeds snol Ier varen
de transatlantische schepen, een con
currentie tusschen Engelaud en
Duitschland op dit gebied brak aan.
Wij herinneren er hier terloops
©ven aan, rtht destijds do „Lusitania"
een der '©hepen was. dio het record
zou moeten si aai; tusschen Engeland
cm New-York en het blauws- eeivliut
winnen van d8n snels ten Transatlan-
tischen ttcoaner. Dio wedsti ijd werd
gchoud-.-.i in September 1907. ilet schip
was te»;;i nog epiksp imerznenw. Op
een Zaterdag vertrok liet uil de Mer
sey te 9.10 's avond* D'n volgenden
Vrijdag kwam het te 9.5 's morgens te
Sandy Hook. Moer dun 200.OW men-
schen woonden te Liverpool het ver
trek bii. Honderden kleine stoom
bootjes volgden het schip, 'diat 's Zon
d-a gsn acht s te 12.11 het, officie©!©
startpunt, deu vuurtoren van Daunt
passeerde.
Do „Lusitania" sloeg toon niet het
record dat in 190.' d© „Deulschland
behaald© vat; 5 dagen 7 uur c-n 39 mi
nuten, maar bracht toch .Engeland
vijf uur e*i vierenveertig minuten
dichter bil Amerika.
D<> ovd© „Britannia", do eerste Cu-
naixfboot liep sedtremJo haar eerste
reis 8 12 knoop en d© „Deutseliland 1
23.17.
Eu sinds uien wedstrijd kregen wij
in dö Engeische en vooral ook in de
■Amerika.arisch© bladen steeds berich
ten over nieuwe records, die gesla
gen werden...
Do snelheid was do oorzaak. Maar
niet alleen aan de snelheid ook aan
d© inrichting der salons en hutten
werd alles oi geofferd, want do „Lu
sitania was in d© eerst© plaats oen
passnjnvriibool. Zij luid slechts twee
laadruimen van klein© afmetiogc i.
Er was aan boord plants voor ó-iO
passagioi*9 1© kiese--, -160 2d© klass©
en 1200 3o klasse. D© bemaiïiiing be
stond uit 9 officieren 60 matroze-i,
369 machinisten en stokers, 389 koks,
stewards, kamermeisjes enz. totaal
dus 827 personen.
Een goed ide© van do grootto van
het schip geeft het promenade-dek
voor de le kluss© passagiers, dat 130
metnr lang is en 10 inrter boven do
wat©r-otgM-rvl&kt© lig;t.
Dat olie hutten hetzolfdo comfort
bezitten als de lx>si© „vaste-wal ho
tels'. weet ieder, die wel eens niet ©en
dergelijk schip don „creolen vijver'
overgestoken is, of <Ee do vel© toto's
van interieurs der Cunardhooten go-
zien heeft Daar er acht dekken zijn
boven deTkiel, heeft men een lieeleu
lifUlienst ingericht.
Nog eon denkbeeld van d© grootte
van hot schip krijgt men. ais men
weet. dat er aan boord 5000 electri-
sch© lampen zijn. Wanneer men hoort,
dut de twee ankers 10.000 Kilo wegen
en dat er 25 ketels zijn en zoo zouden
wij, naar Amerikaan-. h systeem, met
h©4 geven van allei ei cijfers kunne
voortgaan.
D> „Lusitania werd in Juni 1906
t© water gelaten. 11 maanden- nadat
d© kiel gelogd was. Zij werd gebouwd
door Brown en Lie te Clyd-:bank
Interessant is het nog tc weten, dat
«le ..Lusitania' ingericht was om u'>
hulpkruiser dienst te doen Do machi
nes en ketels waren geheel onder bet
wateroppervlak (enkel© stoombuizen
uitgezonderd). De bunkers zouden een
bi.v-R'lttCriti.ififf vormen tegen viian.de-
lijko kogels, di© op do mnchineka-
ine-is gericht konden worden. Ei1 kon
den aan boord 1>» kanonnen van 15
c.M. opgesteld worden, althano als
het sohip t/-t hulpkruiser ingericht,
werd, wat thans niet het geval was
Voorts verneemt 't llhld. nog, dat
aanvankelijk d© vices hoe-tor. l. dr-t
zich aan boord van do „Lusitania"
ook eenig© Kkend© Amerlkaaneche
diamant-kooplieden bevonden, die to
Amsterdam werden verwacht, om in-
koopen te doen. Bij informatie bleek
©venwel dat dezen zich aan boord bc-
vi -deu van do „Rotterdam" der Hol-
land—Amerika Lijn, d:io Maandag
u.s. to Rotterdam wordt verwacht.
Alvorens do „Lusitania'" van New»
York vertrok, liet de Duitscho legatie
d© volgend© advertentie in do Ameri-
kacoische bladen plaatsen:
„Zij, di© van plan zijn een reis te
dot-n over deu Allantischen Oceaan,
worden er op gevvezeji, dat er n
sUiat van ocrlog hec-rs- ht tuascheu
Duitschland en zijn bondgenootea
eenerzijds en Engeland met z.jn go
al. leerden anderzijds, dat 't oorlogs
gebied omvat do wateren, grenzc-ml©
aan do Britsoho eilanden, dat, over
eenkomstig het manifest der Duitsche
mzocrinp:, schepen, di© d© vlag van
Engeland of die van zijn bondgenoc-
ten voeren i i dezo wateren kunnen
vernietigd worden, en dat paasagiera
van dergelijk© schopt, dio zich in
dit oorlogsgebied bevinden, het zich
zelf to w ijte i hebben, wanneer zij
daarvan het slachtoffer worden.
Do keizerlijk© Duitsche am! ...v*mie.
Washington, 22 April'*.
China en Japen.
'T ULTIMATUM.
Volgens berichten uit Tientsin aan
de „Morning rost", is het ultimatum
Donderdagavond ingegaan. Do Japan-
sell© troepsn uit Moekden worden
samengetrokken langs den Zuid-
.Mantsjoerijsclwn spoorweg.
Voor de verdediging van China zijn
tot dusverre geen militaire maatrege
len genomen.
Reuter seint nog uit Tokio:
Zóo China do gestold© voorwaard-.n
niet aanneemi, zal do gezant 11 toki
Peking verlaten. Leger en vloot heli-
bevel zicli gereed t© houden, om
zich onmiddellijk naar ieder© aange
wezen plaats t© kunnen begeven.
Uit Peking:
De aanbieding van het ultimatum
holen (Vrijdag) verwachtende, heeft
China Donderdagavond aangiboden
bijna allo Japansdie eiscbon aan Ie
nomen» en voorstellen gedaan betref
fende do rest.
Uit London:
Reuter verneemt, dat Japan s laak
st© nota aar. China nog verder© wij
zigingen bevat van de oorspronkelijk;
voordeüen. en dat de Japanschc ge
zant t© Peking a'jn uiterst© beet zal
doen, om een vredelievend© oplossing
tc bereiken.
Do correspondent te Peking van d©
„Naclii-nachi Shim bun" meldt:
Donderdagavond deelde de Chinec-
ï-io regeering aan den Japanschcn
gezant Hioki mede, dat zij tot een
overeenstemming wenscht© te kom in,
betreffende i isci.cn van Japan, waar
door een strlj-t zou werden voorko-
Haanemmer Halletjes
EEN Z:\TEBDAGAVONDPR A ATJE,
Dezen keer weusch ik een betoog,
natuurt ijlt con b j uitstek ernstig be
toog fe leveren over do g-nioegciis
van bet buitenleven, „lloe geooeg-
lijk", zei Poot al, „lio© gcuooglijk
rolt hei leven des genisten landmans
heen", w -armoe hij indirect moet bo-
doeld hebben: „het bcstaau \an den
stedeling is vol zorg en last". Blijk
baar zag hij local al in, dut de klass©
der forensen ontstaan zou, dio over
dag in du stad aan 't zwoegen, is, om
des avonds op het land uit tc blazen.
Het buitenleven een cn al poëzie,
eon war© idylle, het stadsleven nuch
ter proza. Laat ons dc zaak op den
keper beschouwen. Ik kon t© Heem
stede ©en familie, di© nog niet lang
geledon uit do stad gekomw is cu
van het buitenleven ecu zóó idyllisch©
opvatting ha»J, dat do bakker er «ks
morgan's 'den broodtrommel en do
melkman dó flcssehen molk in de por
tiek zette. Aiidorhulf uur later, wan
neer do familie ontw aakte, w ei den do
.voedingsmiddelen bin non gehaald.
Dit is twee jaar lang goed gegaau.
Deze week is do idylle bedorven.
Toen do trommel geopend werd was
liét groot© brood verdwenen, d© ka
detjes luid do dief er ingelateu.
De vrouw des huizes was ontroost
baar. Niet om d© schade, maar omdat
ze een Illusie verloren had.
„Mevrouw", zei ik, bij het hoore'n.
Van 't ongeval, „heeft a wel bedacht,
als ik 't zoo zeggen mag, dat u zelf
de schuldige is?" --
„Iloo zoo?"
„Builenmenscheh behöören vroeger
op te slaan. Wanneer do familie te
ze» urn- bij do hond was, zou dit niet
kunnen gebeuren".
„Ja", zei z©, ,.maar wij gaan dos
avonds ook niet vroeg naar bed. .Hoe
kan dal, als er veel vergaderingen
zijai en do huisgenooteu vaak pas te
olf uur thuis komen?".
Zoo gaat het met forensen, z© le
ven- half in do stud, half buiten. Maar
dat zei ik niet.
„Toch heeft u ongelijk", zei me
vrouw triomfantelijk, „want vast en
zeker is liet brood weggenomen door
Iemand uit de atod. Dat kunnen de
brave Heemstedere niet gedaan heb
ben!"
Hoe na de/© ervaring de brood- en
inelk-idyfie .wordt voctrtssezet, vertel
ik bij gelegenheid.
Ander staaltje van buitenleven.
Scluoten. Daar begint de rondvraag
in den gemeenteraad 's nachts te 12
uur. Op een ©ogenblik, dat do ware
plattelander, to 10 uur naar bed ge
gaan, zijn tweede slaaf) ingaat, daar
do eerste al geëindigd is, zetten lan
delijke Schok nuren een boom op over
gemeentelijke aangelegenheden van
betrekkelijk belang Als ik burgemees
ter was, zou ik zeggen: „Mijn© llee-
ren, het i9 nu toch een gebroken acli-
termiddag, willen w j d© volgend©
Raadsvergadering muur aim deze
aafiki'/OOpon en doorwerken tot mor
ton-ochtend 6 ilur?"
Wat Is dag'- Wat is nacht? Fictieve
bepalingen, dl© met do qua&sti© van
daglicht of nachtelijk donker ntots
hehbéfi uit l© staan. Immers, blijft
in d.-n zomer do menscliixeid aan 't
werk zoolang het dag is, dan krijgt
z© weinig rust en slaapt z© in den
winter zoolang liet donker is, dan
wordt er stellig niet veel uitgevoerd
Do stad, d'e groot© 6lokop, wil nu
weer de.poëzie van 't land verande
ren in het proza van do stad. Een
liedje van annexatie wordt ons weer
Voorgezongen en menigo Heemsteder
en Bloemendaler zal Zondag, als hij
zijn vrienden- ontmoet, met nadruk
verzekeren
Dj plek waar eens mijn wiegje
stond,
Di© Is roer mij geliefd© grocd,
'k Weusch eer als dorpeling voort
te leven.
Duw in de stc«I den geest te geven.
Maar 't allerbelangrijkste is 't ge
val voor Schoten Als er qunestie van.
annexatie zou kunnen zijn, dan is
Schoten er stellig het eerst aan toe.
Groot© veranderingen zouden daar
door worden veroorzaakt en dit is
wel zeker, dat nooit meer Schctena
raadsleden, dan in d© Haarfemsche
vroedschap overgeplant, een rend-
vra.i/,' zouden beginnen te middor
nacht. Op dat uur liggen ail© llaar-
l©ni-seh© Raadsleden al laag op (én
oor.
Derde idylle van 't buitenleven,
iedereen is. gezond, 19 ooil
ziek. Z«» heweren althans do voor
standers. Kijk naar d© buitenmen-
sohen: allemaal gebruind, bolder©
opgen, mager, maar taai. K11 do
staxlsnieaschen? Bleek, pafferig, slap
eu corpulent.
Wat dan een medicus nog op 't
platteland uitvoert zal niet Iedereen
duidelijk wezen. Zoo'n beetje hoen en
weer toereu misschien voor zijn ple
zier, of omdat een rechtgeaard dorp
idet coir.pieet ia zonder dokter? De
ware werkelijkheid is een biOtjo ai
ders. Stevige boerwiizonen met vuis
ten ais plethamers en rood© koenen
komen bij den pertester in de stad
klagen over hun zenuwen. Dat is
geen grapje, maar waarheid. En zelfs
het meest buitenachtige dat er be
staat, het meest idyllisch© dus. de
kool, wordt door allerlei ziekten
gekweld. Drie van dio ziekten zijn:
tiet valken, de kanker en do draui
hartigheid.
Hier denkt do lezer, dat ik heni
voor den gek houd het valken wil er
-11 og ln, d« kanker kan liij z'ch ook
bij kool wel vooretellen, maar de
ftraaihaxtighedd' Is dat niet veel meer
een omschrijving van de sensatie, die
een fuiver heeft op Maandagmorgen?
Welnu, ik kan er geen verder© uit-
leatai K van gevet), enndat ik ook
maar ©en sta/Emensch Ihmi. Maar
wie meer wil weten van de draaihar-
tigheid van d© kool, di© vindt daar
over in Teylera ernstig© bibliotheek
een enstig boek.
Daar we nu eenmaal n-iet altijd in
a© idyll© van het buitenloven kunnen
blijven, stel ik u voor naar het proza
van het stadsleven terug to koeren.
Maandag zal te Haarlem een merk
waardig© veiling gehouden worden
van een huisje op d© Turfmarkt, dat
allerlei eigenaardigheden bezit, die
een ander huisje mist Do mensctien
di© ér la komen zeggen elkaar ge
woonlijk niet eens goeien dog, nemen
evenmin notitie van elkander a's ze
er weer uit gaan. Hot lieeft geen van
de gemakken, die dö Woningwet voor
schrijft en toch zal het nooit onbe
woonbaar verklaard worden. De
eigenares komt er nooit In, omdat ze
geen bestaand persoon is e i toch
weet iedereen, dot het haar toebe
hoort. Kortom, wie Maandagmorgen
voor naar ik veronderstel civielen
prijs een tuinhuisje wil hebben of een
hok voor zijn ezel of een sla! voor een
bokkenwagen, die kan Maandagoch
tend op de Turfmarkt het oud© wacht
huisje koopen, dat eigendom is van
do Eleclr. Spoorweg Maatschappij en
hot meenemen op zijn wagen, wan
neer die maar groot genoeg is.
Een ander huisje, dat (Jjdens de
win te rnio ancien onbewoonbaar
komt in doze dogen weer voortreffo-
lijk tot zijn recht, liet heeft ook iets
eigenaardigs, bijvoorbeeld dat het als
rctzel altijd betrokken wondt Ahii-
mannen. Vrouwen nemen er alleen
dan hun introk, wanneer zij in
nigto zijn, nooit alleen. Het huisje is
achtkantig, het zou ook rond kunnen"
wezen, maar vierkant in geen geval.
Terwijl op andere huizen steeds do
naam van don bewoner staaf, heeft
men op dit liuisjo verschillende na-
11 geschilderd van personen, dio er
geen van allen buizen, ja er zelfs
nooit één voet in gezet hebben. Of
hebt gij Ooit Beethoven, Berlioz, Ver
di Mozart in do muziektent in den
Hout zien staan? Toch staan hun na
men en dio .van vele ander© cornpo-
nisten er cp geschilderd. En wat da
mesbezoek in de tent betreft, soms
treedt er een gemengd koor op, maar
een enkel© solist© nooit, want de eeni-
go musicienne, dio vvo gewoon zijn in
orkesten to zien, is d© harpiste. En
dat instrument heeft ons muziekkorps
niet.
Waarom zijn er no? geen gemengd©
orkesten of orkesten van vrouwen
alleen? Violisten zijn er onder de
vrouwen genoog, cellisten en bassis
ten weliswaar niet, maar waarom zou
een vrouw niet evengoed als een man
do klarinet kunnen bespelen of op do
trompet blazen? Ziedaar oen leemt©
in de ontwikkeling der vrouw, waar
op ik do aandacht vestig. Er is, het zij
niet allen eerbied gezegd, maar één
schaap nood:g dut over de brug gaat
cn fluks volgen er moer. Waar Is de
eerst© groot© trom-slageres?
F1DELIQ.
