De Europeesche Oorlog.
Armorei.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 21 MEI 1915
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
O u t c li stafbericht
„Betrokken weder, dat het uitzicht
belemmerde, heeft Woensdag in
Vlaanderen en Noordwest-Frankrijk
do gerecht soperatiaa beperkt.
Bij de Lorette-hoogto maakten do
Du'fschers geringen voortgang. Een
krachtige aanval der Franschen bij
Ablain werd in een bajonetgevecht
afgeslagen.
Tussc'hen Maas en Moezel hebben
hevige gevechten plaats. Togen den
morgen gingen de Franschen ten oos
ten van Ailly over een'breed front, tot
'den aanvat over, d1'© overal, ten deck"
1n verbitterd© bajonotgovcchten. is af
geslagen."
F T a n 8 c h communiqué
In den nacht van Dinsdag op
Woensdag hebben de DuHschers to
gen het Pr sterbosch een aanval be
proefd die de Franschen met hun
vuur dadelijk lot staan hebben ge
bracht.
Op den dog van don lOden op goon
punt vnn het front eenig© acDe. Over
den nacht van Woensdag op Donder
dag is niets te vermelden."
Gp hst Oostelijk
Oorlogsveld.
D u 11 s c h stafbericht
„Ton oosten van do linie Sjagory—
Fraucnburg zijn. gelijk geméld, ster
ke Russische strijdkrachten aan het
opmarcheeren. Mot doz© troepen heb
ben do Duitse hers nog geen voeling.
Aan de Dubissa zijn .aanvallen der
Russen afgeslagen 900 gevangenen
en 2 machinegeweren ylelen ln Duit
sche handen.
De DuUscher-s zijn Woensdag ten
nooidcn van Podulis aangevallen en
hebben de hoogte 105 genomen, waar
bij nog 500 gevangenen ln Duilsehe
handen vielcu
Sterke Russische strijdkrachten,
die ten zuiden van de Njemen op
drongen, zün in een bloedig gevecht
geheel verslagen.
Het overblijfsel vluoht in oostelijke
richting de bosschen in. Kleine afde»*-
lir.geii houden nog stamt bij Utci
Aangezien de bloedige verliezen der
Russen zeer-groot waren, nam het ge
tal gevangenen door de Duitseliers
gemaakt slechts met 2200 toe. Vier
machinegeweren vielen in onze: han
den.
Op hei zuidoostelijk gevechtsterrein
Stijn Dui tec 11.-Oostenri jlcsc h e tlroepen,
die ten noorden van Przomysl over de
San waren getrokken, opnieuw met
de grootste verwoedheid door sterke
Russische strijdkrachten aangevallen.
De Russen leden overal uiterst zwa
re verliezen en werden teruggesla
gen. Dinsdagochtend gingen de Duit
se hers en Oostenrijkers van hun kant
op een vleugel tot den aanval over,
en nomen door een stormaanval de
stellingen der Russen, die snel vlucht
ten."
Oosten r ij kech stafbericht
„Ten Oost en van Jaroslaf en bij
SierJawa zijn krachtige Russische
aanvallen onder zware verliezen voor
de P.essen afgeslagen. De verbonden
Duitsch-Oostenrijksche troepen won
nen naar het Oosten en Zuid-Oosten
terrein.
In de gevechten aan de Boven-
Dnjester werden nog weer 5600 Rus
sen govaingion gemaakt.
De Russen werden in een sector ten
noorden van Sambor uit 'hun hoofd-
verdeding&stelling geworpen. Eon
plaats tien kilometer ten zuidwesti
van Mos ei ska 's in een storm geno
men
Aan de linie van de Proeth is de toe-
et and onveranderd. Ten noorden van
Kolomoa werden bij een korte tegen
beweging door de Oostenrijkers 1400
Russ n gevangen genomen."
Russisch stafhericlit:
„Bij Scliawli hadden Maandag en
Dinsdag afzonderlijke gevechten
plaats aan het front Koertsjani-Ros-
sien.ji-Eiragola.
Rij Eiraga'a namen d© Russen
schijtend© Duitsch© steunpunt-ui.
Daarbij veroverden de Russen macbi-
negawo en en eenig© honderden ge
vangenen1. Een tegenaanval van de
Duitschors ten zuid-oostdn van Ros
si e; ij i sloegen <te Russen af met groo-
le verliezen voor de Duitschers.
Aan dei linkeroever van de Njo
mei vonden slechts kleine sclierrrnit-
Belingon plaats.
Op het front Narew en ten noorden
van de Pilitsa is het kalm. Het ge
vecht op den linkeroever van den bo-
ven-Weïchsel word, evenals over het
geheele front in Galicié, voortgezet
en bereikte Maandag op versciiulen.-
do plaatsen een groote hevigheid.
Bij Opatof moesten sterke colonnes
van de Duitsehers, door do Russen
bestookt, zich 9nel terugtrekken tot
voorbij Iwaniskn, met kracht door do
Russear achtervolgd.
Aan het front Tarnobrzeglu-Rawn-
<Sof -evenals aan do beneden-San hiel
den de Russen do Duitschers ea Oos
tenrijkers met succes terug. Op den
sector JarosloM.ezakhof slaagden diö
Duitschers en Oostenrijkers ei' in
tand te houden op don rechteroever
van de San. Ten zuiden van Jaroslof
houden de Russen do twee oevers van
<ii© rivier bezel. De bescliieting van
Przemysl duurt voorts Op den sec
tor tusclien Pr?©emysl en het groo
te moeras van den Dnjestr sloegen d©
Russen met succes nieuwe hevige aan
vallen van den tegenstander af, die
hier tot eiken prijs succes trachtte te
behalen. Na een hardnekkig geveeld
dreven do Russen op Maandag de
Duitschers uit do loopgraven bij Goe-
sïakof diio zij den vorigen avond aan
do Russen hacCden afgenomen. Bij
Drohobitsje, Stryj en Dolina voeren
d© Duitschers en Oostenrijkers, niet
tegenstaande groote verliezen, steeds
nieuwe strijdkrachten aan om de Rus
sische stellingen aan te vallen.
Op verschillend© plaatsen deden de
Russen tegenaai/vallen die slaagden
en namen honderden gevangenen.
Aan den bovenloop van de Bystrizyca
en bij di steileu Delatjin en Kolomea
Melden de Oostenrijkers, na de tegen
slagen der vorig© dagen, zioh passief.
Aait dit front maakten de Ruseen
nieuwe vorderingen en liet getul van
gevangenen en do hoeveelheid buitge
maakt materiool breiden zich steeds
uit".
Voider deelt men uit 't Russische
hoofdkwartier nog mede:
„Tot dusver durven de Duitschers
nog niet erkennen dat zij op 11 dezer
uit Sehawli werden verdreven. Zij
spreken van aanvallen der Russen ore
Sehawli, dio zouden zijn afgeslagen,
lntu.'schen löbpt de Russische front
linie hierop aanzienlijken afstand te.i
westen van Sehawli. De Duitsche of-
ficiecle communiqué's zeggen, dat ze
slechts twee stukken verloren, in
plaats van d© acht vuurmonden
twee batterijen vormend die aij op
15 cÊoz&r bij den overtocht der Orec-
bissa bij het dorp Oeghiany verloren.
Daarentegen verlioogen deze com-
muniqué's het aantal Russische ge
vangenen tot meer dan het viervoud'.
ïn Gaücie zijn alle tegen de Russi
sche positie ten oosten van Drokobitsj
gerichte Duitsche pogingen tot dus
ver misluk!. In de stad Drokobitsj
lag een er kei regiment Kozakken, dat
voorloopig zich achter de infanterie
terugtrok en daarbij onbetcekenende
verliezen leed. Niettemin durven de
OostenrMiers officieel spraken van
5100 Russische gevangenen, die zij
hier gemaakt hebben".
Verspreid nieuws
van de oorlogsvelden
MEER BRISANTGRANATEN VOOR
T l.NGELSCHE LEGER.
De „Times" valt lord Kitchener hef
tig aan over het tekort aan brisant-
granalen bij 't Engeleche leger.
„Er moet niet langer geredeneerd
worden; tien dagen geleden vielen de
soldaten bij hoopen op de Aubeit-
lioogte, omdat de veldartillerie abso
luut onvoldoendo was voorzien van
bx-isantgranaten. Verzoeken en waar
schuwingen van het front zijn geheel
in den wind geslagen.
Terwijl do Fransohe legerleiding
voortdurend de brisantgranaten voor
dö veldartillerie vermeerderde, ver
wachtte men van de Eugelscli© artille
risten, dat zij hetzelfde zoudon berei
ken met hun granaatkartetsen. En de
hoeveelheid brisantgranaten, die oven-
het Kanaal werd gezonden bleef, en
blijft, gevaarlijk gering. De granaat
kartets is zeer bruikbaar, maar om de
geweldige versterkingen en dekking-ai
van den vijand door te slaan hebben
ze hetzelfde effect al9of men deze met
water besprenkelde.
Het is misschien niet algomoen be
kend, dat voor munitie van het veld
geschut twee soorten projectielen wor
den onderscheiden: nl. de granaat-
kartetsen en brisantgranaat-
Het eerste projectiel is feitelijk be
stemd voor het vuur op ongedekte
doelen. De in de lucht springende gra-
naatkartötj werpt een hagel van klei
ne kogels uit over de gevechtslinies
van den vijand.
Toen de kanonnen voorzien weiden-
van schilden, werd hiertegen in wer
king gebracht een met brisante spring
stof geladen granaat, die ln den aan
slag ontploft en het getroffen voor
werp vaneen scheurt Dit projectiel
is dus het aangewezen middel om
dekkingen deer te slaan.
Een combinatie van belde is 't z.g.
eenhoidspre-jectiel (geconstrueerd
door dan Nederlands Chen, artillerie-
kapiteiu v. Essen). Deze bnsantgra-
naatkartets vereenigt beid© werkin
gen in zioh. bij behoud van een krach
tig© granaatkarletsworking in de
tucht, waarborgt het teven» een vod-
doende werking tegen dekkingen,
daar bij hot springen van het projec
tiel do met brisante springstof gevul
de kop vooruit wordt geworpen".
TROMMELVUUR,
De oorlogscorrespondent van den
Borline^ Lokal-Arezeiger in het wes
ten geeft een beschrijving van het de
moraliserende trommelvuur. Hij liad
het op twaalf kilometer afstand ge
hoord. Ik-t is moeilijk, zegt hij, den
indruk te schilderen, want het is na
tuurlijk niet alleen het geluid', dkt het
hem doet'. Men moet een duidelijke
voorstelling hebben, dat al die duizen
den doffo knallen een ontzaglijke mas
sa door de lucht geslingerd staal be-
teekeneka Men moet een door trom
melvuur omgewoeld terrein gezien
hebben «si. dart onlzettenden indruk,
dien 't maakt, te kunnen begrijpen.
Om een voorstelling van het getuid
te geven, leeft men don naam irom-
iheJvuur bedacht Dit woord geeft ecli-
tai' geon juisten indruk. Do roffelendre
hand moet dichtbij het trommelvel
blijven, kan dus geen krachtige sla
gen geven. Om zich een juist beeld t©
maken, moet men denken aan een
iiooge, houten trap met loopers be-
legd. Daar rollen n.u uren lang cente
naars zware ijzeren kogels onafge
broken ia ontzaggelijke menigte naar
beneden, zwaai- neervallend op iede
re trede. Want dat is het karakteris
tieke, dat ia het roff©!tempo iedere
slag op zich zelf zoo zwaar is. Wie
met menscheii gesproken heeft, die in
zulk vuur hebben gestaan, die het niet
alleen op grooten afstand hebben ge
hooid begrijpt, dat men ondanks al
le verbeeldingskracht zich toch geen
voorstelling er van kan maken. De
meestem vertellen, dat ten slotte al
hun denken en gevoelens tot stilstand
kwamen, dat de schokken zoo lievig
waren, dat de lovmsvoorwaardlm
voor ons organisme oj>hiel<ien. Daar
van beid© zijden „getrommeld" wordt,
k-omt het er op aan, waar de zenuwan
e:i aanvoerders hel bost zijn.
EEN DUITSCHE OORLOGSKRANT.
Ir. het Berliner Tageblatt leest men
oen bcscli rij-ving ran de Liiler Kriega-
zc-itong
in een groot© Fransch© drukkerij
heeft di« redactie zicii geïnstalleerd.
Dagelijks vca-schijnen daar in een op
lag© van 23000 exemplaren de „letzle
Kriegenachrichteu", die naar het
front gaan. En wekelijks voor de
FranscJ:en de „Nouvel-les de la dei--
ndero semairie'V Komt er eon overwin-
ningsbericht, bijvoorbeeld uit d© Kar-
paiUien. dan werkt men met groot-
st/iedsciic-n haast aan een bulletin, dat
een uur later aan alle hoeken van de
straat is aangeslagen. Het lievelings
kind der drukkerij is editor de Kriegs-
zoitung. Als deze 's avonds tussch>jn
zes en zeven uur verschijnt, dan is er
gedrang in do traat van ongeduldige
soldaten. Aan doorkomen is freon den
ken. Dat geschiedt all© drie dagen'.
D© oplage bedraagt tlians 70.000 exem
plaren, die dioor automobielen in pa-
kotten ran 500 stuks over de generaal-
comniando's ran het., leger worden
verdorld
Op de redactietafel komen dagelijks
ontzaggelijke bundels brieven van sol
daten. Dez© wenden zich met al hu a
wensohen en behoeften tot het blad.
De een wil een citlier helibeu. een
tweed© wil wéten wien hij zijn plan
nen voor een. nieuw gebruik van de
bullon-k;uf.ni.en mag voor leggen.
Een anider wenscht een onfeilbaar
middel tegen insecten bekend te ma
ken. Het blad had niet eens de mede
werking ran verslaggevers noodig,
zooveel schilderingen rati gevechten,
stanmiingsbeelden, militaire opstel
len, loopg i-anfvertell ingenweten
schappelijke waarnemingen, gedidi-
ten, teekeaingen. \eldpj-eken, enz.
krugt het ingezonden. Honorarium
krijgt niemand, maar daar voor wordt
het blad ook aan het geheel?..leger
toegezonden. Het vijftigste
dat den I8en Mei verschijnen zal.
wordt een jubileurnsnummer.
Reeds acht dagen Is men bezig met
het drukken van een kunstbijvoegsel
in twee kleuren.
AAN HET BELGISCHE FRONT.
Een der „Alp. Handelsblad"-berlcht-
gevers schrijft
Het ging er in de laatste dagen ge
weldig toe aan 'het Belgische front,
vooral rondom Dlxnmiden en aan de
Steenstraat die een gehucht is.
Ook daar gebruikten de Duitschers
hun verstikkende gassen, en wat men
van te lijden had vernam ik van
een Belgischen officier. De geur van
den gelen damp doordringt alles, en
blijft bij, nog lang nadat de gassvol-
ken opgetrokken zijn. De kleeren zijn
er van doordrongen, h£t brood en de
boter smaken er naar, en er blijft
maar één afleidingsmiddel over te
rooken zooveel men kan.
Zijn er ook al vele Belgisch© strij
ders en niet minder burgers, die
achter de strijdlLnie gebleven waren,
door gevallen, onder afschuwelijk lij
den, h'-t aanwenden van die strijd-
method© heeft den Belgen „la rage au
coeur" gegeven. 7e waren haast niet
le weerhouden door hun officieren.
Toen hun giftwolken opgetrokken
waren en de Duitsche officieren dach
ten. dat de Belgen hun jxeitie zou
den ontruimd hebben, kwamen de
Duitschers opzetten. Op de Steen
straat trokken, zij ki gesloten gelede
ren van zes man per rij vooruit. Ze
werden ontvangen met het vuur der
Belgische geweren en mitrailleuse»,
't Was een afschuwelijke slachting.
Bij rijen stortten zij neer. Nadat «ij
geweken waren, zijn wij de gewon
den gaan ojizoeken. Ik zag een loop
graaf, die men even aangelegd had
on één plaats lagen 31 man in stuk
kon gescheurd door ©en obus van de
Fransche vijf-en-zeventiger. De ge
vallenen bij I.izerne en op d© Stcen-
eiraat behoorden tea de 209e en 2J0e
Pruisische infanterie-regimenten, in
garnizoen te Stettin. Ik zag het aan
de merkteekens op hun kleedüigstuk
ken. Het waren jongelingen van 17
jaar, vrijwilligers.
Aan de Belgische zijde waakte op
dat gedeelte van het front het 3de en
4de bataljon van het 2de regiment ca-
rabiniers. Vier dagen achtereen bie
ren dezelfde mannen in den strijd ge
wikkeld. „Het hoeft er gestoven",
schrijft er een, „het was een hel van
vuur. Vreeselijk en bedwelmend te
vens. In den nacht van 25 tot 26
maakten de Duitschers weer gebruik
hun 6tikgassen. Naar mijn ba
taljon kwam cr niet te veel heen.
Maai- wo hadden er toch geweldig
van te lijden we weenden i k ver
tel het eerlijk we weenden uit
vrees en spijt om aldus te moeten
sterven. Ons ander regiment had er
verschrikkelijk van te lijden. Toch
hielden wij stand. En hoe wij dddrop
de aanrukkende Duitschers op een
looden en stalen tractatie ontvingen,
hoef ik u niet t© vertellen. Aan onze
rechterzijde waren de grenadiers be
wonderenswaardig. Hun woedo was
zóó hoog gestegen, dat zij geen dek
king meer zochten en hun mitrailleu
ses boven op de loopgraven plaatsten,
om des te beter te kunnen schieten.
Zij riohtten een geweldige slaohting
aan onder de Duitschers, die de ver
laten Fransche loopgraven wilden
bezetten."
Al zeggen de officiéele mcdedeelin-
gen, dat er niets bijzonders te zeggen
valt over de „overige deelen van het
front", daarom moet men zich toch
niet gaan mbeelden, dat op die an
dere deelen d© soldaten een leventje
hebben als in een mobilisatietijd. Er
wordt dag en nacht gewaakt, en dag
en nacht geschoten. Dit wordt duide
lijk en met wat humor gezegd door
een jong Belgisch officier, die bij het
verwoeste Pervyee ligt. „Eiken
avond", vertelt, hij, la-ij gen wij onze
serenade. Het is of de dirigeerstok
van een ongezien orkestmeester d©
maat slaat tot middernacht. En het
gaat los met alle kopers te gelijk,
alle tonen warrelen in een weesten
heksendans dooreen. Wanneer dan,
als afgemat, de kanonnen, de mitrail-
leusen en de geweren allengerhand
stilvallen, zien wij epookachüge ge
stalten verschijnen. Zij sluipen uit de
tegenover liggende loopgraven, hon
derd meter vóór ons, en schijnen weg
te vloeien tusschen het struikgewas
en de waterplassen. Maar wij keunen
ook het terrein en hebben katten-
oogen gekregen tijdens dit soort van
natuurleven. I-aat het maar donker
zijn, wij lachen Ln de vuist met die
geheim2iiuiig-doenerij der aanvallers.
We laten ze naderen, dichtbij komen.
Het is de pianissimo van de sympho
nic. Dan brandt het salvo los, en een
verwoed scherzo Yangt aan. De violen
der machinegeweren ruischen op en
neer, scherpe geweerschoten knallen
door elkaar, de gestalten strompelen,
wenden, vluchten, do baoaen der ka
nonnen mengen hun zware bonken
ertuaechen, het rijs*, het stijgt een
kort© poos maar. en het is of de
orkestmeester zijn dirigeerstok heeft
neergelegd.
Het concert Is uit. Men heeft zioh
niet de moeite getroosten om naar
huls te gaan. Men legt zich neer. En
slaapt."
Op die wijze ging het de laatste
maand tusschen Lonibaerdzijdc- en
Lizerne. Als de communiqué's het de
moeite waard achten daarover iet©
me© te deelen, dan heet bet artille-
riegevechtên, en do rustige burgers
zijn in hun verbeelding en geweten
bijna zoozeer verstompt, dat zij zich
niet meer voorstellen kunnen of
illen wat daar aan het front wer
kelijk gel>eu rt.
Voor één soort van menschen Is
hot gelukkig, dat de gruwelijkheid
van wat aldaar voorvalt de gevoel-
horens van het gemoed wat ingetrok
ken en verlamd heeft. Voor de strij
ders zelf. Zij móéten het, nu ©ehmaal
doen. En het is best, dat ze 't niet al
le zwaar opnemen, anders wa© zulk
een leven om er krankzinnig van te
worden.
Ik ben nu toch eenmaal aan het
aanhalen van eohla ten brieven, en
het volgende kan ©r nog wel bij om
aan te loonei":met welk licht hart óe
Belgisch© soldaten in den vrijheids
oorlog voor hun land meedoen. Het
is het 9lot van een brief van eer. Jon
gen jager te voet. vroeger in ihet bur
gerlijk leven student, en nu vrijwilli
ger „Het is prachtig weer. De zon
ligt in sohilfers verbrokkeld boven
het meer van het Vlaamscli© vlakland.
Ik vermaak mij best. Wij liggen in de
eerste linieen ik heb nog den lijd
om te lezen en le schrijven, in af
wachting van iets beters. Iedereen is
hier tevreden het gaat best. Alle
nachten worden wij aangevallen. Vo
rigen nacht nog ontvingen «wij, als
remedie tegen de verkoudheid, 128
obnosen, geen enkel meer, geen enkel
minder. Ik heb ze geteld op een stukje
papier, zooals men de gewonnen par
tijtjes van hot kaartspel telt. Toch
i enkel gewonde. Vallen ze aan,
dan schiet ik mijn zware zakje kogels
weg. En de aanval wordt opgevou
wen. Wat een weelde-leven in de volle
natuur. Salve 1"
DE 42 c.M -HOUWITSERS.
D© oorlogscorrespondent van de
„Vossische ZeHung" In Oostenrijk
goc-f! de volgende bopchrij ving v&n
den nieuwen 42 c.M.-houwitser
Voor het transport wordt een trein
gebruikt, die alle benoodigdheden
meeneemt, het fundament, de draai
schijf, het pantser, do kraan en de
ammunitie, Men hoeft twee dagen
i'codig om het kanon op te stellen.
Togen vliegers rnoot het u'terst zorg
vuldig gemaskeerd worden. Eens
werd de houwitser door een vlieger
ontdekt. Onmiddellijk werden rails
aangelegd en op dose wijze 's nachts
het geheel© toestel zijwaarts ln bet
bosch geechoven Dit was een buiten-
gewon t prestatie bij het gewicht van
het geschut. Er kan zeer snel moe ge
vuurd worden. Voor een schot is niet
mesr dan twee minuten noodig. De
projectielen hebben driemaal het ge
wicht van die der S0 5 c M.-mortus
r©n. Zij zijn zoo groot als een ge
woon soldaat. -liet fundament van den
houwitser is bijna twee meter diep.
Daarop ligt een krans met reusachti
ge kogels, waarop het affuit draait.
En daarop ligt dan de geweldig© loop.
Een beweegbar© bokkraan die ovir
rails loopt, doei dienst bij het opstel
len van hot geheele toesK l Het af
schieten vindt plaats door een touw.
Hc-i is dsn artilleristen verboden
daaihij omhoog 1e kijken, omdat het
lange sterk lichtend© mondingsvuur
he>ig verblindt.
I» den nacht van het Russische
nieuwjaar heb ik ©en schot op Tar
now zien afvuren. Seconden lang was
liet breed© dal verlicht door de vuur
straal. De knal van het schot is 2©or
diep en daarom voor menschep niet
onaangenaam. Op «lood materiaal oe
fent de luchtdruk echter een vernie
lende uitwerking uit. Een zestig meter
van het kanon afstaande ammunijlê-
wagen werd hevig beschadigd. Abe
wanden ervan ingedrukt en gekraakt.
Ken vaderlandslievende
plechtigheid In Engeland
Reuter seint uit Londen
In de Guildhall had een vader
landslievende plechtigheid plaats tc-r
eere van het Rijk. Do bijeenkomst
was belegd om dank te brengen aan
de dominions en Indische protectora
ten voor hun onovertroffen diensten,
in dezen oorlog bewezen.
D© zaal was stampvol. Do Lord
Mayor en d© magistraten m gala ge
kleed. kwamen burn en Sn het gevolg
van de ministeries, hoog© comm
rissen en ambassadeurs.
Nadat het io'kf>:ied was gezongen,
opende do Lord Mayor d. plechtig
heid en wee© op net schitterend©
werk. dat roods d<-or het Rijk to: stand
was gebracht.
Daarop kwam minister Asquïth aan
het woord. Terwijl Lor.der. bijna hef
gedonder van het geechut kan hoe
ren. aIduo de oeTsfe-ministcr. zijn de
dominions v©r verwijderd, <n behoe
ven weinig vrees te koesteren voor een
hivafiie. Waarom, zoo vroeg de pre
mier, doen zij niettemin zoovc-el wxir
het moederland ©ri foonon zij zulk 'vn
groote mate van mildheid, toewijding
en bereidwilligheid, om te deo'en in
de moeilijkheden, zoIfe in i. t gezicht
vau der. dood? De verklaring hiervan
ken riet gezocht worden in 'enige
overweging van eigenbelang .Mr ar di
reden is, dat wij nu eon 2.» r mo--si ij
ken lijd doormaken. Thai.- plukken
wij ile vruchten van een wijze en vér
ziende imperiale politiek. Toejui
chingen.) Sinds lang reeds hebben wij
het ouderwet-sche dwaalbegrip losge
laten, dat koloniale autonomie on-
vcreenigbaar is met imperiale ron-
heid.
Hol streven van onze taalkunde,
zoowel hier ais u de koloniën, is,
wat betreft do betrekkingen tusschen
moederland en koloniën, sinds jaren
or op gericht geweest om ln toene
mende mate werkzaam ie zijn in de
richBng van samenwerking en een
heid.
Niet aüee», dat de Dominions lie
ver zouden ondergaan, dan hun trouw
aan Engeland verwisselen voor deze
of gene oouvoroiniteit (toejuichingen)
maar zij en wij zijn one bewust ge
worden loden te «ijn van een gomcon-
ecliap, die over de geheel© wereld de
zelfde vlag hoog houdt van dezelfde
beginselen van vrijheid en recht.
Men heeft gezegd, vervolgde Ao-
quith, dat de dominions niet voor ons
vechten, maar dat zij strijden voor
hun ©lgen tdea'-en. Ik acht du volko
men ju'at.
Du vijand heeft we.mg geweten,
toen hij moedwillig dei. oorlog begon,
welke krachten hij ontketende op al'e
punten der aarde, waar Engelsen
wordt gesproken, en waar de tradi
ties van one rae door de bevolking
zijn overg©nomeu. D© vijand heeft
voortdurend allo goddelijk© en men-
echelijkc wetten verkracht Maar hij
heeft a'lo machten ©n invloeden van
eerlijke lieden tegen zich in het har-
U8S gejaagd.. Wij hebben krachtige
boi dgenooten, niet minder machtig
omdat zij voor het menechelijk oog
onzichtbaar zijn en daartoe behoort
het onoverwinnelijke mensche'.ijk© ge
voel voor recht. Langdurig© toejui
chingen
Bonar Law verklaarde, dat het
Britsche rijk. hi alle opzichten een te
genstelling is van hetgeen, waarvoor
het IDulteche militarism e opkomt.
Spreker geloofde niet, dat de vijand
weet wat Indiè heeft gedaan. Ik go-
loof, dat wij als natie meer reden
hebben om trotscli te zijn op d© spon
tane geestdrift van de Ind'sche vor
eten en hc-t Indische volk dan op de
verovering van Indië. Wij zouden sr
nooit aan gedacht hebben de domini
ons te dwingen hulp te verleen a
maar zij hebben uil eigen aandrang
hun hulp aangeboden even gal en
mi'd a'e de Britten in Engeland.
De minister-crisis in
Engeland.
't A!g. Handelsblad schrijf;:
„Zeer onverwachts kwam het be
richt omtrent do plannen in Enge
land tot vorming van .een coalitieka
binet, tot instelling van een waarlijk
national© regeering, die gedurende
den oorlog de leiding van zaken /.ou
aanvaarden. Niet onverwachts, om
dat er al niet reeds lang stommen
waren opgegaan oni tot zulk een re
geering te komen, maar onverwachts
omdat er te voren niets was geble
ken van d© voornemens der regeo-
riug om tegemoet te komen aan de
verlangens van hen, die reeds dade
lijk bij het uitbreken van den oorlog
op de vormhig eener coalitic-rCKC-©-
nng hadden aangedrongen. Dit denk
beeld werd toen echter door de »o-
gec-ring niet aanvaard liet liberal©
kabinet besloot alleen de leiding van
zaken in handen te houden. Ook in
Engeland weken do national© geschil
len terug voor hot nationale gevaar,
en de oppositie, vóór den oorlog in
feilen partijstrijd met het libera ie
bewind, gaf haar eerlijken sloun aan
all© maatregelen, die de eerst zoo gc-
hat# regeering in het belang van het
land noodig achtte. De regeering van
haar kant liet natuurlijk ook allo
partijjxditieik rueten: trouwens allo
politiek raakte op den achtergrond,
het ging nu alleen oni maatregele-:i
Feuilleton
Uit het Enge'sch van
WALTER BES A NT.
103)
Het is een lief bootje, zeidc Ef-
fie. Het dobbert zoo lekker met den
wind mede.
Zij varen langs Green Island, zei
Annorel. Dat is vreemd. Als het
bootje riaar Bi-yer of Tresco ging, zou
den zii Green Island laten liggen. I>k
grIooi heusoh dat het naar Samson
vaart. Zou ons een pakje gebracht
worden? Laten wij naar het strand
loepen. Effiei Wij kunnen daar nog
juist bijtijds zijn.
Zij 'iepen naar den heuvel. Juist
toe:, dc schipper het zei! streek en het
boot;© op het vaste witte ^and werd
gemoerd, kwamen de me'sjes aanloo-
pcn. Do boot bracht echter geen
pakje
01 riep Eff'e, het is Roland Leel
Ih.t was indorduad niemand and,-rs
dan de jong© man, over wien zij ge-
epreken hadden. Armor&l werd vuur
roof. Toen kwam zij w.'der tot ï'ch-
z©lv© en trad mar voren, terwijl Ro-
lar.d uit het bootje op het zand stapte.1
Welkom te Samson! zeïde zij,
hem met hare oude vrijmoedigheid de
haud gevende. Wij hadden verwacht
dat gij komen aoudt, maar wij wieten
niet wanneer.
Mag tk blijven? mompelde hij,
hare hand vattend© en haar ln het
geiaat ziende.
Dot weet gij wel, antwoordde zij.
Hij nam zijn valies op den schou
der.
Er zijn hier, vermoed ik >gc©n
nieuwe wegen gemaakt, zeide hij. Zal
ik de dames voorgaan? Hoe goed her
inner ik inïj den vwg over den heu
vel. Samson is weinig veranderd, se
dert ik hier het laatst geweest ben.
Hij ging haar voor, lachend ©n
schertsend, alsof zijn bezoek verwacht
was en alsof 'het iets was dat vanzelf
■sprak, dat hij daar met de beido
metsjos op .het. strand liep. Doch Ef-
fie, oio den scherpen bMk had van
oen dichteres, zag dat Roland voort
durend op zijd© koek, om het g©laat
vau Armorel in het oog te houden.
Kijk. Dorcas, riep Armorei, toen
zij bij het huis kwamen. Kijk, Ches
sen hier is mijnheer Roland Lee.
Gij zijl mijnheer Roland Lee toch niet
vergeten? Hij komt bij ons logeere».
D© oude dienstmaagden traden te
voorschijn ©n reikten hem hartelijk
de hand. Mijnheer Lee vergeten? Wel,
h'j was de een'ge jonge man «li© ooit
te Holy Farm gezien was. sedert do
broeders van Armorei verdronken
waren als slachtoffers ran dc wraak
over die verwensoht© robijnen.
Gij krijgt uw© oude kamer, zeUle
Dorcas
Chcssun zal uw bod opmaken
©n vuur in den 'haard doen. Gij zijt
niet voeL veranderd, mijnheer Lee.
AMecn is uw baard wat langer ge
worden cn zijt gij ic-ts gezet tc-r. Maar
veranderd niet. Zijt gij nog niet ge
trouwd?
Neen, nog niet, Dorcas.
Annorel is nu ook een heel© da
me geworden. Toen gij van hier weg-
gingt. was zij niet veel meer dan een
k'nd. Ik zeg dat zij er op vooruitge
gaan is. maar misschien zoudt u haaT
liever a's kind teruggezien hebben?
Neen, zeker niet, acid© Roland.
Alles was als vroeger. Er werden
volstrekt geen complimenten om dc-n
teruggekomen ouden vriend ge
maakt Het was half drie. llij had se
dert hot ontbijt niets te eten gehad en
wanneer men drie uren op zc-o ge
weest is, wordt men natuurlijk hon
gerig. Chossun had d© tafel gedekt en
het koude vleeech opgezet. Er werd
ook een flesch met zuur voor den dag
gehaaid doch een paar noten m het
«uur is geen fijn gerecht. Do jong©
man was dood©!ijk verliefdhij was
over dt zee hierheen gekomen om
zijn liefde t© verklaren niettemin at
hij met smaak, een bord met vleosch
en ingelegde noten en dronk hij een
paar glazen schuimend bier. En Ar
morei zette zich tegenover hem en
praatte met hem over de rets en over
zijn atelier en vroeg hem of hij 't nu
gemeubeld had. En hij lachte en Ar
morei lachte waarom zouden zij
niet? Zij waren beiden innig geluk
kig. Effie, echter, begreep met boe
Annorel, wier hart zoo vol was, wier
ziel zoo overvloeide ran liefde, zoo
vroohjfc kon lachen en «oo luchthar
tig kon praten.
Na het tweede ontbijt, dat te Sam
son het middagmaal was, etend Ro
land op en keek naar buiten. Armorei
stond naast hem.
Ik herinner mij dat ik hier op
zekeren morgen, vijf jaren geleden,
ook gestaan heb. Sedert is er heo! wat
gebeurd.
Ja, heel wat. Wij zijn ouder go-
worden en hebben meer wereld
kennis opgedaan.
Wij zijn eteiker geworden. Ar
morei, hunne oogen ontmoetten
elkander anders zou ik niet Ider
zijn. Het was heel natuurlijk dat Ar
morei haar mantel omdeed en haar
hoed opzette en dat zij samen uitgin
gen. Effie zette zich bij het raam en
koesterde zich in den zonneschijn,
ronder een oog in het op baar schoot
liggende boek te slaan. Armorei had
d m man dien zij liefhad teruggekre
gen. Zij beminden elkander. De be
spiegeling der liefde is zoo hemelsch.
dat Effie daaruit ineer genot putte
dan uit de woorden van wijshc-id <Üo
in haar boek stenden. De liefde
een held© als die van Armorei en
Roland zou noott haar deel wor
den; dus kon zij vrijelijk over de lief-
do van anderen mijmeren. Evenwel,
zij heeft Ihai'e vergoeding; zij zal
wat anderen voelen, in hare gedichten
teruggeven. Bemind te worden is voor
een vrourw het grootste geluk, maar
vrouwen als Effie hebben voor het
genres daarvan hare vertroosting
Zij keek op en zog Dorcas bij de
deur staan.
Zij zijn in het bootje samen gaan
varen, zeKie dc-ze. Toen ik hem ever
den heuvel zag komen, ze4de ik tot
Ch©esux«„hij te teruggekeerd Hij
komt eindelijk Annorel halen." Ik
wist wel dat hij dat doen zou. En nu
zijn «ij samen gaan roeien, om ge
heel alleen te rijn. Ie (hij haar waard,
juffrouw Effie? Ie hij mijn meisje
waard?
Als hij dit niet is, ra', zij hem ba
rer waard maken. Doch niemand is
goed genoeg voor Annorel. Denkt gij
het werkelijk, Dorcas.
Ik weel het roker. Ik zag het licht
der liefde in zijn ooger. en in de hare.
F< ken hel kind. Zes jaren geleden
had zij hem reeds llof. Zij is zoo vast
a's een kompas. Zij kan nooit vér
anderen. Wanneer zij eens iemand
'liefheeft, zal zij hom voor eeuwig be-
nvipnem. Zij heeft altijd aan hem ge
dacht. Waarom is zij weggegaan en
heeft zij ons vijf jaren lang verlaten'
Omdat zij zooveel wilde lecren. toi<!:. t
zij geschikt voor hem was Alsof er
hom tets aan gelegen zou zijn hoe
veel zij wist, indien hij haar liefhad
Jlet was het echoone, lieve meisje
dat hij zou liefhebben, met haar loe
der hart on hare lieve stem en hare
standvastigheid. Maar dat wist zij
niet
Maar, Dorcas, misschien. men
kan ntef weten mor. kan zich ver
gissen.
Gij kunt u vergissen, juffrouw
Effie. Maar »k ben vijf-ec-rejftig jaren
getrouwd geweest. Ken vrouw, zoo
oud a's 4r, vergist -rech niet. ik heb.
het licht der liefde in zijne oogen g- -
2)ien en in de hare. En :k ken mijn
meisje, dat ik grootgebracht en ver
zorgd heb, sedert de wreedc roe haar.
vader, hare moeder e>n hare broeders
hoeft verzwolgen. Neen, juffrouw
Effie, ik we©t het maar el 1© goed.
Het is geen gewoonte, zelfs op Sam
son. om "in December in een open
bootje te gaan roeien, hoewel de win
ter daar geen vorst of sneeuw brengt.
Doch dei© twee jongelieden stapt-n
in de boot, alsof dl: iet© was dat vin-
zelf sprak Roland mi'." de rienn-u
Arir.orel zat aan het stuur. Dé
vloed kwam op en de wind woei u
het zuid-oostcii. Toen zij Green Ire
land voorbij waren, heoscli Rola: i
het zeil.
(Wordt vervolgd.]
