De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD. HAARLERfl'S
do rook naar don jachten hemel
stijgt; hot is het graf uwer vaderen
en de wieg van uwe kinderen.
Wat gij verdedigt is: do steden met
liunne monumenten, kerken kathe
dralen. hoogescholen, kloosters, pa
leizen en de'muren, bescheiden of
prachtig, waartusschen handel, nij
verheid, wetenschap, kunst en alles
wat hot leven prachtig maakt, be
schutting vindt.
Wat gij verded'gt te: tien eeuwen
geschiedenis, de lange en moeilijke
vorming van het Rijk. die zooveel
tranen en zooveel bloed heeft ge
kost. Het is de oude roem van de
Üeur-doJys", de oriflamme van St.
Denis, die prijkte op de banieren van
de commune te Bouvines: de ede'e
siandaard van Patay en Formigay;
de kleuren van Locroy en Fontenoy,
van FleuruB. Arcole, Zurich. Maren-
go, do machtige adelaars van Aus-
U-rÜtz, Eylau, Wagram. de gewonde
adelaars maar die in ons hart nog
dierbaarder zijn van Champaubert
en Montmirail. Wat gij verdedigt ie
ons zedelijk erfdeel, onze gebruiken,
onze wetten, onze godsdiensten, en
onze tradities; het is het werk van on
ze beeldhouwers, onze bouwmeesters,
onze schilders, onze plaatsnijders,
onze handwerkslieden en onze we
vers. het zijn de liederen van onze
toondichters, onze zoete moedertaal
die acht eeuwen lang niet opgehou
den heeft te vloeien van de hppen
onzer dichters, onze redenaars, onze
uesch ie dsch rijvers en onze denkens.
Wat gii verdedigt, is de genius van
Frankrijk, die de wereld heeft ver
licht en den volkeren de vrijheid
heeft gebracht; het is de edelmoedige
geest die Bastille heeft vernield
Wat gij verdedigt, te zamëii met
de Belgen, de Engelschan. de Rui
sen, de Italianen, de Serviërs, is
nkt alleen Frankrijk, maar Europa
dat onophoudelijk verontrust en be
dreigd wordt door do alles-verslin-
dende eerzucht van DuitschlancL
Ilcr vaderland en do vrijheiddier
bare kinderen van Frankrijk, dat zijn
de gewijde schatten, d'e aan uw wa-
jxnen zijn toevertrouwd. Daarvoor
verdraagt gij zonder k'acht, ver
moeienis en voortdurend gevaar.
Daarom zult gij overwinnen.
Er gij vrouwen, kinderen, grijs
aards bestrooit de wegen van Frank
rijk met bladeren en bloemen; onze
soldaten zullen ais overwinnaars te-
te rugkeeren."
Uit Duitsohiand
NA EEN JAAR OORLOG.
De „Mfinchener Neueste Nach-
richten" stelt voor, den verjaardag
van het begin van den oorlog, in
Duitschland daardoor te vieren,, dat
iedereen dien dag een gave stort, het
zij ten bate van het leger, hetzij voor
het Roode Kruis, ondersteunings
fondsen, enz. Het blad rekent er op,
dat er minstens zestig milltoen Mark
kan worden opgebracht.
Uit Engeland,
UITBREIDING VAN LLO\D C.LOR-
CHS WERKKRING.
Volgens ilo „Times" heeft de ver
klaring door minister Lloyd George
in hot Lagerhuis afgelegd, itet hij
ton overeenkomst heeft aangegaan
met de ministers van oorlog en van
marine, ton gevolge waarvan zijn
werkkring belangnik wordt uitge
breid, zeer groot© nieuwsgierigheid
'orwekt. Men gelooft, dat 'lij zich zul
bozig houden met het bureau van uit
vindingen.
Waarschijnlijk zal hij ook de rege
ling van liet vervoer van munitie op
vJk-h neuten, zoodat hij voran'.woordê-
iijk wordt voor de juojeclielvii van
het ocgenblik af, «lat met de aan
maak wordt begonnen, tot zij in han-
<ï?n van de kanonniers to velde zijn
gekomen.
DE STRIJD IN HET KOLEN-
BEDRIJF IN Z.-WALES.
Renter seint uit Londen
Vrijdag hadden belangrijke onder-
handelingen plaats te Ixmden tue-
17 JUL! 1915
echon verifgenwoordigors van de ro-
georing. de mijneigenaren en de
arbeiders, teneinde een spoedige re
geling van de gerezen moellijkhedeui
te verkriigen.
Uit Zuid-Afrika.
GENERAAL BOTHA'S OVERWIN
NING.
Zo«*ls w ij reeds mededeelden, lu-eff
een lid var. liet Lagerhuis den minis
ter van koloniën de vraag gesteld, ot
hij overwegen wilde, voortaan Bo
tha s naam u« verbinden aan dier*
van het door hom veiov erde gehkd.
Bonar Law antwoordde nierop, caB
in «le geschiedenis Botha's naam wel
altijd u. verband met dit gebied zal
worden genoemd, muar dat hij bo
vendien het voorstel vun den vngoö
in overweging zou nomen.
BOTHA NAAR 'T EliROPEE3i.il
STRIJDTOONEKL?
We lozen in 't Ale. Handelsblad'
De „Mam h Guardian meldt, dut
Lord Kitchener, in een tetogra.'ii aim
Botha. om. liem geluk te wenschei»
met den meesterlijk geleiden vedd-
toc.'it, daaraan loevoegdo:
„Wij zullen u en de Zuid Afrikuiien,
dSe overiconu-n om ons bij te staan,
vun hart»? welkom Iheeten
DU schijnt er ut> te doelen, dat 6®-
neraal BoUia met de Zuid-Afrikaa?*-
sclie troepen, waarover reeds vroeger
sprake is geweest, zou overkome/*
nuar Engeland, wellicht om prac
tise! i een bevel aan liet front op zich
te neuieii
Uit den Balkan.
BIJ HE T LNGÊLSaiE LEGER OP
CALL1P0LI.
Routers correapondeiit ;can «ie Dar-
doneltau l«.«richtte uiit Seckbul-B'ibir
den 27en Juni een en ander waaraan
t volgende ontleend is;
Do correspondent schreef dat uu
tw«; maanden tang «i© zon heeft ge
blakerd zonder een wolkje aan de
lucht eat zor.der regen, oolialv© ten
paar tropische billen des avonds. De
Enoel9«Jhen die Jater naar Engeland
zullen terugkeoren, hebben dan meer
zon gezien ita.ii u. die laatste zes zo
mers thuis. De marmen van Fay pte
en Australië laclien met de 'utte.
in..ar heet blijft het en er is een nei
ging iu alle tangen om zooveel mci-
jrelijk zonder jas en boord ie loopen.
De correalxmdent heeft t «j»)k over
de vliegen waarvan er een verwon
derlijk groot aantal op Gallipoli aan
wezig is. liet voedsel ziet er zwart
wen zoodlra liet oj» tafel wordt gezet.
De vliegen vullen cle tenten om schuil
plaatsen met hun idioom gezoem er*
maken de mannen gek die trachten
eon halfuurs-slaspje e doen.
Zij zitten p de paarden en ezels en
oji al den afval van het leger en do
onbegraven deedbu tussciien de linio&l
/ij wekken iemand s morgen» door
op zijn gelaat te loopen eir op zijn voe
ten en vervolgen iemand «Lag en*
nacht.
Op «te wegen stijgen zij in groot®
wolken op van de ongerechtigheden
die daar liggen.
Zij vordul beien het lijden der go-
wonden en verbitteren het humeur
van de herstellenden.
Zelfs «le sterke noordoosterbries, die
uit the zeestraat komt schijnt hen
iidet te kunnen verdrijven.
Jam, is, zooals iedereen weet, een
hoofdbeeümOO*:! van het soldaten-
iiionu er. er bdhoort een bijzonder»
vlotheid en handigheid too om een
stuk beschuit of brood met jam be
smeerd. zou snel naar den mond ie
brengen, «hu er geen vliegen op aan
vallen.
Do corns jontteivt sclirij-ft, dat To:n-
-my Atkiu's overigens uitnemend
wordt voorzien van goed mlscl,
vleesch (bevroren Australisch vleesch)
vorsche groenten, un-u, aardappelen,
vruchtengeleien, rum, thee, suiker,
sigarettentrbak enz. Alles is er rij
kelijk en meer dan men kan opeten.
Er worden or. tel hare brieven ge
schreven en er is een ware postpa
pier- en envelop penncod.
0« vooruitzichten op vrede
De Weensche correspondent van de
„Nieuwe Hotterd. Ct." schrijft.
De „Sonn- und Montogszeitung",
«lie dikwijls mededeelingen van toui-
tenlandsclie zaken krijgt, heeft op de
vraag, hoe lang de oorlog duren zal,
geantwoord, dat die alleen maar ge
wapenderhand beëindigd kan wor
den, en dat zij, die te veel gewicht
hechten aan politieke overwegingen,
verkeerd doen. Dit komt duidelijk
aan liet licht als wij de houding van
Engeland nader bekijken. Toen de
oorlog uitbrak en zooveel afhing van
de houding van liet Vereenigile Ko
ninkrijk. zei sir Edward Grey, dat
het uit economisch gezichtspunt -wei
nig verschil maakte of Engeland aan
den oorlog deelnam, dan wel neu
traal bleef, oandat «le nadeelen vt>or
den Britschen handel en nijverheid,
als men aan den oorlog deelnam,
niet grooter zouden «zijn dan wan
neer men neutraal bleef. Ofschoon
thans in Engeland iedereen wel zal
inzien, dat sir Edward Grey er te
luchtig over heeft gedacht en zich
vergist heeft, omdat dc oorlog voor
Engeland veel schadelijker is, <Lan
men aanvankelijk in Londen ver
moed had. kan dit betere inzicht er
niets aan veranderen, dat Engeland
«len oorlog moet blijven voeren, tot
de beslissing op het 6lagveld is ge
vallen. Want de quaesties, die door
den oorlog naar voren zijn gebracht,
zijn van zoo groot gewicht, dat
compromissen onmogelijk -zijn. Elk
compromis zou een wapenstilstand
zijn. Maar daarvan wil geen der
oorlogvoerenden iets wetenhet zou
slechts een wapenstilstand zijn, en
opnieuw oen toestand van gew-apon-
den vrede in het leven roepen. En
dat wil niemand. Daarom moet ge
vochten wordc-n tot doodbloedens
toe, tot uitputting vun alle krachten.
Evenmin als Engelund, wil Duitsch-
land „ein faulen Frieden", een half
bakken vrede.
De Centralen zijn er van overtuigd
dut zij het ten langen leste toch-zul
len winnen. Zij zijn nog niet opihet
hoogtepunt van hunne militaire en
©economische krachten. Zij rekenen
er daarenboven op, dat door den
nood der tijden nieuwe krachten, die
thans nog sluimeren, wakker zullen
worden. Engeland denkt er precies
zoo over. De Entente is ook van de
overwinning overtuigd, en houdt
zich voor den sterkste. Engeland
lveeft de j>olitieke leiding zijner bond-
genooteu op zich genomen en aan
dezen de verplichting opgeteerd. die
In gemeenzame taal kan worden ver
tolkt met het bekende „samen uit,
Barnen thuis",- hetgeen beteekent,
dat niemand een ufzonderliiken vre
de mag sluiten. Daaruit vo'^t, dat de
ooilog niet vroeger kan eindigen dan
wanneer öf Engeland het wint, en
aan de Centralen den vrede dicteert,
óf het met zijn bondgenooten gesla
gen wordt en dan de vredesvoor
waarden van Duitsohiand en de Mo
narchie moet aannemen. Een ander
alternatief is er niet.
Kitchener heeft gezegd, dat voor
Engeland de oorlog pas in Mei 1915
begon. Daarin heeft bij niet zoo
groot ongelijk gehad, al heeft hij in
andere opzichten erg gebluft. Want
nu do offensieve kracht van Rusland
voor langen tijd gebroken is en van
Italië ook niet veel hulp is te ver
wachten, zal Engeland. dat veel
minder op zijn bondgenooten blijkt
te- kunnen rekenen, dan het gedadht
beeft, den oorlog met eigen middelen
en soldaten moeten voeren. Vandaar
do onvermoeide pogingen, onn de
hulp van de Balkonstaten te krijgen.
In Oostenrijk en Duitschland zegt
men dat Engeland den oorlog had
kunnen verhinderen, als het gewild
nnd, em het thans een veroverings
oorlog voert, waaromtrent al lang
van te voren afspraken gemaakt wa
ren. DuitsOhlaml en zijn bondge
noot moeten verzwakt worden zij
moeten in geval van een nederlaag
grondgebied afstaan en op oecono-
misch en militair gebied worden ge
fnuikt. Vooral de Monarchie en Tur-
kite zullen er aan moeten gelooven.
Een deel van den buit krijgen na
tuurlijk Engeland's bondgenooten,
en daarom zullen zij zóó lang met
den Brit samengaan als die blijft
doorvechten. De hoop op overwin
ning en op verovering van land
hangt voor de Entente heelemaal af
van Engeland's uithoudngsvei mo
gen. Wij weten, dat Rusland in de
eerste plaats Ko no t an t in-o pel ver
langt, verder de Dardanellen en
voor Servië een ha\en. En het voor
deel om een toegang tot de Middel-
landsche Zee to Ju-ij gen is zóó groot,
dat Rusland, trots alle nederlagen,
Engeland trouw zal blijven en geen
aparteu vrede .zal sluiten. Zelfs 'lie
vige revolutionair® bewegingen zou
den daarop van geen üiyloed zijn,
omdat de ontevreden elementen wel
verbeteringen ln de binnenlandsche
toestand»»! wenscihen, maar geen ge
meen© zaak zullen maken met de
vijanden van bun vaderland.
Frankrijk verlangt van de«u oor
log Elizus-Lotharingen voorts wil
het de politieke en militaire kracht
van Duitschland breken en dat rijk
iu een aantal zwakke staten verdoe
len Daarenboven willen Engeland
en Frankrijk oen eindo maken aan
de machtige positie van Duitschland
op het gebie.i van handefl en nujver
heid. Italië krijgt, als de Entente'liet
wint, de Oostenrijksclio provincies
in do Adriatische Zee, de helft van
Tirol en een gdbied ui Klein-Azië.
Het is niet alleen het uitzichit op do
zen oorlogsbuit, -die Italië vastklinkt
aan Engeland, maar ook zeker de
vrees voor bestraffing, die voor Ita-
life volgen zal als de Centralen het
winnen, liet zal daarom moeten blij
ven meedoen. Overziet men duzen
algemeenen toestand, dan begrijpt
men hoe dwaae alle geruchten zijn
over een spoedigen vrede of over het
ujtfipringen van een der leden der
Entente.
liit dit alles blijkt nu, dat deze
oorlog slechts kan eindigen met do
©nkenlenis, dat een van de beide par
tijen de sterkste is en dat ook Enge
land dit enkent. Er zijn er die inee-
nen, dan de zwakke broedere bet op
zullen geven en het ten slotte oeu
tweegevecht zal worden tusschen
Engeland en Duitschland. Dit is
edhter op grond van lx» van genoemde
argumenten zeer onwaarschijnlijk te
achten. Men houdt het "hier nog
eerder voor mogelijk, dat het den
cent ralen mogendheden galuktken
«zal «Le legere van Rusland, Italic en
Frankrijk te verslaan, zoodat Enge
land ten slotte met zijn efigen bloed
uu ui zijn eigen huid het moet uit
vechten. Maar dat ligt nog ver in de
toekomst. Oj> het oogenblik is de
toestand voor de centralen gunstig.
Rusland is verslagen, zijn legers zijn
voor Langen tijd enge*-(.'hikt tot een
offensief en moeten gereorganiseerd
worden. Galicië is op een klein deel
na lieroverd. Daareouegen zijn groo-
te deelen van Polen en Koerland
door Duitschland eu de monarchie
beact. Dit geldt ook van Belgie en
van de 10 departementen in Noord-
Frankrijk. Alle aanvallen om de
Duitschers er uit te jagen zijn mis
lukt. Italië had tot dusver geen suc
ces en de Dardanellen zijn niet ge
forceerd. Maar trots dit alles blijft
ook de Entente vol vertrouwen, en
hoopt ten slotte op de victorie. Zij
zal daajtoe alles in het werk etellen
en dan zal er doorgevochten worden
tot bijv. in Frankrijk of in Tirol een
beslissing is gevallen. Wanneer dit
gebeuren zul, weet niemand. W ij we
ten alleen, dat alle partijen nog
over «roote middelen beschikken eu
daarom aal de oorlog nog lang du
ren.
Verspreid nieuws
van deoorlogsveiden
OP DE VEIlVOUilNC.
In hot Berliner Tageblatt beschrijft
oer: soldaat de vervolging van ile
Russen in Galicië.
Rijden, al maar rijden. Sedert we
ken zijn de zadels mot van de paar
den afgekomen. Sedert weken mar-
clloeren w.ij, dag en nacht. Het is een
gelukje a-1s wij eens drie uur rust
hebben. Goede wegen zijn er niet.
Breoile, over «le velden plalgöreder.
zandwegen voeren van plaats tot
plaats. Zoo gaat het achter de vluch
tend® Russen aan, die hun weg door
brand en verw««estlng kenteekenen.
Op een middag kwamen wij over
de grenzen. De grenspalen waren
omgesmeten. In het bosoh vonden
wij er nog een. Een geelzwarte paa',
met een mooie dubbele ade'aar eroj).
Nu zijn wij in Rusland „Rijd op
die groot©, zwart© rookzuil toe. dat
ie Tomaechow. Achter «le stad rechts
aan den gr ooten weg vindt ge het re
giment", zei mij de kapitein toen hij
mij het rapport over gai. Op «1© vel
den grazen kleine, RuesWhe paa rit
jes. De berghellingen zijn bevestigde
infanteriestell'ngen, die thans verla
ten liggen. Overal langs den weg ste
ken Russische geweren met de bajo
net in den grooid. Ik kom troepjes ge
vangenen tegen. Zijn liet eigenlijk
gevangenen? Geen Duitsche soldaat
!e erbij. De aanvoerder heeft een
briefje bij zich van het regiment
waaraan zij zich overgegeven heb
ben. Men heeft hun «bui weg beschre
ven em nu gaan zij er zelf op af.
Komt men ze tegen «Jan zeggen zij
goedendag, lachen vriendelijk en
vragen om water.
Van Tomaschow staan slechts de
eteenen schoorsteen en van do huizen
Te koop is er niets meer dan melk
en sigaretten.
Achter Tomaschow voert een mo<>'e
breed© hoofdweg naar Rusland. Ein
deloos schijnt de wvg. De infanteris
ten vloeken onnlat zij liever vcclitcn
dar maroheeren. De cavaleristen
vloeken omdat zij niet uit het zadel
komen en de arm© paarden dag en
nacht geen rust hebben Toch laten
zij deai vijand niet los, hij moet loo
pen wat luj kan.
Langs «ien weg ligt een gewonde
Rus „Geef mii toch wat drinken",
ln een oogeirb'ik heeft hij een st.uk
brood, ofsclioor. dat thans zeer
schaansch 's. water en sigaretten.
Nachts rijden wij door een bran
dend donj). De boomen branedn en
do hemel schijnt met roodo vanen be
hangen t© zijn. Een holte booin
spuwt een hoog© fontein van vonken
uit en daaronder eeu goudroode, he
vig bewogen zee, waarover wlammen-
vogels niet ontzaggelijke staarten
vun vonken klapwieken.
De paarden snuiven van anjztst.
Wr echter staan in 'bewondering
over de sprookjespracht van dezen
brand.
'e Nachts komen wij in bivak «Jicht
bij den vijand. Den schildwachten 's
bijzondere oplettendheid ingescherpt.
Wij drenken en voederen onz© paar
den en dan vallen wij in liet gras
zonder «teken. Dadelijk slapen wij.
En den volgenden morgen moeten
wij weer rijden, want de Russen heb
ben zich uit de voeten gemaakt.
FAN *T FRONT DER BELGEN.
Een- oorlogscorrespondent van t
Handelsblad schrij-ft:
„De tocht ging allereerst naar Lat-
tenberg. I>it groote gehucht, in puin
geechoten, ligt nog ten «teele in liet
iuundatiegebted. Hier liggen de Bel-
„laire vriesiruntsverlaging van wa-
„ter is die van eeu oplossing van
„©en grammolecule in 100 gram
„water."
Gelukkig laat «1e heer Birnie, als
breed denkend eclrcikundige, die dus
ook de beweegredenen van anders
denkenden ontleedt, daarop volgen
„Ik begrijp wel, dat- men er toe
„gekomen is door uit ie gaan van
„een éénprocentige waterige oplos-
„sing. Maar lk houd niet van het
„beginsel „tout savoir e'est tout
„imiter"."
Dit kunnen ook mei-scheikundigen
gerecdelijk begrijpen, want alles be
grijpen is alles nabootsen, kan geen
aardige stelregel genoemd worden.
Gelukkig, dat do heer Bi mi© de
oplossing van de moeilijkheid aan de
hand doet en om den drommel niet
een éénprocents waterig©, llij etelt
dan voor, dat we ons voortaan hou
den aan het oorspronkelijke uit
gangspunt en dit bijvoorbeeld op de
volgend© wijze uitdrukken
„Indien de ooncemtrutie van een
„oplossing C is in den gebruvkelljken
„zin, dat de volumeneerrheid der op
lossing C grammoleculen der op-
.geloste stof bevat en de waargeno-
uien verlaging van het vriespunt
„t° is, dan is lim constante,
„wanneer C onbepaald tot nul na-
„deri. Deze constante is de eigcnlij-
„ke mole«rulaire vriesp. vorl."
Tot'zoover het voorstel \an den
heer Birnie, waarmee naar ik wel
zeggen mag, ik mij persoonlijk vol
kanen vereenig. Alleen zou ik willen
vfagen wat denken de onbedorven
kinderzielen, voor wi© de heer B. zoo
bezorgd was, er- over Zouden die
niet liever in Frankens lunchroom
zitten met een taartje?
DAGBLAD
gen, en ze hebben daar een zc*r zwa
re taak. Er gaat geen uur voorbij of
do vijandelijke projectielen maken of
fers. Desniettemin zijn de soldaten
opgewekt. In de loopgraven spelen
zij kaart en lezen. Want lectuur te
hier ui overvloed. Drte maal per
week ontvangen ze den Belgischen
Legerbode. Dit blaadje weet uitmun
ten.! «ten toon voor de jongens te vin-
«ten: naast beschouwingen over den
toestand der lezere bevat t grappen,
die ik hier wieüswaar niet kan citeo-
ren. doch die de soldaten blijkbaar
weten te waardeer©». En ook 'n ru
briek, waar-in wordt vermeld wie bij
whistspelen groot slem maakten.
Ik zug hier ook hoe soldaten van
zeildoek en stokken een handige op
rolbare draagbaar samenstelden. De
stokken zijn hengelstokken en sluiten
met een bus in elkander, en het go-
heel neemt maar weinig plaats ;n.
en weegt nog geen drie küo. Wan
neer de gewonde met draagbaar"op
twee zijwieten wordt getegd, kan hij
zonder al te veel schokken sne.l naar
een vcathoepitaal wonden gebracht,
wanneer auto's ontbreken De uit
vinding was te velde gedaan door
eer eenvoudig so'daat, «lie veel aan
hengelsport deed. Ook nu hengelt en
vischt men nog aan het front D'e
viech komt te pas ate bij sterke be
schieting het toevonrén van levens-
midde'en ondoenlijk ls en sardines
en 'beschuit het menu uitmaken. A's
d© communicatie zoo verbroken te, 's
haast het ergst© dat men dagen en
nachten met d© lijken der makkers
voor zioh 'n de kxypgraven moet lig
gen. Die gevallen doen zich hier nog
al eens voor. „De d'owten zien je dan
klagelijk aan", zei een infante
rist van nog maar 18 jaar. 't Was
ook nog maar een kind, die ais vrij
williger diende.
Op don verderen weg. naar Ave
Capelte, l'et men mij weer eeu merk
waardigheid zó-ii- Aohier een reeks
puin stond liet A'beJt I Theatre. Een
stuk teods. dat als echouwljurg was
Ingericht, itad men aJdui9 gedoopt.
Met decoratieve letters had men et-
den naam van den vorst-soidaat. aan
gegeven. De ruimte kan circa 250 be
zoekers bevatten; ten minst© als ze
niet al t© breed waren, en dicht op
een schoven op do planken-zitplaat
een. De soberheid deed geen afbreuk
aan «le jolijt en het pieizier dat men
liter genoot. Men vroeg mij of ik
some over kleine Vlaamsche stukjes
beschikt© of over voordrachten. Zoo
ja, dan kon ik ze zenden aan «te re
dactie van den I©gei'bod© te La Ha
vre Ais men nu «lus iets van «Ren
aard t© missen heeft, weet men 't
adres."
BRAND IN WEsDAU.
„Nya Dagligt Allehanda" te Stock-
liolm verneemt uit Wisby, «lat een
Zvvee«lsche torpoiojager in den nacht
van Woensdag op Donderdag zag,
dat Windau in brand stond.
UK Frankrijk.
EF.N 'BOODSCHAP AAN DE
FRANSOIIE SOLDATEN'
Ter gelegenheid van den lten Juli,
«ten nationale» feestdag, heeft Ana-
tole France in «te „Petit Parteien"
eer. boodschap aan tl© ..mannen aan
tiet üront gericht van den volgenden
inhoud:
„Waard© soldaten, heldhaftige
hinderen «tes vaderland? vandaoc
is liet uw feest, want het is 't feest
va.i Frankrijk. De 14e Juli van be:
jaar 1915 verrijst in bteed en glorie
Wij vieren dien dag door eer te be
wijzen aan uwe broeders die in on
vergetelijk© gevechten zijn gevatter,
en wij zenden u onz© goede wen-
schen met dezen kreet ute hot d'opst
van on® hart: Leeft! OverwintI
Soldaten van Frankrijk, in dezen
oorlog der volkoren te de zaak, die
gij verdedigt, rechtvaardig en schoon
«•n de grootste inspanning, de groot
st© offers waard
Wat gij verdedigt is uw geboort»^-
grotid. dat glimlaoliende en vrucht
bare 'and. het schoonst© ter wereld;
liet zijn uwe velden en weiden; het
te uw dorpskerk, uw huteje, waaruit'
Het leven stelt je soms. scheikun
dig en schei-onkundig, voor eigen
aardige vraagstukken. Zoo heb ik
onlangs opgemerkt, dat in een ge
meente van bescheiden omvang twee
candidaten voor don gemeenteraad
aanbevolen werden door hen zelf.
Niet op de Limburgsclie manier,
waarbij de candidaat zichzelf bij
eigen onderteckende advertentie be
schikbaar stelt. Maar de aanbevelen
de circulaire werd onderteekend
door de leden van 't bestuur en daar
in zaten ook de candidaten. 't Kwtun
dus om zoo te zeggen van zelf.
Sommige menschen neanen dat
kwalijk, ai] zeggen, dat het in strijd
is met de bescheidenheid. Maar wan
neer die van 1 Januari tot 31 De
cember geregeld word beoefend, dan
liet nooit iemand blijken, dat hij wel
een bestuursfunctie zou willen, dan
zei nooit iemand ja, als hem ge
vraagd werd, of hij er een zou willen
aanvaarden en dan zou er heetema.il
geen gemeenteraad kunnen wezen
en wat zou dat jammer zijn I Dus
wel bescheiden, maar niot al te be
scheiden. Verzet tegen een ver-
eerend aanzoek voor den vorm, maar
niet echt gemeend. Bovendien, kun
nen deae twe© candidaten met recht
zeggen, wanneer wij niet ,van ons
zelf kunnen verklaren, dat wij d©
rechte mannen op de rechte plaatsen
zullen zijn, waax halen we dan
straks de vrijmoedigheid vandaan.
»m op die plaatsen te gaan zitten
Mijn neef Wouter aegt altoosals
ik in een vergadering ben uitgenoo-
digd voor een bestuursfunctie en ja
lieb geregd, stem rk vast en zeker
mijzelf, omdat ik dan mijzelf voor
den besten candidaat houd. Andere
zou ik immers wel gezegd hebben
„neem liever een ander 1"
Maar mijn neef is nu eenmaal zoo
als ieder wel weet een dwarse herr,
zooiets als een harde kwast, die je
tegenkomt in een mooi stuk hout,
oen draadnagel met een kop, waar
je geen houvast aan hebt. Daar kom
>k hem dezen Woensdag tegen en
onmiddellijk spreekt hij mij aan
„Fidelio, ju bent zoo knap. Help
me eenB een beetje voort."
Deze aanhef voorspelt nooit veel
goeds, ik word dus kregelig en zeg
niet al te parlementair
„Wat mot je?"
Ilij doet evenwel, alsof hij het niet
opmerkt en vraagt
„Ben jij een voorstander van den
vrjjen Zaterdagmiddag?"
„Dat hangt er van af', zeg lk.
„Waarvan af
„Van de omstandigheden."
„Welke omstandigheden
„De bestaande omstandigheden."
Hij kijkt me aan. met zoo'n echten
Wouterschen grijns. „Wou jij met
mij wedijveren in slimheid Probeer
dat maar niet!" En daarop eens
klaps „Heb Jo wel eens gehoord,
waar in Engeland eigenlijk die vrije
Zaterdagmiddag vandaan komt
„Nee", antwoord ik bot, hoewel lk
hpt heel goed wist, maar dadelijk
had ik spijt, want hij aelt
„Heel dom van je. Ik zal 't je zeg
gen die vrije Zaterdagmiddag werd
gegeven omdat op Zondag geen
voetbalwedstrijden mochten gehou
den worden en de jongelui van de
kantoren en fabrieken er toch heen
wouen."
„Zoo brom ik.
„Dat is hier niet noodig, zej?t
Wouter. „Hier mag Zondag wel ge
voetbald worden."
„En wat zou dat?" vraag ik.
„Waarom willen de menschen «lan
©en vrijen Zaterdagmiddag
„Waarom, jou afgunstig Bchcpeel?
Jij rentenier, die eiken middag kunt
wandelen en eiken ochtend er bij I
Omdat de menschen wel eens op liur*
gemak naai huis willen gaah, 2lch(
eens wat afpoetsen en dan met moe
der d© vrouw boodschappen doeof
voor den Zondag 1"
„Voor den Zondag, zeg je", her
haalde hij met een grijns.
„Ja- voor den Zondag 1"
,.'t Is maar, weet je, dat de orga
nisatie van kantoor- en handelsbe
dienden actie voert voor ©en vrijei*
Zaterdagmiddag of anderen vrijer*
middag in de week. Begrijp je goed
een anderen vrijen middag tm
de w©ek! 't Is dus, dunkt me, niet
om inkoepen te doen. maar om een
middagje vrijaf."
Juist hield (hij had die wel zier*
aankomen) de trazn bij ons stil. llij
sprong op hét achterbalcon én ter
wijl de wagen voortreed, riep hr|
sarrend
„Duaaag. 't Beste
Ik liad mijn vuist wel tegen hen*
willen ballen, maar wat moet d®
conducteur dan wel van je denken
Dus zei ik, zoo hard als ik voor d»
voorbijgangers durfde
FIDELIO.
(De hoofdredacteur deelt mede. dat
hij op t oogenblik van afdrukken d®
uitdrukking, die Fidelio zei, nog uit
den vorm heeft laten nemen tegen
over zoo'n oude kennis als neef
Wouter kwam zo inderdaad niet te
pas).
Haarlemmer Halletjes
EEN 7 'VIERDAG A V 0 N D -P R A A TJ E
In ©en van de sprookjes van Grimm
(of was het Andersen komt een
arm© eoldaat voor, die 's avonds bij
het vu ir zit en tot zii,n verwonde
ring achtereenvolgens verschillende
doodsbeenderen uit den schoorsteen
riet vallen, welke zich tot een ge
raamte samenvoegen. Zonder de
vergelijking letterlijk ep te vatten
(wat onwelwillend--zou zijn), mag ik
toch wel zeggen, dat op diezelfde
manier ook het verslag van de ge
meente Haarlem tot stand pleegt te
komen. Eerst verschijnen er allerlei
verslagen van do Kamer van Koop
handel. het onderwijs, de licht
fabrieken enzoovoort6, die zich ver-
eenieen tot één geraomik wil
zeggen tr»t één verslag, het vermaar
de gemeenteverslag, dat van Jaar
tot jaar corpulenter wordt.
Overigens ziet het er, waarschijn
lijk om ons niet ann 'l scihrikken te
rsaken, ieder jaar eender uit, gecar-
tonneerd, zwart en wit, degelijk
maar saai. Het verslag van de gas
fabriek heeft mij dan ook aan het
schrikken gebracht, want op het om
slag staanlezer, raap al uw
moed bijeenop dat omslag
dan bereid u op het ergste
voerenfin, het hooge woord
moet er dan maar uit op dat om
slag slaan vier prentjes. Prentjes!
Op ©en officieel verslag van de ge
meente prentjes i En dan ineens vier
tegelijk, 't is wild, t is luchthartig,
biina losbandig! Links bovenaan een
badkuip-geyser, rechts een gasoven,
beneden liniks een gaslantarem,
rechte een gaskachel
Na di-t begin vemvacht »k grootsch©
dingen. Misschien komt er nog wel
eens een cliché tussciien den tekst,
een afbeelding van een nieuwe ma
chine bijvoorbeeld, of een portret of
zooiets ongehoords misschien, theel
misschien, zal het gemeenteverslag
er .nog eene zóó uitzien, dat het pu
bliek het leest Mnar daar we niet
alles op eens moeten verwachten,
stel ik voor. daarmee nog een kwart
eeuw geduld te oefenen, want een
gemeentevei slag is er niet zoozeer
om gelezen te worden, als wel om
dat de gemeentewet aan Burgemees
ter en Wethouders de verplichting
oplegt om het uit te brengen.
Wie niet (begrijpt, dat dit een heel
verschil is. heeft nooit een ambte
naar in zijn familie gehad.
Intussclren is voor de eclrolen van
middelbaar en hooger onderwijs de
zomervacanlie begonnen, hetgeen je
o. a. kon zien aan Frankens lunch
room, waar een heele verzameling
jonge meisjes zaten, die door pa's en
ma's uit vreugde over den geslaag
den overgang op een zoetigheid
weiden getracteerd. Wel hebben de
schapen het noodig, want als ik
mijnheer Birnie uit Rotterdam ge
looven mag (en er bestaat geen en
kele reden om dat niet te doen), dan
wordt er van de jeugd nogal wat
gevergd.
Deze heer schrijft namelijk in het
programma van de vergadering der
Nedcrland6che Chemische Vereeni-
ging, die binnenkort te Haarlem zul
worden gehouden
„Als onderwijzer in de beginselen
„der scheikunde vind ik het zoo
„eigerlijk, waaneer onbedorven kin
derzielen geplaatst worden voor
„een leugen als deze De molecu-
