Chemische WasscheriJ
Ververij
Fijne Witte Wasch
BROUWERSVAART 74-80.
DAMES!
u""1"3 Corset ten.
Mevr. ö.v. d. BRINK,
Allerlei.
KLACHTEN OVER KRIJGSGEVAN
GENEN.
Da „Nord Deutsche Algen): Zeitung'
bevat het volgendte Amerikaansche
bericht over de Lovangemk&mpen te
Saint Naz'iire (Frankrijk).
..De toestanden in dit kamp waren
als in bijna alle tot nog toe bezochte
kampen zeer bevred 1 good. Echter nam
-.k do gelegenheid waar. om ©enige
gebroken ter kennis van het Ministe
rie van Bvitemlandsche Zaken te Pa
rijs te brengen. Mij werd verzekerd,
dut direct maatregelen zouden geno
men worden om dié gebreken to ver
helpon. De veleer.de opgaven zijn van
bot begin van Mei. De torstand kan
intusschen zich cebter verbeterd heb-
ben.
Het gevangenkamp te Saint. Na-
zaïro (dept Laive lnfér. is oen streng
militaire gevangenis, met 400 gevan
genen. allen Duitschers, cn daaron
der velen dio sedert September h-er
zijn. Dit kamp is overvol. Het is mo
gelijk dat die ©vervulling aanleiding
worden kan voor ziekten. De orde is
er slecht. Do gevangenen zijn in oude
fabrieksgebouwen aan het uiteinde
der stad ondergebracht
Do gevangenen beklagen zich over
het werk waurtoé zij worden gedwon
gen. hei laden en uiüa<J?n van de ko
lenschepen, en verklaren dat zij voor
dat werk reeds sedert 3 maanden
niet meer betaald worden. Zeventien
man ondergingen juist straffen. De
meesten hunner hadden geweigerd
oin te werken. Zij waren opgesloten
in een nauwe, slecht geventileerde
kamer, met lage verdieping, in een
ruimte van ongeveer 10 bij 10 voet
grootte.
Kr wordt e oh ter thans een doeltref
fender aanbouw aan. do gevangenis
gemaakt, om nog een honderdtal ge
vangenen, die eiken dog verwacht
worden, op to nemen".
DE TOESTAND VAN KONING
CONSTANTIJN.
Een particuliere, meróedeeling van
't olff bureau uit Athene meld*., dat
de hofartsen den koning onderzoch
ten. Hun boricht zegt, dat de alge
meen© toestand van den Koning zeer
bovredigend if, maar dot zijn narts-
w er king van dien aard is, rlat de Ko
ning voorloopig aan geen inspanning
van politieleen uard mag worden
blootgesteld.
VREDEGERUCHTEN.
't Londonsche blad ..Financial
News" meldt, dot in citykrineen, die
in nauwe aanraking met Duitsche
niouwsbureaux staan, bekend werd
dat Dui1.setiland pogingen doet om
vredesvoorstellen aan do ver-bon doners
to doen toekomen door middel van de
Imerikaanscho Regeering. Dijzandor
heden over die voorstellen zijn niet
bekend, zoodat dit bericht met a'.le
voorzichtigheid geaccepteerd rnuet
worden.
Reuter seint dat bericht en voegt
daaraan toe:
„Wanneer echter Duitschland een
economisch© uitputting aangeeft ais
aanleiding voor hot aanknoopen van
onderhal delingen, zijn deze geruch
ten mogelijk moei de arnstte© oaa-
dacht waard dan andere dergelijke
berichten".
GEEN ZWITSBRSCII GEZANT
SCHAP RIJ DEN PAUS.
De Roroemsche correspondent van
de „Tribune d» Geneve" zegt, dat de!
quaestie van een Zwitsersch gezant
schap bij den Paus niet wordt over
wogen, omdat de Zwksersche regee
ring zulk een gezantschap overtxdig
acht. Het zou iets anders zijn wan
ne r te verwachten was, dat de vrede
iu Europa zal komen ten gevolge van
stappen van het Vaticaan bij de oor-
louvi•erende mogendheden, Maar (kit
wordt in Zwitserland niet geloofd en
evenmin in Italië; Salandim zou ook
meenen. dvit het initiatief eerder van
Zwitserland zelf zal kunnen uitgaan
en ctot de onderhandelingen daar zui
len worden gevoerd.
OVER DU VOORGESCHIEDENIS
VAN DEN OORLOG.
De „Nordd. Allg. Zeitung" 'schrijft
een artikel naar aanleiding van de
reue van den F run se ben president,
goliouden bij de huldiging van Roget
de Lisle. De president had gewezen
op de vrcdelievemtheid van Frank
rijk on betoogd, dat de Franschen,
die overvallen waren, geen schuld
urm dezen oorlog huilden.
De ,,N. A. Z." geeft een geschiod-
kündig overzicht der crisis, van
Duitsch standpunt bezien, en mocat
voldoende gegevens te hebben, om
het betoog van Poincoxé tegen te
spreken.
Op hel Westelijk
Oorlogsveld.
Du itsch stafbeiïcht:
,,0|) Woensdag verloren de Duit
schers bij etm aaiuval tegen Souchez
een gedeelte loopgraaf ten zuiden varn
hot kerkhof.
Herhaalde Fransche pogingen om
don Duitschers de stellingan, die zij
in de Argonne veroverden, weer te
ontnemen, mislukten. De Duitschors
hebben zich in al de-ze posities ge
handhaafd.
De Woensdag en Donderdag ten
westen van de Argonne ondernomen
krachtige Fransche aanvallen mis
lukten tegenover de dappere verdedi
ging door de Noord-Duitsche land
weer die don Franschen in het hand
gemeen bloedige verliezen toebracht
cn 402 gevangenen maakte.
Sedert 20 Juni strijden de Duitsche
troepen in don Argonne en ten Wes
ten daarvan met kleine tussohenpoo-
zen met succes.
Behalve terrein-winst en buitge
maakt oorlogsmateriaal w er don J1G
officieren en 7000 manschappen ge
vangen genomen.
Op het front aan de Argonnen en
ten oosten daarvan hadden levendige
vuurgevechten pis als. Fransche aan
vallen werden afgeslagen.
In de omstreken van Leintrey ©n
ten oosten van Lunéville hadden voor-
ooslengovechten, plaats.
Duitsche vliegers wierpen bommen
op troepen dor geallieerden bi] Gó-
rardruer".
I" r a n s c h communiqué
,,In de 6treek ten ncprden van
Atj-echt poogden de Duitschers Don-
ctordagnacht uit hun loopgraven fe
komen ten zuiden van hot kasteel
CarleuL Zij werden echter onmid
dellijk door het Fransche infanterie-
en artillerievuur teruggedreven.
In de Argonne duurt de strijd met
bommen en granaten voort in den
omtrek van Marie T hért se. Twee
Duitsche aanvallen bij do Haute
Chevauchéo en Boureuilles werden
teruggeslagen. Het Fransche vuur
belette elke poging van de Duitschers
om aan te vallen.
Tusschen Maas en Moezel was
Donderdagnacht hot vuren zeer le
vendig, doch zonder infanterie-aan
vallen.
In bet ravijn van Sonvaux luidden
beschietingen plaats. In het Bois-
d'ALtly werd gevochten met hand
granaten. Ten noorden van Flirey
artillerie- en in fan te riogev achten
In Lotharingen deden de Duit
schers een aanval over een front van
3 kilometer op de stellingen, die zij
verloren hadden bij Leintrey. Tege
lijkertijd had een beschieting plants
van alle Fransche stellingen tus-
schen het bosch van Ghampenoux en
Vozouze.
Op bet verdere front is niets bij
zonders voorgevallen, behalve een
artillerievuur in den soctor von
Quennevière op den rechteroever
van de Aisne, bij Troyon, op de
Maashoogten bij do Tranchée deCa-
lonno en in de Vogezen bij Weissen
bach".
Vanwege de Belgische lega
tie wordt medegedeeld, dat Donder
dag de Duitsche artillerie weinig
krachtig is opgetreden op het geil eel e
front, en dat er geen enkele actie van
de infanterie plaats hatl.
't Wolff-bureau meldt uit Berlijn
..Over hot a-gemeen is het moeilijk
'svijands verliezen in een grooten
slag ©enigszins nauwkeurig op te
geven. Aangezien de Fransche re
geering angstvallig vermijdt zelf de
Fransche verliezen bekend te maken,
is liet van groot belang, deze ten
minste naar schatting vast te stellen.
Na den slag bij Atrecht is van Duit
sche zijde een poging daartoe ge
daan. Daarbij werden o. a mededee-
lingon van FVansche gevangenen,
wier troepen - een hede n aan den strijd
hadden deelgenomen, gebruikt. Vol
gens de ,Gaz. des Ardennes" is het
totaal verlies der Franschen aan
dooden. gewonden en gevangenen iu
den slag bij Atrocht op grond van
deze op alle voorhanden zijnde ge
gevens berustende on nauwkeurige
berekening, als volgt te schallen: het
3e legerkorps 15.000 man het 9e
legerkorps 5000 man het 10e leger
korps 10.000 manhet 17e leger
korps 4300 man het 20e legerkorps
1Ü.5Ö0 man het 21e legerkonps 3000
man het 33e legerkorps l'l.OCO man;
do 48e divisie 6000 man do 53e divi
sie 4000 man de 55o divisie 4500
man, in het geheel 78.300 man."
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
Duitsch stafbericht:
„Ten noorden van PopoUany trek
ken Duitsche troepen over de Witwitau
in oostelijk© richting. Ten zuidwesten
van Kolno en ten zuiden van Pras-
nisz gingen de Duitsohers, na zege-
vieranide gevechten, vooruit.
Op liet zuid-oostel ijk oorlogstooncel
is de toastend der Duitsche troepen
onverouderd".
Oostenrijksch Icgerberichl:
,,De gevechten aan den Dnjestr
duren voorl. De pogingen der Russen
om de op den rechteroever doorge
drongen Ooelenrijiksche troepen door
heftige legen,aanvallen terug te wer
pen, bleven vi*uchtoloos. Do Ooston-
rijkers maakten twaalf officieren en
1300 man krijgsgevangen en verover
den drie mitrailleurs.
Bij de forceering van den Dnjestr-
overgang on in do daarop volgende
gevechten vond het zevende Karin-
thischo regiment infanterie weer ge
legenheid om zioh bijzonder te on
derscheiden.
In de omgeving van Sokal kwam
het eveneens tot hefttgen strijd. Oos
ten rij ksche troepen nanion in storm
verschillend© steunpunten, zoo o. a.
hel Bemerdinerkloostor in de onmid
dellijke nabijheid van Sokal.
Elders is de toestand onveran
derd."
Do „Berliner Lokal Anzeiger" ver
noemt uil Tsjeraowitsj:
„Na oen lange rust liegen Woens
dagmiddag zoowel aan den Dnjestr
als in dr> Noordoostelijke Boekowina
opnieuw een levendige ariilleitostrijd
dio ook nu nog binnen Tsjernowitsj
word gehoofd. Do Russen wijken op
verschillende plaatsen -wider zware
verliezen terug en de Duitsch-Oosien-
rijksche troepen zetten hun nieuwe
offensieve beweging met succes voort.
Onder dekking van de artillerie over
schreden de Duitschers en Oostenrij
kers opnieuw den Dnjestr cn wierpen
do Russen n c-t zware verliezen teru«.
Do aftocht der Russen uit dezo posi
tie is van z.kj grool belang, omdat de
Dnjestr hi err zigzagsgewijze loopt,
het terrein in zijn vele kloven den
Russen gemakkelijk dekking bood, en
moeiiijk to i cmen was. Vele geva* ge
nen vielen daarbij in Duitsche ban
don. Wijl tbuns ook liet u<torste Rus
sische steunpunt in net noordoosten
van de Boekowina door d!it oprukken
gevaar loopt, is sedert Donderdag
ook in dlU gebied de aftocht dor Rus
sen naar Noord-Bessurabic merk
baar".
De „Morning Post" vernoemt uit
Petersburg dut de Duitsche ojvmarsch
naar Warschau' begon op een front-
breedte van 100 mijlen tnsschen don
spoorweg van Mlawti naar Warschau
en de rivier de Pissa, met haar moe
rassen.
Do opmarsch heeft ten dool de ver-
eeniging van dit Duitsche i&gér niet
do legers iu GaÜciÖ diio op ongeveer
180 mijl q(stand opereeren, cn alles
wat dtöaxtusschen is te vernietigen.
Hit Russisch veixSedigingsstelsel in
hei bedoelde terrein omvat een ver
sterkt» stelling van 80 mijloa breedte,
in een richting van Noord naar Zuid.
en 120 mijlen diepte in een richting
van Oos: naar West. Van do forten
bij NovP tïéorgtofsk ïn hel Noorden
tot <te forten van Ivangerod in bet
Zuiden en var. de verst <rkt© lin
aan do Bzoera in liet Westen tot de
forten van Brest Litowsfk in het oos
ten.
Overal zijn de Dnitaohers gedwon
gen om frariiaanvallem to doen en de
Russen maken zidh gereed om de aan
vallers tegen to houden <k>or een serie
van gevechten wélke (to actio van de
Duitschers en Oostenrijkers zooveel
mogelijk moetan vertragen eni hun
macht moeten benadeel en; daarna
trekken zij zooa-eelmogelijk terug naar
van te voren gereed gemaakte stollin
gen, evenals zu doden gedurende hun
terugtocht in Galiciü.
Naar eaT.leiding van dit bericht
mortct de militaire deskundige van t
Alg. Handelsblad op:
„Indien deze inlichtingen van do
„Morning Post" juist zijn heel ver.
tromvenwokkend g'cn zij er niet uil!
dhn zou het Rus^sche p:an moeten
zijn om Warschau en de Weichsol-
stellingen te onln.'iir-en. Dat zou ech
ter eerst noedig zijn. indien het Duit
sche Weichse'r-ieger zich kon vereni
gen met de GaUcisdhe legers, (lie na?
steels den spoorweg Luh'inCholin
mot konden bereiken".
Do militaire meviewerker van de
„Tunes" geloofv niet. dat Duitsche
en Oostenrijkecho legers hun offen
sief op het Oostelijk front spoedig
zullen opgeven. Zij zijn besloten oJ
hun kradbtén te oonegntreereni om de
Russische legers te verslaan' en uit
een te jagen. Al het overige is vr-or-
looptg bijzaak voor hen.
I)o vraag rijst, of zij van pian zijn
goncn-Eual rvaaiofls ZuiiüMijk^ lggurs
aan den Boeg en de Zlota Li pa aon to
vallen en Rusland door deze streek
binnen te rukken met Kief eJs doel.
Er zijn aan deze rivieren d'r'e cd vier
Duitsche legers geconcentreerd, bet
zij om aan te vallen erf om de Zuide
lijke legers in bedwang te houden,
terwijl de aanval rich in het Noorden
ontwikkelt.
De vertraging in den opmarsch der
Duitsohems is te verklaren uit de moei
lijkhedeu. waarmede zij bij de jtro-
vifindoering to kampen Jiolrhen.' .Met
uitzondering van Böhm Krr.iolH, <lie
uit de c-treek van Krakau kwam,
moeten allo Oostenrijkscli-Duitsche
lazers de Karpetbon en den Dnjestr
m-erirekikea, waar ai| bruggen en
spoorwegen vernield vonden. Het is
waarschijnlijk, dat het offensief naar
het Oosten zal werden voortgezet en
dat de spoorweg Brody—Taruopol,
lw,t volgend d-ael zal zijn.
Vi'ij hebben gezien, dat het le-gcr
van aartshertog Jozef, don 7den Juli
gedwongen was terug te trekken naar
de hoogten ten Noorden van Krasnik.
Hior bieef het krachtig stand houden
en d© achten volgende Russen trokken
kort daarop terug naar Óen reclitcr-
of noor-de!ijken oever van de Urze-
dowka. Volgens die „KólniscJie Zei-
tung", bevonden d*> Oostenrijkea-s
zich tegenover t>roeipeu, waarvan oe
aanwezigheid mot vonnood >verd. on
hot blad meent, dat zij bohoorden tot!
e«;n contingent, dat voor de i>ardn-
nellen ï»estemd was. Te Krasnjk is do
aartshertog neet meer deui UI mijl van
don spoorweg verwijderd, en ofschoon
de wegen van de San naar Krasiiik
slecht zijn, is het waarschijnlijk, dal
de mocöhjkJiedian liïj ion aanvoer
over.vormen kunnen worden.
Er is in den laa'-slon ;:jd weinig
gehoerd van de geneitiois WoyracJi
en Macfcensen. De laatste stuurt «p
Cholin aan, maar op zijn rechter
vleugel bezetten do Russen, 'cn Boeg
(óór hem hebben zij de linie Kras-
noslawGrabowiec. Hierdoor is voor
zichtigheid een. gebieder»di; eisc-h voor
hem, tenz j er meuwe troepen komen
oom zijri rechtervleugel to ifekkan. Een
van do Oosten rij !vsch-D u i Lsche legers
uit Galiicië kan voor dit. doei dienon,
tiorwijl voc.1 Wovrsch in geval van
nood over den WeichseJ icon komen,
liet is zeker, dat acJitor net front een
©mgroepeoring van de troepen plaats
heeft, en dat het liervatten van den
opmarsdh hierop wacht.
Het was te verwadhton, dat toen
aartshertog Jozef de streek van lirzo-
dow ruzdcixie, er ook beweging zou
komen ir. do Duitsche legers in Polon,
Oosl-Pruisan en de streek van Fovne.
Hoi bleek echter, dat op Jiot Noorde
lijk deel van het front do Russen van
geen wijken wisten.
Op hei Zuidelijk
Oor ogsteocieel.
Oostenrijksch stafbericht:
„Donderdag was zoowel aan hot
front in het kustgebied als aan de
Karinthische grens verhoogde actio
bij de Italiaansch© artillerie waar te
nemen. Aan de Z. Tiroolsdhe grens
werden eenige Italiaansche batal
jons. die de Oostenrijkscho stellingen
bij Fufredo en aan den straatweg
Schluderbaoh-Peutelstein aanvielen,
met aanzienlijke verliezen terugge
worpen."
Italiaansch stafbericht
„Een Oostenrijksche batterij op
den Rantkofl ton oosten \an Londro
is gedeeltelijk opbruikoafu' gemankt.
Infanteriet roepen, die verkenningen
deden, voortgezet tot den lierg Bei-
kolf en op den bergkam van den
Burgstall aan het bovengedeelte van
liet Sexten-dal, hadden daar ontmoe
tingen met de Oostenrijkers. De uit-
3la« was gunstig voor de Italianen."
Een eaoRomisoüie om-
aingeüns van DuiiechSand
In de Daily Mail deelt Edward
Prince het volgende mede (de verta
ling is van den Lonclensohen corres
pondent (ter N. R. Gt.)-
Edmond, Thery, een Fransch staat-
li ui shoud kundige van Europeosohe
reputatie, diie met den rang van lui
tenant-kolonel aan bot departement
van oorlog belast ia met belangrijke
werkzaamheden heeft mij in kermis
gesteld van voorstellen, die door
Frankrijk waren gedaan tot instol-
hng van een permanente internatio
nale commissie, waarin alle boridge-
nooten gedelegeerden zouden benoe
men ten eind© te komen lot een §>©-
mcenschappelïjke actie om allen in
voer in Duitschland te beletten van
die voortbrengselen welke het kun
nen in staat steHon den oorlog to vor-
lengen. Edmond Thery tog'de don n'tft-
dri-k op den tijd, die daardoor zou,
worden bcsfKiard in de beëindiging"
van den oorlog
Korten tijd getodon had Frankrijk
bij Engeland. Rusland en Italië hot
plan geopperd, dat de bandgenooten
zioh zouden vereenigeai voor het op
knopen van den Roemeenschen
graanoogst van dit jaar Voor het
mogelijk was geweest het besluit te
nemen om tot dezen klaarblijkelijk
wv.nschel ij kiem stap over te gaan,
moest er eerst tijd verioopen me! bot
doen van verschillende slappen. De
Fransche regeering. die de wijehe'-d
van den maatirogol besefte, instrueer
de haar gezant te Londen om do
wsnscbelj'khcid er van onder de aan
dacht to brengen van de Britsohe re-
gccring. Er verliepen ntot minder
dan 10 dagen vóór do gezant de ge
legenheid kroeg, het voorstel bij den
bevoegden minister to bepleiten. De
onderhandelingen met Ital'é en Rus
land brachten vorder uitsiol. En toen
eirdchjk do bondgenooton tot ov
eer. stern mi mg waren gekomen, was
luet te laat en haddon do Duitsohers
den gchoelon oogst reeds opgekocht.
Wat katoen betrett kan de Fran
sche regeer;ng niet 'handelen, zooals
zij zou wiiton, zonder Engelands
toestemming. De poüttok <Re (vo'-
gen& Edmond Thery) wat d'-t betreft
diende te worden gevolgd, is deze:
Mon moet tol de neutrale staten
zeggen: Wij zulten de ©tatisttoloen
vyr. uw katoen-',nvoer gedurende de
laatste drie jaren nemen. H'terdoor
zullen wij komen tot een germdde'd©
voer uw katoen verbruik in vred-^s-
tijd. Wij zullen blijven toestaan dat
d'o ir voor bestendigd wordt doch wij
zulten niet toestaan diat v©le maten
(fie hoeveelheid bij u wordt inge
voerd, zoodat gij het overschot mot.
winst kunt doorzenden naar Duitsch
land. Het kan zijn dat gij in nor-
in lijden oen (teel van uw import
woor uitvoerdet r.aar Duitschland,
en dat moogt go nu blijven doen
Dan zijn er quaesttes nopens don
in\oer van piantaardige oliën; vet
ten oliezaad d-, die a'lle botceko-
nis' hebben voor de fabricage van
exp'osiestoffen,
F.ens en vooral moeten al deze
ernstige quaesties wonden gerogote.
De hoofdpunten van Iwt plan waren
in bogin JuÜ aan de Britse he regee-
rir.g en aan do regieringen van (te
andere mogendheden meegedeeld,
doei. ofschoon van Rusland en Ita'te
gunstige antwoorden waren ontvar.-
gv»n. heeft (ie Britsohe regeering tot
nu toe nog ntot geantwoord.
Hel plan dankt zijn ontstaan aan
ït volgende:
Vóór Italië aan deal oorlog moe-
deed, was dat land een van do voor
naamste hror.rcn van invoer voot
Duitschland. De goederen worden
uit KaJ'ie via Zwitserland naar
Duitschland gezonden. Toen Itahë
zich bij de bondgenooton aansteo,
ontstond het vraagstuk wat nu do
houding van den Jtaüaanscheu han
del moest worden ten opzichte van
hot naburige, neutrale Zwitserland
Italië drong c-rop aan, dat te Parijs
oen bijeenkomst van gedelegeerden
rlcr bondgenooton zou worden ge
houden. om deze quaest'e te ovenve-
gen Italië zond dus gedelegeerden;
,1© Fransche regeering wees vertegen
woordigers aan; en ook Rustend en
Engeland zonden afgevaardigden. De
Britsche godetegeerden waren drie m
getal; er hadden vijf of zes bijeen
komsten pteats in het departement
van buitenJaralsohe zaken te Parijs.
In <i© eerste -woek van Jumi word hot
vraagstuk van Italië's handd met
Zwitserland geregeld; daarop unton
de godolegoorden eenparig op voor-
stél van do Fransche afgevaardigden
don' wensch, dat een pertnancïit
centraal lichaiaim van gedolegeer-
don der mogendheden, en te Parijs
zetelende, zon worden in liet teven
geroepen. Dte permanente raad zou
dan tot taak hébben om voor don
dnur van den oorlog alle zaken van
handel, den oorlog rakende, to be
slissen.
Gambon, de Fra.nschc gezant te
Londen, heeft geroeid, dat de zaak
ju>g in oi.derzoek is. Niet onkel zou
een" dergelijk internationaal liohaam
een ontzaggelijke hoeveelheid corres
pondentie uitsparen over quaesRas
dte enkel betrekking hebben op der.
in- of uitvoer van de bondgenooton,
doch ook zou hot Engeland te een
veel sterker positie brengen, dan liet
thans inneemt, in aue onderhande
lingen, dio misschien met Engeland
zul'en worden geopend ter zake van
don uitvoer van katoen uit de V. St.
naar de neutrale staten.
Binnenland
Engeland en de Neder"
landsche neutraliteit.
De Londensche oorrespondent der
Nieuwe Rotterdamsch© Courant
schrijft.
„liet is bijna twee wéken geledein.
dat minister Churchill zoo vriendelijk
is geweest om mij oen onderhoud toe
te staan. Ik had bij het aanvragen
e«n bijzonder oogmerk gehad, nl. om
van een verantwoordelijk persoon te
vernemen, hoe hij dacbt over het
denkbeeld, dat noen wel hoort oppe
ren em dat in den laatsten tijd in Hol
land opnieuw een paar maal 'is ter
sprake gekomen: dat in geval van een
ovorwinlning der bondgenooton
vredemakers, op do wijze waarop dat
een eeuw geleden placht te geschie
den, een stuk Nederlandsch grond
gebied zouden meenen noodtg te heb
ben om dc Schelde-kwestie als men
van e»en „kwestie" spreken mag op
te lossen. Het is wel waar (en het
spreekt trouwens vanzelf) dat van of-
ftcie-ele zijd© nooit op de mogelijkheid
rlaarvan is gezinspeeld. Men zal zich
INGEZONDEN MEDE PEE LTNCPTN h 30 Cis, por reset.
Grcote Houtstraat
77.
A?2ond«rJflke Afde«!fng
als: Katosnsi daponnes, Biausse. Vesten, enz.
Fabriek:
Telefoon 426-1046.
zelfs herinneren, hoe het Engelscho
[ministerie van hnitenlandsche zaken
j maanden geleden een conservatieif
Engelsch weekblad berispt heeft, dat
n>et stalen gezicht van den afstand
i van Zeeland had gesproken. Toch
i kwam hot mij voor dat het de atmos
feer zou zuiveren, indien een lid van
het Engel sche kabinet van d© per
soonlijke belangrijkheid van (len
heer Churchill or zich eens vrij over
uitsprak.
Maar dit was niet het eenig doel
van mijn aanvraag om een onder
houd. De meonincrcn van een man
als Churchill zijn op zichzelf belang
rijk. Het is nauwelijks noodig om als
inleiding oen schets van zijn persoon
te geven. Men kan zeggen, dat hij,
kanselier van het hertogdom Lan
caster, na den grooten oorlog als
Eerste Lord van de Admiraliteit te
zijn begonnen, ©en crisis in zijn loop
baan doormaakt. Maar zijn aanblij
ven als lid van lint kabinet is al een
bewijs Yoor zijn politiek weerstands
vermogen en in elk geval, niemand
die de Enseteche politiek kent twij
felt, óf er I'gt voor Churchill, jongen
man van veertig jaar, nog ©en groote
toekomst. Mij is een van die mannen,
die door tegenspoed niet overwonnen
kunnen worden, omdat zij hun toe
komst in zich dragen. Nooit zaJ
Churchill den rang verliezen van een
der belangrijkste liberale staatslieden
van dit land. ITet is een staatsman
door den ruimen blik waarmee hij
jwlitieke kwesties aanziet niet, stuk
voor stuk in onderdeel, maar in or
ganisch verband ©n door d© schep
pende kracht van zijn verbeelding.
Hij zal bij hot volk altijd gehoor vin
den,- oroldat. hij spreekt uit naam van
levende beginselen, waar het hem
zonder twijfel diepe ernst mee is.
En hoe spreekt hij! Tlij is oen van
d© pakkendste. schilderachtigste re
denaars van het huidig geslacht van
Engelscbe politici en hij weet zijn ge
■hoor te boeien on met. zich te voeren
n weerwil van -de ernstige 1 >eIomme
ring van een sprankgebrek dat hem
eigen is. Ook zijn gesprek is boeiend.
Het trof mij een paar maal, hoe hij
met oen enkel gebaar on een paar
erbc.eldingrijke woorden, door het
onbestudeerde praten heen, een groot
rhetorisch beeld opriep, zooais - zijn
redevoeringen er plegen te bevatten,
onmiddellijk Lreffen door de raak
heid van hun visie en de scherpt» van
hun omlijning. Zoo toon hij in afge
broken zinnen sprak van „hot wilde
beest m zijn kooi" „vlammen van
alle. kan tan, al nader" „woeste uit-
allen links en rechts" Of toon hij
de hand ophief en wees naar „don
getuchtigd on misdadiger, het af
schrikkend voorbeeld En niet min
der trof mij de onmiskenbare oprecht
heid en ontroering, waarmee hij ge-
aagde van do ontzettende offers, die
Engeland al had gebracht aan het be
ginsel van liet bestaansrecht der klei
ne naties.
De lieer Churchill, om tot het inter
view te komen (cn ik zal wat een ge
sprek was, zooveel mogelijk in mo
noloogvorm overbrengen), verheelde
mij zijn opvatting niet, dnt, aardrijks
kundig en strategisch beschouwd, de
territoriale regeling aan den Scbel-
demoffld hem onnatuurlijk voorkwam.
En zij had de zaak der bondgenooton
zonder twijfel geschaad. Tndiien Ant
werpen transporten langs de Schol-de
had kunnen toegevoerd krijgen, had
liet niet behoeven te vallen: het Bel
gische leger zou op de Nethe-linie
hebben kunnen standhouden in plaats
van op die Yser-Iinie. Ik zei dat niet
iedereen in Nederland er zoo over
dacht en de minister sprak mij niet
tegen, toen ik te verstaan gaf, dat de
nadoelen van onze heerschappij over
de Schelde niet uitsluitend de éene
partij troffen, aangezien zij op het
oogenbiik Antwerpen gesloten hield
voor de Duitschers. Maar wol hiervan
zij. „versta mij niet verkeerd", sprak
hij: ..ik l»edoel geen verwijt- Indien
Nederland deze .schending van haar
onzijdigheid had toegestaan, zou het
zijn aangevallen en misschien voor
een- groot deel zijn bezet door de 1
Duitsch© legers. Dit zou een offer zijn
geweest, dat niemand het recht had
van Nederland te vragen of te ver
wachten. Niemand heeft bet recht
om Nederland van zijn onzijdigheid
een verwijt, to maken. Als onaflion-
kelijke staat zag het zijn belang daar
en het had het volste recht om in
overeen stemming er me© te handelen.
En liebben wij geen bewijs gegeven,
dat wij dat recht meenen te erkennen?
Op het kr.tiekste oogenblik hebben
wij het stipt, ontzien Wij hebben zelfs
niet gevraagd, zelfs niet gezinspeeld
op doortocht. Dat wij in 't vervolg van
den oorlog ons tol eenigen aanslag
op Nederinnd's onzijdigheid zouden
laten verleiden, is onmogelijk, on
denkbaar Wij gaan het beginsel
waarom wij strijden, niet zelf vernie-
ÜITSLÜITEMD KAARMAAT
CorsetEère,
Keizersgracht 717 - Amsterdam
len, nadat we er zoo ontzettend veel
voor hebben opgeofferd. Gij kunt er
volkomen verzekerd van zijn, dat wij
or onder geen omstandiglveden aan
zullen denken om op Nederland ee-
nigen druk te oefenen, ton einde liet
zijn onzijdigheid te doen verlaten.
„Ik geloof we!, dat de Hollanders
goed deen, zich gereed te houden.
Maar het gevaar dreigt nimmer \un
on zon kant. Ik behoef aan een Hollan
der wel niet uit te leggen, dat België
in handen van de Duitschers bet ein
de van Nederland'? onafhankelijkheid
zou beteekenen: een vrij Nederland
is onbestaanbaar met een Duitsch
Antwerpen. Maard'it zijn zaken, waar
in uw erigen Staatslieden en uw eigen
volk moeten beslissen. Er zijn intus-
sahetn moge!jjikhWén fwui wozeullijk
gevaar. Duitschland lean er toe ge
dreven worden om Holland aan te
valient Duitschland raakt ir. de posi
tie van het wilde beest in zijn kooi.
dat dé vlammen nader en nndcr ziet
komen en links en rechts zijn wan
hopig© uitvallen 'toet Gélukkig dat
gij een goed en dapper leger hebt. en
don uw bewonderenswaardige water
linie.
„In elk geval zult gij begrijpen, dat
wij, die ons hebben opgeworpen cis
de kampioen van een veixlrruktc klei
ne natie, zonder ons zelf onmogelijk
te maken geen andere kleine natie in
haar onbetwistbare rechten kunnen
gaan krenken. En gij begrijpt ook,
dat na dezen oorlog, wanneer wij
hom tot eon overwinning hebben ge
bracht ©n dal zullen wij zeker!
de positio der kleine staten sterker
zal zijn dan ooit te voren. De misda
diger, die zich aan het kleine België
vergrepen heeft, zal diaar staan, na
zijn tuchtiging, als een afschrikkend
voorbeeld. En wat gij nu zegt. flat
sommigen in Holland lieduchl /pn,
dat op liet vredescongres; wanneer do
bondgenooton daar de lakens hebben
uit te deel en, zou ter sprake komen,
dat men Nederland zou voorat olim,
om Zeeuwse li Vlaanderen af te stunn
tegen een stuk Duitsch grand gebied*.
Ouet-Frieslanft of iets dergelijks,
wij zijn nog zoo ver van (ton vrede
af: deze zaken zijn nog nauwelijks,
zoo al. besproken. Maar nogeens, bet
zou tegen liet diepste wezen van onze
zaak indiruischen om een land als
Nederland slecht te behandelen of te
dwingen mot bedreigingen of nv-t ge
weld, nu of later, cn onder wat vror-
wendsels of omstandigheden ook".
Dat de bondgenoot en gaan winnen,
is voorden heer Churcliill geen zank
van twijfel. „Wij moeten winnen",
zei hij. „De wereld staat voor ons
open. Wij kunnen ons herstellen cn
versterken z.oo vaak bet noodig is De
Russen trekken terug' Niet vuil lier
jaar dus misschien; dan volgend jaar.
Ons volk is taai en vasthoudend. Met
iedere maand groeit onze vasUiera-
d'cnheid. En onze mocht. De mannen
slroomen nog toe. Wij hebben hen
niet zoo snel kunnen wapenen als zij
binnenkwamen. Nu worden 's lands
idnstrieele hulpmiddelen grondig ge
organiseerd. De productie van muni
tie zal ontzagwekkend zijn. De vloot
wordt al sterker. De Italianen zijn
gaan meedoen; zij zijn frisch. Meer
zullen er volgen. En de Duitschers
hebben zich misrekend in het Frank
rijk. waarmee zij te doen hebben. Zij
hebben nooil begrepen wat dat Frank
rijk in Jtefidgenootschap niet Enge
land zou kunnen doen. Maar is het
bevreemdend dat wij niet van <!en
eersten dag oven sterk waren nis de
Duitschers" Dio meoischen hebben
zich veertig jaar lang voorbereid. Wij
hadlden onze militaire toebereidselen
a; vechtende weg uit te breiden, te
improvisoeren ten dcele..."
In een hoofdartikel schrijft de N.
R. Ct. o.a:
„Het interview brengt ons de lievcs-
tiging van hetgeen hier te lande werd
aangenomen: dat Nederland's onzij
digheid in öc-o oorlog ook van Engel
scbe zijde geen schending te duchten
hooft. Reeds in het liegin van den
strijd is ten aanzien van dat god oei te
van ons land, waar zulk ©ene schen
ding in de eerste plaats zou hebben
kunnen dreigen, en waarop minister
Churchill dan nu ook eoue toespel ing
gemaakt heeft (de Schelde), ccne der
gelijke verklaring afgelegd, en sedert
hebben zich geene verschijnselen voor
gedtian. dio op cent veranderde op
vatting van Engeland konden wijzen..
Toch geeft dn geschiedenis van den
brief van onzen correspondent aan
den inhoud nog een bijzonder ge
wicht. De brief werd den 5den bij den
Encelschcn censor ingoleverd. Deze
heeft hem wel héél lang onder zich
gehouden, een aantal dagen, waar-
