NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
33e Jaargang No. 9863
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 4 AUGUSTUS 1915 A
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voer Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De
Zaterdagavond"f 1.50
Franco per post door Nederland 2.
Afzonderlijke nummers0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37l/i
n de omstreken en franco per post. 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERT EN TI ËN:
Van 1—5 regels 75 Cts.; iedere regel meer 15 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels 1elke regel meer f 0.20. Reclames 30 Cts. per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
elke regel meer 10 Cts. S contant.
Redactis en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerden wordt gewaarborgd door „The Ocean" Rokln 151, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
DONDERDAG 5 AUGUSTUS.
Orgelbespeling in de Groote Kerk.
Schouwburg: Freulekcn.
De Kroon: Iloll. Poppenkast, Holl.
Operette Gezelschap.
Soc. Vereeniging: Henri ter Hall.
Biosc. Theater, Groote Markt, Voor
aten ing.
Cinema Palace: Voorstelling.
Duin en Daal, Bloemendaal: Con
cert.
Olympia Palace, Zandxoort: Caba
ret Barger.
Spaarndam: Gemeenteraadsverga-
'derïi-g.
Een Kantongerecht
voor IJrnuiden.
Dozor dagen hebben we in het ver
s'ag van de Raadszitting te Velsc-n
meegedeeld, dat B. en W. dezer ge
meente gerc-kwesteerd hebben om te
IJmuiden een Kantongerecht gevestigd
te krijgen.
Deze zaak is niet n'ouw. Eenïge ja
ren geleden heeft de Kamer van Koop
handel reeds tc dezer zake' geadres
seerd. Maar biijildbaar heeft d'it geen
resultaat geiied.
Het Haarlemsche Kantongerecht
•was toen ook niet van oordeel, dat
splitsing nood'g was en sedert is d'-e
moening n'ict govvijzgd.
Wanneer men de stichting van een
nieuw Kantongerecht overweegt, moet
de vraag de doorslag geven, of er een
voldoend aantal zaken voor het nieu
we Kantongerecht te. behandelen zijn,
om de groote kosten te wettigen.
Do uitgaven aan salarissen bedra
gen stellig rootte een 5000 per jaar,
waarbij nog komen de kosten voor de
vestiging en 't onderin) ud van de bu
reaux enz. De practijik leert nu, dat
het aantal geva'Ien, dat te Haarle-m
uit Ve'sen en omgeving in behande-
ïing komt, betrekkelijk niet giroot is,
adhans niet zoo groot, om een Kan
tongerecht, ztlte niet van lagen rang
voldoende werk te verschaffen.
De civie'e zaken zijn niet bijzonder
groot en de strafzaken bepalen zich
voornamelijk tot dronkenschap en
overtredingen van de Motor- en Rij-
wielwet. Do laatste overtredingen
worden voor het meerendeel begaan
'door automobiheten of motorwielrij
ders van elders, voor wie het eer een
voordeel is, a's zij in het gemakkelij
ker te bereiikon Haarlem moeten te
recht staan.
Ook het afleggen van scheepsver-
klarir-gen ondervindt weinig moeite,
doordat die tc Haarlem moeten wor
den afgelegd. De getuigen verklaren
meesral geen bezwaar to hebben,
daarvoor naar Haarlem te reizen.
Of de zee-ongevallenwet veel zaken
aan let Kan ton ge recht ter behande
ling zal bieden, is nog niet met ze
kerheid te zeggen maar men meent,
dat dit wel niet zóóveel zal zijn, dat
daarvoor een nieuw Kantongerecht
noodig is.
Bovendien is er door den heer
Netscher terecht op gewezen, dat
deze wet maar van tijdelijken aarsl
ts.
Mocht men tc Haarlem te veel za
ken ter behandeling krijgen, dan is
het mogelijk hier in de'toekomst een
tweeden Kantonrechter aan te stel
len, waardoor dan mogelijke vertra
ging van-de afdoening der zaken
wordt vermeden.
In dit verband verdiemt het nog
opmerking, dat een ontwerp van
wet ter vereenvoudiging van de
rechtspraak gereed ligt. Wordt dit
wet, dan zullen te Haarlem drie
strafzittingen per week geflwuden
worden, waardoor natuurlijk een
snellere berechting plaats heeft.
In liet algemeen streeft de Regce-
ring er meer naar om Kantongerech
ten op te heffen, dan het aantal wit
te breiden. Vroeger heeft cr ook een
Kantongerecht te Beverwijk best aam
Doch dit is later bij Haarlem ge
voegd.
Het gebied van een nieuw Kanton
gerecht zou slechts de gemeenten
Velsen, Beverwijk, Wijk aan Zee en
Duin en Heemskerk kjunnen omvat-
Item en diit is wat klein voor een af
zonderlijk gerecht.
Stadsnieuws
Examens.
Geslaagd zijn
Te "s Gravcnhage voor Engelsch
I. o. de heer G. Q. J. Timmer, te
Haarlem, en mej. J. G. Vennekool, te
Ilille.gonivoor Fransch nu o. do.
heer T. van Lohuizen, te Haarlem
voor Fransch 1. o. mej J. J. van Dm-
ter. te Haarlem.
De Kermisweok.
IN DE SOCIéTElT VEREEN1GING.
Wanneer Ter Hall mot ©on revue
de „Vereeniglngkomt bespelen heeft
de administrateur drukke dagen.
Want dan is de toeloop zoo groot, dat
ifien soms uren moet wachten, for
men nan een toegangsbewijs kan wor
den geholpen. Een kermis in Haarlem
zonder Ter Hall is dan ook niet goed
dankbaar en zelfs een ke-rmisweek-
zonder-kerml" kan de revue niet mis-
son- 't Was dan oek al vreemd, 'dai
Maandagavond de deuren van die Ver-
eeiniging dtichft bleven: de tradiiioneo:
eerste voorstelling voor do leien bleef
achterwege en zoo kwam het. dat
Dinsdagavond do revue „In 't ge-
dramt" voor het eerst werd opge
voerd.
Do „revue-koning", gelijk Hen
ri ter Hall wel eens genoemd wordt,
is ei- in geslaagd con nieuw stuk in
eikaar te zetten, dat wat schittering
van monleering, aardi.g-gevon.it-n
"jooiiee)tjes, bevallige dansen, wel
klinkende zangstukjes en leuke zetten
zijn vorige revues nog overtreft.
Men krijgt inderdaad eerbied voor
de vlnxtingriikheid van dezen man
Alweer heel', hij dingen die pakken!
AI ligt de geschiedenis van Albanié
door den oorlog voornamelijk
in ons denken geheel in 'iet verleden,
d3 historie van d'it Albonje (bonje is
ruzie!) levert een belangstelling-op
wekkend aanknoopirvgupumt voor de
stof van do revue Als 't in Europa
verkeerd gaat loepen, keert te secre
taris van den minister Prank Bib Do-
da naai- z'n -vaderland terug en
chef gaat mot hem mee, om en pas
sant een nieuwen koning voor z'n.
land to zoeken. Het tweetal keurt in
Nederland en beleeft daar al do /to
ken, die gedurende dit crisisjaar ln
oris land zijn voorgevallen. En het is
merkwaardig, hoo al die ernstige din
gen in een revue ingebracht kunnen
worden, zonder dat hot maar één
oogenblik sluit.
Al dadelijk is helt ln Albonje een
kleurig to on col met eon bevolking in
haar kleurrijke klcederdracht. Dat is
het ec-rste plaatje van de film. die een
langen avond voor je oogen afrolt, en
je door z'n mooie en z'n aardige Kijk
jes al die uren geamuseerd bozig
houdt.
Je ziet Jan van Schaffelanr, Prenk
Bib Dodlr en een boerenwethouder
op hel tooncei, je dwaalt langs den
Rijnen de Seine, bewondert do vre
dige oevers van de Theems en den
Donau en ziet selulteraido na'*uur-
töJereeleai aan de Newa. Van 'n .oop-
graaf beland je in het Vredespaleis,
je beleeft weer den run op de spaar
banken en op de winkels, ziet do ko
ningen en koninginnen mot ïmn ge
volg uit het kaart- en schaakspel, een
scliare Belgische vluchtelingen zir.gt
den lof van weldadig Nederland,
men ziet een 'raaien dans van
Mis3 Superbe, hernieuwt do kennis
making met de zilverbons en krijgt
medelijden met het ge wan "rouwde
bankpapier. Tot slot wordt alles w:vt
le zien geboden is overtroffen door de
apothéos.: de aanbidding van het
Couden Kalf, welk tooneeltje veel in-
druk maakte.
Zoo geeft de heer Ter Hall in 15
tafereel en met de 49 verschilt en la
beelden voel wat de moeite ven hu:
bekijken overwaard is.
Het optreden van den jongen N'iou-
wenhuis. ais de secretaris van den
Albonjeenschtón minister van Kolder,
Buziau ais Prenk Bib Dodu en
vader Nieuwenhuis, die weer een
dwaze vrouwenrol hooft, ver
wek1: herbaalde malen lachbuien
in de zaal Ter Ilail zelf houdt zich
wat op den achtergrond; maar ein
digt toch als do riieuwe koning van
het rijk van AHonje.
'Mej. Van Ghelder vergastte de aan
wezigen op fraaie zangnummers en
ook de ander o zangeressen en zangers
brachten voel verdienstelijks te hoe
ren.
De muziek, gearrangeerd door den
heer Blokland en uitgevoerd onder
kapolmecstcr Van der Spek sclionk
veel genoegen.
IN DEN SCHOUWBURG
had ,,H«t Nederlandsch Toonoet"
Dinsdagavond het fcooneetepel „Ge
kocht en betaald" op 't programma
etaan,
Gekodht en betaald" 't klinkt
a's de titel van een blijspel. Toch is
't stuik van George Broadhurst een
ernstig tooneehverk.
Robert Stafford is een Amerikaan
se he mitl'iomialr die lang a'leen ge
leefd heott voor zijn werk en succes,
maar dan naar een eigen huis ver
langt en trouwt met Virginia Blaine,'
een eenvoudige telefoon-juffrouw in
een hotel, dooh die zich we'dra doet
kennen ate een hoogstaande cn teer-
voedende vrouw, 't Geluk der twee
wordt evemvel versomberd door de
opvattingen van Robert Stafford om
trent zijm huwelijk.
Gelukkig komt alles weer tereoht.
Hel tweede bedrijf is aangrijpend
Ito van Dijk geeft als Robert Staf
ford uitnemend spel en mevrouw
LoboBraakensiek is als Virginia
zeer verdienstelijk. Hun samenspel
viel te roemen.
Ook het derde bedrijf het af
scheid was roerend van teer en
mooi spel.
liét vierde bedrijf de terugkomst
Lijkt ons 't zwakst, omdat de
auteur niet voldoende heeft aange
toond, waarom Robert Stafford zoo
lang gewacht heeft met terug to ko
men.
Het looneelwerk wordt veriuchLgd
door het optreden van een zuster en
zwager van Virginia, die door hst
huwelijk hunner zuster eerst tol wei-
vuart kwamen, later in de armoede
von Virginia moesten doelen en
maar wat blij waren, dal de verzoe
ning tot stand kwam, vooral om
eigen belang. De koddige figuur van
den zwager, James Gilley, werd door
den heer Lcbo goed uitgeheeld.
Onder levendige toejuichingen der
aanwezigen de Scliomvburg had
verdiend voller te zijn werden
aan mevr. Lobo—Braakensiek bloe
men aangeboden.
IN DE KROON.
Een daverend lachsucces is gisler-
avoud den spelers in „Des nachts
tusschen twaalf en één" ten deel ge
vallen.
Wie er van houdt, zijn lever nog
eens duchtig door elkaar to schud
den, kan bier terecht. De heele ver
wikkeling van het stuk. is één dol
kluwen, zóó verward en door elkaar
gestrengeld, dat het den aanschou
wer duizelt. De dwaze tooneeltjes
volgen elkaar in onafgebroken, snel
tempo, zonder dat er eigenlijk
verband in zit. Het stuk zou ook wel
van achter naar voren kunnen wor
den gespeeld. Het is een ecüite ker-
niisvoorstelling.
De heer Nap. de la Mar werd
reeds bu zijn eerste verschijning op
het tooneel met applaus ontvangen.
Den geheel en avond heeft hij weer
zijn vermakelijk spel gespeeld. Het
vooraaanisLe succes had evenwel
mej. Emmy Arbous, als de ondeu
gende Sylvaine de Bariac, die liever
in het huwelijksbootje stapt dan in
het Saore-Coeur te Parijs.
Naast Sylvaine moet genoemd wor
den Hyppoiyte Labourdonaye, burge
meester van St, Clairmont, die
i,n de iiluiïne van bet koftteel
leelijk in de kiem raakt. De heer
Alex Hoek, die deze rol vervult, heeft
de bezoekers buitengewoon ver
maakt. Vooral in de scene, waarin
hij den helm van één der middeu-
eeuvvsche kasteelridders niet meer
van het hoofd kan krijgen, deed hij
de schouwburgzaal van de Kroon
dreunen van den lach.
Een bijzonder succes had nicjuffr.
Ernrny Arbous met haac gratievolle
dansen. In het foijzxmder haar dans
niet één der beiide negers was een
juweeltje van elegance, lenigheid en
bevalligheid, die het ■dolvroolijkc pu
bliek tot Btille bewondering bracht
en het bil hot einde in een langdurig
handgeklap deed uitbarsten.
De muziek was zeer goed verzorgd.
Is het heeile stuk niet meer dan een
de lachspieren op geweldige wijze
prikkelende klucht, het orkest onder
Jeiding van den heer H. Davids en de
zang zijn vaak een streeling voor
het gehoor.
Er Ï9 geen kermis, maar anders
zou het in het gehoor vallende wijsje:
„Casitmir, mijn Casimlr" weldra de
straatzang zijn.
Het mooiste is evenwel het Med
van de maan, dat door het koor zui-
or werd gezongen. De sopraan- en
tenoT-partij in dat lied zijn werkelijk
een muzikaal genot.
MUZIEK IN DEN HOUT.
Het programma van Woensdag 4
Aug. ie geven door Haarl. Muziek
korps, dir. de heer C. P. W. Knens,
luidt:
1. Generallisimus, Marsch, Lincke.
2. Concert-Ouverture, Flotow.
3. Neu Wien, Walzer, Strauss.
4. Grande Fautasie de l'opéra,
,Les Hugenots, Meyerbeer.
5. Ouverture Das Goldene lvreuz
Brull
6. Ballet de l'opéra Le Cid, Massenet
7. Lnleite Polonaisse, Liszt
8. Fantaisio op Italiaansche opera's,
Kappey.
KONINKLIJK NATIONAAL
STEUNCOMITé 1914.
Op de acht-en-veertigste lijst wan
ingekomen bijdragen van 11 tot eu
met 17 Juli >1915 komen de volgende
giften voor
Mej. J. M. B. d. H., Bloemendaal,
300; Mej. A. J. B., Spaarndam, ƒ50;
Loodsen Ver. „Nederland", IJmul-
den, ƒ295.23 U. V., Veteeroord, 1
Dr. W. 11. v. d. L., Zandvoort, 10
<B. M. A. C., Bloemendaal, 500.
(Zie vervolg Stadsnieuwe op pag. Tj.
Binnenland
J. A. LAAN.
DLnsc&ag heeft de heer J. A. Laan,
wonend te Bloemendaal op het buien
„de Nachtegaal", lid van de firma
Bloornendiaal en Laan te Wotrpérveer
onder zoor veel blijken van belang
stelling den dag herdacht, waarop hij
voor 50 jaar geleden in eten handel
trad.
Nadat te 10 uur 's morgens in het
feestelijk versim-de kantoor aan den
Zaan weg de ontvangst had plaats
gehad van de associé s en mediewer-
kere der firma; waarbij de eersten
een zilveren kistje mek oorkonde aan
boden, had te 11 uur tn de Niexiwe
Sociëteit een samenkomst plaats van
het geheele kantoor- en fabriekspe-rso.
neel, waarbij door een der oud-sten
van heit kantoorpersoneel een toe
spraak werd gehouden, die daarbij
namens het geheele personeel de mo
len de Jonge Prinses, waarmede de
firnxa haar w erkzaamheden begon, ln
zilver nagebootst, overhandigde.
Bovendien ontving de heer Laan
van liet kantoorpersoneel een foto
van liet nieuwe kantoor en een recep-
taoboek, terwijl de schippers een mo
torboot in zilver aanboden.
Daarna werd des middags receptie
gehouden, die zeer druk bezocht wns,
voornamelijk door handelsvrienden.
Ook kwamen het bureau van de
Zaaninndsche Kamer van Koophan
del en fabrieken en het bestuur van
het departement van de Maatschap
pij van Nijverheid hun opwachting
maken, ock kwam de burgemeester
van Wormerveer om den heer Laan
namens 't gemeentebestuur geluk te
wonschen.
Ter herinnering aan dit gouden ju
bileum schonk de heer Laan ten be
hoeve van de ouden van dugen onder
de werklieden der firma een terrein
aan dien Wandelweg, waarop een tien
tal woningen zullen woorden gebouwd
en een park aangeleid. Deze s' iril
ling zal dan naam dragen van 't Hof
Sa enden.
Ook schonk de heer Laan een som
lor versterking ren het pensioenfonds
dor werklieden.
Voorts heeft de heer Laan een be
drog van vijftigduizend gulden be
schikbaar gesteld, ten einde de spoe
dige totstandkoming var. 'n ambachts
school aan do Zaanstreek te bevorde
ren. De gever heeft hieraan do voor
waarden vei bonden, dat binnen den
.tijd van 2 jaar fle plannen voor den
bouw en he: beheer der school geheel
pereed moeten zijn naar goedvinden
van een© commissie, welke In overleg
uxet den heer Laan zal worden inge
heid-
En eindelijk een bedrag van tien
duizend gulden aai. de Maatschappij
van Nijverheid gevestigd te Haarlem,
als studiefonds voor de leerlingen der
Handelsdag, en Avondschool t© Zaan.
dam, welk fonds beheerd zal worden
door het departement Zaanstreek van
die maatschappij.
Aan de ,,N'. Cf." ontleen en wij nog
het vo'gende over den jubilaris:
Drie en veertig jaren staat de heer
J. A. Laan aan de Spfte der firma,
die hij mot de reeds overleden F.
Blooniendnal en B. A. Laan stichtte.
Voorbereid voor de taak, düo hij als
leider «p zich Ixad te nemen, w as de
heer Laan, i,a het gymnasium te heb
ben bezocht, op de kantoren der fir
ma Weesanen I.aan te Wcrmc-rveer
In de 50 jaren van zijn koopmans-
werk is de jubilaris van thans getui
ge geweest van een karakteristiek©
periode in de ontwikkeling der Zaau-
laruische bedrijven. De voor de Zaan
knrakterisieil.e pel- en oliemolens,
waarmede ook de firma Bloemendaal
laan haar zaken begon waren in^die
dagen nor welhaast uitsluitend wind
molens en de stoomiijstpellerij Hol
lands a dezer firma was een der aller
eerste in ons iond. De wind kon ook
als drijfkracht voor de oliemolens der
firma niet lang de alleenheerschappij
voeren. In 1881 werd de Toekomst, ten
btoor.iolieslagerij, opgericht.
Beide inrichtingen zijn sedert dien
voortdurend gegroeid, e-n wie nu ovor
den breed-tt-n Zaan Wormerveer pas
seert ziet geweldige gebouwencom
plexen verrijzen, waar het bedrijf der
firma, dde nicf- rier windmolens be
gon, thans wordt ultgeoefeiid.
Een dergelijke gestadige ontwikke
ling als dit bedrijf onderging in de 43
jaren ren zijn bestaan, getuigt r.iat
alleen van goed koopmanscliap bij do
leiding, ze heeft a's praemisse ruste
looze toewij-b'ng en niet-versloppendo
vlijt. Niet gelukkig Inziclit alleen' in
de conjunctuur, vrucht van groote
kennis van Indrijf-en bedrijfsomstan
digheden. maai- ook onvermee:bar
werkzaamheid en groote werkkracht
hij de 1 aiders zijn noodig oou derge
lijk bedrijf t" brengen tot de h ^gt?,
waarop het l^edniif der finna BI >•-
me-idnal en Laan thnras is gekomen.
En dat dankt dit bedrijf vooral aan
den eenige der drie oparichtera, die ga
spaard werd o:n ren de ontwikkeling
tot heden getuige te zijn.
De heer' Laan, die vijftig Jaren
beid achter zich heeft is thans nog
dezelfde energieke werker, die hij
die jaren geweest Is. Behaive aan het
eigen bedrijf wijddle deze koopman,
van hot type, dat aan den Nedei'land-
echen handel icti naam ren degelijk
heid bezorgde eo-n deel van zijn sijd
en werkkracht aan do Twentsche
Bankvereeniglng welker president-
ccumnissaris hij is en aan dien Kon.
Hollondóirlien Lloyd in welker raad
van comr-ussartesen hij zlb.ing heeft.
Ook voor den directen arbeid voor
de gemeenschap iieeft men van des
hecen Laan practiacli Inzicht gepre-
fiteerd. Als lid van den Raad en web
houder diende hij de belangen der ge-
meent© Wormerveer en reeds sedert
jaren maakt hij deel uit van dé Eer
ste Kamer, waar naar zijn gemoede
lijk en gezond verstandig woord gaar.
ne wordt geluisterd.
IN HET HOOFD GESQjrOTEN.
Terwijl een varensgezel Zondag
met ecnige vrienden lil een polder
onder Berkel en Rodenrijs aan hei
vtesctien was, en zich daarbij orp
particulier terrein bevond, heeft de
zoon van den eigenaar niet een ge
weer op hem geschoten, ten gevolge
waarvan ©enige "hagelkorrels ln liet
hoofd van den varensgezel drongen.
De varensgezel is ter verpleging in
het ziekenhuis te Rotterdam opgeno
men,
(„N. R. Ct,").
N. O. G.
(Vervolg).
210 afdeelingön waren op de alge
meen© vergadering vertegenwoor
digd.
Een geamendeerd voorstel Waal
wijk werd aangenomen, luidende als
volgt: „De algemeene vergadering
draagt het hoofdbestuur op, zoo spoe
dig mogelijk er bij de regeerLng op
aan te dringen, dat deze aan de ge-1
meant© de minima-salarissen uitbe-
tale voor het aanstellen van een of
meer Burnumeraire leerkrachten,
wanneer in die genieenten meer dan
één openbare school staat, of die, zoo
de openbare school meer dan 40 leer
lingen telt, als reserve-onderwijzers
kunnen dienst doen bij ziekte of bij 't
vervullen van militieplichlen door
een of meer leden van het personeel
der school of scholen, en die in nor
male omstandigheden les geven aan
de school, waaraan de minste leer-
krechten* zijn verbonden."
Dok het voorstel der afdeeling Dan-
tumadeel, luidende: „De algemeene
vergadering drage het hoofdbestuur
op, bij de regeering krachtig aan te
dringen op wettelijke uniforme rege
ling ren den toelatingsleeftijd bij het
openbaar en het bijzonder onderwijs",
werd aangenomen.
Het door de afdeeling Alkmaar in
gediende voorstel om er bij de regee
ring op aan te dringen, dal er bij de
scholen voldoende ruimte zij om te
spelen, zooals die worden voorge
staan door den Ned. Bond van Licha
melijke Opvoeding, te kunnen uitvoe
ren, werd krachtig gesteund door het
Hoofdbestuur, an. zonder discussie
aangenomen.
iNa «enige discussie werd het voor-
stol IToogeland: „liet N. O. G. wijze
de Regeerlng er met nadruk op, dat
thans voldoende Is gebleken, dat vak
j bij de tegenwoordige regeling abso
luut geen waarde heeft voor de plat-
telandsscholen en dus hoe eer hoe be
ter van de lijst der verplichte leer
vakken dient te worden geschrapt en
facultatief gesteld" vanwege het
Hoofdbestuur boetreden en verwor
pen.
Het door de afdeeling Zaandam in
gediende voorstel, bedoelende een on
derzoek in te stellen naar de tegen
woordige overproductie van onder
wijskrachten bij het lager onderwijs,:
werd van de agenda afgevoerd, na
de mededeeling van het Hoofdbe
stuur, dat dit bestuur zai aandringen
op oen onderzoek te dezer zake van
regeeringswege, omdat een door het
Hoofdbestuur reeds ingesteld onder
zoek onvolledig was gebleken.
Het geamendeerde vooretel-s Gra-
venhago" ..Het N. 0. G. voere een
krachtige propaganda tot het houden
van verplichte schoolvergaderingen
en het toepassen van zijn wenschen
in zake art. 21 van de wet op het la
ger onderwijs voor zoover dezo wet
dit toelaat' werd aangenomen, na
dat door het Hoofdbestuur uitdruk
kelijk was verklaard, dat bij aanne
ming van dit voorstel, de strijd voor
ijziging van art. 21 onverzwakt zal
blijven voortduren.
Letteren en Knnst
LION SOLSER.
We lezen in de Telegraaf:
Wij ontvingen een bericht, da!: ve
len In <le tooneel- en variété-wereld
smartelijk zal treffen. Lfon Sofser,
die bekende en zoozeer gewaardeerde
karakterkomiek van het duet Solser
on Hesse, is Maandagnacht I© Rot
terdam tc-n gevo'ge van een xicodtou
tig ongeval overleden.
Reeds geiuimen tijd was Lion Sol
ser ongew'e'd er blec-k zijn zenuwge
stel ten gevolge van zijn inspannend
werk ernstig geschokt Herhaaldelijk
kwam het den laatsteai tijd voor, d-it
Lioii So!6or, de steeds zoo ijverige en
ernstig© kunstenaar, op zijn pos: ont
brak en hij het publiek, waarvoor hij
zoo gaarne arbeidde, moest teleur» ei-
leru Vooral bij de voorstellingen vun
„Weet je 't al van Schei lev is-M iel
■moest zijn zuster Adx-ienue vaak voor
hem invallen of heeft man de vertoo-
ningen afgelast I.ion Solser was dan
ook de ziel van heel zoo n vertooniii-;.
Niet alleen, dat hi; de meestal vrou
welijke hoofdrol vertolkte, ook de re
gie—en welk een regie had hij ge.
heel alleen verzorgd. Niet onvermeld
■mag blijven, day. ook do intrige van
de steeds zoo verrassende Sol&er-en»
Hesse-voJksetukken geheel door Solser
werd bedacht. En zijn regie- er was
steed maar één roep over. De wijze,
waarop Lion Solser zulk een volkstoo-
neel ©n -scène wist te zetien, was ii>
derttead eemig. 't Was zoo de typische
werkelijkheid op liet tuoneel gebracht.
Men nioeet Solser eens aan 't werk
zien, wanneer er weer wat nieuws op
dapel lag. Nachten lang kon hij op
een plattegrond met bordpapieren fi
guren zirï mlse-en-scène ©n l>ewegln-
gen voorbereiden. Dan had hij geen
rust vóór allc-s klopte, dacht hij niet
aan eten of slapen, tot alles was, 7.00-
als hij hot wilde. En dan de repetities.
Niets wilde hij aan 't toeval overla
ten. De kïeins'e beweging deed Jilj
voor, herhaalde hij met engelen-ge
duid tot in het oneindige. Ytin figu
ranten maakte hij artislen, doordat
hij hen met zijn voorbeeld wist te be
zielen. En men werkte graag onder
Lion Solser, omdat hij ook den klein
sten medewerker 't idee bijbra.ch", dat
hij een onmisbare schakel in liet ge
heel vormde cn ook van het werken
van don minsten figurant een deel van
liet succes afhangt. Hij gaf z:.m me ri
se hen gevoel van eigenwaarde. Eu
daardoor wist bij zulke wondere re
sultaten tc bereikon.
En dan d© aunkle^iing van zulk
een stuk, het kostte Solser heel wat
hoofriln-eken. Vóór alles ©iscia© hij
werkelijkheid, natuurlijkheid; 't wa-
ren geen toonee-l-Jordenen, geen too-
neel-vólkernenschen, die li ij vertoon
de. 't Was alles pure werkelijkheid.
Om zijn eigen costuum bijeen ;e zoe
ken doorkruist© hij dagen larig do
stad; hij kon ui-en lang vertoeven in
do herborgen van do Jordaa.11, in
schafikelders en kroegje-*, om do Jor-
danors, de goede, bravo Jordaners in
hun natuurlijken ©envoiid te bestu-
deeren, hun typisch© uitdiukkingen,
hun kleeding, hun karakter...
Uit de uitstallingen op de markten,
uit de winkeltje© in de Joixlaan, diap-
t© hij z'n costuunis op. En eerst als
alles was, zooals de praktijk 't vroeg,
dan kon er voor hem „gehaald" wor
den. Dat hij in tusschen nog zijn eigen
omvangrijke rol had te bc-studeeia-n.
as voor hem slechts bijzaak.
Die gaven kwamen bij Lion reeds
vroeg tot uiting, toen hij als karakter
komiek en humorist optrad in groote
en kleine variété s van ons land. Mi
chel heeft niet geleefd in den tijd.
dal voor de variété-kuns; paleizen
werden gebouwd en do dienaren der
variété scliatten kunnen vergaren.
Solser had het goluk zich te kunnen
assocdeeren met oen „businees'-man
als Piet Hcese. Van liet oogenblik af,
dat do firma Solser en IIesse gestie!/*,
was, ging het Lion Solser uit maat
schappelijk oogpunt zeer naar wensch
Solser én lle&so de twee onafscheide
lijke;!, wier i1ame.11 als 't ware saam-
gegroeid zijn, wisten reeds vroeg,
hoe hur. kunst productief t© maken.
Zij waren de eerste artisten, die de
waarde dor proMncic ontdekten; de
pioniers, die heel ons vaderland van
Noord tot Zuid, vrui Oost M \>'est
doortrokkani en overal hun vroolijke
di.vetten ©n liederen lieten weerklin
ken en blijheid en vrool ijk lu id brach
ten. Zij hebben vele navolgers gehad
en ilians wordt de provincie bereisd
doer hc-neberden ©n honderden. Maar
in dien goeien oudon tijd waren Sol-
per en Hees© de eeuégon, die de vreug
den der variété-kunst in de provincie
verspreidden. Zij werden alom ten
zeerste gewaardeerd. Nutsdepartc-
menten betwis ten elkaar de oer hen
in hm. midden te zien, om voor de
even deftige ate saaie lezingen van
gecstce-arissocraten een welkome af
wisseling le vormen.
Doch op den duur voldeed het duet-
vertolken ©en artist, als Lion Solser
niet. Hij begon d© duetten uuS: kk-ine
één-ociers af l© vrissNen. Wie herin-
