De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1S15
Wat do onzljdigen voor
den vrede kunnen doen.
In het Juliwununer van The Inter
national Review komt een artikel
voor van prof. WflMher Schlickiitg,
nit Marburg, dat, ook in verband rnet
hei besluit van den Nederlandschen
Anti-Oortog-Raad, om aan -e dringen
op een conferentie van onzijdigeu. de
b.jaonder© aandacht waard is. Het
artikel van prof ISchüfcking is een
antwoord op» beschouwingen van
Ramsay Macdöuuld, waarin deze
voorstelde, dat de rageeringem van
alle oorlogvoerende landen openlijk
hun vredesvoorwaarden zullen bekend
maken.
Prof. Schücking wijst in zijn ant
woord op de bijzondere mooJlijkhe-
den, die een dergelijke stap voor de
oorlogvoerende staten zou inhouden-
Hot schijnt hem onmogelijk, in den
leeenwoordigen toedmnd van de Duit
sche regeerïng to verwachter., dat zij
nit zichzelf en door middel van een
eenzijdige proclamatie officieel haar
vredesvoorwaarden zou bekend nul
ken. 'De eenige mogelijkheid om tot
den vrede to geraken is, volgens pr>f.
Sd'.ücking, geleden in pogingen van
de neutrale staten.
Gedachtig aan de economiseie scha-
«Ie. welke do orzijclige staten door
dezen oer tog te leiden hebben, kan
niemand hun ho: moreele rcrht lie-
twisten b.iui stem te laten hooren
over het vraagstuk van den vrede, te
minder, daar het voor lien van hot
grootst* hel;.mg is cUul «Ie oorlog zoo
spoedig mogelijk tot een. eindl ge
bracht wordt.
Hdt is dus aan de neutralen, do/en
vrede voor te bereiden. Om te begin
nen is het van hat grootste belang
voor de stemming der oorlog \oeren-
le lano'eidat de nieuwsbladen uit
de onzijdige landen, die ook in
Duitschlainl gelezen worden, voort
gaan niet het licht te werpen op het
zinlooze van liet drama, da.'- zich voor
hun oogen afspeelt eu do bittere tra
gedie daarvan.
Het is onvermijdelijk, dat
ramp als deze het brein van hen. die
in de eerste plaats en het hevigst te
1 ijden hebben, zich verwart en de ge
schiktheid verliest <.m juist '-e schutten
wat door verlenging van den oorlog
mogelijk te bereiken yalt. £1: boven
alles is het de verbittering, die aan
alio zijden huerscht, welke een juiS'e
beoordeeliug onmogelijk maakt, in
hoeverre de v reestlijke verliezen, wel
ke het voortzetten van den 001 log on
vermijdelijk met zich brengt, iir recht
matige verhouding staan tot liet dioel
dat wellicht /al kJimen bereikt wor
den.
Hot beste wat gedaan kan worden
zou ziijr.. een volkomen vrij en onaf
hankelijk comité samen t© steden van
personen van grooto .be tee kanis en
iii..ernationa!e bekendheid, een c«>nd-
té, waarin zooveel mogelijk nll> nou-
trale landon zcuden vertegenwoor-
digd zl'ii. Dit comité, waarvan de
juiste samenstelling vooral van ge
wicht, zou zijnzou in de eers'e plaats
inlichtingen moeten trachten in te
winnen omtrent do voornaams' e doel
einden, die de oorlosvoei-ende staten
op het oog hebben. Dan zou hol co
mité moeten oraterzoekeu. of en in
hoeverre deze doeleinden zich aan
passen aan den militairen toestand
en hoe zij staan ten opzichte van de
Europeesche belangen voor het ver
krijgen van oen druurzamen vrede.
Reeds door van dit geziebtspurj
uit to gaan, zouden alle fantastische
annexatie plannen van Euiopeesch
«i-ondgebied met inwoners, die een
andere taal hebben, bun weg naar do
prullamand vinden, wenschen voor
grensverbcteringen, hetzij 0111 strate
gische of om nationale redenen, en
voor bescherming van de vrijheid der
zeeêi-, zouden daaremegen nauwken-
rig overwogen worden, als basis vani
mogelijke praktische oplossingen en
ten slokte zou zonder twijfel oen ge-
lijklieid ivan belangen wei bereikt
worden.
Wanneer Duitschland b.v. den waan
borg kreeg, dat zijn overzeese lie han
del nooit weer door ruw geweld zou
worden lam geslagen, dan zou men
van Duitscidarid kunnen en moeten
verwachten, dat I^et van z«jn kant
zijn oorlogsbewapening zal Inperken
binnen zekere vooruit vastgestelde
grenzen.
De leden van liet comité aoi«dien
moeten trachten de goedkeuring van
hun onrzijdige regeeringen te verkrij
gen op de uitkomsten van hun werk
zaamheden en alle regeeringen zou
den «ian gezamenlijk deze voorstellen
aan de oorlogvoerenden mooien voor
leggen.
Van de oorlogvoerenden wil nie
mand het initiatief tot vredesvoorstel
len nemen, uit angst een indruk van
zwalt!veid ta maken. Een voorstel V3n
één der onzijdige landen zou argwa
nend worden opgenomen. Slechts een
door zoo mogelijk alle onzijdige .'ja-
'ten gedaan voorstel zou do nood.ige
kracht bezitten. Mochten do onzijdi-
gen er in slagen, dit tot stand to bren
gen, zij zouden zich onsterfelijken
roem verwerven en de achting der
menschheid.
Eon Duitscher over:
„na den oorlog".
Men schrijft aan de Nieuwe Rcoter-
«lainsche Ct. o.a:
Wol luidend wus liet niet, liet koor
van betuigingen, waarmee dia oorlog
voerenden oen verjaardag van den
oorlog gevierd hebben. Een jaar lang
liebben hunne wocidvoerders in ploch-
'.igo protesten, met of zonder sicige-
bed, in smaadschriften zonder tal, in
q uusi-objecueve betoogen, «-i gen
deugd, onschuld en recht, en de ver-
dtorvenlieid en het onrecht der ande
ren aangetoond. Nu Augustus we*ter
aanbrak, vond iron liet van alle zij
den gepast, al die uitingen van vador-
landslievenden haal nes eens kraclt-
tig te resumeereu. Wie leest, wet de
grooie mannen der oorlogvoerend©
naties spreke 1. en schrijven, zou gaan
meenen, «lat het gëoond verstand, «ie
logica en de waarheidsliefde tot de
eerste gesneuve'den in de/en ïeuzcn-
kriig behoord hebben.
Gelukkig worden ook uit de leger
kampen, waarin de halve werelJ al
lengs verdoek! is geronkt, nu en dan
enkele slemmen vernomen, dlie hoop
geven, dut de bezinning zich niet tot
in onafzienharen tijd zal laten wach
ten. Wel zijn hd'. vooralsnog slechts
kJaagliederenvan eenzamen, voor de
oorei. der menigte ov erstemd door het
onharmonisch gejoel d-:-r meerderheid,
maar wie aan deze uanzaiuen zijn aan
daclit schenk;, begrijpt alras, dut hun
isolement groote r schijnt dan het is,
dat zij inderdaad de woordvoerders
zijn eener b re ede schare van zwijgers,
die kaknere ocgenblikkén afwachten
am van h untie instemming te doen
blijken, dm: bot gezond varstand niet
gesneuveld maar slechts zwaar Bé-
wond is en eene langdurige rustkuur
noxlig heelt 0111 weer veel te mogen
spreken.
Zulk een klaaglied vol vermaning
van Duitseh© zijde begroeten wij in
liet aatikéi,,lntaniationa3e Godan-
kengangé' van Rudolph Said-Ruete
in het onder leiding van den hoog
leeraar aan do Ziirisch© universiteit
llovc-t bij Orell Fiissli te Zurich ver
schijnende tijdschrif'. Wissen und Le-
ben van 1 Augustus. Voor de N'eder-
lundsche leder- van het Internationale
Koloniale Instituut een van de velt
instituten, die de internationale waar
doering en samenwerking op een be
paald gebied bevorderden en welker
1 toekomstir voortbestaan pijnlijke ope-.
ratios zal vereischen is Ruete geen
onbekende. Hij is zoo Duitseh als ten
Duitscher ziir kan, maar zijn werk
kring bracht voor hem een jarenlang
verblijf, eerst in Egypte, laler tot aan
liet uitbreken van «Jen oorlog, in' En
geland mede. Ilij is «lus een van die
tallooze Duitsclicrs, die Duitsche
werkkracht en kapitaal in «ten vreem
de vruclrlbaar wisten 'e maken en
rJoor etn gezond intornationa-
lisine loerder bevorderen en vvaar-
deei en tevens. «Een van de velen dus
ook, «lie gehoopt en geloofd hadden,
dat eon oorlog als de tegenwoordige
tot, de onmoig'ol ij k hed en was gaan be-
hcorau en wier leverislllusie in 1914
wreed verstoord werd.
ij verwijlt nu bij het beeld van do
heuglijk toe-neme 11de, door het we
reldverkeer geschapen en voor dat
verkeer onmisbare in-ernatinnate ge
dachte, waarin h-ij de beste jaren van
zijn leven geleefd heeft. „Men begon
orbevocrrcordeeli» in de ziel drr an
dere volken te lezen, en in te zien.
diat verschil volstrekt geen ruinder-
vvaaixtigheid in zich sloot. De oipvat-
Wou veld1, dat het binnen de gren-
van menig land nog heerschende
farizeïsme, dat al het goede en edele
als zijn monopolie aanzag, rret «1e
feiten ir. a rijd was, dat in tegendeel
nauwe aanraking mei andere volken
verhelderend en aanvullend werkte
Nu ziet het er uit, alsof de loop der
gebeurtenissen do overtuiging „dat
iemand tegelijk een goed burger van
zijn land er. tevens wereldburger kan
beschaamd heeft. W ie aan die
overtuiging getrouw wil blijver., loopt
gevaar, voor antinationaal uitgekre
ten :o worden. „Men kan toch met ■»-
uitw ischbare dankbaarheid het beeld
van het ouderlijke huis in het hart
dragen, rnet zijn gan3che ziol hangen
aan do plaats, waar me:i zijne jeugd
sleet'' en tevens zijn arbeidsveld
daarbuiten vinden.
Van twee internationale factoren
had men met grond verwacht, dor. zij
eene.11 wereldoorlog onmogelijk zou
den maken; het kapitalisme, althans
zoover het niet betrekken was in het
spel van politieke intrige, van roof
bouw of Oorlogsindustrie, en het so
cialisme. lieidb hebben zi.h 'och: er
gehaast, de zeilen te strijken voor
eend ".en ocrlog drijvende minderheid.
Men begrijp-, niet, hoe die beide oj;,o-
sicie richtingen na den oorlog huruD
drani zullen kunnen neraen.
„De toekomst, de wederopbouw van
11 second internationalisme, zal bo-
vena I oprechte en sterke karakters
Jtood'ig hebben, die aan de vuurproef
van dezen oorlog flinken weerstand
geboden hebben. Mogen zij tot zegen
dor wereld aan geene natie ontbre
ken' Met «iezo woorden besluiRuete
zijnen verjaarivensch, die zeker na
tionaal en interaiaiicjiaal hooffler
vvaardeering verdient «ian de emde-
looz© fanfares, waarmee de fanatieke
lieeren van het oógenblilt e'kaar hel)
ben trachten te verdoovon".
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
Duitseh stafberichl;
,,De strijd om den Lmgc-kopf (in do
Vogezen) en ten Zuiden daarvan
duurt voort.
Duitseh geschut heeft vier Fran-
schc vliegmachines omlaag gebracht.
Een verbrandde er en oen v-.crd stuk
gesclvoten.
Aan de kust is een Franseh water
vliegtuig met do beinaiuiing in
Duitsclie handen gevallen.''
F r a n s c li oommunniqué:
„In Artois zijn rond Suucliez bijna
den geheelen Donderdagnacht ge
vechten met handgranaten geleverd.
Voor Neuvilie St. Vaast is een aan-
valspogiug der Duilsohers snel en met
gemak afgeslagen.
in Argonno zijn de gevechten met
bommen en springbussen, gepaard
met aiti^ierievuur. Woensdagnacht
met verhoogde hevigheid voortgezet,
voornamelijk rond hoogtepunt 213,
bij Fontaine aux Charmes cn St. Hu-
l>ort. De Duilschers trachtten daar uit
hun loopgraven te komen, maar zijn
«ogenblikkelijk door het vuur der
Franseh en gestuit.
Op de Maashout els hebben de Duil
schers. in het Ilooge Bosch twee aan
vallen gedaan, die met handgranaten
i geweervuur zijn afgeslagen.
Er was een lievig bombardement in
bet bosch van ApremonL
In Lotharingen hebben de Duil
schers Woendagnacht het dorp Em-
berménil en de stellingen der Fran-
schen rond Rcillon beschoten.
I11 de Vogezen zijn op de hoogten
die hel noordelijke Fechtdal beheer-
sciien verbitterde gevechten geleverd,
voornamelijk op den Schratzmdnnele,
waar de Duitschers, na zich van een
Franseh blokhuis te hebben meester
gemaakt, door een tegenaanval spoe
dig weer zijn verjaagd. Geconcen
treerd vuur heeft den Duitschers daar
zware verliezen toegebracht.
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
D u ï.tsch stafberioht
j,ln Koerland zyn, in de buuft van
Pojiel, op 69 K M. ten N. van Ponie-
w-ci, en bij Kowarsk en Koorkii (ten
Noordwesten van WUkomir) ruiterij-
gevechten geleverd, waarin de Duit
schers het wonnen.
Aar het Naref-front zijn de Duit-
sche legers ten Zuiden van Lomz-a,
'n weerwil van hardnok-kigen tegen
stand der Russen, gevorderd.
'l'uaschen den mond van de Boegen
Najsieisk hebben Duïtsche 'ns'u'tingB-
tioepen van Novo Georgiëvsk de Rus-
siselie etelling van Blendostowo door
broken en zijn verder gedrongen.
Een eskader Duïtsche luchtschepen
heefi de stationsgebouwen van Bia-
listok gebombardeerd.
Gelijk in het bericht van Donder
dag ie gemeld, hadden do Russen,
nadat de Duitschere hen uit de bui
tenste en binnenste fortenlimes van
Warschau hadden geworpen zonder
dat d>' stad oj> eeniger'-ei wijze er
van te lijden liad, de stad ontruimd
eti waren de Russen naar Pruga, aam
den rechteroever van den Weichsel
geweken. Van daar uit beecliiölen zij
6cderl Donderdag de binnenstad van
•Warschau sterk met artillerie en in
fanterie. Vooral schijnen de Russen
het gemunt te hebben op do vernie
tiging van 't oude PooLsohe koninklij
ke paleis. DuUsche troepen lijden in
een stad van de grootte van War-
echau natuurlijk van zulk strooivuur
geen schade Men zal nu moeilijk
meer geloof kunnen schenken aan de
bewering van de Russen, dat zij de
hoofdstad van Po^ea hebben ont
ruimd om haar le spareu.
In het Zuidoosten hebben Duitschc
troepen, d;e den Weichsel over wa
ren gestoken, eenge Russ'sche ete-
lingon genomen. De tegenaanvallen
van de Russen leverden niets op.
De legers van Mackensen zetten al
vechtende do vcrvo'ging voort.
Ten Noordoosten van Nowó Alexan
dria hebben «ie Oostenrijksch-Hon-
gaarsche en Dui'.sche troepen de Rus
sen bij Sawin teil Noorden van Cliolm
u t hun stellingen gesworper..''
Oosten rijksch stafberio'm,:
„Ten N. \V. v:ei lwangorod hebben
do verbonden Duitscli-Oostcurij kache
legers vorderingen gemaakt.
Tusschen V cichsel en Boeg duren
de vervo'giiigsgeveehten voort.
In Oost-Galit ié is de toestand on
veranderd".
R u s s i s ch stufbericlit-
„Tussche*» Duna en N'jwnen geen
wijzigiiig van bcteekenis. Nattai de
Duitschers de Russen op 5 Augustus
hadden aangevallen bij de bruinen
ui de Pivessa, hebben de Russen
hen zegevier end t'eruggea'ageri.
Aan den linkeroever van d© Naref
duurde in den nacht van 5 Augustus
en den geiieelen volgenden dag het
gevecht voort bij Roshan, Os'rolenka
en Ostrof. Een reeks togenaanvallen
liield de Duitschers tegen over een
breed front en 01een afstand van
ongeveer lö werst van de rivier. Do
Russen maakten eenige li onderden
krijgsgevangenen. Hot hevige vuurge-
-echt wordt voortgezet
Op het front van den Midden-Weich-
sel is alles na den Russischen erug-
locht op den rechteroever rustig
Warschau is ontruimd teneinde de
sla/1 te vrijwaren voor een bombar
dement
Do vc-rgeefsche .pogingen van do
Duitschers om het bezette gebied te
rruimen werden alleésh voortgezet
bij Mazejowifse.
l'uaschoii Weichsel en Boeg waren
de gevechten op 5 Aug. ten oosten van
'Ie:i straatweg Trawniki--\Y!o<iawa
hel verbitterilsl; daar de Duitschers
en Oostenrijkers het vuur van hun
geheele arti.'leriemacht hadden ge
concentreerd. moesten Russische troe
pen een weinig naar hel nooidon te
rugtrekken.
Aan den reeh-eroever van de Boag,
aan de Zlotu Lipa en Dnjastr geen
wijziging in den. toestand".
IX VERLIEZEN DER DUITSCHERS
VOOR WARSCHAU.
Een telegram uit Warsohau aan 1c
Kolnische Zeitung deelt mede, dat de
verliezen der Duitschers bij de ver
overing van Warschau niet buitenge
woon groot zijn. Dat de Russin do
stad vrijwillig zouden hebben ont
ruimd is onjuist; ze zijn er door de
Duitschers uitgeworpen. De R-issov
bebbein alle bruggen over den Weich
sel opgeblazen.
DE OPMARSCH DER DU1TSCH-
OOSTENRIJKSCHE TROEPEN,
't Bureau Norden meldt uit Berlijn-
Aan het „Bcrl. Tageblatt' wordt uit
Let 00rlogseprekw artier gemeld, dat
het offensief tusschen Weichsel
Boeg met- groote schreden voorwaarts
gaat. De Russen hoopten op grooto
moeilijkhedon voor dien trein in het
znndjg en moerassig gebied. Dit pro
bleem werd echter door de verbonden
leners opgelost, daar «ie spoorweg-
re gi meurt on alle door de Russen op
gebroken sjioortianeii met grooto
snelheid in orde brachten, everrzoo
verbeterden de pioniers snel «kj rij
cn landwegenDe verpleging der troe-
p:i is zeer goed.
hi net oi.n uimde Radiom, waar alia
fabrieken vernield waren, kon
lederfabriek en bierbreuwerij door de
Duitschers weder 111 werking worden
gebracht. De toestand dei- troepen is
zeer bevredigend; van epidomiën,
waarvoor men vreesde, is gecu sprake.
Nowo Alexandria werd ever. voor
het bir.mci^iringen der verbonden
trcepen in brand gestoken. Do bi and
duurde zeven dagen toen was de
mooie stad geheel 111 vlammen opeo
gaan. Behalve Wladiinir Wolynski,
staan ook Chotiaczcf, Zimno, A'
kosjbaf en Sjchodoly in brand.
NA DEN VAL VAN WARSCHAU EN
1WANGOROÜ.
De militaire «leskundige van liet
„Alg. Handelsblad.schrijft
„Thans zal ook wel de ontruiming
moeten volgen van de vestingwerken
aan den Naïef, in do eerste plaats
van de vesting Novo Georgiëwsk, die
aan de samenvloeiing van den Naref
cn den Weichsel is gelegen, en van
Szerok, dat aan de samenvlocntiig
van Boeg en Naref ligt.
Een gedeelte van liet omvattings-
plun, door Von Hindenhixrg opge
maakt, is geslaagd.
Nu komt de vraag of zijn tweede,
breeiere plan, dat bedoelde de Rus
sische legers te omsingelen, cv<-r.-
v-ns tot uitvoering zal kunnen ko-
aierv.
Het was voor dit plan, dal, behal
ve de legers van Von Mackenecn in
het Zuiden, de troepen van Von Be
low in het Noorden werden aange-
Hei leger van Von Bolow bedreigt
niet alleen Riga, waarvoor men in
Petersburg eveneens begint te vree
zen, maar ook den spoorweg WiJnn--
Petersburg, waardoor de Russische
rechtervleugel in gevaar zou worden
g«sbracht. omsingeld en van zijn to-
rugtochtsrw-eg te worden afgesneden
De toestand is nu zoo, dat in het
Noorden, in Koerland en Samogitiëu
de Duitsclie legere genaderd zijn tot
de rivier de Eckau. die 15 K.M vnn
Riga ligt volgens liet Russische
bericht zelfs over die rivier tot aan
de Misea vooruit gingen, op 8 a ft
K.M. van Riga, maar van daardoor
de Russen weder tot achter de Eckau
orden 'eruggesiagen.
Meer zuidelijk daarvan rukken de
Duitsche legers vooruit in Oostelijke
richting op den spoorweg Wilna
Dunaburg na de jongrie gevechten
bij Ponjewietsj waren de Duitschers
volgens bun bericht von Donderdag
ooruitgerukt tot in de lijn Birsji—
Öfnksjty. die ongeveer 60 K.M. Oos
telijk van Ponjewietsj gelegen 19.
Daar naderen «lus de Duitsche troe
pen steeds meer der. spoorweg, voor
is bezetting de Russische genera
le staf een zeer gerechtvaardigde
-ees koestert.
In het Zuiden, tusschen Weichsel
en Boeg, gaat Von Mackensen met
ii legers langzaam maar gestadig
Noordelijke richting voort aan
beidie oevers van do Boeg, aan den
rechteroever door den opmarsch -11
de richting TrawnikWlodawa. aan
den linkeroever door de bezetting
au Wladimir Wcdynsfci en Uu-
bienko.
Het is nu de vraag, of de Russen,
als zij in do nieuwe verdedigingslii»,
die over Bjelostc/kBnest-Litowsk
Kowel loopen moet, zulleu zijn aam
gekomen, niet tegelijk de Duitsche
en Oostenrijksc'ne legers op hun
rechter- en linkervleugel zullen vin
den."
RIGA BEDREIGD.
De Tiiiivs meldt-
De burgtr)>c-voikirig is op het oogen»
blik bezig Riga te ontruimen. Er kan
nog me/- woruen gezegd, «lat tot over
gave van de stad besloten is. De Duit
schers zijn ook daarom verlangend
Riga to bezetten, omdat zulks hun
ook de Dvii.u-ïinie zou bezorgen <m
zij in den rug van de vestrng Dvinsk
zouden kuui.cn operetren en daar
mede de directe lijn tusschen Poiors-
burg en V arscliau bedreigen.
RUSSISCHE COURANTEN OVER
DEN VAL VAN WARSCHAU,
't T. A. seint uit Petersburg
Het eenige versterkte punt aan den
Weichsel, dat nog in Russische han
den is na de ontruiming van War
schau, Is de vesting Nowo Geor-
giewsk, welke aanzienlijke Duitsche
strijdkrachten trachten in te sluiten,
naar de „RJetsj" van militaire zijde
verneemt. Hei succes \u.-i de Duit
schers valt niet te ontkennen, even
min echter het feit, dat bet Duiu-che
leger »n het voornaamste gedeel e
van hel plan te kort schoot, namelijk
de insluiting van het Russische le
ger.
Hoe betreurenswaardig ook deze
terugtocht zij, toch wekt zij geen
verslagenheid onder do bevolking
geheel tegen de verwachting van do
Duitschers.
Alle bladen, die de ontruiming
van Warschau bespreken, blijken
even hoopvol re njn uis vroeger. De
Bourscoui ant zegt: het tijdelijke ver
lies van het Poolsche grondgebied
kan zelfs geen oogembhk den nuUo-
nalen trots van Rusland aan liet
wankelen brengen. De hoofdzaak ih
niet Warschau, maar do zedelijke
bron van de Russisclie krachten,
waaruit alle Russen de overtuiging
puttendat de eindoverwinning voor
Rusland zal zijn.
De „Rjetsj" ziet nvet vertrouwen do
toekomst tegemoet, daar de slag-
vaard gheid van het Russische leger
onverminderd en zijn moreel on ge
schokt Is.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVOND-PRAATJE.
De niet-kennisweek is bijna om en
de oiet-poffertjes geuren niet meer.
Het laatste is misschien minder
juist, want er zijn toch poffertjes en
wafelen le koop geweest, de eerste in
de Zijlstraat en de laatste in de
Groote Houtstraat. Het kan wezen,
dat er menschen zijn di'e vragen is
een wafelkraam in do Grooto Hout
straat geen kennis en een dito op de
Gedempte Oude Gracht wel Maar
dan moet ik zeggen, dat jk het niet
weet De vrager moet dus zoeken
xiaar iemand, die het wefl weet. Als
hu dien gevonden heeft, verzoek ik
.vriendelijk om bericht.
Zondag zal er dus ook ('t spreekt
van zelf) geen kermis wezen eu
Maandag is het dort niet-Kermis-
maandag. De verschillende bureaux
van het Raadhuis zullen dan geslo
ten zijn. beha'lve dat van den Bur
gerlijken Stand, hetwelk open zal
iwezen van 's middags twaalf uur tot
vijf minuten over tw aalven ik ver
gis me: tot half een. Lastige vragers,
zooals die ik boven bedoelde, zullen
nu weer komien informeeren, waar
om de secretarie dicht moet, wan
neer er toch geen kermis is. Ddhr
weet ik nu zelf het antwoord op.
Deze vacantiedag is uiert de kermis-
Maandag. maar de tweede Maandag
in Augustus.
„Precies hetzelfde", zullen de vra
gers zeggen, „want kerniis-Maundag
is a 11 ij d de tweede Maandag in
A ugustua 1"
„Neen", zeg ik, „heel iets anders,"
Wie dat niet ibogrij.pt, dien kan ik
bet ook niet duidelijk maken.
We gaai) dus tot een ander onder
werp over de kermiswenschen. Be
langhebbenden lieten meestal „Zo-
miergroet" op de kaartjes drukken en
er waren er, die een kleine toelich
ting daanbij noodzakelijk vonden.
„Inplaats van den gewonen ker-
„misgreet bieden wij u thans, even
„gemeend, onzen zomergroet aan."
Een van mijn kennissen heeft er
nog over gepeinsd, of in deze me«ke-
deeling niet een woord ontbrak. Moet
niet vóór „gemeend" het woord
„goed" staan „Want", zei hij, „je
mag toch niet denken, dat het woord
„weinig" daar ontbreekt?" Ik noem
zooiels muggeziftoiij en waardeer
veel liever de goede bedoeling van
deze kruideniersbedienden, die one
dus Min groet aanbieden, onverschil
lig onder welke omstandigheden.
Hierin verschil ik, wat een groote
zeldzaamheid is, von meening met
mijn lieve vrouw. „Als dat zoo door
gaat', zei ze, „moet ik een extra
crediet hebben", waarop ik dadelijk,
naar mannenaard, ten antwoord
gaf„mijn pcrtenionnaie is leeg en
lk zie ex bovendien «ie noodzakelijk
heid niet van in."
„Mannen', gaf ze daarop tot be
scheid, „kijken ©ooit verder, dan
hun neus lang is. Vroeger kregen
we twele wenschen per jaar, een mot
kermis en een met Nieuwjaar. Als
nu do kermiewenech door den zomer
groet vervangen wordtvertel mij
eenshoeveel seizoenen hebben we
in 't jaar
„Ah zoo", zei ik.
„Ah juist. Vier seizoenen. Als
deze zomergroet succes heeft, krij
gen we dan ook een herfstgroet, een
wintorgroet en ecu lentegroet? ALs
dat gebeurt, stuur ik een circulaire
aan onze leveranciers„Met vr
delijken wedergroet verzoek ik U 0111
vermindering van de groeten"."
Op hetzelfde oogenblik werd een
kaartje binnengebracht. „Vrouw",
zei ik, „vier zullen het er niet zijn,
maar waarschijnlijk zes, want hier
heb ik een Najaaisgroet en een
broertje daarvan ie natuurlijk de
Voorjaarsgroot, maakt samen met
de v.'er andere precies eon half
dozijn."
We zijn na gedachtenwlsseling het
eens geworden, dat het zoo'n vaart
wel niet loopen zal, maar ook, dat
we ons teeen vermeerdering van de
groeten vast cn zeker zullen verzet
ten. Misschien door een Anti-Groet-
bond of ieis dergelijks.
liitusschen had ik den Najaars-
groet. die pas was binnengekomen,
eens beter aangekeken. Er stond
letterlijk op „Aangezien er geen
Kermis is, wenscht «te bezorger
der U tien gelukkig Najaar."
Iloe meel. een mertsch dat nu op
vatten? Be<toeit deze brave man,
dat als er wél kermis was, liet hem
niet zou kunnen schelen, of wij een
gelukkig najaar hadden Dat zou
niet vriendelijk wezen. Of meent hij
er mee, dat we een gelukkig najaar
zullen hebben omdat er geen kermis
lis, zoodat we ons geld ia deii zak
houden
Ju, de Noderlundscho taal geeft
tot allerlei varianten aanleiding. Dat
dacht ook de belanghebbende, die
meende dat zijn „zomergroet" 'op
hoogen prijs zou wondon gesteld. Do
guit bedoelde het alleen een beetje
andere, namelijk dat die groet met
een hoogen prijs zou worden be
taald. Ik hoop, dat hij dat succes be
reikt heeft.
Maar laat ons van de niet-kermis
afstappen, na alleen nog een enkel
woord te hebben gewijd aan een be-
kem'.e kernusficuur. die ook niet
meer is Lion Solser. Bij de grooto
menigte bestaat nog altijd de ge
dachte, dat kermisreizigers men
schen zijn, die verschillende oh-
«ipugden hebben en zeker aan den
drank verslaafd zijn. Een domme
rneening, want hoe zouden de men
schen bun dikwijls zwaar en in
spannend werk kunnen doen, wan
neer zii ntot volmaakt friech en
nuchter waren
Lion Solser dronk geen druppel
drank. Sterker nog, hij was vegeta
riër, at dus zelfs geen vLeosoh, maar
was een kroot liefhebber van vruch
ten. En als jc dan vroeg, of deheele
firma vegetarisch was, lachte hij
zoo eens even en zei plhgend: „nee.
Piet Hesse lust wel een Hinken bief
stuk."
Zoo kom', do mensch van hel een op
het ander, want als ik denk aan dito's,
kcru 1 isvoorutolliuge 11 en zOu meer,
dan acliiet me te binnen, dat bij «lie
«hogen zoo ontzaglijk veel afhang",
van wat de Franschen do inise on
scène noemen, wat in onze taal
verbasterd is tot het afgrijselijke
woord enscèneering en wat in. een-
vou<iig Nederlandse!» kalm weg do
„aankleding" kon worden genoemd.
Je moei, dat is het grondbeginsel bij
alle voorstellingen, klein of groot,
niet alleen opdisschen, maar ook sma
kelijk opiisscheu. Mei een maaltijd is
t niet anders: de fijne visch komt
niet uit op een groven scho ei en bij
de menschen is 't net zoo: als je je
wenschen aardig voordraagt, heb je
al half gewonnen spel.
Ergens in Dickens' onvolprezen
Pickwick wordt verhaald, dat een
juffrouw haar vriendin zou bezoeken
on zich daarvan veel had voorgesteld.
o.a. hierom dat ze in het huurkoetsje
voor het huis had willen aaukomen
in snellen draJ dat het daverde, zóo
dat do koetsier bij *t inlioud'en van
h paard vuur deed spatten uit de
steonen. Helaas, de mun kende de
buurt niet precies, zoodut hij moest
zoeken naar 't nummer en ton slotte
in luien stap, zonder eenigen praal,
voorreed. Do juffrouw had de aan-
k.'eoding van haar oj/treden, de mise
en scène gemist en ieder, bij wien de
klier <ier ijdelheid nog niet totaal
verdroogd is, dat wil zeggen de heele
wereld, zal in haar leed kunnen moe
gevoelen.
Nu is er onlangs iets vooirjekomen
waarbij htAzeJfd© gebeurde.
Ingezetenen van Haarlem, indu
strieel en en kooplieden, hebben onder
bepaalde voorwaarden f 60.000 Ixy
schikbaar gesteld voor de havenplan
nen. B. en \Y. deelden dat mee in een
gedrukt Raadsstukje, de blatton maak
ten er melding van maar hebben zeker
wel om een goede mie», er geen com
mentaar op geleverd en een week
blad heeft gezegd, dat het wel aanlig,
maar nu niet zoo lieel veel was.
Boem, de mise en scène is gemist-
Als niémand d«n de belanghebbenden
ervan geweien had en «le burgemees-
tor had in ue Raadsvergaderiiy? op
een geschikt oogenblik in het deb»;.
incdcdceüii'g van 't'geschenk gedaan.
«Jan zou do indruk heelwu/t sterker
zijn geweest, terwijl.toch de som niet
grooier werd.
Precies nis bij «ie juffrouw van
Dickens eh baar huurkoetsje.
Als je maar oppast, dat «ie aanklee
ding geea hoofdzaak woreL eu wat
geboden wordt bijzaak schijnt, lk
liob hé: in de laatste weken nog wel
eens over de Raadsverkiezing gehad,
vvolnu, eer. van de grappigste dingen
111 dezeiv tragi-komisclien wedloop is,
dat menschen die een jaar geleden
als de vol» aoktste. bete candidateu
zijn geproz.cn, op dit oogenblik niet
meer,in aanmerking komen. Je zou'lt
een heele galerij kunnen maken van
candidateo, over wie goen sterveling
meer denk:, hoewel ze geen haar min
der zijn geworden. Hoe dat komt.
ik kan het niet zeggen. Maar 't sterk
ste staaltjo is wel van «ien candniant
die gekozen werd, een jaar zitting
had in den Raad, toen moest aftreden
en viel, en nu niet meer in aannier-
king sclujix. te koinen, ofschoon zijn
partij vele nieuwe zetels heeft boze/..
Ja. 't kan soms vreemd gaan in <te
wereld, 't Is al een poos geleden, «lat
een kennis zei: „heb je wel gezien,
dat er oioler de onbeste'bare brieven
een is aan 't adres van Haarlems
Dagblad?"
„Hoor eons vriend zeg ik tot oen
directeur van heft Dagblad, „wat bo
te eken t dat? Kent de post het adroa
van onzo courant met meer?"
De directeur laohto glim en vootto
stamp, waarna hij vertelde, dat som
mige menschen oen kwartje 'n een
envelofipe deden voor een kleine ad
vertentie en a's brief gewoon gefran
keerd op «le post «leden. De post even
wel teefcende den brief omdat er
„geldswaarde" in zas, ambtshalve
aan en vorderde dertig cent® port
van do dagbladadm'ni-stratte. Doze,
die geon geld op de zaak wou toeleg
gen, weigerde, de afzender (tusschen
haakjes gezegd altijd een afzendster)
was niet bekend en zoo raakte d«
brief bij de afdoeJing onbeste'baron.
Maar 't mooiste was, dat do- go-
wensebte advertentie natuurlijk nooit
geplaatst werd en dat do afzendster
noi>it reclameerde!
FIDELIO.,
