De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1915
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
Du i t s c h at af bericht
„Tusschen Angres en Soucfhez
werden de Franschen Donderdag
uit de door hen bezette stukken loop
graaf verdreven.
Bij Êchratzniaennele in de Vogezen
ging oen klein deel van do voorste
Duitsche stellingen aan de Fran
schen verloren."
Fr an sc h communiqué
„De zeer hevige artilleriestrijd
duurt voort op het grootste deel van
het front, voornamelijk aan beide
oevers van de Oise, in de streek
Pleasis, Roye en Wlngre, waar
Fransche vuur een Duiischen tre>n
en Duitsche convooien trof, in
Champagne, zuidelijk Woévre en aan
het front van Seille.
In de Argonnen deden de Duit-
Bchere een mijn springen In de buurt
van heuvel 285, zonder schade toe to
brengen aan de Fransche werken.
In de etreek van Viemio-le-Chateau
sappcngevechten, in den sector Ma
rie Thérèse gevechten met bommen
en handgranaten. Aan den Linge-
kopf en Schratzmaemnele zijn de
Duitsche verliezen zeer zwaar ge
weest» Men vond een aantal Duitsche
lijken op het 250 meter diepe terrein
door de Franschen veroverd."
Officieel Belgisch bericht
„Na betrekkelijk weinig activiteit
te hebben ontplooid in den loop van
den nacht, heefit de Duitsche artille
rie Vrijdag bij tussclienpoozen ver
schillende punten van het front be
schoten, in het bijzonder nabij Dix-
muiden en Reninghen. Belgische ar
tillerie heeft deze beschieting op
krachtige wijze beantwoord en her
haaldelijk Duitsche militaire wer
kers uiteengejaagd, met name inde
omgevir. van den Yser en van Drie
grachten.
Geen infanterie-gevechten."
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
Duitsch atafboriclit
„Legergroep van v. Hindenburg
Ten O. van Kovno vervolgen Duit
sche troepen na voordoelige gevech
ten de Russen.
In de streek van DawLna tot den
weg AugustowoGrodno zijn de
Russen in de linie Gadele (ten Oos
ten van' Mariampol)Luzozecje—
Studzieniczna teruggetrokken en
bieden daar opnieuw tegenstand.
Ook ten westen van Tycoshin
wordt nog gestreden.
Het leger van generaal v. Gallwitz
zette zijn aanval met succes voort
en nam 10 officieren en 2650 man
gevangen, maakte voorts 12 machi
ne-geweren buit.
In dé vesting Nowo-Georgiewsk,
die na een taaien strijd is genomen,
werd het geheelo garnizoen gevan
gen gemaakt, bestaande uit 6 gene
raals, meer dan 85.000 man, wanr
van Donderdag in den eindstrijd al
leen meer dan 20.000 werden gevan
gen genomen. Het getal der buitge
maakte kanonnen is tot ruim 700
gestegen. De omvang van het Overige
buitgemaakte materiaal is nog niet
te overzien.
De legergroep van Leopold van
Beieren gaat verder voort. De linker
vleugel wierp de Russen achter deti
Coterca—Paulwa-sector ten Z.W.
van Wisoco Litowsk terug.
Ten zuiden van de Boeg tegenover
Brest-Litowsk werd terrein gewon
nen.
Ten oosten van Wlodawa bereik
ten Duitsche troepen in scherpe ver
volging de streek van Piscza."
Ohstenrijkech etafibericht
„Het opdringen van de verbonden
Duitsch-Oostenrijksche troepen naar
Brest-Litowek heeft onder do vesting,
aanzienlijke gedeelten van verschil
lende Russische legem ordeloos sa
mengedreven. Teneinde dien, op
slechts enkele rivierovergangen aan
gewezen aftocht van troepen en le
gertreinen naar het noordoosten mo
gelijk te maken, vereelten de Russen
zioh vooral ten westen ven Brost-Li-
towsk op beide oevers van de rivier
kraohtig tegen 't opdringen der Duit
schers cn Oostenrijkers.
Desniettegenstaande veroverde de
noordelijke vleugel van het inslui-
tingsleger ten oosten van Rokitno
nog meer veldversterkingen de op
den noordelijken oever van de Boeg
oprukkende troepen van aartshertog
Jozef Ferdinand verdreven Donder
dag voor het vallen van de duisternis
de bij Wolczyn verschanste Russen
i een stormaanval.
De legergroep van generaal v. Kö
vess trekt op tegen de Boven-Pulwa.
Aan de beschieting van Nowo
Georgiewsk, dat door de Duitschers
werd genomen, hebben ook zware
Oosten rij ksohe mortieren met succes
deelgenomen.
Bij Wladimir Wolynsky en in Ooet-
Galiciö bleef de toestand onveran
derd.
DE OPMARSCH DER DUITSCHERS
EN OOSTENRIJKERS.
De militaire deskundige van 't Alg.
Handelsblad schrijft:
Thans is ook Novo Georgiewsk, de
laatste dei- vestingen aan de iNaref-
11 mie, gelegen op de plaats waar de
Boeg, kort na de ver een lg mg met don
Naref, in den Weichsel valt, door de
Duitsche legers genomen.
De vesting werd aangelegd op een
punt, dat door de natuurlijke ligging
bijzonder sterk was. Dicht bij de
menvloeiing van drie rivieren, in
aansluiting aan de vestinglinie
den Naref in het noorden, en aan de
linie van den Weichsel naar het zui
den, was zij een steunpunt voor de
verdediging der Russische wester-
grens. Op de plaats waar vroeger het
door Karei Xll versterk te plaatsje
Modtin lag, had Napoleon I, toen hij
het groothertogdom Warschau sticht
te, en het belang van dit punt voor de
verdediging inzag, een sterke vesting
laten bouwen, door een dubbele for-
tenlini© omringd, waarvan de buiten
ste kring in 1885 vernieuwd werd. Met
Warschau, Iwangorod, Brest-Litowsk
vormde Novo Georgiewsk den be
roemden Russischen vestingvlerhoek
van Naref, Boeg en Weichsel.
Het is een vesting van do eerste
klasse, met een versterkt kamp, dat
voor 30.000 tot -40.000 man was inge
richt
Da vesting, die, zooals wij zeidon,
door Napoleon I werd aangelegd, was
nog niet gereed in 1813 todn de Rus
sen het garnizoen, onder bevel van
den Nederlamdschen generaal Daen-
dels staande, tot de capitulatie dwon
gen.
In 1830 maakten de Polen zich, tij
dens den opstand, van de vesting
meester. De Russische generaal Go-
lowin sloeg het beleg voor de vesting
en dwong den Poolsohen commandant
graaf Ledochowskl, zich op 7 October
1831 onvoorwaardelijk over te geven.
Thans heeft de Duitsche generaal
Von Beseier, de veroveraar van Ant
werpen, die belast was met het bevel
over do insluitingstroepen, de vesting
genomen. In de gevechten, die aan
de onderwerping voorafgingen, wer
den reeds 20.000 man gevangen geno
men. Een groote voorraad geschut en
andere krijgsbehoeften waren in de
vesting aanwezig en vielen dan Duit
schers in handen.
Hoe groot do beteekenis van den
val van Novo Georgiewsk voor de
Duitschers ook zijn moge, het belang
er van is niet zoo groot als die van
Kovno. Kovno toch stond aJs hinder
paal voor den vooruitgang van de
Duitsche legers naar Wilna. Novo
Geovgiev^sk was omsingeld en kon
niet meer een beletsel boeten, toen de
Duitsche legers de Naref linie hadden
geforceerd, toen Warschau en Iwan
gorod in hunne handen waren ge
vallen. Het was geen belemmering
meer, slechts een omsingelde vesting
in een overigens bezet gebied.
De val van Kovno daarentegen is,
en de Daily Neus aet dat duidelijk
uiteen, een ernstige nederlaag voor
de Russen.
Niet alleen omdat daarbij een groo
te hoeveelheid zwaar- en veldgeschut,
waaraan Rusland toch al een groot
gebrek heeft, in Duitsche handen
iel; die buit wordt door den val van
Novo Georgiewsk nog meer uitge
breid.
Maar omdat Kovno den weg opent
voor de Duitfbhe troepen naar Wilna
en Dunsburg, en dus naar deai spoor
weg naar Petersburg.
Do tegenstand van Kovno, op den
rechtervleugel van de Duitsche legers
in Koerland opereer don, belette
den vooruitgang van de overige doe
len dier legermacht. 'Nu Kovno geval
len is, kan die opmarsch, en onder
betere omstandigheden, plaats heb
ben, wijl de rechtervleugel niet meer
bedreigd kan worden.
DE RUSSISCHE PERS OVER DE-N
TOESTAND.
Aan het „Berliner Tageblatt"
wordt uit Weenen gemeld, dat de na
tionalistische pers in Rusland steeds
heftiger wordt in haar taal tegen de
geallieerden, hoofdzakelijk tegen En
geland, dat het verwijt treft, de je
gens Rusland gedane beloften niet te
zijn nagekomen. Militaire kringen te
Petersburg zouden de uitzending ver
langen eener commissie naar Londen,
om ter plaatse er op aan te dringen,
dat Engeland zijn verplichtingen zal
nakomen. De „Nowoje Wremija"
schrijft: „Toen de Duitschers hun
hoofdmacht tegen het Weeten richt
ten, zonden wij (Rusland) onze troe
pen naar Oost-Pruisen, hetgeen een
bewijs van zelfopoffering was, Wij
behoedden daardoor onze boudgenoo-
ten voor de ergste gevaren en red
den deri algemeenen toestand. Nu heb
ben do Duitschers zich op ons gewor
pen en wij hebben mogen venvach
ten, dat ook onzo bondgenooten zou
den beproeven den tegenstander van
ons af te leiden. Zij moeten beden
ken, dat een verslagen Rusland beteo-
kot het keeren van de Duitsche hoofd
macht naar het Westen, dat zij met
haar overwicht zal vernietigen. Op
onze bondgenooten rust nu de plicht
toi het offensief over te gaan, dat zij
thans onder betrekkelijk gunstige om
standigheden kunnen uitvoeren."
EEN DUITSCH BERICHT OVER
DEN TOESTAND IN RUSLAND.
Uit Weenen wordt aan de Berliner
Z a. M." gemeld, dat volgens een be
richt uit de Dooma-kringen te Peters
burg de kritieke toestand op de oor-
ïogisterreinen Grootvorst Nicolaas
aanleiding heeft gegeven om alle mi
nisters en leden van den oppersten
krijgsraad bij zioh in het hoofdkwar
tier te ontbieden, waar alle hangen
de quaestias aan een afdoende be
spreking zullen worden onderworpen.
De minister van oorlog, generaal Po-
liwanof. verklaarde tegenover de af
gevaardigden van de Doema, dat hij
bij deze conferentie een volkomen
waarheidsgetrouw beeld zal geven
van de militaire positie van Rusland
en tevens zijn bereidwilligheid te ken
nen geven, om alles in het werk te
stellen teneinde verandering te bren
gen in de thans hoerechende wantoe
standen.
DE GOUVERNEUR VAN KOVNO.
Uit Posen wordt aan de „Voss.
Ztg.gemeld, dat de tegenwoordige
gouverneur van de vesting Posen, lui
tenant-generaal Von Koch, benoemd
is tot gouverneur van Kovno.
Op het Zuidelijk
Oorlogstooneel.
Oostenrijksch etaf,bericht
„De beschieting met zware artille
rie aan het Tiroolsche front duurt
oort. Bij den Donderdag vermelden
aanval op de vooruitgeschoven Oos-
tenrijksche stellingen op het Folga-
riaplateau verloren de Italianen 200
In den noordelijken sector van het
kuetfront werd Donderdagochtend
vroeg door de Italianen weer een aan
val gedaan op Mrzli Orn en in den
rug ten noorden van dezen berg de
aar.val werd afgeslagen onder zware
verliezen voor de Italianen.
Eveneens mislukten twee Donder
dagavond en Vrijdagmorgen vroeg on
dernomen pogingen om de Oostenrijk-
sche linies aan het bruggehoofd van
Tolmeln te doorbreken.
Bij Görz onderhielden de Italianen
op enkele plaatsen een levendig artil
lerievuur. Oostenrïjksche artillerie
beantwoordde dit vuur met sucoes,
vernielde een pontonbrug bij Sngrado
en beschoot Italiaansche troepenmas-
's ten oosten van Pieris."
Verspreid Nieuws
van de oorlogsvelden
KITCHENER EN MILLERAND AAN
'T FRONT.
Havas seint uit Parijs dat de En-
gelsche minister Kitchener, vergezeld
van den Franschen minister Mille-
rand, 't front in Frankrijk bezochten,
waar ze ontvangen werden door
Joffre. Te zamen werd gedineerd.
Aan het einde van het diner dankte
Millerand Kitchener voor de herhaal
de verzekering van zijn bewondering
en vertrouwen, welke hij tegenover
dc Fransohe troepen had gegeven, en
die voor deze een belooning en aan
sporing zullen vormen. Millerand
voegde er bij De v ijand zelf, die in
een jaar oorlog ondervinding heeft op
gedaan, vleit zich niet meer met de
hoop, onze legers te overwinnen. Het
blijkt dat hij de overwinning niet
meer alleen op het slagveld wil beha
len. Hij maakt reeds van zijn gewone
praktijken gebruik, om onder de neu
tralen en tot zelfs onder de oorlog
voerende landen vredesbewegingen
uit te lokken. Maar het Fransche volk,
het parlement en de regeenng zijn
meer dan ooit besloten de wapens
niet neer te leggen, voordat het doel
bereikt is, dat wij ons gesteld hebben.
En al is de weg lang, do prijs, die ons
wacht, is groot genoeg, om ons alle
moeilijkheden van den weg te vergoe
den, want deze prijs is de bevrijding
van de wereld.
Kitchener antwoordde, dat hij na
liol prachtige leger van Joffre gezien
te hebbein, meer don ooit do zekerheid
van ie overwinniinri had en eindigde
met te herhalen, dat Engeland bereid
was tot alle Inspanning oin Frankrijk
zijn trouwen bondgenoot, te heipeD
en «t het einde toe voort te gaan.
Nadat de beid© ministers Woens
dagmorgen een onderhoud met French
hadden, in den loop waarvan zij ver
schillende kwesties regelden, begaven
zij zich naar het Britsche front, waar
zij de verdedigingswerken bezichtig
den. Millerand inspecteerde verschil
lende Britsche regimenten. Hij ba-
wonderde ten zoerste de uitstekende
houding van do troepen en werd ge
troffen door den indruk van kracht,
welke de Britsche troepen maken.
Tegenover Kitchener en French ver
klaarde hij alti.d de herinnering te
zullen bewaren aan deze indrukwek
kende revue.
Millerand kwam hedenmorgen te
Parijs terug.
OORLOGSJAMMER.
In de „Figaro" vertelt een medewer
ker van een beeoek aan de Inrichting
te Parijs, waar de Fransche soldaten
verzorgd worden, die In den oorlog
blind geworden zijn. Do mannen, die
hier verpleegd worden zijn allen on
geneeslijk blindmen werkt er dan
ook alleen aan hun geestelijk herstel
en tracht hen zoover te brengen,, dat
ze de mogelijkheid in gaan zien van
een leven, waarin zij toch nog rnet
werken hun brood kunnen verdienen.
In overleg met de ministers van oor
log en van binnenlandsche zaken,
heeft een vereeniging, aan welker
hoofd een schoonzoon van Pasteur
swat, de leiding van de blindeninrich-
ting op zich genomen. Do blind ge
worden soldaten leeren hier een hand
werk of, zoo ze er een Itadden, lier-
vatten zij het oude. Er is een groote
tuin aan die inrichting verbonden,
waar do mannen elkaar leeren loo-
pen sommigen durven er reeds al
leen te gaan, voet voor voet, tastende
met 60n wandelstok voor zich uit Do
blinden zijn in verschillende werk
plaatsen ingedeeld, waar zij volgens
do methode van Braille, onderricht
iitvangon in vakken waar het tas
ten eenigerniate aan het zien tege
moet komt. Zoo leeren zij borstel- en
mandenwerk maken, matten vlech
ten, enz. Aan sommigen onderwijst
een dokter de massage, weer anderen
leeren muziek, piano of een ander
instrument en ellen leeren het Brail-
lesclirift lozen. Voorts hoopt men, dat
de staat ook blinde soldaten aan het
sigaren-maken zal zetten en enkc-len
met bijzonder goede stemmen, zullen
mogelijk later aan ©en kerkkoor ver
bonden kunnen worden. Er zijn op
het oogenblik honderd-vijf-en-twin tig
soldaten opgenomen. Het moeilijkste
uur van den dag, zoo vertelt de mede
werker der „Figaro", schijnt voor de-
zo slachtoffers van den oorlog het
avonduur te zijn, wanneer zij vóór
liet te ruste gaan, naar den tuin ge
leid worden voor een laatste wande
ling. Dan kan men er op eenzame
paden vloden, die zich liever afzonde
ren. Met do handen voor het gelaat
geslagen, slaan zo onbeweeglijk voor
overgebogen. Er was in de inrichting
ook een korporaal van de Alpenja
gers, die niet slechts blind was, maar
wion men het rechterbeen heeft rnue-
ten afzetten. Bovendien zijn hem tw ee
vingers van do rechterhand afgescho
ten. Dezen man bad niemand ooit
zien glimlachen en hij verviel tot zoo
diepe neerslachtigheid, dat men niet
beter heeft weten te doen dan zijn
oude moeder ergens uil een ver dorp
in Lozere te laten overkomen. Het
verminkte wezen, dat haar zoon was,
heeft zij nog weten op te vroolijken.
DE VEROVERING VAN LOMZA.
Dr. Ptephan Sterner schrijft in den
Berliner Lokalanzeiger uit Rydzewo,
d.d. 10 Augustus:
Do vijf dagen, die vooraf gingen
aan de vervvc-rlus van Loniza zijn
wijl de heetste en bloedigste geweest
van den geheeten strijd in dit gedeel
te van het front bij het laauf e offen
sief van het leger van von Schol iz.
Van beide kanten spande men zich
tot het uiterste in om meester te blij
ven in den laatéien sector vcor do
vestingwerken van Lomza. Do Duik
sclio troepen trokken, ondanks de ver
moeienissen en do groot© verliezen
van de laatste weken, de terugtrek
kende Russen snel en onbarro)i3i'.ig
achterna en deRussen die deaaonsveer
stnuiibare ruucht in hét voor onover
winlijk gehouden terrein van de Naref
geen tegenstand hadden kunnen bia
<kn. verdedigden zich in doze luatste
smalle strook voor d© vesting tot hoi
laats» oogenblik. Na de bestorming
van de overzijde van de Nare' stroom
den do vijandelijke troepen, wier
weerstandskracht volkomen was uit
geput, in de ridding Nowogroü—
Miaskogllecebenim terug. De langs
de Roesebeek voorbereide terugtocht-
stelling werd door de macht van de
opdringende Duitschers in het ge
heel niet bezet en eerst in do eveneens
voorbereide stelling SzablodMontwL
zaSlawiec— Loebykoerki Tarnow a—
Kleczkof werd door de Russen verde
digd. Acht en veer.ig uur lang zon
der ophouden donderden langs het go-
hcele front de zware kanonnen. Een
ontzaggelijke menigte staal hagelde
neer in den lichten zandgrond van de
Russische stellingen en fle vijand, heft
zij tot Zijn eer gezegd, hield dezen
hagel heldhaftig uit en verweerde zich
tot het uiterste. Vreeslijk waren zijn
verliezen, want op hei heel© lange
front was geen vierkante meter op
pervlakte, <lie niet door de zware Puit-
sche granaten was omgevooeld. Als
papiersnippers vlogen de dekkingen
in de lucht, levenden en dooden on
der zich begravende. De ver vertakte
da-and hinder nissen v&ji de Russische
stekkingen knapten af als touwtjes,
als de scherpkantlge splinters van de
granaten ze aanraakten. Hier en daar
brachten stukjes dennebosch eenlg
leven in de troostelooze zandwoestijn
van het vijandelijk slagveld, doch
ook deze povere schoonheid van de
arme streek werd door de granaten
niet ontriem Boomen braken en hun
kronen vlogen in duizend stukken \*er-
scheurd in het rond. Geweldige stam
men knapten in het midden getrof
fen als lucifers af «n na twee dagen,
toen de ondergaande zon met haar
uitersten rand de stuiptrekkende aar
de voor het eerst zacht streelde, wa
ren de bosschen verdwenen. Als doo-
de soldaten lagen de boomen over het
reld, op de doorploegde aarde.
De vijandelijke stelling was rijp
voor den storm en onze infanterie ging
tot den aanval over. De zoo vreeset ijk
door onze artillerie geteisterde vijand
hield echter nog steeds stond. Bijna
in alle loopgraven kwam het tot een
moordend handgemeen voor het stil
werd. Wat van de Russen niet bij
tijds onder de bescherming van da
ver dragende kanonnen van Lomcza
vluchtte, log dood of gewond in de
bestormde loopgraven.
De Russische artillerie, ofschoon
zij gering In getal was, gaf ons in
deze twee dagen toch heel wet te
doen. Twee zware kanonnen, die zij
tegenover onze stellingen bij Nowo-
grod hadden opgesteld,, schoten onop
houdelijk en handig in hét door onzo
troepen bezette terrein en schoten de
vrij uitgestrekt© stad 'Nowogrod in
puin. Een pantser-automobiel van
Lomcza uit, die een wanhopigen uit
val deed, op den grooten weg van
Ostrolenka naar Niastkowo werd
door onze troepen in een val gelokt.
Men liet hem vrij ver door en toen
brachten eenige goed gerichte schoten
in den afkoeler hem tot staan. Hij
werd toen door onze soldaten ver
overd. In den nacht van den zeven-
den gelukte het onzen troepen het vrij
dichte en moerassige bosch ten noor
den en ten zuiden van Tarnow van
vijanden te zuiveren en ofschoon in
de grootste haast nog het 227e Rus
sische infanterie-regiment als ver
sterking er bij gehaald werd, kon de
vijand het verlorene niet meer red
den. Zijn geforceerde aanval werd
uiterst bloedig afgeslagen. Den acht
sten viel dan het sterke steunpunt
Klec.zkow. De broede strook van het
moerasland daar overschreden we en
reeds den volgenden dag bereikten
onze tróeipen langs de spoorweglinie
de buurt van Sniadowo. Nu begon de
heete Btrijd om de vestingwerken van
Lomcza aan deze zijde van de rivier.
De zware Duitsche mortieren openden
.uit goed gedekte stellingen het vuur-
De tusschenstelling van de Russen
ten noorden van Ja nowo op de hoogt©
181 kon het niet lang houden. Do
loopgraven en dekkingen waren spoe
dig geheel vernield door onze zware
granaten en het fort vier, het sterkste
werk van Lomcza, werd, nadat de
artillerie het hevig onder handen ge-
nomen had, door onze troepen in
storm genomen. Op den kouden nat
ten avond van den negenden Augus
tus trokken onze troepen in het met
alle middelen der moderne techniek
voorziene fort binnen. De heele streek,
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Het toeval won, dat juist toen ik
nan "t piekeren was over het fooien
stelsel een redacteur van dit blad
vroeg, of ik een opmerking maken
wou naar aanleiding van eeu ingozon;
de stuk, da: handelde over een fooi.
De jonge man drukte zich ietwat ver
keerd uit, daar het stukje liep over
een niet-f^oi, d.w.z. van éen die naar
inzender» oordeel gegeven had moe
ten worden, maar niot gegeven was
De inhoud is als volgt:
Or-d erge teekende, abonné der E
„S. M., was een dezor dagen getuige
„van een staaltje van verregaand
„egoïsme. Toen hij zich ln de tram
„bevond za en daar een vijftal „op
„het oog" zeer beschaafd© dames in.
„Op de vraag van den conducteur,
„wat voor biljetten de dameo wensch-
„ton, antwoordt één van haar. „vijf
„retours ZandvoortHaarlem'De
„beambte had de beleefdheid, de da-
„mes er op attent to maken, dut zjj
„dan vcordeeliger een couponboekje
„konden nemen, daar dit een kwah je
„goedkooper was,
„Gretig werd dit aanbod aanvaard,
„maar om den conducteur voor dien©
„oplettendheid eeme kleinigheid te ge
„ven, daaraan werd niet gedacht. Dat
„behoeft immers niet: de beambte had
„slechts zijn plicht gedaan. Maar
„hierbij bleef het niefi. Eén der <ia-
„mes riep den conducteur en infor-
„meerde, waar men voor de Einden
„houtstraat hei best kon uitstappen,
„verder lioe men van het Schouwtje
„genoemde straat kon berc-iken en
„vroeg ten slotte den weg naar hol
„station. De beambte legde haar alles
„hoarOijTi uit en die bolooning was:
„Dank ja Dachten de dames mis-
„schien weer, dat hot de plicht van
„den conducteur was, als wegwijzer
„te dienen?
„Ofschoon oudergeteekend© anders
„geen voorstander van nek fooien-
„stelsol Is, komen dergelijke gevallen
„hem tech onverklaarbaar voor".
Tot zoeve het stukje, dat de zaak
dor fooien wat ingewikkeld stelt.
Allereerst zijn de schrijver en lk
hot er zeker wel over eens: wanneer
de conducteur ons (hem of mij) al
deze diensten bewezen had, zouden wij
het niet zonder fooitje hebben laten
afloopen.
Maar dames geven geen fooitjes.
Of nagenoeg nidU Vraag dat maar
aan do belanghebbenden, die wel eens
fooien krijgen: de hoeren der schep
ping zijn in dat opzicht veel milder,
don de dames. Het kan hierdoor ka
men, dat zij in haar dwaze portemon-
naitjes haast geen geld kunnen mee
dragen, mogelijk missen zij ook dea
slag om een fooi te gewen (want daf.
i s een slug) cn ik geloof, dat dit d©
hoofdreden is. Zoo Is ook lemawdl iets
aanbieden, een sigaar, een verver-
scliing, een slag; onhandige ment
schen leeren dien nooit.
De andere kamt van de quaestie is:
mocht de conducteur veronderstellen,
of redelijkerwijs verwachten, dat hij
voor zijn inlichtingen een fooi zou
krijgen? Het vnk van tramconducteur
brengt me©, dat hij den heelcn dag
door inlichtingen geeft: over den v
over bepaalde gebouwen, speciale
adressen, den eersten trein naar Pur-
mtrend en den loatsten van den Haag.
Moeten die informaties beloond wor
den? Of is de conducteur er enkel en
alleen om kaartjes te verkoopen en
de manschen uit "-© laden daar waar
zij willen?
Als de inzender van de laatste mee
ning is, dan moet hij het kleine meis
je, dat hem vraagt hoe laat het is,
den jongen, die vuur Verzoekt voor
zijn sigaret en de juffrouw, die wil
weten hoe zc nanr het station loopt,
niefc helpen. Ik geloof zeker, dat hij
het toch doen zal, omdat wij men-
schen immers met elkaar vcort m"©-
ten en dus elkander veel meer kleine
diensten bewijzen, dan waartoe we op
d© punt van do naald gedwongen
zijn.
En dat een tramconducteur voor
een deed van do fooien bestaan moet,
is iets dat dames nieT- altijd bedenken
en dat eigenlijk ook niet t© pus komt.
Hun loon moest door de maat
schappij worden uitbetaald en
niet berekend zijn op fooien. Alleen
is dit wel zeker, dot als morgen aan
den dag de loonen verhoogd waren
overmorgen het publiek weer fooien
zou geven, om een extra beleefd
groetje te krijgen, om den royale uit
te hangen, om zeker te wezen, dat de
man de hallo nde-t vergeet en zoo
voorts.
Hot publiek is de schuld, dat die
foofèn niet verdwijnen. Niet d© tram
wegmaatschappij of de eigenaar van
't café.
lk heb c©n vriend geiiad, die zeer
principieel was. Nooit onjunoet'.e ik
iemand, die zoo vast stond op zijn be
ginselen. Dat hij geheel-onthouder
was, spreekt van zelf, maur dal. er
straten waren, die hij niot doorliep,
omdat er een kroeg in was, Is mis
schien minder begrijpelijk en dat de
letter A hem een gruwel was, omdat
het woerd alcohol daarmee begint',
zal men lichtelijk overdreven vinden.
Welnu, op zekeren dag besloot hij,
geen fooien meer te geven, 't Was xn
dien tijd, toen de lunchrooms nog niet
beetonden, zoodat hij in ©211 koffie
huis zijn twaalfuurtje gebruiken
moest.
Den eersten dag, nadat hij zich zelf
het nieuwe* beginsel had aangelegd
(als een kebting aan zijn been) en den
kellner gevraagd had, hoeveel hij
schuldig was, legde hij zestig cents
neer. 't Was precies gepast. Geen
cent voor den bediende.
De man keek hem even aan, zei
niets, dacht blijkbaar aan een vergis
sing, stak het geld in den zak.
Toen er den tweeden dag weer geen
fooi kwam, nam hij het geld eens op,
legde het weer neer, bleef even staan:
„Wel?" vr.eg mijn vriend, die tocli
wat gespannen was op den uitslag
voji de proefneming. „NitAs wedeer
zei de man ©n ging heen.
Op den derden dag wist de kellner
het al, op den vierden had hij geen
haast om to komen, toon hq geroepen
werd; den vijfdon vergat hij de be
stelling, liet mijn vriend eindeloos
wachten; den zesden deed hij of hij
hem heelemaal niet moer hoorde of
zag; den zevenden klaagde mijn vriend
bij den zaaien of over do slecht© be
diening.
„Dat is vreemd", zei do chef, „t is
toch anders een uita ekende bediend©
En hij riep hem en ze praatten wat.
Den achtsten dag bracht de kellner
hem iets wat hij niet beeteld had, den
negenden vergat hij de klontjes bij
de koffie, den tienden klaagde mijn
vriend opnieuw bij den zaalchef.
„Hoor eens, mijnheer", zei deze, .,u
ceoft geen fooi cn daar ihooS een
kellner grocnendeols van bestaan'.
Ik bon in beginsel tegen fooien en
do onderneming moet zelf haar per
soneel betalen", zei mijn vriend.
,.U heeft volkomen gelijk, in theo
rie", gaf de zaalchef toe, „maar de
practijk..."
Don elfden dag bleef mijn vriend
op zijn kantooi koffiedrinken, waar
bij hij koffie kreeg van dte schoon
maakster, toen zij ook nooit een fooi
zag werd de kloffie al gauw ondrink
baar.
Eindelijk is mijn vriend gestorven,
hij was te principieel voor deze we
reld Had hij langer geleefd, dan zou
hij geëindigd zijn als kluizenaar in
een huf.je, want zonder fooien geven
kan man in deze maatschappij niet
bestaan.
Op zijn sterfbed verbood hij uit
drukkelijk, uan wie ook die bij de be
grafenis to jias kwamen, fooien te
geven. Z-.jn oudste broer, die v
les zorgde, lost© de moeilijkheid np
door vijf procent extra te geven wa
gens de al echte tijden, „want"", zoo
vertrouwde hij mij la/ er toe, „ik was
veel te bang, dat er later geen men-
schen zouden wezen, die mij een be
hoorlijke begrafenis wilden geven".
Ik heb hieruit geleerd, dat je heele
maal a'leen toch een muur niet om
ver kunt Icopwi. Willen anderen daar
niet aan meedoen, iaat zoo'n muur
dan maar liever staan!
Van extra procenten gesprokén, d©
gemeente den Haag heft., geen fooi,
waarom pal niet, maar een belas.lng
van tien procent op de entreeprijzen
bij d© publieke vermakelijkheden.
Dit heeft een ontzaglijk moeilijk
vraagstuk in de wereld gebracht. Do
ondernemers der vermakelijkheden
pubJicoeren b.v.: „entrée f 1.50 mot
10 procent stedelijk© belasting f 1.65"
en nu redeneert het Haagsche go
mcenteboa'.uur: „de antréo Is dun
eigenlijk f 1.65 en daarvan moei ik 10
procent hebben, dus niet 15 cents,
maar 16 1/2".
Daarover is in der. gemeenteraad
druk gedebatteerd ja, ja, het stamt
op blz. 305 van heit maandschrift Ge
meentebelangen, dat een ernstig blad
Is: druk gedebatteerd.
B. en W. zullen nu prae-adviee
uitbrengen over de zaak!l
Vijftien centen of zestien en oen
halve cent Zoo ooit, dan Is er aai*
leiding hier van een centenquaestis
te spreken e© heft allerverwonderl ijk-
ste is, dat een gemeenteraad niot
begrijpt, dat hij, door over zulke nie
tigheden druk te debatteeren, zich bij
het publiek bespottelijk maakt.
Neen, dan vind ik een van onze me
deburgers royaler en slimmer. Die ad
verteert, dat punten aan potlood en
slijpen zoo'n lastig werk is; nu de va-
cantie op haar ednd loopt, mag ieder,
eon in zijn winkel punten aan de pot-
looden komen slijpen (hij heeft er eon
keurig mochiietje voor) en 't koet
niemendal.
Maar hij weet wel, d© guit, dat nit»
mand in eon winkel iets voor nie
mendal komt halen, zonder meteen,
bijwijze van vergoeding, iocs te koo-
pen. Derhalve, om een stout© beeld
spraak te gebruiken, dat gratis pot-
loodschraapso! is: de grondslag voor
nieuwe hestellingen of. als men licvoz
wil: het. zaad van weelderig opkomen,
de orders.
FIDELIO-
