LEVENSTREKJES.
«Kiver het oog reikte, stond in hello
riammen. De Hossen staken alle dor
pen In hun front In brand, voor zij
aftrokken. En op dezen avond ston
den acht en twintig dorpen in den
omtrek van Lomcza in vlammen.
Toch was het bloedige werk nog niet
geheel verricht. Nauwelijks was fori
vier bestormd, of de zuidelijke berg
Sawadie bij hoogte 151 werd van drio
kanten onder vuur genomen. Spoedig
was de tegenstand der Russen ook
daar gebroken. De bloedige dag,
waarop vriend en vijand alles deden,
wat ooit troepen aan wanhopige®
moe! en zegevierende dapperheid had
dén vertoond, stolde ons in het bezit
van de geheele vesting.
Op Zee.
DE KAN DELSOORLOG.
Reuter seint dat de volgende eche-
pen getorpedeerd zijn
Het Engelfiche stuomsdhip „Ben
Vickie", 2535 ton, toebehoorend aan
de Watson Bros Shipping Co. te
Glasgow.
Het Engelsche stoomschip „Gladia
tor", (8359 ton), toebehoorend aan de
Charcnte S-S. Co te Liverpool.
Het Engelsche stoomschip .kama
ra (3172 ton), Loeboboorende aan de
S. S. Samara Co. te Glasgow.
liet Engelfohe stoomschip „Bit
tern", 1797 ton, toebehoorend aan
Cork S.S. Co. Ltd. te Cork.
Het Engelsche stoomschip „Covic"
{eon vrachtboot) van de White Star
lijn.
liet Engelsche 6tocrmschip „New-
York City", 2970 ton, uit Bristol.
Het Engelsche stoomschip „Baron
Er*kine", 500 ton.
Het Engelsche stoomschip „Bestor
mei". 300 ton.
Het Noorweegsche stoomschip
„Sverresborg", (671 ton), op de uit-
reri met katoen, is gezonken.
Het Spaansohe stoomschip „Perna
Ca.-tillo" is gezonken
Alle bemanningen zijn gered, uitge
zonderd eeni ge personen van het
Spaansche stoomschip.
Wolff seint nog uit Stavanger
Van het 6ignaalstation Egerö werd
bemerkt hoe eon Noorweegech, met
erts en (contrabande) geladen vaar
tuig, op negen mijlen afstand van den
vuurtoren bij Egerö tot zinken werd
gébracht.
Do bemanning werd door een ander
vaartuig opgenomen.
Reuter seint uit Londen
Officieel In de week eindigend 18
Aug., zijn elf schepen door duikboo-
ten in den grond geboord, en twee
door mijnen. Do totule inhoud dezer
schepen was 22 970 ton. JLn dezelfde
week vertrokken en arriveerden 1480
schepen in de Engelsche havens.
DE „ARABIC" GETORPEDEERD.
Reuter seint nog uit Londen
Volgens de laatste berichten ont
breken van de passagiere van de
„Arabic" zes, van de bemanning 38
Reuter seint uit New-York
De Amerikaausclw pers spreekt
d'cpc verontwaardiging uit over den
ondergang van de „Arubic". Ze ver
klaart dat de toestand ernstig is, in
dien blijkt dat Amerlkaansche levens
verloren zijn gegaan.
Vele bladen stellen de vraag of deze
daad het antwoord van Duitschland
op do Amerikaansche nota ia De
„Herald" zegt: „De Amerikanen, die
aan boord waren, hadden volkomen
het recht daar te zijn zij hadden de
volstrekte venzokering van de regee-
ring, dat deze niets zou nalaten om
hun veiligheid te waarborgen. Op
het Amerikaansche verzoek om die
rechten te eerbiedigen, is het Duitsche
antwoord een duidelijke uittarting."
De „World" verklaart, dat zeif3 als
de Amerikanen aan boord van de
„Arabic" gered zijn, dit volstrekt niets
verandert aan de bedoeling van den
commandant van de duikboot om een
weloverlegden moord te begaan. De
toestand is ongetwijfeld ernstig hij
is zoo ernstig en kan zulke ernstige
gevolgen hobbeu, dat het eindoordeel
moet worden opgeschort, totdat de
feiten bekend zijn en geen. twijfel
moor mogelijk is.
Do „Tribune" schrijft„De aanval
voldoet tot in onderdeden aan Wil
son's definitie van een opzettelijk
onvriendschappelijke daad. Thans is
de tijd gekomen om tot daden over te
gaan verder te praten zou beteeke-
nen moord aan te moedigen in plaats
van te voorkomen. Verder betrekkin
gen te onderhouden met barbaren be-
teekent met de laagheid gemeene
zaak te maken."
XVI.
DE KUNST VAN RECLAME.
Mijn Amerikaaneche vriend u
weet wel, de man, die betoogde dat
we in Holland zoo weinig van onze
reclame terecht brengen heeft zoor
zeker in hoofdzaak gelijk, 't Is merk
waardig, welk een zonderling stand
punt vele Hollandsche firma's tegen
over hun eigen reclame-middelen in
nemen. Eigenlijk gelooven zo zolf
volstrekt niet aan oen gunstig
resultaat. Misschien komt het
door do overdreven „securigheid" van
den Hollander, dat hij 'n weerzin hooft
in iedere uitgaaf, waarvan het nuttig
effect niet precies in guldens en cen
ten is weer te geven. Ik ken menschen.
die hard wecken om hun zaken om
hoog te brengen, en die hun eigen
reclame-budget overal proboeren laag
te houden en ie bekrimpen. Hoeveel
advertentie-reizigers en vertegen
woordigers van drukkerijen zijn er
met. die dagelijks beioogeri te hêoren
krijgen in dezen trantJa, meneer,
ik zal het dan wel weer doen, maar
geen cènt moor dan verleden jaar!
Liever mindert Hoe minder, hoe bo
ter! Ik zog u toch, dat Ik 't alleen doe
omdat in'n concurrenten het óok
doen. Waren zo maar wijzerI
WAt zegt u nu? Wat er in de adver
tentie moet staan? Oh, zet maar 't
selfdo als verleden jaar, en 'n randje
krom.och ja, vooruit maarl En nou
icb 'k hcusch goen tijd moer
Do „Now-York Times" Zegt t „Wij
hobbeu deze moorddadige aanvallen
zich telkens en telkens weer zien her
halen. Op het verzoek tot schadeloos
stelling en om waarborgen, dat de
aanvallen niet zouden herhaald wor
den, gaf Duitschland geen voldoend
antwoord, terwijl Duitsohe agenten
samenzweren op ons eigen grondge
bied en Duitsche oorlogsbodems koop
vaarders met Amerikanen aan boord
aanvallen en in den grond boren. Het
moest toch zelfs voor de meest door
oorlogszuchtigheid verblinde Duit-
schers duidelijk zijn, dat vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen twee
volkeren niet kunnen blijven bestaan,
indien zulk een onduldbaar onrecht
voortduurt."
Uit Washington
Het nieuws van de torpedeering
van de „Arabic" heeft de autoriteiten
hier ter stede, die gehoopt hadden,
dat na de laatste nota aan Duitsch
land niets zou gebeuren dat den reeds
gespannen toestand verergeren kon,
ze-er geschokt. In die nota word ün-
iners uiteengezet, dat het zonder
waarschuwing torpedeer en van een
schip dat Amerikanen aan boord
heeft, als een verkrachting van de
rechten der Vereenigde Staten wordt
beschouwd en dat eene herhaling
daarvan als een moedwillig onvriend
schappelijke duad zou kunnen worden
beschouwd. President Wilson was
den geheelen namiddag en avond be
zig om te trachten bijaonderhedon
omtrent het voorval te vernemen. Of
schoon blijkbaar verstoord, stelde hij
zich op het standpunt, dat hij zijn
oordeel moest opschorten tot hij offi-
cieole bijzonderheden ontvangen zou
hebben.
EEN ENGELSCHE DUIKBOOT
GEZONKEN.
Het Deensche ministerie van mari
na maakt (naar Wolff seint) her vol
gende bekend onder dagtcekenlng van
Vrijdag:
„Vrijdagochtend word bericht on#r
vangen dat een duikboot van onbe
kende national! eit op Deensch zee
gebied tussclien Saltholm er. Ster rd-
seu in de S5n;dro-Fiint ten Z. 0. van
Saltholm aan den grond was gelioo-
peh. Ter handhaving van de onzijdig,
beid zijn terstond tórpedobooten naar
de strand:ngsplek gezondien. De com
mandant der torpodoboot Söloven, die
zich tegelijk mei- de torpedo'ooot Stó
ren in de nabijheid van de strandUngs-
plek bevond, meldt, dat te ongeveer
half eif twee Duitsche torpedobooten
werden opgemerkt, die met noord-
oosuJ ijlten koers naor de Flint voe
ren. Dc Sölöven is haar daarom aan
stonds tegemoet gevaren om tegen een
mogelijke schending van de onzijdig-
he'd te protesteer?®. De noordelijkste
torpedoboot voerde het sein „verlaat
het vaartuig zoo snel mogelijk". Plot.
seling vuurde de Duitsche du ik bod'
eonjge schoten af op de duikboot, die
bijna on middel lijk in brand raakte.
De SölöYftn is de Duitsche boot toen
te# stond tegemoet gevaren, om uanr
vulieai te beletten, w aarop de Duitflexie
torpedoboot het vuur staakte en in
volle vaart Zuidwaarts a-oomde"
lt-<uter seint uit Londen:
De Engelsche duikboot E 13 is Don
derdag op weg luiar de Oostzee, bij
liet Deenscho eiland Saltholm a»n den
grond geloopen.
Wolff 3-.*uit uit Kopenhagen:
De helft dei- bemanning van de En
gelsche duikboot E 13. 15 man, waar
van 1 gewond, is gered. Van do anr
dere 14 opvarenden zijn de lijken aan
land gebracht; 1 man wordt vonnist.
Uit den Duiiechen
Rijlfdag.
Woèff seint uit Berlijn o.a:
Op de vraag von den soc.-dcm. af
gevaardigde Liöbltnec-ht, of do Duit
sche regeering bereid is, ingeval de
andere oorlogvot renden dat ook zijn,
op clin groi-dstag: onthouding van
annexaties van welken aard ook, da-
dol ijk tot vredcsonderhande'lin.zen
c-ver te gaan, heeft de rijksin inteer
von Jagow geantwoord: Ik geloof m
de® goeöt der meerderheid van tiet
huis te hareïedieii, als Ik weiger deze
op dit oogenblik doellooze vraag te
beantwoorden. (Stormachtige toejui
chingen).
Liabknecht poogt te sproken, doch
dat word: hem door hernieuwde toe
juichingen en door uitroepen belet
Dit herhaalt zich nog enkele malen.
De voorzitter ziet zich genoodzaakt
herhaaldelijk van zijn schel gebruik
te maken.
Bij de tweede lezing van het pniwerp
tot goedkeuring van de nieuwe co A
logsleening (ten bedrage van 10 mil
liard mark) zeitle Helfferïch, de rijks
minister van financiën, ter toelich
ting: Tot dusver zijn twintig milliard
mark toegestaan. Onze schatting von
Zeker, er zijn er, die verstandiger 1
zijn. Iemand, die spreekt in boverv-
staanden trant, smijt wérkelijk geld
wog. Hij betaalt bijvoorbeeld drie
honderd gulden in een jaar voor 'n
dagelijksche plaatsruimte in de adver-
tentiekolanwnen van een veelgelezen
dagblad, en maakt daarin, volgens
z'n eigen zeggen, „tegen wil en dank"
reclame.
't Is me er dan ook de reclame
naar. Stel, de inan is hoeden- en pet-
tenwinkeJier Uit den treuro deelt hij
altijd maar den volke mee
Hoeden en petten in
alle modellen verkrijgbaar bij
CLAESZEN on CO.,
Hoogstraat 153.
Nieuwste modellen.
Billijke prijzen.
Op "n goeden dag vaart de ware
reciamegéost in Claesaen's concurrent
Heinszen. Hij heeft een nieuw En-
gelsch petten-model ontvangen, on
denkt dadelijk aan z'n adyertenties.
Na eonig peinzen gaat 'm oon licht
op Hij zoekt portretten van oenige
bekende mannen, b.v. Teddy Roose
velt, Sir John French, Poincaré en
den Griekschen premier Venizelos op,
laat ae alle natoekonen met de nieu
we „Edgar Jones-pet" op, laat er cli
chés van maken en is klaar I Een paar
dagen later staat in de advertentie-
rubrieik 't portret van Teddy, met het
onderschriftHoe Teddy Roosevelt
onze nieuwe EdgaisJones-pct staat.
höl&óen voor den oorlog nooJig is,
wordt door do werkelijke oorlegsuit)
gaven nog overtroffen. De uitgaven
voor één maand zijn 1/3 hooger dan do
gezamenlijke uitgaven voor don oorlotr
van 1S70. Muar elk Duitscher weet dat
de offers ndet te vergeefs worden ge
bracht. Het toestaan van de nieuwe
mil!iarden is een onJerjxind van do
onwrikbare vastbeslotenheid van het
volk Wij willen gedurende den oor
log de reusachtige Iaslen des volks
niet door nieuwe belastingen verzwa
ren. Een belasting op ooriogswin v
kan eerst na het sluiten van den vre
de worden geheven.
Wij moeten in de toekomst niet on
der den druk zitten van den ondmeg-
lilken last, dien deze oorlog oplegt.
Do looden zwaarte der rnillinrden
moeten de aanstichters van dein oor
log tientallen Jaren lang achter zich
aanslopen, niet echter wij. (levendige
toejuichingen). Ongetwijfeld bemoei
lijkt do ontzaglijke fhuuicieele ver
zwakking van der tegenstander do
verwezenlijking van dit doel. maar
wij zullen ai het mogelijke doen. Dc
eerste twee oorlogsleeningen zijn ge
deeltelijk door den oorlogsscliat en
door den bij het uitbreken van den
oorlog aanwezigen goudvoorraad \.ui
do rijkskas gedelc:. Daarbij komt tiet
overschot van de gewone begroeting
van 1914/15, dat in plaats van de ver
wachte 38, Jjiti minder dan 21!) mil-
lioen bedraagt. Voor het overige moe
ten wij greu e bedragen voorloopig
door disconteering van rijksschalkist-
biljetten bij de rijksbanken «n parti
culiere banken plusksen. De tot dus
ver uitgegeven sommen zijn, behou
dens onhet eekenen de bedragen, in hat
land gebleven.
Wij zuilen in ruim© male opwekken
bot deeJnoming aan do leening, maar
meenen sensationeel© reclame, gelijk
in Engelend, to kunnen ontbaren. Het
Duitsche Rijk bedelt niet. De ftuit-
scher geeft liet vaderland geen aal
moes, doch vervul: zijn plicht. (Toe
juichingen). Hij het uitschrijven van
de leaning zullen wij den tot dusver
met goed gevolg bewandelden weg
blijven volgen, alleen zullen wij den
koers von uitgifte in het besef van ge
vest! ede financieel© kracht, hooger
atollen.
D© dagelijksche kosten van de ge
zamenlijke in den oorlog betrokken
mogendheden l>ed ragen ongeveer 300
mil hoen. De maai-de! jjkscho oorlogs
kosten overtreffen de acht milliard.
Dui.scldon'l heeft tot voor kort den
grootsten last gedragen, het 3laat.
wat de totale som der oorlogskosten
bedraagt, op de eerste plaats.
Engeland betaalt thans aan loopen-
de ooi logskoe en meer dau wij, nl.
dagelijks m or dan 4 milliuen pd sL
Van de gezamenlijke oorlogskosten
karot bijna 2'3 voor rekening van
Duitschlaiid'8 vijanden.
Ten aanzien van de wijze Van
voorziening in de geldbehoefto staat
Duitschland onbetwistbaar 't sterkst.
Frankrijk hoeft in het geheel goen
geregelde oorlogsleening uitgegeven,
Engeland heeft het met een 31/2-
proc.-leeniDg beproefd, uiterlijk met
goed resultaat, maar intusschen is
de leening weldra onder den emissie-
koei-s gedaald.
De drie procents Franscho rente is
mot 20 proc. gedaald de 2 1/2 proc.
consols bij een laags!en koers van
65 met elf procent. ~De Duitsche drie
proc. rijksleenmg is slechts met 9
proc. gedaald.
De Duitsdhe rijksbank heeft sedert
het uitbreken van den oorlog haar
goudvoorraad met eeu milliard
murk vermeerderd, haar gouddek
king ie met 33.7 procent be-tor dan
die bij de Bank van Frankrijk met
28.3 en bij de Bank von Engeland
met 25.3 procent-
Hot geheim van het Duitsche finan
cieel succes ligt in de stoere werk
kracht van het Duitsche volk.
Onze tegenstanders kunnen ons
noen evenaren op het gebied van
staathuishoudkunde en industrie,
noch op militair gebied. Op den sta
len Duitsche® volksgeest zullen, het
getal, de macht van hat geld en <le
listen van onze vijanden zich te
pletter loopen. (Levendige toejui
chingen). WIJ dragen de overwin
ning in ons. (Toejuichingen). Elk
ziet in, dat groots beslissingen nade
ren en elk wil daaraan meewerken.
Daarom zal bet volk het nieuwe oor-
logskrediet goedkeuren door aan de
.loening deel te nemen. Daardoor ko
men wij nader bot do overwinning
en tot den vrede, die ons voor een
overval zal beveiligen, den blooden-
den volken just en vrijheid bren
gen, en ons een plaats in de wereld
verzekeren, om onze zending te ver
vullen. (Luide, aanhoudende toejui
chingen en handgeklap).
Bij de op de reue van den minister
volgende discussie zegt David (soc.-
dem.) de oorlog heeft onze finan-
Daaronder natuurlijk naam en
adres van Jleinszen, die er zeker van
kan zijn, dat de lezers 's avonds z'n
annonce lezen. De ineeeten glimla
chen er wellicht bij,, maar dat hindert
metde aandacht is, op 't artikel go-
vosligd. Drie dagen later verschijnt
French met de pet, gevolgd door P in
ca ré, enzoovooris.
Na een maand heeft Heinezeris zeg
200 „Eclgar Jon es"-petten verkocht,
en Claeszen, die 't artikel óok van z'n
grossier ontvangen heeft, tienl
Wat doet Claeszen nu? Is tot in
keer gekomen, denkt u? Welnee®De
eerste maal, dat de advertenticreizi-
ger weer bij 'm komt, speelt-ie danig
op, zegt „zie je nou wel" en „wat heb
ik gezegd" en „dat miserabele ad-ver
loeren helpt niets" en spreekt vele
bittere woorden.
Het is een merkwaardig verschijn
sel. dat hij (on velen mét hem) niet
inziet, dat adverteeren behalve een
machtig middel ter aanbeveling ook
een uitstekend wapen is tegen con
currenten, die het minachten, en er
het loodje bij leggen.
Niet alleen adverteeren is noodig,
maar 't moet goed en oordeelkundig
gebeuren. En zoo ontzettend moeilijk
is dat toch h"usch niet; ettelijke ar
tikelen bieden een gemakkelijke ge
legenheid voor handige reclame. Hoe
veel spreekwoorden of „bekende go
zecden" zijn er wed bruikbaar voor
reclame? Cliclié's geven 'n arvnonco
altijd een bijzondere aantrekkelijk
heid. maar een handige redactie
maukt ze dikwijls onnoodig. 't Spreek
woord „Beter éen vogel in de hand,
dan tien tn do lucht" Is zoowel voor
cieele kracht niet gebroken en ons
bij het buitenland niet in schulden
gejaagd. De groote successen van
onze Japjiero troepen in Oost en
West vervullen ons met bewonde
ring. (Toejuichingen). Wij voeren
geen veroveringsoorlog, gelijk de
rijkskanselier Donderdag heeft aan
getoond. Daar onze ie gonst anders'
helaas nog niet gezind zijn om vrede
te sluiten, zullen wij ze daartoe
dwingen. (Toejuichingen).
Seyda (Pool)Wij hebben met vol
doening gehoord, dat de rijkskanse
lier het Poolsche volk de vrij© ont
wikkeling van zijn nationaal leven
en van zijn oude beschaving heeft
gewaarborgd.
Nadat de woordvoerders van alle
burgerlijke partijen hun volstrekte
ingenomenheid met de rode van den
rijkskanselier en de uiteenzetting
van den minister vaii financiën had
den betuigd en woorden van waar
deering hadden gesproken voor de
wapenfeiten der Duitsohe legers on
de innerlijke kracht van het volk, is
de oorlogsleening in tweede en der
de lezing met algemeene stemmen
goedgekeurd. Het resultaat der
stemming werd met luide toejuichin
gen begroet.
De afgevaardigde Liebkneeht, die
bij do stemming niet in de znal was
en daarna weer binnenkwam, pro
testeerde onder stormachtige vroo-
lijkheld van hot huis,
Uit SEngsiarsd.
NATIONALE DIENSTPLICHT.
De „Times" neemt de verovering
van Kovno door de Duitschers als
aanleiding om nog eens weer een
pleidooi te houden voor de invoering
van dienstplicht „Het beste middel
het ©enige middel om vriend en
vijand te overtuigen van onze vastbe
radenheid en ons vertrouwen, is de
onmiddellijke aanvaarding van het
beginsel van nationalen dienstplicht,
welke voor hen zelf ook de grondslag
is van hun gewapende Kracht." De
„Tirnes" meent dat alleen door dienst
plicht de noodige geschikte mannen
te rechter tijd zijn te verkrijgen, maar
ook al was het militaire voordeel niet
zoo groot als het zou zijn, zegt het
blad, zouden we tot de invoering van
dienstplicht moeten overgaan wegens
het moreele effect dat ze zou hebben
„op onze vrienden en op onze vijan
den".
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 22 AUGUSTUS.
EGLISE WALI.ONNE.
Pas de Service, A cause des répartu
tions de l'Egli&e jusqu'a Septembra
GEREF. KERK A.
Ged. Oude Gracht
Geen opgaaf ontvangen.
(Klein-Heiligland).
Voorm. 10 uur, Ds. TAbben.
's Av. 5 1/2 uur, Ds. Tibbc®.
NOORDERKERK (Ridderstraat).
Voorm. 10 uur, Ds. W. Ringnalda.
's Av. 6 uur, Ds. W. Rmgoalda.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
(Raaks).
Voorm. 10 uur, Ds. J. W. Geels,
's Av. 5 1/2 ure, Ds. J. W. Geela
LUTHBRSCHE KERK.
Voorm. 10 ure, Ds. de Meijer©.
KERK DER VEREEN, DOOPS
GEZINDEN.
Voorm. 10 ure, Ds. J. Koster,
Doopsgez. presd. te Den Helder.
kerk der
Voorm. 10 our. Geen dienst
KERK DER REAL GEREF.
Voorm. 10 uur, Ds. L. R. Oldeman,
Em. pred. te Rotterdam.
GEMEENTE VAN GEDOOPTE
CHRISTENEN.
(Baptiflten).
(Lokaal: L. Wijngaardstraat 28):
Voorm. 10 ure, Openb Samenkomst
*b Av. 6 ure, Ds. B. Planting.
Dinsdag 24 Augustus,
's Av. 8 uur: Bidstond.
VRIJE EVANG. GEMEENTE.
Jacobijnestraat 20).
Voorm. 10 ure, de heer H. J. Bosch.
Nam. 12 uur. Zondagsschool,
's Av. 6 uur. de heer II. J. Bosch.
Maandagavond 8 ure, Zangrepetitie
Woensdag 8 uur, Naaikrans.
Donderdagavond 8 1/2 uur, Dank
stond.
GEBOUW LOTTERSTRAAT 4.
Zondagavond 8 uur. Evangeliepre
diking
KERKGEBOUW. Zulderetraat 15.
Voorm. 10 uur, Openb. Evang. 9a-
menkomot
handelaars in levend gevogelte als
voor jKJüliers bruikbaar.
- „Een goede buur is bater dan een
verre vriend" kan uiistekend te pas
komen aan ieder, die tegen buiteu-
landsohe artikelen moo. concurred
ren; ..eigen haard is goud waard' is
bruikbaar voor een kaclielliaiiidelaar
(en eveneens voor het tijdschrift Eigen
Haard); „de morgenstond heeft goud
in den mond' is 'n good© aanbeveling
voor 'n tandartsenfin, de rij is ein
deloos.
Met reclamedrukwerken is liet :tl
niet ander* gestold. In heit rijdschrift
van de Mij. van Nijverheid is onlangs
in 'n artikel betoogd, dia# zelfs 't uiter
lijk van hun briefpapier, enveJoppeak
omslagen enzoovooris door zoovele
Hollandsche handelsfirma's verwaar
loosd wordt, terwijl dat toch van zoo
veel belang is. Natuurlijk1 Waarom
betalen velen liever twee gulden v:>or
honderd slordig gedrukte briefhoofden
op voddig restanten-papier (liefst
nng met de :raditioneele !*elijke li
thografie erin) dan twaalf voor een
klein, maar keurig uitgevoerd hoofd
je in prftgedruk, op „linnonposrt".
Wéaroin?
Denken ze er dan nooit eens over
na hoeveel aanconamer indruk heft
op hen zélf maakt, wanneer ze van
hun leveranciers keurig drukwerk
onrtengen Want dat dóet heit. buiten
eeidgen twijfel!
Wanneer al die reclame» afkeerigen
of reclame-onverschilligen tens nota
name® van hun eigen oogeaiblikkelijke
gewaarwordingen op 't zien va® ande-
rer reclame, dan zouden ze spoedig
BENNEBROEK.
Voorm. 10 uur, Da A. S. Talma,
HEEMSTEDE.
Voorm, 10 ure, Da Cannegioter,
te Uitgeest.
HOUTRIJK EN POLANEN.
Voorm. 10 ure, Da Baljon.
SCHOTEN.
Voorm. 10 uur, de heer J. L. D. v.
dL Roest, te Utrecht.
Zending&oollecte
SPAARNDAM.
Voorm. 10 ure, Dr. J. Gunning,
SANTPOORT.
Voorm. 10 uur, Ds. G. A. van den
Bergh van Eysinga.
EVANGELISATIE.
Voorm. 10 uur, Ds. Verwaal,
te Alkmaar.
BEVERWIJK.
DOOPSGEZ. GEMEENTE.
Voorm. 10 uur, Ds. A. Sepp,
Doopsgez. pred. te Witmarsum.
EV. LUTH. GEMEENTE.
Geer dienst.
BLOEMENDAAL
Voorm. 10 uur, Ds. J. M. Muller.
pred. te Dieren.
VELSEN.
NED. HERV GEMEENTE.
Voorm. 10 uur, de heer J. Gutteling.
WIJK AAN ZEE EN DUIN'.
Voorin. 10 ure, Da S. Derkelbach v.
d. Sprenkel.
Dinsdag 24 Aug., 's avonds 8 ure, Bij-
belbespreking in de kerk, door Pb. S.
Herkelbach v. d. Sprenkel.
IJ MUIDEN.
Voorm. 10 uur. Da C. W. Coolsma,
pred. te Groningen,
's Av. 5 uur, Ds. Coolsma,
DOOPSGEZINDE GEMEENTE EN
NED. PROTESTANTENBOND.
Voorm. 10 1/2 uur, Ds. B. P. Plan-
tenga, Doopsgez. pred. te Haarlem.
ZANDVOORT.
Voorm. 10 uur. Ds. G. Posthumes
Mèijjes.
HAARLEMMERMEER.
NED. HERV. KERK.
Hoofddorp:
Vcorm. 91/2 uur, Ds. Bax.
Lijnden:
Voorm. 9 1(2 uur, de heer v. d. Hoek.
Aalsmeerderweg:
Nam. 2 uur, de heer Kroon,
Vijfhuizen:
Voorm. 9 1/2 uur de heer v. d. Togt
Nieuw-Vennep:
Voorm. 9 1/2 uur, Da Lekkerkerker.
Av. 6 uur, Ds. Lekkerkerker.
Ahbencs:
Voorm. 9 1/2 uur, do heer v. d.
Spiegel.
GEREF, GEMEENTE.
Hoofddorp:
Voorm. 9 1/2 uur, Da Schouten,
's Avands 5 1/2 ure, Dezelfde.
Nleuw-Vennep:
Voorm 9 1/2 uur. Da Dekker.
Nam. 2 1/2 uur, Da Dekker.
Aalsmeerderweg:
Voorm. 9 1/2 uur, Ds. Veltman.
Nam. 2 1/2 uur, Da VeHman.
Vijfhuizerweg.
Voorm. 9 1/2 uur, Da Thlelen.
Nam. 3 uur, Ds. Thlelem.
Stoter weg:
Voorm. 9 1/2 uur, Ds. Dijk.
Nam. 2 1/2 uur, Deaelfde.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
Nieuw-Vennep:
Voorm. 9 1/2 uur. LeesgodsdiensL
Nam. 2 uur, Hetzelfda
PROTESTANTENBOND.
Hoofddorp:
Voorm. 10 uur, Geen dienst
Uit de Omstreken
Schoten.
PERSONKELVERGADERING VAN
DE WERF CONR'AD.
Onder voorzitterschap van don
hoer P. Wijkhuizen vergaderde Vrij
dagavond een groot deel van het
personeel van de Werf Conrad in de
zaal van den beer Slot op het Preto-
ri&plein.
De Voorzitter opende ie half negen
de vergadering en deelde mede, dat
er ook van andere fabrieken, als
Beynee en Figee, deze en volgende
weken door het personeel vergaderd
zal worden, om de duurte en de
maatregelen, die de directies dienen
te nemen, te bespreken. Na oen wel
kom gaf de heer Wijkhuizen het
woord na® den eersten spreker, den
genoog tot inkeer komen!
Door onoordeelkundige opgaven
wordt aan reclame-drukwerk ontzag
lijk voel geld doelloos uitgegeven.
Dikwijls ligt hed niet aan krenterig
heid van den bestolier, maar dan
liec-f: hij verzuimd om zijn circulaire
of kaart of kalender of boekje ten >f
andeie bijzondere aan rekkelijkheid
te verbenen. Hi; heeft dat nagelaten
óf uit luiheid, cf omdat hij er totaal
xaiut aan gedacht heeft, óf omdat hij
niet geloofde aan succes en ren scep
ticus in reclamezaken was. Iri al dio
gevallen heeft zonder twijfel hot trcF
fende argument gegolden: lk heb
ht nu eenmaal altijd zóo gedaan, en
m'n vader deed 't óok al zoo..."
Dit argument is de vloek ndet al
leen van liet reclamewezen, maar
van alles wat vooruitgang en verbe
tering behoeft.
Ik lieb onlangs geschreven over
wat iemand, die in Amejcjka het
roclamewezen had gekend, in Hol
land zou zeggen. Daarmee is vol
strekt niet beweerd, dat we op den
duur naar de Amerikaansche recla
me-methodes toe zouden moeten. Al
lerminst Een goede reclame moet
zich allereerst ten doel stellen om
den smaak van den candidaat-
kooper te prikkelen. Het is juist de
kunst va® den reclame-maker, om
te weten hoe hij z'n publiek pAkt,
om: „z'n Pappenheimers te kennen".
En 'n Hollander wordt rii z'n aard
toch nooit een Amerikaansch zaken
man. hetgeen in velerlei opzicht
een gelukkige omstandigheid is. Er
z!\n methodes en allerlei voorbeelden
hoor W. Rus, voorzitter van de af
deeling Haarlem van den Alg. Nod.
Metaalliewerkersbond.
De heer Rus begon met op tc mer
ken, dat de verwachting, dót de Re-
georing voldoende zou zorgen tegen
j»rl)sverhooging, oorzaak was, da! dc
vakbond niet sterk geageerd had.
Men meende, dat de Regeering beter
de prijsverhooglng kon keeren, dan
dat de patroons het salaris verhoog
den.
De vacantia bracht ook onder het
personeel van de Conrad teleurstel
ling. doordat de gewone vacautio-
toeslag niet werd gegeven dus bij
prijsstijging kwam ook nog loon
verlies. Zoo verliest de Conrad haar
naam van modelfabnek.
Ook op andere fabrieken in Haar
lem ie ontevredenheid ontstaan. Deze
ontevredenheid moeten wij benutten,
zegt spreker, om aan do directies to
laten zien, dat er bij het volk een
geest is, die om meer loon vraagt,
ln de metaal-óndustrie zijn de
patroons de cri6is te boven. Dat
blijkt uit de statistiek van het bu
reau over de fabrieken en den
scheepebouw. Het eerste kwarlaul
over 1915 was gunstig, het tweede
nog beter. Er komt gebrek aan ge
schoold personeel. De patroon is er
dus bovenop.
Te Haarlem is liet op de éóne fa
briek slap, op de andere drukdoch
ook hier ie vooruitgang. Men zegt
ook, dat de loonen stijgen doch de
prijzen stijgen veel moer de loonen
met 5 pCt., de prijzen met 30 pCt.
Veel werklieden gaan naar
Duitschland en naar Engeland,
waar beter betaald wordt. Toch ina-
ken de fabrieken hier goede win
sten. In 1914 werd meer dividend uit
gekeerd da® vorige jaren. Die min
der uitkeerden, deden dat omdat ze
meer in de reserve plaatsten dan an
ders. tegen eventuoele slechte tijden.
De koersen van de aondeelen in de
meiaalfabrieken stegen, b.v. van 100
op 110, 98 op 105, 180 op 190 er wa
ren zeer weinig dalingen, b.v. van
95 op 94. Dus ondanks den oorlog ts
het vertrouwen op winst wiet ver
minderd andere waren de koersen
met zoo hoog.
Do. Conrad is begonnen met oen
kapitaal van f 500.000, dit werd in
1901 gebracht op I LOOO.OOO, in 1908
op 2.000.000; dus sinds de oprich
ting is zij vier maal zoo Krachtig ge
worden. Dat gebeurt niet, als de
zaken aJecht gaan. Hoe hoog dc koer
sen en dividenden vun de aandeeicn
van de Conrad zijn, heeft spreker
met kunnen nagaan. De aandeden
worden niet op de beurs verhandeld,
omdat de bezitters ze vasthouden.
Dat doet men niet met papieren, die
geen hooge dividenden geven.
Dit is een reden om aan- tc drin
gen op loonsverhooging. De zaken
gaan goed dat koint door het wer
ken der arbeidere en dan hoort dat
ook aan de arbeiders ten goede te
konten. Zij lijden te veel onder do
st ij ging van de prijzen der levens
middelen. Het Bureau van de Statis
tiek heeft in de negentiger jaren het
getal '00 aangenomen als normaal-
cijfer voor den prijs van een 29-tal
huishoudelijke artikelen. In Juli
,1914, dus vóór den oorlog, was dit
getal gestegen tot 113. Van Augustus-
December 1914 was het 121, in Ja
nuari 1915 reeds 128, in Februari
130, Maart 139, April 142, Mei 145,
Juni 145. Dat i6 een stijging in één
jaar van 29 pCt
Wat men dus b.v. in Juni 1914
koopen kon van een weekloon van
11.70, moet nu betaald worden
met l i5, eene verhooging van 3 30
in prijs.
Niemand op de Conrad heeft zijn
loon tn dat jaar evenzoo zien stij
gen. Het loon is in verhouding tot de
prijzen met 25 pCt. verlaagd. Dit is
oen zeer dringende cï&ch voor loons
verhooging. De directie laat de klan
ten duurder betalen laten dus de
arbeiders hun werkkracht duurder
verkoopen. Zij moeten dat doen, om
te blijven wie ze zijn, niet om beter to
worden. Hiervoor is een loonsver
hooging van f 3 A 4 noodig. Die
geeft echter de Conrad niet wel
lioudt de directie den vacariüie-
toealag in. Nu staat deze model-
fabriek ac'hler bij andere, die wél
toeslag en loonsverhooging gaven,
waaronder zeer kleine patroontjes,
die veel te kampen hebben maar
ook groote, zooals de werf ,,Dc
Sehclde" te Vlissingen, die elke weck
1200 toeslag geeft aan kostwinners
en gehuwden, tot een maand na de
mobilisatie.
Nu besprak de heer Rus nog liet
werk van de kern. Over dit werk
Jieerscht verschil van mecning. De
vooraanstaanden in de vak-actie
willen de kern weg hebben, de di
rectie wil ze houden, omdat ze geen
vakvereeniging wil. W as er echter
in Amerika's reclamewezen, die oan
Hollander smakeloos vindt en die 'm
daardoor hinderen. En dat mag
reclame natuurlijk nooit. Pakkend,
moet ze zijn, in do allereerste plaats,
en in dat opzicht kan Amerika, kun
nen ook andere landen den Hollan
ders nog ontzaglijk voel leeren.
Onlangs is opgericht de Bond
„Nederlandsch Fabrikaat". Het
doel van dien bond is bekend en
blijkt ai duidelijk uit zijn naam. Hij
bevat vele knappe menschen in han
del en nijverheid. Ik hoop, dat men
zich niet alleen op het standpunt zal
plaatsen, dat de Nederlandsche arti
kelen good zijn, dut hun gebruik
daarom door Nederlanders in de
eerste plaats bevorderd moet wor-
der.maar dat men bovendien dit
streven zal vergemakkelijken en be
vorderen door oen vruchtbare be-
etudoering van het reclame-
probleem.
Dat, over 't gelieel genomen, voor
den Hollandse hen winkelier, koop
man, industrtfeel, nog altijd een pro
blecm i a l
Niemand zal er dankbaarder voor
zijn dan de Hollandsche drukker en
de Hollandsche dagbladdirecteur,
die meer dan anderen in het wezen
der reclame zijn doorgedrongen, en
meer dan anderen beseffen hoeveel
beter 'het toch zou kunnen wezen I
RACONTEUR.
