luiLErs Oasblao
DERDE BLAD
Zaterdag 18 September 1915
OM ONS HEEN
No. 2060
De Vegetariërs in Baarlsm.
I Vandaag en morgen houdt de Ne-
(derlnndsche Vcsetariérsbond «l|n
koarlijkscho vergadering in «aar-
u zooals reeds maanden geleden
door den groenen „Bode het
Indsorgaan. aangekondigd was.
e groene kleur was maar nut
evallig. rij was zeker geen toe^-
,B op het gras. dat. naar de spot
ndc betichting uit vroeger dagen.
»ofdzakelijk door vegetariërs gc^e
n werd. maar veeleer de
m de groenten, waarop ze dol zijn
in elk geval een herinnering at.n
hoot Se hen bezielt, dat nog
Üal d. «al
urop de n»Mch «iet, over do"
fgan -' hen aardlol VO" 1"* vlees .1,-
eten .al hebben atjewend.
Nu «e pas vernamen, dat het
deelt* saldo van bet openbaar sla. hb
huls lot nog geen anderhalf honderd
kulden is verminderd, schim h..,
dat Klcaal nog heel verre ligt. E"
loch wU het me altijd voorkomen,
alsof het met den groei van l vege
tarisme .al gaan als met de ultbrei
ding van de telefoon toen nog
mand daarbij aangesloten was kost-
te het groote moeite, de eerste hon
derd abonnés te vinden, maar nau
welijks waren die er eenmaal, of de
tweede honderd meldden zich aan,
de derde en vierde volgden, de toe
neming gmg daarna sneller en snel
Ier tot in 't kwadraat, misschien
wel in 't kubiek. Nu i» de telefoon
een onmisbaar gedeelte van ons be
staan geworden. Vegetarisch leven is
op dit oogenbllk daarom nog
bezwaarlijk, omdat hot aantal vege
tariërs betrekkelijk nog zoo gering
en de samenleving er dus niet op
ingericht is leveranciers niet.
tels niet. het gezin niet.
„Maar 't neemt toe", zei de voor
zitter van de afdeeling Haarlem, cc
heer J. W. Sevenhuysen, dien ik i en
oogenblik sprak in zijn kamer van
de nieuwe Rijks-leerschool aai
I.cidschevaart. die hij dankbaar
prees, ,,'t Neemt too, ook als gevolg
van het dure vlecsch. Wanneer co
menschen dat afschaffen willen zo
toch ook wel eens weten, wat
vegetariërs te zeggen hebben er
men kijken op onze vergaderingen,
brengen daarbij anderen mee. Och,
do menschen verbeelden zich eerst,
dat ze het vleesch niet kunnen mis
sen en als ze 't hebben laten staan
voelen ze zich vaak veel plezieriger.
Of er in Haarlem veel families
vegetarisch leven, vroeg ik.
„Veel meer, dan gewoonlijk
I dicht wordt. Telkens hoor ik
die en die, dat ze vegetarisch lev
maar daarom zijn ze nog geen
san den Bond. Waarom niet T Ja,
dut vinden ze soms lastig, zien soms
ook tegen de contributie op, hoewel
wij die niet in de eerste plaats noo-
dig hebben. U weet: wij hebben geld.
oen legaat van ƒ70.000, indertijd go-
kregen van den heer Dumas, oio
nun een kwaal leed en zijn pijnen
verloren had, nadat hij met de vege-
I tarische leefwijs kennis had ge-
l maakt. Daarvoor is het Dumas-
fonds gesticht en daarnaast hebben
wc het De Clercq-fonds, dat ten doel
1 heeft, een leerstoel voor vegetarisme
te stichten aan een van onze univer
siteiten. Nu leeren onze medici niets
hot vegetarisme is dat nl-it
onvolledig? k Heb een dokter bij me
gehad, die naar Indié wou en ook
niets van vegetarismo af wist. Hij
heeft ook meermalen bij mij aan tafel
'gegeten en ik verzeker u, dat mijn
vrouw de kunst verstaat om 't lekker
klaar te maken."
Dat herinnerde me aan den eo«-
sten tijd van de beweging, toen het
vegetarische maal een opoffering,
dus onsmakelijk wezen moest, ln de
oogen van dwepende aanhangers.
Die tijd is lang voorhij: de vegetariër
kon een smullcr zijn. Een van de af
leveringen van den Bode begint dan
ook aldus
,.Tn de jus ligt eigenlijk 't geheim
„van 't succes van de vegetarische
„tafel. Beginnende vegetariërs tob-
„hen er dikwijls mee en verlangen
„dan naar de vleeschpotten van 't
„carnivorisrne terug. En nlet-vege-
„tariérs. die een vegetariër te gast
„krijgen, weten vaak niet beter te
„doen, dan dezen, inplaats van een
„smakelijk Justje een klompje boter
„of wat gesmolten boter als boter-
„9aus voor te zetten."
Hierop volgen natuurlijk een paar
smakelijke sausen.
Ik bracht in 't midden, dat kennis
sen, die in een vermoord vegetarisch
hotel hadden gegeten, daa r den pot
wat vet vonden.
De heer Sevenhuysen, dio zeer wel
een aanmerking kan verdragen, gaf
'dat toe, maar voïsgde ér bij, dat te
spijzen er ook „mager" kunnen wor
den gevraagd. En daarbij bleek, dat
ook hier, zooals ln iedere nog wor
stelende beweging, verschil van
strooming is. Dat de lacto-vcgetariër
melk, boter, kaas en eieren gebruikt,
die de strenge vegetariër afwijst, is
bekend. Er is meer. „In de vorige,
vergadering is tor sproke gekomen,
dat de ware vegetariër niet rookun
moet, maar dat ls verworp>
zijn er ook, die behalve de verstan
delijke overwegingen ook het gevoc:
willen laten spreken en alles w
wat met vivisectie in aanraking
komt. Maar ik zeg trek de gren-
zoo ruim mogelijk en geef niet te
veel too aan 't gevoel. Anders geen
inenting meer, alle serums uit den
booze, geen bloem meer geplukt,
geen muis of mug of vlieg of slok
meer gedood: dat loopt gevaar, zie
kelijk te worden. U weetde vegeta
riër leeft zóó, dat voor hern gom
dier gedood behoeft te worden. An
deren willen verder gaan en evenals
de geheel-onthouders, die niet drin
ken en niet schenken, ook aan hun
gasten geen vleesch meer aanbie
den."
We kwamen, lioe kon het anders,
toch nog even op den oorlog. „Bouw
land". zoi de heer Sevenhuysen,
.levert acht maal zooveel voedsel <p
als weiland. Mijn pleegzoon heeft
een reclameplaat ontworpen, waarop
aan den tenen kant do akker, waar
op granen verbouwd worden en ü:c
werk geeft aan tal van men&ohen
aan den underen het weiland, waar
op twee man voldoende is om 'e
koeien te melken. Als Dultschland
van al zijn landerijen bouwgrond
maakt, kan het niet uitgehongerd
worden."
We praatten door over de reclame
platen. Een ls daarbij met een heel
wat plastischer voorstolling, dan de
vreedzame akkers. Daarop wordt een
slager afgebeeld, die een koe heeft
geslacht en nu liet mes aan voorbij
komende dames en heeren toeroikt,
opdat ze zelf afsnijden, wat hun blieft.
de vleescheters dat moesten
doen", beweerde de heer Sevenhuysen,
,dan aten zo stellig geen vleesoh
De Bode gaat ook naar de Stads-
Bibliotheek en wordt daar druk ge
lezen. Juist om de groeiende belang
stelling in 't vegetarisme verwacht de
heer Sevenhuysen een opgewekte ver
gadering, sommigen blijven zelfs tot
Maandag en logeeren dan bij vegeta
risch levende families en Lebeau
richt een tafel voor hen aan. Voor
gelegenheid tot ontspanning is ruim
gezorgd: oen koortje, onder leiding
den hoer Sevenhuysen,
het Vegetnrièrslied zingen door den
voorzitter Hugo Nolthenius gecom
poneerd, op woorden van Felix Ortt.
's Mi'ddags orgelooneert en 's avonds
propaganda-avond. Voor wi© de vei*-
gadoring niet behoeven bij te wonen,
zijn verschillende uitstapjes georga
niseerd.
Drio dingen liggen den voorzitter
van de llaarlemsclie afdeeling na aan
't hart: de geheel-onthouding, het ve
getarisme an Esperanto. Zijn huis op
de Leidsel ie va art heet E s p e r o, ls
versierd met hot groene kruis in den
gevel, dat bij bijzonder© gelegenhe
den wordt verlicht als een ster in den
nacht. En wat het vegetarisme aan
gaat, wie hem ziet, moe; zich wek
herinneren, dat zwaarlijvigheid en
een roodo kleur met gezondheid niets
hebben uit te staan. „Toen ik inder
tijd ziek ben geweest", vertelde de
heer Sevenhuysen, „zeiden de men
schen: d a a r h e b j e h e t a 1, maar
ik ben het te boven gekomen".
En zoo wordt dari nu, terwllle van
de propaganda, van hem verwacht,
dat hij een hoogon leeftijd zal berei
ken I Hij zal er dankbaar voor zijn en
zijn tijd gebruiken voor het bevorde-
van wat Felix Ortt aldus
schrijft:
bon de Fransche batterijen, het Duit- hallo werden afgezonden, om de Rua-
sche vuur beantwoordend, de verde- f-«u j„ de flank te vallen Uit de Rus-
digtngswerken en proviandkolonnes sijche be-richten kan men opmaken
der Duit/schers fel beschoten.
Tusschen Somme en Aisne geweer
vuur van loopgraaf tot loopgraaf en
©enig© bedrijvigheid der Duitsche
zware artillerie, door de Franschen
krachtig beantwoord.
In do streek van Sapigneul en tus
schen Aisne en Argonne zijn de ge-
gehuil-- en bomgevechten gedurende
een deel van den nacht voortgezet."
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
STAFHEUICHTEN.
Van den Duitschen staf:
„Legergroep Hindenburg.
Ten Z. van Ddnaburg is de weg
Widsy—Guduzischki—Komal bereikL
W'idsy is Vrijdagochtend na hevige
gevechten in de huizen genomen.
Ten N.W., ten N. en ten N.O. van
Wilna wordt de Duitsche aanval
voortgezet.
Do toestand ten O. van Ohta on
Grodno is in hoofdzaak onveranderd.
De Duitschers zijn de Szczara bij de
plaats van denzelfden naam overge
trokken.
Ook bij de groep prins Leopold van
Beleren bobben Duitsche troepen op
"erschillende plaatsen den overgang
ver de Szczara geforceerd.
Legergroep Mackensen.
Het moerasgebied ten N. van PinBk
is van Russen gezuiverd.
Zuidoostelijk oorlogster rein.
Dij de Duitsche troepen niets
njeuws".
■Do Russen hebben getracht de uit
werking van de Donderdag gemelde
flankaanvallen der Oostenrijkers ton
X O. van Buczacz door tegenaanval
len te verijdelen Zij zijn echter te
ruggedreven. Oostcnrijkech geschut
heeft daarbij een gepantserde Russi-
sohc auto vernield van de bezetting
zijn twee officieren gedood, een on-
gewond gevangen genomen, terwijl
de manschappen allen zijn gedood,
behalve- de chauffeur, die gevangen
is genomen.
Overigerus zijn in OosteGalicië en
aan de Ikwa-llnie de gevechten aan
merkelijk in hevigheid afgenomen.
De toestand is volkomen onveranderd
gebleven.
Aangezien het onmogelijk ia geble
ken in deze streken eucoea te 'beha
len, doen de Russen dee te heftiger
aanvallen tegen in den vestingdrie
hoek van Wolhynië stuandc Oestcn-
rijksche strijdkrachten De Donder
dag daar ontbrande gevechten du
ren nog voort.
Aan de Szczara niets nieuws,"
OVER DEN STAND DER KRIJGS
BEDRIJVEN.
De militaire deskundig*© van 't Alg.
Handelsblad schrijft
„Het belangrijkste punt in de be
richten omtrent de krijgsverrichtin
gen in Rusland is dc inneming van de
slud Pinsk, aan don spoorweg van
Bies', raar het oosten, door de Duit-
zche troepen. Ongeveer 150 K M. oos
telijk van Brest-Litowsk hebben dus
de Duitsche legers tusschenden Nje-
men en den Pripjet vasten voet ge
kregen. Want ook in het Noorden
van dit gebied, aan do lijn van Minsk
naar Moskou zijn zij de rivier de
Schara overgetrokken en hebben zij
aan den oostelijken oever posities go-
dat de pogingen om deze troepen te
gen te houden, tot dusver niet zijn
geslaagd. Was er in een vorig be-
riclu sprake van een gevecht bij
Wiei-hnewetsj, ten noorden van den
den Gorijn, heden wordt gemeld, dat
de naderende troepen bestreden wer
den bij Novo—Alexinetsj, dat zuide
lijk daarvan, aan de grens van Gali-
cië, gelogen is. Daar werd hardnek
kig gevoelden, zegt het Russische be
richt, doch over het resultaat van dit
gevecht zwijgt het. Het Oostenrijk-
sche bericht meldt, dat de Russen
daar in do loopgraven van het 85e re
giment Infanterie waren binnenge
drongen, doch daaruit werden
dreven.
Ook aan de Ikwa werd, volgens het
Oostenrijksche bericht, hevig gevoch
ten, met het gevolg, dat de Russen,
dio er in geslaagd waren op enkele
punten op den westelijken oever door
'ringen, werden teruggeslagen,
aar den oostelijken oever gedro-
ilieruit blijkt, dat de legers, uit
het Noorden komende, zij het ook
langzaam en voortdurend strijdende
tegen de Russische troepen, toch dc
grens van Oost-Galiciè naderen en
daardoor de positie der Russen aan
dc Sereth en de Strypa ernstig be
dreigen."
Op het Zuldellik
Oorogstoorieel.
De vruchten der aarde zijn hun tot
spijze,
En 't heldere water stilt hun dorst.
En schoonheid en kracht siert man
non en vrouwen
En 't bloeiende klad aan de moe
derborst.
Ter wille van hen zal geen schepsel
luiden,
Wordt geen dier geslacht. g©en
mansch geknecht.
Zoo trekken zij voort onder moedig
9trljden.
Voor liefde ©n vrijheid, voor vrede
en recht.
J. G. P.
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
STAFBERICHTF.N.
D u 11 s c h stafbericht:
„In Champagne is aan da Fran
schen ten N.W. van Perthes door een
aanval met handgranaten een stuk
van een loopgraaf van de voorste li
nies afgenomen".
F r a n s c h communiqué
..In Artois, tuschen Angres en Sou
ches en ten zuiden ven Atrecht, heb-
llet Duitsche centritrailegor zet dus
do vervolging van de op Moskou te
rugtrekkende Russische legers steeds
-00 rt.
Maar aan de beide vleugels bieden
de Russen nog steeds krachtigen te
genstand, m de richting WilnaRi
ga on in Oo?teGalicië.
•Do taak van generaal Roessky, de
commandant van het Russische noor-
dorleger, wordt echler steeds moeilij
ker. Nu volgons de Russiaohe mede-
deolingen do Duitsche troepen
N O. van Wilna in slaagden de ri
vier de Wilija over te steken, is de
kar.s groot, dal Wilna zal worden af
gesneden, on dan i9 liet zuidelijk©
steunpunt van de linie Wilna—Duna-
burg—Riga verloren voor de Russen.
Dunaburg, dat ui hot midden van de
bocht ligt, door don spoorweg
vormd, wordt eveneens bedreigd in
do niercnelroek ten Z.W. van Duna
burg wordt gevochten, en ten O. van
d'O plaats, aan den spoorweg naar
Polozk is de Duitsche cavalerie roods
opgetreden.
b© „Times"Jcorresp'ondent te Pe
tersburg, deze verschijnselen bespre
kend, vv ijst er op, dat Hindenburg'®
leger, tusschen de Dun© en den Nje-
men opereerandi klaarblijkelijk krach
tige versterkingen verkrogon heeft.
En in dat geval is er, zoo generaal
Rovssky niet besluit tot den terug
tocht naar het noorden, naar de lijn
Walk—Petersburg, een belangrijke
ontmoeting tusschen de genoemde ri
vieren te verwachten.
Terwijl in het noorden de nieuwe
groepeehng dus nog onzeker en in
orbereiding is, wordt in Oost-Uali-
ciü ernstig gevochten. Vroezend voor
het gevaar, dat uit het Noorden dreigt,
heeft generaal Iwanof niet alleen de
gevechten in liet front tuschen Se
reth en Strypa krachtig voortgezet,
maar eveneens een leger naar het
zuiden van Poljesje gezonden, om
post te vatten aan do Goryn en de
ieger^ die uit de richting LuzkDifb-
no naderen, tegen te houden.
Nu is het niet gemakkelijk na te
gaan, hoe dc toestand tusschen Se-
reth en Strypa is. Do berichten van
Russische ©n Oostenrijk-che zijde
daarover loopen uiteen. Wel mag men
aannemen, dat Iwanof met onweer
staanbare kracht poogt de Oosten-
rij ksche legors terug te drijven, doch
de resultaten daarvan zijn van dien
aard, dat liet onmogelijk voor hem
was. een nieuw© stelling, ten westen
an de Strypa, in te nemen. Het blijkt
wel dat de verliezen., die de legers
van v. Bothrner en Pflanzer-Baltin le
den zeer zwaar waren, maar zij wis
ten zich staande te houden en dre
ven de Russen, die tot in do Oosten-,
rijksche loopgraven doordrongen, te
rug.
Inmiddels naderen uit het noorden
de legers, die door Mackensen on Pu-
STAFBERICUTEN.
Van den O o s t e n r ij k s c he n
8t':,Op het front in Tirol zijn Donder
dag weer tal van gesd.utgeveel.ten
geleverd Middags hebben de ltar
lianen een buitengewoon hevig vuur
gericht op de hoogvlakte van Lava-
rone on VilgcreutbL
Donderdagnacht heeft de Italiaan'
scli© infanterie met een sterke troo
penmacht een aanval gedaan op den
Monte Custon en de Oostennjksche
stellingen op den Nofrl taan de grens).
Deze aanvallen zijn onder zware ver
liezen voor do Italianen afgeslagen.
In het Kaï intlusche grensgebied
beschiet do Italiaonsche aiüllerie
den sector van Tarvis heftig Deze
plaats en vooral het hospitaal zijn
uit de Italiaansohe stellingen bij de
grensbeek van Sodogna met verdra
gend geschut bestookt.
Op het front ln de kuststreek heb
ben de Italianen weer aanvallen ge
daan togen den sector van Fhtscli.
Verschelden© daarvan zijn reeds af
geslagen, maar de gevechten zijn nog
niet tot een beslissing gekomen.
Verder stroomafwaarts is bet
de Isonzo, met inbegrip van hot brug-
gehoofd van GOrz. lx*rekkelijk rustig
gebleven.
Kenige plaatsen ten zuiden van
Gó re. op den noordweste'ijkon rand
vi n de hoogvlakte van Doberdö, zijn
door de Italianen fel beschoten.
Ten westen van San Martino zijn
pogingen der Italianen om de Oos-
tenrijksche stollingen te naderen zoo
als gewoonlijk verijdeld".
Van den Italiaan schen staf:
„Raliaansche benjtroepen onder
namen den 1-ien September stoutmoo-
dSge aanslagen tegen de OostcnrijK-
sclie stellingen van Gres'.a illncoina
'öm'-l meter/; aan den oorsprong van
den Noce-stroom en van Gonca di
Prcsena in hel hoog-dal van Geneva.
Dwars door zsvare terrein-belcmnid-
ringeu en over gletschers, welke moei
lijkheden glansrijk en stoutmoedig
overwonnen werden, bereikten de Ita-
liaansche Alpen troepen dc Oostenrijk-
sclie loopgraven, die zij aanvielen en
godeeltelijk vernielden. Zij keerden
daarna naar hun stellingen terug
zonder verder ook maar eemgszins
verontrust te worden.
Op het overig© deel van hot from
viel niets vermeldenswaardigs voor.
Het scheikundig onderzoek van de
bommen van sterk ontploffende sa
menstelling, welke de Oostenrijkers
sedert cenige dagen naar de naderen-
do Italiaansche troepen op het
Korstplateau wierpen, heeft de aan
wezigheid van groote hoeveelheden
pruisisch zuur aangetoond.
Een Oostenrijksch vliegtuig onder
nam een snelle vlucht boven liet
bied van Vicenza, waarbij 't van
groote hoogte ccn bom w ierp op Asm-
go en acht op Vicenza. Er werd zeer
onbelangrijke schade toegebracht en
slechts enkele personen werden licht
gekwetst".
in Turkije.
Het N. V. d. D. ontvangt van zijn
correspondent te Koustantiuopel eea
brief {gedagteekend 4 Swpt.) over het
gebrek aan sommige levensbehoeften
in de hoofdstad van Turkije.
Steenkolen schrijft hij rijn er
hcelémaal niet meer te krijgen, en
dat, terwijl op nauwelijks 200 K. M-
an de stad het rijke kolenbekken v in
lleraklea gelegen is. Men heeft -diter
steeds verzuimt daarheen een spoor
lijn aan te leggen, omdat liet in een
half etmaal over zee te bereiken was.
Nu de Russen de onbeperkte meesters
zijn in de Zwarte Zee, kan er langs
den zeeweg nagenoeg geen brokje
kool en ook geen petroleum meer
aangevoerd worden. En wat do c'.n-
delooze rijen kameelen, muilezels en
karren, welke nu steeds trekkn aan
brengen, is nauwelijks voldoende o.n
de werkplaatsen en de fabrieken van
artillerie-inrichtingen aan den
gang te houden en de varende oor
logsschepen te voorzien.
De drie gasfabrieken hebben ilan
ook het bedrijf al moeten stopzetten,
zoodat er ook geen straatverlichting
meer is. De electrlclteltswerkan, zul
len zulks de volgende week ook moe
ten doen en ml ook de tram niet meer
kunnen rijden.
Ook de suiker is achaaraeh gewor-
(•n, nu do toevoer uit Oostcnrijk-
Hongafije en Frankrijk is opgehou
den. Het ergst is echter het broodge
brek, dat telkens, ondanks alle voor
zorgsmaatregelen van de overheid,
eer voorkomt Het is eigenlijk onge
rijmd, dot we hier gebrek aan brood
kunnen hebben, terwijl men ln Klelo-
Azië weet geen weg mei de millioencn
hectoliters graan, die nog van den
vorlgen oogst over zijn, en de oogst
van dit jaar bijzonder goed is. De re
den hiervan is ook weer in het ont
breken van voldoende transportmid
delen en eveneens in een gebrek aan
behoorlijke organisatie van tiet tran
sport te zoeken. Verder r.og ln de om
standigheid dat door do schaarscht©
aan brandstof do meelfabrieken niet
met volle kracht kunnen werken.
Trouwens, Konstantinopel beeft
mer geheel zelf in de behoefte aan
meel kunnen voorzien. Een belang
rijke hoeveelheid van het meel, he-
noodigd voor het dagclijksche rant
soenbrood van minstens een milLiocn
kilo's, dat de hoofdstad verorbert,
moest altijd uit het buitenland
voornamelijk Rusland en Frankrijk
komen. Van daar ls nu niet» meer
te krijgen, on men trachtte zich in
Roemenië en in Bulgarije te voorzien
totdat daar de uitvoer van meel werd
verboden. Daardoor kwam het den
laatsten tijd herhaaldelijk voor. dat
er niet genoeg brood voor de geflieclo
bevolking van de stad kon gebakken
worden en daar brood hier te lande
het hoofdbestanddeel van de voeding
uitmaakt, zoo ontstond er groote on
gerustheid onder het volk, welke al
ras ontaardde in relletjes en in door
elke regeering zoo gevreesde veront-
waardigingsbetoogmgen van vrou
wen en kinderen door de straten van
Stamboel en voor de ministeries en
de woningen van de bewindslieden
de voornaamste overheidspersonen.
Met zulk een opgewonden menigte
van „hanoein's" valt inderdaad niet
t© spotten; zij wil en ze moet op de
oen of andere wijze bevredigd wor
den, anders komt het tot de ergste
buitensporigheden.
Na te hebben aangestipt, dat de
verontwaardiging zich ook richtte te
gen den „Duitschen zondebok", die
evenmin als de oorlog onder de rnos-
limsche bevolking populair is, vertelt
de correspondent dat de Duitschers,
de ontevredenheid te bezweren, door
zetten dat van regeeringswege 150.000
Turksehe ponden (d. w. z. I millioen
600 duizend gulden! beschikbaar werd
gesteld om dadelijk meel voor dc
broodvoorziening van de hoofdstad
aan te koopen. D© moeilijkheid blijft
nu echter nog, waar dat meel te koo-
pen.
De eenige landen, die daarvoor m
aanmerking kunnen-komen zijn
zooals gezegd Roemenië en Bul
garije, waar de uitvoer van graan en
meel iutusschen weliswaar weer
vrijgelaten, maar van waar liet per
spoor naar hier moet worden ge
bracht. En daarvoor geven de Bulga
ren geen wagons. Voorshands is d.e
broodnood in zooverre bestreden, dat
het miltair© bestuur een deel van 'le
voor militair vervoer vastgehouden
wagens op de Anatolisclr© spoorwe
gen voor liet vervoer van graan naar
do hoofdstad heeft vrijgegeven, en
ovepzoo eonige der uitsluitend voor
de militaire bakkerijen malende mo
lens tor beschikking van liet stads
bestuur heeft gesteld.
Al die moeilijkheden, welk© Kon
stantinopel nu al reeds ondervindt,
en hoe langer boe meer zal onder
vinden. om vau hot allernoodigst©
voor het levensonderhoud van de be
volking te worden voorzien, zouden
dadelijk voor 't grootst© deel worden
opgeheven, wanneer er een vrij- en
regelrecht verkeer bestond tusschen
Turkije en de verbonden keizerrij
ken: dat ls, wanneer onbeperkt be
schikt kon worden over den weg door
het Balkan-Schieroiiand van Honga
rije naar den Bosporus. Derhalve
wordt er dan ook met steeds sterke
ren nadruk door het legerbestuur en
door de Porte te Rerlijn en te Weenon
op aangedrongen, om toch eindelijk
zich van dien verbindingsweg door
Servië te verzekeren (uien is nl. ze
ker, dat Bulgarije zich bij den Drie-
keizersbond zal aansluiten, zoodra
bereikt); en de verijondenc le
gers zullen naar alle waarschijnlijk
heid daartoe ook overgaan, nu van
liet oorlogstooneel in Rusland weldra
ecu aanzienlijk aantal troepen be
schikbaar zal komen. De positie van
de Duitschers zal daarop hier gewis
weer veel aangenamer en sterker
worden.
Ook voor liet krijgsbedrijf aan de
Dardanellen is het openen dier ver
binding zeer wcnschelijk.
Uit Duitsohland.
DE OS ALS TREKDIER.
I>© oorlog brengt ook den vroeger
zoo gewaardeerde trekos, die in de
laatste 25 A 30 jaren tot ©en soort as-
söhopoester was verlaagd, weder in
©ere. Vandaar dat hij tegenwoordig
weer wordt verhandeld voor een prijs,
welken men zich voorheen nauwelijks
kon denken Er wordt thans voor «le
ze dieren gaarne 8m0, 1000, ja 1200
mark en moer betaald. Voor een 30 A
lOtal jaren werd de os In Hannover
b.v. nog zoo goed als overal door de
kleinere landbouwers als trekdier
gebruikt. Die ossen werden geregeld
uil TliOringen en Beieren in Hanno
ver ingevoerd. Later kwamen deze
dieren veel uit Friesland en Holland,
doch toen verdwenen zij langzamer
hand van de akkers en de wegen, om
uitsluitend vetgemest te worden. En
thans ziet men den os weder in zijn
vroeger© functie hersteld.
Uit Frankrijk.
HULDE AAN PéGOUD.
Waarschijnlijk zullen op verschil
lend© plaatsen monumenten worden
opgericht voor den onlangs in een
luchtgevecht gesneuvelden vlieger
Pógoud.
Ten eerste in Elzas, op de plaats
waar hij stervend is neergevallen.
D© „Souvenir Frangais" zal vennoe
del ijk de golden bijeen brengen voor;
©en eenvoudig gedenkteeken. Ver
volgen» te Montferrat, waar de vlie
ger geboreh werd. Hierdoor zal de
meenterand in overleg met d© plaat
selijks afdeeling van de Aeroclub de
noo-Jige maatregelen treffen.
Te Parijs ten slott© zullen twee
monumenten verrijzen; één op een
plaats, nader door het gemeentebe
stuur aan t© wijzen, en een op het
graf, waarin Pégoud's overschot zal
ruston. Het tijdelijke grof nabij Bel
fort is een bedevaarptlaats voor do
bewoners van de vesting en de om
liggende gemeenten geworden: dage
lijks worden er versch^ bloemen neer
gelegd.
Uit België
IIET TESTAMENT VAN L0UI3
HUYSMANS.
De bladen jwibiicoeren ©en gedeelte
van liet testament van «ten liberalen
afgevaardigde voor Brussel, Louis
Huysmans, waarin hij zegt:
Niettegenstaande de hartelijke ont
vangst, du» bereid door de groot© en
edolo Fransche natie; niettegenstaan
de de plechtige belofte vau de go
allieerden volken ons te zullen wreken
en ons een onafhankelijk en souve-
rein België terutg te geven, na den
laatste der Barbaren er uit verjaagd
te hebben; niettegenstaande <k hoop,
welke ik koester, dien sohoonen droom
verwezenlijkt te zien of liever de/o
cere-verbintenis, welke gehouden en
uitgevoerd zal worden wat he? ook
moge kosten, zoo gevoel ik tocb, dat
ik niet meer zul leven, wanneer dat
uur slaan zal. De smart verteert me,
doodt m© in Fransche aarde zal
mijn overschot rusten.
Ik wensch, dat op mijn graf een een
voudig kruis geplaatst zal worden
met do woorden: „Mort pour la pa
trio"; want voor het vaderland sterf
ik een te vroegen dood.
Vaarwel, mijn geliefd België, vaar
wel mijn vorst, vaarwel mijn vrouw
en kinderen, vaarwel gij alien, mijn
vrienden en medeburgers.
Uit Zuid-Afrika.
DE VERKIEZINGEN.
De candidaalstelling voor de ver
kiezingen van don Volksraad in Zuid-
Afrika is nu vastgesteld op 25 Sep
tember, do stemming op 20 October.
Voor den vrede.
POGINGEN TOT BEVORDERING
VAN EEN DUURZAiMEN
VREDE.
Vanwog den Nederi. Anti-Oorlog
Raai wordt het volgende medege
deeld
De
„Noderlaridsche Anti-Oorlog
•Raad" hoeft van den bekenden Am©-
rikaanschen goleorde Charles W.
Eliot, oud-president der Harvard
University en oud-voorziter der „Auto-
rican Society for the judicial settle
ment of international Disputes", oen
uitvoerig schrijven ontvangen, waar
in deze naar aanleiding van het Mi
nimum-Programma van de „Centrale
Organisatie -voor een D'uurzamon
Vrede" ©enige aanwijzingen geeft om
trent de richting, waarin de pogin
gen naar een duurzamen vrede zich
moeten begeven.
Naar zijn rneening is het middel
tot he. verkrijgen en hel behouden
van een duurzamen vrede de iu-tell-
ling van een Internationalen Raad,
die tot taak zal hebben oorlogen zoo
mogelijk te voorkomen, en daarnaast
var. eon uitvoerend be-stuur. benoemd
door dezen Raad, dat de beschikking
zou hebben aver oen internationale
land- er. zeemacht en dat verder den
Raad op de hoogte zou moeten hou
der, aangaande do militair© toebe
reidselen tot vermeerdering der bewa
pening, welk© door de voornaamst©
slaton mochten worden gemaakt, en
aangaande eventueel© moeilijkheden,
waar deze zich ook mochten voordoen
en die aanleiding tot oorlog zouden
kunnen geven.
Naar zijn meaning toch zal geen
volk ter wereld, klein of groot, ooit
overgaan tot vermindering van be
wapening, zoo lang niet be'taat eon
internationale macht; die in staat
zal ziin een aanvalsoorlog van d®
zijde zelfs van den allersterke ten on
der de staten te onderdrukken.
Mcl hot oog op de praktische werk
zaamheden van den betrcffenden
Raad zal het wcnschelijk zijn, do
grootte van dit lichaam zooveel mo
gelijk te beperken.
Omtrent do w:jze, waarop de ver
schillende landen in dien Internatio
nalen Raad vertegenwoordigd zon-
den zijn, de verkiezing en het stem
recht der leden van den Raad, de b©-.
-oegdheden van dan president, enz.,
rorden verechillendo mogelijkheden
geopperd.
Bestud&ering van de bevoegdheden
en «samenstelling van een dcrgelijkon
.Internationalen Raad van Onder
dek en Bemiddeling" wordt door de
zen Ameriksanschcn kenner van in
ternationale toestanden aan den Nod.
Anti Oorlog Raad in overweging aan
bevolen. Volkomen in overeenstem
ming met hetgeen reeds herbaaldc-
ijk door den N. A. 0. R. is verkon-
ligd, verklaart Eliot, dat ln dc te
genwoordige tijden in de allereerst©
plaats behoefte bestaat, niet aan het
uitspreken van vage wenschen, maar
aan de uitwerking van bepaalde con
crete plannen en wel door bevoegd©
personen, die bekend zijn met alles
wat aanleiding heeft gegeven tot d©
afgunst en de wrijving tuschen de
Europeesche staten, maar die zich
toch hierboven weten te verheffen.
Het schrijven eindigt aldus „Hel op
bouwende werk. dat gedaan moet
worden, is, ilooals vanzelf spreekt,
geheel nieuw, maar «lat kan evenzeer
gezegd worden van het vernietigings
werk van de laatste twaalf maan
den Het inenschelijk vernuft, hef
overleg en de energie moeten toch in
6taat tol groot opbouwend werk. ook
al is dit van ecu groot nieuw sóórt-
Deze eigenschappen zijn immers in
hel afgcloopen jaar tot een reusach
tig vernietigingswerk in slaat geble
ken Deze krachten moeten nu aan
gewend worden om maatregelen tc
beramen, welk© in de toekoin?t de
beschaving zullen kunnen bescher
men. De verwoesting en vernicti-
tiging, welke door don oorlog over da
golieclo werokl zijn gebracht, behoo-
rer. do geheel© denkende mensch-
held er toe aan te sporen, om alle
beschavend© krochten l© besteden
san het herstellingswerk en tot voor
koming van nieuwe rampen in d®
toekomst."
