Htifutrs Dtciiii
%T^nEe"TT-rcni w;
TWEEDE BLAD
Zaterdag 25 September 1915
In en om Valkenburg.
Als je in on om Valkenburg huizen
«et houwen, merk je, dut het ma
teriaal veelal geen gewone buk<v©cn
is, zooals in Holland. Wel z> jn c
langs de wegen steenbakkerijen, die
dio de Liniburgpcli© klei verbal.keu,
maar vaak ziet iren den balts.ecu,
alleen toegepast, als versiering In een
gevel of muur, b.v. bij wijze van band
cf uisschaiilnatr. De karakteristieke
hnizoeisteeii bet blok tufknjt, do
zuiver gele steen, keurig gladwandig
gehouwen uit don berg, .lie versa»
uitgehouwen, zoo zacht is, dat 'n du nu
druk er in blijft staan. Ir. de luUit
verhardt het tuf krijt, maar blijft zoo
weck toch, dut je in muren die zd
ker een 50 jaar staan, zonder ©ei
moeite met den nagel een iukecjiing
kunt maken. De fraaie ge'© steen
leent zich zeer goed voor villa-
houw, wan1 met weinig moeite, kan
men rils dat noodig is, de muren In-
ten schoon schuren en het lijkt dan.
of m n weer oen pas-gezet huis hoef
Dat nuttig gebruik van het innerlijk
van do ValkenKUrgsche heuvelen,
heeft het aanzijn gegeven aan de
grotten.
Eeuwen lang-- al in den Romcinselicn
tijd gebeurde 't! - haalt men er reeds
steen en doordat men hier en daar
«deun «cl? muert laten staan, om iiv
stortingen" van do bovenlaag te voor
komen, zijn er honderden gro'ten en
gangen gevormd. Vroeger gebeurde
dat "uithakken z.er onoordeelkundig,
leder, die stee» aoodig ln-d, hakte
zooveel en waar 't hem beliefde. Toen
)b de overheid gaan ingrijpen er. nu
wordt bij het steenuithouwen in dc
grotten op stelselmatige manier to
werk gegaan.
De uitgestrektheid van de gangen-
doolhof heeft hot noodig gemaakt,
dat niemand er meer in mag, zonder
bevoegd geleideer.
Je moet een ambtelijk aangestel'Jen
gids ht-bben, cm tot het gebeimzinni
ge berg-innerlijk te worden toegela
ten. Dien vind je met z'n collega's
lummelend over het hokje rond het Da
Stuers-monument, daar opgericht ter
herdenking van da 55 jarige vcreeni-
ging van Limburg met Nederland.
Do gids brengt je naar H cafètje, waar
je do teegungsbüjetten koopcu J^int
©n gaat, terwijl je mot den kaarten-
verkooper een praatje maakt, twee
flinke lantaarns halen. Die heb je
wel noodig, want als 't ©enigszins
grappige, wat armzalige deurtje, dat
*t reusachtige gangen!abyrinth scheidt
van dc- buitenwereld, achter je toe is
gevallen, en de bergkoudo op je aan-
huivert, sta je in het erge doijker,
waarin dc twee petroleumlampen
bleek© lichtbollen om ztch neen ma
ken en ternauwernood wat geslraai
laten afplasran op bei gesteente ronit-
om Onder Je voeten poedorl liet dc-or
de vele voeUtapper. aJgesiopen tuf-
kijt slijpsel. Voor je uit en zijwaarts
wordt de schemer, die rond t licht
krimpt, een donker geheim. Grie
zelige liolton duisteren naast je op en rechte
alleen dicht om je been, z.<
het hier bruinig© gesteente.
Do gids maakt zn praatje en
bruikt z'n s opwnordjes pilaar na-
tuu lijk", zoo veelvuldig na elke vraag,
dat 't gezelschap, in 't begin zeer ge
reserveerd in t informeel en is, omdat
's mins antwoorden hierop meteen
schijnen terug te ragen: „Maar weet
je ddt nu nog niet eens?"
Den geleider, van grotteuwijsheid,
overvuld, is die lichte verbazing niet
ten kwade te duiden. Van k.nd-af,
toen hij voor 't eerst in de grot'.en
sloop, heeft hij al die wetenswaardige
dingen zoo vaak gehoord en nog va
ker verteld, dat hij wel verstomd moet
staan, dat nog niet het gchcelc
menschdom tot in zooveel geslachten,
z'n uitleggingen heeft vernomen. Hij
sjokt maar voort en houdt nu-en-dau
met een armzwaai een lantaarnlicht
voor een wandgedeelte.
Het kunstzinnig© gemeentebestuur
van Valkenburg heeft nl. aan eenige
leekenaars opgedragen de grotmuren
te versieren met koolteekeningen.
Het houtskool geeft een fraaie tint
op de bruingele tufvlakken. Men ziet
er teekeningen van onderscheiden
aard. De greote meesters der lloiland-
sche schilderkunst hebben 'i meest
den toekenaar geïnspireerd. Men ziet
er tal van kopieën van meesterwer
ken van Rembrandt en anderen. Vaak
zijn de teekeningen niet onverdienste
lijk, inaar veel indruk maken ze toch
niet, ook omdat 't verband tusschcn
dit onderaardsche en de meeslerwci-
ken der 17de eeuw niet geheel duide
lijk is. Veel aardiger zijn andere af
beeldingen, die op de omgeving lx>
rekking bobben.
de daapplaat-ten en andere -vertrek
ken, die door de vluchtelingen ge
bruikt zijn en een flauwe schemering
van daglicht, wijst de plaats aan,
waar de Valkenburgers de menschen
in dc grotten van voedsel voorzagen
door het op ©en plek midden in het
bosch op den borg in de diepte neer
te laten.
De wanden Ycrtoonen nog andere
afbeeldingen, o a. reliefs door vaar
dige handen in liet zachte mergel uit
gesneden. Men heeft n.l. ook in deze
onderaardsche ruimten ook versteen
de overblijfselen van de ontzaglijke
dieren gevonden, die in een zeer oud
verleden op aarde moeten g-l®cfd
hebben. Uit deze fossielen hebben de
dierkundigen de geraamten van deze
beesten weer opnieuw opgebouwd,
natuurlijk met eenige fantasie voor
de doelen, die niet gevonden zijn. Af
beeldingen van die reusachtige bees
ten, zijn nu in ware grootte in het tuf
uitgesneden, zoodat men zich een
voorstelling kan vormen van deze
schrikaanjagend© goliathen uit het
dierenrijk, welker namen even ge
weldig als hun uitzicht zijn. Zoo'n
megalosaurus b.v. is een beestje om
van te schrikken en als je, na verder
gewandeld te zijn, nog eens omkijkt,
zie je den vrcosclijken kop nog voor
bij een. pijlerhock uitstekend opdoe
men uit den schemer.
Vrediger tafereel is de pelrretten-
groep van do laatste vorsten en
vorstinnen uit hel Huis van Oranje-
Nassau, hier gemoedelijker de Ko
ninklijke familie genoemd. Rondom
de portretten van Koning Willem III
en zijn gezin zijn mooi bewerkte lijs
ten uitgesneden.
D© gangen hier beneden dragen ook
namen. Men heeft er bekend klinken
de a's: Vaartweg, Hoogeweg en Fun-
leimveg. De laatste leidt natuurlijk
naar een fouteiu. Men heeft hier wa
ter in verschillenden vorm. 't Spuit
uit den bodem omhoog, staat in een
drinkput en drupt uit den bergwand
boven je hoofd. Iién plaats is er, waar
telkens drie dropi'els tegelijk neer-
pl assen. Dew merkwaardigheid
noemt men den driedrup. Dc naam
Vaartweg, wijst weer op ander water.
Er is ook nog ©en geheimzinnig
verschijnsel, dm eenigszins niet eb en
vloed te vergelijken is, wanneer men
dan maar de tijden wat heel lang
neemt. Elke zeven jaar stroomt een
gedeelte van den grotbodem onder.
Vanwaar dit water komt, is nog nocit
opgehelderd kunnen worden, hoewel
bekende geologen daarnaar gezocht
hebben. Evenmin ziet men waar 't
blijft, want na 3 1/2 jaar begint het
weer even geheimzinnig te verdwijnen
als 't gekomen is en na weer 3 1.2 jaar
is de grond geheel droog, wat even-1
wel niet lang duurt, want de onder-
aardsche vloed komt dadelijk weer op
zetten.
De gids toont den bezoeker ook nog
een koffiekamer, waar vroeger des
midags wel een strijkje of wat koper
speelde. Maar sinds op den bergtop
een restaurant in het Rotspark is in
gericht, wordt deze grotruimte niet
meer voor dit doei gebezigd: men z;t
liever in de koestering van het ge
zegende daglicht en de weelde van <ïe
natuur daarboven, dan in het triesti
ge donker.
Anderhalf uur heeft de tocht reeds
j geduurd, als de grotten steeds hooger
i en hoogc-r worden. Dat is het z-g.
Romelnsctie gedeelte, onder het Rots
park. Reeds flitsen stralen van het
daglicht uit de hoogte in het donker,
wanneer men bemerkt, dat men 93
treden moet stijgen, om langs de ten
genoemd© Reu zen trap
achter de deur te komen, die de gids
met een snelle beweging open trekt,
waardoor het heerlijke zonlicht plots
over je heen tuimelt en je beduusd
het boschpad opstrompelt, om in het
restaurant even uit te rusten.
Zijn het zoo gewoon kleine groep
jes personen, die met den gids de
grotten ingaan, in de zomermaanden
ontvangen de donkere ruimten des
Maandagsmiddags een woeiigen
drom', die wel tens c-eii duizend men
schen of meer sterk kan zijn.
„Tocht naar de grot" heet dit. AI
dagen van te voren zie je in de hotels
do aankondigingen hangen en je
stoort je daar niet aan, dat deze bil
jetten in de superlatief gesteld zijn.
Daar ben je aan gewoon, op aüe bil
jetten. van de „Paviljons" en cult's,
die hun feestelijkheden, bestaande in
prijsdansen en gratis tombola in de
hevigste termen plegen aan te kendi-
Maar mal vind je het toch wel, als
je zoo'n schreeuwerig reclame-biljet
voor de ruiten van het Raadhuis ziet
hangen, tusschcn allerlei officieels
dingen, omtrent ernstig© zaken, als
oproepingen voor den landstorm en
maximum-prijzen van levensmiddelen
ziet hangen; niet alleen om de tegen
stelling tusschcn dit ernstige en dit
vroolijke, maar ook, omdat je het
vreemd vindt, dat een gemeentebe
stuur zich met zoo'n grottocht inlaat.
Maar de grot is gemeentebw.it en
van de bergtochten trekt de gemeento
een financieel voordeel, dat grooter
is, naarmate meer personen deelne
men.
De wethouder, die de Valkenburg-
Er zijn daaronder ook teekeningen sche financiën beheert zal dan ook
jan de Iluine van Valkenburg, een dikwijls handenwrijvend van pleizier
andere u.igangspoort voor de toeris-de inenscheukolom nakijken, die ei-
teri en daarbij een schets van liet kas-j ken Maandagmiddag door het stadje
ted, zooal-. het er in zijn glorietijd schuift
moet uitgezien hebben. j Om vijf uur begint "t. Eerst plaatst
Maar het merkwaardigst zijn na-1 zich een biaaooikeslj© voor het station
luuilijk de dingen, die op de geschie-; op en speelt een paar lustige mopj.s.
denis der ruïne zeil betrekking heb-Dun zet 't korpsje zich in beweging en
ben, zooals de portretten \au twee j wie een kaai t, die dun veel matiger
geestelijken, die in den tijd van de ie- j van prijs is, dun wanneer men ge-
volutic hier mei hun parochianen een woon dc grótten gaat zien, heeft ge-
schuilplaats hebben gezocht, om aan j kocht, mag mecvvaudelen, achter-de
do invallende buitenlanders te ontko-1 blazers aan. lu 't eerst zijn 't nog
men. Vele maanden zijn zij hier_ ge- maar een paar jongelui, maar de weg
woest. Men deed wel nasporihgon, gaat langs alle flinke hotels en pen-
aan dc overpeinzing gewaagd hebt
of het niet wat mal is, dat je er zx>o
met zoo'n lampionnctje gaol roridloo-
iPc-n, merk je, in de grotten gekomen,
aldra, dat juist diegene voor een
„aansteller" wordt aangezien, die
zijn eigen persoonlijkheid niet illu
mineert.
Die lampe-lichtjes in hun kleurigen
gloed maken ook een bijzonder aar
dig effect in het berge-donker. Op
den heuvelaóbUgen grotbodem kom
je telkens op plekken, vanwaar je de
kolossale menschenkolom vóór en
achter je langs de zachte glooiingen
ziet heenbuieen. De drom is als een
kleurige lichtslang, die door het
duister heenkruipt
De geheele tocht is op jool en boert
ingericht. De lustigen onder de wan
delaars hebben rich daarom allerlei
vreemde lamplónssoorten aange
schaft Je ziet een statigen ooievaar
vlammen, daarnaast een vurigen
draak en een dikbuikig politie-
agentje bengelt als derde van den
ti its aan het rietje. I>c menschen
(zijn in feeststemming. Er wordt ge
zongen. dat hot een lieve lust is.
Veel kinderachtig gezang natuurlijk;
maar ook van beter gehalte, zcoals
het lieve Limburgsche Volkslied
doen bij de zangers opgeld.
De Vereeniging voor Vreemdelin
genverkeer, die de exploitatie van de
grotten voor haar rekening neemt,
heeft voor veel Bengaalsch licht ge
zorgd. De mcgalosaurus en de Ko
ninklijke familie het biljet voor
het Raadhuis noemt -ze geraoedelijk-
oiieerbied g achter elkaar prijken
in het fantastische kleurlicht.
Een aardige groep heeft zich op
een hoog terras opgesteld, 't Zijn dc
Kaboutertjes, die ijverig met het
bergwerk bozig zijn. Een paar
Pisuissendc jongelui, die in hun va-
cuntie rondtrekken voor een goed
dcc-1 vedelen er wijsjes bij.
't Is een vroolijke tocht maar de
deelnemers zijn desondanks niet on
tevreden, als zij in het Rotspark aan
geland zijn. om er het onderaardsche
feest in den helderen dag nog wat
voort te zetten, totdat het avondmaal
dc gasten naar de hotels lokt.
JAC. C. M. Jr.
om dc vveggescholenen t e vangen,
maar dc vreemde soldaten waren af
hankelijk van de gidsen, die men wel
presi-cn kon, om m de grotten voor
uit te gaan, doch men kon het hun
niet verhinderen, dat zij de zoekers
rustigjes heenleidden lange bet mer-
golmuurtje dat <ie schuilplaatsgan-
gen afsloot van het overige deel
de groeve. r___
Een lijet van namen op eon muur; traditie, iiat men niet in de grot
gekrast, vermeldt ook degenen, die komt, dan met zoo'n kleurig papio-
hier geboren zijn en wier nakomelin- ren lichtding, bengelend aan een
gen nog in het dorp wonen. Onze ou-j rietje.
dc gids had van die grotten-kinderen j Je leert hier zien, dat alles toch
tog gekend. j maar betrekkelijk is. Want als je.
Men wijst dc bozookors de kapel voor ie tot den aankoon ©vergaar
sious die in 't Valkeoburgsch© zoo
overvloedig zijn, en elk reizigersver-
blijf levert zijn aandeel aan aan den
grottentoclitstroom, tot de tientallen
hondertallen worden en d© tel niet bij
duizend ophouden zou.
Van tc voren hebben de grotten-
bezoekers een Btrooptocht gehouden
in de bazars en andere winkels, waar
J men lampions verkoopt. Want het ia
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
STAFBERICHTEN.
Van den Duitechen staf
.,D© bedrijvigheid van artillerie en
vlieger© Is Donderdag aan het gehee
le front toegenomen.
Ten Z. van het La Bassée-kanaal
mi .-'lukte reeds in Duitsch artillerie
vuur een begonnen aanval van blan
ke en gekleurde Engelschen,
Aan de kust is een Engelsch vlieg
tuig neergeschoten en de bestuurder
gevangen genomen."
F r a n s c h communiqué:
„In de streek van Atrecht Is de ar-
tiileriestrijd Donderdagnacht voortge
zet. Op verscheiden punten hebben de
Fionsche batterijen de Duitsche wer
ken ernstig beschadigd.
Een sterke Duitsche patrouille heeift
getracht in den sector Brétencourt
een Franschen luisterpost te bezetten;
zij is echter door het vuur der Fran
schen verstrooid.
Een fel!© beschieting, met geschut
kwam voor in de streken van Roye en
Quonnevières.
In Champagne hebben de Duitschers
weer granaten met stikgas op d©
Franschc posten ten noorden van
St. Hilaire, Souain, Perthes en Beau
Séjour afgeschoten. De Franschc ar
tillerie heeft niet een krachtdadig en
doetreffend vuur op de loopgraven,
veldwerken eu kantonnementen der
Duitschers geantwoord en op tal van
punten arbeiders, die do gestagen
brossen trachtten te herstellen, ver
strooid.
Bij Vauquois gevechten met bom
men en granaten.
In Lotharingen zijn twee Duitsche
aanvallen, de ©en tegen een luister
post ten westen van Manhoue, de an
der tegen de Fransche loopgraven
ten noorden van Burès en beide ge
steund door ©en hevig bombardement,
waarbij „trauenverwekkendo" gra
naten zijn gebezigd, volkomen afge
slagen door het geschut- en geweer
vuur der Franschen.
Op de hoogten aan de Liuge enkele
gevochten met geweervuur en hand
granaten'*.
Bericht van deai Engelschen
veldmaarschalk French:
„Gedurende de laatst© drie dagem
zette do Duitsche artillerie haar
werkzaamheid op het Britsche front
voort De Engelschen heihen het
krachtig beantwoord. Er liebben ook
mijngevechten plaats gehad, maar
zonder belangrijke resultaten.
Engelsche vliegmachines hebben
met goed gevolg een tocht onderno
men loven d© spoorlijn bij Valencien
nes Zij troffen de lijn op verschillen
de plaatsen".
Op het Ooslelijk
Oorlogsveld.
STAFBERICHTEN.
Van den Duitschen staf:
Lege rg oep-Hindenbu rff.
Ten Z. W. van Lennewaden zijn de
plaatsen Ros© en Strygge, die tijde
lijk ontruimd waren, door de Duit-
sciiers teruggenomen.
Voor Dunaburg ten N.O. van Sme-
llna zijn nieuw© stellingen van de
Russen bestormd en daarbij ongeveer
1000 gevangenen gemaakt.
De bij W'ilejka in de flank, van de
terugtrekkende Russen zich bevinden
de Duitsche strijdkrachten ziin in een
hardnekkig evecht gewikkeld.
Krachtige aanvallen van do Russen
hadden op een plaats tijdelijk succes,
daarbij gingen verscheidene kanon
nen en hun bediening, die tot het
laatst toe volhielden, verloren.
Tiet de terugtrekkende Russen I za.im uitgere id. Tiet woord ,:©or-
scherp vervolgende Duitsche front log" geeft geen denkbeeld van den
trok de linie So!yOischanyTraby— I toestand. Ilet is alsof een groote nio-
IvvjeNowogrodtk over. I nigte menschelij-ko wezens in een ke-
Legergroep-pr.ns Leopold van Beie-J tel met kokend water werd gestopt en
ren: daarin werd omgebracht.
De tegenstend van d? Russen is op Niemand kan or zich een denkbeeld
het geheele front gebroken. j van vormen wat de toekomst zal
Bij de vervolging is de Serwetsch- brengen In de streek waar door het
sector stroomopwaarts van Korelitzei(P.usssche leger) te teruggetrokken,
eu de Szcacra-sector ten N.W, van Het schijnt wel of het land door de
Kraschin bereikt. J sprinkhanen is kaalgevreten. Hoe
Meer naar het Zuiden word; nog verder wij terugtrekken, hoe
gevochten met Russische aehterhoe- lijker de toestanden worden."
den.
Honderd gevangenon en 3 machine
geweren vielen in Duitsch© handen.
Legergroep- M ack ensen
vooruitgeschoven afdeelingen
i MINISTER TiEf.M EItK.II OVER DB
OORLOGSLEEM.N'G.
Hcl.'fcj-idi, <h Duitsche minister
van financiën, hooft zich tegenover
vertegenwoordigers der Amerikaan-
schc pers over den uitslag van de
derde oorlogsteening aldus uitgela
ten: De opbrengst van de leening if
rond 12 milliard mark. Te zomen met
de eerste oorlogsleening in Septem
ber 1ÖH van 4 1/2 milliard en do
tweede in Maart 1915 van 9.1 milliard,
heeft het Duitsche volk dus ruim
25 1/2 mitiard in den vorm van lèe-
ningen op langen termijn voor den
ocrlog beschikbaar gesteld. Hiermede
zijn alle tot dusver gemaakte oorlog*,
kosten gedekt. Bovendien is er nieuw
geld eu crediet op korten termijn
'oor de verdere- oorlogvoering
't Wolffbunc-au eeint uit Kopenha
gen
Volgens de „Rc-tsj" is het gebrek
„.„.„.„„v. leveamlddrien t« St Peltrsbarg
ten N.O. en 0. van Logikhin ziin te-1 no8 toegenomen tengevolge van de r
gen eon omv :i tend en aanval van de'£'lorin8' °P dej1 «Pdorweg. Bakkerijen; schikbaar. Wij hebben niet alleen
Russen achter het Oginsci-kanaol en hebben hun bedrijf reeds ingekrom- j nieuwe leger6 vrij gekregen, zooals
de Jasiolda terirggeirokkeii. DuitschePen en er zouden nog elechts voor j de rijkskanselier in den Rijksdag
troepen namen c-mrbij 2 officieren on 1 ef_" levenemiddelen voorhanden heeft gezegd, maar ook nieuw© mll-
100 man gevangen. z'»'n- Toonaangevende kringen zouden harden, om nieuwe slagen t© leveren.
Zuidoostelijk ooriogsterrein: Geen reöds eenige weken geleden de regee- j De financleering van den winterveld-
verandering"' 1 ring or opmerkzaam op gemaakt heb- tocht tot in het voorjaar to© is ge-
ben, dat men voor een wcrkelijken waaxborgd.
Van den Oostenrijksclien bongei-snood stond. De „Rotsj" bevat De som. op de derde Duitsche oor-
staf. leen statistiek van het aantal spoor-logsleenlng geteekend, overtreft nog
ït, V O Jo Tm rw?.- r-A',n wegwaggoiis, ten bewijze, dat gebrek de allerw e-zen als onovertrefbaar ge-
„ïn het N O is Donderdag geen aan aanvoer de oorzaak van den hon-roemde tweede Engelsche oor!©?>lee-
verandering ingetreden. gersnood Is In Mei kwamen er 2132 j nfng. De derde Duitsche oorlogslee-
Terwyl het m Oost-Galiclc rustig is waggons tarwemeel, in Augustus ning is de grootste financieclp ojicra-
gebleven, zijn Ln de streek van Nowo-slechts 153 roggemeel In Mei 1455; I tl© die ooit is tot stand gebracht. Aon
Aleksiniec en aan de bcnedesn-Ikwain Augustus: 173. Het verbruik te St. leeningen on langen termijn hoeft
verwoede gevechten geleverd. In den Petersburg bedraagt dagelijks 150Engeland totdusver totaal 18 12 mil-
eerstgeuoemd- n sector hebben de Rus- i waggon© meel. Bovendien zouden er liar.J opgebracht Duifschhind 25 1 2
sen na krnxhttee vnorheretei-no- rfnormaS9a'8 vluchtelingen aangekomen i milliard, terwijl de oorlogskosten vorr
^«^iwte n lntennr v^ die o°k °ndergebracht en gevoed Engeland niet veel minder zijn <1«n
de artillerie, in koloniu» van f ge-1 mJfie£tei> worden VermeldenAaard die van Duitschland en weldra gro©-
lederen diep. de Oostenrjjksche l:nie9| js gebrek aan aardappelen. J ter zullen worden, daar Engeland
aangevallen. Zij zijn evenwei onder in Mei kwamen er 777 waggons aan,thans bijna 100 mil lieer, mark per
de zwaarste" verliezen teruggeslagen in Augiraus elechts zes waggons. Hetdag. Duitschland niet veel meer dan
en bij* een tegenaanval hebban do hen i biad dringt aan op ernstige maatre- j 60 millioen daags voor den oorlog
aichtervolgende Oostenrijksdhe troe-ü gelen, andc-re zouden er hongeroproe-uitgeeft. Dat is in Duitschland 1
POT tam nop een hoogtesMltas elC "mme,, ontstaan. d"" 2 """k
n -, Petersburg is suiker noch zout. petro- j ferich of de Engelsche geidmau-
Bij Rydome zijn aan de Oostennj- jeuin noch tabak voorhanden. Tol- n0n nu nog gelooven, dai zij een lan-
kers op een betrekkelijk klein ge-1 6tol de gouverneur van de stad, ver- geren adem zullen hebben. In dezen
vechtsterrein, elf officieren en S00 kianrdo, dat er op zijn minst 400.000 twijfel word ik door de volgende over.
man in handen gevallen. i vaam brandstof noodig zijn er zijn i wegingen versterkt: In Duitschland
Fojuigm iu dc JUKI om do be- i «r ecliter «JecLt, 12 b^hlktaar. j drte oortogsteentofen
neden-Iwa over- te steken, zijn mis
lukt
In de streek ten N.W. van Koiki
(aan de Styr) heeft Oostenrijksobe
ruiterij de Russen uit eenige plaatsen
verdreven.
De in Lithauen etrijdende O.-IL
troepen hebben bij de vervolging van
de Russen opnieuw vorderingen ge
maakt"
Reuter seint uit Petersburg: „Be
richten uit Dwlnsk (Dunaburg) over
degevecliten bij Smelina, drie mijl
ten noorden van Nowo Alexaaadrovsk,
doen veronderstellen dat Smelina in
handen van de Duitschers is gevallen"
Het Bureau Norden seint uit Ber
lijn
De bevolking van Dunaburg
(Dwinsk) is door de hevige gevechten
in dejbuurt van de stad uitermate
verontrust. Het gedonder der kanon
nen wordt 'zonder onderbreking ge
hoord. Duitsche vliegers verschijnen
bijna dagelijks lioven de Utad en wer
pen bommen. In enkele dagen tij da
vertoonden zich niet minder d3n 10
vliegtuigen en 2 Zeppelins.
Op hel Zu!d3ÉI]k
Ooriogsteonesl.
Itsliö-Oostenr^k.
Van den Oostenrijkschen
sl af
„Op het westelijk deel van het
front in Tirol hebben Oostenrijksche
jagers Italiaansahe Alpentroepen
van de Albrolo Spitze ten noorden
van den Tonale-pas) verdreven.
Op de hoogvlakte van Vielgereuth
ls een aanval van eenige Italiaan-
sche compagnieën cp Dürer (ten
N.W. van den Monte Coston) afge
slagen.
Ongeveer 2000 Italianen, die op de
oostelijke hellingen-van den Monte
Piano tegen de Ooslenrijksche stel
lingen oprukten, ziin door geschut
vuur tot den terugtocht gedwongen.
Jn het Karinthische grensgebied is
een aanvalspoging van de Italianen
op dc-n Cellon-top (ten oosten van
den Plócken-pas) mislukt-
Op het front in de kuststreek zijn
Donderdag slechts geschuigevechten
geleverd.
De nlgemeene toestand is onveran
derd."
S»rvl6-Ooitenrljk.
zcodat voorloopig slechts de zieken
huizen. voorzien konden worden. Er
ts geen denken aan ook aan particu
lieren te verkoopen. Bovendien zou er
25 millioen roebel noodig zijn voor het
aanschaffen van brandstof en het ste
delijk boetuur beschikt niet over zulk
een bedrag.
Uit Duitschland.
De derde oorlegstsoRlng.
DE DUITSCHE PERS.
Wolff soint uit Berlijn
De bladen geven alle hun buiten
gewone ingenomenheid te kennen
over het schitterende, de stoutste ver-
denzelfden rentevoet ac'n tereen vol
gens een hooger bedrag opgebracht.
Engeland lieert den rentevoet zijner
oorlogsleeningen van 3 1/2 op 4 12
Rrctöent modien vterhoogen en zul,
naar hel zich laat aanzien, thans ge
dwongen zijn voor een nieuwe oor
logsleening een nog hoogêre rente te©
te staan. Duitschland heeft 2ijn oor-
logsleeningen uitstekend geplaatst,
hetgeen hieruit blijkt, dat de koers
steeds hooger noteert dan de koers
van uitgifte. Engeland heeft zijn oor-
logsleeningen slecht geplaatst. Haar
noteeringen staan verscheidene pro
centen beneden den koers van uitgif
te. Engeland heeft, teneinde met do
tweede oorlogsleening ©en groot sne-
De Ooslenrijksche staf
meldt„Er is niets van belang ge
beurd."
Uit Rusland.
T LEED DER BERVOLKING.
Do „Frankfurter Ztg drukt
naar aan de „N. R. Ct." uit Frank
fort geseind wordt een brief af van
©en Russi6C'hen eoldaat, d.d. 22 Au-
wachtingrin overtreffende, resultaat ces te i>orejtcni stukken met recht op
van de inschrijvingen op de aerae conVersio in 2 1/2 proccnts consols
oorlogeleoniug. 1 uitgegeven. De eerste oorlogsleening
De „Voss. Ztg. schrijft: „Het i van 3 procent bood andere „in-
Duiteche volk heeft opnieuw een j ducements" (prikkels). Duitschland
krachtig bewijs gegeven van zijn on-1 he6ft groot succes behaald zonder
wrikbaren wil om den opgedrongen kunstmatige prikkels. Al wat ln 't
oorlog tegen een wereld van vijan-buitenland is verteld over druk cf
den tot aan het zegevierend einde vol j dw-ang, is een verzinsel. Wij hehln n
te houden, want onze oorlogsleenin-eenvoudig een beroep gedaan op de
gear zijn vol-keleoningen in den WM financieel e kracht en de vaderlamls-
vten zin des woords. Do lioofdzeak jjufdg onzer medeburgers. De uitslag
voor ons blijft, dat ons vaderlandsch raocl ,n vreemde de oogen openen
kapitaal ons self en het buitcnlara voor Duitschland's financieel© kracht
zeker niet minder, zijn verbluffende en zjjn sterken wdj_
kracht heeft getoond. - Engeland heeft bij het uitbreken
Onze gezonde ©conomaiche toestand van den oo^og de Vereenigd© Staten
gooft ons volkomen zekerheid, j bedreigd met onverbiddelijk© onttrek-
wij, als het moet. nog 6leeds nieuwe j jjinK van zjjn crediet. Thans zijn de
milliarden voor het voeren van den jjordjes verhangen. Engeland zoekt
oorlog kunnen ojdirengon geld in Amerika, Duitschland daar
liet „Berl. Tageblatt" noemt het j entegen vindt de middelen tot het
resultaat vau de oorlogsleening een I voeren van den ooriog bij zichzef,
buitengewoon, een recht succes. De j heeft geen vreemde hulp van nood©,
wijze, waarop het Duitsche volk geld i Wall street schijnt trouwens op het
bijeenbrengt, is een bewijs van rus-1 punt te staan, op het verkeerde p;uu d
tig© kracht, doelbewuste organisatie, te wedden. Dit ral Wallstreet in den
zonder gejaagde experimenten, ver- ]©op van den oorlog rneer schade
etandig, maar niet met overdreven doen dan Duitschlanu. WTe de wed-
sluwheid uitgedacht en indrulcwek- dingschap verliest is er slechter aan
kend, zonder dat echter elk oogen- toe dan wie de wedren wint.
blik uitgezien wordt op den indruk, Ondanks het tusschenspel van Mor-
die naar buiten wordt gewekt. gan, hoop ik echter, dat dc uitslag
Dat de koers van uitgifte nog ver-: van do nieuwe leening, die opnieuw
hoog kon worden, was het boste be-aantoont, dat wij vast op onze eigen
wijs, dat het vertrouwen op het mili-1 beenen staan, zal bijdragen tot do
taire en financieele kunnen sedert de 1 goede betrekkingen tusschcn de lK-i-
vorig© leeningen ln Duitschland nog de landen, want onafhankelijkheid js
toegenomen ie. ^et eerst© woord der Amerikaansche
De „Berl. Lokal-Anz." zegt„Een geschiedenis, zelfsiandighcid het eer
zoo krachtige uiting van het vertrou- j ste onderpand der ware vriendschap,
wen ln de overwinning en van den
wil om de zog© te behalen bewijst, dat h«t«»kAnla wan Sinn
de gereedheid tot den oorlog mDex«eneni3 van KlgO.
Duitschland door den Jangen ©uur j j,jen schrijft aan de N. R. Ct.
niet verzwakt, maar versterkt is. Rjga is een van Ruslanc'? grootste
De „Tagl. Rundschau" verklaarthavens; het is de belangrijkste uit-
,^let verbazingwekkend resultaat van voerhaven van hout van geheel Euro-
de inschrijving op do leening moetpa veert ook veel vlas, graan en
one vervullen met trotsch zelfbewust-andere artikelen uit. De haven is
ziin en bij onze vijanden, die in het nje» jooals de haven van Libau, den
,i__ 5 ..u ....lan haHplen -
iljil vit uIJ -
buitenland om geld moeten bedelen
en nauwelijks het allernoodigste bij
een kunnen brengen, ontsteltenis en
beëohaming wekken."
TELEGRAMMEN VAN DEN
KEIZER.
De Keizer heeft, na ontvangst van
een voorloopig -bericht over het resul
taat van de derde oorlogsleening,
Hl- aan den minister van financiën Heli-
gustus. Daarin wordt een aangrif- ferich het volgende telegram gezon- Uj(j grool Veelte hiervan
pende schildering gegeven van het den: binnenland is gebracht, maar al-
leed, dat aan de Russische burgerlij-1 „Ik dank u voor de mededee mg van m€n toch n;e. in vc.-lnrh.-al
ke bevolking is veroorzaakt door den, het schitterend resultaat der meennj-brengfcIli voora| omdat arlvidskracii
terugtocht van het Russische leger, vingen op de derde oorlogsleening leQ thans uiterst scïiaarsch
geheelen winter geopend, doch niette-
min slechts betrekkelijk korten tijd
gesloten, in elk geval veel korter dan
Pernau en Kroonstad, om van Ar
changel niet t© spreken. Bij het uit
breken van den oorlog lagen do ba-
venkaden van Riga vol met allerhan
de goederen, die voor uitvoer bestemd
waren, doch die sindsdien niet meer
vervoerd konden worden. E11 nu is liet
wel aan te nemen, dat in den laatst'-n
Het
ft, bo
M --.. - ren inans uuersi st-uaarscn
waarde van (en
ook maar een flauw denkbeeld te go-1 ne euccc-6 van onze aan uwe 10 A 15 millioen ro-:b?i h©
1 en van de manier waarop het volk toevertrouwde financieele oorloge oe-[(ien dusver bijna in zijn gelwei
behandeld wordt. Dag en'nacht be-ring. 'laten liggen. Om nu te verhoeden,
weegt zich een eindelooz© stoet viuch- Het Duitsche volk hoe.t, m wi w- dat hfl jn de handen van de,r vj.{tlld
telingen, die huis en hof hébben moe- trouwen op eigen kracht, oen vijana valt> zal meD( Wanneer mocht blij-
ten achterlaten, en die niet weten en de geheele -wereld getoond, dat 't jteT)i dat d© stad niet langer Ic hou-
waarheen zij moeten trekken. Die ook in do toekomst in ééndraoht ais den is, den boel vermoede ijk in
vluchtelingen hebben ongelooflijk veeléén man bij het onwrikbare besluit brand steken, want voteens b-n ieli-
leed ts doorstaan. Er ls gebrek aan blijft den ons door een misdadigen ie.n van in Riga wonende Nede; km-
drinkwaterduizenden worden or.-overval opgedrongen oorlog tot het dors, waarvan in enkele dagbladen
derweg stervende achtergelaten. Do, zegenrijke eind© vol te houden en dat reeds melding werd gemaakt, hebben
dooo'en worden ln geulen langs den het zich voor de veiligheid en vrij- de Russen overal tusschen de hout
weg begraven, niet een dun laagje heid van het vaderland alle noodig© stapels vaten met petroieuni neergo-
aarde er overheen. Het zijn onze cl- j offers aan goed en bloed met blijmoe-1 legd. Doch niettegenstaande dat alles
gen troepen, die aldus duizenden men-digheid zal g-etroosten. zuilen er niet den val van Riga ont-
schen den dood in jagen Het is on-. Wilhelm. I. R." zaggelijke hoeveelheden hondchgoe-
niogelljk om de blende te boschr ij- j Nadat de Koizor het definitieve re- deren in het be/lt der Duitschei* ko
ven. Er zijn. maar weinig heldere, eulteat van de inechrijiving op de der- men. Riga heeft bovendien een bloeien
warme dagen. Meestal is de zon ver-do oorlogsleening bericht was zond de nijverheid die den vijand goed te
loren achter de rookwolken der ka-hij minister Holfferich uit het hoofd- stade za] kunnen komen, ook al wordt
nonnen, van de ontploffende grar^a- kwartier het volgende telegram er thans nog zoovee! naar veiliger
ten, van do brandende steden, dorpen „Mijn hartelijker, dank voor het be- oorden weggevoerd, ,'zooais tenminste
en'boerenhoeven Het zijn onzo tree- richt van de boven verwachting gun- beweerdt wordt). Men drr.k© sh-rhfa
pen die daar den brand in hebben go- stigen afloop van de derde oorlogs- aan de beroemdo rubberfabriek Pro-
stoken; en de arme menschen wor- leening, die gelijk staat met een wodnlk, welker producten ook teil
den gedwongen om al wal in de buurt schitterende overwinning op het slag- onzent ecu uitstekenden naam heb-
is te verbranden, teneinde te zorgen veld, maar geen bloedige offers heeft ben.
dat niets in de handen van den vij- geëisdit. In weerwil van het feit, dat Riga,
and kan vallen. Het volk wordt lang- Wilhelm. I. R. dat d© zetel van den gouverneur van
