De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S
DAGBLAD
ZATEPDAG 9 OCTOEER 1915
Verspreid nlenws van de verschillende oorlogsvelden.
Vliegmachines die hammen werpen op Luxemburg,
Verspreid Nieuws
van de oorlogsvelden
REIMS OP DiEN VOORAVOND VAN j
DEN SLAG.
In de ..Times' vertelt een corres
pondent van zijn bezoek aan Reims
op den vooravond van het laatste
offensief.
De wijnoogst is in vollen gang. In
alle dorpen worden bedaard de
manden druiven gelost. Den gan-
gchcn dag stormen auto's voorbij,
■want die plaatsjes liggen op den
voornamen verbindingsweg tusschen
Frankrijk en liet front.
Het is een heldere, warme dag, en
bet land strekt zich daar vreedzaam
ver uit. De wijngaarden en weiden
worden dcor boomgaarden afgewis
seld. De Ma me, vlak als een spiegel,
kronkelt om de heuvels, die hier en
daar met een schilderachtig dorp
gekroond zijn. Nooit scheen dit land
vreedzamer dan nu en toch is het 't
Slagveld der Marne. waar het Fian-
sclie leger Von Klöck terugwierp.
Maar de natuur heeft de sporen
van den striid met een weelderig
groen bedekt. Een klem. zwart kruis
of een lange l ij kruisen, soms e n
verlaten loopgraaf met roestig prik
keldraad, bloven dc stomme getuigen
van ue reusachtige worsteling. lot
dicht bij het tegenwoordig front is
bier in Champagne elke wijngaard
bebouwd iedere voet grond en zelfs
menige strook, die In de vuurlijn
ligt. ii ra ai/1 een oogst van zware,
purperen druiventrossen. ..Nooit was
de wijnoogst overvloediger of beter",
vertelt blij-gestemd ecu vrouwtje,
toen de auto even bij een kromming
van den weg stopte.
Weldra zag de correspondent
Reims. Territoriale troepen bewaken
den ingang. Links en rechts zijn de
huizen met gaatjes van kogels door
boord. Nauwelijks bleef er een wo
ning vrij van, ofschoon er in deze
wijk geen enkele geheel vernield
werd. De meeste winkels zijn geslo
ten. met houten balken voor de blin
den. Toch spelen er kinderen in de
straten cu ziiteu er oude vrouwen
voor de deur te bieien.
Maar verder in dc doodsche ska
ten zijn de huizen slechts geraamten
meerde voorgevels staan er nog,
doch de woning zelve Is verdwenen,
Uitgebrand of neergeschoten.
Plots verrijzen de twee torens der
kathedraal voor ons vervolgt de
schrijver. Van op een afstand schijnt
de grootschheid van dit monument
nog verhoogd. De vlammen, die langs
den ve<irge\ol woedden en de wonder
mooie beelden vernielden, hebben de
schoonheid van het steenen gebouw-
meer getypeerd. Een juar geledon
kwam hier de eerste kogelregen neer.
Toen vatte de steiger vuur en dc
brand sloeg In het dak over. Gesmol
ten koper en lood vloeide door de
gaten van het gewelf en druppelde op
de ongelukkige Duitsche gewonden,
die gedurende den slag in de kei
gebracht waren. „Uier liggen nog de
merkteekenen van een lichaam
Een Duitsch majoor verbrandde er
levend", vertelt de officier, die ons
rondleidt. Duidelijk zien we op de
zware, platte vloersteeuen de Bporen
van een lichaam.
De kathedraal werd in het begin
van September 1914 vcor het eerst
door een bom getroffen slechts een
week geleden viel een zware bom op
het gewelftusschen deze data w erd
er voortdurend geschoten en nauwe
lijks gaat er een dag voorbij, zonder
dat de kerk liet doelwit van een of
ander projectiel is. De Fransche auto
riteiten hebben de beneden-kolom
men der zuilengangen met zandzak
ken gesteund maar het prachtige,
lSde-eeuwsche raam, dat nog gedeel
telijk gespaard is. blijft onbeschermd.
De koorstoelen zijn door het v uur-
verteerd de altaren en tapijtwerken
heeft men weggenomen. Dient bij het
hoofdaltaar, waar de koningen van
Frankrijk sedert 814 gekroond wer
den, staat een eenvoudige, houten
bidstoel. Aan den muur hangt een
zijden Fransche driekleur. De een
voud van dit altaar van vaderlands
liefde, het eenige levende symbool te
midden der ruinen, is een indruk
wekkend zinnebeeld van het nieuwe
Frankrijk.
Reims ligt tegenover het slagveld.
Wat geeft hel of de stad verwoest is
en het werk van vernieling nog
voortduurt. Reims vervult zijn ro>,
juist als in 't verleden. Hier werd de
roem \un oud-Frankrijk geboren en
hier ook wordt heden de .glorie van
Niéuw-Frankrijk gekroond.
Uoog boven de stad, naar 't Noor
den en 't Zuiden, hangen roerloos de
kabel hallons. waardoor de vijand
bespied wordt, die zich geen twee
mijlen van daar ingegraven heeft.
De witte aarden borstweringen der
loopgraven zijn duidelijk zichtbaar
en kronkelen zich naar het Noorden
en liet Zuiden.
Achter liet Duitsche front klimt dc
volle, roode maan. Reims gaat een
nieuwen nacht tegemoet. We verla
ten de stad door donkere, doodsche
straten, want 's nachts verblijven de
Inwoners onder den grond.
Nog even blik ik van een heuveltop
naar deze plaats, een zwarte vlek op
het landschap. Een Fransche avin-
teur zweeft in de luchtEen sleep
van witte slirapnell-wolkjea drijft
achter hem aan. Lung hangen die
wolkjes daar in de hoogte. De maan
stijgt en verliest huur rooden glans
'En het is of nu zilver over het land
schap vloeit, liet is weer stil gewor
den. Plots schijnt de bliksem te flit
sen. Het is liet uur van den strijd.
De loopgraven ontwaken. Wagens
niet voedsel en munitie rijden over
de wegen. Verborgen batterijen, die
den Kunschen dag hebben gczweccn.
beginnen te brullen als hongerige
leeuwen, welke hun prooi ruiken. De
roepstem klinkt en weergalmt door
Frankrijk en weer kleurt bloed de
wijngaarden van Champagne. De
nachtwake, die een jaar duurde, is
ten einde. Morgen wordt de vlag van
Frankrijk op de vijandelijke stellin
gen geplant.
DE LAATSTE* STORMLOOP OP
IWANGOROD.
De llongaarsehe correspondent van
dc ,,N. R. CL" ontving van een offi
cier de volgende beschrijving van
den laatsten stormloop op Iwongo-
rod
„liet was op een der laatste dagen
van Juli. Na de verovering van S!o-
wiki Ncrwe, het sterkste vooruitge
schoven werk van Iwangorod, had
zich de bezetting van alle meer voor
uitgeschoven forten in die der bin
nenste linie teruggetrokken, zoodat
de belegeringstroepen algemeen van
meening waren, dat de aanval den
volgenden dag zou worden voortge
zet, Het belegeringsgeschut bevond
zich evenwel oj> een te grooten af-
staud, en moest dc-rtialve eerst op
beter gelegen punten in positie wor
den gebracht. ij moesten zoodoen
de eenige dagen geduld hebben, en
onzen soldaten was deze kleine rust
na de verwoede gevechten voor Slo-
wiki Nowe van harte gegund. Want
de vliegers hadden bericht, dat de
lieele linie goed bezet en bewapend
was en voorzien van tal van hinder
nissen, eoodat het moeilijkste en ge
vaarlijkste werk ongetwijfeld nog te
doen stond. Eindelijk, op den laatsten
dag van Juli, was alles voorbereid.
In oen der talrijke booschen, die de
vesting omringen, hadden de sap-
peurs hun werkplaats opgeslagen en
grooto hoeveelheden handbonimen
vervaardigd, om daarmee de sterke
prikkeldraadhindernissen en palissa
den uit den weg te ruimen. En daar
werden ook de groepen samenge
steld, die dat gevaarlijke werk in
den nacht zouden doen.
Wie zich vrijwillig daarvoor op
geeft. verdient den naam van held.
Want alle hindernissen werden im
mers door vijandelijk infanterie- en
artillerievuur hestreken, terwijl eon
groot aantal voorposten en schild
wachten nauwlettend toeziet, dat nie
mand nadert, zoodat het waarlijk eon
groot waagstuk ia, eon paar honderd
meter over een open terrein te loo-
pen en dan te trachten bommen te
worpen. De verliezen der eappeurs en
ook der infanterie-patrouilles, die
meegaan om te helpen en er voor te
zorgen dat de vijand een eenmaal ge
maakte etormbres niet herstelt, zijn
dan ook steeds bijzonder groot.
Fr werd gewacht tot het stikdonker
was. Toen gingen zij op weg op
handen en voeten, met het geweer op
den rug en de bommen goed opgebor
gen, kruipen zij vooruit. Geen woord
weid gesproken. Alom lieerschte dood
sche stilte. De richting was hun be
kend en de beste plaats voor een bres
was hun al vroeger herhaaldelijk door
hun commandant gewezen, die nu
inet de grootste spanning het resul
taat van den gevaarlijken tocht ver
beidde, en, in woerwil van dc diuis-
teri'is, met zijn kijker onbeweeglijk
op één punt staarde. Zoo lang het
stil blijft, gaat alles goed. Plotseling
was in de verte een vuurzuil eenige
oogenblikken zichtbaar, gevolgd door
een doffen slag; juist op liet aange
wezen punten dan een tweede en
een derde, waarna men duidelijk ge
weerschoten hoorde, eerst enkele, dan
hcele salvo's.
Een glimlach speelde een oogenblik
om den mond van den bevelhebber.
Hot werk was gelukt: één der groepen
had tenminste het doel bereikt, want
eerst na hei werpen der bommen wa
ren de dapperen ontdekt. Nu was het
slechts de vraag, hoeveel hunner zou-
den terugkeereu. De overige groepen
waren evenwel niet zoo ver gekomen
en waren ongetwijfeld onbeweeglijk
blijven liggen, daar de vijand eenmaal
ojigoechrikt terdege oppaste en dc
muon van achter de wolken te voon
schijn was gekomen.
Een nieuwe poging te doen was der
halve onmogelijk. Doch later, wan
neer de infanterie in stormloop zou
trachten in de vesiing binnen te diin
gen. zouden ook de sappeurs in de
eerste gelederen meegaan, om met
scharen, bijlen en kapmessen-de ge
maakte opening te verbroeden en zoo
noodig nieuwe gaten in de hindernis
sen te maken.
Nu was evenwel de tijd gekomen
om de vesting onder vuur te nemen
en de bezetting tot wanhoop te bren
gen.
In liet begin werd door alle batte
rijen heel langzaam geschoten, opua:
de artillerie-officieren, die ter obser
vatie van het vuren in de voorste
loopgraaf zaten, nauwkeurig konden
naguiui in hoever in de richting of
afstand een verandering moest wor
den gebracht, en eerst daarna, toen
al liet geschut goed was gericht, be
gun liet snelvuur van al e kanonnen,
voortdurend gecontroleerd door de
daartoe aangewezen officieren, die
ook steeds rondkeken of er geen nicu.
we punten, machinegeweren of nieu
we geschutsiellinzen waren, die ou
der vuur moesten worden genomen.
Af en toe werd het plotseling stil; een
bevel van den artillerie-commandant
om den vijand te misleiden, die na
tuurlijk dadelijk vermoedde dat de in
fanterie van plan was te gaan stor
men, cn daarom zijn bomvrije kelders
verliet, om zijn tegenstander in de
loopgraven met een overstelpend ge
ween uur te begroeien. Was hij daar
aangekomen, dan werd weer het ar'.i
lerievuur hero[>oud, waardoor de
vijand gewoonlijk zware verliezen
loed. Om uur s morgens kreeg de
infanterie inderdaad liet bevel te
stormen, zoo lang mogelijk godeki
door het eigen artillerievuur, dat de
loopgraven des vijatids bestreek.
lot aan de hindernissen ging het
met kleine verliezen vrij snel, rnuar
daar moesten bijna alle colonnes halt
maken, daar het stormgat veel te
klein was. Onder liet moorddadig
vuur van den vijand moesten de sap
peurs thans hun in den nacht begon
nen werk voltooien, terwijl de infan-
ter.e met bommen en met geweervuur
zoo krachtig mogelijk hulp bood. Op
dat oogenblik weerden groote verhezen
geleden, maar nauwelijks was do
opening groot genoeg of met een luid
hoera stormde de infanterie er door
heen om den vijand met de bajonet
uit zijn loopgraven te verjagen.
Lang w erd geen weerstand gebo
den; de bezetting had door het artil
lerievuur reeds teveel geleden; maar
het front was groot en de overige stel
lingen nog immer door hindernissen
goed beschermd. Het gevecht moest
worden voortgezet en aanhoudend
moesten reservetroepen worden ge
zonden om naburige stellingen aan te
vallen en de bezetting van de door
deze forten besclrermde dtadeJ tot
overgave te dwingen.
Eerst tegen 7 uur 's avonds gaf de
vijand den fttrijd op cn werden 2300
man gevangen genomen en GO machi
negeweren en kanonnen veroverd".
DE STRIJD IN HET WESTEN.
In de Vosslsche Zeitung schrijft Dr.
Max Osborn nog het een en ander over
het Fransche offensiof.
..Met een zorg en omzichtigheid, zoo
vertelt hij die ook den tegenstander
respect moet Inboezemen, werd de
aanval voorbereid. De beste troepen
werden verzameld. In ontzaglijke me
nigten werden zij opgehoopt. Dc Duit
schers hebben thans de bewijzen dat
een viervoudige overmacht tegenover
hen stond.
Gedeeltelijk zijn het versche troepen
die men hierheen gehaald had, ge
deeltelijk oude, die men wekenlang ln
rust en met bijzonder goede verzor
ging op verhaal had laten komen en
opnieuw gewapend en uitgerust had.
Vlijtig werd achter het front ge
oefend, de techniek van de bestorming
moest er rast inzitten. Gok de cava
lerie werd opnieuw onderwezen in do
kunst orn behaalde voordeden te ge
bruiken.
Tegelijkertijd werden, naar een be
j paald plan, \er vooruitziende schaak.
zetten gedaan. De vliegers kwamen
steeds vermeteler en in toenemend-1 n
getale achter het Duitsche front,
trachtlen vernietigingen aaji t© rich-
ton en met de bevolking connecties
aan te knoopen. Y\erd er een naar
beneden geschoten, dan vond men
vaak groote sommen gelds bij hem.
Men beweerde, dat »ij postduhen
en zelfs het voeder daarvoor bij
hadden. Die zouden zij dan achter het
front hebben moeten afgeven.
Daarna begon het lievelingswapen
van de Franschen, de artillerie, haar
werk. Zij richtte haar vuur op de
achterste verbindingslijnen op spoor-
wegen en straatwegen om de vechten-
i de troepen van hun steunpunten af te
snijden. Daarna begon zij de dorpen
te beschieten waar zij dacht dat Duit
sche troepen in kwartier lagen. Do
j Duitschers moesten de ongelukkig©
ibevo.kmg in veiligheid brengen.
Eerst toen voltooiden de Fransche
batterijen hun werk, dat begonnen
was door de Duitscli© loopgraven te
beschieten.
Het vuur bereikte hiermede ook zijn
hoogtepunt. Was het tevoren een
verwoed tasten, nu werd het ee>n
krankzinnig, alle voorstellingen te
bO\en gaand, trommelen. Van de
wildheid van net bombardement kan
men z.ch geen voorstelling maken.
Nooit is op onze planeet een derge
lijk geraas gehoord. Een officier die
in dezen zomer de verschrikkingen
van Aras, Souchez en do Loretto heeft
meegemaakt, zeide mij, dat dit alles
met den artillerioaanval van deze da-
pen niet te vergelijken was geweest.
Dag en nacht, vijftig, op eenige plek
ken zelfs zeventig uien lang, duurde,
dit bombardement voort.
Toen eerst begon de bestorming
door de infanterie. Ook hier was alles
tot in kleinigheden voorbereid. Met
vlijtig werken had men een network
van loopgraven aangelegd, om da
fanterie cp de Kesie wijze te kunnen
ontwikkelen. Sappen had men gegra
ven en onderaardsche ganjgen als uit-
valpoórtju voor de storinkolonnen.
Dat alios op eon breed front. Dc
Fransclinian heeft geleerd. Het klas
sieke voorbeeld van Gorilce wiM-
nabootsen, niet meer zooals in Febru
ari op eenige k'ein© piaatsen binnen
dringen, maar zoools de Duitschers
en Oostenrijkers hadden gedaan, op
een linie van kilometers lang door
broken..."
DE STRIJD OP DE GLEÏSCHERS.
Een oorlogscorrespondent van de
National Zeitung vertelt van den
SJrijd in de Gletschers.
Hoog tusschen hemel en aarde, in
dekkingen die men uiel dynamiet in
de rots uitgehouwen lieeft, ligt het
kwartier waar wij sedert weken op
post staan. 2200 Meter boven de zee
waar de thermometer altijd bij
vriespunt staaL E enigen zijn roede
hun banden 6U voeten bevroren als
de ruwe Noordoostenwind over den
top floot, door klecderen en gebeente
sneed en <le natte jassen in bros ijs
veranderde. Daartegen bestaat geen
beschutting. Ijsvelden en sneeuwvlak-
ten glinsteren in het rond. In de ga
pende afgronden rol en de nevels, die
omhoog stijgen en alles omhullen, ln
de spleten schittert de versche
sneeuw. Heneden hoort men hot stroo
mende Gletscherwater.
llet is een afzonderlijke wereld, heel
anders dan die diep onder ons. waar
van geen geluid meer tot oii6 door
dringt. Ons stroo knettert van de rijp
en de dekens zijn stijf bevroren. Dan
weer kreunt daarbuiten storm en re
gen. Uur na uur gaat voorbij, het
eentonige riiischen van den regen
duurt voort en maakt slaperig, ter
wijl men juist zoo voorzichtig moge
lijk moet zijn.
Dat is bet oogenblik voor de Italia
nen. liet gunstige tijdstip voor een
aanval, onder beschutting van nacht
en nevel en niet sneeuwvlokken ver
mengden regen Wij zijn op onze hoe
de. Aan de uit ontzag ïjke rotsblok
ken opgebouwde muren, aan onze
zoogenaamde steenen batterijen,
Staan de luisterposten. Ongeveer GO
meter naar beneden aan do overzijde
van een met sneeuw gevulde diepte,
beweegt zich iels. H'er en duur een
afgebroken dof geluid, een lichlblik-
sem van een seconde, die faal door
den nevel schemert, dan weer stilte.
Nevelflarden verdichten zich tot on
doordringbarè muren, dan een wind
stoot eri een oogenblik zien wij ster
ren fonkelen. Nieuwe wolken drijven
aan en omhullen di? witte reuzen d e
ons oog een oogenblik heeft gezien.
Hier hebben wjj reeds eenige aan
vallen der Italian n b oedig afgesla-,
gen. Hun ondernemingsgeest werd
minder, maar afschrikken lieten zij
zich niet. Ons onder het gesteente]
langzaam door graafwerk te naderen
is niet naar hun smaak. Daarvoor]
houden zij te veel van lucht en zon. j
Do geluidei daarginds worden le
vendiger. Het eentonige eindelooze
grijs begint zich te verdoelen. Kleine
nevelflarden drijven nog door den op-
stekenden morgenwind voortgezw eejrt
naar de achter ons gelegen toppen.
Ons gehoor heeft ons met bedrogen.
De Italianen willen van de morgen
schemering gebruik maken. Patrouil
les duiken op eerbiedigen afstand op.
Wij ontdekken re ondanks hun.
sneouwjassen. Verderop glijden sky-
loopers over <ie witte vlokte, ze wil
len ons vuji terzijde aanpakken. Onze
flankdekking zal hen te woord staan.
HuudJg komt de afdeeling in het
front vooruit. In de diepte waar zij
doorheen moeten ligt nog een ondoor.
zichtbare schemering. Slecht nu en
dan zien wij een aansluitende linie
van donkere punten. Daar zijn ze. ln
dunne rij komen ze, op den buik krui
pend, voorwuarts. W ij zien het aan
hun sneeuwmutsen die nog afsteken
tegen het schitterend wit van dc
pas gevallen sneeuw.
Vooraan hebben ze sappeurs met
draadscliaren en handgranaten. Van
hun laatste bezoek weten ze, dat wij
eenige rijen draadversperringen voor
onze stellingen hebben. In adeinlooze
spanning zien wij de richting van hun
oprukken. Toen zij ons den laatsten
keer bezocht haddem, hebben wij mij
nen gelegd, die nu door de sneeuw
bedekt zijn. Do sappeurs zijn er al
over heen en hebben niele ontdekt.
Steeds nader komt de rechtervleugel
naar de plek waar hun vernietiging
dreigt Tusschen do rotsblokken lig
ger. d« mijnen, veel Italianen drin
gen Joh daar te zamen, omdat zij
daar goede dekking vinden. Een schok
gaat door onze gelederen. Ieder houdt
den adem in. Nu zijn zij boven op de
mijn en halen adem voor nieuwe in
spanningen. Plotseling een bliksemen.
Een wolk van rots en stuivende
sneeuw, een geweldig gedonder, mi
nutenlang klinkt de echo tusschen de
rotsen. De neerdvvalende sneeuw stof
verhindert ons de uitwerking te zien,
maar wij booten smartkreten en ge
jammer. Minuten duurt het voor de
kolkende sneeuw zich neer'egt. Wat
wij dan zien stemt ook den gehardsten
so coat ernstig.
Do sneeuw is verdwenen. De Italia
nen zijn door ontzetting bevangen.
Een oogenblik vergaat voor zij weer
bijkomen. Intusschen raken de top
pen rondom in lichtgeel en rose aan
het gloeien. De tijd voor den aanval
is nu voor de Italianen voorbij. Maar
met respectabele dapperheid geven zij
het nu niet meer op. Zij dringen
voorwaarts en opnen nu het vuur.
Dit heeft weinig succes want reeds
schijnt de zon in de kloven, de sneeuw
schittert als een zee van edelgesteen
te en verblindt. Ze onderschatten d.-n
afstand. Bij ons werken de machine
geweren. Op de rechter flankdekking
knettert geweervuur. Daar worden
de skyloopers afgeslagen.
Eenige sappeurs zijn de eerste
draadversperringen genaderd en he
ginnen nu vlijtig aan hun gevaarlijk
werk. De frontgroep is intusschen
zeer dichtbij gekomen. Wij nemen ze
stuk voor stuk onder vuur en velen
vallen om. Verscheidonen zoeken dek
king achter de steilte waarop onze
steenbatterijen staan. Nu ls het
oozcuhlik gekomen voor de s".een-
lawine. De wachtposten maken de
kabels los. steken hefboomen er on
der en maken de laatste verbindingen
dicht. De seheeve sneeuwvlakte be
gint te schokken, te glijden, dan volgt
een gedonder. Eerst eenige blokken
dan ile heele massa. Kleine steenbrok.
ken rollen achterna, springend en
suisend gaat de zware massa naar be
neden. steeds harder en harder. Zij
verpletter wat haar in den weg
komt. De dichte troep, die hier zoo
even nog naar boven klauterde,
maakt de reis rnee tot die beneden een
begroeiden rotswand eindigL Nu be
ginnen ook in het dal de kanonnen to
donderen. Op den kam van de Javor-
cek in het Zuidoostem bliksemen schou
ten. BH ons gaat bet reeds ten eind©
Do Italianen hebben den lust verloren
don aanval voort te zetten. Voorzich
tig gaan ze terug. Wij hebben eenige
gewonden verloren, maar voor ons
ligt een lijkenveid, da* aan de bloedi
ge dagen in het Noorden hennneerL
Rombon krijgen de Italianen nooit,
dat zweren wij".
HOE DE HELD GEBOREN WORDT.
In „Vrij België" lazen w© den vol
genden Btemm i ngsbrief
Nergens en nooit voelen wij in ons,
sterker cn scherper-uitkomond, vinnL
gor en verlammender het gedacht op
levensbehoud, dan wel nu in oorlog»
tijd.
Dit gedacht beheerscht ons uit den
hoog©, beheerscht ons zelven. Ouzo
preutsche gedachten van overmoed,
die op onze ziel uls vonken vuurs af
werpen en haar in nieesleepende
geestdrift doen ontgloeien, worden er
door godemjit. Onze overvloedige ge
voelens van liefde zoo brandend in
ons hart bcs'oten en zoo martelend
soms om te dragen hoe kinderl>
ook gekoesterd worden in hun
droomerige vlucht teruggehaald als
opgehouden vogelen, die opgelaten
hun vrijheidsgevoel uitvieren in bub
belende vreugde en jubelend hooger
cn hooger opvliegen, tot zij helaas
opeens door den doodenden snok te
ruggetrokken worden, langzaam, zeer
langzaam en toenemend priemend en
pijnlijker, verder van de vrijheid af
en dichter naar den dood toe
Bij eiken stap wordt dit gedacht
beeldrijker, aonscltou wol ijker, om
vangrijker, soms zoo reusachtig on
zoo bemachtigend, dat we in onmacht
zouden vallen, moesten we niet hard
nekkig kop bieden aan zijn alles
racc-vuerenden invloed en irachten met
schrijnende rukken ons zeiven van
onder zijn gruwelijke gedaante te onL
trekken.
Als boven den strijder venijnlg-eis-
seude shrapnel Is losbarsten, rondom
hem rokende obussen ronkend neer
bonzen met verbrijzelde krocht, knap
perend geweervuur afknalt en tokke.
lende mitrallleuzen knetteren, dan
vangt in zijn beproefd binnenste de
str.jd aan en fascineerend spookt dan,
voor hem het gedacht op zijn levens
behoud, zoo bemachtigend groot, dat
zijn adem kort. en hij krachteloos zijn
wapen hanteert. Kinomatografisch
verschijnen voor zijn oog, snel voort
varend, gansch zijn ver eden als een
lieftallige, zonnige, groenende vallei,
verschijnen zijn moeder, vader, broe
ders. zusters, vrouw en kinderen, llij
verlamt meer en meer... hij ver
hit... duizelt, wil weg vanwaar I
staat als een bezetene, en als dan,
bijna verwurgd door die massa ge
voelens het plichtsgevoel, machtig
ook in zijn wanhopige woede, zich los.
wikkelt en overwint, dan wordt de
Held geboren. Dan verheldert zijn
6tonnachÜge horizont.
Die overwinning op de mach', be-
liu a d, damt en breekt in hern de
aanbruisende bedwelming als een
dijk, die de zee terugdrijft, de vreeze
spoelt weg en kalmte komt weer over.
gevaren.
Klaarder sclieriier-afteekenc-rid
schildert zich voor hem de plicht, zijn
eigen plicht, zijn persoonlijke plicht
als individu, dan wordt op eens I
weer bezadigde donker, al woedt
en woelt de wereld zich om rondom
hem en beschouwt hij als een meet,
kundige, fijn afgebakend, de lijnen
vin zijn persoon solidair versmeten
met al diegene, die aan zijn zijde
strijden.
In een zonneklaarte treden alsdan
de oorzaken voorop van de geheilLgsto
verbintenis tusschen zijn persoon en
zijn plicht, waarom hij strijdt, waar
om hij moorddadig optreedt, wuarora
hij pal moet staan en strijden, niets
dan strijden, niet omkeoren, niet be
ven, zijn hart bewaken evenzeer als
den vijand. Al zijn vermogens vesti
gen zich op hem; hij, de soldaat,
voelt zich door zijn vijand machtig
worden, sterk, stoer, en in staat vei-
stommende wonderen aan den dag te
brengen. De vijand, is vereenzelvigd
voor hem met den grond, waarop hij
strijdt, en is die grond zijn eigen ge
boortegrond, dan voelt hij in zich «en
razende kracht, die hij moeilijk be
teugelen kan, want zijn hart, vertrapt
zijn hart, slaat zijn hart ten bloeue
toe; zijn hart is vergroeid, vercenze:-
vigd met zijn geboortegrond
Alsdan vurigt in heui een furie, die
zijn vijand vergruizelen wil, die zijn
vijand vermoorden wil, meer om zijn
grond te heroveren, dan om hem den
dood toe te slaan, t Is om zijn grond,
zijn eigen grond, die hem behoort, die
zijn moeder, vader, zusters, broeders
draagt, waar zijn huis staat, waar
zijn aangebeden en doodsbed roei Je
vrouw woont, waar zijn kinderen, zijn
hoop en troost, om hun vader met
tranen smeek en, om zijn grond waar
alles lacht, als een wiegelende vijver
in Jie: zonnelicht; waar de kunst open
bloeide als een bottende Lente, kunst,
die hu" genieten mocht, waarvan lm
zijn deei kreeg, do grond waar hij
zijn priester groette, die daar
vrede zaaide onder zijn mede
burgers, die daar zijn ziele
voedde en onderhield, de grond,
waar hij w oonde, dicht aangezeten bij
zijn glimlachende vrouw, die ale in
nerlijke Jast en wanorde verdreef ais
een zonne, e:i hem alle leed vergeten
deed; waar hij woonde met zijn be
koorlijke kinderen, nooit genoeg be
wonderd, zijn eenigen schat, op de
knieën, fierder dan oen koning, ln den
roz.gen schijn van de huislamp, die
over dit alles een onbeschreven innig
heid en gelukkige, overzalige liefde
deed schii en, die den niensch zoo
groot-gelukkig maakt: zoo voldaan
van geluk, dat bij van vreugde wee-
nen kan. De grond, waar hee zijn le
ven opgroeide, gelaafd door die geu
rende, rijke lucht, en gevoed door zijn
sappige, overvloedige vruchten, waar
zijn hart voldoening vond en waar hij
tehuis hoorde en waar hij alles kende
al6 een kind zijn ouderlijke woning,
en waar hij door allen werd bemind.
Daarom strijdt hij, daarom wil h
den vijand verdringen, wil hij met be.
klemd en berouwend hart, zoo hei
moet, sneuvelen, om toch ten minste
aan de zijnen, aan zijn weenende
vrouw en kinderen, aan zijn ontroost
bare moeder, vader, broeders, zusters,
allen bannelingen in het dorre la-
van de droefheid, die hij allen meer
heeft leeren beminnen ln den oorlog,
de gelegenheid te laten, als dierbaar
erfdeel van zijn heerlijken helden
dood, om wederom, al« voorheen, op
zijn grond te leven: Vryi
Dit is zijn tragische troost in de bij
tende ontberingen, in de uitknager.d©
helm wee-uren, dit is de Vrede in zijn
slaap, de kloeke kracht in zijn plichts
vervulling en dc lafenis voor zijn
zure, lang beweende, maar ver
eeuwigde, heldendood. Hij viel voor
het Vaderland, voor zijn Vrijheid; God
beware en beloone zijn ziel.
MAROON I OVER HET OFFENSIEF
DER GEALLIEERDEN.
Marconi bevond zich juist tijdens
het offensief \an het einde der vorige
maand aan het front der geallieerden
ln Frankrijk en Belgie en heeft een
vertegenwoordiger van „Central
New* ,en en ander omtrent zi e
„Hot was een buitengewoon geluk-
iSUm"|k»hü' 'i?at mijn bezoek juist
Plaat, had op het uur, dat zulk oen
roemrijk© pagina vult in de geschie-
VV"- d0 J'rantche en Engelse he
legers. Juist voor liet begin van iten
strijd lunchte ik met den EngeRchen
opperbevelhebber Sir John French en
met generaal Foch. terwijl ik later cp
Tlla,)g S«P'<* had mei
gemeraal Joffre en Sir Domzlas Ha nr.
De tegenstelling tusschen wat ik
vóór en na den slag zag, behoef ik
niet te omschrijven. Ik zag de En
gelsen e jongens in den strijd trekken
en later bezocht ik ze jn <le heap,ui-
Jen en toen vertelden ze mij wat hun
wedervaren was.
Vrooi ijk en ©pgow e&t met een glim
lach op het gezicht, trekken zij uit
om hun taak te volbreng, n of te ster-
ven. Er lag in hun vertrek zoowel
wat treurigheid als pathos Zij waren
zich bewust, de flinke kerels, van den
ernst, van het uHterete belangrijke
gevolg van den aanval, waaraan zij
zouden deelnemen.
In den strijd toonden zij ©pucdig
hun meerdeilheid. Vooral do artill.>
ne blonk bijzonder uit Ik stond op
het kritieke oogenblik achter de bat
terijen ert rnijn Indruk was, dat de
Duitsche kanonnen niet tegen liet
vuur der Franschen en Engelse}»'»
opgewassen waren.
liet ls onmogelijk het- bombarde
ment. dat mijne ooren verdoofde, te
beschrijven. Het ging dag en nacht
door, tot de artillerie haar taak had
volbracht Toen hield dc storm een
oogenblik op. De weerstand van do
Duitschers werd gebroken en looji-
gnavenlinie na loopgravenlinic w-id
genomen.
In mijn gesprekken met de Engel-
eche cn Fransche generaals werd mij
gezegd, dat de draadlooz© telegraphic
buitengewoon nuttig was gebleken
en volkomen aari de 'verwachtingen
had voldaan. Ik kan er misschien nog
een paar verbeteringen in aanbren
gen, dio mij mogelijk lijken en waar
mede ik nu bezig ben."
DE SEISMOGRAAF ALS ARTILLB-
A1STISCH HULPMIDDEL.
In de Norddeutsche Allgemeln© Zei
tung vertelt Dr. Hermann Ludwig
hoe men tot de ontdekking gekomen
Is, dat de seismometer voor militaire
doeleinden te gebruiken is. Zooals
men w eet leekent dit instrument niet
alleen het begin en den duur van een
aardbeving aan, maar ook zijn rich
ting en afstand.
Op de a-irdbevrngswacht te Laibach,
die tachtig kilometer achter het Oos-
tenrijksche front ligt, heeft profes
sor Bolar waarnemingen kunnen
doen over het reageeren van de seis
mograaf onder het bombardement der
Italianen. Het bleek, dat de gevoe
ligste instrumenten niet alleen het in
slaan van elke granaat registreerden,
maar ook het terugslaan van het af
fuit tegen den grond na het relict. I>o
diagrammen lieten zelfs zien, of het
©en zw aar of een zeer zwaar projec-
geweest was en daar ook de'af-
eland uangefceekend wordt, kon men
aflezen of een schot door een vijan
delijke of een eigen batterij veroor
zaakt was.
Professor Bolar heeft nu voorge-
steto vijftien lot twintig kilometer
achter het front een vervoerbaar «ere-
mograafstetlon op te richten. Men
kan dan uit de opteekeningen der in
strumenten niet alleen de sterkte der
vijandelijk© batterijen, maar ook het
karakter van de vurende kanonnen
bepalen.
Als deze seismograaf met de artil
lerie ln telefonische verbinding staat,
«tan zij belangrijk© inlichtingen po-
ven over de inrichting van het vuur
waar het in gecoupeerd terrein cf in
vestingen zelfs met behulp van vüe-
wrs niet mogelijk ls de ligging en
de sterkte van vijandelijke batterijen
te bepalen, zal dit door de seisnm-
tfranf mogelijk rijn. want de aard
schokken rijn n«et tevren te houden of
te verhinderen. Voor men zoover is
zal m»n natuurlijk ©erst door vela
proefnemingen ervaring moeten op
doen. opdat mon weet. welk© uit
werking de verschillends kalibers op
de seismograaf hebben. Ook voor den
zeeoorlog acht professor Belar do
seismograaf van veel belang, daar
schokken zich onder water nog veel
gevoeliger voortplanten d..n In de
aarde.
Een op het land geplaatste seis
mograaf met in het water liggende
voelhorens zal iedere beweging van
groote watermassa's voelen ©n aan-
teekenen. Hij zal niet alleen op schok
ken reageeren, maar ook op de be
wegingen van een scheepsschroef. IIij
zal dus m staat zijn het aansluipen
van vijandelijke vaartuigen zelfs in
den donkersten nacht te verraden.
REGEN' IN POLEN.
die in de „B. Z. en
van h*/ .meU,Ke aar,i'*e schets
au het oorlogsterreLn geschreven
.«rtlt nu den regen ln
v^iS'R p<*"td"!
ril!w!K« Ce1 Knjze P'atanen-allM
i i allerijeD- Dc kuiionii» ii
rammelen stootend, hotsend Ded k-
„„Ï.!C SlUdr" 'l' n
a 7 naar den ate'creu kant
in diepe plassen en spatten hoo
fonteinen op. Een stortbad van vu 1
*oor paarden, voertuigen en man.
drute|Pdn„' Vün de Kn^''
druipt de regen van den nacht.
s Morgens is het droog g.-worden
De verweerde kanonniers kijken ech"
ter wantrouwig naar de lucht.
het er bij blijven
Van de verhitte buiken der paar
den stijgen witte damp-v lki-n om.
ho.«. Ut de griiee uniformen en
jassen komt de wasem van verdam-
pend water. Heel de lange stc-,-1
stoomt van vocht, dat verdampt
