S1PKES'
Electrisühe Koffiebranderij volgens het nieuwste systeem
ZIJLSTRAAT 47. RITSEMA Co. TELEFOON 156
BEGENSANN STELTJES
GEBR.VALLENTGÖED
-!»VERLICBTIHS.
B.8. Caféhouders of Particulieren.
De Nederlitidsclio Credietbank
Effecten, Wissels, Coupons, Assurantiën,
Safe-Deposit.
C.ÜF. E.VAHDENBERG
Comète
Binnenland
Grondwetslierzianlnfl.
Bij de Tweede Kamer zijn thans
Ingekomen de wetsontwerpen tot het:
lo. in overweging nemen van een
voorstel van verandering in het Ilde,
lilde en IVde hoofdstuk der Grond
wet. en
2o. in overweging nemen van een
voorstel van verandering in de Addi-
tioneele Artikelen der Grondwet.
De Minister van Binnenlandscho
Zaken deelt mede, dat de voorstel
len der Staatscommissie tot voorlich
ting der Regoering omtrent 't meest
aannemelijke stelsel van kiesrecht
regeling door de Regeering in- hoofd
zaak onveranderd zijn overgenomen.
DE VOORNAAMSTE NIEUWE
ARTIKELEN
tuiden volgens het ontwerp aldus
Paragraaf 4. Artikel 80 wordt ge
lezen
Het recht om dc leden der Tweede
Kamer te kiezen, wordt toegekend
aan de mannelijke ingezetenen, te
vens Nederlanders of door de wet ais
Nederlandsche onderdanen erkend,
die den door de wet te stellen leeftijd,
welke niet beneden drie-en-twintig
Jaar ni3g zijn, hebben bereikt, en
aan de vrouwelijke ingezetenen, die
aan gelijke voorwaarden voldoen,
voor zoover de wet "haar daartoe uit
hoofde van niet aan het bezit
maatschappelijken welstand ontleen
de redenen bevoegd verklaart.
De wet bepaalt, in hoeverre de uit
oefening van het kiesrecht wordt ge
schorst voor de militairen beneden
den rang van officier bij de zee- en
de landmacht voor den tijd, geduren
de weiken zij zich onder wapenen
bevinden.
Van de. uitoefening van het kies
recht zijn uitgesloten zij, wlen dat
recht bij onherroepelijk geworden
rechterlijke uitspraak is ontzegd, zij
die rechtens van hun vrijheid zijn
beroofd en zij, die krachtens onher
roepelijk geworden rechterlijke uit
spraak wegens krankzinnigheid ©1
zwakheid van vermogens de beschik
king of het beheer over hunne goede
ren hebben verloren. Aan onherroe
pelijke veroordeeling tot eeue vrij
heidsstraf van meer dan een jaar of
wegens bedelarij of landlooperij,
zoomede aan meer dan twee, binnen
een door de wet te bepaJen tijdperk
vallende, onherroepelijke rechterlij
ke uitspraken openbare dronken
schap vaststellende, verbindt de wel
tijdelijk of blijvend verlies van kies
recht.
De verplichting, om van het kies
recht gebruik te maken, kan door de
wet worden opgelegd.
Paragraaf 5. Artikel 81 wordt ge
lezen
De Tweede Kamer bestaat uit hon
derd leden, gekozen op den grond
slag van evenredige vertegenwoordi
ging.
Alles wat verder het kiesrecht en
de wijze van verkiezing betreft, wordt
door de wet geregeld.
Paragraaf 6. Artikel 82 wordt
lezen
De Eerste Kamer bestaat uit vijftig
leden.
Zij worden verkozen door de Sta
ten der provinciën op de wijze, bij de
wet te bepalen.
Paragraaf 12. Artikel 127, eerste
lid, wordt gelezen
De leden der Provinciale Staten
worden voor vier jaren rechtstreeks
gekozen door de mannelijke ingeze
tenen der provincie, tevens Nederlan
ders, of door de wet als Nederland
sche onderdanen erkend, die den door
de wet te stellen leeftijd, welke niet
beneden drie-en-twiuüg jaar mag
zijn. hebben bereikt, en door de vrou
welijke ingezetenen der provincie,
die aan gelijke voorwaarden voldoen,
voor zoover de wet haar daartoe uit
hoofde van niet aan het bezit van
maatschappeliiken welstand ontleen
de redenen, bevoegd verklaart. De
verkiezing geschiedt op den grond-
slag van evenredige vertegenwoordi
ging.
Paragraaf 17. Artikel 143, eerste
lid, wordt gelezen
Aan het hoofd der gemeente staat
een raad, welks leden rechtstreeks
voor een bepaald aantal jaren wor
den gekozen door de mannelijke in
gezetenen der gemeente, tevens Ne
derlanders of door de wet als Neder
landsche onderdanen erkend, die
den door de wet tc stellen leeftijd,
welke niet beneden drie-en-twintig
jaar mag zijn, hebben bereikt, en
door de vrouwelijke ingezetenen der
gemeente, tevens Nederlanders, voor
zoover de wet haar daartoe uit hoof
de van niet aan het bezit van maat-
schappelijken welstand ontleende re
denen, bevoegd verklaart. De verkie
zing geschiedt op den grondslag van
evenredige vertegenwoordiging.
Aan de Memorie van Toelichting
ontkenen wij omtrent de hoofdbegin-
8elen van de wijzigingsvoorstellen de
volgende bijzonderheden
Algemeen Kiesrecht.
Ten aanzien \an de voorgestelde
wijziging van art. 80 merkt de Minis
ter op, dat de „kenteekenen van ge
schiktheid en maatschappelijken wel
stand" geen verdediging meer vin
den. De individualiteit der kiezers is
ondergegaan in de massa. Men zoekt
de waarde van de uitspraak der kie
zers in 't collectieve oordeel over be-
g'nselen van rechtsvorming, welke,
getoetst aan eigen levenservaring,
als het rechtgevoel bevredigend wor
den aanvaard. Men verwacht, dat op
den duur het gezond verstand der
massa de personen zal weten aan te
wijzen, die het best in staat zijn deze:
beginselen in praktijk te brengen. De
partij groepeer ing met haar parle
mentaire fractien, fractiebesturen en
fractievergaderingen, met haar ex-1
tra-parlementaire organisatie, met
haar verkiezingsleuzen, partij-lei
ders en propagandisten, is een po-1
ging lot realisatie van het massale I
politieke en rechtsbewustzijn. Wat
van den kiezer tegenwoordig wordt 1
verlangd, is niet bekwaamheid tot
oordeelen over tal van vragen van
staatsbeleid, manr alleen een zooda
nige belangstelling in de publieke
zaak, dat hij zich rekenschap geeft
met de beginselen van welke politie
ke partij hij zich het best kan veree-
nigen.
I worden daarom allen, die wegens be-
delaiij en landlooperij onhorroepe-
i lijk veroordeeld zijn. Er zijn onge-
twijfeld nog anderen, die tot dezelfde
j categorie kunnen gerekend worden,
Het' noodwendig gevolg van dezen mailr i"ist het onbestemde van hun
ontwikkelingsgang is, dat geen leven maakt een )>evredigende defi-
roehtsgrond bestaat om een deel der nitie onmogelijk. Het is beter enkele
burgers, levende en arbeidende in onbevoegden toe te laten dan wei
dezelfde nationale en zedelijke ge- licht vele bevoegden uit te sluiten,
meenschap als de overigen, van het} De uitoefening van het kiesrecht is
Ver2VIiJ gemeenschapsplicht. Een eerste ge-
derd te houden. Er is geen enkele' Jh»
rechtsgrond waarom ook zij geen deel I T' po axioma u dat
zouden hebben aan de vorming van de m'oefening van het kiesrecht be-
die gemeenschappelijke overtuiging, Perkt wordt tot hen, die behopren tot
die de hechte grond moet zijn van J het Nederlandsche staatsverband.
Staatsbestuur en wetgeving. Een tweede gevolg ls dat zij, diè door
Uitsluiting van een deel der bur- hun zedelijke defecten den gomeenen
gers van het kiesrecht splitst de natie grond waarop de politieke strijd ge- i
K„ i h*S J' JfM m«2ebevt- streden wordt hebben verlaten, van
lend, het andere alleen gehoorzn-
mend. Splitsing leidt de politieke h,et k,^recht moeten worden uitge-
energie in revolutionaire baan. Deel- sloten- Uier de *Ulste Srena trek-
nandhg van allen wekl en bevordert ken zonder eenige willekeur is onmo-
de nationale gedachte. Zij kweekt liet gelijk. Aangenomen ls dat onherroe-
gevoel van saamhoorigheid en lots- pelijke veroordeeling tot een gevan-
gemeenschap zij geeft den vasten j genisstraf van ten minste een jaar
bodem waarin het zelfbestuur der voldoende grond is om, hetzij tijdelijk
De Ontwikkeling der democratie te bHjv^dhet kiesrecht tc ont-
midden waarvan wij'leven vertoont I houden- °°k "1- die herhaaldelijk op
ongetwijfeld ernstige gebreken, en j openbare dronkenschap worden be-
het is een open vraag In hoever zij In trapt, behooren althans voor een
slaat zal zijn die gebreken te over- tijdlang niet ter stembus te gaan. De
winnen en zich te handhaven. Die formuleering Is aldus gekozen, dat
niet alloeu het delict bedoeld m art.
453, maar ook dat in art. 426 Straf
wetboek tot uitsluiting kan leiden.
Een nadere voorloopige uitwerking
van deze beginselen is opgenomen in
het te wijzigen art. 8 der Kieswet.
DE BEDEELDEN.
Voor de uitsluiting van bedeelden
ls bij algemeen kiesrecht .gelijk trou
wens bij ieder zeer uitgebreid kies
recht, geen genoegzame grond. Be
doeling is geen schande, ofschoon er
oorzaken zijn, die tot bedeelLng voe
ren die wel schande zijn. In den re
gel echter is bedeeling correctief van
maatschappelijk, niet van zedelijk
defect. Bedeelden missen ook niet de
levenservaring die onmisbaar is voor
de uitoefening van het kiesrecht. Een
THEE van f 1.-. t 1,20, fl,40, f 1,50
en booger.
ST0FTHEE yan f 0,90, t 1,-, f 1,25
MOKKA KOFFIE 1.20
WIENER MELANGE. 1.—
SU BI NKOFFIE0,90
PREANGER KOFFIE I 0.77'f,
JAVA KOFFIE0.72M,
0,62 'f,
BI] 2lh Kgr. contant 5 o/° korting.
ontwikkeling echter is niet te stuiten
en de eerste voorwaarde, om het par
lementaire stelsel verder op te bou
wen is dat de vaste grondslag ge
legd worde, die alloeu irt het alge
meen kiesrecht te vinden' is.
ACTIEF EN PASSIEF KIESRECHT
AAN DE VROUW TOEGEKEND.
De beschouwingen der Regeering
leiden er toe dat de principieele uit
sluiting der vrouw van het kiesrecht
niet gehandhaafd mag worden. Het
zal veeleer de taak des wetgevers zijn
vast te stellen in hoever de maat
schappelijke toestanden het veriee- i
nen van het kiesrecht wettigen. Het
laat zich voorzien, dat de wijziging, i
die deze toestanden ondergaan, tot
geleidelijke uitbreiding van het kies
recht zullen nopen. De wetgever blij-1
v» te dezen auuzien geheet vrij. Mel """AH gehouwd op mautschappe-
een uitzondering. Het kiesrecht mag "i1"»1 welstaad, -vindt In de bedeehng
niet worden toegekend et onthouden aUlcl" cen S™5' o'sehoon do grens
op grond van verschil ln maatschap de l>''»ktijk niet naar recht en b.l-
pelijkcn welstand. Het aannemen I "ikheid is at te bakenen. Voer een
van dergelijk kenteekc» ware een kiesrecht dat met maatschappelijken
niet gerechtvaardigde terugkeer tot welstand breekt, valt deze grens weg. j
het ten eanz en van hot mannenkics- j Mta rechtvaardigt do uitsluiting der
recht prijs gegeven standpunt Do "«deelden op grond van hun onzelt- 1
wetgever moet zich rekenschap ge- handigheid. Waarom zouden zij, die j
ven van den invloed der vrouwenbc- I ondersleuning genieten, mi! der zed- j
weging op het rechtsgevoel der natie slnndig zijn, dan zij wier arhe.d. wier
en op de maatschappelijke tnnctie tnk<M>m van anderen afhankelijk is?
VRIJWILLIGE OPENBARE
VERK00P1NG
WECEKS STEKFQSVAL
te Zandvoort.
F. BB BORDES,
al op
4 November 1915,
Kotarls P.
te Haarlem, i
Donderdag
's nam. 1 uur in hotel „Driehuizen'
te Zandvoort, publiek verkoopen:
Het ERFPACHTSRECHT tot 31 Oc
tober 1919 op den grond aan de Pak-
veldstraat te Zandvoort, kad. Sectio
C, no. 2488, groot 5.80 A. met het op
dien grónd staande huls, benevens
het erfpachtsrecht tot gemelden dar
turn op den grond aldaar, kad. Sec
tie C, nos. 1908 en 1910, samen groot
86 C.A., op 7 c.A. van perceel Sectie
C, no. 1906, en op 46 c.A., van perceel
Sectie C, no. 1002 oud.
In gebruik geweest bij wijlen Mej.
P. DUIVENVOORDEN. Aanvaarding
bij betaling vóór of op 18 Dec. 1915.
Uitvoerig op biljetten omschreven, i
Bezichtiging Maandags en Woena-
dogs van 2—4 uur.
Inlichtingen verkrijgbaar ten kan
tore van Notaris DE BORDES te
Haarlem, Ged. Oude Gracht 108.
Bij gebrek aan eetlust, gebruikemen: YIRTON.
In gevallen van zwakte en bloedarmoedegebrulke men: VIRTON.
Bij zenuwzwakte of uitputting door geestelijken arbeid, VIRTON.
VIRTON is een uitmuntend praeparaat in alle gevallen waar de
arts versterkende middelen aanbeveelt.
Per flacon f 0.60. Zes flacons f 3.35.
Jaasstrast 27. Apothekers. Telefooa 43.
door vrouwen uitgeoefend, maar hij
wachte zich voor een nieuwe split
sing in maatschappelijke klassen, die
in onzen tijd geen rechtsgrond heeft,
en het gevoel van saamhoórighekl
van de verschillende deelen van het
volk ten ernstigste zou schaden.
Bij de tegenwoordige samenstel
ling onzer maatschappij schijnt er
geen gegronde reden te zijn om do
vrouwen niet tot het passieve kies
recht toe te laten.
EVENREDIGE VERTEGENWOOR
DIGING.
Ook de invoering van een stelsel
van evenredige vertegenwoordiging
wordt een eisch des tijds genoemd.
Evenredige vertegenwoordiging is
ook bij een beperkt kiesrecht en bij
een partijvorming waarbij de indivi-
dueele eigenschappen der kiezers op
den voorgrond treden op goeden
grond te verdedigen en inderdaad
heeft het denkbeeld van een verte
genwoordiging der minderheden in
gang gevonden vóórdat het partijwe
zen zich in zijn tegenwoordigen vorm
had ontwikkeld. Deze ontwikkeling
bepaalt, editor de beginselen die
thans de evenredige vertegenwoordi
ging behooren te beheerschen. Do
krachten die in het volk leven behoo
ren tot uiting te komen in het parle
ment Een stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging, dat rekening houdt
met wat werkelijk geschiedt, moet
derhalve allereerst mogelijk maken
dat de partijen in het land in haar
relatieve sterkte kunnen optreden in
de Staten-Genernai. Een gezonde ont
wikkel ng van het politieke leven
eischt bovendien dat denkbeelden,
welke afwijken van de programma"
der georganiseerde partijen, vaak
door eminente personen buiten het
partijverband voorgedragen, zoodia
zij genoegzanien invloed hebben ver
kregen, evenredig aan dien invloed
worden vertegenwoordigd. Deze
denkbeelden zijn niet zelxTeöCde
vruchtbare kiemen waaruit zich later
gesloten partijen ontwikkelen. Bo-
endien is het gexvenscht dat de voor
keur der kiezers voor bepaalde perso
nen en de locale belangen, nog steeds
belangrijke factoren in het volksle
ven, niet geheel worden verwaar
loosd.
Het komt den minister voor, dat dc
Staatscommissie bij haar voorstellen j
Het ware juister te oordeelen dat
vrees voor armoede meer afhankelijk
maakt dan armoede zelve.
Ook zij die hun belastingplicht
niet voldoen, behooren niet te wor
den uitgesloten. Immers belastingbe
taling is geen criterium meer van
kiesrecht.
Aan de Memorie van Toelichting is
toegevoegd een ln overzichtelijken
vorm gegoten samenvatting van de
bepalingen welke in onderscheidene
landen het actief en passief mannen-
en vrouwenkiesrecht beheerschen.
BELASTING PUBLIEKE VERMA
KELIJKHEDEN ROTTERDAM.
De Hbld.-correspondent te Rotter
dam verneemt, dat eerstdaags een
voorstel ls te verwachten tot het hef
fen een er belasting op de publieke
vermakelijkheden daar ter slede.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Groningen. Op stellingen bevorderd
tot doctor in de rechten de heer Tj.
Homstra, geboren te Grouw.
Utrecht. Gesl. Doet. reclitsw. de
heeren C. J. Pické en A. N. Kuhn.
Bevorderd tot, arts de heeren B. E.
J. H. Becking en A. M. H. E. Roe
broeck: tot tandarts: de heeren J.
Meihuizen en A. J. Regensburg.
G,U. D.")
Leiden. Geslaagd voor het candi-
daatsexamen theologie tweede gedeel.
te de heer B. ter Haar.
Amsterdam. Tot arts bevorderd de
heer J. de Hullu, geboren te Biervliet,
e>n geslaagd voor het eerste gedeelte
van het artsexamen de heer W. J. Si
mons.
StocmvaartbcrlcWen
STOOMV. MIJ. NEDERLAND.
Grotius (thuisreis) vertrok 29 Ooi.
van Lissabon.
Het 8t. Prins dor Nederlanden
(thuisreis) Ls 29 October Perira gopaes.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
Uranus vertrok 29 Oct. van Am
sterdam naer Lissabon.
Triton arriveerde 29 Oct. van Al
meria te Amsterduin.
Vulcanus vertrok 29 Oct. van Am
sterdam naar Kopenhagen.
Het st. Apollo vertrok 28 Oct. van
Cardiff naa- Valencia
Het et. Fortune vertrok 29 October
met deze beginselen volledig rekening van Malta naar Piraeus,
heeft gehouden en op gelukkige wij- s'- Hector, van Buenos Ayres
ze de groote technische moeielijkhe- rnaaf Amsterdam, is 28 October bij
den, die de toepassing dezer beginse- geai €r
Jen medebrengt, heeft opgelost. De
minister aarzelt dan ook niet deze
voorstellen ln het aangeboden, wets
ontwerp te belichamen.
MODELMELK
KARNEMELK
YOGHURT
N.V.Modelboerderii
BRONSTEÊ,
HEEMSTEDE TELEF. 1790.
TELEf;vi»9-IZi',l/:-6i/UR.
Spaarndam,
leveren franco huis Haarlem en om
streken puike WINTERAARDAPPE
LEN. Zeeuwsche Bonten en Blauwen
k f"3.7f\ 3ravo's f 3.65 per H.L.
Genezing door het Asthmapoe-
der tan Dr. PIETERS. Prijs f 0.60
in origineele doozen met gebruiks
aanwijzing, franco p. post 75 cent
Maatschappij S A N IT AS
Koninklijk goedgekeurd.
HAARLEM, Kruisweg 45.
AMSTERDAM, Pilelsstraat 23 B
Niettegenstaande de vele aanvragen heb ik nog steeds staan
eerste klasse nieuwe en gebruikte billards. Levering een maand
op proef, ook tegen inruiling. Vraagt prijsopgaaf van lakens en
reparatiën.
Steeds in voorraad nieuwe en gebruikte ivoren ballen, qeuen
van f 1.25 af, schroefqeuen van f 3.00 af.
Heden werden weder door mij geplaatstBij de Heeren L.
BLOM, Langebrug te Leiden, een 1ste klas billard, een aan het
St. Jozefgebouw Halfweg, waar er thans drie staan, een nog te
Vijfhuizen. Bij VAN DEN HEUVEL, Doelstraat en een bij J.
UITENDAAL, Zoetestraat Haarlem. Thans weer in bestelling 2
voor de cantine cavalerieterrein en 2 voor de cantine IJmuiden.
Minzaam houd ik mij aanbevolen Hoogachtend
W. BOSCH,
SIHardmaker.
MagazijnenDrappentarsfreai
WoonplaatsG3od. Raamgracht Ne. 13, Haarlem.
Nieuwe Qracht 11 - Haarlem
Agentsohapi AMSTERDAHISGHE HYPOTHEEKBANK
Comnrssionaii
Effecten,
GED. OUDE GRACHT 82,
belasten zich met
de uitvoering van Effecten-orders
en bet verzilveren van Coupons.
Sluiten Prolongatiën en openen
- Rekening-Courant
DE UITSLUITINGEN.
Het st. Iris arriveerde 29 October
van Barcelona te Valencia.
Het et. Mans vertrok 29 Oct. van
Kopenhagen naar Odda
Het st, Minerva, van Patras naar
i Amsterdam, pass, 28 October Kaap
i Garvolino.
i liet st. Zeus vertrok 27 Oct. van Pa--
Dut zij aan wie wegens de ïwuls- j^,,
heid hunner vermogens het beheer
hunner .goederen is ontnomen, van ROTTERDAMSCHE LLOYD.
het kiesrecht moeten worden uitge- Het st. Djebres (thuisreis) vertrok
Bloten, behoeft geen betoog. Ook zij, 29 October van Port Said.
die zonder eigen arbeid of vermogen
Kereeeld on kosten van anderen le HOLLANDAMERIKA-LTJN.
geregeiu op Kosien van anueren ie Polynesïii arriveerde 28 Oct. van
ven, voldoen niet aan de gestelde La Plata 0denso.
voorwaarde. Zij kunnen zich geen Hel st. Noortkun vertrok 30 October
denkbeeld vormen van een geregelde van Rotterdam naar Now-Youk en
maatschappelijke orde. Uitgesloten des ochtends 7 uur 25 in zee.
Groots Houtstraat 143,
Telefoon 1465,
verkrijgbaar de beslist
krimpvrije Wollen
Ook op maat te laveren
Tandaris SWAAP
Kruisstraat 40, Haarlem.
Dagelijks te spreken van 10-4'), uuf
KUNSTTANDEN volgens
Amerik. systeem,
in goud gezet van f 2.50 af per tand.
Porselein- en goudvuliingen.
Operation pijnloos.
VRAAGT
Aardbeien met Rabarberjam-
