ren b»nt gemankt, duizenden doode
vijanden begraven, maar nog steeds
ligt het monster van een vesting voor
ons.
Vandaag hebben wij den geficelen
dag in een automobiel gezeten en
door berg en dal geloopen om dit met
eigen oogen te zien. Men moet zich
een halven kring ten westen van de
Duna voorstellen met Dunaburg nis
centrum en nvet een straal van 22 ki
lometer, met een grenslinie van -on
geveer 69 K.M. Het. terrein binnen
dezen halven cirkel bestaat uit dui
zend groot© en kleine golvingen, heu
vels, moerassen, valleiljes met beken,
uil bosch,. veld en drassige weiden.
Iedere golving, iedere heuvel, iede
re helling is van loopgraven voorzien.
Niet met door de troepen in allerijl
onder 't gevecht opgeworpen loopgra
ven, maar diep aangelegde, trapsge-
5wijze liggende gangen, onder breede
daken, die uit een sterke dekking van
balken en drie lagen plaggen bestaan
*n op zuilen rusten. Achter deze door-
Innpende tirallleursverblijven, die te
gen shrapnells en granaatsplinters
voldoende be scheming bieden, voeren
loopgraven naar de verblijven, die
bomvrij zijn en in zoogenaamde vos
senholen, diep en hoekig, in de aarde
liggend, zoodat geen granaat ze be
reiken kan. Zoodra er een sterk artil
lerievuur geopend wordt, kruipt de
geheele bezetting uit de loopgraven
in deze achterwaartsche verblijven,
terwijl de waarnemers goed uitkij
ken, wanneer de storm begint. Is dat
het geval, dan zijn de loopgraven on
middellijk weer dicht bezet met vu
rend© geweerloopen. Het is een raad
sel hoe op deze wijze verdedigde,
meestal hoog gelegen stellingen
meestal nog genomen kunnen wor
den.
Van den 12en l.ot den 14on Septem
ber vonden de eerste doorbraken
plaats, gepaard gaande met dertig
kilometer lange marschen, waarop
reeds den 17en de bestorming van de
buitengewoon sterke stelling van
Schödern plaats vond. Een waar la
byrinth van loopgraven ligt hier aan
weerszijden van de Illuxlbeek, die el
kaar wederzijds bijna alle flankee
ren, en 5500 handig gedekt zijn, dat
dc aanvaller nooit voor verrassingen
veilig is en vaak genoeg voor een
plotseling vuur uit de zijden wijken
moet. Toch-zijn zij genomen. De vij
and werd soms tactisch gedwongen
Btellingen, zonder onmiddellijken
aanval, op te geven, waarin hij zich
blijkbaar voor den geheelen winter
had ingericht. De verblijfplaatsen
vs.n de onderofficieren Waren met
meubels van rondom liggende land
huizen bewoonbaar gemaakt Van
Curbunnowka uit probeerden dRus
sen herhaaldelijk en onder zeer groot
verbruik van Fransche ammunitie,
de verloren "stellingen terug te ne
men. De ammunitie raakte echter
blijkbaar op en de stellingen bleven
in onze handen.
LEVEND BEGRAVEN.
De Danziger Zeitung vertelt de vol
gende geschiedenis van een uit den
dood lierrezene. De slagersknecht
Kniest Stange uit Zandersleben, werd
ui de verlieslijst als op het westelijk
front gesneuveld, vermeld. Daar zijn
ouders van het regiment officieerde
mwledeeling van zijn dood kregen,
scheen er geen enkele reden te be
staan om er aan te twijfelen en het
eterfgeval werd dan ook biji den bur
gerlijken stand zoowel als in de kerk
boeken opgeteekend. Eenige dagen
geleden echter keerde de doodge
waande, zij het ook niet heelhuids, in
de vaderlijke woning terug. Hij was
op het slagveld door niet minder dan
negen schoten getroffen, maar had
nog kracht genoeg overgehouden om
zich naar een, door een granaat ge
slagen, kuil te slepen. Toen hij, na
een lange bewusteloosheid, weer bij
kwam, was hij' reeds met aarde be
dekt. Naast hem lagen gesneuvelde
kameraden en hij zag hoe een oude
man en een vrouw bezig waren do
kuil vol te gooien en d© lijken met
narde te bedekken. Toen hij zich be
woog, kwam de vrouw naar hem toe.
(lij werd op een baar naar hetnaast-
bijzijnde hospitaal gebracht, waar
hij lang tusschon leven en dood
zweefde. Thans is hij bij een uitwis
seling van gevangenen terug geko
men.
OP LUISTERPOST.
Een bij Yperen gewond Dnitseh
soldaat zend. aan den VorwSrts de
volgend© schildering:
's Nachts ln de loopgraven. Door
de heggen fluit de wind. Ik kan niet
slapen, hoe veel moeite ik mij ook
igaof. Van twee bot drie uur van
nacht moet ik md'. een kameraad den
luisterpost aflossen. In aangename
afwachting daarvan, heb ik den tijd
na te denken. In do paar uur rust
raak ik van zelf aan het tobben.
De luiaerposW een vooruitgescho
ven wacht, dient orn de vijandelijke
Stelling gedurende den nacht scherp
op t© nemén. Zij heeft tot taak bij een
poging bcoverrompeling van den
vijand, bij een plotselingen aanval
onmiddellijk de loopgraaf te alar
meeren. Daarom luidt ook de instruc
tie: scherp naar voren uit kijken.
Vijandelijk© palrouilles door laten.
Niet er op ach ie'.en. Bij een aanval
van den vijand alarmschot in cte
lucht. De luisterpost is, onder be
scherming van het duister, tot in de
onmiddellijke nabijheid van de vijan
delijke loopgraaf vooruitgeschoven.
Een gevaarlijk ding dus. Voor zoover
men hier, in de voorste stelling, nog
van bijzondere gevaarlijkheid kan
sproken.
Zooals men weet moet de soldaat
geen vrees kennen. Dit verhindert
echter ndet, dat Ik me allerlei mo
gelijkheden uit dacht. Nachtaanval-
icn zijn volstrekt niet zeldzaam. Als
de vijand een aanval waagt, dan valt
liet onvermijdelijke alarmschot en ia:
eenige seconden Is alles op de been.
De kogels vliegen over en weer en
wij liggen in he: schootsveld tys-
schen de beule st-diingen. Prettig
vooruitzicht. Huiverend wikkel ik me
dichter in mijn wol.en deken. De
wind fluit door de spitten on bij
iederen irek verspreidt de gloed van
mijn pijp een mai rood schijnsel.
De wind veegt over het veld, buigt
de steunende populieren en tusschen
<ie overblijfselen van een stuk gescho
ten huis in do buurt kraakt aanhou
dend een nog hangende deur.
Dc tijd gaan snel voorhij Kwart'
voor twee. Een kwartier lubben we
noodig om er te komen. We moeten
dus weg. Mijn wapenbroeder slaapt.
Hij slaapt zoo ï-ustig, de arme kerel.
Een stoo: in de zij d»>e>. hem opspnn
gen.. Wat is cr? vraagt hij verward.
„Luisterpost" is mijn kort, maar
veelzeggend antwoord. Dat maakt
hem wakkerl Een paar maal gaapt
•>'j, grijpt zijn geweer van de dek
king en is gereed.
Nu gaan we op weg. We moeten
een stuk door de loopgraaf. Voor
zichtig gaan we om de op den grond 1
liggende slapenden ndet te wekken. 1
Bij de heg moeten wij er uit. Sctns
stoolen we iemand aan. Een gevloek
of gebrom klink1, ons achterna. Onze
stemming ka'n er niet slechter door
worden.
We klimmen uit de dekking. En
staan nu op hot open veld, onbeschut
hl©o(gesteld aan den wind, di© onze
jassen opblaas!. We sormen voor
waarts langs do kaarsrechte heg.
Als we een goede twintig meter ge
loopen zijn, gaat sissend een licht-
kogel omhoog. Daghelder is het over
liet land. Neerwerpen kunnen we
ons nix meer, maar we blijven als
zoutpi aren staan. W© durven niet
met de oogen te knippen.
De minste beweging kan ons het
leven kosten. Als een fata morgana
zien we het terrein voor ons, rnet zijn
door storm gezweepte booinen. Dan
wordt het weer donker. Snorrend
dringt de nog altijd gloeiende iicht-
kogel op eenigen afstand van ons in
den grond. Nu nemen we de been en
en loopen wat wij kunnen. Nu moe
ten we echter oppassen. We zijn in de
onmiddellijke nabijheid van den post
en daarmede ook van den vijand.
Over den grond kruipend, zoo geluid
loos mogelijk, als Indianen, naderen
w© en roepen fluisterend de kamera
den aan. Werda? is het fluisterend
antwoord. Aflossing! Goed. Wo
waren waar wij wezen moesten. Stil
zonder eenig geluid, vindt de aflo/é
sing plaats. Terugkruipend, zooals
wij gekomen zijn, verdwijnen de af
geloste kameraden. We zijn alleen :n
de gruwel ij ko eenzaamheid.
In dat uur heb ik een voorproefje
van de eeuwigheid gekregen. De mi
nuten kruipen voorbij. Het schijnt
haast, dat de tijd stil staat. Vergeefs
probeert men op het cijferblad van
het horloge te lezen. Eindeloos rekt
zich de tijd.
In een dei-gelijken toestand maakt
de fantasie dwaze buitelingen. On
schuldige voorwerpen en geluiden
geeft ze beteekems en zoekt er de
vreeselijkste dingen achter. Een een
zaam staande paal neemt menschelij-
k© gedaanten aan, komt nader, groeit
tot het bovennatuurlijke. Het met in
spanning luisterende oor verneemt
door het huilen van den wind heen
geluiden, die het bloed in de aderen
u doen verstijven. Is liet een Indische
slirip-jpatroullle Zijn 'liet Gurkha's
of Senegal-negers? Krampachtig sluit
de hand om den hals van de kolf. Als
een bankschroef. liet was alleen de
wind in het kreupelhout. Alle moge
lijke en onmogelijke verhalen, ven
warde voorstellingen vallen ons in.
En als betooverd glijdt de blik steeds
weer naar voor, vanwaar het gevaar
dreigt, waar op vrij korten afstand
de grijnzende dood loert, samenge
perst in duizenden loopen.
Het is een geluk, dat ik hij deze
foltering een kameraad als lijdensge-
noot heb. Wat de een niet ziet, be
speurt de ander. Wat de eene gelooft
ontdekt te hebben en te moeten vree-
zen, verstrooit de ander weer. Dit
werkt kalmeorend. Het gevoel van
verantwoordelijkheid voor de veilig
heid van de achter ons liggende troe
pen geeft moed en gerustheid. Lang
zamerhand gewennen oor en oog zich
aan het ruischen van den wind en het
donker van den nacht. Van de verte
uit onderscheiden we paardengetrap
pel en wagengeratel. Onduidelijk,
blijkbaar een amnnfnitie-colonne, die
voorraad brengt in de artillerie-stel
lingen.
Het eindelnoaa uur ging voorbij.
Niets verdachte toonde zich. We wer
den afgelost en gingen even zoo stil
en geluidloos terug als wij gekomen
waren. Spoedig waren we in onze
loopgraaf. En met een diepe zucht
van verlichting kroop ik in mijn ver
blijf onder mijn deken. Ik was ont
zettend moe.
IN MONTENEGRO.
Een oorlogscorrespondent van het
„Berliner Tageblatt" seint van het
Montenegrijnsclie oorlogsterrein bij
zonderheden over den strijd in dat
gebied en vertelt dan verder
De Montenegrijnen zelf zijn niet
zoo goed op de hoogte van artillerie
als van de andere wapens. De inge
wikkelde methoden van de moderne
oorlogstechniek zijn niets voor hen.
Maar de guerilla in de bergkloven, de
ware Indianenoorlog is hun element.
Men hoort hen op hun kale, donkere
bergen elkaar iets toeroepen. Dan
komen ze in groepen van twee of
drie man het dal binnen geslopen,
springen op hun zachte vilten schoe
nen van steen tot steen, liggen on
zichtbaar in, door steeds groen kreu
pelhout bedekte, galen en zijn don
plotseling allen op één punt veree-
xiigd in den rug of in de flank van
one posten. Wee dengene, die zich
laat overrompelen. Da Montenegrin
geeft geen pardon.
Daarentegen is het bijna onmoge
lijk, Montenegrijnsche soldalen te
vangen. Overal waar de krijgsman
gaat en staat is ook zijn vrouw. En
als hij valt, springt zij te voorschijn
en sleept hem weg. Geen doode, geen
gewonde wordt na de gevechten ge
vonden. Aan de grens van Herzego-
wina staan tegenover onze troepen,
behalve de geregelde Montenegrijn
sche strijdkrachten, die een groen
achtige uniform dragen, ook ongere
gelde in hun nationale kleeder-
«Iracht.
Er ziin ook Herzcgowijnsche grens-
boeren van Servische nationaliteit
onder. Men heeft bewijzen genoeg,
dat er voor het begin van den oorlog
een opstand van de Serviërs in de
Hcrzegowina voorbereid was. De al-
geheele ontruiming van de grensdor
pen cn andere maatregelen hebben
de plannen verijdeld. Om de tegen
standers, die het land kennen, af te
weren, heeft men aan Oostonrijksche
zijde vrijwillige korpsen tegenover
hen gesteld, die uit Mchammedaan-
sche en in Zuid-Dalmali(i uit Kroati
sche in won ere van liet land bestaan.
Zij kennen hun Montenegrijnsche
stamverwanten, haten lien met een
echten familiehaat cn weten den oor
log geheel op hun manier te voeren.
Zeer groote verdiensten hebben
ook de Bosnische grensjagers ver
worven. een reeds in tijd van vrede
gevormd keurkorps, waarvan de
manschappen het in vermetelen pa-
trourllestrijd, in sluipen'en klauteren
tegen iederen .Vlontenegrijn kuiftien
opnemen. Aan hen is grootendeels het
succes van hel tegenwoordig offen
sief bij Altowatsj en Bilek ia dan
ken
EEN GESLAAGDE LIST.
De „Daily News" geeft eene be
schrijving van de wijze waarop een
jong soldaat, Sam Wolfe van Glas
gow, bij Loos dertig Duitschers heeft
gevangen genomen. Ziehier zijn ver
haal: „Het dorp Loos lag vol doode
Duitschers en achter ieder venster
stond een scherpschutter. Mijn eerste
plicht en zorg was, een plaats te vin
den, van waar ik signalen kon geven
en ik zag een huisje, dat er juist 5500
uitzag als een villaatje in Engeland.
Ik ging d© voordeur in en stond-plot-
selmg tegenover een paar Duitschers,
die ik-onmiddellijk neerschoot. Toen
liep ik naar de trap en zag bovenaan
nog een Duitscher staan, op wien ik
dadelijk schoot. Ik zag hem dood de
trap afroil'en. Ik ging nu een venster
opzoeken vanwaar ik mijne signalen-
zou kunnen geven en een deur, die
op de gang uitkwam ziende, duwde ik
die open. Grooter verrassing heb ik
nooit in mijn leven gehad. De kamer
was vol Duitsdhers, die allen gewa
pend waren. Ik bleef kalm cn riep
hun toe, dat zij zich'moesten overge
ven. Ik versta en spreek een beetje
Duitsch en waarschuwde hen in die
taal, dat het huis omsingeld was. De
ze list gelukte.
Zij lieten hunne geweren cn uitrus
ting vallen en liepen in eene rij het
huis uit. Het waren dertig man. Toen
zij op eenigen afstand waren geko
men, zagen zij dat zij beetgenomen
waren, maar er was een compagnie
soldaten niet ver daar van daan, ik
dreef hen er heen an zij wtrden ge
vangen genomen".
Tor Ze©.
DE DUIKBOOTENOORLOG.
Het Berl. Tageblatt ontleen; aan
berichten uit Oran in blad n te Lyon,
dat het Engclsche stoomschip M01*-
;iau aldaar 24 doodeai en 70 gewon
den van zijn bemanning heeft ont
scheept. De Mortiau trachtte een
Duitsch© duikboot tfi rammen en
werd 'toen door de duikboot bescho
ten. De duikboot verwijderde zich
toen twee andere stoomschepen he
Engelsche schip te hulp kwamen.
Ben F r a n s c h communiqué deelt
mede:
Het Italiaansche stoomschip „Bos
nia" is getorpedeerd. 38 zee.ieden en
7 passagiers werden o© Soeda aan
gebracht. Een aantal passagiers
kwam om het leven.
EEN PROTEST.
De Italiaansche legatie te '6-Gra-
venhage heeft, in opdracht liarer Re-
geering, den Minister van Buiten!and-
sche Zaken, in kennis geeteld met liet
volgende telegram van baron Sonnl-
no, Minister van Buitenlandsche Za
ken van Italië
ROME, 14 November 1915. De Ko
ninklijke Nederlandsche regeering
draagt ongetwijfeld kennis van de
door de pers vernielde bijzonderheden
nopens den aanslag, var. welken de
Italiaansche handelsmarine den 7en
dezer van de zijde dos vijands het
slachtoffer werd. Meer dan eens reeds
waren Italiaansche koopvaardijsche
pen vernietigd onder omstandigheden,
waardoor het verwoed optreden van
een te brute kracht tegen de goede
ren van vreedzame personen onver
klaarbaar werd. Reeds waren onge
wapende en onschuldige zeelieden en
passagiers de slachtoffers van derge
lijke aanslagen geworden. Doch in-
tusschen had in geen enkel geval de
wreedheid zulk een hoogtepunt be
reikt als in het geval van de vernie
tiging van de .Ancona". Dit passa
giersschip, dat op weg was naar New-
York, stoomde naar het Westen, tus
schen Sardinië en de kust van Tu
nis, met passagiers en goederen be
stemd voor Amerika aan boord. Er
bevond zich geen enkel wapen aan
hoord. Elke inogelljl^heid was dus
volstrekt buitengesloten, dat de „An
cona" contrabande of personen, die
in militairen dienst waren voor de
oorlogvoerende stalen., vervoerde.
Geen enkele der omstandigheden die
in andere gevallen werden aange
voerd ter rechtvaardiging op ©eniger
lei wijze van de daden, die door de
bedrijvers dier daden waren aange
merkt sla oorlogsnoodzakelijkheden
of al3 vergeldingsmaatregelen, deden
in het geval met de „Ancona" voor.
Er zijn beginselen welke door geen
enkelen staat behoorden te worden
miskend en waarop geen enkel indi
vidu ongestraft inbreuk zou kunnen
maken. Tot die grondbeginselen van
menschelijkheid en recht behoort de
eerbiediging van het leven van hen,
die op geen enkele wijze aan den oor
log deelnemen. Uit dezen regel vloeit
voor de oorlogvoerenden de nauwge
zette verplichting voort om al het mo
gelijke te doen en onder elke omstan
digheid ten einde het leven dier per
sonen te eparen.
Zonder cenig© voorafgaande waai^
schuwing, zonder het afgeven van1
een los schot, zonder eenige der for
maliteiten te vervullen, die gebruik©-1
lijk zijn bij hel scheepsonderzoek, be-
Kon de onderzeeboot welke door da
\neona" onder bovenvermelde om-
slandigheden werd ontmoet, op liet
«chip dat zioh niet verdedigen kon,
kanonschoten, te lossen, terwijl zij
zonder ophouden voortging met het
treffen van dc toestellen voor draad-
iooze telegrafie, dc zijden van '1 schip
en het schip zelf, toen dit reeds ge
stopt. had en zelfs de sloepen, waar
in de passagiers, verschrikt door het
dreigende gevaar, een schuilplaats
trachtten ie vinden. Verscheiden pas
sagiers werden gewond of gedood
door deze kanonschoten cn enkele
overlevenden, die zwemmende den
onderzeeër genaderd waren, werden
door de bemanning onder spotternij
leruggostooten. Op deze wijze ver
drommen meer dan. 200 personen, on
der wie Vrouwen cn kinderen.
De koninklijke Regeering acht liet
haar plicht deze omstandigheden op
ernstige wijze ter kennis te brengen
van alle onzijdige 6talen. Hunne ge
voelens van gerechtigheid en van
menschlievendheid zullen zonder
twijfel het gedrag van een vijand, die
zoo openlijk m strijd handelt met de
beginselen van hel volkenrecht en
met elk gevoel van beschaving be-
oordeelen op de wijze als het verdient.
Uit Engeland.
IN HET LAGERHUIS.
Reuter seint uit Londen:
Eerste minister Asquilh zei do in
antwoord op oen vraag omtrent, de
recruteering: „Ik hoop en vertrouw,
dat het niet noodig zal zijn over to
gaan tot dwangmaatregelen en da:
op het beroep op het vaderlandslie
vend gevoel, gedaan door lord Derby
c-n ziin commissies, het gewéuschte
antwoord zal worden gegeven vooral
door jonge, ongehuwde mannen.
Op de vraag betreffende de actie
van de „Barber Shipping Company"
en hé, vervoer van Duitsch© goederen
van Botterdam naar Amerika en van
daar naar Groot-Briltannic, verklaar
de d.e parlementaire ondersecretaris
Cecil: „Van de „Barber Company"
heb ik bericht ontvangen, dat so deb
het begin van den oorlog slechts
twee' voor baarbestemde stoomsche
pen uit Rotterdam zijn aangekomen
en geen enkel sedert 1 Maart. Met de
genoemde schepen werd echter niets
ingevoerd en dus kon er ook niets te
ruggebraclit worden".
IN 'T HOOGERHUIS.
Admiraal Fisher zeido naar aanlei
ding van eenige opmerkingen, die
Churchill Maandag, oen hij sprak
over de aansprakelijkheid voor de
vlootoperatie3 in de Dardanellen.
over hem had gemaakt: „Ik lieb mijn
vaderland Cl- jaren gediend en laai
de beoordeeling van mijn daden over
aan mijn landgenooten. Ik zal wel
wachten. Ik acht het ongepast een
persoonlijke verklaring af te leggen,
terwijl mijn. vaderland in een groo-
ten oorlog gewikkeld is".
(Churchill had gezegd: „Tk heb
van den eersten Zee lord nóch de dui
delijke leiding vóór, nóch den kraclv
tigen steun na deze gebeurtenissen
ontvangen, waarop ik recht had. In
dien lord Fisher in den war council
het- plan had afgekeurd, dan waren
de operaties nooit begonnen").
LORD KITCHENER.
Ui', Athene wordt door Reuter ge
seind:
Kitchener is to Mudros aangeko
men. Elliot, Engelscl) gezant te Athe
ne, is daarheen vertrokken om hem
Je ontmoeten.
DE GLOBE.
De leiders van <le Globe hebben
volgens de Daily Mail thans, ein
delijk, onvoorwaardelijk liet bericht
van het Persbureau omtrent Kitche
ner als juist aanvaard on de regee
ring zal nu order geven het beslag
op het blad op te heffen en de ver
schijning weder toestaan.
MUNITIE-NIJVERHEID.
Reuter seint uit Londen: Een ver
slaggever di© het relaas doet van
een tocht in d© munïtianijverheids-
districten in het noorden van Enge
land ©n in Schotland zegt, dat naast
do groote nationale fabrieken, die in
hel. algemeen zeer uitgebreid ziju. en
uitsluitend bestemd voor de vervaar
diging van een bepaald soort van pro
jectielen, tal van ondernemingen in
het machinebedrijf op verschillend©
wijze hulp verleenen.
Locomotief-, naaimachinefabrie-
ken. ketelmakerijen zijn van nieuwe
werktuigen voorzien en werken
thans dag en nacht aan regeerings-
bestellingen.
Een granatenfabriek in het noord
oosten van Engeland gebruikt elke
week reeds meer dan 1000 ton staal
voor de projectielenvorvaardiging en
weldra zullen daar 2000 ton noodig
zijn. De journalist komt tot de con
clusie, dat het vraagstuk van de voor
ziening in de behoef!© aan munitie
vrijwel is opgelost Het zal volkomen
zijn opgelost als alle nieuwe natio
nale fabrieken zijn ingericht en dag
en nacht zullen kunnen doorwerken.
Daarop zullen we niet lang behoeven
te wachten, zegt de schrijver verder,
en Lloyd George zal dan waarlijk
van granaten bij millioenen kunnen
spreken. Geschoolde arbeidskrachten
zijn schaars oh en worden overal van
daan gehaald, maar de opleiding van
ongeschoolde arbeidskrachten maakt
vorderingen.
In ©en fabriek van zware granaten
bestaat de meerderheid der arbeiders
pit jongelieden, van de universiteit
van Glasgow, die tijdelijk (hun stu
diën af bralt en om dezen zwaren ar
beid op zich te nemen. Ook werken
er duizenden vrouwen aan de draai
banken, die nooit te voren als arbeid
ster dienst deden. De fabrieksleidero
zijn vol geestdrift over haar ijver cn
geschiktheid.
De Balkan-Staten.
DE GRIEKS CHE MINISTER VAN
MARINE TE NAPELS.
De bladen te Londen bevallen een
telegram uit Rome. meldende, dat de
Grieksohe minister van marine te
Napels aankwam en zich naar Rome
begaf.
Allerlei.
PERZTë EN DE ENTENTE.
Reuter eeint uit Petersburg dat
een telegram uit Teheran bericht:
„D© Sjah ontving de Engelsche en
Russische gezanten en verklaarde
hun, dat hij een vriend van Engeland
en Rusland was.
De Duitschers, zoo zoide hij. had
den al het mogelijke gedaan om Per-
ziè in een oorlog met Rusland te ver
wikkelen.
De Duitschc, Oostonrijksche en
Turksehe gezanten zijn uit Teheran
vertrokken.
Twee Biissisch-gezinde prinsen zijn
opgenomen in het kabinet."
EEN VRÓUW MET TWEE MAN
NEN.
Een eenigszins ingewikkelde Enoch
Arden geschiedenis wordt aan de
Tagliche Rundschau ui- een plaatsje
in de nabijheid van Potsdam gemeld.
Een vrouw daar, zag plotseling haar
man voor zich staan, die meer dan
een jaar geleden reeds als gesneu
veld gerapjKirteerd was. De vrouw
was intusschen 11a afloop van het
rouwjaar met den broeder van haren
man getrouwd. De doodgewaande
was door dezen onverwachten too-
s-and zier verrast. Hij had aan de«J
verrassing echter zelf schuld, daar
hij nooit een poging gedaan had om
xets van zich te laten hooren.
De vrouw met de beide mannen
staat nu voor een moeilijke keus, te
moeilijker nog, omdat ha- breeders
zijn. Men weel nog niet, wat er nu
gebéuren zal cn ol de nieuwe echtge
noot geneigd zal zijn zich terug te
trekken. Naur men beweert heel', hij
daarin geen lust. E11 de heele buurt
wacht nu in spanning af wai er ge
beuren zai.
IN GEZOND EN M ETiKR E KLINGEN
A 30 Cts. per regel.
F ormamint-Tabletten
vernietigen do bacteriën ln
Sd en keel en beschermen
tegen Sesmetting.
Binnenland
TWEEDE KAMER.
Te laat °ni 'n ons vorig nummer
opgenomen te kunnen worden, sein-
ue men ons uit Den Haag:
In de Tweede Kamer werd de Indi
sche hegroo.ing behandeld. De heer
Bogaardt bracht hulde aan den uf-
'trédenden Gouverneur-Generaal en
uitte de beste verwachtingen van den
nieuwen titularis, die zelf niet door
eigen, aanschouwing voldoende met
Indië heliend is, vooral een krach ige
vloot en leger behoeft en-naast wien
hij de aanstelling van een luiionant
Gouverneur-Generaal zeer gewenscht
achtte. Omtrent richting en beleid
in Netl-Indië keurde hij den ethi-
svhen koers af en beval een evolu ion_
naïre politiek als meer democratisch
aan.
HU wees op do fouten van bet
systeem van de gelijkstelling van in
vloed van Europeanen en Inlanders
bij de samensteling van publieke li
chamen en op de toepassing der de-
centralisaliewet van 1904, door ver
betering, van gemeenteraden en
deugdelijker inrichting van geweste
lijke raden, die meer zelfstandigheid,
meer zelfbestuur, moeten verkrijgen,
met beschikking over eigen middelen.
ln verband daarmee drong hij op
beperking van hie'. getal gewesten
aan en op meer autonome organi
satie der gewestelijke besturen.
Voorts drong spr. aan op wijziging
van art. 123 van bet regeariaigsregle-
ment inzake toela.ing van godsdien
stige propaganda.
De heer Van Bylandt erkende dank
baar het vele goede dat in latere ja
ren voor ontwikkeling is gedaan.
„Vooruitgang, moer. geleidelijk gaan"
zeitle spr. Een der middelen daartoe
is de zending en hij drong er op aan
dat de nieuwe Gouverneur-Generaal
daarbij mocht blijven voortgaan in
de tegenwoordig© richting. I-Iij uitte
zijn/ waardeering voor meer deelne
ming van inlanders aan de verdedi
ging der Koloniën. Er moet meer
door hen gedaan worden, om onze
Koloniën .e behouden. Allen, niet
het Rijk alleen, hebben daarbij be
lang.
Jhr. Do Muralt Iroirourde t© mime
besnoeiing op de uitgaven, vooral
voor irrigatie en drong er op aan,
cLie uitgaven nog op 5 1/2 millioen te
bremgen. De laatste opdrijving dar
ui agaven met 7 1/2 millioen voor ci
viele departementen vooral voor per
soneel. „Het is nu geen tijd", zeide
spr., „voor uitbreiding van personeel
en salarisverhoogingen", besparing
op irrigatie en afwateringswerken
achtte hij echter zeer verkeerd. Hu
eindigde mo: eenige wenken over het
stelsel van uitzending van goederen
voor den dienst in Indië.
Hij besprak ook de wensohelijfcheid
van moer istudiebeurzen voor de op
leiding, hier te lande, van opzichtera
voor de Burgerl. Oponb. Werken in
Indië, hij zwaaide lof toe aan de wijze
waarop de pest in de Koloniën werd
bestreden cn beval aan om meer
quarantaine-stations in te richten.
Nog een vierde spreker was giste
ren aan het woord, de heer Knobel,
die ook zijnerzijds aanbeval om met
meer kracht en voortvarendheid te
zorgen voor de middelen van defen
sie der Koloniën. Hij drong er verder
op aan om alles te vermijden dat
rassenhaat of godsdienstig© antithese
kon verscherpen. En verder zotte hij
do noodzakelijkheid uiteen van meer
behartiging, liefst door een speciaal
bureau in Indië, van de koloniaal-in
ternationale belangen. Hij oordeelde
dat dc nieuw optredende Gouver
neur-Generaal daarvoor the right
man in the right place is en
hoopte dat deze ook voor Indië de
politiek van de „open deur" zou blij
ven volgen, met toelating ook van.
vreemd kapitaal.
De spreker vroeg den Min. van Kol.
of 't telegrafisch verkeer der Regee
ring met het bestuur in Indië gere
geld voortging en geen last onder
vond en hij bepleitte ten slotte, in 't
belang eener betere statistiek, vooral
op handelsgebied. de oprichting ft»
Indië van een centraal statistisch bu
reau.
liet debat is daarna tot heden ver
daagd hoewel t pas 3 uur was.
De oorzaak lag 111 onvoltalhgiieid
der Kamer, die bij eon stemming over
de regeling dc-r werkzaamheden bleek.
Na de gebruikelijke pauz© todi
«telde d> Voorzitter voor om ook
Maandag e.k. (te 1.30 uur) te verga
deren en dan de interpellatie-San nes,
over do duurte der Jevensbéhoeilen
en vooral van de melk to behan
delen.
De heer Kooien was daartegen, om
dat vele leden reeds voor particuliere
zaken over dien dag hadden beschutte
Hij wilde dus eerst Dinsdag e.k. dc
interpellatie aan de orde doen stel
len. D© Voorzitter ©venwel handhaaf
de zijn voorste! omdat 't kort dag en
er nog zooveel te doen is. En hij
bracht zijn voorstel in omvraag.
Toen bleken slechts 49 leden aan
wezig te zijn (30 die voor en 19 die
tegen stemden) en de vergadering
werd, wegens onvoltalligheid, lot 3
urn geschorst.
Maar ook toen was het quotum
(51 leden) er niet. Bij een nieuwe
stemming verklaarden zich 34 leien
voor en 16 tegen de Maandag-zitting.
Een wettig besluit kon niet worden
genomen en de vergadering ging tot
heden te 11 uur uileen.
Stoomvaar iberichtïn
STOOMV. MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
Het stoomschip Bawean (uitreis)
arriveerde 15 November te Catania.
Het stoomschip Ivangean (thuis
reis) vertrok 15 November van Port-
Said.
Het stoomschip Koningin der Ne
derlanden (uitreis) is 15 November-
Gibraltar gepasseerd.
Het stoomschip Prins der Neder
landen (thuisreis) is 15 November Do
ver gepasseerd.
Het ste Roepat arriveerde 15 Nov.
van Java te Amsterdam.
Het st. Boeroe (uitreis) arriv. It
Nov. te Singapore.
Het st. Oranje (uitreis) arriv. 14
Nov. te Singapore.
Het sL Vondel (uitreis) is 14 Nov.
Perim gepass.
1-Iet st. Boeton (thuisreis) arriv. 15
Nov. te Cochin.
KON. NED. STB. MIJ.
Het st Euterpe vertrok 12 Nov. van
Caithagena naar Amsterdam.
Piute vertrok 13 Nov. van Messina
naar Ams erdaru.
Het st. Sirius vertrok 12 Nov. van
Amsterdam naar La Plata.
/Het st. Tellus vertrok 12 Nov. van
Amsterdam naar Catania.
Themis vertrok 12 Nov. van 'Bor
deaux naar Swansea.
Calypso arriveerde 11 Nov. van
Genua te Zanle.
Venus vertrok 11 Nov. van Gibral
tar naar Amsterdam.
Oberon arriveerde 13 Nov. van Gi
braltar te Valencia.
Het st. Lodewijk van Nassau ver
trek 13 Nov. van Malta naar Am
sterdam.
Het st. Neptunus, van Cadix naar
Amsterdam, passeerde 11 November
Sagres,
Triton arriveerde 14 Nov. van Am
sterdam te Valencia.
t Het st. Adonis vertrok 15 Nov. van
Amsterdam naar Lissabon.
Het sL Juno arriveerde 15 Nov. v.
de Middell. Zee. te Amsterdam.
Het st Vesta arriveerde 15 Nov. v.
de Middell. Zee te Amsterdam.
Het st, Zeus arriveerde 15 Nov. v.
de Middell. Zee te Amsterdam.
Apollo ver/rok 13 Nov. van Valen
cia naar Rotterdam.
Atlas, van New-York naar Barce
lona, is 14 Nov. Sagres gepass.
Castor vertrok 12 Nov. van Swan
sea naar Valencia.
Hector arriveerde 13 Nov. van Am
sterdam 1© Penar.h.
Vulcanus ver-rok 12 Nov. van
Swansea naar Livomo.
J-Iet st Iris arriveerde 15 Nov. van
Valencia te Amsterdam.
ROTTF/RDAMSCT-IE LLOYD.
Samurinda arriveerde 9 Nov. van
Caleia Coloso te Amtofagasta.
Het sL Sindoro vertrok 14 Nov.,
v. Rottendam naar Batavia.
Het ste Djember (thuisreis) vertrok
14 Nov. van Port-Said.
Het ste Palembang (uitreis) vertrok
14 Nov. naar Port Said.
Het st. Rindjani (uitreis) vertrok
14 Nov. van Napels.
Het st. Tambora (thuisreis) vertrok
13 Nov. van Napels.
Het st. Texel (thuisreis) passeerde
15 Nov. Gibraltar.
KON. IIOLL. LLOYD.
Het st. Zaanland (uitreis) passeer
de 12 Nov. Dover.
Het ste Frisia (thuisreis) vertrok 13
Nov. van Montevideo.
Het st. Kenncmerland (thuisreis)
is 11 Nov. Tcneriffe gepass.
Hot sl. Tubantla (uitreis) Vertrok
14 Nov. van Pernambuco.
KON. WEST-LND. MAILDIENST.
Het st. Prins Willem V arriveerde
15 Nov. van Suriname te Amsterdam.
Het ste Nicker -• (uitreis) vertrok 14
Nov. van Madera.
Het st. Jan van Nassau vertrok 11
Nov. van New-York n. Rotterdam.
STOOOMVAAUT-tMIJ. OCEAAN.
Het ste Patroclus, van Amsterdam
naar Java, arriveerde 11 Nov. to
Pad an g.
Ilet ste Eumaeus, van Batavia naar
Liverpool, passeerde 11 Nov. Gibral
tar.
Het st. Sarpcdon, vertrok 9 Nov.
van Batavia naar Amsterdam.
Het stoomschip Memnon, van Li
verpool naar Java, passeerde 12 No
vember Perim.
HOLLAND-AMERIKA LIJN.
Het stoomschip Noorderdljk, van
Rotterdam naar Philadelphia, pas
seerde 15 Nov. Scilly.
Het stoomschip Soestdijk, van Rot
terdam naar Balnmore, passeerde 15
Nov. Bevezier.
