H ii HEMS Disslid
derde: blad
Vrijdai 3 December 1915
Stadsnieuws
Het Tooneel
„De Zwevende Maagd", klucht
van Franz Arnold en Ernst
Bach, door het Rotter-
damsch Tooneelgezetechap.
De Zwevende Maagd is 'n zusje van
De Spaansche Vlieg ze hebben den
zelfden geestelijken vader en vertoo-
nen oen eterken familietrek, waarvan
misschien het merkwaardigste is, dat
in „De Spaansche Vlieg" geen Spaan
sche vlieg en in „De Zwevende Maagd"
goen zwevende maagd voorkomt. Ton
minste, zij vertonnen zich niet op het
tooneel, maar do handeling draait om
die twee afwezige circus-wonderen.
We zagen weer, evenals in de Spaan
sche Vlieg, Mevrouw Van Eysdon als
vertoornde echtgenoote van een licht
zinnig man, over het tooneel etappen,
en Henri Poolman met Hunsche zich
bij afwisseling bijzonder behaaglijk
en lang niet op hun gemak voelen.
De aardige figuur van den naleven
oudheidsmaniak .waar Van der Lugt
Melsert zoo'n goed type van maakte,
misten we in dit nieuwste product;
do quasi bravo schoonzoon, die er
voor in de plaats was gekomen, ver
toonde weinig relief, al deed Van
Hees er zijn best» op.
Het geheel is een grove klucht naar
het bekende recept: Ietwat losbollige
oude heer en, die een uitstapje mar
ken, waarover hun respectieve echt-
genooten weinig gesticht zijn en
waarbij allerlei vergissingen het
kluchtige aandikken, 't Heeft niet
veel om het lijf, maar de nienschen
willen graag wel eens lachen 't is
ook goed om in de Sint Nicolaas-slem-
ming te komen. Uit do goed-beoetto
zaal klonk telkens onbedaarlijk go-
lach opalle spelenden droegen er
hun aandeel van weg Henri Pool
man als do oolijke, oude wijnkooper,
mevrouw Van Eysden als zijn vrouw;
Hunsche als de pantoffelheld, die
waarlijk niet te benijden is niet eon
vrouw als Thérèse mevrouw Pool
man weet zoo n familielid van Socra
tes' eega stevig op tooneelvoeten te
zeiten.
Minny van Ollefen en Van Hees
waren tezamen een aardig jong paar
tje Henri Engelen vertoonde een
pracht van oe*n negen-bokeer met
lingelsch accent.
Het samenspel liep vlot en leven
dig, juist zooals een dergelijke klucht
't vraagt. Alles uitstekend in orde
tochal te veel Zwevende Maag
den en Spaansche Vliegen moest men
ons niet voorzetten!
ANNA VAN GOGHKAULBACH.
Rubriek voor Vragen
Geuboaneerden iicbb«n het voorrecht,
fragea op veraehitteud gebied, rail» voet
beantwoording vatbaar, in te zenden bij de
Redactie van Haarlem'» Dagblad, Qroote
Houtstraat 53.
Allo antwoorden worden geheel koitelooa
jegoven en *oo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van don iniender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. Hoo zijn naam en adres
van den uitgever van het tijdschrift
„Kemnemerland"?
ANTWOORD. Dit blad wordt
uitgegeven bij de firma D. S. Slot
boom te Beverwijk.
VRAAG. Wie zijn bestuursleden
van de vereeniging Onze Tuin?
ANTWOORD. Het dagelijksoh ba
stuur bestaat uit: Ds. VV. W. Meijnen
te Dordrecht, voorz., A. Bra kol, le
penningmeester, Mej. L. M. de Waal
Malefijt, 2e peumingrneesteresse, Mr.
J. Bolt, to Groningen, B. J. Bolwerk
te Loenen (op de Vel uwe), Mr. A.
Bruch, Mevr. BruiumelkampEssor,
Den Haag, Mevr. Havelaar—van Beek
Calkoen, Utrecht, Rlej. C. F. van Ilen-
zel, to de Bill (station), J. N. van
Munster, Arnhem, le secretaris. Dr.
It. J. W. Rudolph to Leiden, J. Scha
kel te Doetichem.
l/ii de Omstreken
Schoten.
GEMEENTERAAD.
Donderdagavond hoeft de Schoten-
sche Gemeenteraad de vervolg-verga-
dering gehouden van de bijeenkomst,
die Dinsdagavond niet beëindigd
werd.
Aan de orde was thans de behan
deling van de begrootingen van het
Gemeentegasbedrijf, het (Burgerlijk
Armbestuur en de Gemeente
Nadat de VOORZITTER do verga
dering heeft geopend, gaat de Raad
tot behandeling der begrooting van
het gasbedrijf over.
Het hoofdstuk Uitgaven wordt goed
gekeurd tot een bedrug van
J 150886.50.
De heer I100Y bespreekt bij punt 1
der ontvangsten den gasprijs. Do
vorige vergadering ie dit punt al toe
gelicht. Toch weiiecht hij nog iets op
te merken. Spr. vestigt de aandacht
op de mogelijkheid, dat ook na den
oorlog de kolenprijzen dezelfde zul
len blijven. De toestand van thans
kan een precedent scheppen. Op het
oogenblik is men echter nog niet toe
aan gasprijsverhooging. Dan zou dit
wei het geval zijn wanneer de prijs
na den oorlog even hoog bleef.
De VOORZITTER zegt. dat naar
het oordeel van B. en W. do gas-
prijs verhooging noodzakelijk was.
Daar het College er echter van over
tuigd was, dat een. voorstel in dien
geest toch zou worden verworpen, is
men niet tot indienen van een voor-
etel tot gasprij^verhoogicg overge
gaan.
Na nog eenige discussie wordt het
punt in kweetie goedgekeurd. De
uitgaven worden even later goedge
keurd en de Begrooting in haar ge
heel vastgesteld.
Bij de begrooting van het Burger
lijk Armbestuur heeft,, pieijianij eenige
aanmerking.
Er is, zooals men weet, geen mtjmo-
rlé vïn toelichting I>5j 3e begrooting'
gevoegd.
De heer BOXS maakt daar aanmer
king op en geeft zijn stom niet. om
de begrooting in ontvangst en uitga
ven vast te stellen tot een bedrag van
f 12132.86. Hierover wordt nu verder
niet gediscussieerd.
De publieke tribune ie langzaam
aan gevuld. Zoo dadelijk zullen de
heeren aan do Gem een tebegroo ting
beginnen. Alle leden zitten mei sta
pels paperassen, voor zich. Een der
beide jongiste leden heeft een dik
cahier volgeschreven en de ander
hoeft do vorige vergadering reeds
aangekondigd, dat hij het een en an
der te vertellen heeft
Men begint aan de Gemeentè-be-
grooting.
Na voorstel van den heer VF.R-
KOOY, om op den begrootingspost het
salaris van den secretaris niet te
verhoogen tot f2400, maar vast te
stellen op 1800, merkt de webhouder
VERTON op, dat het zijn meaning
is dat den tweeden persoon in de ge
meente eon salaris van SM00 toe
komt
De lieer VERKOOY handhaaft zijn
voorstel.
De heer PRUSCHEN stelt voor, den
salaris-post op 2200 vast te stellen.
De heer HOOY meent, dat men
in deze benarde tijdsomstandigheden
niet tot salarisverhooging kan be
sluiten.
Het voorstel-Verkooy wordt aange
nomen met 85 6temmen. Het sala
ris van den secretarie blijft dus op
de Begrooting op 1800 vastgesteld
maar zooals men weet, moeten God.
Staten, die verhooging van het sala
ris wenschelijk vonden, het bedrag
van het salaris nog vaststellen.
Bij den postsalaris gemeente-ont
vanger, merkt de heer BIEtS op. dat
dit salaris naar 't oordeel der Com
missie te laag ie. De Commissie stelt
dan ook voor, tot verhooging over te
gaan.
De VOORZITTER zegt, dat 't wei
moeilijk is, al» de Commissie geen
bedrag noemt.
l>e heer BIES merk! op, dat te ge
legener tijd tot verhooging kan wor
den overgegaan.
De Commissie stelt voor, het be
drag van f 1200 voor schrijd- en 'bu
reaubehoeften te verhoogen inet f500.
Aangenomen.
De vergoeding voor het zitting no
men in eon 6teinburoau wordt, na
dat de heer MAGENDANS de ziens
wijze der Commissie heeft besproken,
van 2.50 op 4 gebracht.
Besloten wordt, de vlgos. 135 en
130, regelende jaarwedden en vergoe
ding voor huishuren aan onderwij
zers, aan te houden en te behandelen
bij de voorgestelde ealarisregeling.
De Commissie stelt voor, post 140
(onderhoud en aankoop van boeken
der bibliotheken auii de scholen A.
en B. ad 75) te verhoogen tot 275.
liet nrae-advies van B. en W. be
vat, volgens de Commissie, een critiek
op het onderwijzend personeel, om
dat B. on W. daarin zeggen, dat het
onderwijzend personeel verzuimd
heeft B. en VV. opmerkzaam te ma
ken, dat verbetering van de biblio
theek gewenscht is.
Over deze uitdrukking geven de
commissieleden. MAGENDANS en
PRUSCHEN hun misnoegen te ken
nen.
De VOORZITTER zegt, dat van
aenlge kwalijte-duiding geen spra
ke ie.
De Commissie handhaaft haar voor
stel.
Do heer MAGENDANS vertelt, dat
do bibliotheek aan beide scholen
dringend verbetering erecht
Tusschen de hoeren VERTON en
PRUSCHEN ontstaat een gedachten-
wisseling over de vraag, of het al of
niet wenschelijk geweest was. dat do
Commissie zich met het personeel van
do scholen in verbinding gesteld had.
De heer VERTON meent van wel en
de heeren PRUSCHEN en MAGEN
DANS van niet.
Besloten wordt tot aanneming van
het voorstel.
Bij volgnummer 146: subsidie aan
het Burgerlijk Armbetuur, wordt door
tien heer HOOY voorgesteld,
11149.42 op de gewone begrooting als
uitgaaf te brengen. Dit bedrag wordt
door het Burgerlijk Armbestuur als
extra subsidie gevraagd.
Do Raad neemt dit voorstel aan.
Voor apenbare vermakelijkheden
en vermaken is I 50 op de begrooting
uilgetrokken.
De heer VERKOOY stelt voor. dit
bedrag op den post Onvoorziene Uit
gaven over te brengen.
B. on W. nemen dit voorstel over.
De heer PRUSCHEN stelt voor, hot
bedrag te handhaven.
liet voorstel-iPruschen wordt aan
genomen.
Do heer SCHUURMAN stelt voor
het bedrag voor de subsidie aan do
Vereeniging voor afschaffing van al
coholhoudende dranken ad I 25 te
verhoogen tot f50.
De heer HOOY zou er meer voor
gevoelen, wanneer de drankbestrij
ding moet worden gesteund in Scho
ten, het consultatiebureau te subsi
dieereu.
De heor PRUSCHEN acht den fi-
nancieelen nood der Ned. Ver. tot
Afsch. van AlCöholh. dranken afd
Schoten niet zoo groot, wanneer de
afdeeling niet aan den Raad adres
seert. Ook do heer DE VRIES spreekt
lu denzelftlen geest.
Do heer SCHUURMAN zegt. dat de
Raad er niet op moet wachten, tot
dat de vereeniging zelf moet aan
kloppen. Principieel spreekt do Raad
zich niet uit, slechts gradueel, want
door het besluit tol verlaging van
het «naxiinuia-aaotal vergunningen,
hooft da Raad zidh uitgesproken als
voorstander dor drankbestrijding.
De heer VERKOOY stelt voor, op
nieuw te behandelen volgnummer 81.
Alle gemeente-ambtenaren, die in ge-
meentedieust een rijwiel gebruiken,
krijgen f 20 per jaar vergoeding al
leen voor den gemeente-bode, 31e bij
na al zijn werk per rijwiel moet ver
richten. staat 35 uitgetrokken.
Op voorstel van spreker wordt ook
dit bedrag teruggebracht op ƒ20.
Men gaat thans over tot de voor
gestelde salarisregeling voor de on
derwijzers. waaromtrent wij reeds
het voornaamste mededeelden.
De heer HOOY zegt. dat hij, zoo
lang het niet zeker is ,dpt deze be
grooting zal worden goedgekeurd.
zijn fetem niet kan Boven aan het
voorgestelde.
De heer VERKOOY is het daarmede
niet eens Ilij acht het beter, dut alle
gemeen tenoren iets meer opbrengen,
dan dat een klein gedeelte ambtena
ren te lijden heeft. Beter kon inen
den Hoofdelijken Omslag verlioogen.
Dan worden de allerarmsten niet ge
troffen.
De VOORZITTER meent, dat er
hier een gevaarlijk spel wordt ge
speeld. Ging men tot verhooging van
den Hoofdelijken omslag on van. den
gasprijs over, dan was het iets un
der». Nu wil men putten uit een bron,
die er niet is.
De heer VERTON breekt een lans
voor salarisverhooging. Hij noemt de
tegenwoordige salarissen te klein,
waardoor het wel noodig is, dat deze
een goed eind de hoogte ingaan.
Spreker dringt op aanneming van het
voorstel aan. Toch zogt spreker, dat
het hem dwars zit, dat de heer Ver
kooy zoozeer voor salarisverbetering
voor deze ambtenaren te vinden was,
maar van geen enkele verhooging
van het salaris van den secretaris
weten wilde.
De heer VERKOOY betreurt het,
dat de heer Verton om zijnentwil zoo
heeft moeten ..bulken" (de heer Ver
ton heeft met eenige stemverheffing
gesproken).
(De VOORZITTER protesteert tegen
deze uitdrukking, waarover de men-
schen op de publieke tribune gitten
te lachen).
De heer VERKOOY wil op deze
kwestie niet ingaan. Hij heeft tn vo
rige vergaderingen daarover genoeg
gesproken.
De heer IIOOY zegt, dal hij niet
weet, hoe bij deze verhoogde bedra
gen de inkomsten gevonden zullen
worden. Thans is er een vermoedelijk
tekort op de gemeente-financien van
goed f 40.000. Spreker voorziet, dat
dit het volgende jaar 'n goede f60.000
zal beloopen.
De heer PRUSCHEN Is van gevoe
len. dat het geen twijfel laat, of in
gewone omstandigheden zijn de voor
gestelde verhoogingen noodzakelijk.
Mogen da buitengewone omstandig
heden nu oorzaak zijn, dat de ver-
hcogingen met worden toegestaan
Spreker gelooft van niet. Schoten
is aangewezen op Lager Onderwijs.
Laat dit dan ook zoo goed mogelijk
zijn.
De Raadsleden SCHUURMAN, VER
KOOY, BOEREF. en BIES hebben
een motie ingediend, waarin de wen-
schelijkheid wordt uitgesproken, dat
de gemeente de premie voor het pen
sioenfonds voor onderwijzers voor
haar rekening neemt en dat dienaan
gaande een regeling in werking
treedt zoo spoedig mogelijk, uiterlijk
echter 1 Januari 1922.
De heer HOOY verzet zich tegen
deze rnotie, die zóó maar in de ver
gadering gegooid wordt.
De salarisregeling voor hoofden en
onderwijzers wordt thans aangeno
men met 9 tegen 4 stemmen.
De heer MAGENDANS stelt voor,
de vergoeding voor woninghuur reeds
aan onderwijzers van 23-jarigen leef
tijd uit te koeren.
De heer PRUSCHEN is er tegen.
Hii houdt van geen enkele toelage.
Het Riik vergoedt nu eenmaal, maar
om uitbreiding aan dit ongewenschta
instituut te geven, vindt hij ver
keerd.
Het voorstel-Magendana wordt ver
worpen met 9 tegen 4 stemmen.
De motie-Schuurman c.s. komt in
stemming.
De heer VERTON zegt, dat men
hier weer op het oude terrein komt
een ongewenschte verhouding tus
schen de salarissen de.r gemeente
ambtenaren onderling.
De motie wordt na een kleine wijzi
ging aangenomen.
De regeling wordt dan in haar ge
heel aangenomen.
Thans gaat men over tot de behan
deling der ontvangsten. Hièithij stelt
de Commissie voor, een oommissie te
benoemen, die tot taak zal hebben,
het belastingvraagstuk te beatudee-
ren en vóór 1 Juli 1916 verslag uit te
brengen.
Bij punt 14 Opbrengst van den
Hoofdelijken Omslag, wordt besloten,
dezen te verhoogen met f'10.000.
De heer VERKOOY stelt, als men
aan het einde gekomen is. voor, de
eindbeslissing omtrent de begrooting
aan te houden.
Aldus wordt besloten.
Bij de rondvraag informeert de
heer Schuurman, of B. en W. maat
regelen kunnen nemen, om de Regee-
ringsgroentcn, die op ongeregelde tij
den in de gemeente arriveeren, wal
meer geregeld te laten komen.
De VOORZITTER zegt toe, dat hij
alles zal doen, wat in zijn
vermogen ligt. om, zoolang Haarlem
noz geen Kegeeringsgroeuten beeft,
tijdig Schoten daarvan le voorzien.
Als lid van de Reclame-Commissie
vroeg de heer VERKOOY, of er
misschien reclames waren inge
diend.
,.'n Heel pak. bijna vijfhonderd",
geeft de VOORZITTER ten ant
woord. ..maar daar de controleur on
gesteld is. konden de reclames nog
niet naar de Commissie worden door
gezonden.
De vergadering wordt daarna ge
sloten.
Letteren en Kunst
Ntiuwi uitgaven.
(Sagekomen kinderboeken.)
In ons Zaterdagavond-Feuilleton
over kinderboeken, is ook oen boekjo
met sprookjes van Andersen. De fir
ma W. de Haan, te Utrecht, heeft
in grootschen trant eem uitgave van
doze „sprookjes" ondernomen.
Zij heeft er een fraai on kloek boek
van gemaakt.
Daarbij stonden haar ter zijde
Christine Doorman, die de
kinderverhaaltjes in een goed-g»>
schreven vertaling weergaf en R i o
Cramer, die zeer fijne en feere
kleur-teekeiwngon omwierp. Mevrouw
Cramer's arbeid maakt vooral doze
uitgave tot een bijzonder waarde
volle. Het verheft zich ver boven het
gewone poil van goedeillustraties
van kinderboeken* Elk prentje op.
ziclnzelf ie bewonderen» waard. De
geestige uitbeelding van do sprookjes-
laferecHjea is vaak subliem; eurvër
van lijn cn prachtig van kleurenhar-
monie. Do uitvoering van dit keurig
bewerkte boek is van een voornamo
artisticiteit.
In ,.Q u e r i d o'e Bibliotheek
voor Jongens en Meisjes"
(Amsterdam E in. Querido), ver
schenen een jongens- en een meisjes
boek „De Weesjongen in
don groot on oorlog", een
verhaal van Charles Krienon,
die de lotgevallen van oen weesjon
gen in België vertelt, en„M ©-
vrouw Van Cartendijk o.n
haar Nichtje s", door S u z e la
Chapelle Roobol.
André Vlaanderen te®kende den om
slag en de titelplaat.
(Kalenders
„Onze V 1 o o t" geeft een keuri-
gen kalender voor 1916. De bladen go-
tuigen welk een schat van fraaie zee-
prenten er in de verschillende Ne-
derlandsohe verzamelingen berusten.
Do platen hebben mee-st 'betrekking
op de grootsche krijgstafereelen ter
zoo on zijn wel eens 't bekijken
waard, nu er zoo heel anders gevoch
ten wordt dan in de 17de eeuw.
lL>e diepdruk-etsen zijn fraai ver
zorgd. De uitgave ia van de firma II.
D. T j e e nk Willink Zoon, te
Haarlem.
Een andere bekende jaarlijkeche
gaat is de kalender van Van Ho y-
t e m a voor Ferwerda en Tie-
m a u.
Het zijn wederom twaalf zeer kunst
zinnig bewerkte bladen, die deze ka
lender biedt. Geestig vaak zijn do
diarstudies, o.a. van den „Wekkende
Haan" en het Kouwenpaartje. Fraai
in toon zijn de „Eenden" en de „Riet-
inusch en Veldmuizen".
Behalve de toekeningen-aan-Uen-
kop valt in dezen kalender altijd op
de doorgezette versiering over h et go-
heel e blad, o.a. de mooie sluit-figu-
ren onder aan het blad en de bewer
king van de zijkanten. Tot zelfs de
leego cijferhokjes benut Van lloyte-
na om er nog kleurige, geestig© vo
geldingetjes in te zetten en de vier
hoekruiniten om het kalender-stuk,
om er schetsjes van de maanstanden,
in aun te geven.
Zóó wordt het goheele blad kleur en
lijn. Zou de eenheid van toon niet
nog grooter zijn, wanneer het zwart
van de datumcijfers vervangen werd
door een meer aansluitende kleur?
Die kan toch nog wel zóó contrastee
ren met den ondergrond, dat aan
den eisch van duidelijkheid voldaan
wordt.
Binnenland
HET DIENSTWEIGERAARS
MANIFEST.
De Federatieve Bond van Gemeente
werklieden, het Nationaal Arbeids
secretariaat, de Intern. Anii-Milita-
ristisclie Vereeniging en de Verconi-
gniK „De Dageraad" te Amsterdam
hebben een comité gevormd, dat een
actie zal voeren (ogen de houding:
van de Regeenng tegen de ondertee-
kenaars van het mauifest-Dr. Bahler
c.s.
Hel ligt in liet voornemen, te dezer
zake een congres te houden, vergade
ringen te organiseeren en een adres
ter teekening te leggen.
DE NIEUWE LIJN UITHOORN—
N1EUWERSLUIS.
In 't Algemeen Handelsblad lezen
we:
Het aardig spoortje door de Haar
lemmermeer, dat voor de bewoners
dezer contrije van zoo groot nut is,
en dat ook in dezen mobilisatietijd
van veel gemak is voor onze jongens
op de forten, heeft vandaag weer een
eindje verder gereden langs dorpen,
die zich tof dusver in een „splendid
isolation" bevonden.
Woensdag werd namelijk de lijn
UithoornNieuwersluis in exploitatie
genomen, waardoor de Haai lemmer-
meer met de staatsspoorlijn naar
Utrecht een verbinding heeft gekre
gen. Het centrum van het net door
de Haarlemmermeer, dat als een
spinneweb over de weilanden <sn
groentonvelden uitgespreid ligt, is
nu zeker Uithoorn geworden, van
waar lijnen naar Amsterdam nacu*
Hoofddorp, naar Alphen en nu ook
naar Niouwersiuis loopen.
Woensdagochtend zijn wij over het
nieuwe lijntje enkel spoor met
wüssölpunten gereden, langs fon
kelnieuwe signaal armen en schijven,
langs helder-wilte afsluitboomen en
over .ophaalbruggen, roodigeschill-
derd. Over vete bruggen dreunden hot
locomotief jo en de waggons, want wij
reden tot aan Niouwersiuis door het
echt© waterland, dat er door den
Voortdurenden regen nog natter en
moddiger uitzag, dan gewoonlijk.
Stooten, kanaaltjes, veel zwarte klei,
knotwilgen en verder uitgestrekte
wellanden, ziedaar hot uitzicht,
dat de reizigers hadden.
Maar kwam meu bij een station,
nieuw gebouwd, helder wit afstekend
tegen de donkere regenluchten, dan
was er variatie. Voor Mijdrecht, Wik
nis en Vinkenveen was het Woensdag
immers feest. Van de stations, soms
ook van de kerkje» en langs den weg
woeien vlaggen. Op de wegen stonden
boeren, vrouwen en kinderen to kif
kon naar hot „ijzeren monster", dat
maakte, da!, zij thans in ruim een
uur „in stad" waren. Vroeger was
dat een heel© expeditie: nu stapt men
b.v. om 12.41 te Mijdrecht in den trein
en om 1.30 ai riveert men aan hot
Willemspark-station.
En over liet versclic kiezelgrint, in
ruime mat© over de perrons gestrooid
liepen al heel wat reizigers, die van
do nieuwe spoorlijn gebruik maakten.
Te Wilnis zagen wij e©n klein meisje
tuin de hand van de moeder uit don
trein stappen. Met gejuich werd het
WHuisje door andere kinderen be
groet Haar eerste reis1 In Vinken
veen stapte een boer met ©en hoogen
hood en zijden das vermoedelijk
een wethouder in den trein, om
bij een der naburige gemeenten een
bezoek af te loggen... Overal was er
belangstelling voor den trein en men
kon on de gezichten der instappende
dorpbewoners lezen, dat zij bHJ wa
ren uit hun isolement verlost te zijn.
En de stationa-ohefs "begrepen, dat
men de reizigers op de perrons niet
al te lang.verbaasd moest laten staan
over de nieuwe snoor, want vaak
Koorden wTj: „vlug Instappen merf
schen" en dan klonk schril liet fluitje.
Na een uur bereikten wij Nieu weg
sluis, het eindpunt, waar ln tegen
stelling met de stations, die wij ge
passeerd waren, nog lang niet alles
gereed was. Op hel nieuwe perron
der Staatsspoor werd nog druk ge
werkt ©n getimmerd, op de baan was
men beaig meA rails te verleggen en
zoo nu en dan ondervond d® loop van
den nieuwen boemel trein met 't klei)
ne, nijdig, puff end© locomotiefje wel
wat vertraging door liet snel trein
verkeer der hoog©, groene S. S.-loco
motieven, die in gTOtfte vaart met D-
wagens of restauratie-wagens langs
Nieuwersluls snelden. Dan moest het
looomotiofje immers op een zijspoor
staan te stoomen, en te sissen, wach
tende tot zijn beurt kwam om vóór
het perron te rijden...
TWEEDE KAMER.
De eerste termijn van het algemeen
debat over de
Staatsbogroo'tïng Voolr
1916
is gisteren ten einde gebracht cn
daarom is besloten heden het door de
heeren I>e Meester c-s. aangevraagd
comité generaal te hou/Ion. Er is dus
vandaag geen openbare zifting en
evenmin Maandag, doch wed bestaat
't plan om Dinsdag en Donderdag
ook des avonds te vergaderen.
De gisteren gevoerde discussies be
stonden uit drie groot" redevoeringen
van de heeren Nolens reeds ten
deele vermeld), Van der Voort van
Zijp en Bos en eenige kleinere spee-
dhes, van den heer De Beaufort,
waarvan we den hoofdinhoud reeds
mededeelden, van den heer Kooien,
die 't afkeurde dat de Minister van
financiën geen middelen aanwees om
het tekort te dekken, zoodat de Ka
mer als gedwongen was zijn belas
tingen spoedig te behandelen en meer
belasting te voteeren dan voor de
wezenlijke behoeften noodig is; van
den heer Ketelaar, die nader op de
volle tractt-ments-verhooging voor de
lagere ambtenaren en ook op tijdelij
ke toelagen aan onderwijzers in de
zen bangen tijd aandrong; van den
heer Van der Tempel, die, voor 't
eerst in de Kamer sprekende, da
werk loosheidsverzek erin g behandeld e
en in afwachting van oen definitieve
wettelijk© regeling handhaving be
pleitte van de noodrcgeling, niet
dwang op de niet vrijwillig med©
werkende gemeenten, daar waar kas
sen bestaan; eindelijk van den heer
Bichon. die over de kleuren van onze
vlag sprak (ze moesten oranje, wit
en lichtblauw zijn) over do inrichting
der Staatswet, die belangrijker kon
zijn; over bezuiniging, behalve op la
ge tractementen; hij kwam tegen het
opdragen van de Kamerleden van te
veel commissies op en tegen sommige
lieinoeiingen van de secretarissen
generaal, waarbij hij vooral afkeurde
dat die van Landbouw, commissaris
was vun ondernemingen, o.a. d©
Maatschappij Konfëskade, die veel le
duur een terrein aan do Regeering
verkocht voor hot bureau der statis
tiek. De Minister van Waterstaat
kwam daartegen op en ook de voor
zitter; hot terrein was door Water
staal gekocht en men moest den
Minister, niet den secretarisrreneraal
hier ter verantwoording roepen.
Wat nu de drie groot© speeches be
treft. vermelden wij nog dat de heer
Nolens in 't tweede deel zijner rede
afkeuring uitsprak over do Tela
graaf maar overigens Hulde bracht
aan onze vrije eu onafhankelijke pers.
lu 't algemeen was de spr. tevreden
over de genomen ©economische maat
regelenvooral in 't belang der con
sumenten en do behoeften van ons
eigen land, w aarop dan ook allereerst
en blijvend diende te worden gelet.
Omtrent den w ©'gevonden arbeid
had d© katholieke partij g.on be
zwaar grondwet (mits inclusief art.
192) te behandelen en ook voor zoo
veel noodig, de belastingwetten. Dat
©venwel do gewone legislatieve ar
beid hervat werd maar de volledige
mobilisatie wegens het nog steeds
dreigend gevaar bleef gehandhaafd.,
scheen tegenstrijdig. De spr. kwam
op tegen de veranderde verhouding
van de Rageering tot de Kamer, die
niet voldoend© werd ingelicht eu dio
toch mede verantwoordelijk is. Van
daar dat hij vóór een comité-genera al
was. Overigens scheen d<> Regeenng
nu op eenmaal alles aan de orde to
willen brengen en hij vreesde dat zij
daarbij nog te veel rekende op 't toe
geven der Kamer aan de cischen an
den abnormal en toestand. Dat ging
niet aan. Bij do grondwetsherziening
moest slechts 't algemeen belang we
gen. Tegen 't kiesrecht had hij geen
bedenking, maar hij verlangd© ge
lijktijdige wijziging van art, 192.
Op 't stuk van belastingen vroeg de
Minister vun financiën zi. op een
maal te veel, meer dan noodig is; hij
beperke zich let 't voorshands nood
zakelijke.
En wat de verzekeringswetten aan
gaat opperde hij twijfel aan de tij
dige tot standkoming. Hij eisclite van
den Minister echter te zorgen dat.
met ©r zonder nieuw® regeling, dege
nen die zoolang hebben gewacht, niet
weder zullen worden teleurgesteld
door niet-invoering der wet-Talma of
een andere regeling.
Overigens liet hij aan de Regeering
over de volgorde dor zaken nader aan
te duiden. LH> Regeering houde in elk
geval moed ea blijve haar kracht
wijden aan de handhaving onzer neu
traliteit. Daarbij kon zij op aller
steun rekenen. Spr. s partij zou haar
allerminst moeilijkheden in den weg
loggen.
De heer Van der Voort van Zijp
bracht de Regeering hulde voor wat
zij let handhaving onzer neutraliteit
deed en ook eerbiedigen dank aan on
ze Koningin, wier 2ê-Jnrigo zegenrijke
Regeering hij herdacht. Ook voor de
genomen oeconomisohe maatregelen
was hij de Regeering dankbaar en
hij uitte verontwaardiging over de
aanvallen tegen Min. Ros'.huma in
liet Volk.
Spr. drong er op aan niet op de
lage tractementen te bezuinigen te
genover hen die zoozeer door de cri
sis wor.len, gedrukt.
Wat aangaat hot politiek, bestand
betoogde hij dat het nog nawerkt,
1 maar de rechterzijde fiM er geen be
lang bij; do linkerzijde alléén had het
voordeel, oogstte er alles door wat zo
1 icgeerde. Alleen kwam hij op voor
de handhaving van Talma's invalidi
teitswet en juist met de vervanging
daarvan maakt men zoo'n haast.
Men vraagt ook modewerking van
rechts voor de Grond wetsherziening
eli houdt art 192 als lokmiddel voor;
maar als 't moet kon men nog wach
ten. Waar de linkerzijde de concen
tratie handhaaft, don strijd voor 1917
voorbereidt en geen nieuwe partijfor
matie voorziet, moest ook do rech
terzijde, die deze Regeering had ge
steund, haar voortaan beschouwen
als een Kabinet van de vrijzinnige
concentratie, volgens liet verkiezing»-
program van 1913.
Ten slotte betoogde spr. dat uit
do jongste gebeurtenissen niet was
gebleken dat het socialisme dieper
doordrong, maar wel dat, geenszins
't Christendom, wel echter de Socia
listische Catechismus fiasco heeft ge
maakt.
Zonder thans reeds over de oorza
ken van den oorlog of over de toe
komstige eisclien voor het diploma
tiek beleid te willen oordeelen, sprak
de heer Boe de bewering tegen dat
't kapitalisme aan den strijd der vol
keren schuldig is. Ifiet is met zekere
socialistische maatregelen in de cri
sis gegaan omdat het zoo moest,
niet omdat het beter was.
Hulde brengend aan de reusachtigo
inspanning der Regeering in den cri
sistijd, meende spr. dat men haar
reeds daarom te scherpe kritiek,
waarvoor ook dc gegevens nog ont
breken, moest onUiouden.
Spreker zou nu, in verband met
wat hij zeide owr d© handhaving der
neutraliteit, nog ieta willen zeggen
over de pers. Die pers is hier meer
over de tong gegaan, dan wij over
de tong van de pers ooit gingen. En,
waar spreker nu de rede van don
lieer de Beaufort hooide, zoo fijn en
geestig en Juist, wenscht hij zich
daarbij aan te sluiten. De Regooring
zie de pers breed aan esn be schouwe
haar uitingen nis vrije uitingen in
©en vrij kind. Zij neme lv&t standpunt
in, haar door den heer de Beaufort
aanbevolen.
Is het wel zoo goed geweest, dat
het neut ral iteitsbeeinsel onze i>©rs
bracht tot zoo groot© terughouding
ook op feitelijk gebied? War© men
minder terughoudend gewoest, don
zouden sommig© uitingen minder
hebban getroffen. In Zwitserland
hooft men zich frisschor en meer on
omwonden uitgelaten dan hier. Als
wij wegkruipen nis slakken in ec-n
huisje, dan mag dat wellicht heeteni
stil en sterk, maar het kan op liet
buitenland ook den indruk maken
van- stil en stumperachtig.
Maar ook spr. betreurde dat dc
Regeering de Kamer te zeer had ach
teruitgezet en te veel buiten haar om
lind gedaan, dank zij 't groot ver
trouwen en d© ruim© bevoegdheden,
die haar waren geschonken. Wal da
buitenlantfschc zaken betreft bracht
hij daarbij alle/ hulde aan den Mi
nister, maar overigens had do Regoe-
ring te voel gedaan buiten de Kamer
om; hij noemde d© toepassing dar
levensmiddelen wet, de wolvordering,
den steenkolen-invoer, de tarwepoli-
tiek, de mobilisatie enz. Het Parle
ment was te weinig erkend als waar
borg voor d© volksvrijheid en als aan
gever der politieke richting.
Spr. keurde de voedingscommissies
grootendeels van Kamerleden af; hot
maakte de leden te onvrij. Ovcrigami
waren cr goede oooonomisclro maat
regelen genomen: gom ©en te-inslagen
duurte-toeslapen, loorasverhoogingeni
hot achterweg© blijven van eoji m»
ratorium en 't niet te Keer ingrijpen
in huurovereenkomsten, waardoor hë
horstel van do bouw-lndustrie niet
word belet.
Terecht was niet enkel op de be
langen der consumenten, maar ook
op den invoer van voor ons noodig©
zaken gelet en meer waard© hechtte
spr. aan rechtstreeksche hulp dan
aan uitvoerverboden, met consenten
cn de demoraliseerende gevolgen
daarvan.
Omtrent het werkplan der Regee
ring hoopte spr. dat ln 1917 de Grond
wetsherziening er zou komen. Wat da
belastingen betreft, met alle huid©
aan Minister Trenb meende ook hij
dal hot raadzaam zou lijnden kameel
wat te ontlasten om hom te doen
loopcn. Hij bleef ©en heffing in ©ens
voor de crisis-uitgaven bepleiten cn
wat aangaat de ouderdoms-voorzie-
ning, daarover dient men den strijd
uit te vechten.
Hij hoopte hoe ook de volgorde zij,
op algemeen© samenwerking, opdat
wij na den oorlog, op ons zelf aange
wezen in de verzwakte wereld, door
eigen energie, financieel sterk zouikflï
zijn. in staat tol groot© werken ilea
vredes, b.v. de Zuiderzec-droogleg-
ging en een goed koloniaal beheer.
Zooals gezegd t debat is VOOP
loopig hiermee geëindigd.
ONGELUKKEN.
Te Bergen-op-Zoom is de oud-
schipper P. W. die, niettcavii-: amle
zijn ruim tachtigjarige® leeftijd, nog
dienst deed als opzichter hij een
sluisje, waardoor water uit de Schel
de geleid word naar de suikerfabriek
der firma Wlttouck op 3e Haren,
Donderdagnacht <k>or onbekende oor
zaak in dat aanvoerkanaal verdron
ken.
Te Tilburg is in de fabriek der
firma Aaien dc 14 Jarige draadmaker
Janssen met het lioofd tusschen de
spinmachine geraakt. D© dood trad
onmiddellijk in.
