De Europeesehe Oorlog.
*3rROE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 4 DECEMBER 1915
Weinig lisiws van de vemhillesde oorlogsironten.
Over den val van Monastlr en de andere krijgsbedrijven in Servië.
Dit de coriogslanden en nit Griekenland.
Officieel nieuws.
Aan de etafberichten ontleienen wij
WESTELIJK OORLOGSVELD.
Van (Ben D uitschen staf:
Twoe monitors der geallieerden
liebben zonder uitwwkiing do streek
van W es lende beschoten.
Ten Z. van Lombaertzijdle is een
Fransche post overrompeld en eenigo
gevangenen vielen in Duitsclie lian-
den.
Ten W. van Roye moest een Fran-
?elto tweedekker in het vuur van de
Duitsclie artillerie landen. De inzit
tende twee officieren zijn gevangen
genomen.
OOSTELIJK OORLOGSVELD.
Van den Duitse hen staf:
Dij do legergroep I.insingon hebben
Duitsclie troepen bij Podetserewitae
aan do Styr, ten N. van dien spooi'-
weg Kowel-Sarny, een vo©rudt<fescho<-
ve.ii afdeeJing van de Russen over
rompeld. Do Duitschers namen 06
man gevangen.
Van den Oostenrijkschen
•taf
Jlicr en daar artillerie-gevechten en
schermutselingen.
ZUIDELIJK OORLOGSVELD.
.Van den Oostenrijkschen staf:
Na de wederom totaal mislukte Ita-
liaansche aanvallen der laatste dagen
op het bruggehoofd van Tolmein en
op de Oostenrijkeche liorgetellingen
ten noorden daarvan, is daar Donder,
dag kalnilo ingetreden.
Bij Osiavija werd Donderdagnacht
opnieuw een aanval afgeslagen.
Ook mislukten aanvallen op den
Monte San Michele. Aan de noorde
lijk© helling van dezen berg bij San
Martino werd een Italiaansche afdoe-
ling die achter zandzakken had we
ten naderbij te komen, vernietigd.
Görz werd zeer levendig beschoten
en vooral in de binnenstad werd op
nieuw belangrijke schade aangericht.
D© strijd In Servië.
STAFB EKICHTEN.
Van den Duitischen staf:
In 'iel gebergte ten Z. W. van Ml-
Irowitsa zijn voorspoedige gevechten
met op ziclizelf staande aïdeelingen
van de Serviërs geleverd. Daarbij
zijn Donderdag ruim 1200 Serviërs ge
vangen genomen.
.Van den Oo6tenrijkechen 6taf:
Ten westen en ten zuiden van Novl
Bazar namen Oosteurijkech-Hongaar-
6che afdeelingen, bij welke zich vele
.gowapende Mohammedanen hadden
aangesloten, Donderdag 3600 Serviërs
gevangen.
Bij de gevechten in het grensge
bied tuÊSöhen Mitrowitm en Ipek
•vochten aan Oostenrijksche zijde eon
groot aantal Arnauten (Turksclie
naam voor Albaneezon) mede.
Van den Bulgaarschen 6taf
(van 1 December)
In den toestand Is geen verande-
Ting gekomen.
MONASTIR BEZET.
Reuter seint uit Saloniki
Volgens berichten uit Fiorina zijn
de DuHsohrOostenrijksche legers
Donderdagmiddag te 3 uur Monastir
binnengetrokken. Zij hebben er ech
ter slechLs de Oostenrijksohe vlag ge-
heschen.
De Bulgaarsche strijdmacht, die nog
te Kanali is, zou Vrijdag te Monastir
binnenrukken.
Naar het Duitsche bureau Norden
meldt seinde men op 29 November uit
Monastir aan de „Giornale d'Italia":
.Sedert twee dagen ligt Monastir
te stuiptrekken. AUe overheidspenso-
ncn, benevens de lichtgewonden cn
zieken, zijn vertrokken. De bewolking
is door een paniek aangegrepen.
Op 28 November is, gedurende een
eneeuwstorm, de plundering der win
kels, die reeds een maand gesloten
waren, begonnen. Deze plundering
duurde tot middernacht In den vroe
gen morgen van 29 November is de
Jaatste spoortrein naar Saloniki ver
trokken.
De militaire deskundige van "t
Alg. Handelsblad 6Chrijft
Monastir, of Bitolia, is eeai Servi
sche vesting, dicht aan de Grieksche
grens gelegen. Reeds Donderdag
werd gemeld, dat Bulgaarsche troe
pen, ten zuidoosten van Monastir aan
de Grieksche grens waren verschenen;
het is klaarblijkelijk de 'bedoeling der
Bulgaren geweest de Servische afdoo-
lingen, die nog ten zuiden van de Ba-
boena en ten westen van d'en spoor
weg SalonikiVeles opereerden, van
hun terugtochtsweg af te snijden, om
to voorkomen, dat zij op Grieksch
grondgebied zouden overgaan.
Kolonel Vassitsj, de Servische com
mandant van Monastir, seinde den
len December nog, dat bet garnizoen
do verdediging nog kon volhouden.
IMaatr O'Donoiioe, do correspondent
van de „Daily Chronicle", kon daen
dag aan zijn blad seinen, dat alle
maatregelen voor dc ontruiming der
vesting waren genomen. Het boiicht,
dat versterkingen aanrukten, uit liet
noorden, om de stad te ontzetten, deed
nog het vertrouwen ontstaan, dal Mo
nastir zou kunnen worden behouden.
Maar de hoop daarop was niet groot,
6inds bekend werd. dat de uit het
noorden terugtrekkende Servische
troepen de brug over de Losnani niet
hadden kunnen vernielen, zoodat de
Bulgaarsche vervolging niet kon wor
den opgehouden. L'il hot noorden
kwamen dus. achter de Servisohe af-
deelingen, de Bulgaarsche vervolgens,
die hen dicht op de hielen zaten in
het zuiden hadden de Bulgaren zich
reeds aan den spoorweg van Monastir
naar Saloniki opgiesteld, en die bij
Kanali afgesneden. De kans op ontzet
van de Servische vesting was dus zeer
gering.
DE GEALLIEERDEN IN SALONIKI.
De „Temps" schrijft:
F(o gea IJ beerden zijtn vastbesloten
Saloniki niet los te laten. Zij zullen
de plaats niet aan de Duitschers en
Bulgaren overlaten, die er zich wil
len nestelen. Teneinde te voorkomen,
dat de vijand zich vastzet in deze stel
ling, welke de geheele Middellandsche
Zee beheerscht, zullen zij alle krach
ten inspannen om hem op een af
stand te houden. En daarom moeten
de Fransche en Engjelscho troepen
„de ijzeren poort", die toegang geeft
tot de groote haven van de Ajogeïscho
Ziee, verdedigen. Voorbij' Deinir-Ka-
pac gaat de spoorlijn, den Wardar
volgend, door een lange tunnel en
over twee bruggen. Op dc 150 K.M.,
welke deze défilés scheiden van de
zee. bevinden zich vele kunstwerken,
welke men slechts 'behoeft te vernie
len om den vijand te beletten zoo
snel op te komen zetten, dat de geal
lieerden geen tijd zouden hebben hun
tegenstand te organiseeren. Maar de
wanverhouding in aantal tusschen
de legers, die de 'Serviërs bobben ver
pletterd en de strijdkrachten van de
generaals Sarrail en Menzo zou de
zen spoedig in een gevaarlijken toe
stand brengen. Aangezien de gealli
eerden Saloniki willen bohouden,
moet men ook de middelen daartoe
willen.
Er moet gehandeld worden en wel
allereerst door het leger, dat Salo
niki dekt, te versterken.
De „Temps" eindigt met er op te
wijzen, dat de Engeischen niet kun
nen ontkennen, dat dc weg naar Egyp
te niet het beste verdedigd wordt aan
de oevers van den Nijl, c-n liet is voor
een iéder duidelijk, dat de voornaam
ste hinderpaal voor Duitschlandi op
don weg naar Konstantiuopel Salo
niki is. Zoolang de goal li eerden daar
zitten, zal Duilschland in den Balkan
geou overwinnaar zijn -, terwijl voor
hen de mogelijkheid blijft bestaan den
toestand op het schiereiland ten hun
nen gunste te doen koeren.
Op den grondslag van die overwe
gingen moeten de geallieerden hun
krijgsplan opbouwen, zonder zich,
naar we hopen wederom door dc ge
beurtenissen te "laten verrassen.
DE VLUCIIT DER SERVISCHE
REGEERING.
Uit Sofia wordt aan do „Voss. Ztg."
geseind, dat de Servische overheid
op haar vlucht alles heeft meegono-
meoi wat eonigszins van waarde is,
ook al het gemunt geld, alleen hot
papiergeld tot een waarde van drie
honderd müiioen Servisch© francs,
waarvoor geen dekking door metaal
aanwezig is, is in het land achterge
laten.
Uit Griekenland.
Het Berliner Tageblatt ontleent
aan berichten uit Athene, dat niet. be
trekking tot den buitenlandse hen
toestand volkomen overeenstemming
heerscht tusschen minister Skoeloe-
dis en koning Constanlijn. Skoeloedis
he.eft 1 December een conferentie ge
had met den koning, die een uur ge
duurd heeft, en presideerde daarna
een dringende vergadering van den
ministerraad, llij deelde daarbij de
laatst ontvangen noia's medo van de
gezanten aer geallieerden in Grieken
land. en bracht ook verslag uil va:i
liet gesprokene in de conferenties met
de gezanten der geallieerden.
De ministerraad overwoog uitvoe
rig alle mogelijkheden, dio uit den
toestond kunnen voortkomen.
Aan deze besprekingen werd ook
deelgenomen door den chef van den
generalen stal.
Reuter seint uit Parijs
De „Echo de Paris" schrijft in
band met de uitvluchten van
Grieksche iegeering
'De geallieerden hebben de beper
kingen van den Griekschen handel,
welke zij 19 November toepasten en
die zij enkele dagen later ophieven in
een eenigszins voorbarig vertrouwen,
J weer ingesteld,
Reuter seint uit Rome
De „Giornale d'Italia" zegt naar
aanleiding van de geruchten, dat de
onderhandelingen tusschen Grieken
land en het Viervoudig Verbond mis
lukt zijn „Wij vernemen uit wel
ingelichte bron. dat zich geen eukel
nieuw feit heeft voorgedaan, dat
Griekenland niet geweigerd heeft
te gaan op de cischen van de tweede
nota en dat de besprekingen voort
duren. De pessimistische berichten
omtrent afbreking der onderhande
lingen zijn zonder grond."
Uit Athene seint Reuter
In officieeie kringen is men thans
optimistisch gezind en heeft men hoop
op een oplossing, door welke aan de
eischen der Entente wordt voldaan,
zonder dat de militaire waarde
do Grieksche troepen in Macedonië er
onder lijdt.
De Tageszc-ftung ontleent aan de
Zeil het bericht, dat Griekenland al
zijn reserv e officieren zonder onder
scheid van jaargang oproept Griekk
sclie bladen constatoeron, dat het
Grieksch® leger tegenwoordig
liali. miliioeoi sterk is-
uit
De „Köln. Zeitung" verneemt
Sofia
Van goed onderrichte zijde verneem
ik, dat de Turksch-Grieksche betrek
kingen opnieuw zijn verbeterd. Minis
ter-president Skoeloedis en de groot
vizier wisselden hartelijke telegram
men. Te lionstantinopcl en te Athene
worden tegelijkertijd onderhandelin
gen gevoerd. Zij betreffen de regeling
van economische quaesties en liet
vraagstuk aangaande het eigendoms
recht van de Grieksche en Turkeche
onderdanen in de wederzijdse he lan
den. Het feit, dat de onderhandelingen
goed vorderen, wekt de hoop op vol
ledige politieke overeenstemming.
DE HOUDING VAN ALBANIë.
't Bureau Norden seint uit Berlijn
Een zoo juist te Sofia aangekomen
Albaneosche leider heelt aan dien cor
respondent van de „Voss. Ztg." me
degedeeld, dat de Entente langs de
Albanee&ehe kust, te Santi-Quaranta
en Durazaoo, kleine troep en aldeieliin-
gen heeft geland, die bestemd zijn
de begeleiding van proviand en
mun-tie voor de Serviëis, doch dat
hun opmarech door do vijandige hou
ding der Albaneezen zoo lang is op
gehouden, dat hun opdracht ondoen
lijk is geworden. Mijn zegsman
zoo doelt de correspondent verder
mede zeide, dat men later nog eens
zal vernemen welke groote diensten
de Albaneezen den Bulgaren overal
hebben bewezen, terwijl men nog
meer van heil zal hooren wanneer hun
lijd zul zijn aangebroken.
IN DEN KAUKASUS.
Van den Turkse hen slaf:
Aan dit front beperkten de opera
ties zich tol onbeteekenende patrouil
legevechten, daar de sneeuw op som
mige punten drie meter hoog ligt en
ook hevige stormen woeden.
Verspreid nieuw»
van deoorlogsvelden
DE BENDEOORLOG IN SERVIë.
Aan den „Berliner LokaJanzeiger"
wordt (Ld. 27 November gemeld.
Terwijl do verslagen hoofdmacht
van hot Servische leger niet in staat
is do vervolgers op te houden of hen.
ergens langoren tijd te weerstaan,
begint achter het front een guerilla,
waartegen de commandanten onmid
dellijk krachtige maatregelen getrof
fen hebben. Veel soldaten blijven bij
den terugtocht van het leger in de
streek, waar zij wonen, achter, leg
gen de uniform af en verbergen deze,
waarop zij, schijnbaar als vreedzame
boeren, het naderen van den vijand
afwachten. Zoodra de gedegenheid
gunstig is, vereenigetn zij zich echter
tot groepen en overvallen patrouilles
en vervolgen de zwak gedekte treinen.
In vele plaatsen is het zulken marau.
deurs zelfs gelukt den tegenstand van
de gehoede bevoLking, met inbegrip
van vrouwen en kinderen, te organi
seeren, zoodat de doortrekkende
trein- en kleinere colonnes door be
schieting uit de huizen verliezen le
den. Met het oog op deze feiten wor
den alle mannen in den vveerplichti-
gen leeftijd, die men machtig kan
worden, gevangen genomen eoi ach
ter- het front gezonden. Men heeft
hierbij altijd met verkleed!© Servische
6oI<laiten. te doen, daar, zooals men
weet, iedere eenigermate weerbare
man tusschen vijftien en vijftig jaar
in het leger diende. Deze strenge
maatregel heeft bet verbazingwek
kende lesultaat gehad, dat alleen in
de buurt van Mitrowitsa 3500
weerphehtigen zijn opgepakt. In
enkel dorp waren er 500 verborgen,
die, daar wapens voorhanden waren,
een ernstige bedreiging vormden voor
de veiligheid van den etappenweg,
die daar voorbij ging. Daar het getal
der in de stad en in haar omtrek ge
vangen geregelde soldaten tot 11.000
gestegen is, hebben do Serviërs in
het gebied van Mlitrowitsa a 111 een
15.000 man vea-loren.
Uit Bulgarije.
De Bulgaarsche minister van ar
beid, Petkof, verklaarde aan een ver
tegenwoordiger van het Wolffbu-
reau:
Het Bulgaarsche volk is het er
thans over eens, dat het zijn econo
mische ©n politieke belangen het beste
kan behartigen door de aansluiting
aan de central© mogendheden. Voor
de centrale mogendheden opende zich
nu een groot terrein van economi
sche werkzaamheid!. Buigar ij© heeft
wegen noodig en spoorwegen, het
hoeft behoefte aam vreemd kapitaal
om zijn eoonoiniscli© krachten volle
dig te kunnen ontwikkelen. De go
meenschap der belangen vormt den
besten waarborg voor een goed
vruchtbaar samenwerken van Bulga
rije niet de centrale mogendheden.
De minister-president Radosi&vof
verklaarde don vertegenwoordiger
van Wolff, dat de algemeen© poli
tieke on militaire toestand volkomen
bevredigend was. Terwijl de verbon-
den strijdkrachten do steden en vlak
ten bezet hebben, waren de Serviërs
tot het Montene-grijnsche en Albamee
scho bergland beperkt. Daar was
tiiaus de winter gekomen, dfie de wei
nige wegen onlx-gunhbaar maakt.
Militair© ondernemingen van grooto-
re troepanmassa's waren gedurende
hei ongunstige jaargetijde onmoge
lijk. llol Servische leger had' ten ge
volge daarvan feitelijk afgedaan. Vu»
Griekenland was g«ci verrassing te
vreezen. Griekenland bevond zich
thans midden in een f éllen
verkiezingsstrijd en bewees daarmee
dut het niet bedoelde de. neutraliteit
op tie geven.
Tor Zoo.
DE HANDELSOORLOG.
Lloyds meldt, dat het Engelsche
stoomschip „Longtonhall" (4437 ton
uil Liverpool) gezonken is; een ge
deelte der bemanning is aan land
gebracht.
Uit Engoland.
EEN ORGANISATIE VOOR DIENST-
PLICHT.
De „Times" deelt mede, dat er in
het Lagerhuis een beweging op touw
gezet, om alle leden der verschil
lende partijen, die voor maatregelen
om den oorlog met alle beschikbare
krachten voort te zetten, zijn te or
ganiseeren. Er is hier dus met andere
woorden sprake van Voorstanders
van dienst.plioht. Er zijn nog geen
vaste plannen gemaakt, maar bet is
mogelijk, dat de regoering binnen
enkele weken een georganiseerd li
chaam van opposanten tegenover zich.
zal vinden.
KONING GEORGE.
Koning George van Engeland kon
Dinsdag 1.1. voor het eerst weer in het
park van Buckingham Palace wan
delen, al ging het nog wat moeilijk.
Kort te voren had de koning ge
tracht, zonder hulp t-e loopon, en
daarna gebruik gemaakt van een
paar wandelstokken. Dinsdag lukte 't
al met één wandelstok, en ofschoon
hot rechterbeen nog stijf is, bevindt
de koning zicli toch op den goeden
weg naar algohccle beterschap.
In het Lagerhuis heeft de heer
Joynson-Hicks gevraagd, of liet waar
was, dat een zekere nirs. Savile, een
Duitsche van geboorte, die door den
vorigen minister van Binnenlandsche
Zaken uit een verboden gebied was
verwijderd, nu werkzaam was aan
het ministerie van Oorlog, en, zoo jc,
hoe het mogelijk was, dat een Duit
sche in het departement van Oorlog
was aangesteld.
De heer Tcnnant, de onder-staats
secretaris van Oorlog, antwoordde,
dat nirs. Savile, de vrouw van een
Engelsch geestelijke, werkzaam was
in de financieel© nfdeeling van het
ministerie van Oorlog en dat zij haar
betrekking had gekregen na een
nauwgezet onderzoek, dat geen twij
fel liet aan haar lovale gevoelens.
De lieer Joynson-Hicks achtte het
toch onverstandig, dat de zuster van
een Duitsch officier in openbaren
dienst van het. land was aangesteld.
De „Daily News" voegt hierbij, dat
de moeder van mevrouw Savile eer
nicht is van admiraal Von Tirpitz.
DE ARBEIDERS EN DE DIENST
NEMING.
De Nationale Commissie, die alle
groote arbeidersorganisaties in En-
geland vertegenwoordigt, heeft
naar Reuter seint een oproep aan
de arbeiders uitodvaardigd 'bij het
begin van de laatste week voor vrij
willige dienstneming, waarbij ieder
daarvoor geschikt man wordt aange
spoord voor de zaak der democratie
en vrijheid de wapens op te vatten.
EEN TENTOONSTELLING.
In I.ouden zal in 1916 en volgende
Jaren een internationale markt ge
houden worden, waartoe alle landen,
behalve de rijken, waarmede Enge
land thans in oorlog is, zullen uitge-
noodigd worden in te zenden.
D« correspondent van het Alg. Han
delsblad schrijft o. a.
Het ligt in de bedoeling van hen
die de niarkt organiseeren. om, niet
alleen in de naaste toekomst, doch
voor altijd, Duitsche en Oostenrijk-
sche goederen te weren en daarm/de
de fabrikanten in Groot-Brittannië
en de bevriende landen aan te sporen
te concurreeren met die artikelen,
welke tot, dusverre in de nu met En
geland vijandig zijnde landen wer
den vervaardigd.
REDMOND AAN HET WOORD.
Redmond hield ie Waterford een
rede op een vvervingsvergadering,
waarin hij o.a. zeide: Ierland's va
derlandsliefde cn Ierland's belangen
zijn gemoeid met het succes van het
rijk in dezen oorlog. Men spreekt er
over alsof deze strijd een oorlog van
Engeland alléén is. Maar het is in
de eerste plaats een oorlog van het
rijk, en het rijk is Australië, Canada,
Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, allen
zelfregeerendo naties, waarin do Ie
ren ruimschoots vertegenwoordigd
zijn. Overal gaat liet om de zaak van
recht en vrijheid. Behalve de vele dui
zenden Ieren, die bij het begin van
den oorlog in het leger waren, niet
alleen in de Iersche regimenten,
maar In bijna elk regiment van het
Britsche leger, heeft Ierland een
nieuw leger op de been gebracht en
naar het front gezonden van hon
derdduizend man. Bij het begin van
den oorlog had lord Kitchener tot
spreker gezegd „Kunt ge mij 5Ü00 Ie
ren waarborgen?", „Dat kan ik," ant
woordde ik, waarop Kitchener zeide:
„Bezorg mij er dan 12 000."
Het verheugt mij ten zeerste, dat
het er geen 5000, cn geen 12.000 wa
ren, maar 100.000, die Ierland heeft
gezonden.
Ik ben overtuigd, en dat is ieder
man aan het front, dat voor zoover
betreft het Westfront, wij tenslotte de
overhand zullen verkrijgen- Ik geloof
zeker dat deze oorlog spoediger zal
eind:gen, dan het meerendtel van
het volk denkt.
Uit Frankrijk,
JOFFRE OPPERBEVELHEBBER.
Reuter seint uit Parijs:
Generaal JoÉfre is benoemd tot op
perbevel bobber van alle Fransche le
gers, uitgezonderd de strijdkrachten
welke opcreeren in de koloniën. Deze
maatregel ie genomen, omdat de on
dervinding heeft aangetoond, dat een
heid in de leiding onmisbaar is.
Uit Dultsohlsnd.
DE VOEDINGSQUAESTIE.
't WolfMïureau seint uit Berlijn:
De Rijksdag-commissie heeft, na in
eerste lezing het wetsontwerp op de
belasting van oorlogswinsten be
gd te hebben, de voedingsquaestie
behandeld.
De rapporteur gaf daarbij een
overzicht von den stand van de voor
raden ter beoordeeling van den toe-
itand op de levensmiddelenmarkt,
onder opgave van de noodige cijfers.
Hij concludeerde Wij hebben levens
middelen van alle soort genoeg, om
den nood van ons volk verre te hou
den. Voor dc levensmiddelenquaestie
den beschouwd en voor lief worden
behoeft de oorlog geen dag eerder te
eindigen, dan de veiligheid van het
riik en het belang van het geheole
mik eischen Zekere beuerking in het
gebruik moet ongetwijfeld als onver
mijdelijk gevolg van den oorlog wor-
genomen.
De sociaaldemocratische fractie
heeft in de begrootirigscornmis&i© van
den Rijksdag een serie voorstellen go.
daan om dë voorziening in de behoef
te van levensmiddelen beter te rege
len en in 't bijzonder maatregelen to
nemen voor aardappelen, fruit en
groenten, vleesch, suiker en brand
stoffen.
DB. VON BISSING.
i rechts- en staatswetensehappd
lijk© faculteit der universiteit te Mfln.
ster heeft Freiherr von Bissing, gou
erneur-generaal van België", „we
gens zijn uitstekende verdiensten
voor staatswetenschappen benoemd"
tot Doctor Rerum Politicarum IIone
's Causa,
RENDIER VLEDSCII.
Binnen eenigo dagen zal op de Ber-
IjjnsChe vleoschmarkt rendiervleesch
te koop zijn. De Zweedsohe regeering
heeft n.l. volgens een niedededing
van het „Berl. Tageblatt" den uit
voer van 43 500 geslachte rendieren
toegestaan,
Duitschland en d©
Vereenigde Staten.
Uit New-York wordt aan de „Dai
ly Telegraph" geseind
Scherpe hoofdartikelen ln World
en Tribune verklaren dat zoodra het
Congres samenkomt, de republikein-
sche minderheid zoowel in Senaat
als in het Huis Yan Afgevaardigden
een motie behoort voor te stellen om
den president te verzoeken de diplo
matieke betrekkingen met Duitsch-
land af te breken totdat dq Duitsche
regeering de Lusitania-daad zal
hebben verloochend, haar verontschul
diging zal hebben aangeboden voor
de krenking van de Ariierikaansclio
eer en zal hebben toegestemd de
kwestie der geldelijke schadeloosstel
ling voor de bedreven daden ie on
derwerpen aan het Haagsche hof van
arbitrage. Zoodanige gedragslijn,
zeggen de bladen,, kan wèl, en kan
géén oorlog beteekenen, maar het is
een gedragslijn, die behoort te wor
den gevolgd zonder te letten op de
gevolgen.
Reuier seint uit Washington
Het ministerie van buitenlandsche
zaken deelt officieel mede, dat het de
terugroeping van de Duitsche mili
taire en vloot-altaché's heeft gevraagd
wegen® hun verwerpelijke handelin
gen in militaire en vloot-aa.ngele.gion-
heden.
Uit Oostonrijk-Hongarije
UITBREIDING VAN DEN DIENST
PLICHT.
T Algemeen Handelsblad meldt
In Oostenrijk-Hongarije zullen de
mannen van 59- tot 55-jarigen leeftijd
worden opgeroepen tot het verrichten
van diensten, die met den oorlog in
betrekking staan.
In het desbetreffende wetsontwerp
wordt o.a. bepaald dat zij slechts in
hel binnenland voor hoogstens voor
den tijd van zes weken dienst mogen
doen. Bij herhaalde oproeping moeten
telkens een h twee maanden tusschen
elke nieuwe dienstperiode verloopen.
Onze Lachhoek
HET GEWONE EINDE.
Een vrijgezel ontmoette zijn go-
trouwden vriend.
Je ziet er uit, alsof je niet recht
ln je schik bent, oude jongen, zei
hij. Wat scheelt er aan? Heeft je
kind de mazelen, of tob je over de
belasting
De getrouwde man schudde het
hoofd.
Neen. amice, antwoordde hij
ermoeidqH toon, het is een
huishoudelijke moeilijkheid. Je moet
ten. dat wij onze voordeur willen
laten schilderen. Mijn vrouw wil haar
groen geschilderd hebben en ik don
kerrood. Nu zeggen wij geen woord
tot elkaar. en hij zweeg met een
diepen zucht.
De vrijgezel begon te lachen.
Dat is heel eenvoudig, zei hi j.
Waarom 'besluiten jelui niet tot
een andere kleur
Dat is een goed idéé riep de
getrouwde man met een stralend ge
zicht uit.
Drie dagen later ontmoetten zij el
kaar weer.
Nu. hoe is het afgeloopen
roeg de vrijgezel.
Prachtig klonk vol geestdrift
het antwoerd.
En welke kleur zal het nu wc
zen
Groen 1
DE EENIGE MANII^L
Een troep recruten marcheerde
door een drukke hoofdstraat, toen
plotseling op scherpen toon het bevel
klonk
llalt
Dadelijk bleven de soldaten staan.
De bevelvoerende officier keek boos
om.
Wie gaf dat bevel schreeuw
de hij.
Pot, luitenantriep een half
dozijn stemmen tegelijk, en aller
oogen richtten zich op den boosdoe
ner.
Zeg eens. Pot, of hoe je he eten
moogt, riep de woedende officier
op ra zenden toon, hoe kom jo er
bij. bevelen te geven
Och, luitenant. antwoordde
Pot kalm. ik heb mijn uiterste
best gedaan om de compagnie X
dwingen, met mij in den pas te blij
ven. maar zij kunnen het nieL Daar
om wilde ik ze laten stilstaan om op
nieuw te beginnen 1
Menig meisje, dat trouwt, verliest
een goed vriend en krijgt een kost
ganger, die moppert.
RÜMPHIUS EN JUNGHUHN.
Over deoe beide ontdekkers hield
gisteren Dr. M. J. Sirks, uilgonoct-
digd door het Koloniaal Instituut,
een lezing, verduidelijkt door licht
beelden. Een vrij goed opgekomen
publiek volgde in de Vereeniging met
oor en oog den spreker en diens beel
den.
Hol eerst schetste Dr. Sirks den
levensloop en de lotgevallen van G.
E. Rumpliius, diens werk en werken
in de omgeving van zijn tijd. Voor
de Oost-I ndisoiie 'Compagnie voerde
hij koophandel in de 17dte eeuw op
Ambon, doch wijdde zich in zijn
vrijen tijd aan de studie van de le-
vondp natuur.
Helaas werd hij In dieai arbeid
blind. Mot geleende oogen, zooais hij
tiet uitdrukte, heeft hij uog dertig ja
ren zijn arbeid voortgezet Hij is te
Ambon begraven, woar in 1868 ecu
godonkteeken voor hem is opgericht.
Zijii voornaamste werk is lier kruid
boek van Ambon, dat een standaard
werk is voor die Indische plantenken
nis. Verschillende handscliriften van
den natuuronderzoeker werden door
d© lichtbeelden op het" doek geprojec
teerd. Verschillend© mooie penteeko-
ningen volgden. Deze dateerden van
na 1G70, na zijn blindwording.
Ze zijn dus niet van de hand van
ltuniphius.
Het geheel© werk beslaat uit 12 doe
len, waarvan 6 ontstaan zijn, terwijl
hij nog ziende was. Deze boeken wei
den dour die Compagnie niet bekend
gemaakt, omdat men bevreesd was,
duldt Engeischen daaruit kennis zou.
den putton en olzoo tegen de Hollan
ders concui reeren. liet boek was til.
het eerste standaardwerk op dit ter
rein. Van zeer groot© nauwkeurigheid
in detail? spreken de illustratie
die Rumphius door zijn teek ei tare*
liet maken.
Ook de dierenwereld, vooral d<
schaaldieren, zijn in zeer fijne bij
zonderheden op do platen weergege
ven, evenals fossielen ;van \isschon,
die door Rumpliuis voor donderstee
non werden aangezien. Hij on zijn
tijdgenooten meenden, dat de blik
sem, als deze den grond trof, zulke
gesteenten vormde.
Zijn be teekenis als zoöloog is echter
moeilijk te schatten, omdat hot niet
zeker is, of he: bekende diorbOii wel
van zijn hand is.
Twee eeuwen na Rumpliius ver
scheen in Indie, de groote Junghuhn,
wion hot geluk van eene uitstekende
opvoeding ten deel viel. Hij studeerde
in de medicijnen. Wegens een duel
werd hij in Elirenbreitsteiri in 1831 l-ot
10 jaar vestingstraf veroordeeld, doch
wist te ontsnappen toen hij zich
krankzinnig hield.
Wilskracht en energie kenmerkten
dezen man. Verschillende reizen heeft
hij door Indie gedaan, vooral op Java,
meestal als officier van gezondheid.
Van d© eerste 13 jaren, die hij in In-
doorbracht, besteedde hij er 10
met reizen.
In zijn gezondheidsverlof te Europa
reisde hij de Alpen en de Pyreneeën
af. Het onderzoeken was dus wel zijn
natuur. Vooral d© kina-cultuur heeft
hij oen groot eind vooruit gebracht.
Verschillen de lichtbeeJden over deze
cultuur werden vertoond. Het slot des
beelden gaf het gedeaikteeken op zijn
graf.
Spreker legde er vooral den nadruk
op, dat Junghuhn de gave bezat, uit
slechts weinig gegevens juist© en lo
gische gevolgtrekkingen le maken.
Na de pauze maakte Dr. Sirks eena
vergelijking tusschen den tijd van
Rumphius en den tijd van Junghubr;
tusschen hun werk, hun persoonlijk
heid en hun invloed op wat na hen
kwam. Het is voor den twintigsten.
©euwer niet gemakkelijk, zich den
eenzamen Rumpliius op Ambon, ge
heel afgesloten van de wereld, vooï
te stellen. Toch stond hij in geregeld-J
correspondentie met de geleerden vaij
zijn tijd. Bijgeloof was hein vreemd,
wanneer de inlanders Isem wonderen
vertelden, rustte hij niet, voor hij da
natuurlijke ©oi-zaak 'gevonden had,
waarheid in zijn geschriften is zijq
eerste kenmerk.
Ook Junghuhn was oen waarheids
zoeker. Het karakter der beid© onderv
zoekers liep echter wijd uiteen. Waa
Rumphius ©en zeer bescheiden ka
mergeleerde, van bescheidenheid waj
bij Junghuhji niets te bespeuren. 7a
zijn echter verwante geesten. Di
toonde spreker uit hun werken.
Een dankbaar applaus dankt© voot
de zorgvuldig in elkaar gezette lei
ONGEVALLEN-VERZEKERING.
De Centrale Raad van Beroep t^
Utrecht gaf vonnis in het hooger bo
roep van de Rijksverzekeringsbank
tegen de uitspraak van den Raad van
Beroep te Haarlem, waarbij met ver
nietiging ©ener beslissing van dj
Bank, dio voorloopige rente naar lil
pet. inv. toekende, aan L. 11 los'
werkman op de suikerfabriek te HalII
weg, is toegekend eene voorlooplgi,'
rente naar 40 ppt inv., tor zak© vu?
een ongeval, tengevolge waarvan h
fracturen bekwam aan het rechtei
onderbeen eu den tweeden halswen
vel.
De Central© Raad kende um\ ge
troffene met ingang van 3 Mei 191f
voorloopig eon© renté to-- van 1 0.5.' l.f
per werkdag naar pCt. inv.
