NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
33e Jaargang No. 9 73
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 10 DECEMBER T915
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: W ^an regels 75 Cts.iedere regel meer 15 Cts. Builen het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Haarlem van 15regels/l.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cts.per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Zaterdagavond"f 1-50 Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
Franco per post door Nederland2 wjgBHfëfBP elke regel meer 10 Cts. h contant.
OeVUuslreeïd Zonïïg'sblad, 'voor Haarlem' 0.37'/, Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
„de omstreken en franco per post. 0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerde» words gewaarborgd door „The Ooean" Rokin 161, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 11 DECEMBER.
Brongebuuw; Tentoonstelling Kunst
lij ons Doel.
Concert Seiupro Crescendo.
Cinema-Palace; Voorstelling.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor-
stolling.
Biosc. Theater, Bartoljorisstruat.
Vooreteiling.
Zuinigheid.
Een mensch gewent in een dag aan
weelde en ia geen jaar aan zuinig-
Jieid.
Ziehier een Oostersch spreekwoord,
vol wijsheid, hedenmorgen voor het
eerst in do Haarlemsche tram (de
bruine) bedacht.
t Geschiedde naar aanleiding van
de opmerking van een ouden heer.
„Alles is even duur, ook liet papier
en kijk nu creis, hoeveel papier je op
straat ziet rondzwerven".
Ilij had gelijk. Pakpapier kan wel
zesuiaal gebruikt worden vóórdat liet
versleten is, als ieder, die er een
pakje in krijgt, het maar zorgvuldig
gladstrijkt en weglegt.
Voor touw geldt hetzelfde. Dat is,
als de nest van onze bestaansartike-
len, wel 30 a 25 procent in de hoogte
gegaan. Waarom dus niet ieder
touwtje zorgvuldig bewaard'? 't Kan
te pas komen en 't zal zeker te pas
komen.
Als pakpapier en touw In do vuil
nisbak raken maakt de gemeente er
een masseltje mee, maar zegt ons er
toch geen dankje voorl
OM ONS HEEN
No. 2098
Vooraf of ïaSorhani.
Onlangs is meegedeeld, dat, toen
bij de oproeping van recruten in
Engeland de mannen die zich aan
meldden, werden gekeurd, bij ver
schillenden een begin werd aange
troffen van aandoeningen, die zij
niet opgemerkt hadden en waarvan
zij nu nog konden worden genezen,
hoewel zij natuurlijk voor den mili
tairen dienst, op dat oogenblik
althans, niet konden worden aange
nomen. Waarschijnlijk ie voor verre
weg de meeste lezers dit simpele
berichtje in de zee van oorlogsnieuws,
die de couranten dagelijks over de
menschheid uitstorten, verloren ge
gaan, zoodat het de moeite waard is,
liet er weer uit op te visschen en den
buit wat nader te bekijken.
Enkele maanden geleden kwam iu
een tijdschrift de mededeeling voor
van levensverzekeringmaatschappijen
in Amerika, die aan hun verzekerden
bet recht gaven, zich kosteloos eens
uf twee maal per jaar door den me
dicus van de maatschappijen te luien
onderzoeken. Het denkbeeld scheen
mij practiech toe, zoowel voor de
maatschappijdie daardoor een oogje
•houdt op den toestand van haar ver
zekerden. als voor dezen teil. die ge-
v. uurschuwd worden wanneer er ge
vaar nadert. In leekengeestdrift naar
een verzekeringsman gestapt, kreeg
ik van dezen de koude douche, die
deskundigen veelal aan welmeenende
leeken plegen toe te dienen. „De be
doeling", zoo zei hij, „zal wel wezen,
om de verzekering van de personen,
dio mets mankeeren, te verhoogen".
Erkend moet worden, dat wanneer
een gezonde verzekerde telkens na
bet geneeskundig onderzoek een
agent van de maatschappij op bezoek
krijgt, zijn vreugde wel wat zou wor
den verstoord, lnlusschen, al trach
ten de slimme Yankees dan ook dol
lars uit een ethische bedoeling te
slaan, do zauk zelf van het geregeld
geneeskundig ondeizoek wordt er met
minder om.
Naar het lichaam gesproken is de
mensch een ingewikkelde machine,
die dag in. dag uit bestuurd wordt
door een machinist, die vaak afwezig
is. Die machinist ie ons intellect, ons
versland, dat zich maar al te vaak
weinig om ons lichaam bekommert.
Daarbij is het een machinist zonder
opleiding, helaas dikwijls koppig en
niet bereid te luisteren naar goeden
raad. wel naar allerlei vage en ge
heimzinnige vertelseltjes over de
manier, waarop hij zijn machine be
sturen en onderhouden moet. Zoodra
er, dikwijls tengevolge van zijn fou
ten. iets aan de machine hapert,
roept hij den expert, met andere
woorden den dokter.
Het Is toch eigenlijk heel vreemd en
wonderlijk, dat wij menschen den
geneesheer roepen om ons beter te
maken, maar niet om te voorkomen,
dat we ziek worden ik gebruikte zoo
even het beeld van de machine, maar
ook ln letterlijken zin doel men vaak
verstandiger met machines. Ik weet
van een agentuur in gasmotoren, die
op een vasten tijd haar monteur
rondzendt bij haar clientèle, om de
motoren na te zien, met de bedoeling
oin te waarschuwen wanneer er man
kement aan de machines dreigt te
ontstaan. Dit zal, evenals bij de
Amerikaans che verzekeringsmaat
schappij. wel niet uitsluitend philau-
tropie wezen, maai- weer geschieden
om de olie en andere benoodigdhedeu
te verkoopen, in ieder geval is de
eigenaar vau den motor er door ge
baat, omdat daardoor zeer vermin
derd wordt het gevaar, dat de motor
plotseling stilstaat, zoodat de fabriek
in geheel niet werken kan.
-Oppervlakkig bekeken is het dus
verstandig en logisch, dat de mensch,
laat ons zeggen tweemaal 's jaars,
zijn kostbaar en ingewikkeld lichaam
door den deskundige laat onderzoe
ken, ook al voelt hij zich volkomen
gezond, ln de practijk zou inen zich
daarover verwonderen. Er bestaat bij
tal van menschen grooten tegenzin iu
lichamelijk onderzoek de mannen
van de levensverzekering weten er
van mee te praten, hoe moeilijk het
is. den candidaat-verzekerde naar
den dokter te krijgen. Gedeeltelijk uit
valsche schaamte, maai- grootendeels
ook uit vrees voor de ontdekking van
afwijkingen, waarvan hij anders
niets zou weten. Wat niet weet, niet
deert, is het beginsel van velen. Dat
zij de onwetendheid later bitter moe
ten bezuren, ontkennen ze niet, maar
ook daarvoor is een eproekwij.se ver
vaardigd, natuurlijk volkomen foutief
hier toegepast „zorg niet te veel
voor den dag van morgen, elke dag
heeft genoeg aan zijn eigen kwaad".
Zelfs weet ik niet. of de meeste
doctoren mot vreemd zouden opkij
ken, wanneer hun patiënten verklaar
den, tweemaal 'sjaare te willen wor
den onderzocht. En toch, de toe
komst, die zoo ontzaglijk veel veran
deringen brengen zal in het leven in
al ziin vonmen, zal stellig ook het ge
regeld medisch ondersoek, de genees
kundige contróle, bescliouwen als
iets dat van zelf spreekt en ons uit
lachen. omdat we aJtijd hulp zoeken
als het kwaad er is en niet om het
kwaad te voorkomen.
Misschien is er één ding, dat op
kentering in de opvattingen wijst Op
allerlei manier worden ue menschen
aangespoord, ziel» aan het Consul
tatiebureau voor tuberculose te laten
onderzoeken, aoodra zij maar den
geringsten schijn, de flauwste scha
duw bij sicli opmerken van de symp
tomen, die deze ziekte aankondigen.
Dat Is nog niet wat ik bedoel, maar
het begint er op te gelijken.
Als leek waag ik mij niet aan een
opsomming van de ziekten en aan
doeningen, die wanneer zij tijdig op
gemerkt worden, kunnen gestuit wor
den of althans in hunne gevolgen
minder schadelijk gemaakt. Dat ti
evenwel in vele gevallen nut mee
zal worden gesticht, woel men in
zien.
Te meer omdat or een ander voor
deel aan verbonden is. Wat heeft den
meesten invloed op de menschelijke
gezondheid 1 Zijn leefregel. Welnu,
wanneer de huisdokter vast twee
maal 'e jaars voor het algemeen on
derzoek bij de menschen aan huis
komt. dan zal vanzelf gesproken wor
den over wut men eet en drinkt, over
baden en wasschen, over kleeding,
ventilatie en slaaptijd, kortom over
al die dingen, welke ten slotte onze
algemeen® levensvoorwaarden ï.or-
uien en die dus zoo grooten invloed
hebben op ons welzijn. Ik zou den
huieniedicus, die dopr de 6pecialisee-
rlng van de geneeskunst wel wat op
den achtergrond gekomen is, en
wiens rol nu en dan wel schijnt te
zijn om de patiënten onder zijn col
lega's-specialisten te verdeden, in
eere willen herstellen door hem de
functie toe te bedeelen van hygiënist.
Voorkomen is beter dan genezen,
was van oudsher de spreuk van alle
geneeskundigen. Jammer maar, dat
de verhouding tusschen hen en het
publiek zoo slecht geregeld Is, dat
vun voorkomen zoo goed als geen
sprake kan zijn en de genezing dus
hoogst moeilijk wordt. En wal de
kosten aangaat, er is niets duurder
dan ziek zijn, ook voor meusolien,
die, bijvoorbeeld in ziekenfondsen,
een vast tarief betalen, want al be
talen zij niet per visite, ziek zijn kost
hun vaak een deel van hun inkomen,
gezwegen nog van piju en onge
mak.
De huisdokter als hygiënist weer
meer dan tot nu toe huisvriend en
verdediger tegen gevaar voor ziekte,
de patiënt onder geregelde contróle
en regelmatig raad ontvangende
ziedaar winst voor iedereen. Alleen
de apotheker kan bij de nieuwe me
thode schade beloopeu. Het zal mij
voor liem spijten. Maar wij behoeven
toch niet ziek te zijn ter wille van
den apotheker 1
J. C. P.
Stadsnieuws
DE DUUHTE-TUESLAG AAN HET
GEMEENTE-PERSONEEL.
liet bestuur van den Nederland-
schen Bond van Werklieden in Open
bare Diensten en Bedrijven, afdee-
liug Haarlem, heeft aan 13. en W.
verzocht, voor liet al of met toeken
nen van duurlo-toeslag en kinder
toeslag als maatstaf te doen gelden
„het vaste loon".
In de toelichting betoogt het be-
stuur. dat een duidelijke omschrij
ving van de wijze, waarop her door
den Raad nangenomen voorstel van
den heer SLingenberg dient te worden
uitgevoerd, zeer noodig is. De zoo
zeer gewenschte en noodige eenvor
migheid ontbreekt. Op enkele geval
len wordt de aandacht gevestigd.
Bij Openbare Werken geldt als
maatstaf voor het al of niet toeken
nen van toeslag, de weekverdiensten
van hel vorig jaar.
Bij den eenen tuk van dienst wordt
het loon hij een verdienste boven 1G
grilden tot 17 gulden aangevuld, ter
wijl bij een anderen tak van dienst
een loon vau 16 gulden als maximum
grens geldt, waarboven geen toeslag
gegeven wordt.
Werkman A. verdient epn vast
loon van nog geen 116. Met over
werk komt. hij tot een loon boven
116. Daar hier de maximum-grens
tot het ontvangen van toeslag 17 gul
den bedraagt, wordt zijn loon tot dat
bedrag aangevuld.
Ongewenschte gevolgen vloeien
hieruit voort, meent het bestuur. Ge
steld, werkman B. komt, met over
werk mee, tot een loon van f 16.20.
Zim loon wordt aangevuld tot. 17 gul
den. Werkman C., wiens vaste loon
evenveel bedraagt al6 dat van werk
man B.. heeft twee overuren méér
gewerkt. Ziin werkelijk verdiende
loon bedraagt due 16.20. plus twee
maal 26 centen, is f 16.72. Evenwel
wordt ook zijn loon slechts tot 17 gul
den aangevuld.
Is deze wijze van uitvoeren, naar
adressant vernam, bij de meeste
takken van dienst regel, bij de Wa
terleiding wordt het voorstel op ge
heel andere wijze uitgevoerd. Daar
geldt de volgende regeling
Bij een loon van 116 ontvangt men
geen toeslag. Het hoogste loon, waar-
bi) toeslag gegeven wordt, is dus
15.60. D. w. r., wanneer de werklie
den maar beneden een werkelijk In
komen blijveji van f 16, ontvangen zij
1 toeslag komen zij boven de 16
gulden, dan ontvangen ze geen toe
slag.
Wie nu pen werkelijk verdiend loon
van ƒ16.05 heeft, krijgt een toeslag
vnn 39'fc cent. terwijl Iemand, die
ƒ15.WA verdient, 11 toeslag krijgt.
De eerste man heeft dan echter vier
uur wachtdienst op Zondag moeten
venrichten tegen een varooeAino van
39Va cent. terwijl hij bij een vast loon
van 0.G0 minder, een even-
hoog inkomen zou hebben gehad.
In grensgevallen, waarbij hei loon
mei toeslag 17 bedraagt, terwijl het
loon, met overwerk en toeslag, komt
tot een bedrag van 117.61, wordt fei
telijk één cent voor geleverd over
werk gegeven. Adiessauten vertrou
wen echter, dat B. en W., op grond
vau de gegeven voorbeelden hel noo
dig zullen achten, maatregelen te
treffen, die eenvormigheid brengen
in de uitvoering. Naar de meening
van adressanten kunnen op gemak
kelijke wijze alle moeilijkheden wor
den voorkomen.
De loonen voor den aangegeven
roostertijd slaan voor alle werklieden
vast. Zoowel voor, lossen als voor
vasten. Wanneer nu deze loonen als
maatstaf worden genomen voor het
al of niet toekennen van toeslag, ko
men gevallen, als boven omschreven,
niet voor. Dit systeem werkt billijker
voor de werklieden, die opgeroepen
worden, om extra-arbeid te verrich
ten. terwijl het, in admiuistratieven
zin. ook voor de directies van niet te
onderschatten voordeel Is.
Tenslotte merkt adressant op. dat
de lantaarnopstekers ten onrechte
van de uitkeering worden uitgesloten.
Het aangenomen voorstel van den
heer Slingenberg toch spreekt van
werklieden m dienst der Gemeente,
waaronder ook de lantaarnopstekers
begrepen dienen te worden.
HAARLRMSCHE HANDELSVER
ENIGING.
Op de &.S. algemeens vergadering
der leden van de H. H. V. komt con-
tributieverhooging aan de orde. Voor
gesteld: zal worden, die van I 3.50 te
brengen op 1 5.per jaar.
Een nieuwigheid is de toelichting
tot de convocatie er daaraan vastge
hecht, waarin het bestuur die leden
uitnoodigt, oproept, bezweert, zouden
we haast zeggen, om toch ter verga
dering te komen en met zoo groot
aantal de contributieverhooging goed
te kieuren, dat het bestuur daarin
een goedkeuring van zijn werkzaam
heid kan zien en een aansporing om
op den ingeslagen weg voort te gaan.
De Secr. der- Commissie voor Mui-
denstands-aangelegenheden, de lieer
Alb. H. Fikkert, zal op de vergade
ring wijzen op de N. 0. T. werkzaam
heden, de overeenkomst met vracht
rijders en boden, het bureau van ad
vies enz. die het werk uitgebreider
maken en de exploitatiekosten dus
verhoogen.
P.~DOORiN.
Ons voorgevoel heeft ons niet be
drogen: de heer P. Doorn heeft de be
noeming tot directeur van de Acade
mie voor Beeldende Kunsten te
's Iloge aangenomen en, ln verband
daarmede, tegen 1 Februari ontslag
gevraagd als directeur van de Haar-
lemsche Ambachtsschool.
Zie vervolg Stadsnieuws op pag. 2.
Binnenland
DE NED. HEIDE MIJ. EN DE
VISSCIIERS.
Opgericht is eezi Uitvoerend Comité
voor de aoüe tegen de concurrentie
dei Nederlandsche lleide-Maatschap-
pij.
Iu een circulaire richt <lit Comité
een waarschuwend woord tot de be-
roepsvisscliers, gaat na, wat de No-
derlandsche Heide Maalsel lapp ij voor
de viseobers was, is en zal zijn en
komt tot <ie conclusies, dat de Hetde-
Maatschappij niet langer als een
voogd mag staan tegenover de be-
roepsviiseehers; zjj worde een advi-
soerend lichaam, zooals zij bij de op
richting was en onthoude zich ear
van allerlei handelszaken op u>uw ue
zetten, die den beroepsvisschers toch
mets baten.
1>E HEROPBOUW VAN BELGIë.
Do Minister van Publadke Weiken
vaji België, de heer M. J. Helleputte
heeft liet beschermheerschap aan
vaard van het Comité „Xèeriande-
Beigo d'art civique".
De Minister heelt hierdoor blijk ge
geven het werk te waaideeren, Gat
Ui Nederland ondernomen is, om de
studie van het wederopbouwen der
Belgische steden te bevorderen.
Minister Helleputte leidde ln Fo
bruari Jl. te Londen, de conferentie
voor bet heropbouw en vun België.
DE STORM EN 'T WESTLAND.
Men schrijft ons uil het Westland
De storm der laatste dagen heeft in
het Westland op verschillende plaat
sen materieele schade aangericht
Vooral de warenhuizen en broeikas
sen, welke geheel van glas zijn, heb
ben veel van den storm te lijden ge
had
RIJKSONDERSTAND AAN BEL
GISCHE VLUCHTELINGEN.
Men schrijft ons uil Den Haag
Im, Minister van Staat, minister
van Binnonlandsche Zaken, verzocht
eoiit nauwkeurige opgave der ge
meenten, alwaar op 1 December 1615
nug op Rijkskosten onderstand werd
verdtrekt aan Belgische vluchtelin
gen. Uit bedoelde opgaven, die door
de Gemeentebesturen moeten worden
ingezonden, zal duidelijk behooren te
blijken hoeveel vluchtelingen de ge
bruikelijke ondersteuning en hoeveel
vluchtelingen buitengewoon onder
stand genieten.
BRANDEN
Te Hengelo is een blok van twee
woningen afgebrand, bewoond door
de gezinnen G. I/eusenkamp en II.
Oude Lansmk. Alles was verzekerd.
TWEEDE KAMER.
Gisteren waren bij de verdere be
raadslaging over de Staatsbegroo-
tuig voor 1616 de Ministers van bin-
nenlandscbe zaken en van financiën
den geheelen dag aan het woord; he
den volgt do Minister van Landbouw.
De premier behandelde vijf alge
meen le punten. Hij erkende wat de
verhouding betreft tuesclien Regee
ring en Kamer, dut de macht en in
vloed van do eerste door de tijdsom
standigheden vergroot die van de Sta
ten-Generaal verminderd was, maar
bij ontkende opzettelijke achterstel
ling der Kamers, m welke de Regee-
ruig ais vertegenwoordiging d«s volks
't volste vertrouwen steide. Speciale
commissies achtte de Min. verkeerd;
hij wilde allengs naar de normale
verhoudingen terug.
oor den steun, tot handhaving
onzer neulraliteits-poliliek ondervon
den, dankbaar, deed de Min. uitko
men dat daarbij niet allereerst op
materieel voordeel moest worden ge
let. Men moest vrij zijn in zijn sym-
pathion en uitingen, mits zonder
krenking van de eer der oorlogvoe
renden; de eerbied voor de wet stond
't hoogst (dit ook in verband met de
zaak van ,,De Telegraaf'.; Het recht
moest, ook in 't oog van het buiten,
land, streng worden gehandhaafd.
Het was met bet oog op onze neu
traliteit nog steeds noodig onze weer
macht aan de grenzen te hemden,
maar de Reg. overwoog wat in iteze
nog is te doen en zou, als het moge
lijk bleek niet pralen met verdere
naar huiszending van de opgeroepe-
nen.
Helaas kcin onze Reg., hoe gaarne
er ook toe bereid, weing doen tot
herstel des vredes; wij hebben daar
voor als kleine Staat, te weinig
macht; bel bijeenroepen van een con
fcron lie van neutrale Staten was
zeer moeilijk; de medewerking van
die Staten was daarvoor onmisbaar.
En "t was zelfs niet zonder gevaar
ons, die buiten den oorlog bleven, er
tegen den zin der strijdende Mogend
heden, bemiddelend in te mengen.
Over de oorzaken van den oorlog
oordeelde de Minister niet. Dat is
de taak van den tateren geschied
schrijver.
Tegenover de kritiek op de oecono
mische politiek erkende do Minister
dut er steeds klachten zijn, maar
men wijt zo dan niet aan een Minis
ter maar turn de omstandigheden,
waarom nu niet? De Bogeering had
er naar gestreefd om de sociale be
langen zooveel mogelijk voor allen,
ook voor den handel, zoo normaal
mogelijk te beschermen, niet om ma
terieele winsten te doen maken, doch
om die aan het geheel e volk te doen
ten goed* komen, wat bij grooten uit
voer het gevat is. DaArom was een
stelsel van uitvoerverboden, consen
ten en prijszettingen noodig, deels
een noodzakelijk kwaad, maar z. i.
beter dan rechtstreeksche steun in
nood.
Want was de welvaart in one land
nog grooter dan men hopen koij, er
was nog nood in vele kringen, voor
al van hen die van een vast inkomen
moeten leven. Toch kon de Min, geen
voorstel doen om de salarissen der
ambtenaren meer dan met de helft
van tiet vroeger voorgestelde te ver
hoogen. omdat de middelen ontbre
ken. Echter voor duurte toelagen ge
voelde hij iets en als de Kamer het
verlangen daartoe uitte zou do Min
ter liet overwegen. Ook voor de o
derwijzers, voor wien de Minister
geen tractemenlsverhooging kon be
loven, noch toegezegd had.
Nopens do binnenlandselie politiek
verduidelijkte de Minister zijn uitin
gen over de ord<e van den arbeid. Hi)
meende dat alles in dit wetgevend
tijdvak kon worden afgedaan; de
Regoering kon op de eindbeslissing
over de Grondwet bij de Eerste Ka
mer invloed uitoefende, zoodat" die
met behoefde te vallen, voordat de
andore ontwerpen (financioele en ver
zekeringswetten) zijn afgedaan.
Dat de Invoering der sociale wetten
vertraging onderging was niet aim
de Regoering te wijtên; het ging ech
ter met aan om, terw ijl wetten ter ver,
vanging zijn aangeboden, waardoor,
de Regeeririg haar plicht heeft ver
vuld kostbare en tijdroovende maat
regel en te nemen om de te vervangen
wetten toch voor invoering gereed te
maken.
Omtrent 't politiek bestand deed de
Minister uitkomen dat liet geheel vri>
willig en biijk van de eenheid des
volks was; de steun aan de Rog co-
ring was onvoorwaardelijk en sjkht-
taan. Van verbreking van zulk «en
bes'iind door de Regeering was geen
sprake waar zij politiek viaagetuk
ken aan de orde braoht. Daarmée be
oogde de Regeerin« geen politieke
speculatie, maar alleen 's lands Ikv
lang. Het Kabinet was niet van ka
rakter veranderd en vatte slechts de
afgebroken draad op ter vervulling
van zijn politieke tank. En waar de
Regoering ook streefde naar de paci
ficatie op onderwijsgebied (en met
kans op succes) was een veranderde
houding der rechterzijde niet gerecht
vaardigd.
Is onze nationale eenheid gc-n
fictie is. maar realiteit dan behoefde
i voor ptditiekon strijd bewijs
van gezond nationaal teven niet
vreezen voor onze volkseenheid.
Op 't eenig punt dat de teederste con.
scientie-v ragen raakt, iiet ouderw ijs,
streefde de Regeeririg niet naar .str ijd
maar naar- verzoening. Andere voor
stellen der Regoering vullen in de
neutrale zóne.
Wat auuga&i de Grondwet hoopte
de Minister «Dat ook urL 192 Ujdig ge
noeg voor herziening zou zijn voois
bereid om liet tegelijk met 'l kiesrecht-
artikel te behandelen; en was dat zoo,
dan was hij bereid zelf t voorstel in
te dienen. Dat liet vrouwenkiesrecht
zulk een principieeie strijdvraag was
gaf de Minister iiitl tóe. Muar iu elk
geval als kiesrecht c-n onderwijs wor
den geregeld zou dat een zegen voor
liet land zijn, te moer te waardeer en
iu dezen tijd, waarin wij ons voor
een groote taak na den oorlog hebben
voor te bereiden.
Was ter inu tegenstrijdigheid tu v
scheu 't aan de orde stellen van poli
tieke vraagstukken en handhaving
der mobilisatie? geenszins. De toe
stand in Eurojw. maakte 't noodig
onze weermacht aan de grenzen te
houden; doch 't gevaar was met zóó
dreigend of wij konden ons wel we
der aan andere zaken wijden.
Zou nu 't hervatten vun den |Kdi-
tiekeu strijd gevolgen kunnen hebben
uit het oogpunt van continuïteit der
Regoering? Neen, de Regoering zou
de taak, die haar door de buitenge,
wone omstandigheden was opgelegd,
blijven vervullen, ook als zij een j>o-
titiek échec leed met haar program.
Dit gold echter niét Voor (Uf der .Mi
nisters persoonlijk. Zoolang de Ra-
geering het vertrouwen van Koningin
en Kamers bezat, zou zij op haar post
blijven; de leden stonden daarom ook
geheel vrij tegenover haar voorstellen
en de Regeering was voldaan door
naar 't goede te streven. Hij riep te
genover de nuchtere ontvangst van z'n
wenseh naar samenwerking, allen op
om naar hun wijsheid en consciëntie
mede te werken tot alles wat strik
ken kan tot handhaving en verheffing
van 1 Nederlandsche volk (Bravo'sh
De Minister van Financien, do heer
Treub, achtte ten aanzien van de so
ciale wetten zijn verantwoorde!ijW-
heid gedekt door «ie (tijdige indiening
zijner voorstellen, in afwachting
waarvoor hij geen half million: zou
gaan besteden om de te vervangen
wetten uitt© voeren. Do Minister ba-
treurde de vertraging vooi de arbei
ders. maar zoo men wil kan alles
spoedig gaan. Hij kwam met krocht
op tegen t verwijt van Lricoiisec|iiojitiii
ten aanzien van artt. 369—370 Invali
diteitswet. Van een compromis (mi
stel der Invoering van «Ie wet-TalmaX
kon geen sprake zijn; hij was er to
gen en de meerderheid ook
Uitvoerig besprak de Minister ver-,
volgens de financiën. Hij wees er op
dat wij 1 Juli 191G een half milliard,
extra uitgaven zullen hebben; dut hot
tekort nu reeds 20 millloen is en in
de naaste toekomst 60 miHioen rati
worden. Tijdelijke voorziening zoui
dus niet baten er moeten blijvend^
maatrecolem worden genomen en d«
Min. drong daarom op spoedige bcv
Juli wieling van z.ju voorstellen nanj
zóó zelfs dat d« heer Lolunan zich i-r
over ergerde
Het verder debat word daarop vers
daagd.
Bij de voortzetting d>r behandeling
van de Bogrootir.g van Justitie in da
