ÜMilER DUIUI
DERDE BLAD
Oonderdai 23 December 1915
Stadsnieuws
BU DE BOIS.
Voor degenen die van tegenstelling
houden is heden in den Kunsthandel,
Kruisweg 68, te genieten. De boven
zalen toch herbergen naast een ver
zameling zeer belangwekkende dra
matische grafiek door K&the Koll
witz, do uiterst vredelievende land-
ncihap-schibdiarkunst van onze stad-
genoot» Johanna Bosscha. Wel mag
hier van sterk contrast worden ge
sproken:
Kathe Kollwitz werd in 18G7 als
Iv&the Schmidt in Oost-Pruisen gebo
ren, studeerde in Berlijn en München
huwde in '01 met den arts Kollwitz en
heeft zich dadelijk hijzonder op de
beoefening der grafiek Ln al zijn me
rte-rvuldige uitingen toegelegd.
Door innerlijke® aandrang voelde
de kunstenares zich krachtig aange
trokken tot de noorlen, ellenden en
Strijd der Duitsch fonische arbeiders
cv. de onderwerpen door haar geko-
zf geven grootdeels vertolking van
tragisch levensgèheureó dier bevol
king.
Met sclierpon kijk er op, hoeft zij
door uiterst kloeke tcekoning, pikante
belichting en vaak schrille keuze dat
gebeuren zeer bijzonder weten te ac
centueer en.
Ja nw-n gelooft dikwerf niet met
kunst oenor vrouw te doen te hebben,
zoo schrijnend, oorlogszuchtig en on-
meodoogend zijn soms hare voorstel
lingen on derzelver bedoelingen, zoo
mannelijk ook is haar teekentoots.
Do namen reeds dor werken geven
ai de karakteristiek harer kunst aan;
Oproer, Dood, Storm, Slagveld, Car
magnole, Lo8braak, Overweldigd, e.
z. m,
In Kfttho Kollwitz composities Is
grootsche kracht, ook zijn zij fantas
tisch. Aangrijpend vaak is de realis
tische voorstelling, somwijlen op 't
lugubere en onmanschelijke af.
De toonkracht daarbij is door sterk
contrast van robuste werking.
Enkole kleinere etsen, uitvoerige
lito's en studies, doen eem, zachter ac-
coord trillen èn door onderworp èn
door zeer gevoelige teekening.
Speciaal wijzen we daarbij op de
portretten van - verschillende arbei
dersvrouwen.
Maar de hoofdtoon is een sombere,
die van het geweldig gebeuren en den
levensstrijd der slovende Duitsch-
l'oolsche menscbhold; het. eigenaar
dige men 9ch-,, type" dier bevolking
steunt zeer den bijzonderen aard van
Küthe Kollwitz's visie en kunst.
Na do beschouwing dezer grafiek,
kost het wel eenige moeite in te ko-
mcin in liet beschouwen van de schil
derkunst vau Johanna Bosscha.
Het contrust is to sterk en doet
6cha. De dualiteiten die bij de kunst
onzer bekende stadgenoot» op den
voorgrond trede®, gevoeligheid, eer
lijkheid, vaak bijzondere fijnheid en
uitvoerigheid, zijn bij de 25 tentoon
gestelde schilderijen en teek ontogen
moerendeels landschappen en studs-
geaichren om, bij en van Haarlem
o vervloedig op'te merken.
Wijzen wij bij de landschappen op
do dichterlijk gepenseelde schilderij
I.iudestnmmen, op Naderende Bui,
't fijne wljdwijkende weilandschap om
Spaarnwou, waar de zware grauwe
wolkenmassa zich op het piitoresque
kerkje stapelt.
Bij verschillende der stadsgezichten
is de kleur jen ^qhildertrant niet
sloeds even sympathiek (als bij Kars-
son).
..Visscliersdorp" in een meer vroo-
li'k kleurgamma en de Stadskijk met
don grilligen Kastanjeboom op den
voorgrond, worden hier echter geme
moreerd.
Verschillende fijne intenties voor
mejuffrouw Bosscha's -talent komen
nog bij hare teekoningen naar voren.
„Slootje'' en „Zwarte weg" lijken
ons wel. de meest complete.
G. KERKHOFF.
GEMEENTE-AMBTENAREN.
Voor de onderafdeeling Haarlem en
omstreken van den Nederlandse hen
Bond van Gemeente-ambtenaren, heeft
Woensdagavond in de tuinzaal van
Brinkmann de heer E. J. Eggink, se
cretaris der „Vereeniging van Ambte
naren der Gemeentefinanciën", ge
sproken over „Gemeentebelasting iu
verband met de Rijksinkomsten-belas
ting".
De door aohttien leden bezochte ver
gadering, waar we o.m. de burgemees
ters Führhop, van Schoten, en bur
gemeester Slob, van Haarlemmermeer
opmerkten, werd geopend door den
afdoelingisvoorzitter. S. G. L F. ba
ron van Fridagh, die 't woord daar
op aan den spreker gaf.
Deze constateerde allereerst, dat de
gemeenten, wier geldnood allorwege
toeneemt, weinig mogen hopen van
de Rijksbelastingen. Voor 't overgroo
te deel zijn zij dan ook op den Hoof
dei. Omslag, de Pi. Dir. Belasting
naar 't inkomen aangewezen. Hij
besprak hierna het verband, dat be
staat tusschen Gemeentes- en Rijks in
komst enbelaatingen.
De sprekor merkte op, dat men
bij het samenstellen van een plaatse
lijke belasting de basis van de Uijks-
Celasting tot richtsnoer nemen kan,
ofschoon verschillende bepalingen ën
gronden van de Rijksinkomsten-
bolasting. niet dienstig kunrieu zijn,
daar ra \Foinig nut hebben.
ue spreker was van oordeel, dat een
ambtenaar stellig niet veel voor heeft
op een particulier. De eonste heeft na
aftrek van zijn pensioenbijdragen een
vust inkomen, waarmede hij moet
rondkomen. Zijn salaris ie dikwijls
zeer gering. De particulier daartegen
over heeft vaak kleine voordeelen,
tantièmes bij voorbeeld,.doch ook groo-
tere bedragen, waardoor hij bijvoor
beeld in staat is, zich een lijfrente te
verschaffen. Nog enkele andere pun
ten, kinderaftrek bijvoorbeeld, be
handelde de spreker eii eindigde zijn
betoqg met Jiet aanhalen van eepige
voorbeelden uit zijn éigen ervaring
(hij is controleur van du plaatselijke
belastingen te Hoernj, die de juistheid
van zijn gronden bewezen
Nadat eenige oogenbiikken gepau-
seerd was; toonde de spreker een aan
tal biljetten en andere papieren uit
zijn administratie, waaruit bleek, .dat
bij een regelmatige en doelmatige ad
ministratie 't bepalen van ieders aan
slag op voor ieder billijke wijze kan
worden te werk gegaan. In Hoorn
moet 't een heel© toer zijn, slimmer te
zijn dan de belastingambtenaren.
Ook voor dit laatste deel van de
lezing1 toonden de aanwezigen veel
belangstelling.
Hierna voerde de spreker nog hel
woord over de controle op de belas
ting en zette hierbij uiteen, van hoe
voet gewicht 'het is, dat de kohieren
juist worden opgemaakt. Een enkel
woord wijdde hij aan' cie ingediende
i»elaatingoniwerpen van Minister
l'reub en zeide, dat dozo o.m. tol
ruiming van de gouioente-Xinancien
strekken konden, al verwachtte hij,
dat 't. nog wel ©enigen tijd zou duren,
voordat over de opbrengst er van
beschikt zou kunnen worden.
De vergadering werd hierna ge*lo
ten.
GEVONDEN VOORWERPEN',
l'orug te bekomen b:j
N. Muller, Gierstraat t>3 rood, c-öti
collier, A. óo Kruijf, Kla-renbeeksiraat
50, een reticule rnet inhoud; W ïsbrun
en Liftman, A ncgang 3, oen mof; 11.
Peul. DaeosUstraut 4, (Haarlonnner-
Liod-e en Spaarnwou (ie) oen portemon-
naie met inhoud; idem idem, ©cn w it
te zakdoek inhoudende eenig geld; J.
Versteeg, Brouwersstraat 129, een
hoiidenhaJsband; A. Comc lissan, Sac-n
redamstraat 51 rood, een pet; A. Lig-
tenberg Z. G. Spaame 114 rood, een
bontje; D. v. d. Haar, Voorhelmstnuit
16 rood, een bril in étui; J. Nagtegaal,
Ilaarleinmeriiedestraat 38 rood, een
poriémoimaie niet inhoyd; M. lloo-
gerbeeis, Amsterdaiusti aat 11, een
gummiband; P. Dieben, Gr. Houlstr.
183, ©en porteinonnaie mét inbond; C.
J. v. h. Ncderend, Bakenessergracht
70, een handschoen; 1L tc-i Metz,
Oranjestraat 177, een yortemonnaie;
11. van der Voort, Morinnesteeg 21,
een. lorgnet-in étui; H. Hekkounan,
llofd-ijksplcin 36, een lorgnet; C. We
zel man, Hu k en ess org ru-c-h t 101 oan
hand schoon; G. Zvvaaiisw'ijk, 2© Voou-
uitgangstraat li, een bril; Jobs. de
Ligt, Gon. Cronjcstraat 63 rood, een
armband; G. F. VVeber, Ruyehavcr-
straat 15 rood, een étui voor potloo-
den; Sorgilcaucr, Rippordapai k 29,
een haan. Bureau van politie, Stne-
destraat, ring met sleutels.
Ütibriek voor Vragen
Qi*,boiineer<len bebben liet voorrecht,
vragen op verachilleud gebied, mits voor
beantwoording vatbaar, in to xenden by de
l'.odaoUe van Haarlem's Dagblud, Groot©
Houtstraat. S3.
Alle antwoordem worden geheel kosteloos
■{egoren en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig nanm ca
..oonplaata vau den inzender vermeldou
wordt gcan anndacht geicboukeu.
VRAAG: Bestaat er voor een meisje
•au 18 jaar, dat niet voldoende de
school bezocht heeft gelegenheid gra
tis of tegen een kleine vergoeding een
herhalingscursus te volgen?
ANTWOORD: Gemeentelijk herha
lingsonderwijs of Toynbee-1 essen.
VRAAG: Mij® hond- heeft een toe-
ftl gehad. Zijn achterlijf is nu lain.
VA'at kan hiertegen gedaan worden?
ANTWOORD; Raadpleeg den vee
arts.
VRAAG: Hebben ouders het recht
een meisje van 19 jaar van onbespro
ken gedrag do deur te ontzeggen. Hoe
laat is zij verplicht 's avonds thuis
to komen?
ANTWOORD: Zij moeten haa- in
huis neinen tot haar 21sto jaar. Oir.
trent het uur van thuiskomen im et
zij ticli onderwerpen aan het verlan
gen der ouders.
VRAAG: Ik heb in 1899 5 certifica
ten Ned. Werk. Schuld geërfd 2 1/2
Hoe hoog zijn die toen ongeveer ver
kocht? Op dit ogenblik zijn ze onge
veer 60.
ANTWOORD: Dat kunt u bij oen
makelaar informeeren.
VRAAG: Waar moet ik solliciteeren
naar een betrekking aan een spoor
wegmaatschappij in NederL-Indiö?
ANTWOORD: Informeer aan de Ar
beidsbeurs, Nieuwe Gracht rio. 8.
VRAAG: Ik heb 's nachts muizen
achter het behangsel, hoewel ik een
kat heb. Wat is hier aan te doen?
ANTWOORD: Een andere kat ne-
meui, als doze niet deugt,
VRAAG: Is voor het oprichten van
eeu zaak iu sterken drank welke
door mij zelf wordt gemaakt vergun
ning noodig? Zoo ja, hoeveel bedraagt
die vergunning en waar moet ik het
aanvragen?
ANTWOORD. U hebt vergunning
noodig. Informeer nader aan het
Raadhuis.
VRAAG: Iloe is het adres van het
Britsche en Buitcnlandschu Bijbelge
nootschap te Utrecht?
ANTWOORD: Ons onbekend. We
vernemen, dat dit agentschap geves
tigd was iu een boekhandel achter
den Dom te Utrecht. Weet een onzer
lezers misschieu een nader adro9?
VRAAG: Mijn zoontje wilde als
stuurmansleerling geplaatst worden.
.Kunt u mdj hieromtrent Inlichtingen
verschaffen?
ANTWOORD: Informeer aan de Ar
beidsbeurs, Nieuwe Gracht 3.
VRAAG: Hoe is het adres va® con
kantoor in Rotterdam voor betrek
kingen in NederL-Indië?
ANTWOORD: Dat is- ons niet be-
ketu.1. Informeer eens aan de Arbeids
beurs," Nieuwe Gracht 3.
VRAAG: Is in Haarlem de veneer:i
ging l'Umon brandverzekering geves
tigd. of is deze hier door ecu agent
vertegenwoordigd?
ANTWOORD: De vertegenwoordi
ger woont Kenaupark 22.
VRAAG: Waar kan ik een gratis
vorbandcursus volgen?
ANTWOORD: Voor zoover wij we
ten wordt geen gratis cursus gegeven.
VRAAG: Mijn man is ziek en kan
zoodoende niets verdienen. Waar
kan ik mij vervoegen om ondersteu
ning?
ANTWOORD: Wend u tot het Bur
gerlijk Armbestuur.
VRAAG: Mijn man wenkt In
Daitschlond. Ik ontvang geen brie
ven van hem, wel geld. Is or te K6-
nigsbehg oor; consul, bij wien ik naar
hem informeeren kan?
ANTWOORD: Consul to Konings
bergen is de heen- L. Porr, aan wien
in het Neder!andsch kan geschreven
worden. Maar het kan zijn, dat er een
andere plaats bedoeld is. Wanneer u
met den postwissel naar Postkantoor
gaat, kan men u waarschijnlijk wol
inlichten, of deze plaats dezelfde is,
als Koningsbergen in Oost-Pruisen.
VRAAG: Waar is in Haarlem de
Stuwartstraat?
ANTWOORD: Een Stuwartstraat
bestaat te Haarlem niet; wel d© Stu-
verstraat, die tusschen de Garenko-
kerskade en Nicolaas van der Laan-
straat, iu ligt.
VRAAG: Waar kan ik laten on dor-
zoekftn of een zijden stof handwerk
of niftchinewerk is?
ANTWOORD: Dat moet u door een
deskundige (winkelier) laten doen.
Sport en Wedstrijden
WISSELKRUI8.
Door het officierenkorps te IJrnul-
den in garnizoen ia aan de IJrnuider
Voet bal vereen: ging Stormvogels ter
beschikking gegeven een zilveren
ssoikruis om te verspelen tusschen
de voetbalverenigingen Kinhelm to
">n an Stormvogels te IJmuiden.
Ieder jaar worden 2 wedstrijden ge
speeld. De vereeniging, die dit kruis
drie jaar achtereen of vijfmaal in het
geheel wint, wordt eigenaar. De eer
st wedstrijd zal gespeeld worden op
het Stormvogelveld den 26an Dec.
a.s.
Letteren en Kunst
ALGEMEEN KUNSTCONGRF.S TE
AMSTERDAM.
(Tweede dag.)
Als eerste voordracht voor 'Dinsdag
vermeldde het programma een voor
dacht van den heer K. P. C. de B a-
zei. over„De waarde van compiler
ren en copiêereii van oude stijlvor-1
men cn zich mspireeren op historische
wens." Spr zeide in den aanvang.
dat zoowel de kunstenaars, ais vooral
liet publiek ook, het over deze quaes-
tie nog zeer oneens zijn,
Met betrekking lot dergelijke vra
gen, meent spreker, dat er veelal mis
ers tanden door worden uitgelokt
tengevolge van een vaetgeworteld,
erstaudelijk voorbehoud. Het feit,
lat wij historisch zooveel kennen,
maakt de positie van den kun
stenaar van iieaen geheel anders
dan vroeger. Wut thans zoozeer den
kunstenaar puzziet, was er vroeger
niet. Ou volwassenen in de kunst, zul
len, evenals een kind voor te veel
oorwerpen gesteld, zich voor al die
kunstvoorwerpen als voor een chaos
eu geplaatst.
Spreker zeide vooraf in zijn voor
dracht de volgende conclusies te wil
len nemenWat het copieeren
betreft dit heeft alleen waarde als
studie oefening, doch g e o n e r 1 e i
waarde -ais kunstdaad.
Het compliceren, eigenlijk is
spel en virtuositeit, en kan voor de
kunstdaad geenerlei waarde hebben.
Het inspireeren, in den zin
van het overbrengen van geestelijke
of formeele elementen of compileeren,
uit oude gegevens, heeft als kunst
daad ook meestal geenerlei "waarde
en slechts een betrekkelijke waarde
in bijzondere gevallen. Het inspiree
ren, in den zin vau 6tudie en oefe
ning tot het onderkennen van werk
en impuls-methoden, kan een zeer
groote waarde hebben
le. tot algemeene oriëntatie;
2e. tot het bepalen vau onze s i-
tuatie;
3e. tot het j uist zien van de
daad, die men verrichten moet.
Bij de behandeling van d8 stof,
welke 6preker tot deze conclusies leid
de. waarschuwde spreker nadrukke
lijk voor het gevaar dat schuilt in het
reproduceereu van ouden stijl. De
historische kunstvormen ontstonden
uil het samenlevingsmilicu, uit het
wil en idee daarin heerschend
Zwakheid en gemakzucht kunnen
den kunstenaar ertoe leiden te co
pieeren.
Voor den -kunstenaar, die zijn stu
die eenmaal gemaakt hooft in den
ouden kunstvorm, komt dikwijls nu
liet belang aun den dag. om op die
oude vormen voort te gaan.
Ook komt dan de drogreden:
Voor gelijkwaardige gedachten cn
deoléindgn, zijn ook gelijk© vormen
de meest geschikte.
Het motief moet zóó verwerkt zijn,
dat hel altijd bewaard blijft in. het
product. Al kan de oude kunstvorm
nii steeds levend blijven, toch diént zij
niét meer den levenden, beeldenden
kunstenaar. In dien zin kan de oude
kunstvorm werken reactionnair,
gen werkend.
Spr. meent voorts, dat de plastische
en architectorale kunstvorm vooral
niét is om iets te leeren, doch orn
te doén 1 even, om de stuwkracht te
zijn tot hot ware leven. Een gerepro
duceerde -kunstvorm kan dat nooit
zijn.
Als .de viaie van den bouwenden
■kunstenaar er eenmaal ie, dan is de
methode eenvoudig te vinden voor
den juislen vorm.
Tefl "slotte preciseerde de inleider
nog eens zijr. vooropgestelde conclu
sies, waarmee de voordracht hiide
werd toegejuicht.
Daarna hield dir. J. D. Bierens de
Haan (-en voordracht over „Kunste
naar ©n levensleer".
Aan zijn redo on tl een on wij:
In tegenstelling met de kunst
oude tijden is dc nieuwe kunst (ai mis
<ie Renaissance) in hoofdzaak een ver
tolking en verheerlijking van liet I©
ven, dat is van het menschelijk gees-
teswezen. Het hoofdkarakter dor nieu
we kunst sinds de Renaissance is rd
mantiscli (in den ruimeren zin des
woords). De kunstenaar gevoelt niet
kosmologisch 'iinar psychologisch;
hij bespeelt het instrument der men-
schelijke zieL Int groot© tijdperk der
kunst gaat voorbij, met liet tijdperk
der Kuituur aan welks einde we
staan. Kan nieuw© kulluuxfaktor
schijnt /.iiii allerwog© voor te <loen en
op alle gebied tot golding te komen:
de bewustheid. Wnar voorheen tradi
tie- en spontaniteit golden, is thans
bewustwording getiischt. De kiuistd
naar, zijn inspiratie puttend uit zijn
tijd, moet ook dit nieuwe karakter
tijde in zich opnemen.
D:i beteekeut riet idat de nieuwe
kunstenaar behoefte heeft aan kxaisf-
philosophie, maar wel aan levensleer,
levensbeschouwing. Ten opzicht© zij
ner kunsttaak behoudt hij zijn inspi
ratie slechts door de sfeer zijner on
bewustheid; liet werk volgons kunstr
program is cerebraal en zonder bezie,
ling. Maar levensleer is noodig; d©
vorige kunst behoefde deze niet, daar
"s iisychologische kunst, aan
ltaar spontaniteit en scheppende ge-
naliteit genoeg had.
Het leven, waarvan de nieuwe kun
stenaar de verkondiger zal wezen, is
het bovenpersoonlijke, liet leven des
geheels; want alle bewustwording,
inderzonderfaeid do tegenwoordige,
richt zich op den mensch iu zijn ver
band met de wereldorde.
De nieuwe kunst zal dit leve® ven-
kondigen niet in den vorm ©ener ab-
strakte symboliek, maar door in hét
psychologische liet kosmologische uit
te drukken, door de eenheid te vinden
van mensch ©n wereldorde. Om zijn
taak te volvoeren moet do kunstenaar
opstijgen tot eon bewust nioddeving
met zijn eeuw en aan haar problemen
medewerken.
Dit beschouwelijk gehalte a!s faktor
van zijn wezen, kan eerst dan eon
nieuwe kunst voortbrengen, wanneer
alterwege een kuituur met deze be-
•üsltVeld geladen, uitbreekt. Tot een
groote herleving van het kunstwerk
is noodig: ©en vernieuwing van de sa
menleving en een nieuwe godsdienst.
Beide ontwikkelen zich uit de vooraf
gaande.
In de middagvergadering heeft de
heer Sem Dresden een voordracht go
houden over: De muzikale compositie
r hare uitvoering.
Derde dag.
De heer A. van der Horst, re
gisseur aan „Het Nederlandsch Too-
neei", hield eeu inleiding over „Go©-
thes Tooneelieiding".
Daarna was 't woord aan den heer
Lo u i e van der S w a e 1 m e n,
landscliaparchitect te Brussel en per
manent raadgever van „Grooter Brus
sel", die een voordracht over „De we
deropbouw der steden in België" hield
(met lichtbeelden).
De inleider gaf een overzicht van
het karakter van het Belgische land
en de Belgische steden, waarna hij
tot da volgende conclusies kwam
Men moet drie stadia in de studie
van den wederopbouw der ia Belgiö
vernielde steden onderscheiden
I D© uitwerking van e©n volledig
plan van België, uit economisch oog
punt; nieuwe nijverheidsbekkens
landbouw- en boschstreken- verkeers,
wegen, wegen, spoorwegen, kanalen;
plaatskeus der nieuwe steden; ver
plaatsing van dorpen; nijverheids- en
werkmanssteden tuinsteden reser
veer en vap natuurplekjes.
II. De bestemming van het uiterlij
ke karakter der steden ten opzichte
der natuurlijk© aardrijkskunde, der
oudheidkunde (door het afleiden der
geschiedkundige ontwikkelingswet
der stad) en der technologie (gebruik
van plaatselijke bouwstoffen en ken
nis der verborgen harmonieën tus-
60hen stad en omliggend landschap)
om te komen
lo. tot herstelling van hetgeen her
stelbaar is en tot den wederopbouw
van een zeker aantal gebouwen in
den zelfden staat, als deze zich vóór
den oorlog bevondou.
2o. tot de beiialiing van enkele
grondbeginselen waardoor het moge
lijk wordt een harmonie tol stand te
brengen tusschen het „sui generis"
karakter der stad en
III. de voldoening aan de door het
gebruik noodzakelijk© noodwendighe
den van het tegenwoordig© stadsle
ven modernisme der nieuwe gebou
wen, atreng aangepast aan hunne
bestemming nieuwe uitbreidingen
aanleg van wegen en hun geschikt
heid voor het moderne verkeer; hy
giëne en geriefelijkheid dor persoon
lijke en gezamenlijke woning; vTije
plaatsen en groote burgerlijke gehc©-
len onder het esthetisch kleed der
grondeenheid der opbouwende begin
selen, breed genoeg om al de indivi-
dueelo, scheppendo verschillen dei'
Verscheidenheid te omvatten werk
der verbeelding onzer kunstenaars,
die den nationalcn en gewestelijken
geest van hun ras vertegenwoordi
gen.
De congresvoorzitter dankte den in
leider Het is waarlijk le vei wonderen,
zegt hij, dat gij. die zijt gekomen uil
het iaiid der verwoesting en die hier
u plotseling geplaatst zaagt voor het
feit Ons door lichtbeelden van de
land- en ètedenvérwoèslfhg aan te J Na nog ecmfge replieken werd net
topne.n, dat gij uwe ontroering zóó debat gesloten. De motieTeenetra
goed hebt kunnen beheerschen. Waar- i werd aangenomen met tegen
lijk, wij hadden moeten begrijpen, dat 30 stemmen. De motie-van Tm ©est
een te zware taak u door ons op de I was daardoor vervallen,
schouders werd gelegd. Te meer nog Er werden vervolgens nog enkel©
danken wij u voor wat bij voor ons zaken kort©: ijk besproken: oe bc-bos-
1iebt gedaan.
De heer Johan de Meester over
„Kunst en Dagblad". Hij vergeleek de
verhouding van kunst en dagblad
rnet een huwelijk tusschen twee mon-
Bchen waarvan de volksmond pleegt
te zeggen: „Bij elkander deugen, ze
niet, van elkander meuge-h ze niet".
De heer li. P. Brenuner sprak tem
slotte over „de nieuwe xichtingea in
de schildeiUcunst'
Daarna werd 't congres gesloten.
Binnenland
DE OPVOLGER VAN PROF.
WINKLER TE AMSTERDAM,
e gemeenteraad te Amsterdam
heeft Woensdagavond (buiten do aan
beveling van het coüoge van curato
ren dar Universiteit om) met 17 stern-
tegen li op <ir. C. T. vaa Varken-
burg, (den eersten cundidaat van het
college van curatoren), 1 stem op het
raadslid don arts W. Polak, en 2
temmen blanco, benoemd tot gewoon
hoogleéraar m de psychiatrie en neu-
trologie aan do gemeentelijke univer
siteit te Amsterdam dr. K. Herman
Bonman.
Met 22 tegen 9 stemmen en 3 blanco
werd goedgekeurd hot voorstel van
curatoren, om den buitengewonen
hooglecraar dr. J. K. A. Wertheim
Saloxnonson te benoemen tot gewoon
hoogleeraar in de .zenuwziekten, ©lec-
irotberapie, radiogmphi©, enz.
Cs AANRAKING MÉT KEN
STROOMDRAAD.
Maandagavond is de machinist P.
Molenaar in de stoom-rheelfahriek
Fortuna te Leeuwarden in aanruking
gekomen met een draad van een
looplaanu. waardoor een stroom ging
an 120 vo)t. De man was op -slag
dood. De isolatie vau dezen draad
sommige plaatsen afge
schuurd. Vermoed wordt, dat de man
ten gevolge van den schrik is overle
den. daar ©en stroom van 120 volt
niet doodolljk 13.
NEDERLANDSCH E AMBULANCE
NAAR DUITSCHLAND.
De „Ned." meldt, dat met zekerheid
nog niet kan worden medegedeeld,
wanneer de Nedcrlandsche ambulan
ce vertrekken zal naar Boedapest en
Beut'nen. Want wel hoeft prof. Lanz
zich verbonden, om als leider op te
treden en de diaconessen en verpleeg
sters aldaar in de hospitalen te instal-
leeren maar prof, L. kan niet een
half jaar blijven. En dat is de tijd,
die voor een Nederlandsche ambu
lance voorloopig is bepaald 'om hulp
te verleenen. Er wordt nog gezocht
naar een bekwamen chirurg, die als
blijvend leider zou optreden, want
eenige bekende chirurgen zijn wel
aangezocht, doch konden zich niet
beschikbaar stellen, daar zij hun ei
gen practijk niet zoo lang konden
verlaten.
Twee dochters van dr. Kuyper
gaan mede, 'verder o.a. zuster freule
Six en van het Haarlemsche Biaco-
nessenhuis de zusters Bronsveld en
W. vau Kempen de laatste is aldaar
hoofdzuster der operatiezaal.
TWEEDE KAMER.
Het verder debat, bij de voortgezet
te behandeling der
Beg rooliugVauLand bouw
gisteren gevoerd over de bestrijding
v on het mond- en klauwzeer en over
de daartegen geriohte motie van de
hoe-ren Teenstra en van ïjckeralooth
leverd© niet veel belangrijks meer op.
De heeren Lieftinck, Smeenge, Scheu-
ier van Wicben en Brummeikauip
spraken (ouder toenemend ongeduld
«n steeds verminderende belangstel
ling der vergadering) vóór de motie
on tegen dc uimakmg, de heer van
Foroest pleitte, met den Minister voor
de handhaving van 't- afrriukingeeteJ-
sal als hel eenig doeltrattende.
De vooistanders der motie, vooral
de heer Liaftinck, zetten uiteen dat
men mets van do oorzaken, gevolgen
eu mogelijkheid van genezing van 'i
mond- ©n klauwzeer kent cn daarom
er zich met afmaken uit redt; de heer
Smeenge bracht hulde aan den vete-
rinalren dienst en kwam op tegen de
verwijten lu verband met dó gebeur
tenissen te Stapliorst door den heer
v. Tw ist gedaan, al erkend© ook hij
dut men duur bedachtzamer bad kun
ma optreden. l>ez© spr. beweerde
voorts o.a. dat koeien, die 't mond- en
klauwzeer hebben doorstaan, later
moer malk geven dan te voren; de
heer Scheurer (keurde uit medisch
oogpunt afmaken cn doorziekeu af en
pleitte voor isoleering en pioivhylao-
lische behandeling; de heer Van YVi-
clien evenzoo, vooral om het vee int
ïiiuun te maken; afzondering achtte
ook hij l>eter dan afiuakmg. Eindelijk
sprak ook de heer Bnunmelkamp zich
in dien zin. Al dez© sprekers waren
voor de motie.
Daarentegen stond da heer van Fo
roest geheel op Ministers stand
punt en bestreed hij de motie, ook als
voorzitter der Hull. Maatsüb. van
Landbouw, welks hoofdbestuur nog
gisterenmorgen had besloten voort
zetting van do afmaking ie vragen,
ook met 't oog op de omstandigheden,
in verband mot de melkvoorziening.
Deze spreker stelde de volgende
motie van orde
'oor:
„De Ka mor,
van oordeel dat onder de gegeven
omstandigheden voorloopig moet
worden voortgegaan met het afma-
kingssystéwin, doch dal, bij-verander
de omstandigheden en in elk geval
vóór liet einde van den wêidetijd, een
nader© beslissing dient te worden ge
nomen,
„gaat over tot de orde van deu
dug".
Minister Posünima hield de nood
zakelijkheid van afmaking tot behoud
van onzen veo uitvoer vol eu stelde
met cijfers Ln 't licht hoe <le ziekte
was bojKTkt, soliior overal, tot enkele
schtng van onze dun:ca door den heer
De WijCkeralooth, De Minister i«e»-
loofde deswege overleg met aeri Mi
nister van Financiën.
Over bet Staatsmijubedrijf trad da
hoor Albania In eenig© beschouwin
gen over do' loonen-actie, die weder
niet conflictie dreigt,--- over de wen-
schelijkhtid va-n een Central© Knap
scbtltekasn, d© aanstelling van ooa-
troleuca. over het personeel en over
iKiuwguaranUe voor het krachtiger
I«vordering van den bouw. van arbei-
derewonlng«n; eindelijk had spr. veel
bezwaar tegen 't boetestelsel en de
toepassing (LaarvatL
Door do Jiceren Ruys eu Drion weïv
den deze onderwerpen nog nador lxi
sproken en de eerste drong aan op
bul era verkeerswegen v<ior personca
to Zuid-Limburg.
De Minister gaf omtrent ©en en an
der te kennen dat hij de quaes tie der
loonregeling zou onderzoeken, dat hij
een Centrale Knapschaftskas ©ver-
weegt en ook vóór aanstelling is van
arbeiders controleurs. Aan woningen
was thans geen behoc-fte. Over ver
keerswegen zou hij in overleg treden
mot den Minister van Waterstaat.
Op ©en vraag van dun heer Ruys
antwoordde de Minister een volgend
jaar de bezoldiging van de leden van
den Raad van Beroep (die de spr. te
hoog achtte) t© zullen overwegen.
Toen kwam te 5 uur. de Aid. Vis-
«cherij aau dó orde. Dc heer Duymaar
van Twist klaagde over 't onvoldoen
de toezicht op de visschorij op <je
Zuiderzee eu ook op ue rivieren en
trok te velde tegen het ito% sl-xóa
i oortduren van de nestvisscherij. Hij
brak zijn rcte daarna of, om u -.- inter
*oort te zetten.
Dj vergadering werd nu verdaagd
tot 's avonds 8 uur.
Voor do pauze is gisteren de motie
van den lieer Tor Laan (Rotterdam)
tegen het huwelijksverbod voor belas-
tuig-commiezen beneden de 28 jaar,
met 51 tegen 7 stemnuui anngeno-
Aüüvankflijk was de voorsteller
ii plan. de motie terug te nemen,
omdat de Minister dispensaties ver
leent, maar nadat de heer Duvinaer
vau Twist hud verklaard, dut da
ec-hterzijde de motie gaarne onder
steunen zou, handhaafde de hper Ter
Laan haar.
Na de pauze is gisteren de agenda
\oor de uvond-vergadering en \oor
flc dagzitting vau heden met e?n aan
tal meercndec-ls spoedeischende ont
werpen aangevuld.
l>e Kamer (die vanmorgen te half
11 nog eenig afdeelingswerk afdeed)
zal denkelijk hedenmiddag den ar-
held stoken, om tusschen Kerstmis
en Nieuwjaar terug te keeren t-ot
afdoening van de nog te behandelen
oiiderdeeieai der Staatsbegrooting.
in de awiidzit'.iïig van gisteren is
de Begrooting van Financiën aange
nomen, na een korte inlichting van
Mmister 'l'reub over den poel voor
het Bureau voor den diamanthandel,
waarvoor de lieer Schimmelpenxiinck
liem iu een korte „maicensjieech"
dank betuigde.
Do YS etsoiitwerjieii tot wijziging en
verhooging van het Vilde hoofdstuk
B dor Staatsbegrooting voor 1914
(Diverse onderwerpen), tot verhoo-
ging van hel Vilde hoofdstuk A der
Staatsbegrooting voor 1014 (Schulkist-
promessea en -biljetten) eu tol wijzi
ging cn verhoogmg van het Ilde
hoofdstuk der Stnatsl>ogrooting voor
1914 (Kosten van decoratiën, enz.),
werden daama mede aamrenomen.
Hierop kwam aan de orde tiet wets
ontwerp. houdende tijdelijke bepalin
gen betreflende het vervoer en de
nederlage van goederen.
Zeer breedvoerig ontwikkelde de
heer Juten bezwaren tegen dit ont
werp, dat. om smokkelarij tegen te
gaan, de burgers aan "de grenzen en
neringdoenden aan allerlei overdre
ven formaliteiten onderwerpt en af
hankelijk maakt van een veel te
scherp toezicht van de militaire
macht, welks bevoegdheden, om wo
ningen binnen te treden en contróle
te oefenen op de vc-orraden goederen,
veel te ver reiken. Spreker had er
ernstig bezwaar tegen.
Do heer Van Sasse van IJsselt vond
daarentegen deze regeling een ver
betering. omdat vele zeer uiteenloo-
pende verordeningen op dit stuk nu
kunnen vervallen, waf veel onzeker
heid zal doen ophouden omtrent de
vraag, aan welke aiubtenareu de
contróle toekomt over het vervoer van
zékere goederen. Maar toch had hij
er bezwaar tegen, omdat dg wet mot
wreken kan en conflicten zal uitlok
ken. wanneer de Regeering de mili
taire overheid niet bewegen kan,
haar verordeningen met de wet in
overeenstemming te brengen. Is dat
verzekerd
Volgens den heer De Meester was
met het oog op zekere toestanden in
ons land een zeer strenge wet tegen
smokkelarij noodig. Spreker ontken
de. dat de militairen met de opspo
ring van overtredingen eijn belast;
de wet wijst er de helusting-ambtena-
ren voor aan, die mot tact en beleid
te werk gaan. Spreker verdedigde
het ontwerp dus.
De Minister van Financiën betoog
de, dat de grieven van den hoer Ju
ten ©en pleidooi waren voor deze wet.
die het toezicht van uitvoer cn ver
voer aan de belasting-ambtenaren op
draagt. De Minister kwam tegen de
vergoelijking van de smokkelarij en
tegen de geringschattende hecordee-
lüig der militairen op. Hij verdedigde
voorts de wet tegen de geschetste
herwaren nog nader eu verzekerde,
dat alle bestaande militaire verorde
ningen over dit onderwerp, in over
lég met de Ministers van Oorlog en
van Marine, door deze wet zullen
vervallen of daarna buiten werking
worden gesteld.
Na replieken werd het wetsontwerp
z rider stemming aangenomen, even-
de begrooting van het Stuats-
stallen. Hij bleef de moUe-Teenstra
i bestrijden un beval di© van den heer' umntbedrijf voor 1916.
v I'oreest aan en verdedigde de groo- j De avond-agenda was hiermee af-
te offers, voor cl.' zaak gebracht, her- gedaan en de discussie vvenl nu her-
halende dat de ite.roering, overweegtvut over de Begrooting van Land-
j oen dool van de kosten 'ten laste \an bouw. cn wel over de AfJeelmg Y'i»
i de web ouders to brengen. icherii-
