NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
33 jaarrniio No. 10049 Verschijnt dagelijks! behalve op Zon- en Feestdaoen. zaterdat n ma» r t^ie
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De
Zaterdagavond"A 1.50
Franco per post door Nederland 2.
Afzonderlijke nummers0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37'/i
w m 9 de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lonrens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERT EN TIEN:
Van 15 regels 75 Cts.iedere regel meer 15 Cts. Bulten het Arrondissement
Haarlem van 15 regels 1.—, elke regel meer 0.20. Reclames 30 Cts. per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 1—5 regels 40 Cts. per plaatsing,
elke regel meer 10 Cts. contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnnmmer der Redactie 600 en der Administratie724
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerdon wurd» gewaarborgd door „The Ocean" Rokin 151, Amsterdam.
DiT NIMMER BES IA AT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE Bl.AD.
AGENDA
ZOiNDAG 12 MAART.
Outran! Bioscoop, KL Vereent ging:
Voorstelling.
Socitteu Vereeuiglng De Big van
hoi lüHsue..
S. Iiou'.v'burg, Jansweg Chambly en
Canlec.
Schouwburg de Kroon, Bioscope
Voorstel llmig.
Flora, Schoten: Specialiteiten voor
stelling.
Cinema Palace Bioscoop Voorstel-
ling.
Bioscoop Theater, Bartel jorisstraat
Voor filing.
Bioscoop Theater. Groot» Markt:
Voorstelling.
MAANDAG 13 MAART.
Schouwburg, Jausweg Freuiekon.
Cenirual Bioscoop, KI. Vereenigmg:
Voorstelling.
schouwburg de KroonLiedjes
avond van J. P. J. H. Clinge Doorcn-
bos.
l inema Palace: Bioscope Voorstel
ling.
Bioscoop Theater. Grootte Markt:
Voorstelling.
Bioscoop Theater, Bartel jorisstraat
•Voorstel liiivc.
Dreigement,
D© afd. Haarlem en omstreken van
be. A gem. Nederl Verbond houdt
eerstdaags de jaaitijksche ledenverga-
deung en roept de leden tot bijwoning,
daarvan op In een voetnoot wordt
meegedeeld Ter voorkoming van
era bedanken van hel gelieele be
stuur' wordt mei aandrang trouwe
0/ komst der leden vei zocht.
Dit is dreMtcnu. Hot/uiniardigi de
Biinida (want dat is immers voor de
leden de hoofdzaak! zulk een for-
sctien stao?
Aan de orde komen notulen en
Iraekomen stukken, drie jaarversla
gen. verkiezing van bestuursleden
van de afdeel uur. aanwiizinc van
cnndidaten voor hoofd- en groeps
bestuur. besnrekinit der ingediende
voorstellen voor de groepsvergade
ring te Deventer, verkiezing van een
afgevaardigde daarheen en rond
vraag.
Kan het bestuur dit niet, met een
paar getrouwen, alléén at'? Moetan
di- leden voor al deze huishoudeliike
enken, m doze koude dagen, een ihee-
lnn avond hun huis uit? De verslagen
vernemen ze immers wel uit de cou
rant. wie er tot bestuursleden wor
den gekozen is immers meestal
vooraf al bepaald en de afgevaar
digde naar de groepsvergadering
komt gewoonI'ik uit hot bestuur zelf
voort.
Alleen de voorstellen voor de
groepsvergadering te Deventer kun
nen de aanwezigheid van een groot
aantal leden wenschelijk. ja noodig
maken. Is dat hier inderdaad liet
geval Z ii n ze werkelijk zoo be
langrijk? De agenda zegt er geen
woord van. verwiist alleen naar het
Noerlundiu nummeiwaar ze in
staan. Welnu, wii durven opperen,
dat geen tien procent van de leden
Belezen heeft, wat er od die groeps
vergadering zal behandeld worden.
Dat zulke dingen bil de leden alge
meen ue aandacht trekken is een
fictie, een van de vele in het vereoni-
gingsleven.
Od de acenda hadden de belang
rijkste voorstellen nog eens moeten
worden vernield, liefst met een toe
lichting er bii. waarom die juist
voor de leden van de Haarlem-
BClie afdeeling- gewichtig zijn.
Wil een bestuur belangstelling op
een ledenvergadering ondervinden,
dan moet 1 et de belangstelling van
de leden opwekken.
Anders blijven dé menschen thuia
en wie zal hun ongelijk eeven
OM ONS HEEN
No 2133
JOHAN WINKLER.
In den ouderdom van 75 jaar ie hier
Overleden de heer Joh an Winkler,
letterkundig© en jaren laDg lid van
owzon gemeenteraad, bovendien amb
tenaar van onzen Burgerlijken Stand.
Onze photogiaaf heeft hem indertijd,
op weg naar den Raad. beloerd, zoo
dat wij hierbij zijn welgelijkend por
tret kunnen geven. Zoó. met dien rus.
li ge gang, hebben wij Haarlemmers
hem jaren door de stad zien gaan.
Hij woonde hier al lang. Als jon
gen kreeg hij te Haarlem zijn oplei
ding aan de klinisohe school onder
de hoede van zijn ouderen broeder,
(Tiberius Cornells, conservator van
i Teylere palaeontologisch kabinet, in
i den volksmond „de steentjes". Nadat
J hij zijn examen ais geneeskundige
i bad afgelegd, maakte hij ale scheeps-
dokter driemaal een reis om de Kaap
'•naar Indiê mee. Ook wae hij eenisen
tijd stadsgeneesheer in Leeuwarden.
Maar op den duur trok de practijk als
i medicus hem me^aan, zijn hart ging
uit naar de geschiedenis van Fries
land. vooral naar de taal en letter
kunde van dat Nederlandsche gewest.
In'die richting is dan ook zijn levens,
werk gogaan en hij heeft voor deze
onderwerpen veel nagelaten dat den
j student en den taalgeleerde nog lang
I van dienst zal zijn.
j De samenstelling van het Friesche
woordenboek werd aan Winkler op-
i gedragen en door hem volvoerd, hij
I schreef veld stukken in de Navorscher
en andere tijdschriften, en een boek
over de voornamen. Van plaatselijke
wijze van spreken maakte hij een diep
gaande studie, die hem o a. mogelijk
maakte het ..Onzevader" te schrijven
in niet minder dan 170 tongvallen.Van
bet basterdwoord .dialect" wou hij
niet hooren. van den term „accent"
natuurlijk evenmin, liever gebruikte
hij de uitdrukkingen „tongslag,
spraaktoon of tongval" en noemde de
plaatselijk© taal bij voorkeur „gou-
spraak". Hij had daar groole liefde
vuur, zelf kwam hij met zijn Frie-
schen tongslag ruiterlijk voor den
dag en stelde dat ook op prijs bij an
deren. De boekentaal genoot zijn in
nige verachting. ,Iji den beginne was
de spreektaal," zegt hij in oen opstel
„Volkstaal en boekentaal" in een bun
del rfOud Nederland", daarnaast kent
hij nog twee' soorten .salontaal" en
„straattaal". Van dit «landpunt
komt de taal, die in een groot deel
van Holland gesproken wordt er bij
hem lang niet iroed af. 't Slaat mij
nog duidelijk voor den geest, dat Ik
eens in een artikel het woord .me
neer" geschreven had en dat hij mij
daarover op straat aanhield en ge
moedelijk beknorde, omdat het im-
mere „mijnheer" had moeten zijnl
Zooeven sprak ik van de taal m
Holland, niet te verwarren met Ne
derland. Winkler kon het niet ver
dragen, dat bewoners van de twee
provinciën Holland spraken van de
Hollanders" en van „Holland", wan
neer ze het geheele volk en het pan-
eche rijk bedoelden Nederlanders en
Nederland moest bet zijn. Behoorden
ook niet de andere provinciën tot het
rijk? Waarom dan aan Holland een
eer gegeven, die het niet toekwam?
Heeft hij in zijn liefde voor al wat
Dietsch was, voor Nederlandsch.
Friosch, voor Vlaanderen, voor Zuid-
Afrika ook. niet wel eens wat over
dreven? Ik zou het niet willen ontken
nen, maar wij moeten niet vergeten,
dat alleen de man van geestdrift in
druk maakt en volgers kweekt en de
Hollanders, in wier midden hij tooh
zooveel jaren gewoond heeft, mogen
hem de felle critiek op hun taal ver
geven. omdat hij zoo warm voelde
voor de stam- en taalbelangen, die
hij verdedigde. „Nederland in Frank
rijk en Duitschland". is een treffend
verhaal van zijn nasporingen naar de
plaatsen in 't buitenland, waar nog
Nederlandsc-h gesproken wordt. Zoo
komt hij onder anderen te Duinker
ken en houdt zich daar evenals op de
geheele reis, of hij geen Fransch
verstaat.
„Versta je Vlaamsch?" vraagt hij
den koetsier.
Joa 'k m'n éérel" met een blijden
grijnslach op het frische, roode ge
laat, zoo dat de geheele rij witte
tandien blonken ,Joa 'k, m'n-'èèrel
me kouten wi'der ol twee talen 'ier."
„Goed. Breng me dan naar ,,De
roode Hoed"."
.Recht uul, m'n-'èèrel spring
moar in, os je-b'Jieft!"
Kenbaar dood het den man goed
ook eens met eenen „vreemden heer"
zijne Vlaamsclte moedertaal te kun
nen spreken. Spraakzaam en woor
denrijk, wees en noemde hij mij de
kaden en straten, die omen weg uit
maakten, de gebouwen waar wij
langs reden. En ik verslond den
man volkomen, gelijk hij mij, niette
genstaande het gerammel van het
lichte mandewagenije, waar ik in
voer, over de straatkeien.
„Verstaan alle Duunkerkers
rtaamsch?"
„Bè" joa ze, m'n-'èère." Dan, zioh
even bezinnende: ,Joa! maor olie
riken mei" Alle rijken niet. Het
het schijnt dus dat in de hoochste
kringen het Vlaamsch reeds gedeel
telik door het Fransch verdrongen is.
..Zijn er ook menschen, die enkel
maar vlaamsch, en geen franech ken
nen?"
„Neen 't, m'n-èèrel me lèère
wi'der fransch in de echolel" Maar
dan weër, na luttel bedetukene„'T
doet. m'n-'èèrel moar 't zijn ol oude
menschen die nie eleerd en zijn. Ze'n
verstoan zi der nie angers os vl&msch."
Met „niet geleerd" bedoelde hijdie
niet ter eohole gegaan hebben, die niet
kunnen lezen en schrijven.
En daar mede stonden wij voor de
wijde poort van de herberg JDe Roo
de Hoed-". Ik betaalde den voerman,
en gaf hem nog een goed drinkgeld,
in de blijdschap mijns herten. ,Dank-
je, m'n-'èère, en os 't is da' je nog
van m'n dien6t van doen 'eti. 'k stoan
gunter up de Groote Marti"
Ook met anderen houdt hij bier ge
sprekken in de taal, die hem lief is
en met welk oen kinderlijke vreugde
vertelt hij daarvan aan zijn lezer I
In ditzelfde bock zet hij zijn ver
schillende iilels bij zijn naam onder
de inleiding. ,Lid van het Friesch
genootschap van geschied-, oudheid-
en taalkunde te Leeuwarden, van de
Maatschappij der Nederl. Letterkunde
te Leiden, van het Provinciaal
Utrechtsch genootschap van kunsten
en wetenschappen te Utrecht, van het
Taal- en letterlievend Studentenge
nootschap Met Tijd en Vlijt, te Leu
ven, van bet Gcsellsohaft für bïldende
Kunst und valeilandische A.tertümer
te Emden, van het Verein für Ni-eder-
dcutsche Sprachforschung te Ham
burg en van het Comité flamand de
France te Duinkerken.
„Men hoeft mij," zoo placht hij te
zoggen, „de eer aangedaan, mij daar
in te benoemen. lik moet en wil we-
derkeeiig toonen, dat die eer door mij
op prijs gesteld wordt"
Een rechtuite natuur, zonder arg
ol hst, dal was Johan Winkler.
Aan het Haarlemsche vereenigings-
levon nam hij weinig deel. De stu
deerkamer waa hem liever dan de
vergadenzaa] en beha tv© een enkele
kantel ijk© betrekking (bij was een
belangstellend lid van de NederL
Her*. Gemeente) ken ik geen open
bare functies von Winkler, dan zijn
lidmaatschap van den Raad met lid
maatschappen van een paar Raads
commissies, Plantsoenen, Stadsapo
theek en het lidmaatschap van den
militieraad.
Vaai 18-J5 tot 1901 was hij Raadslid,
toen trad hij uit eigen beweging, we
gens zijn hoogen leeftijd af. In den
Raad was hij geen figuur van den
voorgrond, da twee onderwerpen
waarover hij bij voorkeur sprak, wa
ren straatnamen, waarin bij natuur
lijk voor de autoriteit gold en den
Hout en de Plantsoenen, in welker
commissie bij zitting had. Recht naar
zijn aard liet hij de behandeling van
bijzondere onderwerpen gaarne over
aan hen. die daarvan speciale studio
hadden gemaakt
De functie van ambtenaar van den
Burgert ijken Stand was hem zeer
lief. Hij had iets vaderlijks, iels pa
triarchaal» zou ik zeggen, in zijn ma
nieren en vooritomen e» was wel
doordrongen van de plichten die jon-
ge mannen en vrouwen op zich na
men door eikander hou en trou te be
loven in hel huwelijk. Zijn toespraak
was waardig zonder zalving en wie
die aanihoorde, gevoelde dat hij ook
aan jongelieden, die hij persoonlijk
niet kende, uit den grond van zijn
hart bet beste toewenschte op hun
levenspad.
Jarenlang was hij lid van dem mili
tieraad en had als zoodanig een merk
waardige reputatie, namelijk dat hij
bij de loting veelal hooge nummers
trok voor de lotelingen, die zelf riiet
verschenen. Er waren er die daarom
opzettelijk wegbleven ..mijnheer
Winkler zou wel een hoog nummer
voor hen trekken I" Hij wist wel dat
de®e roep van hem uitging en hoewel
hem dal vermaakte, bezwaarde het
hem ook een beetje ik heb het bij
gewoond, dat een vader, voor wiens
oudsten zoon hij een hoog nummer
had getrokken, hem daarvoor harte-
lijik bedankte. De brave man ver
schrikte ervan „hoor eens," zei hij
in zijn Frieschen tongslag. ..bedenk
wel, dat het bit toeval gebeurd is
De veronderstelling aNeen, dat bij
zooiets met opzet zou hebben kunnen
doen, bracht den eerlijken, stipten
man waarlijk overstuur.
Een eoht Nederlandsch figuur,
groot vriend van Haarlem en haar
omgeving, procics en eerli'k man was
Johan Winkler. Toen hij zich uil zijn
openbare functies teruggetrokken
had, men zou kunnen zeggen met
ChrisleLijkon deemoed den tijd ver
wachtende» waarop hij zou moeten
heengaan, trof het hem diep, dat hij
zijn eonigen zoon verloor. Nu is hij
zelf door de donkere poort gegaan.
J. C P.
Stadsnieuws
STUKKEN "VAN DEN RAAD.
AANKOOP VAN GROND.
De SL Josephs Gezel ten vereenlging
biedt de gemeente voor l 120.— te
koop aan de strook grond, liggende
vóór hot perceel aan de ücgijuesteeg
No. 1 B, wcike bij de verbouwing van
dat perceel door haar onbebouwd ia
gelaten.
U. en W. stelten voor, van het aan
bal gebruik te maken.
ROOILIJN.
Bij den verbouw van het perceel
aan de Begijnesteeg No. 1 B, is da
voorgevel l.óU M. teruggezet.
in verbaaid hiermede aciilen B. ea
i W. het gewenscht, dat voor genoemd©
I 6teeg nadere rooilijnen worden vasb-
gesteld, zoodat de breedte daarvan,
thans 'bedragende ongeveer 3.25 M.
j tot 3.50 M., in de toekomst 5 M. kan
I worden.
I Zij stellen dus den Raad voor, tol
deze vaststelling over te gaan.
Bij de verbouwing van twee percee-
ten, grenzende aaD de noordzijde van
de Zukiursc hooi steeg, is te voorgevel
vaoi het nieuwe gebouw eenigszins
echter de voorzijde van de afgebroken-
pcroeelen opgericht, zoodat ter plaat
se genoemde steeg een geringe ver
breeding heeft ondergaan.
In verband achten B. en W. bet ge
wenscht, Je voorzijde van het thans
opgerichte gebouw als nieuw» rooi
lijn vast te stellen, en die lijn door te
trekken naar de SmedestraaL
HERSTEL,
Het bestuur der Rijtuig- en Wageo-
makerspatroons Vereeniging te Haar
lem, verzoekt den Raad de werkzaam
heden, benoodigd-voor liet herstellen
en vernieuwen der wielen van het Rij
tuig voor besmettelijke zieken, en
voortaan alle voorkomende werken,
(het rollend materiaal betreffende)
bij inschrijving te doen aanbesteden.
Na kennisneming vim het door den
Direoteur van Openbare Werken uit
gebracht rapport komt het B. ea
W. niet gewenscht voor tot eerstbe
doelde aanbesteding over te gaan.
Daar voor t overige aan de bedrij
ven van rollend materieel in gebruik
is, eigen herstellingsinrichtingen zijn
gevestigd, stellen B. en W, voor. af
wijzend op het verzoek te beschikken.
AANKOOP GROND.
Bij de verbouwing van de percee-
len aan de Zuiderschoolsteeg nis. 1. 3
en 5 is de voorgevel van het nieuwe
perceel e enigszins achter de bestaan
de rooilijn opgericht en is d© Zuwer-
schoolsteeg ter plaatse verbreed met
d vrijgekomen strook grond.
Die strook, ter oppervlakte van on
geveer 5 M2., wordt thans voor f 100
aan de gemeente te koop aangeboden.
B. en W. achten he* wenschelijk,
van deze aanbieding gebruik te ma
ken. en stelten den Raad voor, tot den
aankoop voor den gewaagden prijs te
besluiten en voor aankoop en onkos
ten een bedrag van f 130 beschikbaar
te stellen.
ZESDE KAM ER M117.1 EK A VOND-
L MOSSEL.
Een teleurstelling wachtte gister
avond den bezoekers van Mossel's
zesde (cm laatste) kamernvz-ekavond.
Bij den aanvang der uitvoering werd
hun nl. door den heer Mossel meege
deeld dat Joh. Messchaert helaas
door verkoudheid verhinderd werd
te zingen, on dat En zijn pl aats zou
optreden eon bary ton-zanger die
naar de heer M. verwachtte een
waardige p'nntsvervanger zou blij"-
ken te zijn. Deze moedige zanger
een zeker© heer Adriaan Gremmée,
uit 's-Hertogenboscb afkomstig
kweet zich van zijn uiterst moeilijke
èn niet precies benijdenswaardige
taak op een wijze, die weliswaar
met geheel kon schade»oos stelten,
maar ui el kgeval aanspraak maakte
op waardeermg al bet.reit die dan
ook hoofdzakelijk liet zeldzaam schoo-
ne stem materiaal waarmede deze zan
ger ia bedeeld. Vooral zijn met haive
stem gezongen hooge noten klonken
zeldzaam mooi. Dat overigens ee:i
welluidend orgaan en een op zichzelf
zeer toflelijk gebruik daarvan nog
met voldoende Is om eon waardige
vertolking van Beethoven's .An die
fern© Gelichte" te geven konden wij
in den loop der voordracht nog al
eens gewaar worden. Zijn hoogte
punt van muzikale interpretatie be
reikte de zanger in het laatste ge
deelte van den cyclus „N'imm sïo
hier denn diese Liedc-r" en dc tien
volgende regels. Voor na de pauze
had de heer Gremmée Werner's Lte-
der aus Seheffels „Troiupeiervaa
Georg Henschel op zijn programma
geplaatst Hier moet hij zich onge
twijfeld beter in zijn element hebben
gevoeld. Do zangnummers werden,
door mevr. Mossel zeer artistiek bo
geleid.
De groote belangrijkheid van dezen
muziekavond lag in de pianosoli van
Julius Röntgen. Hij gaf. als opening,
een bewondereuswanrd.ee verklan
king van Beethoven's laatste klavier-,
i sonate (op. Ill c mol) waarvan bij de
I geweldig stoer© hoofdsuts met mis-
