H. J. LAMP.
Do Dultsche firma verklaarde zich
bereid do voor haar bestemde katoen
to vorkoo pon, echter legen een verhoo
gt ng van f 100.— per baal op den
dagprijs, makende een totale verhoo
ging van f 200.030
In een Zaterdag te Hengelo gehou
den vergadering van Twentsche spin
nerij-firma's is tot aankoop besloten.
De Bevrediglngsoommlssle
Do Staatscommissie, ingesteld bij
Koninklijk besluit van 31 December
1913, deelt, daartoe gemachtigd door
II. M. de Koningin, mede, dat ln
haar 11 dezer gehouden slotvergade
ring overeenstemming is verkregen
omtrent een nieuw artikel 192 der
Grondwet met bijbehoorende toelich
ting omtrent do wetsontwerpen met
do memories van toelidhting tot uit
voering van dat grondwetsartikel en
omtrent het eindrapport zelf.
De vaststelling van een en ander Is
geschied met de grootst mogelijke
meerderheid-
Van de aan het rapport toegevoeg
de drie ontwerpen van wet hebben
twee de strekking tot wijziging en
'aanvulling van de wet tot regeling
van het lager onderwijs.
liet eerste dier ontwerpen betreft
ïjx hoofdzaak de geldelijke voorzie
ning in rle kosten van hot openbaar
en het bijzonder lager onderwijs en
bevat voorts voorstellen tot verbete
ring van de salnrieoring der onder-
wi zers. tot wijziging van do bepalin
gen omtrent schoolgeldheffing en
tot reorganisatie van hot schooltoe
zicht.
Het tweede wetsontwerp is aan de
opleiding der onderwijzers gewijd.
In het derde wetsontwerp is een
wettelijke regeling van het be>vaar-
schoolonderwije neergelegd.
Tn verband met de aanbieding aan
de Koningin en de voor het afdruk
ken vereisohte werkzaamheden kan
de verschijning van het rapport met
do bijlagen vermoedelijk over eenlge
weken worden tegemoet gezien.
PEST OP JAVA.
Bij het departement van Koloniën
Is het volgende telegram van den
Gouverneur-Generaal van Neder-
landsch-Indië, d.d. 11 dezer, betref
fende Destgevallen on Java van 11 tot
24 Februari j.L ontvangen:
Kediri 6 nieuwe gevallen, 5 doo-
den Soerakarta 55 nieuwe gevallen,
54 dood en Pasoeroean 9. Paroe 6,
Tooloenaagoeng 3. Berbek 3, Madi-
oen 2, Soerabaja (stad) 20. Soerabaja
(afdéeling) 2. Klaten 3 en Karan-
'gnnjnr 3 doodelijke gevallen.
I-Iierbiï wordt aaneeteekend. dat de
totaal-ciifers over bovenbedoeld tijd
vak ziin 112 gevallen en 110 dooden,
en dat zii over het nagenoeg overeen
komstige 14-daagsche tijdvak van het
vorige jaar (12—25 Februari 1915) be
droegen 437 gevallen en 430 dooden.
CHRISTELIJK SOCIALE ACTIE.
(Vervolg).
Men meldt ons nog uit Utrecht
Na de bestuursverkiezing werden
de voorstellen van het Hoofdbestuur
a. Benoeming van een Commissie
ter propagandeeringook in samen
werking -met anderen, van het be-
drijfsbezit en winstdeeling, en
b. benoeming van een Commissie
tot bestudeering der Evangelisatie
onder loonarbeiders, aangenomen en
het Hoofdbestuur opgedragen deze
Oommissie te benoemen.
De voorstellen der aid. Hillegom
a. Den naam Sociaal" van de Partij
te schrappen en te vervangen door
een ander woord, en b. Het Vrouwen
kiesrecht uit het program te halen-
en niet mee te werken aan het ver
krijgen daarvan, werden na bestrij
ding door het Hoofdbestuur en ver
schillende afgevaardigden door deze
afd., ingetrokken.
Vervolgens werd in besloten verga
dering de bespreking over de actie
bij de a.s. Provinciale stembus voort
gezet
Na de rondvraag werd de vergade-
xng door Dr. Keuchenius gesloten.
Vertegenwoordigd waren de afdee-
lingen Leiden, Gouda, Slikkerveer,
Bolnes, Hillegom, Gendringen, Dini-
perlo en Heerde.
HET MILITAIR HOSPITAAL TE
AMSTERDAM.
Het Lid van de Tweede Kamer, de
heer Drion, heeft de volgende vraag
aan den Minister van Oorlog ge-
etcld
De dagbladen van Dinsdag bevat
ten het herloht, dat de Minister van
Oorlog na zijn Zaterdag in het mili
tair hospitaal te Amsterdam gehou
den-inspectie aan den dirigeerenden
officier van gezondheid heeft ver
klaard. den toestand zeer primitief te
achten. Is de Minister bereid, om
trent ziin bezoek te .Amsterdam cn
ziin bevindingen aldaar nadere me-
dedeelineem te doen
STAATSPENISI ONNE'ERING.
Do 16de algemeene vergadering van
den Bond voor Sta a tspension peering1,
wordt dit jaar op 9 Moi te Amsterdam
gehouden.
Aan de orde komen o.a. verkiezing
van 3 hoofdbestuureleden in de plaats
van de hoeren E. Posthuma, jkr. R.
de Muralt en L. Wiersum (niet her
kiesbaar) en verder een aantal voor
stellen, waarvan het voornaamste is
dat van de afd. Brouwershaven in za
ke aotie van den bond bij de verkie-
ïingjen voor de Provinciale Staten.
EEN BURGEMEESTER
GEVRAAGD.
In ..De Gemeentestem" van 11
Maart 1916 komt de volgende adver
tentie voor:
..Te Renesse, eiland Schouwen,
prov. Zeeland, is vacant het ambt
van burgemeester. Uit de gemeente
geen sollicitanten. Het dorp ruim
600 zielen heeft tramverbinding,
is lief gelegen bil bosch, duin, strand
en zee."
Zoover wij weten, is het nog niet
vertoond, dat sollicitanten voor het
ambt van burgemeester bij adverten
tie worden opgeroepen, merkt de
„Middelb. Ct" op.
HET MES.
Maandagavond ia te Tiel gevanke
lijk binnengebracht Kooyman. uit
Kerkdriel. die den veldwaobter Ter-
ete&g aldaar door messteken levens
gevaarlijk heeft verwond.
DE „ZSANDIJK**.
Het stoomschip „Zaandijk" Is thans
op de Theems aangekomen en aan
de boeien gemeerd.
WINKELSLUITING.
Do Raad van Sneek verwiorp met
7 tegen 6 stemmen het voorstel tot
vervroegde winkelsluiting:
DUURTETOESI.AG GEMEENTE-"
PERSONEEL ZAANDAM.
't „Alg. Handetóblad" meldt
Ook te Zaandam ondervindt het
gemeente-personeel den invloed der
economische crisis door de vermin-
derile koopkracht van het loon en
hebben verschillende organisaties van
ambtenaren en werklieden zich ge
wend tot den Gemeenteraad, met het
verzoek, een toeslag te willen geven
od de loonen ter tegemoetkoming aan
de zich handhavende duurte. B. en
W. hebben daarin aanleiding gevon
den een 7-tal organisaties van be
langhebbenden uit te noodigen. e!k2
afgevaardigden te willen zenden
naar een conferentie, welke Maan
dagavond in het Raadhuis gehou
den is.
Na de noodige besprekingen kwam
men tot algeheele overeenstemming
omtrent de navolgende punten B.
en W. uit te noodigen. den Raad voor
te_stellen: een duurte-toeslag van
f 5 per maand te verleenen aan het
goheele vaste en tijdelijke gemeente-
personeel. gelhuwd zoowel als onge
huwd, dat minder verdient dan
f 1500 per jaar aan deze regeling
terugwerkende kracht te geven tot 1
Januari 1916; den duur van dezen
maatregel te doen bepalen door B. en
W. het losse personeel een uitkee-
ring te verleenen van f 0.20 per dag
de uitbetaling te doen geschieden
eens per maand en op den gewonen
betaaldag van het maand- of weelc-
salarisden maatregel eveneens te
doen gelden voor het gemobiliseerd
personeel, met uitzondering der on-
gehuwden.
POKKEN IN DEN HAAG.
Nader verneemt de „N. Ct.". dat
slechte bij één der personen te Sche-
veningen pokken zijn geconstateerd.
De tweede persoon, die in het Zie
kenhuis is opgenomen, wordt slechts
in observatie gehouden, omdat hij met
den poklijder op dezelfde kamer ge
slapen heeft.
POKKEN TE AMSTERDAM.
Maandag zijn ten stadhuize niet
minder dan 1300 personen ingeënt.
Vier doktoren zijn er van één tot vijf
uur mede bezig geweest
Dinsdagavond zijn nog 3500 men
scheen ingeënt
Sedert de jongste mededeeling over
het aantal pokkengevallen heeft zich
in Amsterdam geen enkel nieuw ge-
vai voorgedaan. Zondag is echter uit
de naburige gemeente Sloten een pok-
kenlïjder aangebracht, zoodat het ge-
heele aantal pokikengevallen Be
draagt: voor Amsterdam 27, voor
Sloten 8.
ROODVONK.
In het militair hospitaal te Naar-
den zijn eenige gevallen van roodvonk
geconstateerd. Gisteren Is reeds één
lijder aan deze ziekte overleden zoo
meldt 't Alg. Ilbld.
NEKKRAMP.
Men meldt uit Oostenhout aan de
Telegraaf
In het gezin van M. v. d. Avoird
in <le Kloosterstraat, zij.n drie kin
deren, één van 7, één van 4 en één
van 2-jarigen leeftijd aangetast door
nekkramp. Het 4-jarig kind is over
leden.
Doeltreffende maatregelen worden
genoemen om de uitbreiding van de
besmettelijke ziekten (roodvonk,
diphteritis, nekkramp), die thans in
onze stad heerschen, tegen te gaan.
MIJNEN.
Reuter seint uit Londen Wij heb
ben van gezaghebbende zijde verno
men, dat de mijnen, waardoor de
Hollandsohe schepen averij hebben
bekomen, zonder ©enigen twijfel Doiit-
sche mijnen zijn.
INBRAAK EN EEN RIJKSLEVEN13-
MEDIDBLENMAGAZIJN.
Men meldt ons uit Amsterdam
Heden is bij de politie aangifte ge
daan van een inbraak in het Rijiks-
levenamiddelenmagazijn aan de Klei
ne Hittenburgerstraat.
Maandagmorgen vroeg hebben on
genood© gasten, gébruik makend van
een vlet, een bezoek gebracht aan het
pakhuis. Door middel van een bijl, op
het aangrenzende erf gevonden, is de
deur met geweld geopend. Er blijkt
te zijn ontvreemd een zestal kazen,
eenige zijden spek en een voorraad
kolfieboonen. Van de daders mist
men elk spoor.
Bij Kon. besluit ia aan den kolonel
W. S. N. van Bockorn Maas, comman
dant van de IVde infanterie-brigade,
op zijne aanvrage, ter zake van lang-
durigen dienst, onder toekenning van
pensioen, eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend.
BELANGRIJKE DIEFSTAL.
Thans wordt gemeld, dat ten nadee-
Le vam dan heer F. Calm, te Scheve-
nmgeu, op 28 Februari j.L bij het uit
stappen van den trein of gedurende
de reis van 's-Gravenihage naar Am'
stendam ontvreemd is een zwartlede
ren portefeuille, waarin geborgen wa
rm 14 bankbiljetten van 1000 kronen.
(Oostenrijk), 1 biljet van 100 kronen,
2 biljetten van 100 gulden an 2 biljet-
ten van 25 gulden.
DUURTE-TOESLAG
ONDERWIJZERS.
't Volgende communiqué wordt ver
strekt:
Het bestuur van hat Algemeen Sa
lariscomité vergaderde om de hou
ding te bespreken, d'lie diende te wor
den aangenomen, ten opzichte vam
het ontwerp duurte-toeslag, waaran
der ook de onderwijzers vallen.
Uit verschillend» ingekomen be
richten bleek, dait in alle onderwij
zerskringen een geest van buitenge
wone teleurstelling, zoo niet van bit
terheid, heerscht, nu blijkt, hoe dit
ontwerp de toch niet hoog gespanman
verwachting ln géén SnJoel opzicht
bevredigt
Omtrent de besprekingen kan nog
geen mededeeling worden gedaan.
ONGELUKKEN.
Het drie-jarig dochtertje van den
werkman Van Gasteren te Delft is tij
dens de afwezigheid van de moeder
met de kleertjes in aanraking geko
men met de brandende kachel en in
brand geraakt De moeder vond de
kleine in hoogstdeemiswekkenden
toestand.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
A 30 Cts. per regel
Barteljorisstraat 18.
plaats&n met succes
JUUKEfi RUH'S
Gasfornuizen.
Uit de Omstreken
Sehottn.
S. D. A. P.
Door de S. D. A. P.. afdeeling Sdho-
ten. werd Dinsdagavond in Café Slot
on het Pretoriaplein een openbare
vergadering gehouden, waarin als
soreker optrad de heer A. B. Kleere-
lcoper. lid van de Iweode Kamer, met
het onderwerp„Het heslissende
oogenblik".
De zaal was geheel bezet, toen de
voorzitter, de heer A. Stijntjes, tie
vergadering te half negen met een
welkom aan de opgekomenen open
de.
De heer Kloerekoper sprak in het
begin zijner rede over de verkiezings
leuzen vóór den stembusstrijd in
1913. Twee zaken traden op den
voorgrond Staatspensioen en alge
meen kiesrecht Eenerzi.ids staat in
de maatschappij de kleine machtige
groep der bezitters, anderzijds de
groole onmachtige groep der arbei
ders. Alle verschijnselen, die zich in
de maatschappij vertoonen. volgen
uit de worsteling dezer beide klas
sen. Bij eiken kiesstrijd, hoe de
strijdenden zich ook opstellen, links
of rechts of m het midden, komt de
vraag „Hoe ver zijt ge bereid, in
zake verheffing der arbeidersklasse
te gaan
De rechterzijde zweeg in 1913 pijn
lijk stil. Zij was vereentgd door den
strijd voor de bijzondere sohooL
De linkerzijde kwam met een ver
klaring, wat zij bereid was in het
belang der arbeidersklasse te doen.
Links was niet rood. wat wel aan de
blecke wangen te zien was. Zij wilde
een Staatspensioentie en algemeen
kiesrecht geven, behalve nog direct
voor de vrouw. Zoo meende links
aan de sociaal-democraten den wind
'int de zeilen te nemen. De arbeiders
loopen er echter niet meer in. Daar
door was het succes voor rood in
'1913 zoo verblijdend.
De houding van links was een er
kenning. dat het noodzakelijk was
uit zelfbehoud in de richting van de
S. D. A. P. te gaan. Voetje voor voet
je werd aarzelend door de liberalen
den weg van Staatspensioneermg in
geslagen. Toch is het huidige Staats
pensioen verre van voldoende, maar
dit raakt het beginsel niet. dat het
pensioen moet verstrekt worden zon
der premiebetaling, uit hoofde van
den genresteexden arbeid.
Iedere poging, om de arbeiders te
laten betalen voor bun ouderdoms
verzorging. randt het beginsel aan.
Het uitgekeerde loon kan heden nog
niet verder strekken, dan voor den
tijd. waarin dat loon verdiend wordt.
Dat is ihet gevolg van Qiet kapitalis
tisch stelsel. De arbeider kan met
moeite de lipnen net even één m. M.
bovecu water houden de roillionnair
steekt zelfs met de knieën boven liet
watervlak uit. Komt er editor ziekte,
werkloosheid, extra duurte, dan
zakt de arbeider 1 m.M. en hij ver
drinkt. Zelfs Prof. Treub zou. hoewel
(hij de bekwaamste financier van ons
land is. niet met een arbeidersloon
rond kunnen komen, als hij de ar
beidersvrouw in de keuken eens het
werk uit de baud wou nemen.
Dat moet anders worden. De arbei
der heeft recht op voldoend loon zoo
lang bii werkt, en dan. als hij niet
meer kan. op de rest. wat (hij nog te
goed heeft. Dr. Kuyper mag wel
steeds spreken van Staatsbodeelden,
maar een leugen wordt nog geen
waarheid, alleen door ze steeds te
herhalen. Premiebetaling is woeker
rente. maar in dien zin. dat de
echuldeisolxer. hier de ar hei der. die
rente betaalt aan den schuldenaar,
die bij hem in het krijt staat.
Het andere punt xn 1913 was het
algemeen kiesrecht Voor die beide
punten bracht 1913 een meerderheid.
De benoodigde 2/3 voor de Grond
wetsherziening was echter in de Sta-
ten-Generaal niet aanwezig. Daarom
werd door den Minister Cort van der
Lmdem rechts gewonnen door de ver
zoening qd onderwijsgebied- Dat was
een triomf voor de b. D. A. P., die
zich in dien zin al in de Groninger
mouè had uitgesproken. Het advies
van Troelstra in 1913 aan de Ko
ningin was derhalve juist
Het bijzonder onderwijs moet ech
ter goede waarborgen geven. De
45. D. A. P. vraagt niet. of een school
een openbare of een bijzondere is,
niaar of het onderwijs op die school
goed is. De S. D. A. P. is niet bang
voor de bijzondere school, want deze
is geen vijand der arbeidersklasse.
Duys. Wibaut, de spreker zelve en
andere S. D. A. P.'ens hebben hun
opleiding op Katholieke scholen of
scholen met den bijbel genoten.
De laatste week verheugde de
kerkelijke pers zich. dat het werk van
de Staatscommissie voor het ouder
wijs mislukt was. Zij was te vroeg
blij. want Maandagavond kwam het
bericht dat er éénheid in de Commis
sie was gekomen met één stem tegen.
Over een paar weken komt in de
Tweede Kamer het Staatspensioen >n
behandeling. De sociaal-democrati
sche fractie zal trachten, door amen
dementen de wet te verbeteren. Er
moet hooger uitkeering en lager leef
tijd gesteld worden. Over 5 laax' moet
de wet herzien worden. Dit laatste'
amendement is ingediend, omdat
men over vijl jaar een Kamer heeft,
die gekozen is volgens de wet van het
aJeenvvm kiesrecht. Het is dus nu
„een beslissend oogenblik", ook voor
het algemeen kiesrecht.
De vrouwen moeten het stemrecht
hebben. De argumenten daartegen
werden door den spr. bestreden en de
argumenten er vóór helder uiteen
gezet Vooral op het belang van den
mannelijken arbeider. dat zijn
vrouw ziin medstriidster wordt, en
dus op het klassenfoelang van het
vrouwenkiesrecht legde de heer Klee-
rekoper den nadruk.
Met kracht wekte aprelcer op. de
éénheid onder de arbeidersklasse te
bewaren, opdat het algemeen kies
recht geen schipbreuk zal lijden en
de vrucht van jarenlang werken ge
plukt kan worden.
Een daverend applaxis volgde op
hot slot van de vurig uitgesproken
rede.
In het debat vroeg de heer Knape,
waarom spreker niet de invaliditeit
had behandeld en waarom de sociaal
democraten tegen vrouwenarbeid
hadden gestemd twee jaar geledein
in de Kamer.
De heer Kloerekoper vond de vra
gen zeer vaag. Toch wildfi hij ze wel
beantwoorden. De invaliditeit was
hedenavond niet aan de orde, omdat
dit heel iets anders is dan ouder
dom. Invaliditeit en ouderdom be-
ihoorem niet bij elkaar, wat Treub
dan ook begrepen heeft
Wat de tweede vraag betreftde
S. D. A. P.'ers verbieden geen vrou
wenarbeid. maar beschermen de
vrouw in bepaalde omstandigheden
tegen den werkgever en trachten
haar arbeidsvoorwaarden te verbe
teren.
De heer Knape antwoordt, dat hij
er ook vóór is. dat de man zooveel
verdient, dat de vrouw in het huis
houden kan blijven.
Na een woord van dank aan de-n
spreker en één van opwekking tot
aansluiting aan de aanwezigen, sloot
de voorzitter de vergadering.
Rechtszaken
Wet In gevaar brengen der
neutraliteit.
(Vervolg).
Voor de vierde kamer der Amster
damsen» rechtbank diende, zooals we
reeds meldden, Dinsdagmiddag de
zaak tegen den heer J. C. Schroder,
hoofdredacteur van de Telegraaf, be
schuldigd van overtreding van art 100
Wb, v. Str. (het in gevaar brengen
van de onzijdtigheid van het land).
Als getuigen waren gedagvaard de
heeren S. Pijper em H. M. C. Boldert.
De heer P ij p e r, expedifciechef van-
,,I>e Telegraaf, verklaarde, dat hij
ook in November „De Telegraaf" heeft
doen verspreiden.
V erhoorvandenbeklaagde
Beklaagde, daarop gehoord, ver
klaarde, dat bij op 27 November 1915
hoofdredacteur was van „De Tele
graaf, een betrekking, die bij sinds
1902 vervulde. Hij was destijds aan
gesteld door diem heer Boldert en
schreef geregeld artikelen voor „De
Telegraaf'. Ook het bewuste artikel
heeft hij geschreven en naar de zette
rij gezondien met de bedoeling, dat het
in het Ochtendblad zou worden opge
nomen.
Beklaagde had volgens zijn zeggen
absolute vrijheid om te beslissen over
het opnemen van de artikelen. Hij
was geheel verantwoordelijk.
President: In uw stuk heeft u
de tegenwoordige rageering er van
beschuldigd, dat zij Duitscliland open
lijk bevoordeelde.
Beklaagde: Ik deed dit naar
aanleiding van het feit, dat een groot
deel van onze levensmiddelen naar
DuLtsclxland uitgevoerd werden, ter
wijl de regeering geen voldoende
maatregelen nam, om voldoende voed
sel in het land te hoiudlen. Dat blijkt
o.a. uit de schaarscht», die hier op
het oogenblik met de groente heerscht.
Toen heb ik er reeds op gewezen.
President: Hoe wist u dat, om
bet zoo openlijk te zeggen?
Beklaagde: lk had het den vo-
rigen dag vernomen uit den mond van
een Kamerlid, dat van een reis door
Duitschlaixldi en Oostenrijk terug
kwam. Het kwam zoo te pas ln een
gesprek, waartn bedoeld Kamerlid
zneh zeer gedecideerd er over uit het,
dat men in Duitschland overal wist,
door Nederland van het henoodig-
de te worden voorzien. Hij noemde
zelfs het restaurant Kemplnski, waar
hij liet had opgevangen van een ge
sprek, dat aan een tafeltje naast hem
werd gehouden. Zij zeiden, „dat die
lieve Hollanders hen in het leven
houden".
Ik heb het feit zelf gezien aan het
Centraal Station te Amstei'dam. Dag
aan dag zag ik daar lange rijen wag
gons voedsel, gereed om naar Duitsch
land be vertrekken.
President: Wat versbaat u on
der de uitdrukking: Ondier het mom
van een „waardige neutraliteit" U
eeide toen toch met zooveel woorden,
dat de neutraliteit van de regeering
niet oprecht gemeend, bedrog was'?
Beklaagd»: Bedrog? niet,
maar dat d» regeering een zoer slap
pe houding aannam. De politiek van
die Regeering was zeer weifelend.
Beklaagde ontkende, dat zijn arti
kel een motief voor oorlog had kun
nen zijn.
De heer H o 1 d e r t, de tweede ge
tuige, werd hierna gehoord. Ifij zed
gieen beroep te hebben en te Parijs
woonachtig te wezen. Getuige zei ad
viseur en directeur van „De Tele
graaf" te zijn geweest. Indiertijd
heeft hij den heer Sohröder aangesteld
tot hoofdredacteur van De Telegraaf.
President: Was u persoonlijk
bekend met 't artikel waarover deze
vervolging loopt? Wist u wie de
söhrijver was?
G n 1 g m Jawetf, ïE wisl, dat 'de
heer Sohröder het geschreven had.
President: Had u de copij go-
zien?
Getuige: Neen! Tevoren was er
wel over gesproken. De Inlichtingen,
die er in staan, zijn grootendeels vam
mij.
President: Wélke?
Getuige: Die, welke Handelen
over die contraband a Ik had ze niet
speciaal voor dat artikel verstrekt.
President: Wist u, dat bekL
dergelijke artikels zou schrijven?
Getuige: Jawel.
Mr. L. van G i g c h Jt. (een d»r
verdedigers): Dit artikel is verschenen
in hot ochtendblad van 27 November.
Toen stond aan het hoofd van „De
Telegi-aaf'verantwoordelijk adviseur
H. M. C. Boldert. Was dat deze ge
tuig»?
Getuige: Jawel!
V e r d e d i g e r: Wat wilde getui
ge daarmee te kennen geven?
Getuige: Dat ik elke verant
woording op mij neem en nam.
President: Hoe wilde u die
verantwoording op u nemen?
Getuige: Juridisch niet, maar
feitelijk weL Ik kies mijn hoofdre
dacteur. Ik kies voor „De Telegraaf"
leiders van miijin richting. Zoo heb
ik wel prof. Niermeyor uitgenoodigd
om mee te werken. Maar prof. Slees-
wijk zou lk zeer beslist niet uitnoo-
digen. En ik neean de volle verant
woordelijkheid vam d'en inhoud op
mij.
Requisitoir.
Bet O. M., mr. J o r I s s e n, kreeg
hierop het woord a oor het nemen van
zijn requisitoir.
Er is in de pers aanmerking ge
maakt over den langen tijd, dae ver-
loopen is tusaohen het verschijnen
van het artikel en de openbare behan
deling. Spreker acht-het hier echter
de plaats niet om rekenschap te ge
ven waarom deze dag voor de behan
deling is uitgekozen.
Voor spreker is een groot voordeel
aan de late behandeling verbonden.
Er is heel wat in deze zaak gebeurd,
heed wat hartstochten heeft zij opge
zweept, heel wat gemoederen in be
weging gebracht In di» dagen waa
het moeilijk, de zaak in het juiste dag
licht te zien en het heeft spreker
moeite gekost om zich niet te mengen
in de cx-itiek, die die justitie van on
billijkheid beschuldigde.
Thans, nu we dit alles achter den
rug hebben, kan de zaak kalm en za
kelijk worden bezien.
Spneker zal er voor waketn, iets te
zeggen, dat de hartstochten zou kun
nen opwekken. Hij wil echter alleen
met nadruk ontkennen, dot deze actie
een aanslag tegen de drukpersvrij^
heid zou wezen. De drukpersvrijheid
is een teere bloem en spreker is het
eens met den redacteur van het W. v.
h. R., dat men met strafvervolgingen
op het gebied deir drukpers zeer voor
zichtig moet zijn. Het wil spreker
echter voorkomen, dat hier geen
aanslag op de drukpersvrijheid wordt
gepleegd, noch formeel, noch intrin
siek. Zij die zoo spreken willen niet
ïnzxen het groobe belang, hierbij be
trokken: het gaat niet over drukpers
vrijheid, maar over de quaestie van
oorlog en vrede.
Dat het misdrijf samenviel met een
critiak op de regeering, Is slechts toe
vallig. I-Iet had evengoed gepleegd
kunnen zijn in den vorm van lof op
de regeering.
Spreker stond hierop stil bij orL
100 W. v. Str. Hij handelde eerst over
het begrip onzijdigheid, daarna over
het begrip gevaar en vervolgens over
het begrip opzet, beschouwingen groo-
tendeels een herhaling van wat hij
reeds vroeger in desbetreffende zaken
he»ft opgemerkt.
Het artikel van De Telegraaf heeft
wantx-ouwen opgewekt. Dat is" het af
schuwelijke van het kwaadspreken,
dat er altijd wat van blijft hangen.
Wij hebben niet alleen met regeerin
gen te maken, maar ook met volken,
vooral met Engelanidi, waar het volk
en de pers een grooten invloed heeft
op de regeering. Het volk en de pers
in Engeland zijn buitengewoon ach-'
terdoclxtig geworden en spreker, dde
sedert deze vervolging kennis nam
van d» bultenlandsche pers, kan ge
tuigen hoe sedert de actie van De Te
legraaf de Engelsche pers heeft aan
gespoord om alle uitvoer naar ons
land1 stop te zetten» Naar sprekers mee
ning is dat ook te wijten aan 't op
treden van den heer Boldert. (De heer
H o 1 d e r t: Wij hebben geen abou-
nós verlorent)
Spreker had een onderhoud met
een 1on« rechts cel eerde uit Holland,
die in Eneeland zich er trachtte door
te slaan, maar die moest terugkeeren.
Op sprekers vraaR Hoe komt dat
kx-eeg lxii ten antwoord „D e T e 1 e-
r r a a f. de achterdocht teRen ons
land."
Door het opwekken van achter
docht teRen ons land komt er Revaar
voor oorloiR. Relijk het O. M. be-
toocfle.
Ook zette het O. AL uiteen, dat bo-
klaaRde zioh bewust moet zijn Re~
weest van het Revaar voor de onzij-
diRheid van den Staat» Hii toch ver
keerde Ln de positie van hoofdredac
teur. wiens blad het groote publiek
over de buitenlandsche politiek moest
voorlichten."
Beklaagde heeft aan spreker ver
zekerd „Ik heb het nieit zoo erR Re-
meend". Het Reheele artikel past in
de Reheele liin van „De Telegraaf".
.Er was een stilerende lijn Ln ziiix arti
kelen. Er werd steeds in Reïnsinu-
eerd. dat de Regeering niet neutraal
was. Het Reïucrimineerd artikel
spreekt van het mom van neutrali
teit. Ziehier de stijgende lijn der ar
tikelen. Dit is Reen „slip of the
pen".
BeklaaRde: Ik heb liet artikel
denzelfden avond Reschreven.
Mï. JorïsSën: D moet zich ira
stilhouden.
Heit pijnlijkste Is voor spreker het
komen tot do strafmaat Hij heeft
veel met beklaaRde gesproken, hij
kent hem nu langzamerhand. Men
heeft beklaagde de voriRe maal ver
geleken bii een leeuw, die met veeJ
temperament het artikel schroef. Een
leeuw is beklaagde niet. maar als hij
een leeuw Is. heeft (hij meer van een
i rlis-leeuw dan van een Abessynl-
sr.hen leeuw. Een temperamentvol
lournalist Is beklaagde zeker, maar
als hij zich vergaloppeert, vergalop-
peei't hij zich niet voor eigen ideeën,
maar voor eens andermans ideeën.
Beklaagde protesteerde.
President: Tk verzoek den
heer Schroder, zioh a an critielc te
onthouden.
Beklaagde: Moet ik mij dan
maar laten beleedigen?
Voortgaande zei Mr. Joriseen:
'Er is in de pers gesproken van een
zitredacteur, maar niet is onjuister,
dan dit. Wanneer hii schrijft in een
andere richting, gaat hij er aan. Hij
is als 't ware met gouden ketenen
aan „De Telegraaf" gebonden.
Beklaagde: Moet ik mij dit
laten welgevallen?
Mr. Jorissen zou. zoo vexwolg-
de deze. de laatste wezen om be
klaagde als Immoreel te veroordee-
len. Er is ee>n soort tragiek in deze
zaak. Wij hebben hier iemand, dis
geplaatst is tusschen zijn geweten,
ziin a-oordeel eenerziids en zijn idea
len anderzijds. Beklaagde is niet
iemarxL die geen elocn idealen heeft,
mrar hij moet ze
President: Ik vex-zoek u om
niet verder od dit punt voort te gaan;
het Is niet v0T1 {velang en het is niet
ten loste gelegd.
De Officier: Als de rechtbank
dat wenscht, dan zal ik mtj daaraan
houden. Maar tk wensch front te
maken tegen hen. die schouder
ophalend beweren, „dat het zoo erg
niet 1s". Wij zijn allen menschen
iriet nuchtere levensbeschouwing en
wil missen fantasie. Wij zijn ons
niet steeds volkomen bewxxst van het
rroote voorrecht van den vrede. WIJ
weten niet hoe groot de ellendé is
van den oorlog. Wij lezen wel van
die ellende in Andere landen.
Maar wij voelen dat nog' te weiixig.
Als hier in Amsterdam eens de Zep
pelins kwamen, zou men or wel an
ders over oordeelen. Het gaat hier
om zeer ernstige belangen.
Waarvoor? Waurtoe Voor avïb
als er oorlog komt»
Spreker requireerde, dat
J. C. Schröder zal worden
veroordeeld tot gevange
nisstraf voor den tijd van
één jaar.
Do verdedigers.
Mr. J. Kappeyne van de
C o p p e 11 o. die als eerste verdedi
ger het Avoord kreeg, zou niet spre
ken van een Artis-O. M., zooals het
O. M. gesproken heeft van een Artis-
leeuw. Ook zou hij niet spreken van
een bioscoop-officier.
Men heeft hier een vierde vervol
ging tegen beklaagde. Pleiter wil het
O. M. gelukwenschen met het suc
ces, het onverwachte succes, dat be-
kJaxjgde Avegv) verenf 85
boete» Men moet een kalm Hollander
ziin om kalm te spreken over wat in
deze zaak is geeohied. Hij zou het
echter kalm doen uit eerbied voor
den rechter.
Pleiter deed uitkomen, dat beklaag
de-als Nederlandsch journalist in
het vrij© Nederland een dagblad
artikel schreef, waarvan de duidelij
ke strekking was. de ui^voer-jroliliok
der Regeering te bestrijden. Beklaag
de zag daarin terecht of ten onrechte
een gevaar voor de neutraliteit. Het
gevolg was. dat beklaagde op St»-
'Nioolaasavond gearresteerd Avord,
tex-Avijl de sohrijvers van de meest
ophitsende artikelen, bijv. in „De
Toekomst" en Ln „De Standaard", te
gen de geallieerden gericht, onge
moeid werden gelaten en rustig St.-
Nicolaas konden vieren. De heer
Sohröder heeft 17 dagen in voorloopl-
ge hechtenis gezeten.
Pleiter zou die ai-tikelen uit „Do
Standaard" en „De Toekoxnst" Avel
willen voorlezen, maar hij heeft geen
odol bij zioh.
Het blijkt, dat men beklaagde heeft
gebruikt aLs een soort proefkonijn.
Telkens was hij het. dien men liet
terechtstaan.
Deze geheele vervolging is inge
steld op last van de Regeering. Hier
kunnen wii den Minister echter niet
ter verantwoording roepen. Een ver
oordeeling van diens beleid bedoelt
niet., eeaxig verwijt tot het O. M. te
ri oh ten-
Pleiter betoogde, evenals de vorig»
maal in een zelfde zaak
lo. dat het O. M. moet bewijzen
dat de onzijdigheid van den Neder
landse!) en Staat door het geïncriml-
neerde artikel in gevaar is ge-
bracht
2o. dat het niet voldoende is, dav
de geïncrimineerde handeling een
voorwendsel tot oorlog kon zijn. maar
dat die handeling terecht als een
casus belli kan worden aangemerkt
Verder betoogde pleiter
lo. dat te doen wat de Regeering
wordt verweten haar volkenrechtelijk
geoorloofd is
2o. dat hel toelaten daarvan haar
volkenrechtelijke plicht was.
Pleiter beriep zioh daarbij op
sdhriivers over het volkenrecht, als
Den Beer PoortugaeL Tijdens den
Boeren-oorlog leverde Krupp aan de
bel li gerent en. Engeland kocht in Oos
tenrijk paarden en leverde die ta
Durban, en de eerste minister van
Oorlog in Oostenrijk antwoordde des
gevraagd dat is volkomen geoor
loofd. Als er dus duizenden waggons
groente en tienduizenden stuks vee
naar Duitschland werden gezonden,
dam mocht de Regeering zulks niet
beletten, tenzij zii zulks verboden
had-
Beklaagde maakte dus alleen we-
ïaldkundig. dat de Regeering naliet
datgene wat zij mocht doen.
De uitvoer-politiek betreft ook een
zuiver interne quaestie van het land
zelf.
Ten slotte bestreed pleiiter. dat een
particulier het misdrijf van art 100
kam plegen.
Men noemt „De Telegraaf' wei
ëens het anti-Duitsche Hetzblad. Doah
de heer Schröder is alleen pro-
Nederlamdsah.
