De „Palembang" gezonken
„De Tnliantla".
Pers-Overrieht
VRAAG. 11 dagen geleden ia ef
bi] ons een commensaal gekomen.
Maandag 1.1. is hij gekeurd voor de
militie en niet meer teruggekomen.
Al zijn goed Is nog bij ons. Op hoe
veel kostgeld heb ik pocht en wan
neer hij niet betaald, heb ik dan
recht z'n goed to houden?
ANTWOORD. Dat hangt at op
wolken termijn hij gehuurd heeft Gij
hebt in geen geval recht goederen
achter te houden.
VRAAG. Wanneer wordt de Land-
storm 1916 opgeroepen?
ANTWOORD. Dit Is nog niet
vastgesteld; vermoedelijk tegen den
as. zomer.
VRAAG. Ik behoor tot den Land
storm lichting 1911. Nu ben ik 10
Maart goedgekeurd. Daar ik echter
lichaamsgebreken heb, wil ik mij la
ten herkeuren. Tot wien moet ik mij
wenden en moet dit schriftelijk of
persoonlijk?
ANTWOORD. Eene herkeuring
bestaat niet voor den Landstorm. Bij
Indien stelling worden do dienstplich
tigen op nieuw gekeurd.
Wanneer gij lichaamsgebreken hebt,
kunt gij u door twee daartoe bevoeg
de geneeskundigen laten onderzoekon
en ificr verklaring gelegaliseerd
met een verzoek om ontslag uit den
Landstormdionst. opaendien aan den
Minister van Oorlog.
VRAAG. Mijn zoon heeft 12 jaar
gediend. Hij heeft al twee Jaar zijn
gagement genoten. Ilij wil nu weer
teekenen voor Indiö, voor drie Jaar.
Krijgt hij daarvoor nog handgeld?
ANTWOORD. Ja, indien nl. de
leeftijdsgrens niet is overschreden of
andere voorwaarden daarmede niet
in strijd zijn.
Wend u om verdere inlichtingen
op het garnizoensbureel Groote Markt
al hier.
Den heer J. J. M., alhier. Hel
onderzoek dor Regeering zal wel ant
woord op uw vraag geven, zoodat ge
"t wel te gelegener tijd lezen zult.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Tot arts bevorderd de
hoeren A. C. van der 'l'oigt, geboren
te Amsterdam Hugo Visser, geboren
te Hilligersberg, eu F. E. A. Hoze-
broek, geboren te Bergen-op-Zoom.
Geslaagd voor het eerste gedeelte van
het arts examen de hoeren J. Hout
man en P ,G. die Vos.
Amsterdam. (Vrije Universiteit).
Geklaagd voor het candidaatsexaiuen
rechtsgeleerdheid de heer G. Ruys,
caud.-notaris.
binnenland
Volgens een Lleyds-bericht is het
Nederlandsche stoomschip „Palem
bang", op weg naar Java, in de
Noordzee getorpedeerd.
De bemanning is gered.
De ..Palembang" Is een vrachtboot
van den Rotterdamsohen Lloyd van
6674 ton. gebouwd in 1911.
Met de ..Palembang" werden uit
sluitend do poststukken vervoerd,
waarop door de afzenders werd aan
gegeven ..per as. Palerabang".
Volgens een nader Lloyds-bericht
uit Harwich, is de Palembang in ze
ven minuten tijids gezonken. Negen
man van de equipage zijn door de
ontploffing gewond. Er heersohte aan
boord volmaakte tucht
Een telegram van Reuter bevat over
de toedracht van het ongeluk de vol
gen de bijzonderheden-.
Lloyd's News verneemt uit Har
wich, dat, toen de ontploffingen
plants haddien. ide bemanning onmid
dellijk op post kwam. De booten wer
den snel neergelaten en alle opvaren
den gered. De gewonden werden voor
zichtig in de booten geplaatst en naar
het ziekenhuis gebracht Verscheido-
ne leden van de bemanning verklaar
den, toen zij aan land kwamen, dat
de duikboot drie torpedo's afvuurde.
De eerste tixxf het schip van achte
ren, de tweede van voren, de darde
midscheeps.
Do kapiLeln en de passagiers zijn
ongedeerd. De bemanning is naar
Londen gegaan.
Lloyd's News zegt verder, dat twin
tig matrozen Zondagavond in het
Zeemanshuis in het East End aan
kwamen. Zij deelen mede, dat
schip zoo snel zonk, dat zij geen tijd
hadden om hun boeltje te redden. De
bemanning had van bewoners
Harwich kleeren gekregen.
John Iversen, uit Rotterdam, zeide
in een gesprek met een vertegenwoor
diger van Lloyd's News: Niemand
kan met zekerheid zeggen, of die Pa
lembang getorpedeerd of op een mijn
geloopen is. Niemand heeft een duik
boot of ook maar een periscoop gezien.
De Palembang liep tamelijk snel, het
weer was prachtig, liet zicht zeer hel
der. Plotseling had een lichte ontplof
fing plaats, die snel gevolgd werd
door twee andere, die ernstiger waren
til het schip midscheeps vernielden.
De Palembang kreeg onmiddellijk
slagzijde en verdween in ongeveer zes
minuten in de golven, het voorschip
het eerst. Do hond van den kapitein
is verdronken. Hij. was het eenige
schepsel, dat zijn leven verloor. Eeni
ge officieren en matrozen moesten
te water springen, waaruit zij opge-
viscJit werden.
Do Engelscho correspondent van
te Telegraaf seint;
Zondagmorgen om elf uur en Zon
dagmiddag om vijf uur ben ik op on
derzoek uit geweest in verband met
de Palembang. Hoewel liet onmoge
lijk is, definitief iets vast te stellen,
wijzen zekere omstandigheden er op,
dat het stoomschip is getorpedeerd.
De zaak is zoo ernstig, dat men het
officïeelc onderzoek rustig voortgang
moet latan Kribben, opdat de feiten
volledig aan het licht komen, maar
het schijnt mij toe, dat ons publiek
het recht hoeft, reeds eenige omstan
digheden te ervaren, die werkelijk
ontzettend zijn. Het schip ging bin
nen een kwartier ten oudier, tenge
volge van drie ontploffingen. Geluk
kig Ls hot loven van 55 leden der be-
manning en de twee passagiers, dank
zij de bewonderenswaardige koel
bloedigheid van kapt. Visser en de
andore officieren, gered. Er heersch-
la tot .Zondagavond nog onzekerheid
omtrent een van de zes Javaansche
bedienden. Ongeveer zeven leden van
do bemanning werden gewond door
de derde ontploffing, die het 9chip
aan stuurboordzijde spleet en het drie
minuten later deed zinken.
Gelukkig zijn de moesten niet ern
stig gewond. De jonge stuursmansleer
ling, Kempe, wiens moedig gedrag ten
zeerste werd geroemd door den kapi
tein on den len officier, is aan het
hoofd gewond. Eenige tanden, en zijn
tong werden hem uitgerukt De 2de
officier, Metselaar, is licht gewnnd.
De hofmeester, Van den Berg, heeft
een hoofdwond gekregen, de maga
zijnmeester Ral insgelijks; de stoker
I.adenherg is aan den voet gewond,
de stokers Ladenberg en Do Drinker
aan het hoofd.
Ik heb den kapitein, de officieren
en passagiers en eenige leden van da
bemanning opgezocht in het Great
Eastern Hotel, twintig anderen in
het Sailors Homo in East Enidi. Ik
ving uit de gesprekken liet volgende
op:
De eerste ontploffing had plaats Zar
terdagochtend om 11 uur 25, nabij de
Galloperbobi, niet bij het Galloper-
lichtschip. Sommige berichten zeg
gen, dat het achterschip toen getrof
fen werd. Drie leden van de beman
ning, die op het achterschip stonden,
zagen voor do explosie een witte
schuimstreep op het water, dio uit
kwam tusschen het eerste en het twee
de ruim. Anderen hoondlen een sul-
zend geluid. Onmiddellijk daarna
peilde de kapitein het schip en bevond
alles normaal; hij trof echter do noo-
dige voorzorgen. De kapitein had do
scheepspapieren, de eenige zaken die
gcrod zijn, in zijn boot gebracht. Bij
het passeeren van het N'oord-Hinder-
lichtsehip had de kapitein wijselijk
alle vier reddingsbooten buiten boord
gehangen en elkeen een reddingsgor
del gegeven.
De tijdige voorzorgsmaatregelen
van den kapitein hebben ongetwijfeld
alle menschenlevens gered. Na de
eerste ontploffing gaf de kapitein on
middellijk last, de machine achteruit
te doen stoomen en vervolgens stop
te zetten.
Het stoomschip was bijna een hal
ve mijl verder gekomen en lag abso
luut stil, toen een tweede, zeer zware,
explosie gehoord werd. De „Palem
bang" bleek getroffen te zijn. Twee
booten werden neergelaten, en het
kan als bewijs, toen het schip geheel
stil lag, gelden, dat deze booten met
de riemen werden afgeduwd. De boo
ten drie en vier werden nu vlug uit
gezet, want het schip maakte snel
slagzij naar stuurboord en zonk ook
met den voorsteven.
Tot na de tweede ontploffing bleef
de gezagvoerder op de brug; toen
daalde hij af naar dek, en srtond daar
met den derden officier en een der
manschappen, orders gevend voor Ju-'
uitzetten der booten. Juist toen de
derde boot werd neergelaten, klonk
de derde ontploffing. Dat was om 11
uur 32, dus juist 2 minuten na de
tweede. Do „Palembang" werd mid
scheeps getroffen, evenals do twee
eerste.malen aan stuurboord. Dit feit
schijnt wel absoluut uit te sluiten, dat
mijnen de ramp teweeggebracht heb
ben. Sommige leden der bemanning
hebben de veronderstelling geuit, dat
do derde explosie door het springen
van een stoomketel veroorzaakt werd,
maar dit onwaarschijnlijk door het
feit, dat gioenerled stoom-ontwikke-
ling werd waargenomen.
Do kapitein, die zich op dit moment
op het middendek bevond, zag die
evenmin, maar verklaarde, dat iia de
dorde explosie brokken ijzer, hout en
steemkoilen over hem en de twee an
doren heenvlogien, zoodat zij zich met
jassen trachtten te beschutten. De
matroos werd niettemin gewond,
waarna de kapitein en de derde offi
cier hem aan een touw neerlieten in
de boot, dio nog bij liet schip lag.
Vijf minuten na de derde ontplof
fing, dus cun 11 uur '37, zonk de Pa
lembang. Do schroef, die het laatst
gezien werd, was niet in beweging',
waaruit opnieuw blijkt, dat het schip
geheel stil lag op 't moment, dat het
omlaag ging.
Eerst op dit allerlaatste o ogen blik
Het de kapitein zich omlaag glijden
in zijn boot Z'n hond, die negen jaar
lang zijn trouwe metgezel geweest
was. kon hij niet meer redden.
De derde explosie moet ontzettend
geweest zijn. De eerste officier ver
telde mij, dat door de ontploffing zijn
boot, waarin twaalf man zaten, hoog
opgeheven werd, terwijl alle losse
voorwerpen er uit geslingerd Werden.
,.Da boot kwam neer en wei d onder
water gedruktl In dit oogenblik docht
ik, dat wij verloren waren, maar do
boot kwam weer boven, vol water.
De mannen, die er uit geslingerd wa
ren, werden gered".
Do koelbloedigheid van den eersten
OiiUcier op dat vreeselijk oogenblik,
redde de menscheu ln zijn boot, waar
van er sommigen gewond waren door
vallend hout, door de ontploffing los
gerukt. Onder hen was de leerling
Kempo, die niettegenstaande zijn
ernstige hoofdwonden, roeien bleef.
„Zijn gedrag was schitterend", zei-
do de eerste officier, terwijl de kapi
tein verklaarde: „Uit dien Kompa zal
een prachtig zeeman groeien".
Spoedig kwam er. hulp van.de Ne-
dcrlandsche kolenboot „Merak", vvler
diensten echter niet noodig waren. Al
le NederJ anders werden snoi aan
boord genomen, en wij werden met de
Blootste vriendelijkheid behandeld,
zeide kapitein Visser. Enkele door
natte Nederlanders kregen droge klee
ren, en allen werden later overge
bracht naai-een Engelsch schip, waar
zij ook uitstekend behandeld werden.
Ten slotte werden zij allen te Har
wich aan land gebracht.
Vele stokers waren barrevoets en
de geheole bemanning verloor al haar
bezittingen. Dat zij him leven althans
konden redden is wel oen groot won
der. Gelukkig was er, toen de tweede
ontploffing plaats had, niemand be
neden in het voorruim, anders waren
zij stellig gedood.
De geheel© bemanning uitte haar
dank en lof wegens het schitterend
gedrag van kapitein Visser. Iedereen
was onder den indruk van het vreese
lijk schouwspel, toen de derde ont
ploffing het schip langs de geheele
stuurboordzijde deed splijten.
Man huivert van de verschrikke
lijke ervaringen der bemanning, wel
ker schip binnen 12 minuten vernie
tigd werd. De drie ontploffingen had
den alle aan stuurboord plaats, twee
terwijl het schip stil lag.
De Londcmschö correspondent der
„N. R. Ct." seinde nog
Ik heb eenige mannen van de „Pa
lembang" gesproken, bootslieden, den
telegrafist enz. Over 't verslag waren
allen het in hoofdzaak eens.
Toen de eerste ontploffing gebeur
de. Liep de ..Palembang" zeer lang
zaam. In het geheel waren er drie
ontploffingen, de tweede was de
zwaarste. Tusschen de eerste en de
laatste verliepen er ettelijke minuten.
Bii de laatste ontploffing lag het
sc'hin grihoel stil. Het zonk in zeven
minuten.
De bemanning had grootem lof voor
de wiizo waarop de kapitein de ont
ruiming van het solnip had geleid.
Het geschiedde in uitstekende orde.
liet schip zonk zoo snel., dat de laat
ste mannen in het water moesten
springen. Was het geen daglicht ge
weest. dan zouden er stellig men-
schen zijn omgekomen. Verscheidene
mannen werden gewond, maar nie
mand gevaarlijk.
Over de vraat* of het schip getor
pedeerd was. dan wel od mijnen ge
loopen. hadden de manmgn geen vas
te meeniuK, of zij uitten haar niet
Ze vertelden mii echter, dat eenigen
hunner, die ik niet heb gesproken,
o. a. een stuurman, een belilebaan
hadden gezien.
Reutor's bij®ondere dienst seint
nog
Ofschoon de kaïpitein van de „Pa
lembang" om begrijpelijke redenen
weigert een meening uit te spreken,
of de boot getorpedeerd is. ut op een
miin geloopen, acht de meerderheid
van de bemanning het onmogelijk, in
deze omstandigheden op drie mijnen
te hebben geloopem, vooral daar het
laatste gebeurd zou zijn toen het
schip stil lag. De boot zonk 12 minu
ten na de laatste ontploffing. De ge
heele bemanning en de passagiers,
behalve een Javaan en de hond van
den kapitein, kwamen in de booten
en werden gered door een Engel-
schep torpedojager. Negen man van
de equipage, onder wie de eerste
steward, twee stokers, do magazijn
meester, twee stewards en een leer
ling. werden door de ontploffingen
gewond. De geheele bemanning werd
naar Harwich gebracht en daar op
genomen op het waahtsrihip „Gan
ges". Vier gewonden zijn opgenomen
in het ziekenhuis. De rest van de be
manning is naar Londen vertrokken.
Kapitein Visser, de eerste-officier
Kort en de administrateur werden
opgenomen iin het Great Eastern
Hotel.
Kort verklaarde, dat de eerste ont
ploffing gebeurde in de achterzijde
van het schip, de tweede in het ruim
en de derde in de machinekamer. De
eerste ontploffing wq» zwak.
tweede hevig en de derdie boven be
schrijving. Na de eerste ontploffing
werden de machines omgegooid. Het
schip lag zoo goed als stil bij
tweedie ontploffing en geheel en
stil bii de derde.
Bericht wordt, dat het peen ketel-
ontploffing was. De kolen uit de
macliinekamer werden opgestuwd
tot boven den schoorstee®.
Twee booten aan stuurboordzijde
w aren op dat oogenhlik in het water,
maar de bakboord-booten niet. Twee
booten aan bakboordszijde werden
gereed gemaakt De boot waar ik
(Kort) in was, aan stuurboordzijde,
werd uit het water opgestuwd. liet
voorste gedeelte van de vernielde
boot was in zinkenden toestand,
maar wij hielden haar drijvende,
doordat iedereen met alle kracht
meeh oogde.
De eerste ontploffing had plaats te
11 uur 25. de tweede te 11 uur 30, de
derde te 11 uur 32. Het schip zonk te
11 uur 37. Ik heb al mijn hebben en
houden verloren, o. a. ook 2500 siga
ren. een voorraad Voor een jaar. Het
eenige wat ik gered heb, is een hor
loge. Wii werden zeer vriendelijk
ontvangen aan boord van den torpe
dojager en men deed daar alles voor
ons wat men slechts kon.
Alle scheepspapieren zijn gered.
De scheepstimmerman roemde do
zorg van den kapitein voor de leden
zijner bemanning. Hij vond o.o. nog
oen gewonde op 't dek. juist toen hij
de „Palembang" wilde verlaten. Met
beihulp van een touw werd de ge
wonde in de boot neergelaten.
Kapitein Visser bezocht Zondag den
Nedeiiandschen consul-generaal te
Londen en daarna de leden van de
bemanning, die in het Zeemanshuis
onder dak zijn gebracht
De „Batavier II" is Zaterdagmid
dag. ongeveer half twee. den Galloper
gepasseerd.
Van de „Palembang". die om
streeks dien tijd op dezelfde hoogte
teal onder is gegaan, was niets te
zien. Wol is de ..Batavier" de ..Som-
melsdijk" en de ..Zaandijk" tegen
gekomen. nobii den Galloper, die
achter elkaar voeren; ook passeerden
zij een raderboot van de Maatschap
pij Zeeland. Er dreef ook eonig wrak
hout, maar waarvan dit afkomstig
was. kon niet worden nagegaan.
Men meldt nog uit Den Haag
Ook Zondag was bij het departe
ment van Marine geen bericht inge
komen omtrent hat vergaan van de
„Palembang".
In een bespreking van het gebeur
de vraagt Lloyds News", of Duitsch-
iand ruzie zoekt met Nederland, in
de hoop. Rotterdam tot operatie-basis
tegen Engeland te kimmen maken.
San Duitsche verklaring.
Wolff seint officieel uit BetUin
Niaar aanleiding van de officieels
bekendmaking van het Nederland
sche departement van marine over
den ondergang van het stoomschip
„Tubantia". dat volgens de beëedig-
verklaringen vam den eersten,
vierden officier on den uitkijk
duideliik een torpodo-bollenbaan wa6
gezien, wordt bii deze geconstateerd:
dat van een Duitschen onderzeeër
«een sprake kan wiil de plaats,
waar de „Tubantia" ton onder is go-
gaan, op minder dan 30 zeemijlen
van de Nederlandsche kust ligt, dus
(binnen het gebied, dat in de bekend
making van 4 Februari 1915 aLs niet
gevaarlijk voor de scheepvaart werd
aangegeven.
Verder kan verklaard worden, dat
daar <reen Duitsohe zeemiinen ziin
gelegd.
Het Duitsche gezantschap te '-Gra-
vonhage deelt in ambtelijke opdracht
mede
„De Duitsche marine-autoriteiten
hebben na ontvangst van het bericht
van het vergaan van do „Tubantia"
een grondig onderzoek ingesteld- Na
dat alle in aanmerking komende zee-
strijdkrachten van haar stations wa
ren teruggekeerd is dit onderzoek kun
nen worden voltooid: Als resultaat
staat vast dat met betrekking tot de
torpedeering van de „Tubantia" geen
sprake kan zijn noch van een Dult-
eche onderzeeboot noch van een Duit
sche torpedoboot. Bovendien zijn in
de nabijheid van de plaats van het
ongeval van Duitschen kant geen mij>-
nen gelegd geworden."
Van Enfjelsohe zijd©.
Reuter seint uit Londen d.d 19
MaartNaar aanleiding van de offi
cinale D.uitfeche verklaring, dat-de
„Tubantia" niet door een Duitschen
onderzeeër of een Duitsche mijn in
den grond kan zijn geboord, verklaart
de secretaris der EngeLsche Admira
liteit dat geen Engelsche onderzeeër
op het oogenblik van het ln den grond
boren van de „Tubantia" in de nabij
heid is geweest.
Betuigingen vandeelneming.
Havas seint uit Parijs
Aan den Franschen gezant te
'e-Gravenhage is opgedragen aan de
vertegenwoordigers van de Neder
landsche marine de deelneming der
Fransche marine te betuigen roet het
verlies van de „Tubantia", die bo-
sohouwd werd als een der schoonste
schepen van de Nederlandsche han
delsvloot.;
Vorder seint Havaa: De Fransche
pers geeft naar aanleiding van het
verlies van de „Tubantia" uiting van
haar sympathie voor Nederland.
In besprekingen van de artikelen,
bij deze gelegenheid in eenige Neder
landsche bladen verschenen, betoont
de Fransche pers zich zeer veront
waardigd over het feit, dat enkele Ne
derlandsche organen eenige overeen
komst hebben gezien tusschen de oor
logvoering der goallieerden, de maat
regelen van controle of toezicht, die
noodig waren geworden ten gevolge
van handelingen van zekere neutrale
handelshuizen ten gunste van de vij
anden der geallieerden en de opera
tics van de centrale rijken., die slechts
vernietiging beoogen van mensohen-
LevenSo ladingen en schepen, zelfs van
do neutraalisten en onscliuldigsten.
Router seint uit Buenos Aires
Do bevestiging door agenten van de
Ned. L'ioyd, van het bericht dat de
„Tubantia" getorpedeerd is, heeft
hier ontstemming gewekt. „La Na-
cion" schrijft>;Het recht om de
scheepvaart te belemmeren en passa
giersbooten, varende tusschen Rotten
oajn (bedoeld is.Amsterdam) en
Buono3-Aires, in den grond te boren
kan niet erkend worden. Ons geweten
kan goen vrede hebben met deze on
mens clielijke oorlogsmethoden. Kun
nen wij onverschillig blijven bij oor
logshandelingen, die gewelddaden zijn
en ons op deze wij-zo bonadcolen?'
„La Naciori' eindigt haar artikel
met het verzoek het probleem in over
weging te nemen en te trachten er
een oplossing voor te vinden,
(Men zie ook onder Persoverzicht.)
EEN BRANDKAST GESTOLEN.
Inbrekers hebben 'a nachts in het
kantoor der steendrukkerij J. A. Litli
en Co., Lijnbaanegracht te Amster
dam, „gewerkt". De brandkast werd
door de inbrekers meegenomen. Maar
er zijn alleen boeken in de leastI
In 't kantoor vonden de ongenoods
gasten 12.35 aan geld.
STATENVERKIEZING.
De heer N. Sluis, lid van de Pro
vinciale Staten van Noord-Holland,
heeft aan het bestuur der Centrale
A.-R. Kiesvereeniging, district Erik-
hulzm, bericht gezonden, dat hij bij
de a.s. parodieko verkiezingen we
gens hoogen leeftijd niet opnieuw een
candidatuur wenscht te aanvaarden.
DUITSCHE TWEEDEKKER.
Nader meld't men uit Oostburg aan
de „N. R- Ot."
liet is zoo goed als zeker, dat de
Vrijdag hier gesignaleerde vliegma
chine een Duitsche tweedekker is ge
weest. Te Aardenburg vloog hij zoo
laag, dat men dacht, dat hij tegen den
toren van de R.-K. kerk zou vliegen.
Zoodra de militairen in Ooo'tburg scho
ten, ging zij snel de hoogte in. en bin
nen enkele minuten was zij uit het
gezicht verdwenen.
Naar men meldt, moet het vliegtoe
stel even over onze grens, in Water
vliet bij Uzendijke, zijn neergeko
men'en zou de vlieger gewond zijn.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij K. B. zijn benoemd tot lid van
het Hoofdcomité der Ver. „Het Roode
Kruis" dr. A. Halbertsmu, gep. dir.
off v. ges. lsto ld. v. h. N.-I. leger;
jhr. mr. dir. W. Röell, kamerh. l b.
d. v. II. M. de Koningin en lste secr.
v/b. Int. Bur. v/'h. Perm. Hof v. Arbi
trage J. P. Koolemans Beynen, gcp.
kol. met den rang van gen.-majoor.
DE ENGELSCHE GEZANT.
De Engelsche gezant bij ons Hof,
Sir Alan Johnstone, die vrij gerui-
m i; lijd in Engeland vertoefde ir
verband met hdt overlijden zijns va
ders. is thans te 's-Gi avenhage te
ruggekeerd.
NEDERL. POST AANGEHOUDEN.
Het stoomschip Nieuw Amsterdam,
dat 9 Februari jl. van Rotterdam ver
trok. heeft de geheele post voor N.-
Amorika in de Downs moeten ont
schepen!.
D® Tubantia en de
Palembang-
(Men zie onder Binnenland).
Wolff seint uit Beriijm
Aan de publicatie van de verklaring
der Admiraliteit, dat geen Duitsche
onderzeeër en geen Duitsohe mijnen
den ondergang van do „Tubantia"
hebben veroorzaakt, knoopen verschel
den bladen, de opmerking vast, dat 'n
Engeleche torpedoboot of onderzeeër
waarschijnlijk do „Tubantia" getor
pedeerd en zich daarna uit de voeten
gemaakt heeft. Do „Deutsche Tages-
zeitung" wijst er op, dat reeds voor
jaar en dag dergelijke gevallen zijn
overgekomen, waarin het hoogst
waarschijnlijk was, dat Engelche
vaartuigen neutra/Ie handelsschepen
vernietigden.
Ook de „Köln. Volkszeitung" en de
„Köln. Zeit." vestigen de aandacht
op de aanwezigheid van een Engel-
schen onderzeeër in de buurt van den
Noordhinder op het oogenblik, dat de
„Tubantia" ten onder ging.
Een Duitecher,, die Woensdag en
Donderdag j.l. te Amsterdam vertoef
de en logeerde in het hotel, waar een
aantal passagiers van de „Tubantia"
ook voor eenigen. tijd hadden gelo
geerd. heeft, naar hij aan de „Köln.
Zeit."'schrijft, eenigien hunner, die na
de ramp Donderdagavond weder naar
het hotel terugkeerden, gevraagd of
het schip al of niet getorpedeerd was.
Een dame, die niet gieslapen had op
het oogenblik van den sohok, had hem
verklaard Om treint de oorzaak was
ons allen niets beleend."
Een jongmensch uit het machine-
vak zeide: „Ik geloof evenmin aan
een torpedo, als aan een mijn, inaar
denk aan een „toeval"". Hij was n.L
van meening, dat de een of andere
kist, die aan boord was van de „Tu
bantia", de oorzaak was van de ramp.
En die meening waren, altijd volgens
den zegsman van de „KöLnïsche",
alls geredden toegedaan
„Vossische ZeitunK" schrijft
omtrent de nationaliteit van consul
Schilling uit Stuttgart
..Richard Schilling is een Ameri-
kaansc.h staatsburger. Hij was te
Stuttgart vertegenwoordiger van do
„New York Levensverzekering Maat
schappij". die gedurende den oorlog
slechte zaken deed. Hij vertrok daar
om met zijne vrouw en dochter naar
Amerika, om vertegenwoordiger der
zelfde maatschaunii te Rio de Janeiro
te worden. Hij stond te Stuttgart
gunstig aangeschreven en verkeerde
daar in de 'beste kringen. (In den
Almanach de Gotha van 1916 wordt
Schilling te Stuttgart als consul van
Guatemala vermeld)."
Indien hot juist blijkt, dat Schil
ling Auieriknansch staatsburger is.
zal de regeering der Vereenigde Sta
ten zich ook nog wel met de torpedeo-
•ing der„Tubantia" bazig moeten
houden.
Algemeen Handelsblad
schrijft
Het Duitsche marine-bericht, waar
in verklaaud wordt, dat geen Duit
sche onderzoriboot de misdaad op de
..Tubantia" bedreven kan hebben,
moet klaarblijkelijk berusten op een
onderzoek, ingesteld vóór de in de
Noordzee owe erende onderzeebooten
gehoord konden worden. Wii zijn
overtuigd, dat een werkelijk en
geliik onderzoek tot een ander
sultaal zou leiden.
Immers, het staat vast, dat de
„Tubantia" door een torpedo is ge
troffen.
Het staat vast, dat Duilsche onder
zeebooten vaak en haast als regel
zonder onderzoek naar de uationali-
telt torpedo's op handelsschepen af-
•vroren.
Het staat vast. dait een nieuwe en
krachtige actie van Duitsche onder
zeebooten was aangekondigd en. zoo
als een Duitsch officieel bericht luid
de. reeds aan den gang was.
Het staat vast. (lat de Duitsohe ma
rine het in Duitschland's belang
acht zooveel mogelijk de op de we
reld beschikbare laadruimte te ver
minderen. Omdat ook de verininde-
ring der neutrale scheepsruhnte
rroviandeering van Engeland moei
lijker maakt, èn omdat de relatieve
pos 11 a e van Duitschland's han dels
vloot na deen oorlog daardoor beter
wordt.
En het staat vast. dat- de Duitsche
regeering zich door geen sentimen
ten of gevoeligheden heeft laten
weerhouden, en zöoals officieel ver
klaard ia. zal laten weerhouden,
in dezen oorlog te doen wat
Duitschland's belang is.
De unedodeeling van de Duitsche
regeering moet bedoelen te doen aan
nemen. dat niet een Duitsohe. doch
een Engelscho onderzeeboot de mis
dadiger is.
Is het nog noodig aan te toonen,
dat de onwaarschijnlijkheid daarvan
zóó groot is, dat wij wel van onrno-
geliiikheid spreken kunnen
Een vermindering van de neutrale
scheepsruim to is in directen en
flagranten strijd met Engeland's be
lang.
Zelfs indien men de mogelijkheid
aanneemt en wii weigeren perti
nent aan die mogellikiheid te geloo-
ven dat een Engelsch oorlogsschip
een groot Nederlandsch passagiers
schip in den grond zou boren, alleen
in de hoop, dat tusschen Duitsehlund
en Nederland moeilijkheden zouden
komen, dan is het nog nieti aan te
nemen, dat zij daarvoor oen groot
passagiersschip zou kiezen, de „Lu-
sitania"-misdaad plegen zou. zonder
eenige verzachtende omstandigheid.
Indien zoo iets duivelachtigs in het
brein van een Engelsohman zou op
komen. zou hij wel zorgen zijn slag
beter te slaan cu een Nederlandsch
schip kiezen, waarop talrijke Ameri-
kaansche onderdanen waren. Maar.
nog eens. wi: achten de mogelijkheid,
dat eenig verantwoordelijk staata-
1 even Tang. ïïTeïn als dom. sou toe.
passen, geheel uitgesloten.
Dom zou de maatregel zijn, onge
looflijk dom.
Want indien inderdaad geen Duit
sche onderzeeboot do misdaad be
gaan beeft, is niels gemakkelijker
voor de Duitsrihe regeering dan om
dit de Nederlandsche regeering te be
wijzen. beëedigde verklaringen van
commandanten te verstrekken, jour
nalen, desnoods Nederlandsche offi
cieren zeiven eeh onderzoek te laten
instellen. Over menig formeel be
zwaar zou de Duitsche regeering ze
ker heenstappen, om de volstreWo
zekerheid te geven, dat geen Duilsche
onderzeeër de schuldige was. En hoe
zou don de positie van Engeland
zijn
Daarom ziin wij overtuigd, dat een
nader en beter onderzoek zal doen
bliiken. dat hier een Duitsch onder
zeeboot-commandant in strijd met
aijn Instructies heeft gehandeld.
Tooh zien wij iet6 bevredigends in
de 'officieele mededeelLng uit Berlijn.
Dat de Duitsche regeering niet open
lijk voor het plagen van deze mis
daad wil uitkomen, wiisti op een ge
moedsstemming die ons verheugt.
Wij blijven ons vastklampen aan de
hoop op de mogeliikheid. dat de fout
slechts bij enkelen heeft gelegen, en
dat in de toekomst het herhalen van
zulke daden door cuke ling on onmio-,
geliik gemaakt zal kunnen worden.
De Telegraaf oordeelt o. a.
Indien de Duitsrihe regeering meent,
dat een dergelijke negatieve uit
spraak het Nederlandsche volk bo-
v redigt. is zij niet op de hoogte van
hetgeen er in de natie omgaat.
Een categorische tegenspraak ia
het niet, te meer waar, zooals bekend
ls, de „Artemis" in het zoogenaamde
..ongevaarlijke" gebied door een
Duitsche duikboot is aangevallen I
Zoo zeer priori staat het dus niet
vaat. dat geen Duitsche duikboot in
dit gedeelte der Noordzee opereert.
In het geval van de Artemis" heeft
de Duitsohe regeering erkend, dat
een Duitsche duikboot-kapitein de
schuldige was. En daaroan doet deze
officieele .tegenspraak, die de klaar
blijkelijk© 'bedoeling heeft den En-
gelschen van de torpedeering de
schuld te geven, zeer verdacht aan.
DeNieuwcRottêidamsche
C t. merkt op
Do mogelijkheid is niet uitgesloten,
dat. liet eerste bericht onjuist is. en
dat de „Palembang" niet getorpe
deerd. doch op een mijn geloopen ia
Dit maakt, voor ons, niot veol onder
scheid. Ter gelegenheid van de tor-
pedoering van de „Tubantia" hebben
wii dit reeds te kennen gegeven. Zon
der waarschuwing, zonder voorzor
gen voor de neutrale vaart in het
internationale vaarwater ter zee
mijnen te plaatse®, is onrecht. Of
men den torpedo afschiet, zonder
zich er over te bekreunen, wellk schip
rnen treft, of miilicwi in zoe strooit,
zonder zich er -aan gelegen te laten
liggen, welk schip daarop loepen zal,
komt ook zedelijk op hetzelfde neer.
Het. Duitsche bericht ontkent ook,
dat er. ter plaatse waar de „Tuban
tia" is vergaan. Duitsche mijnen ge
legd zijn. Dan toch elders, op onbe
kende plaatsen, wèl?
Prof. J. A. van Hamel schrijft Pn
3 Amsterdammer o.?.;
„De middelen, om de tracht van
ons standpunt en van onze levensbe
langen te doen gevoelen, ontbreken
daarbij immers geenszins.
Wij kunnen retorsiemaatregelen in
't uitzicht stellen, bijvoorbeeld een
algeheel verbod van uitvoer naar
Duitschland, zoolang aan onze rede-
lijke verlangens niet wordt tegemoet
En wij" kunne® wat de torpedeerin
gen betreft verzekeren, dat ook onze
S o p v ao r>d ij Is cü iepen van verdedl-
gingsge6chut zullen moeten worden
voorzien; indien zij tegenover Duit
sche torpedobooten of onderzeeërs zoo
onveilig blijken te zijn.
De houding van Nederland zal ln
Duitschland, eenmaal aan het volk
duidelijk wordend, waarlijk niet on
verschillig laten.
Niet hier geldt, dat zwijgen beier is
dan spreken, maar juist anders om:
qui s'efait brebis, le loup ie mango.
Wie zich als 'n schaap gedraagt,
dien eten de wolven eerst rechtl"
De Standaard oordeelt:
De gruwel, die nu plaats greep,
roept luide om de zekerheid, dat her
haling er van zich'zelf uit zal slui
ten,
- De Noordzee en het Kanaal wor
den, gelijk het nu toe gaat, verpest.
Ze houden op bevaarbaar water te
zijn, en vooral ons land lijdt er op
doodelijke wijze onder, want afslui
ting van de zee is >-oor een land met
koloniën en were!dsclieepvaart kort-
vog de vernietiging "an zijn zelfstan
digheid.
Het is nu tot het uiterste gekomen.
Zelfs waar het een schip van den
vijand gold. zou 't volkenrecht zulk
een daad met een passagiersboot niet
kunnen gedoogen.
Maa.r vooral, nu bet. gelijk thans,
een mailschip, en een mailschip uit
een neutralen staat was, wordt zulk
en toestand onduldbaar.
Mr. H. L. Israels schrijft in de
Telegraaf o.a.:
„Wij hebben bier te lande troepen
der oorlogvoerende mogendheden go-
in terace rd. Niets is eenvoudiger daa
eenige dier geïnterneerden aan boord
te plaatsen van eiken koopvaarder,
die door de du-ik boo ten van zijn land
bedreigd wordt Zij moeten aan boord
natuurlijk de uitstekende verzorging
genieten, welke passagiers eerste
klasse op de Nederlandsche schepen
te® deel valt, en zullen zich dus over
hu® lot niet te beklagen hebben. Zij
worden toevertrouwd aan de per
soonlijke zorgen van den kapitein, dio
ul zulke maatregelen zal neme® als
noodig mochten lil ijlden te zijn om
hunne ontsnapping te voorkomen, ©n,
om in geval het schip een ongeluk
treft, lion, na dio passagiers en da
bemanning, slechts tegeLijk met don
kapitein liet schip te doen verlaten.
Onze koopvaarders blijven dan on
gewapend e® onze regeering ziet toe,
dat zij strikt neutraal blijven, maai
het gevaar dat zij mochten loopen zal
in de eerste plaats treffen onderda
nen van de bevriende mogendheid die
ons dergelijke blijken van vriondschap
of vlootvoogd zulk een middel, geeft als de „Tubantia" ondervond."
