Haarlems Duius
TWtEDE BLAD
Zaterdag 25 Haart 1916
Beursoverz.cht
van de Firma E. SASSEN en Co.,
Parklaan 14b, Telefno. 2061.
18-24 Maart 1916.
De beurs stond do&e week sterk on
der den Indruk van het linken der
Tubantia en Palembang. De onzeker
heid, hoe dit incident zou moeten af-
loopcn en de vrees dat de verscherpte
duikbootenoorlog ook op de neutrale
Bchepen zou worden toegepast (waar
toe de snelle opvolging dier torpedee-
rlmg der beide schepen allo aanleiding
gaf) waren oorzaken die een zeer ze
nuw tachtig» stemming» in heit leven
riepen en groot aanbod in nagenoeg
alle fondsen uitlokte, tengevolge waar
van overal zeer beduidende koersver
liezen ontatojiden. De scherpe toon in.
de dagbladen droeg lïlertoe natuurlijk
het noodige bij, doch toen zoowel van
Duitsche als van Engelsche zijde offi
cieel ontkend werd dat de Tubantia
door de marine van een dezer landen
was tot z nken gebracht, vond de beurs
hierin aanleiding dan toestand rusti
ger te beoordeelen, daar er nu ook
geen vrees meer kon bestaan voor een
oorlog welke weliswaar niemand
wenschte, doch waarvoor men toch
beducht was. De beurs, welke meer
dan misschien gewcnscht is, slechts
cog heeft voor de mnlerïeele belan
gen, scheen voorlooplg, te oordeetcn
naar de daarna Ingetreden kalmere
stemming in de politiek, wederom den
toestand juist te hebben beoordeeld.
De ingetreden koersverbetering kon
In de meeste gevallen de geleden ver
liezen weder goed maken, doch het
Incident heeft toch tengevolge gehad
dat de zaken ter beurze sterk zijn ver
minderd.
Dtt geldt niet alleen voor locale
waarden, doch ook voor Amerikaan-
Bche fondsen, die op het voorbeeld
van New-York zulke beduidende fluc
tuaties te zien gaven dat do koopers
hierdoor werden afgesenrikt. Dé be
richten waren ook niet van dien a.ard
dot hierop met eeniig verl,rouwen en
gagementen van eenig© beteekenis
konden worden aangegaan. Tusschen
de mededeelingen over den gunstigen
gajig van zaken door, vernam men
verschillende vage geruchten over de
expeditie naar Mexico die er op wezen
dat het den Amerikaansche troepen
niet zoo gemakkelijk zal vallen, rust
en orde spoedig te herstallen. Hierop
wees voornamelijk de daling van de
verschillende Mexicnansche fondsen.
Ook doet het bericht, dat het con-
Kros geweigerd heeft de «rootte der
actieve troepen tot vijfhonderd
duizend man on te voeren, vermoe
den. dat de verhouding tusschen do
retreerimsz en dit wetgevend lichaam
er niet beter op zal worden. De hoop,
dat door de sterke uitbreiding der
weermacht de munitiefabrieken, te-
griiover de vermindering der orders
vnn de geallieerden, een nieuw ter
rein van werkzaamheden zouden vin
den. zal hierdoor wel sterk zijn ver
minderd. Bovendien gaat de regee-
rine over lot het stichten van een
eigen fabriek voor pantserplaten, ter
wijl, om de maat vol te meten, weder
omleuw vrodestreruchten de hier
voor hij uitstek gevoelige aandeolen
van munitiefabrieken sterk deden
terugloopen. Ook vinden de banken
in bet togenwoordig koerspeil dezer
aandeden aanleiding, deze fondsen
en de beleeningen te weigeren, wat
natuurlijk de sDcculatie hierin sterk
n oet doen inkrimpen.
Niettemin blijven de berichten,
vooral uit de staal-industrie, zeer
gunstig luiden. De meeste fabrieken
hebben hunne productie reeds tot in
1917 tot zeer bevredigende prijzen
verkocht De koopers geven, door op
zulk een langen tenniin neg de thans
geldende prijzen te willen besteden,
ongetwijfeld bliik van een groot ver
trouwen in een blijvenden voorspoed
der staal-industrie. Des te grootc-r zal
daarom de ontgoocheling moeten zijn,
wanneer na den oorlog de thans gel
dende abnormale hooge prijzen door
de concurrentie van het buitenland
niet behouden zullen kunnen blijven.
Het zal dan ook moeten blijken, of
de vele millioenen, die thans in nieu
we fabrieken worden gestoken en
voor uitbreiding der oude worden
aangewend, wel goed besleed zullen
zijn. Zoodra in normale tijden eenige
verslaoDing in den staa'.liandel in
treedt. kan de Steel Corp. slechts
voor ongeveer 50 h GO procent der
productie capaciteit afzet vinden. Nu
deze capaciteit zoo enonn wordt uit
gebreid. liikt de verwachting niet
ongegrond, dat na den oorlog een
belangrijk deal der fabrieken stil
zullen komen te liggen, zoodat dan
de aandeelhouders der betrokken
ondernemingen niet veel van de
thans behaalde winsten zullen profi-
teeren.
Ter beurze van Amsterdam liepen
Oouiiii, Steels van 80 11/16 tot 77 1/2
terug en konden zich daarna herstel
len tót 78 5/8.
Car. en Foundry's reageerden, niet
tegenstaande bijna dagelijks melding
gemaakt wordt van bestedingen
xan spoorwegwagens van 67 1/4 tot
65 1/2. Anaconda's reageerden van
170 1/2 tot 168 1/16. Alleen io.lorwaar-
dein kouden nog iets In koers verbe
teren.
Niettegenstaande de sterk verbete
rende ontvangsten, blijven epoorweg-
aan.ute.cu reeds langen lijd op iiet-
ztatuo niveau. De oorzaak hiervan
zal wei tnerui te zoeken zijn ual, te
genover de oetvre ontvangsten staan
de hoogere uitgaven voor de materia
len en de iooneischen dor arbeiders,
beide factoren die wellicht nog wei
van kracht zulten zijn wanneer reeds
iaiig de oiiLvangston in da.oude rich
ting zullen verkeeren, wunt vooral
wat de ioonen betreft is liet bekend
dat deze wel periodiek moeion wor
den verhoogd, doch vorluging nooit
i kan plaats vinden. De koersen wijken
j niet veel bij die der vorige week af.
L'.nes noteer en 84 7/8 tegen 35 3/<i, na
tusschentijds tot 33 3/4 to zijn terug-
I geloopen. Unions noteerden 130—
123 3/4—129 3 8. South. Pacific 92 3/4
I 93 1/2. Denvers verloren 1 pCt.
I Van lokale waarden ondervonden
begrijpelijkerwijze de aandeolen der
j scheepvaartmaatschappijen 't sterkst
i den invloed der gebeurteniseen in de
I afgeloojiéii w eek en under deze de
aandeeie» der Kon. Hob. Lloya, de
maatschappij waaraan de iubanüa
toebehooïde. De koers liep aanvanke
lijk van 177 3,4 tot 182 1/2 op, doch
daalde daarna tot 169 om zich vervol
gens tot op 172 te herstellen. De ove
rige sclioepvaartaandoelen waren al
len eveneens gevoelig lager. Kon. Ned.
Stoomb. Mij. die bovendien nog den
ongunstigen invloed ondergingen van
het tegenvallende dividend van 15
reageerden van 188 1.-4 tot 179 1/2,
Holl. Am. lijn van 332 tot 371, van
Nieveldt en Goudriaan van 694 tot
587 1/2.
Op tahaksaandoelen had ook deze
week de gunstige afloop der inschrij
vingen niet veel invloed ten goede.
integendeel liepen, der traditie gé-T
trouw, de aandeelen opnieuw terug.
Deli Batavia noteoren 434 tegen
439 3/4, Amet. Deli 249 tegen 263, Deli
Mij. 503 tegen 5191/2, Rotterdam Deli
2181/4 tegen 223, Senemibah 514 3/4'
tegen 5281/2. Alleen Krnpoh maakten 1
een uitzondering en konden van
73 1/2 tot 76 opkomen.
Ruberaandeelen hielden zich tame
lijk goed op prijs. Amsterdam Rubber
liepen van 199 tot 196 1/2 terug Deli
Batavia van 152 3/4 tot 118 5/8. Oost-
Java van 182 tot. 1791/2- Rotterdam
Tapanoeli verbeterden van 1601/4 tot
167 1/2.
Petrolcumaandeolen konden, vooral
wat betreft de Rumeensche en Russi
sche soorten, flink in koers verbete
ren. Van de eerstgenoemde kwamen
Geconsolideerde van 170 tot 178 op,
van de laatstgenoemde rezen Russians
van 19 1/8 tot 243/4, Schibaieff van
34 tot 36 1/2 voor de gewone en van
80 tol 83 voor de preferente aandee
len. Koninkliike konden per saldo 7
in koers verbeteren.
Van Staatsfondsen warent vooral
den laateten dag Russen met nieuw
zegel sterk aangeboden en ongeveer
2 lager op het bericht dat de cou
pons dezer stukken niet nnx-r zuilen
worden betaa.d indien de houder niet
kan aantoonen vóór 1 Augustus 1914
eigenaar dezer stukken geweest te
zijn. Ook de Russen met oud zegel
waren algemeen lager-- Rusland Hope
reageerde van 57 1/16 tot 561/4.
Ned. Werk. Schuld was voor de m-
tegialcn en de 3 sooiten 1 lager.
Geld op prolongatie van 2 tot
2 5/8 oploopend.
Binnenland
Do Tubantia en
Palembang.
do
D« Engelsche verklaring.
Reuter seinde Vrijdag uit Londem:
Wegens verschillende opmerkingen
in de Nederiandscbe pej-s betreffende
de ecnigszins korte verklaring van de
Britsche ödmiraliteit in zake de ramp
van „Tubantia", zal de volgende offi-
cieele mededeeling Vrijdag dioor den
Rritscheu gezant in Den Haag aan de
Nederlandsche regeer ing verstrekt
worden:
De Britsche admiraliteit is in staat
om zoo stellig mogelijk vast te stellen,
dat er geen Britsche mijnen gelegd
waren in de streek waar de „Tuban
tia" werd verhield en dat er noch een
Britsche onderzeeër nog eenig ander
Britsch oorlogsvaartuig in de nabij
heid was, ten tijde dat de vernieling
plaats greep. Zoodra de noodseinon
dor „Tubantia" ontvangen waven in
Harwich, is een Britsche lorpedoboot
en zijn torpedojagers uitgezonden om
behulpzaam te zijn het reddingswerk,
maar dit is dan ook de eenigo con
nectie van welke soort ook, welke de
Britsche marine gehad heeft met deze
betreurensvvaardflge gebeurtenis.
Hierbij kan nog opgemerkt worden,
dat het geheel en legen alle gezond
verstand strijdt om te veronderstel
len, dal de Britsche regeering verant
woordelijk zou zijn voor het verlies
van den Hollandschen ..liner". De
verklaarde politiek van Duitschlaud
is: Engeland te isoleeren door alle
vaartuigen belligerent© of neutra
io te vernielen, die handel drijven
op Groot-Brittanje's haven of zijn kus
ten naderen.
Niets behoeft gezegd over de moraal
dezer politiek! Blijkbaar bestaat zij
in het onveilig maken van alle water
wegen, waarvan Groot-Brittanje voor
zijin voorziening met levensmiddelen
en andere waren afhankelijk is, voor
de scheepvaart van alle landen.
Het is onmogelijk om te veronder-
sleilen dat Groot-Brittanje zou heipen
om üuitschland's doel fe bereiken
door deel te nemen aan de uilvoering
van deze politiek en de veiligheid dr
neutrale scheepvaart in gevaar te
brengen door middel van mijnen en
torpedo's.
HOLLAND EN DUIT90HLAND.
We lezen in de Telegraaf
Onder het opschrift: .Holland en
Duitisohland" publiceert iji „Kfttoi-
sche Ztg." een telegram uit Amster
dam, waarin wordt gemeld, wat bet
..Handelsblad" en „N. v. d. D." go-
echreven hebben over hetgeen Dui'scb-
land zou moeten doen, indien bewet-
zen was, dat de Duitsche marine
schuld had aan den ondergang van de
„Tubantia". Naar aanleiding van de
opmerking van het Nieuws, dat Ne
derland Duitsche echepen in onze ha
vens liggend zou kunnen reguireeren
orn de scheepvaart voort te kunnen
zetten, eclirijlt de „Kölrüsciie Ztg.'
„Wij zijn overtuigd, dat de Duit
sche regoeumg over ernstig gemeende
voorstellen,, die den noodtoestand,
waarin Nederland verkeert, zou kun
nen verlichten, te spreken zou zijn. I
Dat is recht en billijk en komt over-
eon mei de gevoelens van nabuur-
schap, die het Duitsche volk voor de
Nederlanders koestert. Indien echter
Nederland de in zijn haven liggende
Duitsche schepen zou wegnemen en
zich vergu ij-pen zou aan uuitsch ei
gendom, dan zou men een dergelijke
daad ongetwijfeld bij den naam noe
men, die haar toekomt en Nedc-riand
zou in de aohtrng van het Duitsche
xo.k op dezelfde trap dalen als l'or
tugal.
DE Di>ALEMBAlNlG"-KJEWON,0EN.
De Telegraaf meldt, dat verkeerde
lijk is overgeseind in zijn telegram
men betreffende de „Palembang dat
de tong vau den stuurmansleerling
herupe uitgerukt zou zijn. Zijn bedoe
ling was alleen te melden, dat de heer
K. een verwonding aan do tong op
liep.
ONZE ZEEVAART.
Men meldt ons uit Amsterdam
Te 's-Graveohage word Vrijdag
weer geconfereerd tusschen eiakeie
ministers en de directies oer groote
itoouiv-Maatschappijen ten bespre
king van het nemen van maatregelen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij koninkl. besluit is de generaal-
majuor va» hel ïeger in Ned.-indië J.
Byker, met ingang van 3 Juni op ver
zoek, wegens volbrachten diensttijd,
eervol uit den militairen dienst ont
slagen, met behoud van recht ep pen-
sioent en onder dankbetuiging voor
de langdurige diensten door hem aan
den lande bewezen.
GRONDWETSHERZIENING.
De 11 aa rs-eb e corresponden t van de
Telegraaf meldt:
Het geval, dat zich heelt voorge
daan ui de Commissie van Rappor
teurs over de Grondwetsherziening,
is met van eenigen humor ontbloot.
Die commissie bestaat uit de hee-
ren Rink, Tydeman, HugenthoJtz,.
Loeff en Van der Voort van Zijp. Dus
dra leden van links en twee van
rechts. President van de commissie
(ee-.functie bij deze zaak niet zonder
eenig belang) zou natuurlijk worden
één van de Mnksche boeren. Eilaciel
Gistermorgen vergaderde de oommis
sie en... bleek de heer Hugenhollz af
wezig. Door een vergissing: hij meen
de, dat de commissie eerst heden zou
vergaderen, lntusschen kostte deze
vergissing aan Links het voorzitter
schap: nu werd de heer Van der Voort
van Zijp bij loting gekozen tot presi
dent en zal deze anti-revolulioiinaire
„leider" de leiding hebben bij de ver
dere werkzaamheden. En het is inder
daad curieus, dat bij een belangrijke
grondwetsherziening, in een commis
sie, waarin zitting hebben mannen
als Rink, l»eff en Tydeman, tot voor-
zitter gekozen wordt de hoer Van der
Voort van Zijp.
lien humoristisch geval.
Maar voor do ras-pohtici van links
natuurlijk iets om uit hun vol te
springen. Let maar eens opl
IN BESLAG GENOMEN.
Te Deventer is ontdekt dat in een
kelder was opgeslagen eon partij
versch epek groot 650O K.G. welke
vermoedelijk afkomstig is van regee-
ringsvarkens. De burgemeester is
door den minister van landbouw ge
machtigd deze partij in be-zit te ne
men en welke nu waarschijnlijk van
gemeentewege zal worden gedistri
bueerd.
T AANHOUDEN V/VN FONDSEN
DOOR ENGELAND.
Reuter seint uit Londen:
ln Nederland schijnt do Indruk te
zijn gevestigd, dat de Engelsche re
geer in g fondsen heeft aangehouden
of voor liet Prijeengereclit heeft ge
bracht, die werkelijk Hollandsch be
zit zijn. Dit is geheel onjuist. Al der
gelijke fondsen zijn naar de plaats
van hun bestemming verzonden langs
de kortst mogelijken weg. De Brit
sche regeering beeft alleen die waar
den aangehouden, waarvan het onbe
twistbaar vaststaat, dat zij van Duit-
80hen oorsprong of het bezit van
Duitschers zijn, of wei dat zij overzee
worden verzonden tot verkoop voor
Duitsche rekening.
Er wordt met de grootste zorg voor
gewaakt, dot geen financieele moei
lijkheden worden veroorzaakt voor
zuiver Nederlandsche belangen. De
beste methode, om deze belangen te
beschermen, ia thans liet voorwerp
van ernstige overweging en raad
pleging.
BRANDEN.
Donderdagnacht werd brand ont
dekt m de stoommosterdfabriek van
C. Vissers, aan <Le Koonnstraat te
Rotterdam.
D© brand ontstond gelijkvloers aan
de achterzijde van het pand en heeft
zich aan die zijde naar de 1ste ver
dieping uitgebreid. Die zijde van bet
pand is gedeeltelijk uitgebrand.
DE ARRESTATIE VAN DOUWES
DEKKER EN DE S. D. A. P.
De secretaris der socialistische
Kamerfractie, de heer Albarda 6Chrijft
aan Het Volk:
„Uit Het vrije Woord werd het
richt overgenomen, dat uit Indië aan
mij een telegram zou zijn gezonden,
waarin verzocht was de lusschen-
komst van minister Loudon ten be
hoeve van den te Singapore gearres
teerde Douwes Dekker in te roepen,
waarna utt Holland tiein antwoord
zou zijn ontvangen dat „al het moge
lijke zou worden gedaan".
Ik kan mededeelen dat een tele
gram als in het bericht van „Het
vrije Woord" bedoeld, mij nimmer
heeft bereikt en dat dus ook een ant
woord daarop „uit HoHand" niet
verzonden kan zijn".
ONGELUKKEN.
Men meldt ons uit Sleenwijk
Het vierjarig dochtertje van den
arbeider K. ter Wisscha, dat j.l. Dins-
dag in een pot met kokend water
viel, is thans aan de gevolgen over
leden.
In eem lokaal van de Gasfabriek te
Zeist, is bij het einde der daar ge
houden kookles een droevig ongeluk
gebeurd. Twee leerlingen vielen van
een keldertrap, waardoor die eeue
haar arm brak, terwijl^de andere
hersenschudding werd opge-nomen.
D© laatste verkeert in zorgwekkende
omstandigheden.
TIET EERSTE KIEVITSEI.
Te Bakkum f.N.H.) is liet eerste kie
vitsei gevonden.
Het- eerste kievitsol in Friesland i»
gevonden door li. de Vries, te Warns,
die, in een welland omler Sondel, hei
ei geraapt en hot naar den commis
saris der Koningin te Leeuwarden op
gezonden heeft.
Do Watersnood
Men meldt one uit Uitdam
Wanneer one geen nieuwe rampen
treffen, wordt Maandag met het uit
malen van Waterland begonnen.
Daartoe zijn drie centrifugaal pompen
door de firma Blankevoort geplaatst
tusschen Uitdam en Durgerdam.
Reep. staan die op de z.g. batterij te
Durgerdam (oostzijde). Halfweg U.t-
dani—Durgerdam en te Uitdam.
De stoomgemalen te Kadoelen, de
Rijp en de Poel (tusscheiv-Zuiderwou-
de en Monnikendam) zullen gelijktij
dig beginnen het water buitendijks te
werpen.
Een watersnood-a 1 buin-
Er heeft zich een commissie g->-
vormd, welke het plan heeft opgei at
tot samenstelling van een „Wat or a
nood-Album", dat bijdragen zal be
vatten van Nederlandsche kunste
naars op ieder gebied, dat op ruime
schaal verspreid en verkocht zal wor
den ten bate van de slachtoffers van
den watersnood. Daartoe is aan Ne
derlandsche kunstenaars op elk ge
bied verzocht toe te staan dat een g
kunstwerk van hun hand in het al
bum wordt gereproduceerd. Beelden
de kunstenaars zijn aangezocht ten
reproductie van een hunner kunst
werken in te zenden, letterkundigen
en musici een fragment van een iet-
gegeven of nvet-uitgegeven werk, tor
nooispel ere een kernachtig gezegde of
een foto uit één hunner rollen. Indien
in verband met de plaateruimte coil
keuze noodig blijkt, zullen de bestu
ren der vak vereen igiiDgen van beel
dende kunstenaars worden uitgenco-
digd leder één lid aan te wijzen,
welke te ramen een keuringscommis
sie zullen vormen. De commissie,
welke de uitgave van het a-bum ver
zorgd, ie samengesteld uit de heer..::
Louis Bouwmoeeter, Joe Th. J. Cuy-
pers, jhr. Jan Felth, Jan Gódefroy,
J. Gratama. Wijly Mar tens. H. A. v.
Oosterzee, Willem E. Roelofs Jr.. I-N
R. D. Schaap, E. C. Suermondt. J. G.
Veldheer, Jan Visser, Joh. Wagëhaur,
P. M. van Walcheren, C. A. \Vyr.«
schenk Dom en den secretaris G. J. v.
Sierenberg de Boer,-te Rotterdam,
van wien het initiatief is uitgegaan.
Rekeningen voor hulp-
verleening.
Aan de Telegraaf wordt geschre
ven:
Te Broek in-Waterland heeft het
Watersnood-comité aan verschillende
gevluchte ingezetenen rekeningen ge
zonden voor diensten, bewezen bij heb
redden van vee op den Vrijdag, dio
op de doorbraak volgde. Voor ver
schillende boeren loojym deze nota's
tot ettelijke honderdent guldens op.
Sommigen trekken zich van deze r- -
keningen niets aan. anderen hebben
ze na veel tegenstribbelen geheel of
ook gedeeltelijk betaald. Er heerscht
echter algemeene afkenring over de
zen maatregel. Het reddingswerk is
beschouwd als brooderdienst, en over
geldelijke belooning is gedacht noch
gesproken. Als deze maatregel eens
algemeen werd toegepast, hoevelo
duizenden guldens zouden dan ouzo
militairen niet van de bewoners der
overstroomde streek hebben te vorde
ren 1 Bovendien werden de reddings
diensten niet verricht door het Wa
tersnood-comité maar ook door ver-
Haariemmer Halletjes
HEN ZATERDAGAVOND-PRAATJE.
De E. N. E. T. heet voluit Eerste
Nederlandsche Electrisohe Tramweg-
maatschaiDDii, een naam, die in het
dnxrelilk8ch leven onbruikbaar is
wetrens ziin lemrta Dus zégeen we
E n e t. in één woord.
Deze nractisch samenvoeging is.
geloof ik. niets dan toeval, maar
Vaak worden zulke afkortingen tegen
woordig opzettelijk gemaakt, bijvoor
beeld Pebeco. dait niets anders i3
dan een samentrekking van den
naam der firma, die dit artikel
maaktP. B. Co.
Tot dezelfde familie, maar wel wat
in de verte, behoort de vereenigtng
6 n a a c. die eigenlijk heet S. N. A.
A. C., omdat elke letter >het begin is
van een Latijnsoh woord. Snaac i3
namelijk de titel van een vereeniging
Van leerlingen van 'tr gymnasium,
die oorenromkelijk opgericht is door
meisjes, maar ook jongens toelaat,
ln tngenstelling met dc oudere vcree-
niaing van gymnasiasten A m i c i-
t i a. gesticht door jongens, maar
waarvan geen meisjes lid kunnen
worden. Wie aan dit onderscheid
een betoog ontlecnen wil. dait de
vrouw een breeder opvatting heeft
dan de man. mag mijnentwege zijn
gang gaan.
Van deze snaacschc vereeniging
naar Knac is maar een klein stap-
5e. K. N. A. C. is do Kon. Nederl.
Automobielclub, die pas aan den
Raad gerecruestreeril heeft tot liet
wegruimen van belemmeringen Voor
iliet snelverkeer en tol het uitvaardi
gen van bepalingen voor hoekhuizen,
die het vriie uitzicht verhinderen.
Dat laatste is. wanneer het niet al
bestaat (ik ken de bouwverordening
nog altiid niet van buiten) een ver
standige vraag. Ieder hoekhuis moest
flinke ruiten hebben aan beide hoe
ken. zoodat je er doorheen wagens,
riituigen en auto's kunt zien aan
komen.
Maar wat de lieeren van Knac
(net het wegruimen van belemmerin
gen voor het snelverkeer bedoelen, is
niet zoo duidelijk. Snelverkeer van
auto's wil zeggen een vaartje van
30. 40, 50, 60 en méér kilometers,
want in de laagte heeft die snelheid
grenzen, maar in de hoogte niet. In
dezen zin ongevat is bijvoorbeeld de
Groote Houtstraat een belemmering
weg dus mot de Grooto Houtstraat
De Barteljorisstraat is nog smaller,
dus nog belemmerenderweg dus
met de Barteljorisstraat De Kruis
weg en Kruisstraat ziin weliswaar
breeder, maar hebben geen zin zon
der Barteljorisstraat en Groote Hout
straat. die er op aansluiten weg
dus met Kruisweg en Kruisstraat.
Kan iemand grooter belemmering
uitdenken, dan het spoorwegstation,
dwars on een niet al te ruim plein
Weg met liet spoorwegstation, weg
met de verhoogde baan. die zonder
station geen beteekenis meer heeft.
wo~ met de viaducten en dan ook
maar wog met de rest van Haarlem,
dat toch niet bestaan en bloeien kan
zonder spoorwegstation wag ook
met de mensoheo. die in een Ver
dwenen stad niet moer kunnen wo
nen.
Is dan het automobilisten-ideaal
bereikt: een woeste, leege plek zon
der belemmeringen, waar je met een
snelheid van honderd, wat zeg ik.
van duizend kilometer overheen
raast I
Zoo ja. dan weet ik nog een voor
deel de grensregeling is finaal op
gelost.
Maar vóórdat wij aldus geiheelVan
den aardbodem worden weggevaagd,
zullen we toch maar blijven belang-
stellen in de dingen van den dag. Ik
kon niet helpen, dat een daarvan
worst is en weL om precies te wezen,
Geldersche rookworst. Twee raads
vergaderingen achter elkaar is dat
artikel nu al ter sprake gekomen en
we weten, dat het ook ln de derde
behandeld zal worden.
Verschillende Raadsleden moeten
zïoh er over uitgelaten hebben, dat
ze een worstdiecussie minstens even
aantrekkelijk vinden als een debat
over een rooilijn of een afzonderlij
ken uitgang, maar aan 't begin van
de vergadering, niet aan het eind.
„Het is biina onmenscliolijk", zoo
moet een van de leden van den Raad
gezegd hebben. ..om na half vijf
over worst te spreken". En toen hem
gevraagd werd waarom, zei hij „De
meeste Raadsleden drinken koffie
tusschen half een en een uur en
kriigem dus omstreeks half vijf hon
ger .voor hun middagmaal etel Je
voor. dat er dan gepraat wordt over
•worst, met snek' en lekker vleesch er
in. Neen. dat is de kwelling van
Tpxitalus. die in de onderwereld door
brandenden dorst verteerd werd,
maar frisch water en heerlijke drui
ven telkens als hii die naderde zag
terug wiiken. Wil de Raad dobattee-
ren over worst. goed. maar dan de
practiik genaard aan de theorio 1
Flinke, smakelijke worsten, goed ge
kookt en natuurlijk goedgekeurd in
het Slachthuis, moeten dan worden
rondgediend (de wethouder, de heer
Modoo, krijgt als bijzondere attentie
het stuk. waar het stempel op 6taat I)
en daar worst alleen niet het ware
is. moet er brood ep boter bij, mits
gaders een smakelijk kopje thee! Na
deze hartsterking kunnen we blijven
vergaderen, zoolane de burgemeester
maar wil. Mettertijd, wanneer het
vrouwenkiesrecht er door is en
vrouwen in den Raad ziin opgeno
men. moet er toch thee worden inge-
voord. anders voelen de dames zich
niet recht op haar gemak.
't Publick krijgt er natuurlijk niet
van (er 2ïin standen I) en do pers
ook niet, want die critiseort ons en
dat moet niet I"
Zoo sprak het braye Raadslid en
ik heb hem, Ln vertrouwen gezegd,
opgestookt om zelf voor de volgende
Raadsvergadering hm Initiatief te
nemen en een -^var lekkere worsten
voor dc-n Raad beschikbaar te stel
len. Natuurlijk heeft de wethouder
de eerste keus. Alle Raadsleden, die
het woord voeren over de zaak', krij
gen een dubbele portie.
Van de pers gesproken (hoewel ik
daar zelf zoo'n beetje bij hoor), on
langs héb ik in het tijdschrift „Ge
meentebelangen" twee merkwaardige
dingen gelezen. Te Schöneck in
Duitschland was de uitgever van de
plaatselijke courant gemobiliseerd en
om nu de Ingezetenen niet zonder
nieuws te laten, gaf de gemeente zelf
een courant uit
Is dit niet de beste oplossing van
de eeuwige moeilijkheid van de ver
houding tusschen gemeentebestuur
en pers? Het gemeentebestuur wordt
zelf pers. Eenvoudiger kan het
niet. want zoodoende is de pers het
altiid met het gemeentebestuur eens.
Geen gezeur, geen gezanik wat de
gemeentelijke reaeering doet is wel
gedaan en daarmee uitMisschien
zouden commige gemeentebesturen
(uitgezonderd natuurlijk Haarlem en
omstreken) het niet zoo ongeschikt
vinden, wanneer de dagblad-redac
ties eens compleet onder de wapens
geroepen waren en het personeel ter
Secretarie zelf met de uitgave was
belast.
Gemeenten, die in dit gelukkige
geval mochten komen te verkeeren.
maar niet recht weten hoe zij de
zaak moeten in elkander zetten, vin
den hieronder een schema, waarvan
zii gebruik kunnen maken:
De Burgemeester Eerehoofdredac
teur. Hoofdredacteurde Secretaris.
Redacteur binnenlandde hoofd
commies. Redacteur buitenland on-
noodig, daar al die malle vergelijkin
gen tusschen gemeentelijke toestan
den en wat in het buitenland op dat
gebied bestaat, maar gekheid is en
de ingezetenen ontevreden maakt
Reporter voor stadsnieuws de eer-
ste commies, die zich bepaalt tot dc
officieel e berichtende rest is .niet
van belang. Telegrammen overbo
dig. al die haast maakt de burgerij
maar zenuwziek. Advertentiën alleen
tot den vollen prijs en bij vooruit
betaling. Ingezonden stukken niet
i toegelaten.
Een van miin vrienden, dien ik
over het denkbeeld sorak. vreeede.
dat zoo'n courant geen abonnés
krijgen zou. maar ik heb hem over
ziin onnoozelheid uitgelachen. ..Denk
jij soms", zoo vroeg ik, „dat de ge
meentebesturen de menschen zullen
uitnoodigen. om abenné te worden?
Geen denken aan. De Raad maakt
eenvoudig een verordening, waarbij
iedere belastingbeialer ambtshalve
tot abonné op het gemeentelijk dag
blad wordt verklaard. De inning der
abonnementsgelden gaat hoogst een
voudig tegenwoordig staat er al op
je belastingbiljet gedruktZegel
2216 ct., welnu, Je zet daaronder
..abonnement courant f6.—" en telt
dat kalm od bij het bedrag van de
belasting, 't Kon niet eenvoudiger."
Maar. zooal9 ik zei. in Haarlem en
omstreken kan zoo iets niet voor
komen daar is de verhouding tus-
sahen gemeentebestuur en pers alles
wat je maar wenschen kunt Je
merkt dat het best aan de vergade
ringen met "esloten deuren, waar wel
belanariiko za'ken worden behandeld,
maar de pers niet toegelaten wordt.
Dat is pure menschlievendheid I „De
menschen hebben het tóch al zoo
druk", zegt men dan op het Stadhuis
vol Innig mededoogen, „vandaag
moeten zo voor hun gezondheid be
slist gaan wandelen 1"
In datzelfde tijdschrift Gemeente
belangen heb ik gelezen, dat de stad
Berlijn al een eigen blad bezat en
dat ook gebruikte, om rich tegen
onrechtvaardige aanvallen te verde
digen. Dit is. ik meen het in ernst,
vooruitstrevend. Bij ons in Neder
land valt niet te denken aan een
gemeentebestuur, dat in een courant
schriift of laat schrijven. Voor de
leden van het gemeentebestuur past
het niet. voor de hoofdambtenaren
staat het niet. voor de lagere ambte
naren ligt het niet op hun weg en
voor de boden voegt het niet. Ja, als
dat allemaal zoo is. dan Rédt het
ook niet 11
Enfin, ln Berlijn had men daar
andere opvattingen van. Daar zeiden
ze blijkbaar od het Stadhuis „waar
om zouden we ons niel verdedigen,
wanneer we aangevallen worden
Toch Is dit orgaan plotseling opge
heven. De militaire autoriteit wou er
censuur od uitoefenen en dat beviel
het gemeentebestuur volstrekt niet.
zoodat het besloot, om dan maar lie
ver de uitgave te staken.
Bij bet overlezen van deze beschou
wing bedenk ik. dat toch soms wel
de ambtenaren zich verdedigen. Door
middel van een wethouder of in een
rapport. Nooit in een courant, foei
neen I Bij de behandeling van de
becrooting had het Raadslid Poppo
geklaagd over gebrek aan toezicht
bii gemeenteliike materialen en de
zen Woensdag, dus zoo'n maand of
vijf later, is een rapport daarover
verschenen en heeft de heer De Breuk
verklaard, dat de heer Poppc onge
lijk had.
Als ik zeg „verschenen", dan be
doel ik natuurlijk, dat het voor <1«
leden van den Raad in een donkere
portefeuille ter inzage is gelccrt.
Maar we hebben er toch dR uit Ver
nomen, dat de heer Poppe een ver
maning krijgt van den directeur van
openbare werken. „Hij kan zijn
tirades houden", zei de hoer Poppe
kwaad, maar dat is juist het ver
velende met reprimandes zoo gauw
als je er van weet. heb je ze te pak
ken en helpt teruggeven niet meer.
Ook bleek bij deze gelegenheid. d.i<
ie over ambtenaren géén onvriende
lijke dingen zeggen mag. Dat zi/n
heel bijzondere menschen. waar j?
af moet blijven.
Dat wil de heer Poppe niet! Die
wil in 't openbaar b 1 ij v c n spre
ken over steenen. die in de Brou
wersvaart liggen. Straks krijgt hij
nog in 't oog, dat de punt van do
zevende suiil van het ijzeren lick b.j
het Prinsenhof, van den zuidelijk*
hoek af gerekend in de richting van
het noorden, een beetje krom ge
bogen i9 en maakt daar een Inter
pellatie bij de rondvraag van. „En
daar, mijnheer de voorzitter, loopén
al de ambtenaren van Publieke Wer
ken nu eiken dag voorbij 1" Pas op,
pas op. of er komt over een haif
jaartje weer een rapport met c n
retirade (neen. ik bedoel niets
kwaads, want een herhaalde tirade
is toch een retirade) over leden van
den Raad. die ambtenaren niet mo
gen grieven.
En dan staal de beer Poppe be
duusd. maar dan is 't te laat.
FIDELIO.
