IlliUrS OiSBUID
De Europeesclie Oorlog.
TWEEDE BLAD
Zaterdag 20 Hel 1916
Overzicht.
AAN T ITALLAANSCHB FRONT
'sottea de Oostenrijkers hun offensief
voort. En naar (hun sta-f verklaart
niet succes. We lezen nl in 't Oosten-
rijksch» atafbeoricht van Vrijdag: ,,ln
Zuid-Tirol winnen de Oostenrijker»
voortdurend terrein. Op den Anncn-
teria-bergrug werden zes aanvallen
der Italianen afgeslagen. De tusschen
het Astach- en Lain-dal onder lei
ding van aartshertog Kart Franz Jo
seph opgerukte Oostenrijksche
troepen drongen verder door en dre
ven do Italianen op het geheele front
terug en hebben Vrijdagmorgen vroag
do Italiaaaieche forten Campomolon
en Toraro bezet. Tusschen het Lain-
en hot Brnnd-dal, in do richting van
V&llarsa, bobben Oostenrijksche troe
pen den Noordelijken rand van den
Col Santo bereikt. In het dal van de
Etech moesten de Italianen de plaat
sen Marco en Mori ontruimen. Het
aantal sedert het begin van den aan
val door de Oosenrijkers gemaakte
gevangenen is tot meer. dan 10.000
man en 169 officieren gestegen, tea*-
wijl de buit thans uit 51 machinege
weren en G1 kanonnen bestaat".
De „Tinves"-correapondent te Milaan
meldt, dat het Oostenrijksche offen
sief in Trente spoediger begonnen ie
dan de artillerie-voorbereiding deed
verwachten Het front, waarop de
aanvallen plaats hebben volgt de Val
Terragnola van den linkeroever van
de Adige tot de Val d'A6tico. De Ita-
liaansche militaire schrijvers stem
men er in overeen, dat de voornaam
ste bedrijvigheid zich zal ontwikkelen
op het plateau van Folgaria en La
va rone. daar het duidelijk is dat de
Oostenrijkera hun plan weer zullen
opvatten, een opening te maken naar
de vlakte van Venetië van uit het
vooruitspringende punt bij Sette
Comüni.
In do Italiaansche 'bladen wordt
opgemerkt, dat men in Italië reeds
geiuimen tijd had voorzien dat do
Oostenrijkers een groote actie in
Zuid-Tirol in den zin hadden en dat
het Italiaansche oppenbevel dus vol
strekt niet verraai was door het
plotselinge offensief van de Oosten-
rij kers.
Dat zou bovendien dan bevestigd
wot den door de berichten, over Zwit
serland gekomen, over groote Ita 11-
aanscho troepenbewegingen in de
richting van de westelijke deelen van
dit ooi'IögstooTieel.- Dam zouden dus
die troepenverplaatsingen in Italië
niet in venband hebben gestaan, zoo
als eerst werd vermoed met de plan
nen tot een groot Italiaansch offen
sief, maar slechte voorzorgsmaatrege
len zijn geweest in verband mot de
verwachte" actie van de Oostenrijkers.
Do Italiaansche berichten wijzen op
do groote verliezen die de Oostenrij
kers bij deze aanvallen leden. Dat 't
offensief den Oostenrijkers menschen
kost is wel zeker, want 't is 'n moeilijk
terrein voor aanvallen, nl. een hoog
bergland, meer geschikt tot verdedi
gen dan tot aanvallen.
HIJ VERDUN is er do laatste dagen
ook meer actie gekomen. Over en
weer werden verschillende aanvallen
gedaan, maar de grootste aanval ging
uit van de Duitschers, die met een
groote strijdmacht een actie innamen
tegen'de Fransche stollingen ten W.
ran heuvel 30-4. De Fransche staf er-
kont, dat de' Duiischers er in slaag
den een klein verdedigingswerk ten
Z. van heuvel 287 te veroveren.. De
Duitsehe staf ze'.f noemt deze verove
ring niet, maar deeit mede in die
streek 9 officieren on 1.W soldaten ge
vangen genomen te hebben. Do actie
van de vliegers op "i Westelijk front
was weer groot; over en weer wer
den eenige vliegers neergeveld.
Van "t OOSTELIJK FRONT is al
heel weinig nieuws, alleen wat bom-
goo ie rijen uit vliegmachines. Uit Pe
tersburg komt evenwel 't bericht, dat
grootvorst Nikolaas weer 't opperbe
vel over de Russische troepen zal aan
vaarden om 't aanstaande Russische
offensief zelf te leiden.
tiaariemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
De reductie van dit blad heeft in de.
oude nolörfeele archieven ten Blad
lui izo tiet bewijs gevonden, dat de
halve nalatenschap van Elizabeth
Teyler van der Hulst, die op dit
oogenblik door de „rechthebbenden"
wordt opgevorderd, al behoorlijk uit
betaald is omstreeks houdend on cjer-
tig jaar geleden. Dit moet een teleur
stelling ziju, want je kunt er veilig
Oj) aan, dat daar nu niet veel van zul
zijn overgebleven. Noodzakelijke le
vensbehoeften, wereliische genoegens,
de tand des tijds en andere invloeden
hebben stellig wel een einde aan deze
erfenis gemaakt. „Noppes, je leest",
zou eon kwajongen tot den eischer
zeggen. Wel had mijn overgrootmoe
der gelijk, die tot ons kinderen placht
te zeggen:
Verlang nooit naar een erfenis.
Daar dit tot uw verderf en is.
Overeenkomstig die leer heeft de
brave vrouw zelf daarom niets na
gelaten, dan haar breipennen, ietwat
roestig en een hod oude kat, zoo
goed uls blind.
En toch, en toch, toen ik onlangs
op het gemeentelijk arclüef daar zat
te midden van die gewichtige papie
ren, samengesteld en onderteekend
door Zus en Zoo, Notaris Publicus en
zijn getuigen, icon kwam, in weerwil
van mijn overgrootmoeder, de heb
zucht in mijn ziel on het duurde niet
lang, of ik studeerde ijverig in deze
oude papieren. Plotseling viel mijn
Oog op een testament van mejuf
frouw Hi lieg on <ja Fidelia
uit het jaar 1802, die er blijkbaar
warm hoeft ingezeten (om slapende
honden niet wakker te maken noem
ik geen bodrag) en gestorven is aan
de Oude Gracht te Haarlem, destijds
Verspreid nieuwe.
EL ARISCH GEBOMBARDEERD.
De Britsche admiraliteit deelt mo
de dat Brit9che oorlogsschepen, vlieg
tuigen en watervliegtuigen EJ Arisch
(aan de Middellandsche Zee) dat een
belangrijk punt op den vijandelijken
verkeersweg tuscben Syrië en Egypte
genoemd wordt, gebombardeerd heb.
ben. De Engelschen constateerden een
goedo uitwerking, o.a. Is een fort In
puin geschoten en vielen drie bom
men tu&schen een groep van 1000 sol
daten.
DE ITALLAANSCHB KONINGIN IN
GEVAAR. Aan het Exchange-agent-
schnp wordt uit Rome geseind:
„Thans wordt bekend gemaakt, dat
de vliegeraanval der Oostenrijkers op
Maandag 1.1. tot voornaamste doel
had, den sneltrein te raken waarin
koningin Helena en prinses Jolanda
reisden, die van het front terugkeer
den. Ook reisde op die lijn prinses
Mafalda, dia van Venetië naar Pa
dua ging, ten einde de koningin te
ontmoeten. De Duitsehe vliegers wa
ren klaarblijkelijk geleid door spion
nen, die de bedde treinen nauwkeurig
in het oog moeten hebben gehouden,
vooral dien, waarmede de koningin
reisde. Het bombardement bleef onop
houdelijk voortduren en verscheidene
bommen ontploften vlak naast don
trein. Maar de paniek, die dreigde te
ontstaan, werd dadelijk bezworen
door het prachtig voorbeeld van de
koningin, die een waarlijk koninklij
ke kalmte en onbevreesdheid aan den
dag legde. De twee treinen werden
door geen vliegerboni men geraakt,
maar wel werden de waggons Leelijk
toegetakeld door de duizenden looden
kogels uit de kartetsgranaten, die
door de afweerkanonnen waren afge
schoten en boven den trein uiteenbar
sten. Bij haar aankomst te Padua
werden de koningin en de prinsessen
door een reusachtige menigte geest
driftig toegejuicht
DE OPVOLGER VAN DELBRüCK.
Versohillende Duitsehe bladen we
ten to vertellen dat dr. I-Ielfterióh,
do rijksminister van financiën, als
oipvolger van Delbrtick, minister van
binnenlandsche zaken zal worden.
DE BIJ SALONIKI NEERGESCHO
TEN ZEPPELIN. De „Times"-corres-
wndent te Saloniki meldt, dat Fran
sche militaire mecaniciens op een
ooen plek bezig zijn de neergeschoten
Zeppelin te reconstrueeren. die met
veel moeite uit do moerassen is omge
haald,
DE STRIJD IN DE OOSTZEE.
Aan 't ..Alg. Handelsblad" wordt ge
meld in de Oostzee blijkt In de laat
ste dagen een verhoogde activiteit
van de Russische marine, die hier
nu blijkbaar deu duikbootenoorlog
teeen de Duitsehe handelsschepen is
begonnen, met de bedoeling natuur
lijk om de blokkade van Duitschland
ook in de Oostzee te verscherpen en
het handelsverkeer met de Scandina
vische landen te bemoeilijken. (De
laatste dagen ziin eeulge Duitsehe
koopvaardijschepen in de Oostzee in
den grond geboord. Bovendien wordt
bed on weer gemeld, dat een Engel-
sche duikboot de Duitsehe stoomboot
„Trave" (762 ton) in den grond boor
de. Do bemanning is gered. red.
H. D.)
De Russen volgen hierbij blijkbaar
volkomen het voorbeeld van de Duit-
schers. maar bepalen zich tot dusver
tot den striid tegen de vijandelijke
schenen niet tegen neutrale. Voor do
Duitschers. die tot dusver althans in
de Oostzee nog heer en meester wa
ren. is deze zoo plotselinge en krach
tig Ingezette actie der Russische duik-
booten wal een tegenslag. Het zal nu
echter no« moeten blijken, of de Rus
sen over voldoende materieel beschik
ken Óm den Duitschers ook werkelijk
beteekenende afbreuk te doen.
TRAWLERGETORPEDEERD.
Lloyds meldt dat een Engelsche traw
ler iiRbij Grimsby door een Duitsehe
duikboot tot zinken gebracht is. De
bemanning Is gered.
ASQUITH. - Asquith is van zijn
Iersche reis in Londen teruggekeerd.
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL. Gevonden en
terug te bekomen bij: R. C. Irnmink,
Vijverweg 3, te Bloemendaal, een gou
den broche; A. van Batenburg, Zomer-
zorgerlaan 32, te Bloemendaal, een
portemonnaie; D. Aandekerk, Leid-
schestraat 96 te Haarlem, een bos
natuurlijk nog niet gedempt. Het is
waar, dat de naam Fidelia niet pre
cies ktc.pt, maar wat heeft zoo'n klei
nigheid te beduiden? Worden niet da-
gelijksch a's met e's en o's verward
eu verwisseld en omgekeerd? Ook
kan ik mij niet herinneren, dat er
vroeger ooit een familielid van mij
in Haarlem gewoond heeft, maar
aan zulke, kleinigheden hangt eer.
goeio erfenisjager niet. Deze juffrouw
Fidelia moet een zijtak zijn en van
Zoo'n zijtak is, gelijk ieder wel weet.
op het punt van vestiging allés te
verwachten- lk tieb dus dadelijk voor
bereidende maatregelen genomen er
ben naar een zaakwaarnemer gestapt
fniet in Haarlem' die mij vro.-g of de
familie Fidelio uitgebreid was. ..Neen'i
zei ik integendeel, ..ik ken er
maar een, die van Beethoven
„Des to beter", zei hij, „dan zal ons
eerste weidt wezen, u tot een vennoot,
schap op aandeeien te maken".
„Mij?" zei ik, „is dat voüig, kan ik
er goja kwaad mee? ik won namelijk
graag nog een beetje in mijn geheel
blijven!" „Maak u niet ongerust
u behoeft het puntje van uw neus
zelfs niet af te staan, we'geven aan
deeien van honderd gulden uit op u,
als vermoedelijk rechthebber op een
belangrijke erfenis. U is tegelijk het
object van de vennootschap, de direc
teur, do president on de gedelegeerd
commissaris en u int de aandeeien".
„Dat Is goed", zei ik, „maar wat
is u dun?" „Promotor van de ven
nootschap". zei hij, „dut is zooveel
als -stichter en natuurlijk bovendien
rechtsgeleerd adviseur, waarvoor ik
natuurlijk een gedeelte van het ven
nootschappelijk kapitaal krijg".
„lil aandeeien?' vraag lk. „Na
tuurlijk niet", zegt hij, „in contan
ten".
Toen bespraken we de vraag tegen
wio we nu eigenlijk een proces moes
ten gaan voeren, daar dit als je wilt
procedeoren, toch wel een vcreischte
ie. Mot de grootste bereldwilligltcid
nam, hij op zich, voor een geschikte
stoleutels; Van 'der Klugt, Dornp
vloedslaan 37 te Overveen, een ro
zenkrans; aan het bureau van po
litie te Overveen, een rozenkrans en
twee sleuteltjes, W. Baerts, Ripperda-
park 27, te Haarlem, een broche.
Stadsnieuws
Hollandsche Maatschappij der
Wetenschappen.
Zaterdagmiddag had de 164ste al-
remeene vertradering van de Holland
sche Maatschappij der Weten&chan-
nen in het cebouw aan het Soaarne
te Haarlem plaats onder voorzitter
schap van jhr. mr. dr. A. Röell, die
in zijn oncninsrsrede allen wolkom
heette, in 't bijzonder Prins Hen
drik. die als protector der M.aatsdhap-
pH de vergadering bil woonde.
Verder herdacht ïül in eenige
waarderend® woorden de overleden
leden.
Jaarverslag.— Dr. J P.
Lotsy, secretaris, voegde in het jaar
verslag eenige woorden toe aan die,
waarmede de voorzitter de overlede
nen had herdacht, nnmeliik aan de
twee. die hem. nersoonllik nader ston
den. het lid ven hot druraliilcsoh be
stuur P. van Doorninck en het bul-
lenlandsche lid II. Graf zu Solms-
Laubach. Van ziin benoeming tot lid
van het dagelijksch bestuur tot aan
ziin dood was Van Doornmck's be
langstelling in de zaken onzer Maat
schappij steeds stijgende en bijna
dageliiks anrak hij met mii zeide
spreker over plannen tot uitbrei
ding harc-r werkzaamheid, dde even
wel door gebrek aan middelen niet
altijd voor verwezenliikinc vatbaar
waren. In zeer korten tiid heeft hij
geheel alleen het treheeJe archief ob)
uitmuntende wiize gerangschikt en
do moeilijkheden, verbonden aan het
verkrijgen van een geschikt terrein
voor den proeftuin wist hii te Ben-
nebroek op te lossen. Hermann Graf
zu Solms-Laubaoh was gedurende
drie semester» sprekers leermcesh-
en heeft den grootsten Invloed op
ziin vorming gehad, waarvoor spre
ker ziin groote erkentelijkheid en
diepgevoelden dank wit uitspieken,
'lot zijn verslag overgaande, zeide
spreker dat bii. hoewei betreurende
het voortduren van den rampzaligen
oorlog, toch moest coustateeren. dat
deze. in zekeren zin. gunstig op de
werkzaamheden der Muatschoppij
heeft gewerkt, doordat daar zoovele
buiLeniandsche tijdschriften ophiel
den te verschijnen en ook door een
Opleving van ons nationaal gevoel,
een groote toevloed van manuscrip
ten voor de Archives kwam. 't geen
er toe geleid heeft, dat besloten werd
over te gaan tot de uitgave van een
nieuwe serie, uitsluitend aan de Phy
siologic van den mensoh en van de
dieren gewijd, De gewone werkzaam
heden der Maatschappij namen haar
normaal verloop. De proeftuin ia dit
jaar niot onbelangrijk uitgebreid en
de werkzaamheden gaan geregeld
hun gang.
Voordracht Hierna hield Dr.
J. P.'Lotsy een voordracht over het
onderwerp ..Iets o\er het verband
tusschen Gemeenschapsproblemen en.
eenige resulteren der moderne Erfe
lijkheidsleer". In zijne inleiding
tooude de heer Lotsy aan. hoe
problemen, die sol»iinbaar in geen
enkel verband tot elkaar staan, in
werkelijkheid nauw kunnen samen
hangen. b.v. hoe onderzoekingen van
de vererving van do kleur van erw
ten. omstreeks I860 door Gfegor
Mendel aangevangen, tot richtsnoer
kunnen dienen bii d» bestudeering
van sociale problemen. De oorlog
leert wel. dat de tegenwoordige maat
schappij ver van vod maakt is. maar
voor verbetering is ril zeer zeker
vatbaar en daartoe kan een betere
kermis van de versdhiinselen. die
zich bii kruising van erwten voor
doen. in belangrijke mate bijdragen.
De huidige maatschappij is geba
seerd op de volkomen onbewezen stel
ling. dat alle mensohen in den grond
gelijk ziin. Vooral in het nioreele
eischt men van ieder gelijke zede-
liike kracht, omdat men aanneemt,
dat iedereen even goocl en brauf kan
•ziin. Dit berust hierop, dat men
meent, dat de menschheid één een-,
beid vormt, dat mensohen gelijksoor
tige grootheden ziin. dat de men-
schen tot één enkele natuurweten
schappelijke soort behooren.
Na een beschouwing van het sooris-
begrip van Linnaeus en de wijziging
daarvan door Jordan uit Lyon Gre-
gor Mondei en Darwin, kwam
tegenpartij te zorgen, waarna ik van
hem afscheid nam en op straat toch
wel wat bezwaard was over den eigen-
aardLgen stand van zaken. Ieder
mensch heeft nu eenmaal zijn wen-
schen en verlangens. Sommigen wil
len iid van den Ruud worden, maar
daar beu ik te bescheiden voor. eer
lijk gezegd koester 'k een stii verlan
gen, vóór mijn dood nog eens te mo
gen zitten m het ec-re-coraité voor een
kwartetwedstrijd of, als 't kon, in een
wedstrijd van héél© mannenkoren.
Maar dot. ik ooit een vennootschap
op aandeeien worden zcu, daar kan
ilc ma nog niet te best aan gewfiinen;
ais er eens iemand was, ais Shy lock,
die een pondje vleeeoh uit mijn li
chaam anijden wou. voor zijn aan
deel ik mag er niet aan denken!
Wat do lezer Ln zulke moeilijke ge
vallen doet, weet ik natuurlijk niet
en gaat mij 'oök niot aan ik voor
mij zoek de eenzaamheid in da vrije
natuur, om ongestoord de zwarighe
den te kunnen overpeinzen. De na
tuur is in Haarlems omstreken ge
makkelijk te vmden, maar met de
eenzaamheid gaat het zoo eenvou
dig niet Toen ik na een wandeling
over den zeer drukken Wagenweg in
de eenzaamheid van de Bekslaan te
Vogelenzang aankwam, deelde ik er
de eenzaamheid met een fluitenden
slagersjongen op oen fiets, drie gil
lende auto'» en vier giehelende paren,
die'potverteorriem Het spreekwoord
zegt zeer juist dat gedeeldo vreugd
dubbele vreugd is. maar dat is met
gedeelde eenzaamheid toch het geval
niet. Op don Vogelenznngschen straat
weg was de eenzaamheid ook niet
aanwezig en mijn laatste hoop ver
vloog, toen het uitziriitspunt in den
Aerdenhout was bezet, door een tal
rijk gezelschap, dat met tooneelkij-
kers don horizon afzocht, lk weet niet
waarnaar, misschien ook wel naar
dio voortvluchtige eenzaamheid. Hoe
dit ook zij, lk borus'te fn do omstan
digheden en wandelde naar Overveen,
Dr. Lotey tof do conclusie, dat da
soo;t te flcfinleoren valt als een groep
van individuen van identische consti
tutie die slechts één soort van voort-
planting-aceden vermogen te vormen.
De nakomelingen van -.wee. tot dezelf
de soort behoorende, individuen zijn
onderling en aan hun ouders gelijk.
Daaruit volgt dus, dat de menschen
niet lot ééne soort behoorc-n, want
menechenkinderen zijn noch onder
Img noch aan hun ouders gelijk. De
menschel ijk© maatschappij bestaai
uit een aantal ongelijkwaardige hy
briden D« feil te:dt lot belangrijke
gevolgtrekkingen betreffende de on
derlinge appreciatie der menschen en
van de inriohting der maatschappij.
In de eerste plaats is, bij apprecia
tie, iedere aanlegging van eeri norm
uit den booz.\ want een norm bestaat
niet bij onderling ongelijkwaardige
-grootheden. Wij moeten ons met het
denkbeeld vertrouwd maken, dat de
menschen het complex hunner eigen-
eciiappen niet op hun kinderen over
erven. doch over dezen verdoelen. Hij
betoogde voorts, dat het in de meeste
gevallen van tevoren niet :e voorspel
ler. valt, welke eigenschappen de
kinderen zullen vereoonen en dus een
rationeels huwelijkskeuze ter verbe
tering van de mepschheid niet moge-
is. De vooruitgang kun slechts gelei
delijk geschieden, naarmate meer en
meer vrees ontstaat voor huwelijken
met erfelijk belasten. Men moet leeren
beoeffen, dat bij een huwelijk niet
alleen op eigen geluk mag worden
gelet, maar dat de zorg voor het geluk
wordt uitgebreid tot zorg voor het
geluk der nakomelingschap. Ir.dien
de gemeenschap absoluut minder
waardige groepen kan doen verdwij
nen, zou dit van zoo verstrekkend
belang voor komende geslachten zijn,
dat volgens meening van den spreker
dwang geoorloofd zou zijn ter berei
king van dit doel. Doz© klasse van
uitvaagsel toch blijft een voortdurende
bron van ongeluk en onkosten voor
de gemeenschap, waardoor steur, aan
meerwaardigen onthouden wordt en
deze daardoor in het uitvaagsel te
rechtkomen. Het is de zinkpw. die
alle blijvende verbetering der maat
schappij onmogelijk maakt Aan
hun voortbestaan moet een eind wor
den gemaakt, 'tgeen het best kan ge
schieden door weigering ve n steun
door particulieren. De overheid lot
wie zij zich dan moeten wenden, zal
hen. onder huwelijksverbod, in afzon
derlijke mannen- en vrouweninrich-
tingen bohooren te plaateen. waar zij
zooveel mogelijk van hun leven kun
nen genieten. Dit zouden geen straf
inrichtingen moeten ®ijmvolgens
sprekers meening behoort men in het
algemeen aan ons strafsysteem het
vergeldingssysteem te ontnemen. Het
is onrechtvaardig door de inherente
ongelijkheid der mensohen Want liet
is barbaarsch iemand, die krachten»
aangeboren gebrek aan zelfbeheer-
sching of krachtena zijn constitutio
neel slechten aard moord en steelt, te
straffen voor de slechte constitu
tie van de daarvoor bestemde cellen
zijner ouders, uit welker combinatie
hij ontstaan is. Hierbij wees Dr Lotsy
op de onbillijkheid, dat iemand met
een bepaald slechte eigenschap daar
om geneel veroordeeld wordt terwijl
iemand met één brüliante eigenschap
zijn leehjke eigenschappen vrij alge
meen geëxcuseerd ziet. Mettertijd
zullen deze principes worden aanvaard
en zal met de ingeboren ongelijkheid
der menschen meer en meer rekening
worden gehouden, wat zaï leiden tot
betere verhoudingen tusschen partijen
op kerkelijk, wetenschappelijk en
politiek gebied, omdat ongelijke
grootheden, als menschen uu eenmaal
zijn, verschillend moeten denken en
moeten voelen en behoeften hebben,
die op verschillende wijzen moet
bevredigd worden. Men zal leeren
inzien, dat er geen voor alle mensohen
geldende waarheid bestaat, omdat het
beeld van de waarheid slechts door
weerkaatsing in onze geostesepiegels
tot bewustzijn kan komen en de
geestesepiegel bij ieder mensch ver
schillend gebogen is en dus bij geen
oDzer een volkomen juiste weerkaat
sing der waarheid plaat» vindt. Van
daar dat anderegeaarde personen el-,
kaar nooit kunnen overtuigen.
Hoe onbegonnen werk dit t9, toont
de jaarlijks toenemende omvang' der
Kamerverslagen. Een voorganger
overtuigt niet, maar verzamelt sk-ohts
rond zich degenen wier geestesspie-
gel op ongeveer gelijke wijze, als de
zijne het beeld der waarheid verbuigt.
Dit is volgens Dr. Lotsy de groote
fout, dat alle door één principe be-
heerschte staatsinrichtingen, trachten
waaf ik juist aankwam, toen de
Raadsvergadering begonnen was. Als
je nu raad noodig hebt en de raad
vergadert, dan juich je dat al» een
prachtig samentreffen toe en zoo
klom ik naar boven en nam, na een
gepaste buiging voer den burgemees
ter en den rug van den heer Bispiuck,
plaats op een van de twee stoeien, <tie
voor do omstreeks tienduizend inge
zetenen van Bloemendaal gereser
veerd zijn; gelukkig bleven dezen mid
dag do andere Inwoners van de ge
meente weg, anders had op en om
dien stoel een eenigsznis hinderlijk
gedrang kunnen ontstaan.
Toen ik binnenkwam was juist de
burgemeester aan het woord, om te
verklaren, dat tot toelating van het
nieuw gekozen Raadslid besloten was.
Op zijn woorden volgde een uitbundig
gekraai, dat wil zeggen van buiten,
van een haan, dio de kunst goed ver
stond. In den Loop van de vergade
ring trof het mij, dat de haan telkens
kraaide, nadat de burgemeester let»
gezegd had, zoo bij wijze van toejui
ching en de zaak werd mij duidelijk,
toen ik vernam, dat het do liaan van
een der pelitie-agenten was. B- iemen-
daaj heeft altijd een uitstekenden
naam voor zijn politiehonden gehad
en blijkbaar is men daarbij niet Wij
ven staan, maar heeft zich ook op
de hanendressruur toegelegd.
Er werd dezen middag in don Bloe-
iriemlaalschen raad nogal gold uitge
geven, Een jonge jour naliet naast
mij, een zoor welwillende man met
oen helder ooi dool, verklaarde dat
door mij mee te dcoleu, dat de Raad
in geen drie maanden vergaderd had
en dus een nuttige bestemming
wenschte te geven aan Inmiddels be
spaarde golden. Daar op dut oogen
blik de discussie» van den Raad niet
bijzonder belangwekkend waren, ont
spon zich op do publieke tribune een
algemeen gesprek. Een van de aan
wezigen verielde, dat hij vroeger zijn
spaarduitje» naar de spaarbank
bracht, maar daarvan maar had al
door één recept Tie! geTult Tart Tiaar
burgers te bevorderen, wat alleen
succès zou hebben, wanneer alle men
schen gelijk waren. Niet in schemati-
s. ering, maar in difterentieering ligt
de oplossing der sociale problemen.
Do Staat, die één recept tracht toe
te pasaen op de vele ongelijksoortige
grootheden, die zijn burgers zijn, moet
ten slotte falen, omdat alleen verschil
lende systemen de uiteenloopende
behoeften van zijn verschillende ge
aarde burgers kunnen voldoen, liet
Nederlaudsche volk beeft deze waar
heid steed» intuïtief begrepen en daar
door tallooze kerkgenootschappen en
partijen gevormd; wij zijn daardoor
het meest aristocratische volk der
wereld en dat willem wij blijven, want
een alles regelend staatsgezag, hoe
voortreffelijk ook georganiseerd, zijn
zij ten eencnmale ongeschikt lei ere
politiek, die uiet deze ongelijkheid
geen rekening houdt s ontoereikend,
waarmede spr. echter niet bede lde
te zeggen, dat een disciplinair of so
ciaal-democratisch systeem geheel to
verwerpen i». De staatsman moet
trachten het juiste evenwicht tus
schen de tegenstrijdige begrippen
dwang en vrijheid te vinden. De eeni
ge toelaatbare straf is het straffen
van den onwil. De strafsystemen, be
ginnend en eindigend met opsluiting,
nvet nu-en dan bezoek van een mora
list ter verbetering, zijn vrijwel waar
deloos voor den overtreder en geheel
waardeloos voor den benadeelde.
Voorts bepleitte Dr. Lotsy in verband
hiermee afschaffing vun curiosa in
de opvoeding, zooals het dwingen van
allen die een graad aan een univer
siteit willen behalen om jaren lang
Grieksch en Latijn te studeeren en in
voering van het Mainzer-stelsel, d. w.
z. inrichten van scholen voor zeer
begaafden, middelmatige en mindere
begaafden. De rechter behoort reke
ning te houden met de geaardheid
van den delinquent en daarbij moet
meer psychiatrische verplichting van
den rechter komen. Voor den jurist
wat meer kennis van de krui-
sings-theorie der erwten en wat min
der uit t hoofd leeren van wetsarti
kelen, die men kan naslaan.
Dr. Lotsy paste thans,- wat hij hier
had betoogd ten opzichte van indivi
duen toe op staten, die evenzeer on
gelijksoortige grootheden zijn. In
verband hiermede wees hij op het
gevaar van het Vereuropieanlseering
van Indië, hoewel hij in principe on
voorwaardelijk de ethische richting
goedkeurt. Daarna wees hij op de
ramp, die door den oorlog over Euro
pa is gebracht. Ieder volk zegt thans
te eischen recht op eigen bestaan en
ontwikkeling. Daarna stelde Dr. - Lot
sy de vraag, of thans de tijd niet ge
komen is, om over de mogelijkheid
van waarborgen voor wederzijdsoho
bestaanszekerheid overleg te plegen
in plaats van voort te gaan met el-
kaars bestaan te vernietigen. Dat is
het vreeselijkste van dezen oorlog, dat
het aantal krachtigste individuen vcr-
imgKtert en het aantal zwakken, medé
door de verbeterde hygiënische om
standigheden, stijgen ml. Hierbij ont
wikkelde hij zijn bekende theorieii
over de wijze, waarop de natiën waar
borgen voor den vrede kunnen ver
krijgen. Dr. Lotsy eindigde met den
weiisch uit te spreken, dal het voor
de gemeenschap resultaat zal hebben,
dat liet met alleen een intuïtieve, maar
ook een wetenschappelijke waar
heid gebleken is, dat de individuen
zeer ongelijksoortige grootheden zijn.
Binnenland
TWEEDE KAMER
De reek» van wetsontwerpen, dio_
gislerëh zonder stemming werden
aangenomen, Ixotond uit de
volgende: 1. Aanvulling van aiz. 37
der Landweorwet; 2. Nadere voorzie
ning omtrent de afschrijvingen ten
iaste van het Staatsbedrijf der Artil
lerie-Inrichtingen 3. Onteigening ten
behoeve van uitbreiding van hel sta
tions emplacement Rilland-Bath met
bijkomende werken; 4.Toekenning van
oen rentelood voorschot ten behoeve
van den spoorweg van Breckons over
Cadzand en Retrace hemen t naar
gezien, omdat or toch altijd weer een
Ixiiasungbiljot op komst was, waar
aan je het kon besteden. „Als ik nu
tien gulden over hebverklaarde hij,
„dan ga Ik naar 't kantoor van den
ontvanger en zeg: meneer de ontvan
ger, ik beu op t oogenblik wel niels
schuldig, maar hier neeft u vast wat
op afbetaling van '.t, vo.gende biljet.
Juist op dat oogenblik kocht do ge
meenteraad bermen en boomen samen
voor tweeduizend gulden. „Bij ons in
Haarlem", mocht ik niet zonder trots
zeggen, „heerscht in de gemeente
administratie héél groote zuinigheid:
een van de ahereereto ambten uren
ter Secretarie heeft een Fransch
woordenboek van 't jaar 1810, „dic-
lionnaire fr&ncoïse-hollandoise".
Ze wildon het niet geiooveu, maar
ik heb bon uitgenoodigd eens te ko
men kijken en dat zal nu gebeuren
op den vrijen Zaterdagmiddag om ze
ker te wezen, dat do bedoelde ambte
naar het bock niet noodig heeft. Als
voorwaarde heb ik gesteld, dat zij
dan den gedresseerdon haan van den
veldwachter meebrengen, omdat het
porgetd in Haarlem, dat tot nu toe
zes. cent» per week bedroeg, met twee
centen per week ts opgeslagen en dus
op S cent» gebracht. Misschien kan
een goed gedresseerde haan deze uit
gave overbodig maken.
Juist hoorde ik het beest weer uit
drukkelijk kraaien, toen bij loting een
doodgraver was benoemd: dezen keer
deed net dier dat blijkbaar bij vergis
sing, want ook de best gedresseerde
haan kan zich verkntAien. De wan
deling nuar Haarlem terug bracht na
tuurlijk de ge wenschte eenzaamheid
ook niet: wel is die weg eenzaam van
boomen geworden, maar hij ia daar
tegenover than» versierd met een aan
zienlijke rij rioolbuizen. Het decor
van dozen weg, kan men zeggen,
zoekt het op dit oogenblik meer ln de
breedte en vroeger meer :n de hoogte.
Is het wonder, dat ik, het Haarlem-
sche Stadhuis bereikende, beskiot nog
Sluis, mi.5. Onteigening TOor e«
spoorweg van Stadskanaal over Ter
Apel Tiaar de DuiiKche grens 6 Na
dere bepalingen omtrent den accijns
op den wijn7. Bijzondere maatre
gelen met betrekking tot de iicht-ng
der militie van 1917; 8. Aanvulling
van do Landstormwet9. Wijziging
en aanvulling van de begroeting van
het Weduwen en Weezenfonds voor
burgerlijke ambtenaren voor 1915;
10. Wijziging en aanvulling van d»
begrootingen van het Pensioenfond»
voor de gemeente-ambtenaren voor
1914 en 191511. Verhooging van
hoofdstuk II der Staa.-b-gioiAing
voor 1916 (Traotemem concierge
Tw'.-de Kamer, enz.)12 Onteigening
•voor uitbreiding van het stat.ons-
emplacornent Groeabee-k13. Id voor
het aanleggen van straten en pleinen
en het verkrijgen van aangrenzend
bouwterrein te Hoogezand en 14. Be
vordering van den aanleg van Rijks
wege van een sjxtorweg van Gouda
naar Waddinxveou en Boekoop naar
Aiphen. Over het laatstgenoemde ont
werp had nog een vrij lan.-durige dis
cussie plaats" Door de heeren Van
Wichen, Van Doorn en Rutgers werd
tcch aangedrongen op. meerdere mild
heid der Regeer:ng om den zoo ge-
wenechcn spoorweg te helpen tot stand
komen, Zij wenschten dat de Staat
niet zou vasthouden aan den te be
zwaren den e sch van bijdrage door de
provincie en belanghebbende gemeen
ten speciaa: Boskoop van een
niillioen in de kosten van 2.4 miliioen
en deden nog een poging om dat be
drag ai than» op 9 ton te doen bre ngen.
Maar, gesteund door don !.eo: Do
Mouté VerLoren weigerde de Minis
ter van Waterstaat, de heer Lely, om
daaraan toe te geven. Hij liieUl aan
't stelsel van gelijke offers voor Rijk
en bevoordeelde streek vast, vooral
waar t een zoo duur werk gold in eon
welvarende streek. De pogingen van
de genoemde leden hadd- -i dan ook
geen gevolg.
Vermelden wij nog dat de wetsont
werpen tot naturalisatie van J. J.
Warndorff en 25 anderen, waartegen
nog al bezwaren waren geopperd,
met 35 tegen 25 stemmen rjn a a te
gen o m e n.
Het debat over het nieuw buiten
gewoon oo rlogscrediet vau
1(X) miliioen, waardoor de gezamen
lijke extra legeruitgaven sedert Aug.
1914 op 414 miliioen stijgen, schijnt
nog een vrij groote uitbreiding te zul
len erlangen.
Gisteren voerden de heeren Scheu-
rer en Duymaer van Twist elk een
uur liet woord er over en naar ver
luidt komen Woensdag de hoeren Ter
Laan (den Haag), Van der Voort van
Zijj), Juter, De J u;; en anderen aan
de beurt.
De sprekers van g-:ere.. U-.uitidol
den aiier'ei onderwerpen: uitrusting,
zeda.ijke belangen, uitspanning voor
de gemobiliseerden. straffen '.vegen»
verwijdering u:t de garnizoenen of
ontbreken op 't appél, intrekking
van verloven, uitstel der wegzending
van de lichting 1913, onvoldoende ver.
antwoording van do oorlogee red leten,
gebreken in de administratie, waar
door stagnatie ontst >nd in nitkoerirvg
van to lagen, menago-ge'den e>nz. en
eindelijk öe onvoldoende rroedin-
gen en ten slotte maar bovenal
de tekortkomingen van den genees
kundigen dienst, waarvan in t bij
zonder de eerste sjireker eenige be
droevende staaltjes gaf.
Dinsdag vergaderen de afdeelingen.
Kerk eu School
DE WATERSNOOD. - in de Vrij
dag gehouden vergadering van do
Aig. Synode der Nel. He: kerk is
het voorstel dier commissie ingekomen
om I 15000 uit de generale kas be
schikbaar te steken voor l Prov. kerk
bestuur in Noord-Holland voor onder
steuning van ge:neet:ten eu personen
die door den Watersnood •■.bade go-
leden hebben.
Stccaivaartbsnchten
KON. NED. STB. MIJ. Am«r arr,
17 Mei v. Gibraltar le N w York.
Cantor arriv. 17 Mei v. Amsterdam te
Swansea. Fauna, v Charleston naar
Rotterdam, pass. 16 Mei Dover. Juno,
v. Balua Blanca n. Amsterdam, ver
trok 17 Mei v. Falmouth. Mart vertr.
18 Mei v Drontheim n. Amsterdam.
l'luto vertr. 17 Mei v. Barcelona n.
Swansea. Povionu vertr 17 Mei van
eens eon bezoek aan 't archief w
brengen en het merkwaardige testa
ment van mijn voorvaadster Hillo*
gonda Fidelia opnieuw aandachtig te
beschouwen? Zoo stapte ik don bra
ven Schipper voorbij, de catucdmbo
Sn, doorsneed de aftteeling Publiek©
Werken, bereikte een binnenplaatsje,
verliet hetzelve weer, klauterde oen
trap op. een deur door on een kra
kende dito weer op eu zat vijf minu
ten later in het kostbare stuk ver
diept. En ziet, daar kwam ik tot eon
merkwaardige ontdekking. Fidelia
w a haar f a m i 1 i o u a a ui
niet, maar alleen een voornaam,
Hillegonda Fidelia van "Stuiteren, zoo
was haar volledige naam en op een*
werd mij-de toestand duidelijk: nog
nooit was in mijn familie een Van
Stuiteren aangetroffen, zoodat mijn
erfenisdroomen verdwenen, voorgoed.
Dit was ongetwijfeld een teleurstel*
ling. Maar de gedachte, dat ik nu
geen vennootschap.op aandeden be
hoefde te worden, nam een pak vau
mijn hart. Die positie had me nooit
recht voldaan. Als er evenwel oen
eere-comité moet worden opgericht
voor een rangconcours, don zou ik
daar wel graag zitting ln hebben.
Voorlooplg nam ik zitting in de
eïcctrische tram. En daarbij over
kwam mij iets merkwaardig». Jonge
lui kunnen zich, zooals we weien, wol
eens sterk uitdrukken' ze «preken
dan van iets doen „in geen tijd", zelf»
„in minder dan geen tijd" en' zoo
meer. Welnu, Donderdagmiddag was
hot op do klok vun 't Stadhuis 5.25
toen ik in de tram stapte. Bij 't op-
rijdon.ven de Houtbrug wee» do klok
daar eveneens Op 5.25: wij hadden
den afstand dus in géén tijd afgelegd.
Met eerbiedigen weemoed donk ik
vaak aan do paardentram terug,
maar dét zou zo toch nooit klaarge
speeld hebben. Tot zooiets Is alioen
do snelheid van een electrische tram
