Haarlems Oaeblad
Het Britsch-Fransche offensief.
TWEEDE BLAD
Zaterdag 8 Juli 1918
Overzicht.
'4 Offensief der Fransohen
en Engelsohen.
't Ia eon vrij kalmei dag1 aan t
front bij de Somme geweest, alLhana
te oordeelen naar de etafberlchten.
t Opmerkelijke ia dat ln de laatste
dagen de Franschen terrein wonnen
en de Engeischen niet. Nu is 't om
gekeerd, stonden do Franschen stil
en wonnen de Engelschen weer grond,
op de Duitsehers.
De FRANSCHE 6taf perst al zijn
nieuws samen in de volgende regel
tjes „Aan beide zijden van de
Somme ging de Donderdagnacht kaün
voorbij.''
2 Do EiN'OELSCHE staf is breed voe-
- riger en meldt o.a. „Donderdagnacht
6. bombardeerden de Duitsehers heftig
de nieuwe Engelsche «tellingen in t
Vernafay-bosch, bij Montauban en
e- nabij La Boiselle. Ten oosten van La
i Boiselle veroverden, de Engelschen
na een hevigon strijd, waarin de Duit-
I scherts aware verliezen leden, weer
g. een loopgraaf over een front van dul-
i zend. yards, waartin de Engelsohen
zich thans stevig hebben vastgezet.
Vrijdagmorgen hervallen de Engel-
5 schen in verschillende sectoren ten
oosten van Albert bij het aanbreken
8 van den dag een hevig offensief."
Verder wordt opgemerkt dat -de En
gelschen eenige aanvallen der Duit
sehers afsloegen. „Er wordt hevig ge-
1 vochten langs het geheels front tus
schen de Ancre en Montauiban. Tot
dusverre behaalde do Engelsche In
fanterie verschillende belangrijke tac
tische voordeel en in de buurt van
Ovillers, La Boiselle en ContaLmal-
eon. Maar ten noordwesten en Thiep-
val slaagden de Duitsohera er ln tij
delijk 2 tot 300 yards verloren terrein
le heroveren."
Nader meldt de Engelsche staf nog:
„Niettegenstaande den hardnekMgen
tegenstand der Duitsehers zette
Engelsche infanterie, krachtig
Bteund door de artillerie, Vrijdagmor
gen moedig den opmarsch voort. Zij
won teirein op verschillende belang-
rijke punten, bestormde de geweldig
sterke redoute Leipzig ten zuiden van
Thiopval, baande zich eten. weg naar
Örvillers, waar de strijd voortduurt,
won terrein over een front van 2000
yards en een diepte van 500 yards ten
oosten van La Boiselle, en dreef de
Duitsehers uit twee bosschen en drie
linies loopgraven ten noorden van
Fricourt.
Van den DUITSOIIEN staf „Le
vendige, ook s nachts voortgezette
voor de Duitsehers niet ongunstig ver-
loopende gevechten aan weerszijden
van de Somme. Brandpunten vorm
den de stroken van Gontalmaieon,
item en Eslréea"
Van Engelsche tijde.
De „Tiines"-correspoiulent schrijft:
Na een strijd van vijf dagian liggen
de Franschen tusschen de gewezen
tweed e en derde Dultsclie verded*-
gingslime over een front van zeven
mi.len van Monacu af ten Zuiden van
da'Somme tot aan Eslrées, terwijl zij
langzaam aan enkele punten doei.
ai brokkelen, van de oude Duitsche li
nie. Ieder dorp op dit gevechtsterrein
was een vesting. Overal boden de
Duitsehers tegenstand. Hoewel! de
Franschen werden opgehouden hij 't
dorp IJem verdreven zij' ten 6lotte met
behulp van de artillerie de Duitsehers,
d'e vele gevangenen en materieel ln
handen van de Franschen ach ter he
ten.
Koning George heeft generaal Halg
verzocht den Engelschen troepen
's koniugs gelukwenschen met het
behaaldo succes over te brengen en
de verzekering te openen van zijn be
wondering voor hun dapper gedrag.
In zijn antwoord verzekerde generaal
Haig, dat allen de uitersto krachten
-tullen !n6pannen om ook weer 'e fce
nings vertrouwen en lof waardig te
zijn.
De strijd bf] Verdun.
Van den FRANSCHEN etaf„De
«rtilleriestrijd is zeer hevig ln de
streek van het Thiaumontwerk in de
sectoren van Fleury en van Chenois.
In het Priesterbosch deden do Duit
sehers een kleinen aanval op eon
Fransche loopgraaf. Zij werden da
delijk uit het gedeelte, dat zij bezet
hadden, verdreven. In dezelfde streek
slaagde een door de Franschen geda.
nen aanval."
Van den DUITSCHEN staf. „Ten
O. van do Maas mislukten met een
breed front begonnen aanvallen tegen
Duitsche stellingen op den hoogte-
rug van den Kouden Grond (Froide
Terre) en in het bosch ten ZAV. van
het fort Vaux met gevoelige verliezen
ivoor de Franschen.'
t Franscho nieuwsbureau lfuvas
meldt, dat ln een brief, gevonden op
een krijgsgevangene van het 12de
Bedersche regiment infanterie, spruke
Is van geweldige verliezen der Duit
sehers. Het eerele Beierscho leger
korps moet voor Verdun geweldig ge
leden hebbenhet 12de- regiment werd
bijna geheel vernietigd. De compag
nieën telden gemiddeld niet meer dan
40 man; er zouden hoogstens zee of
ficieren van het regiment zijn overge
bleven.
De Académie frangoise te Parijs be
sloot met algemeono stemmen aan. 't
leger voor Verdun het volgende hul-
digingsadres te zonden „Aan liet le
ger, dat thans gedurende vier maan
den Verdun verdedigt, waar de vijand
meende binnen enkele dagen Frank
rijk een doodelijikten slag to kunnen
toebrengenaan het leger, dat de ge-
weldige strijdkrachten, welke ertegen
ontplooid werden, wist op te houden
en daardoor den anderen Franschen
legers en dien ven Engeland de gele
genheid gaf zich voor te bereiden op
het groote offensief en de Duitsehers
beletten de troepen te versterken die
strijden tegen onze dappere bondge-
nooten, de Italianen en Russen aan
liet leger, dat do aandacht der ge
heele wereld op <üt voor Immer be
roemd geworden gedeelte van het
slagveld vestigt en van de Fransche
dapperheid getuigt met een echitte
rende bladzijde in Frankrijk'e ge
schiedenis; aan het roemrijke leger
van Verdun brengt de Académie
hulde, bewondering, erkentelijkheid
en eerbied." Dit adres is aan de
Fransche soldaten op het Verdunfront
voorgelezen.
Van 'I Oostelijk oorlogsveld
Er komt weer 'belangrijk nieuws
van dit front. De Russen zetten "hun
offensief voort en wel op verschillen
de plaatsen.
De Russische legers schijnen bij
Kolki, waar zij de Styr overtrokken,
zeer krachtig op te treden, t Duitsche
stafbericht meldde Donderdag, dat
daar de gevechten nog voortduren
het Russische daarentegen, dat zij
daar een belangrijk voordeed behaald
hebben, waarbij zij in twee dagen 300
officier ei en 7115 soldaten gevangen
-namen, en een groote hoeveelheid
artillerie buit maakten. Het doel van
dezen hevigen aanval, die met groote
kracht wordt ondernomen, is nog
eteeds den spoorwegknoop bij' Kovel
to bereiken. Tegelijkertijd mei hun
vooruitgang in do richting van Kovel
zijn da Russen in het zuidelijk deel
van het front, benoorden Koioniea,
vooruitgegaanzij hebben daardoor
de Duitscb-Oo6tenrijksche legere van
Von Bothmer genoodzaakt een deel
der stelling, die deze bezet hadden
ten w. van de Strypa, te ontruimen en
achter de Koropieca terug te trekken.
De herhaalde Russische aanvallen,
ondernomen bij Tloemaoz, staan met
deze terugtrekking in verband. De
Mnia der Duitsch-Oostenrijksche le
gers, die nog steeds aangeleund is
aan de Karpathen, loopt nu over
Kimpolung en Kuty, ten w. van Kolo-
mea en ten zo. van Tloemacs naar
Boetsjatsj.
Nu moet do Duitsohe staf erkennen,
dat de Duïtechers nabij Kolki een no
derlaag geleden hebben. In 't stafbe
richt leest men althans
De DUITSCHE stal meldt: „Togen
het front van Von Hindenburg heb-,
ben de Bussen hun ondernemingen
-uHÏeuwpocr/'
Sl!öi7*/\^ S°ifyuB^JX
rSftevve Chapef/e $6llö\
Beihuüe '"v—V
We/>aènnes° A.
MrecA/J*my V1
Comrnec^j Q
Bapsume
\&yTricou?t
Péronne
w» tJPf">cp'ere «V
°C/>\o/nes
Ham
H 0 rtouQ
vfontc/idier 7
Hirson 0
0epijlen wijdende
richfïng v$n aanval
dan.
mmm F^ontlInie
(ongeveer)
i V Y K.M.
Va,//u ötrr/jaufoc
Reims 4
Hierbij bieden wij onzen lezers een kaartje aan van het deel van 't Wes
telijk froDt wijar thans de Franscho en Engelsche legers een offensief
hebben Ingezet.
voortgezet Met sterke slrijdkraclben
vielen zij ten Z. van het Narocz-meor
aan. Zij werden hier na een hevig-
gevecht evenals ten N O. van Smor
gon en op andere plaatsen zonder
moeite afgeslagen.
Limmigeii De naar 7'sjartorysk
vooruitspringende hoek is tengevolge
van aanvallen van overmachtige troe
pen op de Unie-Kostioechniowka
ten IV. van Kolki teruggenomen
een kortere verbindingslinic is geko
zen
Do OOSTENRIJKSGICE staf kondigt
oa. aan :,In de Boekowina maakten
de Ooelenrijkscho troepen zich in
succesvolle gevechten meester van
500 krijgsgevangenen en vier mitrail
leurs. De in de Styrbocht, ten noorden
van Kolki strijdende Oostenrijksche
troependie vier weken lang stand
hielden tegen een, tol een drie. lot
vijfvoudige ensemnacht aangroeiende
Russische strijdmacht, kregen Don
derdag bevel hun voorste aan een
dubbele omvatting bloot staande stal
lingen terug te nemen. Dank tip het
ingrijpen van de Duitsche troepen ten
westen vtcn Kolki en het opofferende
gedrag van hel Poolsche legioen bij
Kolodia, werd deze beweging uitge
voerd zonder sloornis door de Rus-
De „Rundschau" verneemt van liet
Hindenburg-front dat de Russen
thans ook met artillerie op groote
schaal tot het offensief tegen hel llln-
denburg-front zijn overgegaan. Reeds
weken geleden h&erschte daar een
verhoogd© activiteit, die in de laatste
dagen van Juui nog toenam, daar ook
Russische compagnieën iniantcr c
oprukten, ©n op 2 Juli leidde bit aan
voer van groote contingenten infan
terie. Onder onmiddellijk geconcen
treerd vuur van artillerie en mij uwer-
pers werden de Russen na een go-
vecht dat drie uur duurde, onder zwa
re bloedig© verliezen teruggeworpen.
In den omtrek van ©en mijntrecluer
werden 1000 gesneuvelde Russen ge
teld terwijl 243 gevangenen in Dui-
sclie handen weien. In den nacht van
3 Juli nam het vuur van de Russi
sche artillerie op het front van het
Narooz-incer tot ten Oosten van Wisj-
nef in hevigheid toe en werd het een
verschrikkelijk roffelvuur. Ten deeie
werden de in dichte colonnes voor
waarts rukkende infanterietroepen
reeds door artillerievuur uiteen ge
schoten. Op eenige plaatsen ten
Noordoosten van Smorgon kwam de
golf tot aan de draadversperringen en
werd hier door machinegeweer- en
infanterievuur tot slaan gebracht Het
eterke Russische artillerievuur duurt
nog bijna onafgebroken voort aange
zien de Russen reeds maanden gele
den groote munitievoorraden aan het
Hindenburg-front hadden opgestapeld.
Van 't Itallaansch-Oosten-
rijksohe front.
De ITALIAAN SC HE staf deelt me
de: „Tusschen Btsch en Aslioo ge
weldige artillerie-actie. Noordelijk
van de Posina biedt de Monte Ci-
mone nog weerstand aan de Ita
liaanse h© aanvallen, terwijl de Ita
liaan sche infanterie terrein wint
langs Rio Freddo en Astiioo. Op het
Sett,o Gom muni plateau woedt een
zware artillerieetrijd, terwijl de in
fanterie aanvallen doet, welke De
Italianen in het bezit stelden van de
Oostenrijksche pivot-stellingen bij
Casra Zebio en MaJga Pozzo, waarbij
zij 359 krijgsgevangenen maakten,
o.w. vijf officieren en drie mitrail
leurs verovenlen".
Verder wordt nog gemeld dat eeni
ge Oostenrijksche aanvallen zijn af
geslagen waarbij 162 Oostenrijkers
gevangen genomen werden.
De OOSTENRIJKSCHE staf: in don
Dober da-sec tor herleefde Ide artille
rie. Oostelijk van Selz kwam het ooit
tot infanterie-gevechten. die voor de
Oosten rij ksciie troepen eindigden
met het volledig© behoud, der stellin
gen. Zuidelijk van het Sugana-dal
vallen zeer storke Italiaansche strijd
krachten aan tuschcn den Cima Die-
ci en den Mout© Zebio. De Italianen
worden overal, op sommige plaatsen
in een handgemeen, afgesiagen
Verspreid nieuws.
DE LUCHTOORLOG. De D u i t -
sche staf meldt: Uitkomsten van
de luchtgevechten »n Juni in het Wes
tern Duitsche verliezen: in luchtge
vechten 2 vliegtuigen, door neerschie
ten van den grond af 1 vliegtuig, ver
mist 4, te zamen 7 vliegtuigen. Ver
liezen van de Franschen c-n Engel
schen: in luchtgevechten 23 vliegtui
gen, door neerschieten van don
grond af 10, onvrijwillige landing
binnen do Duitsche linies 3, bij lan
ding tot het uitzetten van spionnen
1te zamen 37, waarvan 22 In Duitsch
bezit zijn.
Do Fransche staf deelt o.a. me
de: Duitsche vliegtuigen wierpen
Donderdag verschillende bommen op
de opon stad Luze, waardoor 11
menschcn gedood en 3 gewond wer
den. Allo getroffenen, behalve een
gewonde soldaat, waren vrouwen en
kinderen. Hiervan is acte genomen
met het oog op represaille-maatrege
len. Twee Duitsche toestellen wer
den neergeschoten, een bij Mezières
en een bij Lassincourt.
UIT TURKIJE. De „Times" ver
neemt uit Constamtza: Ofschoon po
litieke discussies te KonstantinopcJ
verboden zijn, kunnen de Oud-Tur
ken hun veronwaardiging niet lan
ger opkroppen; zij wijten alle tegen
slagen der Turken aai» de afvallige
Joden ert aan d© Duitsehers. Er gaan
geruchten over samenzweringen.
Naar schatting zijn er 60.000 Oosten
rijksche soldaten om Envér Talaat
te steunen, Oostenrijjjoche en Duit
sch© troepen vervangen het Turk sche
gtarnteoeai. Te Stamlioul its chbllera
uitgebroken, zoodat de Duitsche en
Oostenrijksche officieren heel© ge-zin
nen wegzenden.
VOORZORGSMAATREGELEN.
Een aantal Denen zijn voornemens
©ra ten Weston van Jutland een vloot
van verscheidene honderden motor-
booten te organiseer en; de booten
zullen de vlag van het Roode Kruis
weren. Wanneer er weer een zee
slag plaats heeft, zullen deze booten
uitgezonden wordein om de gewon
den te reddlen.
SMAKELIJK ETEN. Eeoi zekere
Johann Friedrksh Kei lor werd dezer
dagen ie Hamburg tot een boete van
2000 Mark veroordeeld, omdat hij
„hochfeino" leverworst a 2.20 M. in
den handel had gebracht, die bij cm
derzoek bleek te bestaan uit fijnge
hakte gummi, gelatine-achtïge lijm
en gemalen liaardeeten.
EEN ENGELSCHE TRAWLER
TOT ZINKEN GEBRACHT. Voir
gens een Lloyds-bericht uit Sunder
land, is de Engelsche trawler „He
ron" door een duikboot tot zinken
gebracht.
GEZONKEN. Een Lloydsbericht
meldt, dat het ongewapende Engel
sche s.b. Gannot (wellicht is bedoeld'
do Gonnet), 1127 ton, welk schip
Donderdag van Rotterdam naar Lon
den vertrokken is, gezonken is.
DUITSCHE BUIT IN DE NOORD
ZEE. Nadat reeds op 28 Juni in de
Noordzee opereerende lidite Duitsche
zeestrijdkrachten het tusschen Rot
terdam en Londen varend© Engelsche
stoomschip „Brussels" genomen, en
met lading en al onder veilig geleide
naar Zeebrugge gezonden hadden, is
Woensdagochtend het uit Liverpool
komende Engelsche stoomschip Les-
tri s (1384 ton) niet ver van de En
gelsche kust in de Hoofden door ge
deelten van Duitsche Hochsee-strijd-
krachlen opgebracht en als prijs weg
gevoerd, zoo meldt Wolff.
Volgens een ander bericht van
Wolff's bureau meldden te Vhssingen
binnenkomende visschers, dat zij op
5 Juli des ochtends vroeg, in de na
bijheid van het lichtschip Schouwen-
bank, door verrekijkers een stoom
schip gezien hebben, dat in zuidelijke
richting koerste. Naar later bleek
was het de Jarvo Abbey, rite aan de
Lancashire and Yorkshire Company
behoort en van Rotterdam op Huil
voer en eene lading levensmiddelen
vervoerde. De bemanning van het
schip telde 26 koppen. Het werd met
ecu prijsbemannhig aan boord door
Duitsche torpedobooten naar Zee-
brugge gebracht-
Onze Lachhoek
ER LN GELOOPEN.
Terwijl de heer Eikel zijn schoenea
losmaakte, merkte hij terloop© tegen
zijn vrouw op
„Heb je al gehoord van het onge
luk. dat bij Geel aan huis gebeurd
ie?"
„Neen. Wat dan?" vroeg Mevrouw;
Eikel, een en al belangstelling.
Eikel wachtte even met te antwoor
den. om zijn pantoffels aan te trek
ken, daarop klonk het:
„Mevrouw Geel gaf een fleech afla
haar kindje om mee te spelen en toen
zij uit de kamer was viel hij uit de
wieg eri brak zijn hals."
„Wat. Och, dat arme kind." zei de
vrouw vol sclirik.
„Neen; de flesch!" antwoordde de
plaaggeest met leedvermaak.
HET ENGELSCHE KABINET.
Tcnnant, diie, gelijk gemeld ia, door
Derby als onderstaatssecretaris van
oorlog is afgelost, zal kanselier van
het hertogdom Lancaster worden en
in het kabinet zitting krijgen. Hij
zal vermoedelijk den titel van Lord
Grey of Faltodon aannemen. Fallo-
don is de naam van zijn bezitting in
Northumberland.
EENE ECONOMISCHE CONFE
RENTIE DER NEUTRALEN? De
„Vossische Zeitung" verneemt, dat
de Zwitserse he Bondsraad op het
oogenblik overweegt, de andere neu
traio landen tot een diplomatieke
conferentie uit t© noodigeu. Mochten
dezen hierop ingaan, dan zal de con
ferentie, die hoofdzakelijk vraagstuk
ken van economische» aard (in- en
uitvoer) behandelen zal. reeds in de
tweede helft dezer maand te Berr
bijeen kom on.
MEXICO EN' AMERIKA. Reu
ter seint uit Washington: De Amo
rikaansch© regeering nam Cnrran-
za's voorstel aan om de geschillen
tusschen beide landen door recht-
streeksche onderhandelingen tot een
oplossing te brengen.
Ds. v. BROEKHUIZEN. De Bur
ger verneemt uit Pretoria; Zaterdag
reeds liepen er geruchten, dat aan
ds. Van Broekhuizen verboden was
Zondag in dc Groote Kerk te preek-en.
Zondagmorgen vroeg kwamen dc be
langstellenden reeds naar dc kerk en
tegen half-elf, toen de dienst zou be
ginnen, waren er in het gebouw over
de tweeduizend personen. De kerk
heeft zestien honderd zitplaatsen, ex
tra banken waren ingebracht en velen
stonden waar er een plaatsje tc vin
den was, terwijl ook de portalen vol
waren en een menigte nog buiten
wachtte. Toen ds. J. Naudé de kansel
besteeg verlieten sommigen de kerk.
Ds. Naudé verklaarde, dat hij zou
preeken-en las ter'verontschuldiging
van ds. Van Broekhuizen den volger,-
genden brief, dien hij van den Com
missaris von Politic ontvangen had,
voor: „De Minister van Justitie,
vernomen hebben, dat u gevraagd is
en van plan zijt aanstaande Zondag
de diensten alhier waar te nomen, en
dat dit feit groote opgewondenheid,
veroorzaakt, hoeft mij gelast u on
middellijk te waarschuwen, dat u da
condities van uwo invrijheidstelling
die zeer duidelijk uiteengezet zijn,
zult observeeren en dat, in geval van
eenige verbreking hiervan, de Minis
ter verplicht zal zijn onmiddellijk
stappen te nemen". Toen deze brief
gelezen was, stonden ruim drie-vierde
van de aanwezigen op en verlieten,
als een protest legen dezen maatre
gel van den Minister, het kerkge
bouw. Een groot gedeelte von de
achterblijvende-u is slechts in de kerk
gebleven uit achting voor ds. Naudé,
die de gast van de gemeente is en om
hem te liooren, hoewel ook zij het ver
bod aan ds. Van Broekhuizen af
keurden. Het geval heeft groote op
gewondenheid veroorzaakt en alge
meen veroordeelt men de handelwij
ze van dc regeering, daar vroeger dr.
Steenkamp en ds. H. C. H. Fourie, na
hun vrijlating, te Pretoria diensten
hebben waargenomen"'.
Haarlemmer Halletjes
I EEN ZATERDAGAVOND-PRAATJE.
In het nummer van 22 April j.L is
in deze rubriek verteld over het plan
van de krans om samen een roman
te schrijven en in de courant van
13 Mei. dat die vereer undo taak,
met welwillende medewerking van
ai de kranseenooten. aan mij was
ODsredravren. Eerlijk Kezend heb ik
1 rreen h«asl mee namaakt, omdat het
me niet toescheen, dat de samenle
ving zóó groote behoeft© had aan
onzen roman, dat zo er niet langer
op wachten kon; geen dag en geen
nacht. Om nul daarvan tu overtuigen
ben iik naar eau boetóhandelaar ge
stapt en toen ik in eten winkel stond,
omringd door boeken, dikke en dun
ne. ixroote en kleine, kreeg ik het een
be et ie benauwd en wou maar. dat ik
de heele boodscham niet was gaan
doen. Evenwel was het te laat. je
staat or eenmaal en raapt dus al je
moed van man bijeen. ..Mijnheer",
zoo vroeg ik. „kunt u mii ook zeggen,
oi er behoefte bestaat aan een
nieuwen roman De boekhande
laar zette een wantrouwig gezicht
blijkbaar dacht hli. dat ik hem wat
verkoonau wou. maar toen hij zag.
dat ik met lcege handen kwam, word
hii wat toeschietelijker, doch vroeg
met diplom a li schen zin '..Hoe be
doelt u d'at 7" „Wdl", zei ik, „is er
misschien een tekort aan romans, be
slaat er groote behoefte aan nieuwe
boeken?" „Mijnheer", zei hii. „er
is maar één ding. waaraan ik be
hoefte. gevoel en dat is aan koopers
voor de oude. Al verscheen er in een
half jaar geen nieuw boek. dan zou
ik het kunnen dragen." ,,'t Geval
is namelijk, zoo gina ik verder, „dat
ik een nieuwen roman ga schrijven."
„Daar heeft u papier en pennen
'en inkt voor noodig en daar ik al de
Prima uuallleiten in voorraad heb,
kan ik u voortreffelijk bedienen."
Dit gesohiedde. zloodat ik vertrok met
©en Pak sdhriifmateriaal en den in
druk. dat ik mii niet behoefde tc over
haasten. omdat er
romain-Htteratuur voorloopig nog
geen gevaar bestond.
Hiertegenover gold de overweging,
dat wanneer olie romanschrijvers om
die reden in 't geheel niets gingen
doen. de roman-hongersnood spoedig
zou uitbreken en om daar niet mede
schuldig aan te weizen. zette ik mij
neer. voorloopig om te peinzen over
den vorm, waarin het boek zou
moeten worden vrsdhrevon.
De vorm Die is dikwijls even be
langrijk als de inhoud en een roman
schrijver heef', de keus tusschen ver
schillende vormen de verhalende, de
naturalistische, de ontledende en de
geheimzinnige vorm. om er nog maar
enkele te noemen. Het kiezen was
moeilijk en ik aarzelde een vollen dag
lana tusschen al de vier vormen, tot
dat me plotseling de oplossing inviel.
Evenals een schilder, die een groot
werk gaat ondernemen, moest ik
voorstudies malken.
Zoo komt het. dat de leaer hier
onder den aanhef van den roman zal
vinden achtereenvolgens in verhalen
de!». naturalistischen. ontledenden en
geiheimzinnicen vorm. Ik doe dat niet
voor ziin plezier, maar uit pure zelf
zucht. namelijk omdat ik hoop. dat de
lezers zullen weten te kiezen uit het
viertal, want mii is het niet mogoliik
geweest. Kan iemand, die een kunst
werk schept, dat zelf beoordeelen
Deze laatste zin is om zoo te zeggen
weggcloopen uit een stuiversroman
en behoort tot de vragen, waar nooit
iemand antwoord on geeft.
Maar ter zake. Laat ik dus herin
neren aan den toestand. De heldin is
voorlezeres bii een gravin, de held
bouwkundig ingenieur, zij beminnen
elliaar. maar hebben overigens niets
o© de wereld. De gravin heeft een
zoon. die lijdt aan toenemende blind
heid. maar niettemin, of Juist daar
om. óók verliefd is op de voorlezeres.
Natuurlijk is er een 'booswicht in 't
stuk. een tuinman, wiens boosheid
o. n. hierin bestaat, dat hii don graaf
niet ziin dochter wil laten trouwen,
wat toch geen portuur is voorts een
getrouwe dienstbode en een xiike
zonderling.
Allereerst dan
de verhalende vorm.
Het was op deai morgen» van den
27sten Juli. dat een jonge man. een
voudig maar keurig ge-kleed. uit het
logement „Hel Vliegend Hert" naar
buiten stapte en met vlugge schreden
den weg naar het meer insloeg. Hij
zag er vriendelijk en opgewekt uit.
zijn manier van gaan was elastisch
en vlug en men kon het hem aanzien,
dat hij gewoon was energiek op te
treden: toch was er iets buitengewoon
aantrekkelijks in ziin oogopslag. De
logementhouder onderging dan ook,
als ieder, de bekoring van ziin per
soonlijkheid. want hoewel hii druk
bezig was in ziin moestuin, keerde
hii zich, toen de ionge man naderde,
om en rieo hem vriendelijk toe
„Goeden morgen, mijnheer Van der
Hoef. heeft het mooie weer u zoo
vroeg het bed uit gejaagd
„Dat heeft u precies geraden",
antwoordde Paul van der Hoef. „het
is hier in de omstreken veel mooier,
dan in miin bed." Maar hoewel de
twee manna» hartelijk om het grapie
lachten, scheen Paul geen lust te
hebben, het gesprek voort le zetten
hii maakte een vriendelijke hand
beweging als groet en stapte, ziin
dos nog wat versnellend, verder. Het
schikte hem niet zich op te houden,
want den voirigen avoind had hii een
briefje ontvangen van Lke. die hij
zoo hartelijk liefhad en die hem
schreef, dat zii hem dozen morgen
zou spreken op den landweg vóór het
kasteel van de gravin Storm van
Heuvelsteen. waar zij sedert twee
jaar de voorlezeres en. zii mooht he'.
zeggen, de vertrouwde was.
In al de friscihheïd en de kracht
van zün 24 jaar was het Paul alsof
hii over desn weg zweefde, 't Was
waar. ziin ieugd was moeilijk ge
weest. Ziin vader was vroeg gestor
ven en had ziin moeder met haar
drie kinderen achtergelaten in be
krompen financieele omstandigheden:
de tiid had hem ontbroken, genoeg
oyer te sparen, dat zii onbezorgd
konden leven. Met aandoening docht
Paul aan de onvermoeide zorgen von
zijn moeder terug hoe bad zij zich
niet ingespannen on» hem een goede
opvoeding te geven I
Do naturalistische vorm.
De deur Yan het logement „Het
Vliegend Hert" kraakte, toen Paul
van der Hoef op den vroegen morgen
die harder achter zich dicht sloeg,
dan noodig was; het huis was oud,
büna bouwvallig, de gevel helde over
als een oud man. die steun zoekt, en
du deur hing daardoor een weinig nil
het lood.
„Morgen, mijnheer Van der Hoef
riüD de logementhouder en richtte
izich od van de groente, waarmee hij
bezig was. Zijii kniegewricht kraakte
hportbaar. in zijn half geopend en
mond stonden half afgebrokkelde,
zwarte tanden, als gevolg van het
eindeloos pijpjes rookan. Ook nu
hing een zwart gebrande steen en pijp
in ziin linkeriiiondhoek. die daardoor
als 't ware onüaag getrokken werd.
Paul gaf vriendelijk maar kort
antwoord. Hii mocht den logementr
houder, die bii het schenken van
bier en borrels zichzelf allerminst
vergat, niet goed lijden en bovendien
had hii haast. Anders was hel vroeg
opstaan zii.n gewoonte niet. maar hij
zou Lize ontmoeten, het blonde meis
je. met haar slank figuur en prach
tige oosten, dat hem beloofd had zijn
vrouw te worden, maar de verloving
nog geheim wilde houden omdat hij
nevg in de eerste uwen geen hoop had.
haar een bohoorliik bestaan aan te
bieden.
Driftig stapte Paul den weg op.
Ofschoon 't nog zoo vroeg was scheen
du zon al warm en de ionge inge
nieur voelde droppeltjes zweet op
ziin voorhoofd parelen dat hinderde
hem. hii had zich met groote zorg ge
kleed in een onberispelijk wit flanel
len pak met een roode das en bruine
schoenen, frisch als de morgenwind,
en wou niet tranepireeren als een
kolendracer. wareneer hü haar ont
moette. Daarom wuifde hij zich met
den zakdoek wat koelte toe en hield
ziin stap in.
De ontledende vorm.
Langzaam stapte Paul van der
hoof de deur van het logement
„Het Vliegend Hert" uit en sloeg de
deur hard achter zioh dicht. Hij
merkte dat zelf op en glimlachte er
om. niet zonder bitterheid, omdat hij
wist waaraan dat toe te schrijven
w as zun stemming was geprikkeld.
Aanstonds zou hii ziin geliefde Lize,
ziin aanstaande vrouw, w eer ontmoe
ten. „Aanstaande vrouw 1" zei hij tot
zichzelf, bii na hardop en lachte ho
nend. De toekomst was niet roos
kleurig. Ofschoon hij werkte wat inj
kon. zün intellect tot het uiterste
inspannende, kwamen de bestellin
gen traag binnen, oudere collega's
niet een gevestigde reputatie gingen
voor ere meermalen vroeg hij zich in
ogenblikken van moedeloosheid af,
of hun werk inderdaad zooveel beter
was. dan 't zijne. Altijd kwam hii tel
hetzelfde antwoord en dat was ont
kennend. Hun manier was versleten,
veroudcr.dbii werkte alleen naar
nieuwe vormen, maar hel publiek
was daar nog niet riiD voor, schrikte
er van terug.
„Gooien morgenzei een stem
niuL-rt hen», inet een overdreven be
leefden klank. Paul keek op .en zag
den logumonthouder, die in zijn tuin
bezig was en nu. hiigend van ver
moeidheid. met handen, die vuil
waren van zwarte aarde, overeind
kwam. Paul groette kort terug en
hield zich niet op hii benijdde soms
den man. die zün doel bereikt had in
't leven, dan weer. een anderen keer.
had hii medelüden met iemand, die
gedwongen was eiken dag. zonder
hooger gevoel voor poëzie of kunst,
glaasjes vol te schenken ten dienste
van zwetsende klanten.
Daarna, zich als 't ware losmaken
de vare zijn sombere overdenkingen,
stapte hii den weg od naar het meer.
waar hii Lize ontmoeten zou.
De geheimzinnige vorm.
Zes uur in den morgen.
Een Uister, pas neergestreken op
de bank. die voor het logement
„Het Vliegend Hert" stond, gaf één
kreet en vloog op.
Het schorpe oor van den vogel had
naderende Voetstappen gehoord. De
deur van het logement ging open en
op den drempel verscheen de jonge
man. die er een dag of drie logeerde.
Op het uiterlijk een echte stedeling
met ziin keurige pakken, netjes in
de plooi gehouden en ziin gemakke-
ke manieren.
llii keek om zich heen naar de
zon. die al vril hoog stond boven de
donkere dennenbosschen. Maar hij
merkte niot op. dat de logement
houder bi ziin moestuin het hoofd
ophief en glimlachte die begreep
wel. wat de wereldsche Paul vare der
Hoef hier kwam doen in dit afgelegen
oord. waar alleen groote families van
de „Sommerfrische" gebruik maak
ten. omdat het goedkoop was. De
knecht had verteld, dat hii den gast
om het kasteel van Gravin Storm van
Heuvelsteen had zien dw alen. Ha. ha,
de juffrouw van gezelschap was een
mooi meisje
In zichzelf grinnikend, toen hij zag
hoe voorzichtig de ionge ingenieur
on» zioh heen keek. riep hii met over
dreven vrieredcliikheidsvertoon: „Goe
den morgen, mijnheer Van der
Iloef
Paul, opgeschrikt, antwoordde kort
H» stapte den weg naar 'het kasteel
op. terwijl hii gevoelde, dat de loge
menthouder hem loerend nakeek
het was niet noodig. dat iemand in
<lin omtrek, zoolang de verloving ge
heim was. van ziin ontmoeting met
Lize afwist.
Ziedaar een staaltje van de vier
vormen, waarin het boek geschreven
kan worden. Tusschen die Vier wan
kelt mijn hart voor goeden raad
houd ik mij vriendelijk aanbevolen.
FIDELIO.
