üimti's Dagblad de diamanteue tweede blad Donderdag 3 Angastns 1916 Van de oorlogsvelden. OP T WESTELIJK FRONT komen de Engclscheu en Franschen in 't Sorumegebiod vooruit, terwijl d-e Duit schers l>ij Verdun eenige voordeeion behaald Lobben. De Engelscheai vo. derden ten Oosten van Pozières, do Franschen boekten eenige terrein winst bij Denleoourt en veroverd on een versterkt werk dar Duitse hers bij Hom en de hoeve Monacal. De Duit schers wonnon bij Verdun terrein In de bosachen von Vaux, Ohapitre en Chenois; de Fransche staf erkent dit. Kort samengevat leest men in de Btafberichten; Van den F ranschen staf: ,,Ten Noorden van de Somma hebben de f ranschen een door de Duitscliers ewcldig versterkt werk genomen tus- s hen het bosch vtoi Hem en de ivoeve Mooacu. Ten Zujden van de rivier is bet den Fran&clien bij een aanval in de streek van Estrées gelukt, aan Dultsche loopgraaf ten Noordwesten van Denicourt te bezetten en gevan genen te maken. Op den rechter- Maasoctur is de strijd Dinsdagnaciit aan hot front Vaux—ChapitreChe nois met woede voortgezet Het ge vecht heeft zich Oostwaarts uitge breid tot luk bij de streek van Dam- ioup. De Duischers hebben na een reeks vruchteloose aanvallen, waar van er enkele met ontwikkeling van stikgas gepaard gingen, een weinig terrein gewonnen in de bosschen van Vaux, Chapitre en Chenois. Elders zijn alle aanvallen door het Fransche vuur tot staan gebracht-De Fran schen hebben bij deze gevechten, wel ke aan de Duitschers belangrijke ver liezen berokkenden, een honderdtal gevangenen gemaakt, waaronder 3 officieren." Van den Engelse ii en staf: „Do Engelschen zijn verder opgeschoten ten Oosten van Pozières. De Engelsche artillerie heeft de laatste 2-4 uur in samenwerking met 't vliegkorps, 7 geschutemplacementen en 6 munitiedepots bij Grandecourt vernield en op andere punten van het front geschutemplacementen". Van den Duitschen staf..Ten N. van de Som me vielen de geallieer den Dnn-dag&vond met zeer sterko strijdmachten, maar vergeefs, in het vak Maurepas tot aan de Sonime aan, nadat zij reeds 'emiddags bij gedeel telijke onderneminigen tegen de hoeve van Monacu door een enelLen tegen aanval van drie Duitsöhe bataljons een Moedigen tegenslag .hadden ge had. Aan don "weg MaricourtClery drongen, «ij door tot aan de volkomen platgeschoten Du'iteche loopgraven. De verliezen van de geallieerden zijn voor aanmerkelijk. Ten 2. van de Sonune speelden ziclh hij Belloy on Estrèes gevechten af- Rechts van de Maas maakten de Duitsohens ten W. en ten N' W. van het werk Tüiauinone vorderingen. 2ij namen het vooruit springend© gedeelte van den berg ten N.O van het fort Souville en duwden de Franschen aanmerkelijk terug m het bong woud en in het boschjo van Laulfèe. Aan ongekwetste gevange nen zijn 19 officieren en 923 man bin- iiengehracbt. 14 machinegeweren zijn geborgen." In een beschouwing over DE RE SULTATEN VAN DEN SOMME- SLAG schrijft het Fransche blad de Echo de Paris: „Om de heteekenis van onze winst te schatten, moet men niet rekenen naar do uitgestrektheid van liet ver overde terrein. De nieuwe laktkk beslaat daarin, dat men het terrein vóór zich meter voor meter vernie tigt, het vervolgens opruimt, bezet en organiseert tegen een terugkeerend offensief van den vijand. Vandoor de langzame vooruitgang, met kleine sprongen. Het komt er op aan op do zwakke plokken neer te komen en dat doen wij. Er zijn in d© front-lijn pun ten, die men knoopen kan noemen en die om zoo te zeggen zudgpuntein vor men, waar al de krachten van den vijand op fatale wijze heen getrokken worden. Verdun is zuik een zuig punt geweest en er heeft zich nu een ander gevormd aan do Somme. De Duit schers zullen er eiken dag hun be schikbare troepen been voeren. Het is v*el minder van belang vooruit ie komen dan de troepen van de Duit- sciiers te vernietigen. Ons opperbe velhebber streeft dat doel na en *i>aart onze mannen zooveel moge- Feullleion 17) Hij was rvu heet en vuil gewonden. Daarom deed hij zijn goed uit voor het vuur, vva6chte zich en trok zijn meuwe kieeren aan. Zijn eersto op welling was, de oude plunje in het vuur te werpen, maar hij bedacht zich en maakte er een pakje van. i'oen blies hij zijn kaars uit en ver- het het huis. Hel was reeds negen uur geworden de lijd was omgevlogen. De winkels in Mile End Road wor den laat gesloten. Hij had vergeten wn das en -en paar kousen te koo- pea. Dit verzuim herstelde hij mi en hij kocht verder een warme, donker grijze reisdekeu. en een paar meter baai. een kluwen touw en een echaar. Z>:n oog viel op een paar stevige, 'naar eenigszins versleten leer en tas- «hen. Die zijn goedkoop, ze: de winke lier ami, elk slechts vijftien shilling. Philip aarzelde een ©ogenblik, maar nani z® pjeu e„ ging weg met zijne mkoopen zonder verwondering te hebtien opgewekt De winkelier wan 1 ijle. Hij. df© Fct laatst resorvelroepen kan aanvoeren, zal overwinnaar zijn. Wij hebben do zekerheid, dat wij dat zullen zijn". VERDUN EEN BERG VAN KRACHT. De Fransche verde diger van Verdun blijkt, volgens oen bericht In de „Figaro" niet alleen oen dapper en onversaagd eohlaot te zijn, maar eveneons etn taalgeleerde, en oudheidvorscöer. Gedurende de werkzaamheden in de onderaardsclie verttijven van den staf en het gar nizoen, lieeft hij overblijfselen ont- dekt van zeer oude vestingwerken uit den Koitisch-Rouieirisehen tijd. Uiv inschriften, welke hier en daar ge vonden zij.n, heeft de conunumlant van Verdun ontdekt, dat de oorspron kelijke naam van de stad „Firdum was. Fir is de Latijnse he naam van firmus (krachtig, sterk, stevig) en dun of durn beteekent in het Keltisch borg of heuvel. Firdun en Verdun zou dus lieteekenen berg van kracht, een iiaaun dien de stad zeker niet ten on rechte draagt. OP 'T OOSTELIJK FRONT is do opmar9ch der Russen niet verder ge gaan. De Russische stuf meldt dat de toestand onveranderd ia an dal aanvallen der Duitschers en Oos tenrijkers zijn afgeslagen. De D u i t e c h e staf bericht „Ten 55.W. van Pinsk herhaalden zich de ondernemingen der Russen aan weere. kanten van het Nobelmeer met ver sterkte strijdkrachten. De aanvallen breidden zich ook uit lot de streek van I.oebieezow, aan de Slochod. De Russen werden glad afgeweerd Ver e-jheidenc Russische aanvallen in de Stochod bocht (ten N.O. van den spoorweg KowelBorno zijn reeds in het afelintingsvuur gebroken. Steeds opnieuw liepen de Russen storm, zon der zioh te bekommeren om groote verliezen aan menschen, tegen de Witlnioz- en Turya-stellinigen Al hun inspanningen bleven vergeefsch. Dij liet Bothmerleger mislukten gedeelte lijke aanvallen van de Russen legen Wisniowzyk (aan de Strypa) en bij Welesniaw (aan de Koropiec)." De Oostenrijkscho staf deelt ongeveer 't zelfde mede. Allo atvn vallen der Russen zijn afgeslagen. VON HINDENBURG OPPERBE VELHEBBER IN HET OOSTEN. Officieel meldt 't Wolffbureau uit Ber lijn: „Tijdens het verblijf van den Iuilochon keizer op het oostelijk front ia in overleg met don keizer van Oostenrijk een nieuw® regeling ge troffen voor de bevelvoering, die re kening houdt met de door het alge legerbesturen zijn verschillende leger- pen toestand. Op grond een or over eenkomst tusschen de beide opperste legerbesturen zijn vrsclüllende leger groepen der centralen ter verkrij ging van eenheid in leiding en ge bruik onder opperbevel van maar schalk von Hindenburg geplaatst OP T ITALIAANSCH-OOSTEN- RIJKSCHE FRONT. Do 1 t a I i- aansche staf deelt mede: .Nadere berichten over het gevecht in het Astico-dai doen uitkomen, welk een zwaren tegenslag de Oostenrijkers hebben geleden. Na een hevige be schieting van hot geheels Italiaansche front tusschen'het Toro- en het Aasa- dal, deden de Oostenrijkers afleiden de aanvallen op den Monte Seh'ggio en in do vlakte van Castelletto, terwijl zij mot zeer sterke strijdkrachten te gen stellingen op den Monte Cimone stormliepen. Zij werden overal met zeer zware verliezen teruggeslagen". De Oostenrijksche staf go- waagt van eenige aanvallen der Ita lianen die afgeslagen zijn. Minister Asquith over de •Hsaae in de centrale rijksn. Koutor seint uit Londen. cUu minis ter Asquith ui het Eugolsclie Lager huis een groote redevoernm hield. Eerst zei hii iets over de economxsche conferentie te Parijs. HU deelde mede. dat het doel van En geland. koen ihet den stoot eaf tot de conferentie, in de eerste plaats was. den viiand er van te overtuigen, dat de geallieerden besloten waren don oorlog te voeren met volmaakte een heid. zoowel in economisch als in militair opzicht, en In de tweede plaats voorlbereïdiiuzen te treffen voor de periode na het sluiten vim don vrede, met het oog op die bekende houding van Duitschland. Duiitsoh- land zal na den oorlog door deivzedf- dwn ceest bezield blijven. Het organi seert «iin industrieën reeds voor een uuïival on de markten der geallieer den en voor een kradhtigon. zoo mo gelijk succesvollen aanval o© de markten der neutralen. Het was een van de allernoodzakelijkste voorwaar den van den vrede, dat België. Servië, het bezette deel van Frankrijk en Polen materieel en economisch her steld moesten worden. Asquith legde hier der. nadruk op. maar verklaarde dat liet aan de discretie van elk der geallieerden was overgelaten, zijn mui po! Uek te volgen en de moties in8ar al te blijde, zoo laat nog zulk wu goeden klant te hebben gehad De jongen haastte zich terug naar Johnsons Mews en bereikte zijn do micilie weer zonder eendgvongeval. Met bedruip van baai, schaar en touw waren de twee valiesjes spoedig gepakt met stukken van don meteoor en de reecbs klaargemaakte papieren pakken. Toen elk valies ongeveer veertig pond woog, vulde hij de over gebleven ruimte niet opgerolde cou ranten en sloot ze. Hij dacht, dal drie grootere leereai valiezen de rest van den meteoor wel konden bevatten. Daar hiij dan volgenden dag genoeg te doen zou hebben, wilde hij dien avond nog doen, wat hij kon. Drie maal ging hij uit en kwam iccteren keer niet een tamelijk groot valies terug. Hij betaalde daarvoor twee en een half tot drie en een half pond en kocht altijd tweedehandsgoed. Toen hij het vierde valies gesloten en do riemen dichtgegespt had meen de hij voetstappen te hooren, Om zoo Iets zou hij zich een werk geleden ntct hebben bekommerd, maar nu was het heel vreemd. Hij nain nu de va liezen een voor een op en droog ze sricf naar het kleine waschhokje, want er was geen luik voor het voor venster, alleen een oud. vernieten gordijn over de benedenruitcn. en hij w coachte met, dat de een of andere nachtelijke zwei ver bij Iwiu ia wu in daden om te zetten. Deze mo ties. verkleurde AoquiUi. waren niet tenon <le neutralen tr c r i ch U In neutrale ianden. in het bijzonder tn Amerika, was vrees crorekomen. dat de moties toren neu tralen waren eericht. maar dit was met het eeval. De moties beooeden de noodzakelijke maatrwrelen van zelf- verdedürim? teczen de economische acr.-^sie. die de 1 evensbei ane en der troal lieerden bed reisde. Bii bel uit voeren van deze maatrecalen zou echter al het mozeJifke iredaan wor den om te waarboriTon. dat neutralen er wen nadeel van ondervonden. Verder deelde Asquith een en an der mede over den nood in Duiltchland. De vertegenwoordigers der onzijdi ge landen en Dintachtand ontvangen levensmiddelen, uit het buitenland te02«zonden, omdat in het land zolf niet ccnocE te krijsen is. ..De verha len van reizigers zijn natuurlijk eenitrszins tegenstrijdig en in vele gevallen onbetrouwbaar, maar stellig de groote meerderheid vnn dio. welke mij bereiken, wijzen er op. dut er de Uiterste ontbering wordt geleden. Duitschland deed verleden jaar oen georganiseerde poging, om vreemde toeristen in den waan G brongen. rlat alles goed ging met Duitschland. Dit hoeft man onoegeven en zelfs bezoe kers van eerste klas hotels worden nu even karig bedeeld Als de rest. F.en Amerikaanse)i handelsman, vervolg de Asquith. die onlangs een bezoek heeft gebracht aan ziin Duitsche vrouw en familie in een groote in dustriestad in Saksen, vertelde aan een var. miin vrienden, dat de toe standen in de laatste naar weken on metelijk veel slechter waren gewor den en dat de ziekte van zijin gezin 'rechtstreeks moest worden toege schieven aan tiet gebrek aan voedsel en d>e algemeone. slechte levens omstandigheden. Inderdaad waren deze aóó slecht geworden, dat hij be sloten had. ziin bloeiende zaak er aan te gevem en Duiiteóhland geheel te verlaten, daar 'hii van meenJng was. dat het lainid in zulk een jamm«rlii-. ken staat verkeerde, dat het zoowel financieel als moreel bankroet was en dat geruim en litd na (len oorlog zon blijven. Een beleend neutraal bankier, dien men een jaar geleden had hooren zeggen, dat hii niet kon besriipen waarom wi> een groot offensief waag den. daar wii. zonder een regiment ie verplaatsen. Duitechland er onder hadden, zooais hif bet uitdrukte, ver klaarde. dat de econonnsohe druk od Duitscliland zoo ondragelijk werd. dat het *t uiterliik nog een jaar kon uithouden. Als eeoi overtuigend be- wiis van het bona fide van den ban kier tn kwestie, verneem Ik. dat hij. hoewel hii een jaar geleden de uiter ste voorzichtighesd aan den dag leg de in verhand met finnnclcele opera ties met Engeland, tlnans een open en biiiia onbegrensd crediet heeft ge opend aan een welbekende Loeiden- sche bank. Een buitenlandsdh koopman, die vele maanden geledcai gelogeeni heeft in het beste hotel te Hamburg, ver telde onJoners aan een vrland van mii. dat boter, molk en suiker daar zoo goed a.ls nk-t te krilgen waren en dat. als liii dan kollner vroeg, waar om bet er niet was. liet antwoord luidde ..Die vervloeide Engelsohen". Een kuiken, verklaarde hij. kostte 27 Mark en een mageire gans 40 Mark. Vleesch kon men ongeveer eens in de veertien dagan krijgen. De aardappel oogst was een mislukking en de aardappelen waren slechte goed voor varkensvoer. Uit brieven van Duitschers. De algemeens toon van de brieven, die od FRW^evangenen gevonden of hij de post cmdersohout ziin. is pessi mistischer dan ooit. De volgatuie zin nen. od goed geluk genomen uitdon derden brievan uit alle deelen van Durfschiand. geven een sprekend ge tuigenis van he* liiden van hen. die ze schreven ..lederen morgen hij het opstaan bevangt ons oonieuw de ongerustheid over ons dageliiksch brood. Den gan- schen dag moet men l.een en weer loopen om wat te koooen en 's avonds gaat man hongerig naar bed. 's mor gens s'aat men hongerig od en er is u.ets te eten. Alles is zóó ingericht, dat men nog net niet van hongefrbe hoeft om te komen, maar er zuu al velen onder ons gestorven." „De nood te Berlijn te uribe6chriife- lijikwii ziiia die wunhoop naibij. Hon ger kwelt en wii. Duitschers, moeten thans honger liiden." „De honger doet zich hier te Keu len gevoelen. Engeland heeft het niet izoo mis gehad met ons uit te honge ren." - ..Als de oorlog nog drie maanden duurt, is het niet ons gedaan. Het is e«n vreeseliike tiid voor Duitschland. God straft ons zwaAr." ..Wij leven sn een ontzeUenden tijd. Er is geen eten meer." Er zijn nog geen stellige aanduidin gen te krngen. dat de schaarschlicid van voedsel eenigv waarneembare ïiitwerkin? lieeft gi-Jm.l op gluren en zooveel koffers in zulk een armoedig verblijf zou ontdekkeu- Toen het vierde valles was wegge bracht, bleef hij een oogenblik slaan luisteren. Hij hoorde niets meer. Toen begon hij het vljfdo valies in te pak ken en legde or juist het laatste pakjo met erts en diamanten in, toen dst losging en eenige stukken er uit rol den. Een groot «tuk erts wiel uil el kaar on bevatte als kern een ruwen diamant, haast ,zoo groot sis een hoenderei. Philip glimachite, «toon hij -dadit aan zijn pocherij tegenover lsaacstein. Als die steen vlekkeloos was, moest hij een van de wonderen der schepping zijn. Zonder een bepaalde reeïesn elak hij hem in zijn zak en ging voort het losgeraakte pakje weer vast te ma ken. Eindelijk was hij gereed- Het valies lag open op den vloer, toen de ge dachte bij kan opkwam, dat hij al die moeite van het versjouwen dier zware dingen had kunnen vermijden door eenvoudig een paar maler baai voor het venster te spijkeren. Het was nu echter nog niet te laat, om dit verzuim te herstellen. Hij zag naar het venster om te berekenen, hoeveel baal hij moest afsnijden en bemerkte een goziebt een onheil spellend. ruw, verdacht gezicht dat over de gordijnen naar hem loerde 'l rantsoen der soldaten aan het front. Tooti zijn er onmisken bare teek enen in lalriike brieven, wel ke ons In handen ziin gevallen, dat de aoldaten tn de loop-raven niet aoo goed gevoed worden ate het geval is geweest Ben brief, gevonden od oen Duitsch soldaat, bevat den volgenden zin „Je moeder heeft me je laatste briefkaart laten zien. waarin je zegt. dat ie in de loopgraven bent en hon ger liidt". terwiil een soldaat die den SOsten Juni naar huis ach roef. zeide „Zend mif alsfcblicft moer "akies. ik (heb honger." Een deserteur uit den Elzas. die er in geslaagd was naar Zwitserland te ontsnappen, verklaarde, dat de Dult sche troepen eenugen tijd geleden, een week lang, op minder rantsoen wer den gesteld. Uit een andere, meer be- trouWbare bron, vernemen wij. dat, terwijl «Ie soldaten tn de eerste linie goed gevoed worden, en een goede portie vleesch krijgen, zij die in de reserve zijn, minder goed gevoed wor den en hel op zekere dagen zonder vleesch of vet moeten stellen, terwijl het vleesch dat zij krijgen, grooteri- deete paanleiivlee6dh is. Ten slotte komt de volgende passage voor in een brief die op een krijgsgevangene is gevonden„Hel is bedroevend, dat gewonde soldaten niet genoeg te eten hebben. Ik heb van thuis gehoord, dat je ook in de loopgraovn bent en niet genoeg te eten krijgt" Gebrek aan zeep. De ontberingen waaraan de Duit schers thans onderworpen zijn, is n!et langer beperkt tot voedsel alleen. Zeep bijna even noodzakelijk voor de gezondhe'd als voedsel en sinds eenige maanden stapelen zich de be wijzen op, dal er zoo iets als een zeep-nood bestaat. Het behoeft geen verwondering te wekken, dat een re- geertngsorgaiiisatie, die slechts ten gevolge had, dat er toestanden wer den geschapen, die niet veel verschil len van verhongering voor een groot aan tad stedelingen, het voorwerp wordt van scherpe critiek Het gevoel van misnoegen wordt verder versterkt door de meaning, dat bet lijden in niet geringe mate liet gevolg ls van Het fett, dat de toestand geëxploiteerd wordt voor 'het geldelijk voordeel van de agrariërs en andere producenten. Voor den socialist is do Junker een bijna even groote vijand als de ge hate „Rnjrliinder". Socialistische spre kers, bladen en manifesten uiten be dreigingen van eon volksopstand on zeggen dat de uiterste grens van het geduld bereikt is. De veroordeeling van Licbknecht kan niet nalaten den toestand nog «nietiger te maken. Het is onmogelijk de juiste waarheid vast te stellen, maar er is genoeg bekend om er zeker van te zijn, dut de stem ming onder hel voik den heerschare in Duilfohlend ernstige ongerustheid moet baren Verder hadden ernstige onlusten in Duitschand piaats in vele deelen van het Duitsch e Keizerrijk. Zoo wordt molding ge maakt van onlusten te Berlijn, Char- loitenburg. Bronswijk, Magdeburg, Ke.ulen, Coblenz, Aken, Duisburg. Braalau, Kiel, Dresden, Leipzig, Chemnitz, Muuciien, Neurenberg. Es sen en Dilsseldorf. Militaire macht moest opgeroepen worden om de orde te herstellen eri in sommige gevallen is het noodig geweest om maohmege- weervuur togen de menigte te keereu. Deze opstootjes te beschouwen als *t Degin van oon revolutie zou echter een ernstige fout zijn, daar het moeilijk te gelooven is, dat revolutie verwekt kan worden in een land, waar de geheele manivdLijke bevolking tot 50 jaar toe onder de wapenen is en 90 van de menigte, die aan de onlusten deelneemt, uit vrouwen en kinderen bestaat De Duitscbe natie zal honger en etende gaarne verduren zoolang het blijft gelooven in de eindoverwin ning en de regeering doet haar uiter ste best om dit geloof te versterken door de verandering, die in de mili taire situatie heeft plaats gegrepen, te verbergen of in ieder geval als van weinig bet eekenis te beschouwen, maar toch kunnen we er zeker van zijn, dat de misleide massa van het Duitscbe volk niet onder den indruk moet komen van feilen als den op en arsch der Russen, het échec der Duitschers voor Verdun, het offensief der geallieerden aan het Westelijk front cn den terugtocht der Oosten rijkere voor den Itahaaneohen tegen aanval ln Oostenrijk-Hongarije. Ofschoon er een diep stilzwijgen bewaard wordt over hetgeen er ge beurt in de dubbel-monarcble, niette min kunnen we bespeuren, dat er in Hongarije groote verbittering heer&cht tegen de regoerüig en tegen de Oostenrijksche generaals voor de wijze waarop zij den oorlog voeren. Voorgeeteld is, dat rij die verant woordelijk zijn voor de huidige ram pen ter verantwoording zouden wor den geroepen en het parlementsge bouw te Boedapest is het tooneel ge weest van buitengewoon heftige too- neelen. Hot ligt niet op onzen weg de militaire gebeurtenissen te bespro ken, voor zoover rij niet direct een deprimeerenden invloed op het m> HOOFDSTUK IX. Een beslissend gevecht. Het zou dwaas zijn te ontkennen, da; Phüip bij dat gezicht zeer ont steld was. Hij was een dappere en vastberaden jongen, maar de stilte, het geheim het afgelegene var. Johnson's Mews maakte de ver- sohijntng, welke onder alle omstan digheden reeds angstwekkend genoeg zou zijn geweest, nog dreigender en gevaarlijker voor hem op dat oogen- bi ik. Hij herinnerde zich niet den man ooit te hebben gezien. Dit weer zinwekkend gezicht was ook niet ge schikt om spoedig te worden verge ten. Een dik hoofd met uitpuilende met bloed beloop on oog en, een wreeden mond, een grooten, gebroken neus de geestkracht in zijn trekken ontaard door drank en misdaad zoo zag liet gelaal er uit, dat stijf naar don jongen gluurde. Zij staarden elkaar lang aan. De bLk' van den man ging van Phtlips gezicht naar zijn kleederen. en bleef rusten op het open valies aam zijn voet. Er log een uitdrukking van verwarring in als van iemand, die nauwelijks kan gelooven, wat hii ziet. Ondanks zijn ontsteltenis begreep Philip terstond, dat het beete. dat bij kon doen, was zich verontwaar digd te toon en. Hola, gij daar! riep bij. Wat reel van den Tijand uitoefenen en- hem minder geschikt maken om liet lijden en de ontberingen die wij hem opleggen to doorstaan, maar ik ge voel op het oogenblik, dat wij thans getuige zijn van het begin van dat militaire succes :ian den kant der ge allieerden, dat ik altijd beschouwd heb al» de noodzakelijke vooriooper van do economische uitputting, zoo wel in Duitschland als Oostenrijk- Hongarije. Zoolang de vijand nog vertrouwt de overwinning t© zullen behalen, zal hij zijn riem wat nauwer toehalen en alle ontberingen dragen als een, zij het dan ook minder aan genaam middel om to; bet succesvol einde t® geraken, maar is eenmaal dit vertrouwen verdwenen, of ernstig geschokt, dan, maar ook niet eerder dan op dat oogenblik zal de econo mische druk zich doen gevoelen en «al rlie ontevredenheid dor massa's de heorschende klassen de macht om wringen. Naast den uitslag van het Russisch offensief is de vraag, die ten nauwste verband houdt met het lot van de dubbel-monarchie, de kwestie van de uitkomsten van den a.a oogst. De meerlingen over de uitkomsten van dezen oogst loopeai zeer uiteen, maar algemeen geeft men toe, dat de oogst geleden heeft van het ongunstige weer in de eerste helft van Juni. De oogst zal in alle geval niet meer dan middelmatig zijn. ook al verbetert het weer aan merkelijk. Meer dan een goede mid delmatige oorzst is niet te verwach ten. Volgens het laatste bericht uit Hongarije, van 3Ü Juni, zal de oogst in t laagland naar men vreest bene den de doorsnee blijven. Een lion- gaareclie autoriteit schat den hoe!on oogst in Hongarije dit jaar op 15 tot 20 procent van dien van 1915, don euikerbicJtoogst op 60 procent min der. De nijverheid on de landbouw heb ben met zooveel gebrek aan werk krachten te kampen dat graaf Tisza openiijk heeft erkend, dat de regee ring de millioenen mannen, die door den oorlog aam den arbeid zijn ont trokken, bij Jonge na niet kan ver vangen. ln de argeloopen maand is overtuigend gebleken hoeveel gebrek er in alle deelen van Oostenrijk-Hon garije heer&cht. Volgens een mode- deeling van het Ween ache gemeente bestuur is het aantal menschen aan wie kosteloos eten wordt verschaft ln openbar© keukens van 10.450 in Octo ber 1914 gestegen tot 54000 aan 't eind van Mei jl. In Ween en ls de prijs van het kalfsvleescb 12 kronen per K.G., van varkensvieeech 11 kro nen, suiker, ulechts in beperkt® hoe veelheid verkrijgbaar op sulkerkaart, 12 kronen, koffie 10 kronen. In Mo- ravië en Sileoië is alle wild opgevor derd en 't meeste vee geslacht. Te Ween en is er tijdelijk stagnatie ge weest m de voorziening mot maïs en op het oogenblik wordt het brood ge bakken van 25 pCt. tarwe-, 25 pCt. rogge- en 50 pCt. gerstemeeL Te oor- doelen uoar de officieel® Oostenrijk sche prijsnoteeringen van Mei. is er geen rijst meer in Weenen; het aui- korsverbruik is opnieuw beperkt, de prijs van vleesch blijft stijgen, er heerscht melknood en het tekort aan eetbare vetten wordt elke maand er ger. Enkele dagen geleden hebben Duitsch© bladen melding gemaakt van de invoering van vetiooz© dagen tn Oostenrijk. Over den toestand In Duttsehland. Do „N. R. Ct.bevat oen verhaal, geschreven door een onderdaan van een onzijdigen staal, geen Nederlan der, die in d® gelegenheid is geweest iu dezen ooriogstijd in Duitschland veel rond te kijken en die beschreven wordt „als fijn opmerker en zeer bezadigd man", „eerder Produitsch, uit modelijden", maar „wiens nuch ter verstand de zaken met groote bixadigheid beeïhouwtHij schrijft o.a.: „De oorlogsmoeheid, de z.g. Kriegsuiilu&t, irokt als een niet meer af te wentelen last op het geheele volk. Deze moeheid heeft in de laat ste maanden, teHs weken, zulke pro porties aangenomen, dat men tegen doze loonïlieid en afmatting niet meer op kan. Van vrijwillig dienst- neman is sedert het laatste halve jaar al geen sprake, dat bestaat niet meer, en degenen, die naar het front moeten, trachten er zich op alle ma nleren aan te onttrekken. De weer. zin ia tot een vonstikkenden last ge groeid, die alles overwoekert, door geen ,,SU*g" meer t© keeren. De psychische toestand wordt nog verergerd door de groote verbittering, die er ouder het volk begint te heer- schou. Algemeen is de overtuiging gevestigd, dat de regeering het gun stige oogenblik bot het sluiten van een voordceligen vrede, ui 't voor jaar van 1915, heeft laton voorbij gaan. Steeds sterker gedreven door hebzucht, door overwinningsroes nou liet juiste oogenblik verloren zijn ge gaan, zonder hoop, het weer terug te kunnen winnen. Deze meening is zoo algemeen verspreid, dat de steedB groeiende verbittering tegen de rogcci-ings reeds uit dien hoofde moet go? Do man grinnikte. Hij scheen te willen antwoorden, toen hij plotseling zijn hoofd afwendde en naar den In gang keek. Onmiddellijk sprong hij weg en verdween onhoorbaar, met de vlugheid van een kat. want de jongen hoorde geen enkel geluid. Hij ver dween eenvoudig en Philip begreep, dat die spion zich tn de steeg verscho len had .en op zijn kousen liep. Dat was wat moois, zij-n verblijf was ontdekt door een zwerveling of misdadiger. Hij ergerde zich zeer, dat hij niet eerder aan liet venster had gedacht, waardoor het schijnsel vau de kaars cm het vuur toch moest val len. Hoe lang had die enen reeds naar hom gekeken 1 Hij had zeker iets van den Inhoud van het laatste valies ge zien. Had hij hem ook de anderen zien wegbrengen? Philip begreep, uit zijne ervarin gen al» krantenjongen, dat geheel Londen nu bekend wae met rijn uiter lijk an met het voorkomen en de waande zijner meteoor-diamanten. Die man had waarschijnlijk lange artikelen over hem getezen. Was hij niet van kleeding veranderd, dan zou de vreemdeling zijne identiteit ter stond hebt>eiv ontdekt, nu was de man in onzekerheid, Waarom was hij weg- geïoopen juist, toen hij iets wilde rêggon? Had hij iet» gehoord? Welnu, de deur was gesloten, en bet hui* al- verkiaarbaar Is. Bovendien echter worden de lagere volksklassen hoe langer hoe radicaler in hnnr optre den. Bij hen uit zich do verbittering togen al wat boven hen staat; het volk in de groote steden, vooral Ber lijn, is in grooto gisting. De twee- ring gaat hiertegen in mot ren algo- hoele minachting van feitelijke toe standen en rechten. De eene wild-reactionnaire maat regel volgde er op don anderen. Rol letjes komen elk oogenblik voor, waarbij er bloedig op ingeslagen wordt. Vooral na de veroordeeling van Licbknecht waren zij aar, do ord® van doD dag. Hei volk was ra- zond over die veroordeeling. Als pro test hiertegen heeft o.a. dc goiioele arbeidersgroep, in dienst van de Klectricitats A(ktien) G^esellschaft), oen dag gestaakt Den volgend en mor gen zijn 2000 Joden opgelicht en naar hot front gestuurd. Dit sturen naar het front is een maatregel wel ke op allen toegepast wordt dio de rog wring onwelgevallig zijn; hot heeft als voorbehoed en strafmaat regel ontzaglijke proportioe aangeno men. Op deze wijze werd indertijd de bekende dr. Hans Web borg. hoe wel bijziende op blindheid af onscha delijk gemaakt en sedert rijn hem in onafzienbarije rijen die duizenden ofl nogmaote duizenden gevolgd, welke „weg" moesten, en, dank zij dc mot zorgvuldigheid gekozen plaats aan 't front, ook hun land niet meer zul len terugzien. Die regeeringsdaad na die éénriaagsche staking heeft echter een zoo groot® verbittering gewekt, dat zij nog steeds niet bedaard is. De burgerklasse, de kleine en gegoe de middenstand, uit zich op andere wijze. Zij werpt zich op Bo'.hmann- Hollweg persoonlijk. Een heilige campagne is, aoonls Nederlandsen® dagbladen reeds gemeld hebben, se der; maanden aan den gang tégen den Rijkskanselier, en wordt gov oed door een stroom van z.g. gehiime handschriften, die 'over idlorlei on derwerpen handelen en in reusach tig aantal circuleeren. Daar elke vergadering, elke open bare uiting in druk een onmogelijk heid is, gaat alles geschreven of ge typt van hand tot hand. De post ia op 't punt van het briefgeheim al lang niet meer te vertrouwen. Er broeit op deze wijze van alles, zon der dat men eenig overzicht kan verkrijgen, wat voor omvang de een of andero beweging feitelijk heeft. Pacifistisch® litteratuur schijnt daar bij een zeldzaamheid, meestentijds gaat het om binnemlandsche politiek over de annexatie-plannen en tegen de regeering. Eén feit staat ouom- stooteiijk vast: de minderheid der socialistische leden van den Rijks dag heeft ten minste negen-tiend* van alle „partij"-leden echter zich, bovendien echter is de ontwikkeling van de andere politieke partijen zoo danig, dat de Rijksdag, door ver schuiving binnen de partijgroepen, reeds moet worden beschouwd, als ln overgroot® meerderheid links go- worden te zijn. Dit staaé zoozeer vast dat geen verkiezings-manoeuvre, welke deze verschuiving in concrete moet voltooien, meer in staat zal zijn er verandering in te brengen. Zelfs kan men aannamen, dat alles wat bin non de conservatieve partijen vrij gematigd liberaal dacht (naar Ne- dorlandsclie opvatting liberaal, want de Dultsche „liberalen" zijn eigenlijk naar Ncderiandsche opvatting, con servatief) nu naar de linkerzijde is overgegaan. Deze drie factoren: de oorlogsmoe heid, de verbittering van liet volk, de steeds scherper wordend® aanval len, het algemeen© wederkeengo wantrouwen en vooral de haat, dio er als 't war® in de lucht hangt, brengen eene stemming teweeg, wel ke bijna onhoudbaar is. De lucht is dermate geladen met electriciteit, dat ieder eenigszins ontvankelijk mensch er een voortdurende beklem ming van ondervindt. Daaruit moet men echter niet afleiden, dat er ooit zooiets ais ©ea rèvolutio, in bloedigen vorm uit zou voortkomen. Dit achten de meestan onwaarschijnlijk. Wel hoaioat er een groeiende, zichtbaar groeiende angst voor het aanbreken van het „na-den-vrede-tijdperkI»e gisting is zoo groot, de haat en de aanvallen zijn zoo hitter, zoo diep invretend in het geheele partij- on klasseJeven, de regeering, en achtor haar, de regeerehde „klassen" gaan er zoo meedoogenloos on nietsont ziend tegen te koer, dat de afreke ning er een zaJ wezen, waartegen uien reeds nu maandenlang opziet ais tegen een oordeel, veel erger dan de eindstrijd van oorlog brengen kon. Voegt uien bij dit alles nog hot feit, dat de soldaten, die mot verlof van het front komen, niet te stillen zijn over al datgene wat daar ge beurt: slecht eten. slechte verzorging, te zware diens:, en een ongelooflijk brutale, ruwe toon cu behandeling vun de zijde der superieuren, de be ruchte „Unteroffizierston", tot een graad opgevoerd, waar men zich geen voorstelling van kan maken, dan bo- grijpt men, da; de verbittering «o leen aan de voorzijde te bereiken Pbillp besloot wakker te blijven tot het aanbreken van den dag. O'Brien'e schop stond bij hel vuur. dat was in geval van nood een vreeselijk wapen, dat hij niet zou aarzelen te gebrui ken. Hij zuchtte, want hij was zeer vermoeid, maar het was bepauid noo dig te blijven waken. Hij kon nu oven- goed doorgaan inel pakken, later, als het licht uit was, zou het beter ziin uit de buurt van bet venster te blij ven Daarom nam hij zijn bundetje kieeren en legde dat op de pakjes erts en diamanten en stak dc hand uit naar de brieven op den stoel achter hem, Op dat oogenblik hoorde hij weer voetstappen, maar nu kwamen zo van den ingang der steeg en hun vaste regelmaat kondigde de nadering aan van iemand, die geen bijzondere re- don had zijn bewegingen to verbergen. De jongen luisterde ademloos. De naderbijkomende bereikte zijn deur, ging voorbij, bLeef buiten het venster slaan, en toen gluurde een auder ge zicht over het gordijn. Ditmaal waa het o;n agent van po litie Een oogenblik zagon zij elkaar \cr- wonderd aan. Toon kwam dc osont zoo dicht bij. dal zijn heltn tegen een gtoruit drukte. Hij grinnikte vrien delijk en riep Hola! Ik moet spreken." (Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1916 | | pagina 5