Btuurs luiui
OE DIAMANTENKONING.
TWEEDE BLAD
Vrijdag 1 Septemlitr 1916
Overzicht.
't Is in den BaJtoan rtlmn-s buitenge
woon roerig Do Balkanvulkaan
ramimélt geweldig en baret uit in
vlammen'. Nu is bijna 't gdheerte Bal
kan-land door den ooriogisfaflok©! in
gloed gezet. Do oorloigisvenklarinig van
Roemenië aan Oostonrijk-IIongairije
1® niet alleen gevolgd door de slrijd-
aanikondigiing van Duitse hJ-and en
Turkije 'legen Roemenië, maar nu le
OOK BULGARIJE IN CONFLICT GE
KOMEN MET ROEMEN'iö. DeBo stap
d'ie noodlza kol ij kor w i ja moet volgen
op do BalkaiKverwikkcflinigen ls
blijkbaar uitgegaan vian Roemcnrë.
Uit Sofia wordt althans geseind, dat
dfen R'oemeensohen gezant op diens
verzoek paspoorten zijn gögeven.
■waardoor de diplomatiako betirerti'kln
gen verbroken zijn. Dit zal wel bunnen
korten tijd' door een oonlogsve rkOaring
gevolgd worden.
Nu is alleen Griekenland nog neu
traal. Maan* ook niet hoei Gritekenfand
meer, want GRIEKS'CH-MACEDONte
HEEFT ZIüU ONAFHANKELIJK
VERKLAARD. D'i't wordt medegedeeld
in 't volgende Havas-herjaM uit Sa
lonika „Zn Macedonië is een comité
van nationale verdediging gevormd
op initiatief van de voornaamste le
ger chefs en Ieders der liberale partij,
/fiit comité proclameerde de onafhan
kelijkheid van Grieks ch-Mdeeaonië.
De afkondiging der onafhankelijkheid
had Woensdag op plechtige wijze
plaats. De procla/rnalie is gericht aan
volk en leger. Er wordt o. a. in ge
zegd Wij scharen ons aan de zijde
der geallieerde troepen om met hun
me&'-werlcbng den indringer van
Macedonisch gebied en uit hel overige
Griekenland le verdrijvenWij bidden
de Grieken in het buitenland ons ook
hun steun te verleenen in dezen strijd
van bevrijding, dien wij mei moed
aanvaarden, zeker dal we er toe zul
len bijdragen ons vaderland weldra de
plaats le geven, die vreemde eerzucht
en belangen hel ontroofden."
De nieuwe toestand nu in Grieken
land! geschapen us wel eigenaardig.
Een deel van de Grieken heeft zich
dus aan de zijde der geallieerden ge
schaard om de Bulgaren le bestrijden.
En t opvallende ie, dal dit (althans
volgens 't I lavas-bericht) geschied i»
o,p imiitiajtief van die leiders der libo-
malo pant ij' (djuis van. de Vonizcloa-
aamhangons) en van de voornaamste
legerchefs.
Op hoeveel strijd era de geallieer
den kunnen rekenen is niet te gissen,
vooral niet waar d'e Bulgaren reeds
een deeU van Griek sc'h-Mace-do n i be
zet hadden voor die onafhankelijk-
hcufc'verkl) a-ring afkwam.
De ..Ttmcs" vernam immers Dinfl
dag ui* Sal o mik L: „De Bulgaren zijn nu
meester van het grootste deel van
Macedonië ten Oosten van de Slroema.
Men. zegt. dat zij- alle weerbare Bulga
ren en Turken onder de bévolkting
onder de weponen hebben geroepen;
om nationale gevoeligheden te eparen
heet hot dtemstnem-en vrijwillig. Do
uittocht v-an. G-riekisehe inwoners ui-t
het bezette gebied ls verboden."
Do groote boleekemiis van den op-
Btand in Grieksch-Macedoniiö is dan
ook wol gelegen in 't feit .zelf, dat
aantoont hoe verdeeld de Grieken zijn
cm in welk een eigenaardige positie
't land gék olmen ls nu 't van beide
kanten zijn neutraliteit goedronden
BÖg\
(Met belangstel ling -zulten de verdere
Ver wikkel i ngem, in Griekenland ge
volgd worden. De mogelijkheden zijn
nu velen. Een. dezer i». dat de vecht
lust aan de zijdie dier voorstanders van
de geallieerden overslaat op t overige
Oriékenllaud, zoodat ook dit aan den
strijd gaat deétnemerv. Een tweede
mogelijkheid is dat officieel Grieken
land zich zoo lang 't kan nog bij de
neutraliteitspolitiek zal bepalen. Daar
voor Ja de kante zelfs groot, want de
entento-aianJiangiers zouden niet in
Gri-ekech-MaoecBomië op eigen houtje
begonnen zijn als zij verwachten kon
den, dat weldra Griekenland officieel
'den kant der entente zou kiezen. Een
derde mogelijkheid ie, dat 't oude
Griekenland met geweld van wapenen
gaat optreden tegen 't opstandige
Griekiseh-Macedonilë. Maar daarvoor
ls de kans niet groot, wanlt dlam zou-
'den de Grieken eigenlijk komen te
etaan tegeoiioiver de geailliieerdien, want
nu hebben de Grieken in Giriekscth-
Macedonie giemeene zaak gemaakt
met de geallieerden,
Hoe 't zij uit alles blijkt in walike
neteljgo toestand 'Griekenland geko-
sjlnen ib. Of etc nog nieuwe verrassin
gen te wachten zijn. In ona vorig
nummer werd onder telegrammen
melding gemaakt van «ten beric-hl van
den Engelse hen oorlogscorrespondent
Ward Price, die uit SalonJki seinde,
dat daar geruchten liepen, dat de
koning van Griekenland naar La-
rissa vluchtte, waar een escorte van I
800 u'hilunem hora opwacht." Heel
waarschijnlijk lijk't dit bericht niet.
To votreri was pas gemeld dat de ko
ning ziek was (een oude operaliewond
ging weer open). En le Lariesa, diat
midden in Griekenland ligt, kunnen
onmogelijk D'uiteohe uhJat.en den ko
ning opwachten, om hem te eecort.ee-
ren. Toch is 't genucbt over do vlucht
van den koning merkwaardig als een
staaltje van de vreemde dingen die
men in Griekenland mogelijk acht.
Een tegenspraak van 't zonderlinge
bericht over de vlucht van den Ko
ning is te halen uit een Times-be-
recht d.d. 31 Augustus uit Athene, dat
meldt: „De-gezondheidstoestand van
don koning is veel ver beterd; waar
schijnlijk zal hij de delegatie van
de Zondag j.I. gehouden liberale de
monstratie ontvangen".
Volgons Duiitsche bladen zo-u E-ssadi-
pasja - de man van den. opstand in
Albanië met zijn mannen te Salo-
nakl zijn aangekomen en zou de Alba-
noesche aanvoerder een oudterhoud
bobben gehad met generaal Sarrail.
Do Balikan is in deze dagen ook wel
T belangrijkste oonlogstooneel. DE
ROEMENEN BLIJVEN VOORTRUK
KEN. Dit blijkt wel uit 't O o e t e n-
rijksch-e etafborlcihi dat méldt
„Op de hoogten ten oosten van Hex-
kules zijn Roemeeneoho aanballen. af
geslagen. De in hel Czilcgebergte strij
dende Ooslenrijksch Hongaarsche
troepen namen op de hoogten ten
westen van Cslk Szareda nieuwe
stelhlngcn in,
In- dit bericht higt de mede deeding
verborgen, dat do Oostenrijkers cup-
nieuw voor de Roemenen moester, te-
Tugtrdkkw. Uertkuilels (Hërkulleébad)
ligt ten noordwesten van Turnu Se-
vneriim, d® Itoemremsclie grensstad aan
do .Doivau, Csi'k Szareda ligt in. het
oosten, van Zevenburgen aan de Ma
ros. Uit de berichten, van den Duit-
schen oorlogscorrespondent Leomihardt
Adcüt am de Duit echo pers blijkt trou
wens, dat de Odstenrijkische troepen
het gre.nsgeibe.rgte in hot oosten en
zuidoosten van Zevenburgen ontrui
men. De Oostenrijkers trekken terug
uit alle grensbochten aan den kant
van. Roemenië cum zoodoende een
rechte verdediglimgslijn te krijgen.
Terwijl zij In het noorden nog do
Gyergyobergen trachten bezet te hou
den schijnen ze zich stelselmatig, en
volgons een te voren opgemaakt plan,
naar het zuiden toe achter de Maros
te zuilien, terugtrekken., voor do op
rukkende Roemenen, die van Piat-ra
uit bescinikken over een spoorweg tol
In het geberg'te voerend cn bij Pa-
•lanka over eon spoorweg, die over het
gebergte In verbinding staat mot het
llongaarscho net. In bet zuidoosten
schijnt dan het gebied ten zuiden, van
do Alt door de Oostenrijkers te Wor
den ontruimd Immens, volgens Adolt,
begint bij Kozdi-Vasarhedi, aan de
waterscheiding tusschcn Maros en
Alt. het ontruiimangsgobied. Aan den
linkdrvfleugol van 't Oostenrijkschc
ZOvenlburgcn-legieir wondt thans zeer
verwoed gestreden.
De Oostenrijkers blijven dus vol
houden, dat hun terugtrekken uit
eigenwlil'gesch'iedt. Van Moemoensche
zijde zijn- nog geen be richten over den
r-rti ij.rl ontvangen zoodat we 't voor-
looptg nog moeten doen. mot de voor
stelling van de Oostenrijkere.
Uit alles blijkt nu wel, dat spoedig
te verwachten is, dat DE RUSSEN
DOOR ROEMENIë ZULLEN TREK
KEN oen de Biuligaren aan te vallen
en ateoto aan do Builgaansche actie te
gen de geallieerden i.n Sartoniiki af
breuk te doen, De Birsjewya WJe-
domoetiT bevat ©en boriohrt uit Boe
karest, meldende dat een sterk Rus
sisch leger doou- de Dobroedsja op
rukte naar Roestsjoek, waarheen ook
groote bij Si'listrla en Gioergloe ge
concentreerde Roem-eeusche troepe-u-
afdeellingen tegelijkertijd oprukten.
Van 't SALONiKLl'TiONT lis in 'i
geilicell geen nieuiws. Weenan en Ber
lijn kaübelen „geen bijzondere ge
beurtenissen". Ilavas seint via Athe
ne Te KavaMa (de vesting ui Griekisch
Macedonië .doo'r de Bulgaren bezet
red. H. D.) heenschen de Bulligaar-
sche K-omïila-dljis als meesters; bet is
een ontzettende toestand; tail van in
woners vluchten naar Thaeos, waar
zij. hulp en bijstand vinden Te SaJo-
niki had een giroote behxiging pilaatis,
om te prolesteerai tegen die .bezeittiiug
van de forten van Kaval'la door de
Bulgaren. Besloten werdl .een tele
gram van protest aan den Koning te
zenden-. Meer dan 10.000 mewscnen
naimen aan deze betooging doel."
VAN T OOSTELIJKE FRONT OOlc
bijna geen nieuws.
De jjultache staf maakt gewag
van afgeslagen Rus»IöCili.e aam-oHen.
„In de Karpatiueai zij.n. bij de bestor-
m-ing vaax den Kukul door de Duit-
ccJiera 1 offficier en 199 main gpvangen
gemaakt."
Do 0 o a t e n r ij k s c h e etaf con-
^tateert .^erh'actglde airtiUeirie-ac(ti vï-
teit van! Ruesteche zijde op 'f goheol®
front".
De inleiding van een nieuw offei>
sief der Russen?
De Russische stal conslateeet
dat eenige aanvallen van de Duit-
schera een Oostenrijkera aan de
Sbochod zijn afgeslagen.
Ook OP 't WESTELIJK FRONT ge
beurde weinig.
De D u 11 e c li e staf meldt„Op
het vak aan boide zijden van Armen-
tières hebben de geaddieerden levendi
ge werkzaamheid ontwikkelt Hun ver-
kanningsafdeelingcn., die optraden in
aansluiting met eterko onverwachte
bombardementen, zijn afgeelagen.
Aan -beide zijden van de Somme blijft
het vuurgevecht zeer lievig.. Naar ach
teraf bekend la geworden ls Woens
dag ten Zuldien van Martlnpuiióh een
naar de vijandelijke stellingen voor
uitspringende loopgraaf voor de Dutt-
sc-hors verloren gegaan."
Dc Engelsche staf verkondigt:
De Engelschcn maakten ten zuiden
van Martinpuiïch twee officioron en
124 Beierschc man schappen gevan
gen. Hun bereidwilligheid om zich
over te geven in stede van naar hun
iiniën terug te koeren, is bolangwek-
kend. Een aanval dor Duitschers bij-
't Ilooge Woud. werd afgeslagen.
De Fransche staf deelt mede:
Op zichzelf staande operaties ten
Zuiden van de Somme deden de
Franschen terrein wimnen ton Zuiden
van de Somme deden do Fransclien
terrein winnen ten Zuiden van Es-
trées en .'cn Zuiid \\"eiban van h'A
woud vain Soyecourt; di© Fransdieai
maakten daarbij gevangenen". Ver
der meldt de Fransche staf nog dat een
aanval der DuLtsc-hers in Lotharingen
is afgeslagen. D,e Duittichera dron
gen in ec-n, stuk Fransoho loopgraaf
binnnen, dlocli werden er, bij een
Franschen tegenaanval, onmiddellijk
weer uitgeworpen.
Ook wat de oorlog tusscheai 1TALI6
EN OOSTENRIJK aangaat geen fei-
lanmieuws van bolang. De X t a 1 i-
a p n s c li e staf méldt dat de Italia
nen het gewonnen terrein versterkten
en Oosleorijksch-e aanvallen afsltoei-
gen, terwijl de Oostenrijkers vooral
bozig zijn "hun stellingen in de zóne
van Görz en op don Karet te verster
kten. Öe O o s t esn r ij k s c h e staf
deeflt mede: „geen gebeurtenissen
van belang".
Dart, de Duitsche bladen over 't al
gemeen zeer zijn ingenomen met het
optreden van Von Hindenburg ais chef
van den Duiischen staf hebben we
reetts geniertd en met voorbeelden ge
staafd. Van belang is ook well kennis
te nemen wart, van de zijde dor EW
GELSCIIEN OVER VON HINDEN
BURG wordit opgemerkt.
De militaire des-kundige van de
Times schrijft o.a.: ,,Do leiding van
dien veldtocht tegen Rusland en ver
volgens van dien togon Servië strek
ton Falkenliayn tot eer en bewezen,
dut hij een goed loerlmg was in do
school van clon groolen Miöltko. In
dien hij in gebreke is gebleven, staat
hot t© bezien of Hindieniburg het be
ter kan, De omstandigheden beloven
Hindenburg geen succes. Deze ruwe
oude soldaait zal tijd noodig hebben.
Wij moeten ons oordeel opschorten,
tot het zeker is, dat zekere maatro
gelen, die genomen worden, van hem
zijn uitgegaan. Hij heeft zijn voor
naamste- werk verricht temidden van
dC bossclien en moerassen van Oost-
Pruisen en hij zal in de eerste plaats
zijn aandacht hebben te wijden aan
het probleem, hoe dien wassen den
Russisch Roemeanschen "lood te
étui ten. Zeer waarschijnlijk zal hij
een groote beweging vun KoweJ uit
beproeven, of mannen van Frankrijk
halen en van zijn spoorwegstelsel
gebruik maken. Misschien slaat hij
ook wel in een andere richting. Hert,
zal gunstig voor hem zijn, als de
aanvallen van de geallieerden ergens
ophoudon, maar hoe sterker cm hoe
algeoneeiner hun druk is, hoe meer
hij zal worden ontwapendi
Verandering van opperbevelheiber
brengt gewoonlijk verandering in
strategische den kleedden. Daar moe
ten wij naar uitzien. Wij zijn er ze
ker van, dat de Duitsche legers nog
krachtig cn opgewekt zijn, niette
genstaande de ontberingen en de
verliezen, en dart Duitschland nog
genoeg reseawes heeft, om een krach
tig offensief te ondernemen, maar do
Oostenrijkers zijn verzwakt, Turkije
is op verre gevechtsterreinen in be
slag genomen en Bulgarije is voer
liet oogenblik geneutraliseerd. Voor
het oogonbiik hoeft mem alleen reke
ning te houden met de Duitsche le
gers, en deze zijn langs vreeselijk
uitgestrekte fronten verspreid.
Die Duitsche diplomatie is niet bij
machte gebleken van het oogenblik,
dat het er voor de Dudtsche wapenen
het gunstigst uitzag, gebruik té ma
ken tot het sluiten van een voordee-
liigen vrede. De getalsterkte en de
bewapening van de goal li eerdien ne
men voortdurend toe, en dus moet
do zaak tem slott© mis loopen.
Een soldaat als Hindenburg, die
lang uitgesloten is gebleven van het
oppercommando, lieeft tijd noo'dlg om
zich op de hoonte Uj stellen van alle
militaire. i»olBleke en financioele
kwesttof, waar een man van het ty
pe Falkenhayn hem waarschijnlijk
geheel buiten hoeft gehouden. Wij
moeten verwachten gaat die schrij
ver voort dat hij een wanhopigen
slag zal slaan, want zoo is zijn aard
en nieuwe bezems trachten altijd
schoon te vegen, ifij zal een blik wer
pen op de voll-e-zeevloot, het eenlge
Duitsche wapen, dat ongebruikt blijft
em, zoo zekere onbezadigde en dwazo
opmerkingen over Engeland, die hem
worden toegeschreven, een onder
grond van waarheid hebben, kan Jel-
llcoe wel wat te doen krijgen. Ook ls
het mogelijk, dat Hindenburg tot de
slotsom komt, dat Duitschland, ten
einde ook maar voor korten tijd zege
vierend zich te kunnen verdedigen,
zijn fronten moet inkorten, aangezien
er bij cLe verspreidUng van heel des
lands weermacht over de enorme
lange fronten, nagenoeg geen stra
tegische itesorve meer 1». Hinden
burg moet zorgen, dut die reserve or
komt, en zoo lang d© enttmtoborwl-
genooton overal hun druk blijven
oefenen, is daartoe het eenige mid
del, de fronten, die verdedigd moeten
worden, niet alleen voor aanval,
maar ook voor terugtocht, in te kor
ten. Maar de zedelijke uitwerking
»ou daarvan zoo ernstig zijn, dal
Hindenburg misschien eerst een wan-
hopigen elug zal zien te slaan". lots
gaat er veranderen, meerite de „Ti
mes"-schrijver verder, zij het d© ver--
korting der fronten of een besluit om
vredesonderhandelingen te openen.
„Het aanzien en het gezag van Hin
denburg, als eerste raadsman van
keizer of kanselier, zal uit den aard
buitengewoon dienstig zijn om het
lang misleide Duitsche volk er toe to
krijgen, te aanvaarden wat het van
geen andere zijde zou aannemen. Wij
kunnen niet andere dan aannemen,
dan dat. hert besef, dat vroeg of laat
een vrede, die voor Duilscliland's
eerzucht verderfelijk is, onvermijde
lijk zal zijn, iets t© maken heeft met
de komst van Hindenburg in den top
van den boom".
De Franscho pars merkt op: „De
vervanging van Falkenhayn door
Hindenburg is de officieel© erken
ning van het échec der Duitschers
voor Verdun."
Over dan toestand In
Duitschland.
Een strooibiljet.
De ..Nieuwe Arnhemsdhe Ct" ont-
,viny van een Dultsch deserteur een
ln Duitschland versorcid strooibiljet,
onder liet opschrift ..-Hongerop
rood paoier gedrukt bii Scihulze
Naclif. io Stutte art Het luiidt aldius
..Wat komen moest, is er thans de
honger I Te Leipzig. Berlijn, Char-
loUemburt-'. Brunswiik. Maagden
burg. Kotblonz on Osnabrück, op vele
andere plaatsen, hadden oustootjee
plaats van de hongerlijdende massa
voor de winkels van levensmiddelen.
En zii. die het 'toezicht hebben op
den beloveringatoestandhebben voor
het hongergesehrei dier maasa's
slechts dit antwoord bclotrerïngs-
toestand. polities abels en militaire
patrouilles
De heer Von Batihman Ilollweg
klaagt, Engeland aan van de mis
daad. den honger in Duitscliland ver
oorzaakt te hébben en de voorstan
ders van don voortgezette» oorlog
zoowol ais do aanhangers der regec-
rina zw etsen dïrt na. Intusschan de
Duitsche regeerinc had moeten we
ten. dat doze toestand komen moest
Oorlog tegen Rusland. Frankrijk en
Engeland moest tot isoleering van
Duitschland leiden. Het was immers
van ouds het gebruik onder de edele
broeders ln den oorjog, om elkaar
economisch schade te doen en den
toevoer van levensmiddelen af to snij
den. Do oorlog, de volkerenmoord-,
dit is de misdaad; het uith-ongerings-
iDlan is slechts een gevolg van deze
misdaad. Do ontaarde vijanden heb
ben ons ..ingesloten", zero jammeren
de oorloasmakers. Waarom hebt gij
eöhter eon politiek gevoerd, die tbt
die insluiting moest leiden Zoo
luidt de eenvoudige wedervraag.
Iedere imperialistische roofpoiitiek
is een misdaad en zulk een politiek
volgden alle Staten. De Duitsche re-
gccrinig echter volgde een imperialis
tische politiek, waarbij zii twist met
alle staten uitlokte, met alien in con
flict kwam en. eindelijk, slechts nog
niet hot -Oostenrijksche staatskadaver
cn het 'reddingloos bankroete Tur-
kïie verhanden, gewelddadig den we
reldoorlog veroorzaakt?.
Op deze misdadige ontketening
van den "wereldoorlog volgden nieu
we misgrepen de regeering deed
niets om den huldigen hongersnood
te voorkomen. Waarom werd er niets
gedaan? Omdat de regoeringskiiek,
de kapitalisten, jonkers, levensmid
del an-woekeraars. niet honger lijdt
zooals de massa, maar integendeel
riiker wordt door dit hongerlijden
van Let volk. Omdat, als men van het
begin van den strlid af ernstige maait
regelen Jiad genomen tegen honger
en ellende, de verblinde massa den
vre'o'seliiEêfi êrntet vïïh den toestand
bearenen zou hebben. En dan. zou da
geestdrift voor den oorlog al spoedig
ziin bekoeld. Daarom heeft men de
volksmassa met overwinnlngs- en
triumf-göhull verdöofd en haar tege
lijkertijd aan de agrarische cn kapi
talistische 1 e v e nsrn iddetl enw oc-keraa rs
overgeleverdMot het geschreeuw
van „volhouden 1". waaihij do Séhert-
domannlanen en konsorten aan de
receerlna groote diensten bewijzen,
heeft men certradht de massa het
koele verstand te doen verliezen. Do
heerschendc klassen wilden hun
waanzinnige aunexatiebegeerten ndet
opgeven, en men loog hot volk voter,
terwiil men het voorpraatte als wij
volhouden zal Duitedhland den vrede
dictceren en den vrede bélieersohen.
Men heeft ons voorgelogen De Duit
sche U-booten zullen Engeiand's toe
voer afsnijdenEngeland zal om
vrede emeelten en daarmede zal de
oorlog uit zijn. Sprookjes voor
kinderen zijn dat 1 De U-bocrtrOorlog
iaiurt Duitschland nieuwe vijanden
op den hals maar aan een afsnij
ding der toevoeren maar Engeland 1©
nood en nimmer te denken, zelfs niet
ale Duitschland tienmaal zooveel
U-booten had als thans. Verder heeft
men ons voorgepraatde oprnaredh
naar ea de inval ln den Balkan zul
len Duitschland lucht verschaffen
levensmiddelen in overvloed zullen
uil Turkije verkregen wordicn. - Men
loog bewust, wamt allen, dlo een goed
Inzicht hebben, weten dat Turkije
niet leveren kan. daar in Konstanrti-
il jtiel en de kustlanden van Klein-
Azië gebrek heersebt en dat de Turk-
Eche regaertng haar leger niet meer
voeden kan. Thans Wil men ons
troosrten met het vooruitzicht op den
komenden oogstalle ellende zal op
houden als de nieuwe vrucht er is.
Ook dot is bewuste zwendelarij, Een
eenvoudige berekening zegt one ln
twee en. twintig oorlogsmaanden wer
den twee oogsten verbruikt, behalve
dan nog de groote voorraden aan vee
voeder. suiker en andere producten,
die bii bot bogi-n van den oorlog in
het land waren opgestapeldverder
alles wait in de bezette gebieden in
België, in Noord-F rank rij kuit Po
len. Lilüiauen. Koerland ©n Servië
aan levensmiddelen „gcreciuireerd"
werd eindelijk nog dat wat uit Ne
derland en de Skandinavisclie lan
den ingevoerd kon worden. Thans is
er niets meer De bezette gébiedeu
ziin kaalgevreten, de mensclien ster
ven reeds van honger in Polen en in
Servië. De neutrale 6tarten sluiten
den uitvoer hermetisch af, omdat zii
zelf gebrek liiden. De bmnemlandsche
oogst kan niut veol leveren, want de
velden werden, door gebrek aan ar
beidskrachten. aan meststoffen en
zaad. slecht verzorgd, De veestapel is
klein. Een „levénsmiddelen-diktator"
zal voor een goede verdeolinc zorgen:
t© laat De levensmiddelen-woeker
aars hébben hun Werk volbracht.
Pakt man ze nu bii de keel. hert helpt
niets meer. Er is niet meer zooveel te
„vexdeelen", dal mén het volk zat
kan maken.
Dat is de naakte waarheid. Men
heeft hét volk tot den oorlog opge
hitst waarbij de toevoer werd afge
sneden: kapitalistische misdadigere
hebben, terwiil de regeeiing het toe
liet. het overige gedaain.
Wat wacht ons hierna Mem kan
nog een half jaar. misschien nog oen
geheel iaar oorlog voeren, terwijl
men ondertussohen de ruenachen
langzaam verhongeren, laat. Dan
wordt echter het toekomstige geslacht
opgeofferd, Bij de vreeselüke offers
aan dooden en verminkten van de
slagvelden komen dan meerdere of
fers aan kinderen en vrouwen, die
ten gevolge van gebrek door verteren
de ziekten verkwijnen. En ook d£tn ls
er nog geen eind aan d.e ellende,
want doze oorlog kan niet moor met
wapengeweld beslecht wordetn. al
duurt bii ook nog een jaar of twee.
Het Duitsche militarisme ia. na al
ziin overwinningen" iin een slop
vasteeloooen. Als thans do oorlog nog
voortduurt, dan is dart alleen, omdat
de volksmassa zich deze infamie ger
duldig laat welgevallen,
i Mftnnem en vrouwen van het ar
beidende volk wii dragen d'e ver
antwoordelijkheid. Een van beiden
bi de arbeidende massa volhardt in
stompzinnige bedaardheid en dan is
het gevolg een langdurig ziekelijk
weekwiinen en ellendig gebrek eoi
ondergang of het proletariaat ver
mant zich. weigert deze regeemig em
dieze heerselien.de klasse den dienst
en dwingt den vrede af. Er is geen
keuze 1 Het gaat 'hier om de daad.
Komt in beweging, rij mannen ex
vrouwen I Laat uw wil gelden, laat
uw stem woerklinkem"Wee met den
oorlog! Leve de internationale solida
riteit van het proletariaat 1"
Het schijnt, dat dit vlugachriflt op
tnmeliik groote schaal in Duitscli
land verspreid, woxdt en daar. ook
onder de soldaten, nogal opgang
maakt. Althans „Hot Volk" ontving
ook eem exemplaar van het stuk toe
gezonden. met de xnededeeline. duit
het dozer dagen door een Duitscli
soldaat, die van verlof terugkwam,
bii de Hol 1 andsch-Belgische grens
Onze Lachhoek
Jansen da een man van wcinijf
woorden. Toen bij' vun morgien na
zij vaoantie het kantoor binnenkwam
stonden zijn collega's op om hem u
begroeten, maar hij hield zijn hand
op ten teékcm dat zij moeMen zwij.
gen, en voordat Iemand n<os een
woord kon zeggen deelde hij eouige
keurig gedrukte kaartjes rond waar
op stond:
Dank ul
-— Ja, ik heb mij best geamuseerd.
Een Jonge dokter uit een der voor
steden van een groote stad, wiena
praktijk niet heel groot wa9, zal op
eem zomermiddag ln zijn studeerka
mer te lezen. Zijn chauffeur ver
scheen in de deur.
Dokter, er tijm weer jongens in
den tuin, diie de onrijpe appels sto
len Zal ik zo wegjagien?
De dtokiler keek peinzend voor zich,
toen zed hij:
Noen!
over de draadversperring geworpen
werd.
Onder de sociaal-democraten,
Scheldemann, dc lender van de „of-
flicieclo" Sociaal-Democratie hooft te
Hossel eene rede gehouden voor een
gehoor van ongeveer 7000 menscben,
over dien oorlogstoestandHij ste!d«
do vraag of het thans nu Italic ook of
ficieel tot vijand! wa6 geworden en
Roemenië aan Oosten-rij-k-Hongarije
den oorlog1 verkilacmle, de tijd i6 van
vrede t« spreken. Hij beantwoordde
d'azo vraag met ja", omdat Duittch-
land don oorlog niet had gtewiild en
geen. veroveringsoorlog voerde, ook
thans nog alle veroveringisplaninen
verwerpt en uitsluitend zijn politieke
oniafhankeflijkheLd, zijm territoriale in
tegriteit en zijn economische onrtwik-
keJ'ingsvrijiheid gewaarborgd w>i zien.
Door bet toetreden van Italië en Roe
menië in die rij der vijanden zal voor
Duitechlojid niet veeS veranderen,
wanrt met de Itaüaansche troepen heb
ben Dui'tech-e troepen 6edlort lang al
gestreden. Niettemin ie elke uitbre -
dïnig van het oorlog-sto</noel -te betreu
ren. Want elke vergroeiing van het
ooiflogsge-bied betreken t nieuwe off ere
aan goed en bloed en met de'lang ver
wachte toetreding van Roemenië in
het kamp dar vijanden zijn de uit
zichten op een spsedrtgen vrede al
thans niet verbeterd. Op aKer lippen
zweeft de bange vraag vIIoo iang
nog Als het Duiitsche vol'k thans
na deze twee vreeselijik© oorlogsjaren
zou .ineenstorten,, het zou voor de we-
rel clgeeebied e ruis toch groot zijn als
ecu volk dat hel boven menschel ijke
verrioh'tte in do woreto'ing om zu-rt
aalfatandigheid. Maar Diïtschland
kan en zal niet ineenstorten, omdat
hel niet ineenstorten mag, want dat
zou voor 'rt voék de meest ernstig© go-
volgen h-ebben. De voorbijgaande oor-
logenood zou tot blijvende ellende wor
den, de arbeidersklasse zou onder de
puinhoopen het diejtot begraven zijn.
Voorwaarden voor een eenligsziiis ge
lukkig© beëindigiing van den oorlog 1s
echter aJBereexst, dat aan het volk hei
noodigio brorel wordt gewaarborgd,
want we lijden niet alleen er onder,
dat Engelland ook onze vrouwen en
kinderen tiracht tuit to hongeren, maar
vooral hieronder, dat de- woeker aich
nulbreiidt en niet voldoende bestreden
wordt. De rogrering moet er eindelijk
voor zorgen, dat de n/xdczalwilijhsie
leventerrLiddelcn tot betaalbare prijzen
te verkrijgen zijn. A'le de soldat&n rte
volde zoo aarzelend geweest waren
om den buitenlandschcn vijand- tc be
strijden, als'de reg'Cer.ing dezen erg-
st-c-n binnenlandsohen vijand, den le-
vensmiiddelenwooker, dan zou het er
■voor het land slecht uitzien eindelijk
moet nu ernrtig word-en ingegrepen
en daarom riep spr. de regeering toe
Leert, g© zljt gowaansoliuwd 1
Tweed© voo-iwaarde voor een geluk
kige beemdigtinig van dien oorlog is,
dat het yölk niet geschokt wordt, in de
overtuiging, dat wij een verdedigings
oorlog voeren en geen veroverings
oorlog. Alle gepraat an tegenoverge-
srteld'cn zin is dwaasheid Vreest men
dan een. ver o re ringe oorlog aJ-s men
zijn bondgenooten er toe wil brengen
gebied af te etaan, gelijk Duitschland
voor het uitbreken van den Oosten-
xijiktech-Italiaawsohen oorlog deed 1
Door de annex a li e- polrttioi, die Beth-
inann Hol'l-weg bestrijden., omdat bij
voor hen een. gevaar beteekent voor
de Inwendig© ontwikkeling van
Duitsohland, mag men zich niet op
een dwaalspoor 'laten brengen. Ver
der mag men bij het woord van Beth-
tnann over de oorlogskaart en de on
derpanden niet vergoten, dat de Duit
sche kolcmdën verloucn zijn gegaan en
dat Duirtschland volkomen van de zeo
la afgesloten. D© eisoh van ©en vrede
tot ©Ikon prijis ls zuivere waanzin,
want z-uilk een vrede zou de verwoes
ting en verbrokkel ing van Duitsch
land boteeken-en.
Voor den vrede.
Naar de „VorwArta" meldt, zijn in
velschillende dioc-ïen des rijks drulc
bezochte vergaderingen gehouden,
Feuilleton
a)
Ik denk vader, dat gij verwon
derd zljt, hoe w© u in zulk oen plaats
kwamen zoeken. Maar dc hoofdin
specteur regelde het zoo. Ongeluk
kig was hij op reis, toen toen gij
ontslagen werd a.nd&rs zouden wij
u hebben afgehaald en zijn plaats
vervanger wist er niets van. Zoodra
do hoofdinspecteur terug was, schreef
hij aan den gouverneur en vond het
erg vervelend, dat gij jntueschen
waart weggegaan.
Üat zou hij niet hebben gewon
den, als hij er zelf in was geweest,
gromde Mason goedgehumeurd.
O, zoo bedoelt Jobn het niet,
vaderl zielde William. Maar wij
wisten nog niet lang, waar gij waart,
zelfs niet, dat gij nog leeifdet,
Het gaf oais zulk oen schok, toen
wij de waarheid hoorden, zei-do de
oprechte John.
Maar wij w-oron blij, dat onze
Vader leefde en wij hom spoedig zou
den zien, vulde de jongere aari.
Dat ie pas vier maanden geleden,
julet voor wij oom tegoa wooniig©
bertrekktogen kregen. Wij zijn zadel
makers en ieerwerkers en hebben een
heel goed bestaan. Nietwaar John?
In vijftien weken hebben wij ge
noeg oververdliend om ons halve
ameublement te betalen. Er is genoeg
te eten, vader. Gij zult geen honger
lijden, a1 ztjrt gij ©<?k groot.
AHen lachten. Daarop vroeg Ma
son: Robinson schreef dus aan
Bradley, wetende, dat ik daar van
daag zou komen, en Bradley
Wlie is Robinson, vader? vicil
John hem in de rede.
D© hoofdinspecteur, natuurlijk.
IHj was vroeger Inspecteur to Whl-
techa.pel.
Dat is niet de man, dien wij
bedoelen. Wij spreken vun meneer
Giles, hoofdbestuurder van d© Mary
Aneon Stichting.
De twee jongens zagen hun vader
schrikken.
Gij vergeert, John, zeide Wil
liam, dat vader ntets van ons leven
weef. Als w© thuis zijn, moeten we
hem gerogield alles vertellen,
Er valt niet veel le vertellen,
riep John. Toen moeder stierf,
nam een he©r, aan wietn meneer Phi
lip liet had opgedragen, de zorg voor
ons op ziel), Toen de Mary Anson
Stichting was gebouwd, behoorden
wij tot do eerste bewoners. Indien
or ooit een jongeman goed heeft ge
daan in deze wereld, is liet meneer
Piuüp Anson. Wat deed hij niet al
voor oins. Moedor werd verzorgd en
opgepast met d© grootst© liefde, 1
maar haar leven kon niet behouden
worden. Wij werden uit het armhuis
verloot, gloed onderwezen, goed. ge
voed en leerden een handwerk, zoo
dat wij zelfs op onzen leeftijd, samen
vijif pond per week kunnen verdie
nen. En wat hij voor ons heeft g©
daan, doet hij voor honderden ande
ren. God zegen© Philip Anson, zeg
l'k!
Amen! zeide zijn broeder.
Moson hoonde de stemmen zijner
zoons als uit de vort©. Hij grJLeen
plotseling ineen te zakken en geleek
nu ©en oud man. Hij leek wel door
een beroerte getroffen.
Vaderl riep John an-gsUg, wei
nig vermoedend, dat zijn lofrede tot.
In het diepert© der ziel van zijn toe
hoorder brandde, zijl gij ziek?
Zullen wij ophouden?
Vaderl wat scheelt er aan? Zeg
den koetsier, dat hij moet ophouden.
Toen be-hearschte Mason zich zoo
veel, dat hij kon antwoorden:
Neen, neen, rijd door. 't Is
alleen eene plotselinge kramp.
Hij moest tijd hert>ben, eenige mi
nuten tenminste, om dat vrceselijke
spookbeeld lo verjagen. Hij durfde
zijn zoons niet aanzien. Zijn angst
was vreesélijk. Groot© zweetdroppels
stonden op zijn klam voorhoold. lllj
streek met een bevende hand over
zijn gezicht en kreunde luid:
O God, vergeef mij.
Hot was het e&rste gebeddat in
langen tijd over zijn lippen was ge
komen.
D© jongens hoorden het en be
schouwden heit als een uitdrukking
van berouw over zijn vroeger leVen,
Zo déden daarom hun best hun va
der op te vroolijken.
Toen do vigilante stil hield voor
een groot gebouw, zeide Mason met
een akeügcn glimlach tot John:
Het spijt mij, dat ik u weer een
slecht voorbeeld moert geven. Maar ik
m-oet werkelijk brandewijn hebben,
om mij staande te houden.
Zeker, vader. Waarom niet? Als
medicijn is het best Haal wat bran
dewijn, Willie, terwijl ik vader naar
boven breng.
Hunne woning was op de tweede
verdieping. Z© was netjes gemeubi
leerd, van electrisch licht voorzien
en bevatte vijf kam ere.
John pra.atte opgjewekrt ;door tot
WllJie terugkwam met een flesch.
Ze zagen elkaar wel even aan bij
d© hoeveelheid, die Mason gebruikte,
maar maakten geen opmerking. Ein
delijk vroeg hij:
Vertel mij eens allee, wat gij
weet van Philip Anson. Daar stel ik
belang in. Ik kan nu niet praten,
maar zal luisteren.
Dien avond leed hij, zooals weini
gen hebben geleden. Menig moord©-
naar is door zijn .geweten gekweld,
maar wednlgien hebbeen hun slacht
offer tot in de wolken hooren ver
heffen door hunn© eigen zoons, de
voorwerpen zijner weldadigheid,
Ondertuts&elien werkte zijn brein
steeds door. Hij moeat afrekenen met
Gnenier, die daar in het noorden
een dood man beroofd© en een jong
meisje in 't verderf wilde storten.
En dan moest hij, de moordenaar,
gedood worden en wel door eigen
hand. Hij wilde rijn zoons zooveel
verdriet besparen, als hij kon. lllj
zdu maar niet eenvoudig verdwijnen
en hen in onzekerheid en droefheid
laten. Neen. Zij moesten wéten, dat
hij dood was, maar door eeai onge
luk. Dan zouden ze hem betreuren.
Dat was beter dan t© blijven leven
niet de wetenschap, dat hij Philap
Anson's moordenaar was. Hij was er
nu zeker van, dat de doode zou op
staan en om wraak roepen, als hij
ln loven durfde blijven. Ja dal
woe liet leven om leven eene
bede, dat zijn daden geen slechte ge
volgen voor zijn kinderen mochten
hebben en dan een spoedige, zeke
re dood.
Ecu Opmerking, die Willi© over
de toekomst maakte, gaf Mason aan
leiding om te zeggen:
Ik verlang niet, dat gij twee
jongens groote veranderingen voor
mij maakt. Het is mijn© bedoeling
niet, hier te blijven en al uw vrien
den te laten weten, dal gij een va
der hebt, die onder politietoezicht
staat. Ja, ik weet wel, dat gij goede
jongens zijt, maar dit meen ik in
eras*. Vannacht zal ik hier blijven,
maar morgen ga ik weg. Ik héb nog
veel werk te doen. We kunnen ©1-
kaar dikwijls zien, des avonds, maar
hier blijvep kan ik niet.
Willie wenkte zijn broei* er maar
eerst over t© zwijgen en weldra be
gaven allen zich ter ruste.
Mason kon den slaap niet vatten.
Hij lag een groot deel van den nacht
met open, brandende oogen en viel
eerst togen den morgen in slaap. Hij
droomde dat hij zich op eeta schip
met oen doode bemanning op een
stormachtige zee bevond. Het schip
kon maar niert d'e haven binnenkomen
en toen hij zich tot den dooden ka
pitein wendde, woe het Philip An
son. Mort een gil ontwaakte hij en
zag Willie hij zijn bed staan, die
hem zocht te kalmeeren.
Dien avond ging een veldwachter
naar Grange House. Hij bereikte het
huis om half zerven, maar er was
geen toeken van loven te bespeuren,
hoe luid hij op d© deur klopte
E©n wonderlijk geval, bromde
hij, toen hij zich verdrietig ennkeerdo
om weg te gaan. Ik zal eerst eens
inlichtingen gaan vragen te Sears-
dal© over dien Dr. Williams, voor ik
mijn rapport uitbreng.
(Wordt vervolgd
