De Europeesche Ooriog
SLEMS mui «S
ViJFDÜ BLAU
ïatefiiJü 25 HlTember 1916
Rumosr In de Fronsohe,
Kamer.
I zoor rumoer:? Dc rechierzijdo riep
over 5 lot eon comité-generaal. Om
7 uur gingen <le deuren weer open. De
u terete linkerzijde verklaarde, tegen
het regeer inge voorste] te zuk-n stem
men, daar zij de ophelderingen, in het
conmé-generaa; gegeven, onvoldoende
achtte. De socialisten verklaarden
vóór to zullen stemmen, daar het voor-
loopig nog «lechts ging om een keu
ring. Over i n 1 ij v i n g van de 18-
jarigen behielden zij zich htm beslis
sing echter voor.
De (dissidente) socialist Brizon
I hield daarop oen rede, waarin hij zei-
de, dat do Kamer komedie speelde en
Over de rumoerige zitting in de het «land m^beidde. Briand had in
FraneclTe Kamer, waarvan de zitlings- Frankrijk zijn „monarchie van den
verlagen hier nog niet ontvangen oorlog" opgericht en ze het land. dat
zijn, heeft de „N. lt Cl." via Zwitser- onder den oorlog siddert, opgedroh-
land een verhaal gekregen, waaraan gen.
wij hei volgende ontleencnDe mi\y De voorzitter ontnam loen Brizon -t
niAer-presldcnt Briand, voorziende woord en elcldc voor hem te verwij-
da' bij de beraadslaging over de keu- deren De Kamer besloot daartoe 111-
rina van lichting 1918 opnieuw de derdaad, maar Brizon had tijdens dc
vraag na&r de reserves aan manschap- stemming nog gelegenheid ie roepen,
pen zou worden opgeworpen, had da; ook do Kussisohe regeering fCliuld
Dinsdagochtend de leiders der meer- hooit aan den oorlog en dat Briand
derheidepartijon bij zich geroepen, om met het recht had ooit de lichting-
hcn te verzoeken dc debatten tot oen 1918 ten doode te doemen. Herhaalde-
geheono zitting uit te stellen, daar or lijk riep hij ook„weg met den oor-
onaangename uitlatingen konden wor- log, wij wit.cn de overwinning door
don verwacht Over de Engelëche ro- den vrede.
serve* voor den strijd In Frankriik.' Tom Brizon eindelijk was verwij-
Hij hoeft echter den storm niet kun- deid, volgde de stemming over het re
in. i bezworen. Zoodra admiraal La- geermgsvoorste), dat mot 450 tegen 38
en zo, de vertegenwoordiger van den stemmen werd aangenomen,
minister van oorlog, bij het begin der
z'tting verzocht het regeeringsvoor-1 DE „BRITANNIC". De „Trmcs
sic. aangaande do keuring der acht-1 verneemt uit Atbenkj Naar verluidt,
tienjarigen zonder debat aan te ne- zijn er van de opvarenden van de
mei:, weerklonken er van alk kanten „Britannic" meer dan 100, onder wie
protesten, hoewel hij verzekerde, dat 30 leden der bemanning, verdronkeh.
hei alleen om de keuring ging, en niet Ken torpedojager heeft 150 man uan
om do Inlijving. Na een korte woor- land gebracht. Van de 80 geredde ver-
denwlsscfling tusschen verschillende pleegstera zijn er eenige naar het Rus-
Kanierleden en Briand. die zich zeer «ieche hepi'taal gezondfcu, terwijl do
opwond, verkreeg do socialistische af- andere in verschillende hotels te Pha-
go> oardigd© Brunei het woord. Alvo- leron werden ondergebracht,
rem de Kamer de keuring toeslaat, Woliff seint officieel uit Berlijn
zoide hij, wilde ze eerst wel eens we- In liet Engeische Lagerhuis is het zoo-
ten of het legerbestuur het troepenma- als het beet door een Duitsche duilk-
teriaal niet verkwist. Frankrijk deinst, hooi ln den grond boren van het hos-
voor geen offers terug. Beter do dood, pHatÜBChlp „Britannicgdkaraliterl-
diin Duitsche slavernij. Maar we wil- seerd aJs een daad van oninienec li el ij
len zei Brunet, eleclits onvermydelij- ke barbaarsohlieid^ in strijd met het
offers brengen Wij hebben het volkenrecht. Tegenover deze uitspraak
recht een beroep te doen op
borrdgenooten en hun te toonen, tot
well ken graad' de oorlogsmoeheid in
(I i land gekomen is (beweging). Van.
wordt geconstateerd, dat de „Britan
nic" niet door een Duitsche duik
boot in den grond ia geboord.
STRIJD BIJ MONASTIC.
bondgenootèn hebben wij de vdlgens een Havas-bericlit uit Salonl-
zwaarste lasten le dragen Daarom ,d het Biulgaarsche Leger, dat Mo-
koirnt ons hot recht toe, te denken aan nasdr IUoot ontruimen, vensterk! met
du toekomst van ons ras. Al onze Duitsche troepen tiueschien het Pres-
ktuchten werpen wij in den afgrond kamser en Kaimatejalon was de aan-
ZojJen wij niet later door deze ver- we'zlgli«id van 24 Duitsche'bataljons,
echrikkelnjke .u-fcrlailmg, die nu al wna,?vaI1 jagerebataljons, gemeld
tWe,- jaar geduurd heeft verslapt vóól. 15 Nav0mber. Dit aantal Is
zijn lk merk a'KJians niet dat do re- eindsdicn ongouwijifeld vermeerderd,
gelmg zich hierover bezorgd maakt. want de Duitse Iters meldden in hun
Wa: heeft de regeering gedaan voor jongsto telegrammen dat zij aanzien-
du land, waar het sterftecijfer stijgt, versterkingen naar die streek
de tuberculose woedt? Ihan« willen Z1>nden.
zede achttien jarigen Inlijven I
Nauwelijks had hij onder grootte KEN ONlD ER-STA A l^SECK ET AR lb
toejuiching gesproken, of Briand nam VOOR DE PROVIAiNÜIEERING VAN
het woord en verzocht op deze wijz© FRANKRIJK De „Times ver-
het debat toch niet in openbare zitting neemt uil Parijs De Fransche regée-
voort te zetten. ring heeft besloten een onder-etaats-
Nu nam de radicale socialist Albert secretaris voor do-proviandeering van
Favre, na eon vengeeffche poging van bevolking en ïeger te benoemen. Als
den president om terstond tot de ge- zoodanig werd Josef -Thierry gefcoren.
hem» zitting over to gaan, het woord Do minister van Handel overweegt
oiji een lange redevoering voor te te- maatregelen om hot verbruik van te-
zen over do militaire uitputting van veusiuiddelcn enz. te beperken Verder
Frankrijk. Hij stelde vast, dat Frank- denkt hij er over, de slagerswinkels
rijk I/O van zijn bevolking heeft opge- één of twee diagen per week te sluiten,
roepen, Engeland daarentegen 110, go*-'n pain de luxe en geraffineerde
Italië 1/11, Rusland 1/20. Onze verJie- «uiker te verschaffen en de benzine
zon zijn driemaal zoo groot als die voor motoren slechte tot eon bepaalde
van Engeland en nu verlangt de re
giering van ons eon tweede keuring
van zieken on gebrekkig©», het onder
de wapenen blijven van de two© oud
ste lichtingen en de oproeping van
eon niéuwe dichting onzer, jongelin
gen. Do ot-kornet van ons ras en ons
land -jischt dringend verinimücnrig
va.i ouzo militaire inspanning. Do re-
geering heeft tiu 28 maanden oorlrg
mets 'tor ons dan ijdole bololicn.
Spr. herinnerde daarna aan de voor
stellen in de Kngelsohe en ltaliaau-
sche pers tot vorming van een gemeen
schappelijk reserve-korps en vroeg do
regeering^ ol zij bij db laatste confe
rentie te Parijs beeft kunnen doorzet
ten, dat de Fraosche reserved worden
ontzien. „Overal in iiot iland verlangt
men dat en vraagt of Frankrijk nog
jarenlang zoo moet doorgaan. Luis
tert toch naar de klachten uit het land
en u l do loopgraven.'"
Do Kamer werd na dezo woorden
hoeveelheid beschikbaar te stoken.
De Waden wijzen ©r op, dat deze
maatregelen vooral een moreel karak
ter dragen, want Frankrijk behoeft
nog niet te vroozdn voor gebrek aan
vleesch en meel.
UIT BELGIë. Wc lezen in do
Telegraaf: „Ons wordt gemeld, dat
do lieer Gustavo Snoeck, president-
belieerder der bank „Crédit An ver -
sols" een bankinstelling, ook in
Nederland goed bekend door de
Duitschers is gevangengenomen. Na
het wegvoeren van den heer Cavlier,
bestuurder der Nationale Bank, lijkt
het wel of do vreemde overhoerscnere
stelselmatig allen onmachtig zoeken
te maken, die fiauk en vrij hun niee-
ning aangaande de onrechtvaardig©
oorlogsbeelastuig en het opheffen van
het moratoriuni durfden uiten. Kort
na do gevangenneming van den hoer
Carlier volgde do beslaglegging op
de golden van do Nationale Bank
Zou het aanlioudeii van directeuren
van geheel private instellingen soul!
ook de voorbode zijn van nieuwe
Duitsche „maatregelen'
EEN VERMETELE VLIEGTOCHT.
Naar de vlieger- De Beauchaiup,
die van Belfort naar Münchcu vloog,
om daar «enige bommen neer te \ver-
pon en dan den weg Zuidwaarts over
do Allien tot aan het Italiaanse!»©
San Donna di Pi ave af te leggen, een
verslaggever van do Corrière de: ia
Sera in Venetië mededeelde, verliet
hij laatstleden Vrijdag om 8 uur Bel
fort mei een Enge.scho tweedekker,
die 185 K.M. in he: uur kon afleggen.
Hij had, volgens zijn zeggen, zes
bommen, iedor van 11 K.G. gewicht
aan boord, die bestemd waren voor
München en daar om 12 uur 's mid
dags werden neergeworpen, met het
doel, het station te treffen. Daarna
wendde hij zich naar het Zuid-oosten
daar hij het bevel had, zich bij het
Fransche vheger-eskader van Veoe-
tïe aan te sluiten. Bij het overvliegen
der Alpen had hij een hoogto van
40(10 Meter bereikt, die hij over een
afstand van 200 K.M. bleef houden,
j Om 2 uur in den namiddag was l ij
boven Venetië en landde toen bij San
Donna. Hij had, volgens zijn zeggeü,
een afstand van 700 K.M. m 6 uur
afgelegd. Volgens de „Secoio'" had
De Beouchamp de volgende richting
genomen: Belfort—Koi marSchwarz
w aid—MünchenInnsbruckBren
nerVenetië. Hij beweert, nergens
gezien of beschoten te zijn, dan in
.München zelf, waar bet afweorge-
i schut een verwoed vuur op hem ge
richt had.
KEIZER KAREL I—KONING KA-
REL IV. Naar de „Neuo freie
Preese" verneemt, zal de naam voor
den nieuwen keizer voor Oostenrijk
Karei I zijn, terwijl hij als kon;ng
van Hongarije, Karei IV zal worden
genoemd.
GENERAAL-KOLONEL AARTSHER
TOG JOSEPH. Keizer Karl van
Oostenrijk-Hongarije bekleedde tot
nog too den rang van genoraal-opper-
beveihebber aan het oostfront, van
GaliciÖ tot deal Donau. Die functie is
thans, nu hij als keizer opperbevel
hebber van land en zeemacht dei-
monarchie wordt, overgedragen aan
aartshertog Joseph, een zoon van den
overleden aartshertog Joseph, en van
prinses Cl o til de van Saksen-Coburg.
Aartshertog Joseph is in 1872 gebo
ren, genoot een militaire opleiding
en was voor den oorlog commandant
der 81e divisie infanterie te Boeda-,
pest. Hij is gehuwd met prinses
Augusta van Beieren, uit welk hu
welijk twee zoons en-een dochter go-
boren werden.
UITWISSELING VAN GEÏNTER
NEERDEN. Wolff seint uit Kon-
stanz: De onderhandelingen over de
uitwisseling van Duitsche en Fran
sche burger-geïnterneerden zijn afge
sloten; thans zullen niet minder aan
20.000 personen worden uitgewisseld.
Het transport zal op 4 December be-
DE KONING VAN BELGIë VER
LEENT GRATIE. Wij lezen in
„Vrij BelgiëNa do wro'-do beproe
vingen van Luik, Namen en Antwer
pen, was k-canng Albert, in zijn hoe
danigheid van opperbevelhebber van
het zoo zwaar getroffen Belgisch le
ger, verplicht een ijzeren tucht in te
voeren, om het moreel van den troep
hoog te houden. Met buitengewone
strengheid werd het minste vergrijp
gestraft en zoo kwam hel, dat vele
soldaten, die in gewone omstandig
heden slechts een lichte straf zouden
opgeloopen hebben, gedurende de
roemrijke IJzerdagen tot vijf of zes
Jaar dwangarbeid werdgp veroor
deeld. Zij werden te Fresnes opge
sloten. Heden, nu het leger opnieuw
krachtig is samengesteld en van een
goeden geest doordrongen, bestaat er
geen gevaar meer zich genadig te
toonen. Af en toe worden don ook
groepjes veroordeelden vrijgesteld.
Onlangs nog een 15U ineens. Niets
was roerender dan de geestdrift,
waarmede zij hun gevangenpak ver-,
wisselden voor een nieuwe uniform,
onder dewelke zij aan den IJzer de
Duitschors zullen te tijf gaan. Te
Le Mans ontvingen zij hun nieuwe
uitrusting onder den kreet: „Lcvo
de koningi" Van Le Mans worden de
vrijgestelden rechtstreeks naar de
frontlinie gezonden.
Haanemmer Halletjes
EEN Z ATERDAGA VONDPR AATJE.
Een vtui mijn vrienden is het over
komen, dat hij, oj> straat loopende,
een dakpan op zijn hoofd kreeg en
bewusteloos in elkaar zakte. Toen
hij weer teft bezinning kwam en hoor
de wat er gebeurd was, zei hij niols
anders dan: „daar had ik niet op
gerekend", met een vorontwaardigd
gezicht. Doze zcKdo man schrikte op
zekeren dag van een slecht geoefende
wiel rijdster, die een onder aanreed,
zonder noodlottige gevolgen: ,,Fide-
Ho", zei li ij, ,,ik heb een hekel aan
ilat meisje, want ze heeft mijn dag
bedorven omdat ik geschrikt ben".
)k zat niet ontkennen, dat in dtt al
les oen kent van zelfzucht ligt, maar
een feit is toch, dat ik zelf, dezer
dagen rustig wandelende langs do
leelijko dobbel.*toenen aan de Hout
poort, die altijd nog maar niet afge
broken zijn, een soortgelijke gewaar
wording kreeg.
Er zijn van die ©ogenblikken, waar
op jo luchthartig door "t leven gaat:
wel draag jo dan zeven groot© zor
gen ih je binnenzak en zes en twin
tig kleins moeilijkheden ln je vestzak
moe, maar zo hinderen jo in zulk©
«ogenblikken niet zoo kan ook een
felle likdoorn soms in jo schoen pas
sen op een niet kwellende wijs. Plot
seling doet hij zich, op 't onver-
wnebtet, weer gevoelen. Welnu, ter
wijl ik ili dezo stemming van marse
pein en borstplaat voortstapte, schoot
op eens een kennis op me toe, dio
zei: „J© móét eens naar je neef Wou
ter gaan kijken, want het is heel
treurig met hem gesteld" daarbij
wees hij op zijn eigen voorhoofd,
met een gebaar, d-it In ail© beschaaf
de landen hetzelfde beteekent.
t.Wüt zeg jevroeg ik.
„Héélemaal mis", zei hij.
„Dat kan niet zei ik. „Ata je me
fiézeid had: de gal is hem doorgebro
ken on hij is er heelernaal geeil van
dan zou ik gezegd hebben „best mo
gelijk", want zooiets heb ik wel eens
gevreesd. Of wanneer je me verteld
had: Wouter is totaal verzuurd, net
als een gemarineerde haring, dan
zou me dat ook niet verwonderd heb
ben, want da- laj wel in zijn karak
ter. Maar zijn verstand verloren,
neen, dat kan ik niet aannemen
„Jo hoeft mij niet te gelooveu", zei
hij, „ga zelf kijken".
Geen tien minuten later beide ik
aan Wouters huis. Tante Koos deed
zelf open.
„Is Wouter ziek?"
„Ziek niet", zei de brave ziel,
„maar vreemd. Ga zelf maai- zien".
Wouter zat ln wat hij zijn etudeer
kamer noemt, maar waarin hij nooit
studeert, wel pijpjes rookt en dutjes
doet; hij zei, toen ik do deur open
deed:
,,Dag, weledele heer!"
Ik keek hem aan, maar kon niets
bijzonders ontdekken. Zijn boord was
wat vuil, maar da' gebeurt wel meer,
hij was ongeschoren, wat ook wei
vaker voorkomt, maar zijn oogen
waren gewoon, neus gewoon, mond
gewoon. Vrijwel gerust geeteld, vroeg
ik dus: „Hoe gaat het, Wouter?"
„Hoogachtend uw dienstwillige
dienaar", zei hij en begon een duï-
vel«chen schaterlach, die mij even
wei volstrekt niet van mijn ertuk
bracht.
„Dit is een lach van Louis Bouw
meester", zei ik. „Pas maar op, of
hij laat je nog vervolgen wegens
diefstal van geestelijk eigendom, vol
gens de Bern er conventie".
„Weledelgeboren l*eer, je kletst',
antwoordde Wouter. „Beleefd groe
tend van Uweledelgeboren de zeer
dienstwillige dienaar
De (Opmerking: „jc kletst", klonk
mo als muziek in dc ooren: dat was
wel dc echte, gewone, normale Wou
ter, ofschoon de rest van zijn betoog
wat onsamenhangend leek. Wat be
duidden al dio lioleefdlieidsbetuigin-
gon? Had mijn waard© neef zich ul
to lang ün een „handleiding voor
beschaafde omgangsvormen ver
diept?
„Je praat als een papegaai", was
ik zoo vrij op te merken. Dit had het
gewenschte effect, want hij liet dade
lijk zijn wonderlijk gepraat varen en
zei. op zijn oude, scherpe manier:
.Natuurlijk, wat de menach niet
begrijpt, vindt hij minderwaardig.
Het gaat weer boven je petje, Fideiio,
laat lk je dus onderrichten. Ik ben
een volgeling van Charivarius ge
worden." En teen hij aan mijn ge
zicht zag, dat ik er nog niets van
begreep, voegde hij er welwillend bij:
„Uilskuiken! Domoor! Bèn je weer
niet op de hoogte van je tijd? Ik help
Charivarius in zijn strijd tegen de
onnatuurlijke toespraken en adres
sen: weledele heer, weledelgeboren
heer, hoogachtend beleefd groetend
en zoo voorts
„Aha! En hoe is Je da', bekomen?
„Dat zal lk je vertellen. Met een
zak vol sluitzegeig van Charivarius
ben ik op hel pad ge£uan Hij nam
er een handvol en liet mij die zien.
mei den nar en zijn bord en hei
mooi-zittend hondje. „Je weet, Fide
iio, ik ben altijd een meegaand man
geweest
„Meegaand? Ja natuurlijk, soms
met de tram van negenen, een ande
ren keer met den trein van 10.15..."
„Kun je neg altijd die flauwe grap
jes niet, laten? Meegaand bedoe! ik
in den zin van zocht, gemakkelijk,
toegankelijk voor andermans mec-
ningen".
„Je bent in de war me: je dubbel
ganger. Misschien ie die zacht en ge
makkelijk, maar jij? Nooit
„Je begripsvermogen schiet weer
te kort. Enfiu, als meegaand man
wan ik getroffen door een opmerking
van Charivarius, dat de menselien
al die gekke briefvormen iu bet da-
gelijksch gesprek toch óók niet ge
bruiken waarom dan wel in hun
correspondentie? Begrijp je?"
„Jawel".
„Nu dan, een paar dagen geleden
ben ik er op uitgetrokken om de
j VLIEGONGELUK. Tc Montrose
is ccii vliegmachine, bestuurd door
wii luitenant vuu het Royat 1-lymg
Corps, met een schoorsteen van een
huis in aanraking gekomen. De ben
zinereservoir werd door don schok
stuk gestcolon en de benzin© geraak
te in brand. Voor ©r hulp kon ver
leend worden, was do vlieger dood.
llet is met bekend of. hij door do
botsing of door do vlammen het le
ven verloor.
SAMENWERKING DER GEAL
LIEERDEN. Reuter seint uit Lom
den: Op de hedenavond ia Mansion
House gehouden openingsvergad©-
r:ng van den Engelsch-ltaliaansclien
Bond hield Lord Robert Cecil, onder
secretaris voor buitcnlandscho zaken
een rede, waarin hij wees op do
p.ompe pogingen van Dultscho zijne
om wantrouwen tu96chen d© geal
lieerden to zuuien door den een of
ander zeifzucJrtigo beweegrede»? n
toe te dichten.
Een der grootste merkwaardighe
den van dezen oorlog zoo vervolgde
Cecil, was juist bot ontbroken van
wrijving, dat het verbond gedurende
dezen gchcoten oorlog gekenmerkt
had. Ilij was van meening, dat de
geschiedschrijver», waaneer eens de
geschiedenis van dezen oorlog zal
worden geschreven, dit feit zulten
boekstaven als het eigenaardigste
kenmerk van den huldigen oorlog.
Do feitelijke waarheid is, dat de
Dui'tschers nooit in staat zijn geweest
te begrijpen, dat dfe zaak voor welk©
de geallieerden strijden, niet blojt ie
het zelfzuchtig streven van dez© of
gene naitio, maai- een groot© heilige
zaak, dio geallieerden gezamenlijk
vóórstaan. „Het streven der DuR-
schera naar macht is een duivelsch
slroven, wij en onze bondgenooten
willen voor dat streven het streven
naar vrede in de plaats stollen".
'T RUSSISCHE MINISTERIE.
Bij keizerlijk besluit zijn d© zittingen
van Doema en Rijksraad van 24 No
vember tot 2 Decern lier verdaagd. Do
voorzitter van den ministerraad en
minister van BirmonJtandscbe Zaken
Stunner is tot opperkamerheer be
noemden blijift lid van den Rijksraad.
Do staatsseeretaris van Spoorwegen,
Trepof, is tot voorzitter van den mi
nisterraad benoemd.
De bladen ze—ren. bii dc mededoo
lincr van de benoeming van Trenof
tot minister-UT ^ideizt. dat dee© per
soonswisseling do noodzaikelükheid
voor de recreerhi.Q' medebrengt, aan
de volkflverteeenwoordicinc merle-
d eel ine to doen over de vraagstuk
ken van rczeerincsfbefledd en retrec-
rintrsaeiic. Daar zuilk ©en mededee-
lhwr een dletwraand voor-onderzoek
eischt. bemaalt ©en keizerlijk besluit.,
bii di benoeming van Tie»of ultcc-
vaardiord. dat de werkzaamheden
van Rijksraad en Doema eeaiicen tijd
zullen worden «rfischoret.
BURGERLIJKE DIENSTPLICHT
IN DU ITSOHLAND 't Wol'ffbureau
seint uit Berlijn D© staatssecretaris
van blnnenJandsche zaken leidde do
'behandeling van het wetsontwerp op
den burgerijjfoen dienstplicht In mot
do verktlaring,„.D© regeeringen we
ten, dat de invoering van den hulp.
dienst voor alle mannen van 17 tot 60
jaren in betedkonis allo tot dusverre
genomen oorlogsmaatregelen over
treft. Naast milliocnen, die tot den ge-
wapenden dienst verplicht zijn, treden
thans millioenon burgeiUljk© dienst
plichtigen, iDeze ooriog is met alleen
een oorlog tusschen de legers, maar
een oorlog van do volkshuishoudingen,
een ooriog der volken. Daarom moet
het Duitsohe volk zijn uiterste kracht
op het spel zetten. De wet beoogt de
mobüiseering van den arbeid. In
plaats van de werkloosheid, dio in 't
begin van den ooriog beersclito, is er
thans beslist gebrek aan werkkrach
ten, dat zich vooral doet gevoelen bij
den aanmaak van munitie en oorlogs
materiaal, daar de ooriog thans een
munitie-oorlog la geworden. Van
dwang zat alleen ln do uiteret© nood
zakelijkheid sprak© zijn. Vrijwillige
plicshtovervulUng Ie noodzakelijk. De
arbeiders moeten uk do minder be
langrijke bedrijven stelselmatig wor
den overgebracht naar de onmisbare
Voor vrouwen is dwang overbodig. Do
wet moet aan de geheele wereld be
wijzen, dat Duiteclitand vastbesloten
is tot het uiterste te strijden, ln dc
Centrale Commissie van den Rijks
dag wees luitenant-generaal Gróucr,
chef van het „Krlegsambt", op de
krachtig© pogingen van het Engoische
wereld te vereenvoudigen. Do e©rs:o
dien ik ontmoette was onze vriend
van Puffelen. Ik ging op hem toe CU
zei: „Goeienmcrgen, weledele heer,
hoe gaat het je? Beleefd groetend".
Je kont van Puffelen. Ni©: veel her
sens en allesbehalve bij do band,
zoo"n soort van middelmatige ©rg
middelmatig; ongeveer als jij".
„Dank je wel", zei ik.
„Geen dank. Enfin, van Puffelen
bleef staan en keok mo heel verwon
derd aan. Ik maak het bost, maar
hoe staat he'. mei jou?"
„O voortreffelijk" zei ik, dook in
mijn vestzak en gaf hem een handje
vol zegels. „Kijk. die nar ben jij en
dat hondje zul je vandaar nog wel
eans tegenkomen. Gebruik ze maar
vlijtig. Gegroet".
„Dat was heel aardig zei ik.
„Dit is wel de manier, geloof ik. om
de wereld te hei-vormen. Je scheld*,
ze uit, zc vinden dot aardig en jc
kunt gedaan krijgen wat Je wilt".
„Doet er niet toe", vond Wouter.
„Met zachte middelen krijg jo van
de meoschen mets gedaan, striemen
moet jo zo. Toen ik van van Puffelen
wegging, voelde ik, da» hij me na
keek. Do volgendo was Hqpma. Jo
wee: wie Hopma b, 'k behoef je niets
van hem to zeggen
„Minder don middelmatig', viel :k
hem in de rede, „zoo ongeveer als
JU".
„Het is", zei Wouter, „buitenge
woon ongepast om zoo van Je af
wezige vrienden te sproken; boven
dien is een grofheid geen geestig
heid, Fideiio, bodenk dat wel. ik
wou héél iet© anders zeggen. Hopma
is een man van bescheiden manieren,
maar zijn verstand heeft hij als
beste: jij zou je wel aan hem moge::
epiesgc-teii. En toch hoeft hij mijn
hervormingspogingen xnc-t begrepen.
Toen ik tot hem zei: „hooggeachte
heer keerde hij zich boos om ©n
antwoordde: „begin jo weer me*, je
hatelijkheden? i©op door en bederf
mijn humeur nietl".
„Woo don wolf, die in cah kwaad.
niintetcrie van munitie, die Dcitech-
land nopen tot een zc-er aanzienlijk©
uitbreiding van cVn aanmaak van
munitie.
DE STRIJD LN ROEM ENK. - 't
Wolffburouu deelt mede: Terwijl Let
biimcndringen in Weet-Waiachije be
wijst. dat het élan van de centrale
.egers nog ongebroken is, hebben de
Duitsoti-Oostenrijksclio troepen tege
lijkertijd in het noorden ven de Kar-
pathen het offensief genomen. De
gcvechtoh om het bezit van bet laat
st© stekje Hongaarschcn grond aan
den Tólgyes-pas ontwikkelen zich tot
een grooten slag Jn het gebergte.
Hier was do opmarach van het leger-
Arz blijven steken. Het frcmlgeibx-lte,
dal geschikte steunpunten oplevert,
werd dadelijk door de Duitschers en
Oostenrijkers tot verdediging inge
richt, waartegen do Roemeensche
divisies en daarna Russische troepen
storm Hepen, Over een tengte van
50 K. M. geven verschillende passen
toegang tot Moldavië. De Russen
trokken voortdurend versterkingen
aan en doden met kort© tusschen-
p'jozen teikens aanvallen. Van -4—8
Nov. bereikten rij, niettegenstaande
zij een geweldige massa troepen in
zetten en hun verliezen niet telden,
S'cchts tijdelijk© geringe voordee'en.
Do Duitsch-Oostenrijksche troepen
heroverden op 10 November het ver
loren terrein en gingen hunnerzijds
tol den aanval over, welk© door net
hoog© terreiu bemoeilijkt werd. Biu-
nou 24 uur overwonnen de aanval
lers ade hinderpalen en drongen Joor
tot het bergdoirp Geyerghorolgyes.
De grMo:st© moeilijklieden boden do
tot 12JÜ M. steil opryzendo bergen.
Op 12 Nov. reeds wer d het dal door
getrokken. De Russen konden van
Bekas naar den Tólgyee-jras geen
strijdkrachten meer aanvoeren. De
troepen der centralen staan thans
dicht voor liet 15UÜ M. hoog© Hegyes-
bergpiateau; het bezit daarvan be-
siiBt over hét lot van dit laatste door
de Russen bezette gedeelte van Ze-
bemgen.
DE REGEERING VAN POLEN.
Volsrens de ..Neue Freie Presse" zal
biniienikcw t m Polen een Raad van
Stato worden eevoimd. bestaande
urt 20 leden, waarvan 8 uit het dooi
de Ooötcni iikers en 12 uit het dooi*
do Duitschers bezette aedeelte van
Polen.
EÉN LEGERORDER VAN KEIZER
KARL. De keizer heeft de volgend©
order aan leger en vloot uitgevaar
digd: „Soldaten! Uw opperste „lvriegs
herr", mijn verheven oud-oom, keizer
Franz Jozeph, die tientallen jaren
Uwe grootvaders en vaders met hei
de on zorg geleid en als ©en vader
voor u gezorgd heeft, is tot zijn va
deren gekomen. Ais een schitterend
voorbeeld van militair ptiehtsl>esof
heeft Z. M. zich tot het allerlaatst
geheel en al gewijd aan het welzijn
van hot vaderland. Totdat zijne
krachten hem begaven, waren zijne
gedachten aan u, zijne dappere
krijgslieden. JSaidaten! De zware
maar roemrijk© dagen van dezen
reuzenstrijd bracht ik tot nu toe met
u door in een grooten Lijd en uil uw
midden treed ik thans als opperste
„ICriegsherr" aan het hoofd van mijn
beproefd leger en vloot in liet rots
vaste vertrouwen op ons heilig recht
en den zege, die wij met Gods hulp,
in samenwerking met onze trouwe
bondgenoot-en, voor ouzo rechtvaar
dige zaak zullen bevechten. De goest
van den loorluchien ontslapene zal
om ons zijn en u aansporen tot ver
dere daden, opdat het ons vergund
zal zijn aan zijn baai- den overwin
ningskrans neder to leggen als bewijs
van ons groot© dank baar heul voor
al d© liefde en ziorg. dio zijn edel
hart steeds deed kloppen voor zijn
trouwe weermacht.
liET TESTAMENT. In een extra
editie van de „Wiener Zeitung"
wordt het gedeelte van 's Keizers tes
tament gepubliceerd, waarin hij af
scheid neemt van zijn volkeren, zijn
leger en vloot. Illj zegt daarin dank
voor d© trouwe liefde van zijn vol
keren. in voor- en tegenspoed onder
vonden, la welk© aanhankelijkheid
hij do kracht heeft gevonden, noodig
voor do vervulling van zijn zware
taak, terwijl hij do hoop uitspreekt,
dat zijn opvolger dezelfde genegen
heid zal mogen vinden. Tenslotte
dankt d© keizer leger en vloot voor
de trouwe plichtsbetrachting.
gerucht staat", zei ik.
„Hooge boomen vangen veel wind",
zei Wouter. „Toen ik zag dat hij zoo
boos was, stopte ik hem ook een vijf
en twintig sluitzegels in zijn hand
en zei: ,anet betuiging van ware
hoogachting, uw zeer dienstwillige
dienaar Hopma was evenwel da
nig uit zijn humeur, opende zijn hand
en !iet d© sluitzegels over de straat
waaien. „Plak ze op je malle ge-
zIcbTT' riep hij en liep met groo'.e
stappen weg. Ik vond hem heel on
beleefd.
„Wat zal ik je zeggen energieke
hervormers ontmoeten soms energie
ke bestrijders. Was ie niet afge
schrikt?"
..Integendeel, ik besloot nu geen
bekende meer aan te spreken, maar
bet bij een vreemde te probeeren.
Er kwam er Juist een aanwandelen,
•lie me buitengewoon geschikt leek,
een deftig man in een bontjas, een
waiuMetok met een zilveren knop
en oen lucht ja van iodoform bij zich.
Natuurlij., den dokter. „Weledclge-
Li-reu, zeergeleerde heer..., zei ik.
Wat doet do kérel! Hij blijft niet eens
behoorlijk staan, maar loop: door en
zegt: „Ik geef nooit op straat!"
„Ik wil Juist wat ©an jou geven",
riep ik hem na on stek mijn' hand
iu miju zak naar de sluitzcge!*.
„Wou J© me met een mes te lijf?"
schreeuwde bij en gaf mo een k»ap
mot zijn stok op mijn arm. „Agent,
hier, dl© man maakt het me moei
lijk".
t Was nog een goluk, dat do agent
in mijn buurt woon: en me dr.arom
kende. Anders was ik misschien nog
op 't bureau van polrtio terecht ge
komen, want hij raasde en tierde on
wou maar niet gelooven, dat ik een
propagandist was voor de vereen
voudiging van den briefvorm. Ein
delek waa hot geval bijgelëgd en
gingen we uE elkaar; bij liet af
scheid nemen mompelde ik, maar zoo
dat hij het niet hoeren kon: „zeer
geachte lieer, lk heb do eer, met
verschuldigde geve c I ens'-.
EEN DAGORDER VAN DEN KO
NING VAN BULGARIJE. Do ko
ning heeft de volgende dagorder ge
richt tot Ik: dertte Itoomeensciiö le
ger, dat logon de Roemenen srijdti
„Officieren, onderofficieren on iol-
daten van het derde leger! Dc lang
verwachte dagen der wraak op onzen
laagharttgen buurman in he: noor
den zijn spoedig gekomen. De voor
zienigheid stolde u in staat schitte
rend en grootsch uw kracht te toonen
jegens den nieuwen vijand. Onze
nabuur, Roemenië, viel ons aan in
de meening- dot uw kracht was ver
slapt en dat thans het oogenbiik ge
komen -,vas om de rooverijen van 1913
t© heraten. Zijn schaamteloosheid
was zonder voorbeeld, maar eveneens
was zonder voorbeeld de krach; van
den orkaan di© do vijandelijken hor
den wegveegde over de velden der
obroedsja, d© bakermat van ons
oud koninkrijk. De ongeëvenaarde
bestorming van de vesting Toetrakon
de sctaiUerendende slagen van Don-
rotag en Silistra, de aanvallen op
do sterk verschanste stellingen bij
Kobadin en Toprahistar, <te verove
ring van Constanza, Medjidu en Ta-
jemavoda, dat alles zal voor altijd
het symbool blijven van de on wrik
bare macht van Bulgarije.
.Mijn hart is vervuld van vreugde
over hetgeen gij heb: bereikt, bezioid
als ge waart door het hoogste phclits
gevoel jegens den slaat, waarbij gij
gesteund werd door do dappere Dui'--
sciio. Oostenrijksclx-Hongaarsch© en
Turksche troepen, in edelen, ridder
lijken wedijver op het veld van eer
daden verrichtend, die tot de schoon
ste behooaen in dé geschiedenis van
den oorlog. Met onwrikbaar vertrou
wen Ln uw onwrikbaarheid breng ik
u den geestdriftige» groet van de
voreenigde Bulgaarse!)© natie en l>e-
tuig ik u hartgrondig dank. U ge
zondheid en kracht toewenschond
voor nieuwe, nog schitterender da
den. Dat God u bescherm©. Mei zijn
hulp zal ons heilig werk tot do ze go
leiden".
Binnenland
UITKEERiING MILITIE-VERGOE
DING. De Minister van Oorlog heoft
bepaald, dat va» de vrijstelling van
dienst, venteend aan militairen om
hulp te verleneen aan landbouwers,
opgave moet worden gedaau aan do
betrokken burgemeesters, opdat dezo
met het verdiend© loon rekening kun
nen houden bij de uitkeering van
vergoedingen, welke aan de verwan
ten van die militairen zijn of worden
uitgekeerd.
ZES EN NEGENTIG CENTEN IN
DE WEEK. Er is te Eiland Mar
ken een directeur noodhr voor liot
levonsniiddelen-distributiebureeiu. Do
vroede vaderen ziin vereaderd ©n
met al o em ©ene stemmen wordt het
vokrenide ontwero-besluit aangeno
men: De Raad der iremeente Marken,
in vereadeiincr bijeen oo Woensdue
22 Novembei" 1916. ten Raadhuizo
overwegende, ten eerste dat het
wenscheliik is dat de burnerii Drofi-
teert van de reaeerincs-artikelen. die
alseir.een verkriicbaar worden Be
steld overwetrende voorts, dat de
arbeid voor het distributiebureau zóo
omvancriik is. dat het niet doenlijk
te. dezo aan den bureemeestei od te
di'accn ovei*wetrende eindeiiik. dat
het noodiB is. een directeur aau te
stellen met voldoende administratie
ve kennis tesen een behoorliike be
loon in ir besluit een onroeoini: te
doen bot cadinsmakenden in en bui
ten de eemeente. teren een shiJaris
berekend naar f50 's laars ol te wel
9b 2113 cent m de week."
Een directeur van een levensnut!-
delenbureau vooi zes en nee ent !b
centen in de week i
DRAADLOOZE TELEGRAFIE.
Naar het Hbld. verneemt, is met den
steun van verschillende groote reedc-
rijen in vooi bereiding dc opnciilu.g
eener Nederiandsche maatechappij
voor het maken en leveren van rauiü-
loes tellen aan boord van Nederland-
echo en andere schepen, met hei doel
om zich vrij te maken van dc Engvl-
sche Marconi-maatschappij en do
Duitsche Teiefunken-uiaatschuppij.
Ais ingenieur zal optreden de heer
Tulter. ingenieur bij de Rijke telegraaf
en eenig© jaren geleden ingenieur bij
<ie Marceni-maatechappiJ.
Di: was nogal grappig en ik laclitd
dus, da: ik schudde. Op dit oogen
biik kwam tante Koos je binnen en
gaf haar mar» een brief, dien hij da
delijk openscheurde. Ziin gozicht be
trok. „Toch geen slecht nicuvvs?'1
waagd© ik te vragen.
„Volstrekt niet, maar 't is een
heel onheuscQ bri-rfje. Niets er bo
ven, niets er onder, dan de naam
da: is nota beno een van mijn leve
ranciers, ik zal hem wel krijgen".
„Je zult hem krijgen! zei ik, dood-
verbaasd. „Maar Wouter, je bent toch
zelf propagandist voor den vereen
voudigden briefvorm'.
Toen zei bij »«te, dat ik nooit zal
vergeten. Iets brutaals, maar toch
zuiver menseheiijks.
Hij zei: „jawel, maar niet aan
mij".
En zoo is het. Wij vinden allemaal
den tegenwoordigen briefvorm
dwaas. Behalve inde brieven
a a n o n al
Er komen van di© oogenbükken.
voor, dat jc rustig in de eonzaan:-
heid wil; nadenken. Nu ik eerimay!
wist, dat het mei Wou'ore verstand
verder wel schikken zcu, nam ik af
scheid en ging peinzend naar huis,
waar ik ©en briei vond, geadresseerd
aan den- WeiEdclgcborcn Heer Fi
de io.
Do briefschrijver zette in zijn brief
©en pootcriptum:
„Meen niet om d© t-'.ulatuur, dat
„ik je voor oud, of de hemel bewaar
„mo, voor minder ontwikkeld houd".
11 Ij zinspeelde blijkbaar op de uit
zonderingen, dro Charivarius ten op
zichte van den vereenvoudigden
briefvorm voor bejaarden eir minder
ontwikkelden maakt!
Als zulk© bijvoegingen, dacht ik,
mode worden, kunnen we dan nog
wel van vereenvoudigden
briefvorm spreker?
FIDELIO*
