HAARLEM'S DA«
ie Europeeschs Oorlog
TWtEOï BLAD
Zaterdag 16 December 1916
OM ONS HEEN
No. 2247
De positie der ambtenaren.
Iii oen vorig artikel over dit onder
worp heb ilt voornamelijk meege
deeld wat do Raadscommissie tot
unificatie vou dopositie dei- ambtó-
nartm hooft gedaan on op enkel o
punten gewezen, waarover misver
stand ontstaan kan zijn. Nadien zag
ik nog verschillende stukkon, di© op
do zaak betrekking hebben, maai- ilo
conclusie waartoe ik kwam werd tel
kens sterkei- vastgenageld, namelijk
dat liet hier een quuestie van onder
dooien, van details, geldt, waarover
een buitenstaander zeer moeilijk een
oordeel' vormen kan, .een zaak welke
alleen volledig te overzien is door
iemand, die daarvan een grondige
kennis verzameld heeft. Ik zal niet
zoo aanmatigend zijn om vast le
Blcll.en, wie van degenen, die er over
©ordeeten, liet recht hobbon om -laar
met gezag over to spreken dat
moot ieder maar voor .zuchzelf uit
maken maar een journalist die
natuurlijk geen gelegenheid en geen
tijd heeft, om do beteckenis van do
verschillende posities to onderzoeken
en te vergelijken, kon niet méér doen,
dan algemoene opmerkingen maken.
Rij voorbeeld deze, dat in Den
Haag dezehde strijd is geleverd over
het verschil in de salarissen van do
amhténaien ter secretarie en die van
do bedrijven. Eu nog deze andere,
dat te Zaandam een raadscommissie
de zaak op bijzonder uitvoerige ma
nier onderzocht heeft en daarbij een
pructisciio mothodo toepaste. Zelfs
voor den loeit is hot duidelijk, Jtoe
onderlinge .vergelijking van het be
lang der verschillende betrekkingen
langs vaste lijmen dient te gêö.'bie
denwanneer men onbillijkheden ver
mijden wil. De Zaandainsche com
missie nu deed min of meer ais een
examencommissie, zij gaf namelijk
cijfers voor do volgende zes vereiseh-
ten: intellect, comptabele vaardigheid,
bedrijfsaansprakeiijkheid, geldelijke
verantwoordelijkheid, arbeidsduur cd
aantal jaren van voorbereiding. Of
de Ilaarlemsehe commissie deze of
een dergelijke werkmethode heeft
gevolgd is mij niet hekend, maar dat
het m 't aigemeen wenschelijk is
spreekt van zelf, want otscüoou bij
voorbeeld intellect en arbeidsduur
geen gelijkwaardige grootheden mo
gen liecton, brengt wanneer een
voudiger arbeid van zeer langen
duur is, de appreciatie daarvan, iui
geJd uitgedrukt, dichter bij inspan-
rnendon hersenarbeid Van korten
diuui', dan wanneer do eeno en de
ajidere werkzaamheid evenveel uien
daags wordt uitgevoerd; zoo is ook
de financieelo verantwóórdelijkheid
eeii 'actor van boohg. De opsomming,
van dit half dozijn ei&c)ien doet met
een de moeilijkheid van het onder
werp duidelijker nog uitkomen en
het behoeft ons niet ie verwonderen,
dat de ZaandamScho commissie noch
deze verhoudingscijfers, nocli die mo
tiveering daarvan gepubliceerd heeft;
zelfs bezwoer zij den Raad, dal deze
zich daarin niet zou gao.il verdiepen,
aan welk verstandig advies dat Col-
loge gehoor gegeven heeft.
in dit opzicht heeft de Zaandam-
echo Raad. d:e het voorrecht bezit af
en toe in d»n lande do verontwaardi
ging of den lachlust op to wekken,
zich praciteeh gedragen; trouwens
de commissie gaf nog meer blijken
van nuchter gezond vorstand toen
zij Op den voorgrond stolde dat in
elechts enkele gevallen een vergelij
king mot andere gemeenten mogelijk
is, waarom zij uwen raad ook advi
seert, in dit opzicht met grooto om
zichtigheid te werk to gaan Zen
der twijfel mogen wij ons dat ook in
Haarlem voor gezegd hóuden, zoodat
ik de uitvoerige discussies in den
Amsterdamschen Raad over het on
derwerp, zonder spijt laat varen.
Do- voorname grief bij de voorge
stelde regeling blijft liet verschil lus-
sclien Secretarie en bedrijven. Inder
daad is mij gebleken, dat niet alleen
de Haarlemsclio commissie, mam-
pok andere autoriteiten van inooning
zijn, dat in het algemeen de bezighe
den ter Sccr-.iai meer bekwaamheid
eischen. dan de meeste andere func
ties. In de bedrijven wordt dit er
kend ten opzichte van verschillende
posten tor Secrotat-io en van verschil
lende ambtenaren, maar lang niet
van al do Secretarie-functies en func
tionarissen. De technische ambtena
ren.. toegevende dut ter Secretarie de
opleiding ligt in de overplaatsing van
do een© naar do andere afdoeding,
wijzen er op, dat deze opleiding in
elk geval gratis is, terwijl de hunne
door hen zelf moest worden be'aaM.
Ter Secretarie, zoo is mïi verze
kerd berust de uoheele uitvoering
van de onderwijswetten en dc Kies
wet (bii de afdeel hi--' onderiviis). van
•do sniMtiewet (bii do afd. militie),
van de hinderwet, voor zoover dio
betrekkine heeft oio do uitbreidings-
nlannen (bil onenburo werken). Vroe
ger werd ter Secretarie de eelieelc
uitvoerinir van woninzr- en hinderwet
bazored. maar die behoort terren-
woorditr bli Bouw- en woningtoezicht:
vandaar 2aan allerlei technische ad
viezen uit die door den Burcemees-
ter of door B. en W. alleen bekrach
tigd worden.
Inzake riilaswettew of besluiten van
den gemeenteraad wordt ter Secre
tarie aan de hoofden van takken van
dienst verzocht, dio uit te voeren,
bijvoorbeeld het w e rk lied enreirl cm ent
met de daaruit voortvloeiende regle
ment mi en voorschriften vcor iede-
i'Lii tak van dienat afzonderlijk. Toon
bii de invoerine van liet nieuwe werk
lieden retrlement aan de veischillondo
verhoomntren terugwerkende kracht
verleend word. was het niet uan do
SooTf.tnrie dat dit. voor al de bedrij
ven werd uitsprekend, maar aan het
kontoor van elk bedrjif afzondcililk.
.Zoo auat liet ook bii de bei eken in 2
van dunrle-toeslaff. bii de verzeke
ring tecen ontrelukken aangifte van
een omreluk ceschiedt bii eik bedrlif
afzonderlijk, evenzoo da uitkeerirur
en de controle on den werkman,
dien hot aaneaat. Da Secretarie
kriizt daar alleen maar een me do
el eel Lntr vun. het eicronliike werk doet
elke tak van dienst zelfstandig.
Moeten er verarutorinKen eebiacht
worden i.n de verorden ineen on de
levni'iriff vnn fis an olectriscii licht,
dan aann de voorstellen daarto'o
meestal uit vaan die bedriivcn zcir.
maar 2el<er worden de daaruit voort
vloeiende werif7,aajnli6don dooi het
bedrit f zelf irereseld. berekend en
uitoovoerd. Niet door de Secretarie.
Een vensch voorbeeld is het onlangs
voor kolenbesnarlmr trenomen Raads
besluit vier menschen ziin aomre-
steld tot het maken van de daartoe
nooditco berekenineeii. niet aan de
Secretarie manr aan de toedriiven.
Ten kdntoro van d/lc bedrijven wor
den de benrnoliniren. leveranties en
onkosten zelfstand ia uitizewerkt en
OTurftzondei) naar het Stadhuis. De
lichtfabrieken en het elaohthuis be
talen zelf hun rekeningen ODenbaie
'werken en reimginc niet. die sturen
alles orereed naar het dtadtmis. waai
men er man-mf-m voor maakt, dio
door den l>">-"enieester moeten wor
den ueteokencT.
NaituurJijiK iievert elke tok Van dienst
zijn jaarvei-slag in, op de secretarie
worden zo same ingevoegd.
Rekeningen van de bedrijven Ion
men tor secretarie niet nazien, daar
kan alleen worden nagekeken wat-
alles gekost heeft, maar'fouten zou
vnen er niet ontdekken; de accoun
tant komt den ook op de kantoren
der bedrijven en oefent dèèr zijn con
tróle uit.
Ziedaar gegevens, mij versoliaft
omtrent do vierbouding van de Secre
tarie tot do bedrijven, waaruit de be
langhebbenden conohidoeren, dat er
in 't geheel geen aanleiding is om den
arbeid aan do bedrijvean lager aam le
slaan don dien (in 't algemeen) aan
de Secretarie, evenmin dus om hem
geringci* te beloonen.
Ln mijn voorgaande beschouwing
heb ik gezegd, dat unificatie zonder
salarlsverliooging niet goed denk
baar is ze zal er wel vain komen.
Do Raadscommisgio zal zéker niet
verzuimen, 11a t© gaan of inderdaad, j
zooais mij verzekerd ie, onder do!
Haarlemse!:© ambtenaren druk ge
solliciteerd wordit naar andere ge
meenten; het is zeker eea bedenke
lijk teekon, dat onlangs twee andere
gemeenten vacature® advemteeVden
in. Ilaorlemscho bladen.
Zeker, elk meent zijn uil. een valk
le zijn on het is menschel ijk, dat ieder
gemeeuitoambtenaar zichzelf in do
machinerie een onmisbaar óhdevdeol
vindt deze nuchter© waarheid mag
en moet tot nuchtere bcoordecLng
van aanspraken en eischon stemmen,
maar hol feit niet doen voorbijzien,
dat d© salarissen niat belangrijk'
onder die van gelijksoortige gemeen
ten kunnen dalen, dan tot schade van
Haarlem.
Van het aanstaand nader overleg'
van de Commissie met do organisa
ties kan veej goeds worden verwacht.
J. C. P.
koeren, wedijveren de centrale troepen
om in do ï{aJr.e den vijand niet tot
ruet le doen komen. Bij het gebergte
bood de vijand in versterkte stellingen
tegenetand. De:<r stellingen werden
echter doorbroken. Buzen is genomen.
Hot Ode leger heeft Woensdag en Don
derdag 1000 gevangenen gemaakt. Bij
Fe.tcsti zijn sterkt; Bulgaarsche strijd,
krachten den Donau overgetrokken."
f'Buzeu lisrt even ten Zuiden van de
Zeveubur.rsche Aloen. aan een rivier
van denzelfden naam. die bii Galatz
in den Donau stroomt. Fesrteti hsrt
ten Westen van Tsernawoda).
De Russische staf erkent de
achterutitrekkiinr der Rusoen en
Roemenen bii Bnzeu «1 ook die aan
de Jalovitza.
Volgons de laatst© te Petersburg
ontvangen berichten van hef, Roe
meense!)© frontstrekt zich de nieu
we Roerueensclio vorded igiinigsl ini 0
uit op een afstand van ongeveer 40
kilometer van de Mjn Boecharest-
Ploesci. Het front, vangt aan in hot
noorden van TsjtsJau, wolko plaats
Rooineacn hebben moeien opgever;
Van da oorlogsvelden.
Na eon poosje gerust te hebben (dio
tijd van rusten val wel gebruikt zijn
voor de voorbereiding van den nieu
wen uanvall) hebben DE FRAN
SCHEN BIJ VERDUN 'T OFFEN
SIEF IIERVAT. E11 met veel fiuccesl
Do Fr ansche staf deelde Vrij
dagavond daarover mede„Na een
voorbereiding, door de arttyerie, die 1 vervolgens naar het dorp Saringa,
eenigc dagen had geduurd, vielen del gelogen' 17 kilometer zuid-westelijk
Franschen Vrijdagmorgen om 10 uur j van Boezeoe; daarna loopend© naar
de Duitschers aan ten Noorden van liet dorp Oesreksjeuii, gelegen 45 ki-
Dououmont, lussr.hen de Maas en lometer ten noorden wan Boecharest
Wolwc. «r em front üanmK, .la 11. Mlolnetór oosMijk der Jalomto-
JLÏST'IW,?" D"""h' "Zi UW, «elke zich uitstrekt voor de..
overal doorbroken over een diepte oa» r,
ongeveer drie kilm.cle,. Behalve lal,mkm' ugel vun het Busslsdl-Roe-
rijke loopgraven veroverden dc Fran-mecnscli© leger.
schcn de dorpen Vacherauvitle en 1 Over dc Dobroedsja meid,: «ie D u i t-
Louvciuont, de hoeve van Cliambrci-s u h e staf: „One Dobrocds ja-legcr
tes, hel werk van Hardaumonf, als-vervolgde den vijund, die tengevolge
mede Bézonoaux. De Franschen maak- ban omen snellen opmarsch in Groot
ten veel gevangenen, wier aantal, nog Wallachije zijn stelling Donderdag
niet nauwkeurig is vastgesteldTotheeft ontruimd
dusver zijn 7500 man, onder wie 200
officieren, geteld. De Franschen ver
overden of vernielden talrijke stukken
veldgeschut, zware kanonnen, loop
graaf geschut en veel materiaal."
De Duitsche staf meldde Vrij
dagavond „Op den Oostelijken oever
van do Maas ondernamen dc Fran
schen eedort den voormiddag hevige
aanvallenin dc riciiting van Louve-
mont en Hardauoumt hebben zij daar
bij voordoellen behaald. De «trijd is
nog niet geëindigd."
Do Durtechei® orkemden dus reeds
gedeeltelijk hun achter uitgang.
Alzoo weer een belangrijk offensief
dei- Franschen bij Verdun. Voorioo-
pig bekommeren de veldheel'en zich De EngcAsche coireejxmdcnt van do
blijkbaar niet om de vredespogingen Telegraaf seintIk kon Donderdag
dei*, staatslieden. Daartegenover staat uit de gesprekken in de wandelgangen
wed vast, dat deze nieuwe 'Fransen© van het Lagerhuie opmaken, dat men
ooru'i'gung bij Verdun invloed zai in parlementaire kringen verontwaar-
Ds Vredgsvoorstellen Ser
CsQtraien.
Beperking van bewapening?
Reuter seint uil Washington„Dc
Duitsche ambassatlc kan op gezagheb
bende n grond mededeelendal het ze
ker is, zoo dc oorlogvoerenden bijeen
komen om over dc vredesvoorstellen
te beraadslagen, dal een der belang
rijkste onderwerpim zal zijn de algc-
macnc beperking der bewapening."
De stemming in Engeland.
hebben op den loop van 't vredesaan
bod. De richtingen waarin *t kan .wer
ken, zijn zeer verschillend. Bovendien
zal dit nog voor een groot deel afhan
gen van do vraag of de Franschen alt
eerste succes nog zullen kunnen voort
zetten,
Frankrivk is wol van zina. de actie
bii Verdun tot aoa mooter succes to
bronston. Do oremier Briand ver-
klaaido in ziin rede in de Franschc
Kamer ibii de bespreking vati het
vredesaanbod der Centralcn) ..Mop
kan zessen, dat bet iaar 1910 aan de
sen, 1 lieerden seen overwinatnscn
hBcft seibraoht. maar uien moet d©
zaak uauwkeurkf bedien. Het 1b het
D u i t e c th e leeer. dat seen over
heen behaald, want na
digd iö over do Duitsche voorstellen.
Ik sprak verecheiéfsne afgevaardig
den, conservatieven, liberalen, La
boor-vertegenwoordigers en Iersclio
nationalisten. Allien waren het er over
dat do oorlog zal voortduren tot de ge
allieerden het doel bereikt hebben,
waarvoor zij door Duitechkvnd ge
dwongen zijn in den oorlog te gaan.
Duitschland dwong ons een onvor-
gelijikolijlk groot leger op dc been te
brengen, zei men tot mij. Wij wierpen
do oude tradities overboord, om
dienstplicht in le voeren wij brach
ten een geheeten om/keer in on'ze na
tionale industrie, om de talrijke mu-
nitie-fabri'ekion op te richten, en d'lt
alles met één duidelijik doeJ, diat t'hane
bereikt dient te worden vóór een duur.
acht maanden strik] was dc slnaaan zarne vrede mogeujk «s.
\>eMu.| to onzen vooi*dee!e beallsi. I ln parlementaire kringen ia men
Dit zei Briand vóór dit eucces bij zeer stellig van mcening, dat de bluf-1
Veixiuu. Zoo bii het nu no« moest fendo redevoaring waarmee Von
verklaren zou er meer optimisme inBetlunonu zijn voorstel aankondigde,
ziin redo ziin troweest.
DE' FR ANSCHE BEViEI-VOERlNG
wordt. zooals reeds in het kort ifl
aanirekonditrd newiiziitd. .lof fro
wordt nils technisch adviseur vim tie
receérinó vooi do trdheeOo oarlogvoo-
rina benoemd, seneraal Nivelle*
wordt. aDDerbevclhobber aan "t Fran-
sclie front in het Weeten. generaal
Sarrail bliift aJs zelfstandig bevel
hebber in Saloniki. Tot heden werk'
duidelijk bewijst, dat aanneming er-
vun een overwinning van do gewa
pend© vuist zou betec-kenen.
De cenige parlementsleden, <lio
grauig zouden zien, diat do gcaillieer-
<ten het Duitsohe voorstel aannamen,
zijn een groep pacifisten, wier invloed
onbrteekenend is en in het buitenland
veel te veel overschat wordt. Zij heb
ben besloten dc kwestie Dinsdag in 't
Lagerhuis ter sprake te brengen. Toen
Snow don vroeg, of er gelegenheid zou
barrad onder ooDeicomniando van AVOr(t,?n gogoveii oni de kwestie to bc-
Joffre. dit 13 na eranderd. Lit drt spnriepen do leden van allo kan-
feit L3 af te leiden, dat do ffe^hee.- ten .^eenBonar Law, kanselier
den IN MACEDONlo nieuw© plannen do diende cin nteuwc,
hebhon. grooto crcdiet-aanvroge ln. Hij sprak
Ook do Ceiitralen zullen wel het-j terloops over liet Duitscho voorstel,
oon op höt Selonikl-frcrnO hebben go- pimir achtte het onmoodig het uitvoc-
riclit. nu er troepen in Roemenie Ttg tw ))CSpreken. Hij verkfaandc ecli-
ziln vriiaekomen. Uit de «tofberieh- ^v, dat de Brltreh© regeering zich
ten van heden blukt \vel. dat aan dit ^.rachyg hield aan de politiek van
front wmt meer lev«mdurhei«l ffcvko- .vsqnita, jn October j.l. in het parle-
moii is maar tot nieuwo groot© ge- m)UU uit©engezet.
vechten kwam bet poe niét Dit ontlokte luide toejuichingen,
DF. AANVAL DER CENTRALEN ook toen Bonar Law verJdanrde, dat
OP ROEM EN16 wordt vervoUrd. do Engel schen ee>n groot leger op de
D<3 Duitsche staf deelt mede been zullen houden tot do vijand ver-
Branden do dorpen geven don weg elagen is. Engel an ds financiën Icun-
aan, dien de Russen door Groot-Wal- nen den oorlogslast dragen,
lach ij© op hun terugtocht hebben gc-. Dtt lifceraio afgevaardigde Mason,
nonicii. Niettegenstaande! den ongun- dio voor aanneming van ln?t vredes-
aUgen toestand, waarin do wegen ver-1 vooretal was, hield e-en merkwaardig©
1 rt4e Engeland had b* doe!, ver
klaar du- hij, reeds bereikt, waarvoor
het in den oorlog ging, n.l. bet horstel
vun Beigicfc onafiiack/jéijfeheid, om
dat or U:ans in Duitse! 1 land geen an
nexion 1st meer wordt gevonden.
Slechte een klein aantal leden luister-
do In doodêlijtlio stilte nuur Mason,
De hberalc afgevaardigd© Shaw,
een l(^©rofficier, die juist uit de loop
graven aan de Somnie la terugge
keerd, hield een indrukwekkende rede,
die een beeld gaf van de enorm 6tcrfce
Duitsche stallingen, die daar ver
overd zijn Hij verklaarde, dat de vree-
selijke modderig© bodem verplaatsing
van de kanonnen onmogelijk maakte
«n dat er daarom lijdelijk een einde
aanhet offensief was gékoinon, dat
'echter bij bétere weersgesteldheid met
evenveel succes zou worden hervat. Ln
verband met dc reg00rnïgs\vijv.iging
zeide hij, <lat het Britechc leger in'
Frankrijk een afgod maakt van Lloyd
George.
In Duitsehiancf.
Het „Berl. Tagebi.schrijf:, onder
dén titel „Vreemde uitleggmc" 0.0.:
,,Do Fransclio bladen en m©i hen dc
Fransclie int 111 stói-pro s i de n: in zijn
rode in de Kamer, beioogen, diat het
aaulxid der mogendheden van bet
Viervoudig Verbond elochte ten doél
heeft tweedracht le zaaien onder de
mogendheden van het Viervoudig
Verbond en ©en wig Ui drijven in d©
eensgezindheid der gealheerden, Op
de neumraien zal dc-ze vreemde uit
legging vermoedelijk een zeer p.pify-
ken mdruk maken, want wat teiee-
kent het waroieor men 111 een vredes-
aanbieding zulk een bodoeLng ver-
iiKisdi.f Éjat beteekent toch met an-
déré dan een bekentenis, dat onder
do mogöidlieden deu- Entente zoo
danige mèenijigsverschtlitan bestaan,
dut zij zich, zoo dra men bui'tcn de
algemeene frases komt ©n het wer
kelijk© vredeswerk ter hand neemt,
moeten doen golden.
Naar de „Kólmselie Zcitung' mede-
doelt, keefde iicüouaal iii>ei'a!e
Rijksdagfract e den Rijkskanselier
een schriftelijk protesi tegen de uit-'
sciiakeling van den Rijksdag bij de
opstelling dor vredesvoorwaarden
toegezoaiden.
Vorsprssd nieuws
DE GRIEKSGHE QUA ES LIE..
Reuter verneemt, ,.dat de termijn van
het door de geallieerden heden .(dat
was Vrijdag) aan Griekenland ge
richte ulamaium om drie uur 's na
middags vero".reken is. Er zijn aan
wijzingen, die ei- op duiden, dat de
gesteidè eischen zullen worden inge
willigd, doch er is daaromtrent nog
geen bericht ontvangen".
Dit ls dus veel minder stellig dan
U Vaz Dias-bericht in one vorig num
mer, dat verklaarde, dat Griekenland
dé eischen van t ultimatum had
aangenomen.
Havas sein-, nog uit Athene over
"t gestelde ultimatum: „De gezanten
van Frankrijk. Engeland, Italië en
Rusland te Athene hebben den mi
nister van Buiten landaclic Zaken
Donderdag een nota overhandigd,
waarin zij eischen, dat de Grieksche
regeering zekero verplaatsingen van
troepen en inalariaal zal uitvoeren,
die, door de veiligheid van het leger
te Saloniki vereischt worden. Deze
verplaatsingen moeten binnen 24 uur
een aanvang nemen. Weigering zou
door d© geallieerden als een vijande
lijke daad worden beschouwd. De
gezanten der geallieerden zouden ln
dit geval Athene verlaten
De „Secoio" verklaart, dat stoom-
vaart,Verkeèr in de haven van Piraeu6
weer hervat is, ondanks do blokka-1
de, mocbtai tóch 6 schepen do dia ven
vèrlaten.
Dit wijst weea* op een betere ver
houding tusschen Griekenland en de
Entauite.
'T RUSSISCHE MINISTERIEL
Do rijksconlroleur Pokrowiski is be
noemd tot minister van biificnland-
sclio zaken.
DE DUIKBOOT-OORLOG. Lloyds
mei dit. dat tot zinken ziin aobracht
hef, Noorsohe stoomschip .Kauoaai-
oev" (331Ston), liët Portugeesche
stoomschln ..Leca" (onbekend) en 'het
Eiurelecbe stoomscliitD ..Glenco©''
(2560 ton).
OP EEN MIJN GELOOPEN. Hei
Zweedsche stoamsobio ..Vola' (2129
ton) liep 00 een iniin 69 mijl ten W.
van Skacen en zonk. 13 opvarenden
woiden vermist.
GEWAPENDE KOOPVAARDERS.
In antwoord od do vman in het
Euatelsclvc Lagenbute. of de geallieer
den voornemens ziin een sazanicji-
liike nota te zenden aan do neutra-
Onze Lachhoek
Zij: Als ik er met op gestekl
ben dat de ©eu of ander© man mij
attenties bewijst en hij vraagt mij,
waar ik woon, dan zeg ik eenvoud:?
buiten.
Hij: Uitstekend voitonaicn! Maai-
waar woont u lndei*daa«l, juffrouw
Bruin?
Zij; Buiten, mijnheel- KorL
Zij: Heeft uw oom iu xijn testa
ment aan u gedacht?
Hij: Ja; hij bepaalde dat dc exe-
cuteursTier. geld zouden opvorderen,
dat ik van hem geleend had.
Snibbige vrouw: Ronduit gezegd,
uIh jij* stierf, zou ik stelig weer trou
wen.
Jen of zii in hun havens bowaDCn«io
koonvanrders zullen toelaten, ant-
woowhte Lord Cecü. dut de reaeei imr
aan de neutrale m-yzendheden hnd t©
kennen eeeeven. dat zii do hewano-
ninrr van koornaardere voor hun
veiripitisiiio r/ewettivd nriitte. De t?e-
dnchten-wiseeline is.' er aan
leid ine top bestond, v0nrl.tre7.pt.
Tot m: toe weie-ert «deohtó één der
rp.eeeriTtcfp.71 (zpwanende koonvoai'deis
In haar havene toe. U- laten, hoewel
zii de wetticlieid der bewanenimr van
achorien ter rrifverderliennc niet afui-
'o«JhL*
OVER DE ARMRNIcRS. Rr «a
een. Eneelscb blauwboek verschenen
over de ..irruwelen in Aimenië". Er
woonden in het eöheele Turksobp riilc
1.800.000 Armeniërs. Naar schatting
leven er hiervan thans nog 600,000,
maar in pllondis-e omstandigheden,
in rdaatsen waar zii heenwvoerd
ziin 600 000 Armeniërs ziin gedworj-
zich tot den Islnni te bekeeren.
of ziin naar de bergen of over do
cren2«T gevlucht. G00.000 Anneniern
ziin vermoord onder anecloofliik bar-
baarscSie omstandigheden.
BELGI5 EN ENGEL.\ND. liet
Belgisch Dagblad' schrijft „Lloyd
George heeft aan baron De Brogue-
vil.te. geseind De Engelschc regeemig
doet alk; verplichtingen, door mijn
voorganger jegens België aangegaan,
gc.stand én zal ai! het mogelijke dom
om de innig© en vriendschappelijke
tiet rekkingen me: uw land te ontwik-
keten. Baron de Broquovii e heeft ge
antwoord: Het sedert tweo jaar zoo
zwaar beproefde Belgisch- volk, dat
than® bet slachtoffer wordt van een
wandaad, die alles overtreft, wat men
van den wreed sten vijand had kun-
neif verwachten, zal met dankbaar
heid uw flintke woorden vernemen, dia
den dag van reobtehcrstcl doen voor
zien."
Binnenland
DE TWEEDE KAMER EN DE
NIEUWE SUCCESSIEWET. - Vrij
dagavond ie reeds het Voorioopig Ver
slag der Tweede Kamer verschonen
over het nieuwe ontworp-Successie-
wot. Er blijkt uil, dal liet besluit v,in
den minister om rijn verzoek iert ont-
elag terug te nemen g«tó!i ailgemoonc
tostemming hoef: gevonden. Wel spra
ken i.zeei* veie leden" or hun voldoe
ning over uk, maar enkel© andere
leden" verklaarden, dat het inconeti-
iutioïi-eeS is om eerst de portefeuille-
kwostiê en daama toch aan te blijven.
Blijkens verschillende passages in
hot verslag, werd door leden van
rechts geklaagd, dat de aangebracht©
wijzigingen niet, van vee) belang zijp.
Het zijin „uiterst geringe concessies1*.
Leden, die tegen het oerstc ontwerp
hadden gestemd, verkJaardtn, dai de
wijzigingen hun bezwaren niet kon
den wegnemen. Enkel© van hen be
hielden zich echter hun stem nog vcor.
Met nadruk werd gevraagd, hoeveel
minder het ontwerp thans zou op-
breng«5.
KAMERVERKIEZINGEN IN 1917.
Het Haagschc Correspondentiebureau
meldt Met betrekking tot de reed»
sedert geruimeni tijd loopende ge
ruchten over voornemens om te trach
ten de periodieke verkiezingen van
1917 uit te stellen, ni penen wij te we
len dat inderdaad et oppen tot een
overleg tussohen de partijon worden
godaan om die verkiezingen bij en
kele camdidaa-tstelling te doen afloo-
pen en de periodieke verkiezingen
eei^t te doen plaats hebben als zij kun
nen worden gehouden onder het ré
gime van liet evenredig kiesrecht.
De overweging, dat do in 1917 te
verkiezen Kaïncr toch weder binnen
betrekkelijk zeer korten tijd zou moe-
Haariemmer Halletjes
EEN ZATERDAG AVO.VDPR A ATJ E.
In vroeger eeuwen werd van de
inrichting van een taoneel Tang niet
zooveel work gemaakt als in onzen
tijd. Sommige zaken ,gaf de regisseur
eenvoudig met bordjes aan: hij zette
bijvoorbeeld kalm oen paal neer .net
het opschrift: ENGELAND, wanneer
dat land in het stuk te pas kwam;
naderhand zijn de tooiieetkuiidigen
minder gaan vergeit van het voor
stellingsvermogen der toeschouwers
en het zijn de Meiuingers geweest,
dio met quasi Duitsche grondiglic J
al wat op 't tooneel kwam, iu de
werkelijkheid vertoonden: een boom
was niet van carton, maar een echto
boom, bloemen waren wiet van papier
maar natufurbloemen en zoo meer.
Oppervlakkig beschouwd is dat het
ideaal, geen nabootsing meer, alles
echt en toch heeft ook deze manier
van tooneelschikking geen stand •ge
houden waarschijnlijk omdat zelfs
do ruimo beurs van den hertog van
Meiningen daar niet legen bestand
was en zeker ook, omdat tóch (1e vol
slagen workolijikhcid op '1 tooneel met
vertoond kon worden en dus altijd
onoprecht is. Op dit oogenblik nemen
we dus genoegen met witte lappen
voor een plafond of voot het uitspan
sel, mot schuine linnen rijstukken
voor een rechten kamerwand; als 't
maar even aangeduid wordt, fanta-
eeeren wo or zelf de rest wel bij.
We slikken in onze schouwburgen
trouwens nog wel andere dingen.
Neem eon opera, bijvooibecld do
meest bekende: Fauri. Zoodiva het
scherm opgaat stamt daar oen stok
oud© hoor en begint, omdat hij zoo
bedroefd is, luidkeels to zingen. Pro
beer dat eens bij jo (huis, wanneer
do lieve lino-s poes van je vrouw dood
of je oudste zoon vcor zijn eindexa
men gestraald is! Faust wel, die wil
zieker zijn leed verzetten en zingt er
lustig op los, met een stem, dio een
halve eeuw jonger Is dan zijn uiter
lijk. Op eens ven-schijnt de Duivel,
ook al zingend. Faust, dio als beve
rige grijsaard allo roden zou hebben
0111 voor don onguren kompeer bang
to wozon, zingt tegen hem ln, daarna
zingen ze samen en berwijj do kapel
meester met honden en voeten werkt,
de strijkers uit al hun macht strijken
en de blazers uit al hun mach', bla
zen, doet liet publiek (ja, 't is moei
lijk je er aan te omtrekken) mee aan
het. algemeen spectakel en klapt in
de handen, roept brawl soms ook
wel bis (maar dat is voor d© leus,
daar jo anders niet tót eon eind zou
komen) sa na eeu minuut of Gen
wachten, om weer op adem te ko
men, begint d© gekheid opnieuw.
In 't dageJijksch leven zingen wc
weinig of niet ©n alleen wanneer we
alleen zijn of rn heel int lemen kring;
schrijven, lezen, rekenen begaan we
zonder bezwaar ln allerlei omstan
digheden, maar zingen niet: in de
opora Is 't nel uiutersom, daar zin
gen zo altoos. De vader vloekt zijn
zoon zingende, d© dochter verfoeit,
haar moeder zingende, ja er is geen
hoofdpersoon, dio sterven kan vóór
dat hij al zingend© zijn teatsion wil
uitvoerig aan de toesclmuwcrs heeft
bekend gemaakt. Op zekeren dag was
er iemand, dio dat al te dwaas vond,
maar omdat de menschen hot toch
wcJ graag liooiun ©n j© zonder pu
bliek in een schouwburg ook niet vee]
beginnen kunt, schiep hij een tus-
schenvorm en noemde dien: opero'.to.
Daarbij kan liet, gebeurendat Uve©
personen op het tooneel een heel ge
woon en genocgelijk gesprek houden,
waarnaar wij toeschouwers gezellig
ritten to luisteren, totdat op eens d©
muzikanten, *lte ©en pcosjo hebben
ritten dutten, hun instrumenten grij
pen, de ilirigenl dreigen«l rondkijkt,
do spelers op "t tooneel een stap
naar voren doen; alsof zo op 't pu
bliek willen aanvallen en weer een
regen van klanken losbarst. Totdat
d© bal over ts en de menschen op 't
tooneel opnieuw als gewon© men
schen met elkaar praten. Ik heb hot
hij gewoond, dat een bravo boeren
vrouw, dl© voor het eerst aoo'n ope
rette bijwoonde, stom verbaasd naar
de artisten keek waaneer zo plotse
ling in luid gezang losbars:ten. haar
man aan zijn mouw trok, «oen do
tenor, na een langdurig gesprek met
d© sopraan, voxir een stap vooruit
deed en een mond open zebto (vlo een
modern© houwitser „Jaap, Jaap
riep ze, dat iedereen om haar heen
het hoorde, „hij krijgt liét weer!"
Maar het allerwonderlijkste óp het
tooneel ls het drama in verzen. Ieder
dio wot weet van de tooneelspeclkuiist
veiwkert ona, dat rij de weerspiec.-
liDg is van het werkelijk© leven. Als
je nu Lodewijk XI op de planken van
't theater aan den Jansvcg in verzon
hoor; spreken, dan wang Jo toch:
heeft dio man dat in de werkelijk
heid óók gedaan'? En antwoordde, 7.1)11
omgeving dan ook op rijm? En wan
neet ze dan het rijmwoord niet kon
don vindon? Word dan do schuldige
achter (1© tralies gezet tótdat liij liet
gevoiulon had, of haaiden ze dc-n
lK>fdiohl«)r om den stakker een handje
te hc'petv? Ik weet wel: de een kan
moer dan do ander en het lief van
een Franschen koning ie lai^g geen
boer. nlierberg, maar toch geloof ik
niet zoo gauw. ilal d© hovelingen van
don avond tot. d©n mobgen er maar
op 'os rijmelden. Gebeurt dat bij ons,
ln lioog© ki-ingen? Houd't Minis
ter Posthuma lierijindo redevoerin
gen over bloemkool on peultjes? Kom-
aau^ al ben ik gewoon in eenvoudi
ger omgeving t© verkeeren, dut maakt
mij niemand wijs. En daarom denk
ik, dat Casimir de ta Vigno. de schrij
ver van het stuk, een loopje met ons
pccml. „Wil ik je eens Wat zeggen",
opperde oecn kennis, dien ik Dinsdag
avond in de koffiekamer ontmoette,
„LodeWijik XI was in lt dagolijksoh
leren zoo'n vea-velend heer, dat nie
mand zijn dageiijksche conversatie
ut pro/.a een heelen avond kon aan-
hoorm daarom maakte do la Vigne
or maar poério van".
Mogelijk lieefl hij gelijk, ofschoon
ik nio niet kan v«x>retelleii, dat neef
Wouters hata-iijkliodon or minder
onplezierig of zelfs aangenamor door
zouden wordon, wanneer hij daar
versjes van ging maken. Wel is er
iets anders, d,at ik deze week bij do
voorstelling heb opgemerkt. Als in
oen opera do prima donna een lange
aria bre't gezongen met als slot een
booKCn noot, dien zo uit hol versta
hoekje van haar keel heeft goJiaaW,
kom; u dan in d© verzoeking om da'
ook ta probeeren? En als in de ope
rette do held en <i© heldin, al walsen
de, oen duet zingen, zoo dat je denkt,
„waar halen de menschen den adem
vandaan?" gaat u hun dat nadoen1
lk nie'..
Ik donk er niet ov©r. Maar dio
dromraéïëoho drama's in verzen zijn
uiterst, besmöttelijk, ei-gcr :iog dan
een verkoudheid en w© weten, hoe
©vorspruitelijk die in on re dagen is.
Jo kunt rt»ot goon mogelijkhe l naar
den konmg en den ridder en do edel-
yrouwe op het tóoaieei luisteren, of
je gaat ook rijmelen. Op een oogen
blik zei mijn buuiman:
„Och, wees zoo vriendilijk even op
te staan,
„Ik wenschte .wel naar den foyer
te gaan".
En ik. die anders de grootste
moeile heb om St. Nicol aas-verzen (e
smeden, gaf daarop ten antwooi*d:
„O zeker, heer, wil u toch niet
goneoren,
„Gij kunt mij dit moment met groot
gemak passcoi-cn".
Eerst toep hij al lang voorbij was,
schoot mo t© binnen, dat w© ln vors
maal en op rijm gesproken hadden
en met verwondering bedacht, lk, dat
niemand ln onze buurt dat opgo- j
merkt of er maar een oogenblik om
gelachen had. Zoo gaat hol in do na
fuur: wanneer or veel ozon :s, wordt
alles wat leeft daarmee rijkelijk go-
dronkt, als 't ware er moe verzadigd.
I-lct gaat mot an-dors in een onig-v
ving van rijm en vors.
Dat hieok me duidelijk, toen ik in
li© pauze een kollu©;- aanriep en hem
\TOeg:
„Och, woe's zoo goed en bren^' niij
een kop koffie
waarop hij dadelijk en zond©- zich
een oogenblik te bedenken, ten ant
woord gaf: -
,,'k Heii er nog één op 't blad. dat
is voorwaar een bofftó!
Achter me zei een dame, di© blijk-
biuir van led©wijk XI oen, diopen
afkcor had gekregen:
„Kom, ga nou moo naar huis, weg
viu» dien naren vent'
maar hij zei onmiddellijk:
„Nee, dank je, 'k ta>b betaald, w©
wachten tót het end".
Waarop mevrouw,' die al half was
opgestaan mol een pruilend gezicht
weor ging zitten.
Het scherm ging woor omliep en
ite menschen op t tooneel rijmden
vorder alsof 't 7.00 niemendal was.
„Die do Ja Vigne*', hoorde ik iemand
zeggen, „was toch een kraan", waar
op een ander antwoordde: „ja. maar
j© moet Schimmc-J ook nio: uitpo-ri-
sen: die heeft toch maar al dte Nc-
dorlandscho verzon goniaak!" En
daar had-de man, vind lk, groot go-
Ujk ln.
Maar alles heeft ©en ©ind, ook een
stuk in vier bedrijven. En toen Lode
wijk XI, na rijn dood, voor ons had
gebogen on we in de vestibule onze
kleeren bij elkaar zochten, rei tie
juffrouw van de vestiaire niet haar
gewon© vriendelijkheid, toon ik haai*
nnjn nummertje gaf:
„Hier is uw eerlijk deel van man
tels en van Jassen,
„Het nununcr JU opt precies, ze
zullen dus wel passen
Do rijmbesmettkig was dus tók
liier al doorgedrongen.
Maar bruten woei de frisscli©
avondwind die er gelukkta af, want
toen »k tot den tramoonduct«)ur zou
„Gaat doze trant den hc-elen cirk».-".
om?"
toen antwoordde hij niet, aooals hij
had mocton doon:
,,Tk sta ©r u voor in, dus wilt ga
mee, zoo kom
maar hij zei laconiek: „Stapt u maar
iul" En dat deed mo plezier, want
mijn leven long vorder rijmend
doorgaau zon me toch niet toogela-
clten hebben.
FIDELIO-
