Haarlems Om
VIERDE BLAD
Zaterdag 30 December 1916
Het jaar 1916.
HL
NEDERLAND IN 1916.
8 Jan. de Ford-vredc-s-expeditie in
dus land.
13—14 Jan. Watersnood in Noord-
Hotland en andere deelen van ons
land. Overstroomingen in Indië.
28 Jan. Tengevolge van de aanne
ming der motie-Schaper, waarbij de
Kamer zich. verzet tegen het verband
tusschen Ouderdomswet en pensioen-
belasting, treedt minister Treub af.
Hij wordt op 9 Februari door Mr. A.
van Gijn opgevolgd.
1 Febr. De Prinses Juliana op een
mijn geloopeii.
Dc „Artesrais" getorpedeerd.
9 Febr. Torpedo-ontploffing to Vlis-
siogcn (1 doodc en 4 gewonden).
15 Febr. De Indische legercomman
dant, generaal Michielseu, komt om
bij een vliegongeluk.
22 Febr. De Tweede Kamer neemt
de Eedswct aan.
26 Febr. Hevige aardbeving in
Nederl.-Indië.
13 Maart. De „Zaandijk" op een
mijn geloopon.
11 Maart. De „Tubantia" getorpe
deerd.
20 Maart. De „Palembang" veron
gelukt.
28 Maart. De heer J. C. Schroder
door de Amsterdamscthe reobtbank
vrijgesproken van de aanklacht de
neutraliteit in gevaar gebracht te heb
ben.
J1 Maart. Intrekking der militaire
verloven.
3 April. De Ned. ifüjhoener „Clasina
Helena" getorpedeeid.
Regeeringsverklaring over den
toestand aïgeicgd na een comité-ge
neraal der Tweede Kamer.
20 April. De „Lodev.-ijk van Nas
sau" op een mijn geloopen.
1 Mei. Invoering van den Zomertijd.
18 Mei. De „Batavier V' veronge
lukt.
De Tweede Kamer neemt het
weisontwerp op het Ouderdomspen
sioen aan met 51 tegen 34 stemmen.
21 Juni. De Eerste Kamer neemt
het wetsontwerp op de Ooiiogswmst-
belasting aan.
12 Juli. De Tweede Kamer neemt
het wetsontwerp tot nadere uitbrei
ding van den landstorm aan.
13 Juli. Oud-minister Talma in de
Tweede Kamer herdacht.
De Kamer verwerpt het wetsont
werp inzake ieen adtapiranttenschool
voor de Marine.
28 Juli: De Tweede Kamer neemt
de Levensmiddelen-distributiewet aan.
Minister Loudon legt een Regee
ringsverklaring af over de aanhou
ding der Ned. Visschersschepen door
Engeland. Deze kwestie wordt op 24
Augustus opgelost»
31 Juli. De „Koningin Emma" op
een mijn geloopen.
23 Aug. Aanbieding van een amibu-
lancetrein aan de Regeering.
28 Aug. Koloniaal Onderwijscon-
gres te 's-Gravenlfage.
5 September. Tentoonstelling op
Gemeentelijk financieel gebied te Am
sterdam.
11 September. Land- en Huishoud
kundig congres te 's-Gravenliage.
12 September: Ingediend wordt het
veisonuveip tot afsluiting en droog
making der Zuiderzee.
25 Sept. Duitschland verklaart, zich
bereid do Tubantia-zaak na den oor
log aan een internationale enquête
commissie te onderwerpen.
4 Oct. De Tweede Kamer neemt
het, wetsontwerp in zake den Indii-
schen Volksraad aan.
17 Oct. tot 7 December. De Twee
de Kaïmer behandelt de Grondwets
herziening.
16 Nov. Incident Nierstrasz in de
Tweede Kamer bij het webontwerp
inzake schadeloosstelling van
mcrleden.
17 Nov. De Kamer verwerpt het
voorstel tot invoering van presentie
geld voor Kamerleden.
21 Nov. De oproeping van den land
slot in 1909 uitgesteld na aanneming
van de motie-MarchanL
29 Nov. De Eerste Kamer verwerpt
mei 22 tegen 18 stemmen het wetsont
werp ter wijziging van do successie-
wei. Minister Van Gijn verklaart, op
verzoek dor Koningin aan te blijven,
2 Dec. De „Ilediri" zinkt.
12 Dec. De Tweede Kamer neemt
het wetsontwerp inzake een Tweede
oorlogsleening van. 125 m'ill'ioen gul
den aan.
16 Dcc. Brand in het Rijkstelefoon-
kantoor te 's-Gravenhage.
28 Dec. Van Regeeringswege wordt
een regeling bekend gemaakt ter
voering van verschillende soorten
brood- en meelkaartcn, ook voor
tebrood.
Oïer den Vretls.
Weer een E n g e 1 s c h
minister aan liet
woord.
De EngeJsciio minister Henderson,
<die te Parija het congres van de
Fvansche soc. partij heeft bijge
woond, verklaarde vóór zijn vertrek
aan een medewerker van het - „Ag.
Econ. financière" Ik ben te Parijs
gekomen om tegenover de Fransche
democratie de beloften te hernieuwen
van het Engelsche volk en do Engel-
sehe arbeiders, om dén ons opge
drongen oorlog door te zetten tot de
zege is bevochten, zonder ons op te
houden bïi de huichelachtige ma
noeuvres vim onze tegenstanders. De
Britsche arbeider, die slechts lang
zaam in beweging konu, heeft beslo
ten tot alle offers, welke van hen»
gevraagd kunnen worden: overwerk,
geen vacanlies, dienstplicht, nieuwe
belastingen. Het Engelsche volk
keurt alles goed om het beoogde
doel te bereiken, waarvan niets het
meer kan afbrengen, ik keer naar
Engeland terug met de vaste overtui
ging, dat er even volledige overeen
stemming hcerscht tusschen de beide
regeeringen als tusschen liet Engel
sche en Fransche volk, teneinde do
gerneenschajipelijkc - actie voort te
zetten, waarvan onvermijdelijk het
gevolg moet zijn de zege van onze
rechtvaardige zaak.
De Fransche pers.
In dc Entente-landen schijnt de
stemming tegen het aankiioopen van
vredesonderhandelingen met den
dag toe te nemen. Op enkele ver
schijnselen hadden wij reeds de
aandacht gevestigd. De toon van dc
Fransche pers,* die maar steeds blijft
spreken over voorstellen, die nog
onbekend zijn', geeft duidelijk aan,
Ral zij die niet eens wil kennen, om
dat zij ze bij voorbaat „onbe
schaamd" acht, en verwacht, dut
Duitschland daarin zal eiseheu „al
hetgeen liet noodig heeft om de we
reld te beheerschen."
Daartegenover staat, dat de Fran
sche sociaal-democraten van mee
ning zijn, dat de onderhandelingen
niet moeten worden afgebroken,
doch dat de uiteenzetting van de
vredesvoorstellen moet worden ge
vraagd, en geen enkel voorstel zon
der grondig onderzoek raoet worden
verworpen, docii aan de betrokken
Parlementen worden voorgelegd.
Uit Amerika.
De «.utoritcilen te Washington ver
klaren, dat president Wilson zijn
nota heeft verzonden zonder overleg
met eenigen anderen staat en zich
daarbij gehouden heeft aan de tradi-
tioneele politiek van de Vereenigde
Staten. De regcering is er, volgens
die autoriteiten, afkeerig van om
sarnen met andere neutralen op tc
treden, en trad daarom niet met hen
in overleg over de nota.
De New-York Times' zegt:
„Duitschland zal nooit een vredes
conferentie bijten krijgen op dc voor
waarden, die het voorstelt. Als zijn
aanbod liiet anders beoogt dan, zoo
als Briand beweerde, een poging om
besluiteloosheid en wantrouwen te
wekken en verdeeldheid onder de go
allieerden te zaaien of den blaam
voor het voortzetten van-den oorlog
op ben te werpen, dan is de wereld
er geen haar slechter, maar integen
deel beter aan toe door het feit, dat
de onoprechtheid van Duitschland in
liet licht is gesteld."
De „World" geeft hare overtuiging
te kennen, „dat Duitschland om dc
zaak heendraait. De president vroeg
geen vredesconferentie hij zag in,
dat zulk een conferentie op het
oogenblik een onmogelijkheid is,
maar sprak de hoop uit, dat een
wisseling van gedachten althans den
weg zou banen voor een conferentie.
Duitschland wijst iedere gedachten-
.vvisseling van de hand en komt terug
op zijn nota van 12 December en sielt
onmiddellijk opening van vredes
onderhandelingen voor. De Vereenig
de Staten zullen zeev zeker Groot-
Brittannië en Frankrijk niet vragen
om toe te treden tot een vredes
conferentie en in het geheim te ver
nemen, welke vredesvoorstellen
Duitschland wil opleggen. Ook kan
hij de bevriende regeeringen niet
verzoeken het voorstel,, dat zij reeds
formeel hebben verworpen, maar dat
herhaald werd als antwoord op zijn
verzoek om voorwaarden mede te
deelen, in ernstige overweging te no
men. In het licht van Duitschland's
antwoord is het onmogelijk om aan
te nemen, dat eerlijkheid of oprecht
heid het oorspronkelijke vredesvoor
stel hebben ingegeven. Het is thans
duidelijk genoeg, dat de actie van
den president, het Duitsche masker
heeft afgerukt en dat de geheele
daad een spel was om de neutralen
gunstig te stommen en de openbare
meening tn Duitschland In de war te
brengen."
De „Tribune" vraagt, „of Wilson
(zilch verder door de bedreiging van
Duitschland met een onderzeeers-
campaghe zal laten verlokken lot het
steunen van een Duitsch voorstel tot
het houden van een conferentie en
voegt daaraan toe, dat het buiten kijf
is, dat het hoofdmotief van zijn eer
ste actie, zooals door Lansing is ver
klaard, was om zoo mogelijk een
nieuwe onderzeeërs-campagne met al
haar gevaren voor de Vereenigde
Staten te voorkomen. Zal hij nu
voortgaan om onder dezelfde bedrei
ging kracht en sieun te geven aan de
Duitsche manoeuvre
De voorgeschiedenis
van 't Vredesaanbod.
Uit Londen wordt aan het „Alg.
Handelsbladgemeld Een speciaal
artikel van F. N. Hall in de New-
York World" geeft de innerlijke bo-
teckcnis van Duitschland's haastig
geroep Op de neutralen en bet ver
zoek van den president om een ver
klaring van. de zijde der oorlogvoe
renden. Hall zegt, dat do meerderheid
van het kabinet in het begin van
December het er over eens was, dat
het in de nota van den president over
de „Sussex" ingenomen standpunt,
namelijk dat zo© Duitschland de toen
gevolgde piakiijk van den onder-
zecorsoorlog niet opgaf aan de Ver
eenigde Staten niets anders over
bleef dan dc diplomatieke betrekkin
gen af te breken, gehandhaafd moest
woeden. De onderzeeërs-actie bracht
de meerderheid van het kabinet tot
de overtuiging, dat het onmogelijk
zou zjjn niet over te gaan tot dó ac
tie, waarmede in de „Sussex"-nota
gedreigd was.
Graaf Bernstorff, die inzag hoe
ernstig de toestand was, waarschuw
de zijn regeeiing en het vredesvoor
stel. dal bestemd was voor de Kerst
week, werd gedaan op 12 December.
Door deze daad hoopte de regeering
te Berlijn liet Amerikaansche pu
bliek er toe te brengen, dat het den
president niet zou steunen indien li j
optrad tegen hervatting van den
„riicksichUosen" onderzeeërsoorlog.
Het hoofdartikel van de „World"
zegt, dat Duitschland's hoogste
wenseh is. Groot Brittannië streng ie
straffen wegens zijn blokkade en wel
door onderzeeërsactie, en vraagt
dan „Wanneer dit geschiedt m
ten de Amerikanen dit dan nu
dulden of aan deze actie, zoo n
dig, door geweld een einde ma
ken liet. zou een dwrffesheid zijn, het
gevaar te licht aan te zien, want liet
bestaat werkelijk in hooge male."
Een Bond va «.neutrale
Stalen?
De „National Zeitung" te Bazel
verneemt uit goed ingelichte kringen
te Kopenhagen, dat president Wil
son in drukke onderhandeling zou
zijn met de Scandinavische rijken en
met, Nederland en Zwitserland, ten
einde te komen tot de oprichting van
een „Bond van neutrale Staten", ter
bescherming van hun rechten. Niet-
tegenstasnde alle démenties, zou de
president der Vereenigde Staten zich
werkelijk met deze plannen bezig
houden. welke onder bepaalde om
standig! eden een concreten vorm
zouden aannemen. De besprekingen
zouden gevoerd worden inet die sta
ten, welke zich ook bereid hebben
verklaard deel te nemen aan een con
ferentie tot nadere uitvoering van liet
plan.
Steun voor Wils on's
v r e d o s v o o r s t e 111 e n.
Do Zweodsoli'1, Noorsohe en do
Doe noch e geaa nteii te Weenen over
handigden aan do regieringen van
Duitschland en OostenrijlkdTongairije
woordelijk, overeenkomende nota's,
waarin hun regcoriogein te kennen ga
ven dat zij van de voorsteden van Wil
son met belangstelling kennis namen
en do hoop uitspraken dat zijn initia
tief succes zou hebben.
De tweede nota van
Wilson.
Naar aanleiding van het bericht van
de „Bert. Ztg. a. M. dat te Londen j
een tweede nota van Wilson zou zijn
aangekomen, heeft de Korr. Norden j
zicb om inlichtingen gewand tot cü- j
plomatiebo kinngen to Berlijn. Het1
gaat hier in geen geval om een rond
schrijven aan de oorlogvoerenden,
want lo Berlijn is niel6 ontvangen. Is
inderdaad aan de Engelsche regeering
en vermoedelijk dan ook a-an do an
dere regeeringen der Entente een
tweede nota overhandigd,- welke ver
schillende ophelderingen vej'sohatt be
treffende de eerste nota, een tweede
nota aan de Duitsclié rogeering zou
overbodig zijn, aangezien de rijks-
regeenng de eerste nota van WiLson
reeds heeft beantwoord en in haar
antwoord uitdrukkelijk heeft te ken
nen gegeven, zich met den slap van
Wilson principieel te kunnen vereeni
gen.
De Dcensche sociaal
democraten.
De Deensche sociaal-democratische
partij zond aan president Wilson een
telegram, waarin sympathie wordt
uitgesproken met de vredesnota van
21 December en de wenscli wordt
uitgedrukt, dat het streven van den
president naar beëindiging van den
wereldoorlog en vestiging van een
duuizamen vrede, succes moge heb
ben.
Van de oorlogsvelden.
OP 'T WESTELIJK FRONT komt
meer actie. De Fransche staf ge
waagt van mislukte aanvallen <lw
Duitschers bij Verdun. De Duitschers
konden alieen ten Z. van de'Mort
Homilie in een Fransclic loopgraaf
binnendringen, overigens weixien
overal afgeslagen.
Do Duitsche staf deelt mede,
dat de aanval geschiedde na grondi
ge voorbereiding door de artillerie,
Een Dudscho aanvalstroép baamlo
•zich een weg lot in de tweede en
derde linie der vijandelijke- stellingen
waar 222 gevangenen, onder wie 4
officieren, gemaakt en 7 machinege
weren veroverd werden. In de ver
overde loopgraven werden verschei
dene, ook des nachts herhaalde, te
genaanvallen der Franschen afge
slagen.
De Londen Gazette publiceert een
rapport van generaal Baig over 'i
offensief aan de Soinme. Het gestelde
doel is bereikt: Verdun is ontzet, dc
beste Duitsche troepen zijn aan '1
westelijk front vastgehouden en dc
kracht van do Duitschers is belang
rijk uitgeput. Do Engelsche legeraan
voerder merkt op: „Do macht van
den vijand is nog niet gebroken en
het is nog niet mogelijk een schat
ting to doen omirent den tijd, wei
kon de oorlog zou kunnen duren,
voordat do doeleinden voor welk© do
geallieerden su-ijuen, bereikt zijn.
l'och heeft de slag aan de Soinmo het
boven tederen twijfel verheven, dat
do geallieerden m staat zijn hun
doel to bereiken. Het Duitsche leger
is de kern van de macht der Cen>ra-
ien en ruim do helft van dat leger
heeft., ondanks allo voordooien van
het defensief en gesteund door de
sterksi© verdedigingswerken, dit
jaar aan do Soinmo eon nederlaag
geleden. Overwinnaars noch over
wonnenen zuhen dit vergeten en hoe
wel het slechte weer den vijand rust
heeft verschuil, zullen er ongelwij-
leUl vele duizenden in zijn gelederen
zijn, diè do nieuwe campagne zullen
ingaan met weinig vertrouwen in
hun macht om onzo aanvalilen to
weerstaan en ons weerstandsvermo
gen te broken. Onzo nieuwe legers
zijn den strijd Dogonnon met liet
vaste besl-in-t te winnen en met het
vertrouwen in hun macht daarioe.
Zij hebben zichzelf, den vijand en
de wereld bewezen, dat dit vertrou
wen gerechtvaardigd was".
IN ROEMEN lé gaan do CeniraJcu
nog steeds vooruit. De Duitsche'"staf
meldt o.a.: dat weer terrein gewon
nen is. 2800 Hussou en Roemeniers
werden gevangen genomen, b kanon
nen en 18 machinegeweren buitge
maakt Do Cent ral en bereikten Diui-
tresti (2D K.M. ten N. O. van Rinu
nieul Saret).
De It u s s s c li o staf geeft toe dat
opnieuw door Russen en Roemenier.
terrein verleuren is, maar liqt. offen-
sief der Gentralcn woed. toch tot
staan gcbrachi. Do aanvallen dor
Duitschers en Oostenrijkers geschied
den niet sterke troepenmachten.
Verspreid nieuws
TER ZEE- Lloyds meldt, dat het
Engelsche s.s. „Copsewood" (599 ton)
en het Noorscho s s. „Ida" gezonken
ztjn.
Officieel wordt uit Berftjn ge-
meld: In November zijn 138 vijande
lijke handelsvaartuigen van totaal
314.500 bruto registertonnen door
oorlogsmaatregelen van de centrale»
verloren gegaan, daarvan hadden (/a
Engolsehe schepen een totaal inhoud
van' 2-44,500 ton. Bovendien zijn 53
neutrale handelsschepen ven totaal
94.009 bruto registertonne», wegens
vervoer van conliabando naar den
vijand in den grond geboord. Het
resultaat van deze maand is dus in
bet geheel -108,500 ton. Sedert het be
gin van den oorlog iu door oorlogs
maatregelen van dc centralen 3636500
ton vijandelijke hand els scheeps-
ruimto verloren gegaan, 2.794.500 ton
Engelsche.
BUITGEMAAKT. Wolff meldt of-
flöieei, dat de Duits obers in de N.
IJ-we een Rus9tscli schip buit-maak
ten, dat naar een Duitsche haven is
opgebracht Het was geladen met
eenigo rmllioenen aan oorlogsmate
riaal. Het schip bleek te -a de
„Spezia', van dc Hamburg— Amerhia-
lijn, indertijd door de Russen in Wfa-
diwostok buitgemaakt.
EEN FINSCHE HAVEN DOOR MIJ
NEN AFGESLOTEN. Het .BerJ.
Tagelji. ontleent aan Stockholm's
„Aflcnbladet", dat Duitsche oorlogs
schepen ui den nacht, van 21 oj> 22 Dec.
in de beide toegangen tot de haven van j
Raumo (Finland) mijnon hebben ge
leed. Het Zweedseh-e schip „Frigga"
stie: 23 dezer in den zuidelijken toe
gang op een mijn en zonlk. Raumo is
voor de scheepvaart ontoegan-Ke.ijk.
binnenland
TWEEDE KAMER.
Vervroegde oproeping militie
1918.
Geen oproeping Landstorm
1908 en 1909.
De Minister van Oorlog heeft bij dc
Tweede Kamer eon wetsontwerp in
gediend, strekkende tot vervroegde op
roeping van do lichting 1918. Zooais
men weet, worden de dienstplichti
gen, die sinds 1914 onder de wapenen
zijn, geleid-elijik afgelost Om met die
aflossing geregieild te kunnen voort
gaan, stelt de regeering nu voor, de
manschappen van do lichting 1918
dat zijn dus jongelieden van 18 en 19
jaar vervroegd onder de wapenen
to roepen. Op grand van de Militiewot
zou die oproeping eerst over een goed
jaar kunnen geschieden, maai- wan
neer het ontwerp wordt aangenomen,
zal daarmede reeds m Juli 1917 een
begin worden gemaakt.
Hier komt nog iets bij. Krachtens de
Landstormwet zijn wel eenigo lichtin
gen landstorm voor de aflossing be
schikbaar, maar daarvan zullen twee
lichtingen op grond vau hun leeftijd
niet worden opgeroepen, namelijk de
lichtingen 1907 en 1906. Dit zijn de
mannen van 20 en 30 jaar. Zij kunnen
d-us rustig thuisblijven.
De loop van zaken zal dan aldus
wordon in de eerste maanden van
1917 worden opgeroepen d-o miditie-
hchtmgen 1917 en de landstorm-klas
sen 1909 en 1908. Dozo oproeping is 1
Juni afgeloopem. In de eerste week
van Juli wordt dan een aanvang ge
maakt met de oproeping van de lich
ting 1918. Deze liohtïng 1918 zal, wat
de sterkte betreft, zoo hoog mogelijk
worden opgevoerd, len einde veel man
schappen voor do aflossing beechSt-
baar te krijgen. Daarom stelt de roi-
i) istei voor de roden on van vrijstelling,
die in gewone tijden bestaan (wegens
broederdienst wegens aanwezigheid
van In -hetzelfde jaar geboren broeders
of halfbroeders, wegens kostwinner
schap, wegens toekomstige woon-plaa'ta
In 'de koloniën of wegens ei-gen virij-
wUiHgen dienst) to laten vervallen. Ie
dereen zal dus moeten opkomen. De-
halve natuurlijk zij, die ongeschikt
worden bevonden of die wegens een
bijzondere reden worden vrijgeStod.
Art. 4 der Militiewet bepaal:, dat
van iedere lichting hoogstens 600 man
mogen worden ingelijfd bij de zeemi
litie. De minister stelt voor dit maxi
mum te vecihoogen (een getal wordt
niet genoemd}, ten einde ook zooveel
moge-lijk zeemiiiciens te kunnen af
lossen.
Te zijner tijd zuilen zoo noodig ook
voor de lichting 1919 bijzondere maat-
regelen worden voorgesteld.
EERSTE KAMER.
Gisteren heeft dc Kamer bijna een
paar honderd1 wetsontwerpen, zonder
stemming aangenomen, die tot:
V-eri looigiug van do begroeting van
het Staatsbedrijf der Algemecaio
Landsdrukkerij voor 1916 (Aankoop
van papier); Afwijking van den re
gel, gesteld bij art. 241 der Gemeente
wet, omirent plaatselijke belastin
gen, ten behoeve van dc gemeenten
Helder en VMssingen; Tijdelijke af
wijking van de Kieswet; Nadere vast
stelling van het bedrag, waarvoor
rilverbous kunnen worden uitgege
ven; Wijziging en verhooging van
hoofdstuk VUB der Staatsbegroo-
ting voor 1916 (Voorziening in ver
band met de jongste ovct slroomiiigen
in. (Nederland); Langer in dienst hou
den van ingelijfd en bij do militie; id.
van dienstplichtigen bij do landweer;
Verlenging van den duur van den
dienstplicht bij den landstorm; Ver-
hooging van hoofdstuk VI der Staats-
begrooting voor 1916 (Buitengewoon
krediet); -Naturnl-isalie van II. Neu-
haus en 21 ander ei t; Bouw van een
schutsluis c.a. te lJtnuiden en ver
betering van. het N'o o rd-zee k ana ai.
Onteigening voor den bouw van een
schutsluis c.a. te ljimiiden (2 wets
ontwerpen); Verbetering van den
Waterweg van Rotterdam naar Zee;
Onteigening ten behoeve van een elek
trisch en spoorweg va n Haarlem
langa den Zijlweg muur pverveen;
ld. in de gemeenten Amsterdam
Zaandam en Sloten, noodig voor een
nieuw havencomplex voor don alge
meen-en handol tc Amsterdam
voor uitbrteiduïg van de houthaven
en de petroleumhaven aldaar.
Bij de twee eerste wetsontwerpen
gaf de Mi nieter van Iwnnenlandsohe
zaken, do heer C.eri van der Linden,
ocaiigo inlichting. IIij verklaarde dat
eon verhooging van de olxmimments
prijzen voor StaivN.-ouran», Staats
blad of Handelingen der Kamer niet
in zijn bedoeling lag n omtrent 't
tweedo ontwerp wec-s hij oj> 't af-
loopende van de afwijking.
Het wrfeontwerp betreffende de uit
gifte van zilverbons gaf de iieercn
Van der Hoeven en Van Nierop aan
leiding tot eon paar wenken. Do eer
ste bepleitte een strafbepaling i&gen
*1 overmatig inhdhdon en oppotten van
zilveren muntde tweede drong aan
op vernieuwing van de na onïioop te
rugkomende en voor verdere circula
tie minder geschikte bons. Do Mi nis-
te;.- van financiën, de heer Van Gijn,
beloofde overweging van een strafbe
dreiging zoowel ais van den wenk van
den heer Van Nierop.
Naar aanleiding van t wetje in ver
band met de orverstroomingem, beloof
de de Minister vom financiën te zullen
nagaan of aan oen woiuk van den heer
Frun-sscn gevofig ware te geven om bij
zondere scholeu, die schade hebben ge-
leden aam dc gebouwen, renteloos cre-
diflt. voor herstel er van te verleenen.
Over nog enkele andere ontwerpen
gaven de Ministers van financiën, van
Oorlog, de heer Bosboom, en van Ma
rine, de heer Rambonnet, eenigo in-
li oh tuigen.
Het voorstel «voor de eehutfih
IJmuiden, vond bij den heer Kraus
warme verdediging, maar hij drong
bj.j den Minister van Waterstaat, den
hoer Lely, er op aan dc uitvoering
zoo mogelijk te bevorderen, opdat er
geen 10, maait' 7 jaren voor noodig
zijn Do Minister, die den termijn
voorzichtigheidshalve ruim had ge
steld, beloofde niets onbeproefd te
zullen laten om 't werk tc bespoedigen.
Door den heer Van der Boeven werd
't groot nationaal belang van de
betering vam den Rottcrdamschen Wa
terweg in het Lioht gesteld, maar daar
om ook opgekomen togen den eisch
van 33 1/3 pCt. bijdrage in de k-osten
door de direct be.angéiebbendcn. De
Minister van Waterstaat verdedigde
evenwel de billijkheid vat» dezen c-isoh.
Bij afwezigheid van den Minister
van Koloniën verdedigde dc Minister
van Marine dc koloniale ontwerpen en
hij beloofde o.a. aan zijn ambtgenoot
tc zuilen overbrengen een betoog van
den heer Van Kol voor de (ook uit
een oogpunt van koloniale autonomie)
wcnscheLijlkheid om het militaire hos
pitaal te Paramaribo in oen wezenlijk
burgerlijk ziekenhuis om to zetten
De Kamer i6 tot Dinsdag 16 Januari
e. k. uiteengegaan.
GEREDDEN. In Den Haag is be
richt ontvangen, dat het stoomschip
„Djember", van den Rotterdamschen
Lloyd, thuisvarend, de bemanning
van den getorpedeerden Engelsclien
schoenec „Pitho" aan boord heeft.
den vrede syiuhölisóercmto diertjes
beladen, zingt zij nog een jjaar lie-
dcien op den toekomstige» vrede.
Het is zeker wel overbodig So zoggen,
dat na dit nummer een daverend ap
plaus losbreekt.' Tot slot nog een ko
misch fiininuminertjo; „Twiedcl en
zijn wandelstokje", waarna de plaat
„Goeden nacht" op het doek ver
schijnt, ten te-eken, dat do voorstel
ling is afgeloopen.
A p o I 1 o-T heat c r.
In het Apolio-Theater in do Bur<
teljorisstraat een interessant num
mer: „Butterfly", de groote brand in
do ofiern. De geschiedenis van -.-en
vrouw, die door haar man van on
trouw wordt beschuldigd en die, na
een aantal avonturen, voor den rech
ter wordt gedaagd. Vol van mooie
spannende töoneelen. Het uitbreken
van den brand en do vcrwardo vlucht
van de bezoekers is inzonderheid
goed weergegeven.
Als toegift „Charlie in het thea
ter een aardige Amerikaansche
klucht, waarbij herhaaldelijk do lach
spieren in beweging worden gebracht
door het koddige optreden van Char
lie.
Soc. V c r e o n i g i n g.
In dc filmvoorstelling in dc Soc.
Vereeniging, uitgaande van do Soc.
„Vereeniging"", wordt het tweede deel
vertoond van „Do Purperen Iris
waarover wij de vorige week reeds
in zeer gunstigen zin konden schrij-
Do film geeft verrassende kiekjes
ui*, het Ooslerscho leven en voegt
daarbij de avontuurlijke en spannen
de voorvallen v^n de Wcstersche
dame, die er Oostersche prinses ge
worden is. Het slot van de beelden
reeks Iaat zien, hoe zij eindelijk ont-
snaj>t. De fraaie film zal wel weel
een volle zaal hebben. Verder wor
den er nog vier andere nummers ver
toond: natuurkiekjes tusschen Seine
en Loir, grappige films en ocnWia-
matische.
Stadsnieuw*
Het Fiimkijkspel
Groote Markt.
Als hoofdfilm staat op het pro
gramma een filmbewerking van „De
Wapens Neer" van Berliha von Süit-'
lier Het beroemde boek is op mees
terlijke wijze in een filmspel omge-
zel. Wij aanschouwen* de verschrik
kingen van den oorlog; eerst de ge
vechten en daarna die onheilen door
besmettelijke ziekten aangericht, die
bijna nog vreeselijker zijn dan de
verwoesting door het krijgsgeweld
aangericht. Ten slotte uit do oude
vader van Martha, een volbloed-mi
litair, op zijn steribed de woorden:
„Ix^g do wapens neerl"
Dc verschilleuide figuren zijn uit
stekend weergegeven, vooral de moei
lijke rol van Martha, do zwaar be
proefde vrouw en moeder, is in goe
de handen geweest. Aan hot begin,
wordt ook hét portret van do schrijf
ster vertoond. Vooral in dezen tijd
is do film goed op haar plaats en de
directie zal zonder twijfel succes
hebben met dit meesterwerk.
C_inoma Falace.
De directie kent wel den smaak
m haar trouwe bezoekers; getuige
haar uitverkochte zalen! Er steeg
reeds een blij gejuich op toen 't ver
volg van de sensatie-film „Peg van
den circus" werd aangekondigd. Ook
nu weer een bijeenzanieling van
misdaden tegen do onschuldige Peg
en haar minnaar. Gelukkig dat, als
al Lijd bij zulke geschiedenis, de deugd
't geweld ten slotte nog overwint!
„Onder valsche beschuldiging" is
ook al een geschiedenis van misdaad
en deugd. Ook hier een blij einde. In
dozo film gaat evenwel alias oen
beetje meer natuurlijk too.
Ter opluistering liepen eenigo ko
misch© films, lir is o.a. hartelijk ge
lachen over ,,ARes door een paar
kousen" en om „Bou-bouf zegt "t
vrijgezeUenleven vaarwel".
Actueel waren do oorlogsbeelden,
alsook do film over de begrafenis van
keizer Franz Jozef.
Kléine Vereeniging.
Het Is weer een mooi programma,
dnt in het Centraal Bioscoop-Thea
ter In de Kleine Vereeniging wordt
afgewerkt; een programma, dat met
'zorg is samengesteld en ©lek wat
wils biedt. Als gewoonlijk wordt het
geopend met' een muzieknummer,
waarna het eerste fürrmimnuer wordt
vertoond, namelijk een interessante
natuuropnemtög to Lake Otta. Hier
na volgt een blijspel, getiteld: „Ov»*r
do schutting Zelts de grootst© Nurks
moet lachen, of h|ij wil of niet. Maar
do schaterlach verstomt zoodra het
hoofdnummer van het programma
afgedraaid wordt, het U't drie doelen
bestaand© dra mg,: ..Wanneer het
verstand sluimert". Met de grootste
spanning wordt de afwerking van dit
boeiend© drama gevolgd en het pu
blick teeft geheel mee met het waan
zinnige meisje, de heldin van het
stuk
Do directie heeft zich do medewer
kuig verzekerd van Hoesnach's Re-
vuogezelschup, dat met prijzens
waardig© >rol vastheid do revue:
aar woon je? 1 voor het v
licht brenci. Verschillend© actueel©
onderwérpen worden behandeld,
maar het meest treden natuurlijk de
oorlog ert de telkens opduikend©
desgeruchten op den voorgrond,
revue sluit met ©en Indrukwekkende
apotheose, voorstellend© „De Vrede".
Me). Mimi Boesnach, die in engelen
gewaad eenigo mooie liederen zingt,
plechtig niet orgelspel begeleidt, b«
rli.«ut zich daarbij van zes allerlief-
.-.to gedresseerd© duiven, die acht
in do xaftl uit een mand worden
gelaten en met vluggen wkkslag
naar het tooneel hogen, waar zij
zkh vertrouwelijk op handen, armen,
schouders en hoofd van mej. Boes
nach neerzetten. Aldus mot do ievo,
HOOGER BEROEP. H. S. voor-
heen gemeente- en onbezoldigd rijks
veldwachter te Oostzaan ie in boo.
ö-i* beroep gekomen tegen het von
nis den* Arr.-Rechtbank alhier, waar
bij hij is veroordeeld tot eon jaar en
6 maanden gevangenisstraf ter zako
van verduistering en het doen van
een valsche aanklacht.
DE RECHTBANK IN 1916. lil
het jaar 1916 zijn door de Arrondis-
semeot-Reahtbank alhier in strafza
ken gewezen 781 vonnissen.
GRATIS BROOD EN KOFFIE.
Aan do uitdeeling werd heden deel
genomen door 357 kindoren en 42 vol-
Gemengd Nieuws
GEKLEURD VENSTERGLAS ALS
BESCHERMINGSMIDDEL
TEGEN VLIEGEN.
Reeds eerder vestigden wij
sciirijft het „Pharm. Weekblad
de aandacht on het feit, dat blauw
licht vliegen afschrikt. C. Galainc en
C. Houlbert (Compies Rend. 1916, 165,
132. d Pharm. Journ. 1916, p. 215:
constateeren, dat de huisvlicg kleu
renblind is. Hare oogen zijn alleen
gevoelig voer wit lichtze kunnen
violet licht niet zien en vermijden
zooveel mogelijk groen of blauw licht.
Gele en oranje stralen verdragen ze
beter, terwijl rood licht duisternis
voor de vliegen betcekent.
Galnine en Houlbert stellen zich nu
voor, dat men een kamer, die slechts
■aan één zijde rameu heeft, vrij van
vliegen kan houden, dour m de ven
sters ruiten van paars glas te zetten
en daarnaast beweegbare ventilato
ren. Vliegen, die door de geopendo
ramen binnen vliegen, vliegen dooi
de ventilatoren weer naar buiten,
wanneer de ramen gesloten worden,
daar ze aangetrokken worden door
het witte licht, dat door dc ventilato
ren schijnt en het paarse licht niet
door hen gezien wordt. Heeft dc Im
mer ramen aan beide zijden, dan
heeft men alleen te zorgen, dat dio
'enn de ecne zijde open, die aan de
andere zijde gesloten zijn. Wanneer
er bezwaar is tegen violet licht, kan
men gobruik maken van ramen met
figuren in de andere kleuren.
Ten einde vliegen tc verwijderen
uit eon kamer, die met gekleurd licht
veilicht wordt, moet men door een
daarbuiten geplaatsten convexen spie
gel een bundel wit Hclli in do kamer
kt ton vallen, zoo, dat do vliegen gele
genheid hebben, langs dezen licht
bundel naar buiten tc vliegen. G. en
henhuizen, restaurants, eng. van
H. hevelen dezo methode aan, om zie-
vliegen to bevrijden; in verband hier
mede wijzen zij op het verschijn-ol,
dat zich in kerken niet gekleuvdo
glasramen nooit vliegen bevinden.
In aansluiimg met bovenstaand be
richtje nemen, we Uians het volgende
over uiit do Vox Medieorum van 6
September 1916. „Ecu eigenaardig
heid van vliegen is, dat zo zoo goed;
als kleurenblind zijn. Voor enkele
kleuren hebben ze collier gróót')
vrees. Dit is in do eerste plaats voor
blauw, en in minder© mate voor geet
en rood. De practijk heeft nu geleerd,
dat men zijn kamer slechts'van blau
we ruiten heeft Ie voorzien, om alle
vliegen, die er in aanwezig zijn,
verjagen. Een raam moet natuurlijk
geopend worden, en hiervan moei de
omgeving natuurlijk niet blauw zijn*
Dit middel komt hierop neer, dat men
blauw lancaster gordijnen neemt. Bij
hinder van vliegen laat men op één
na alle blauw© gordijnen neer. Bin
nen eein uur is de kamer gezuiverd".
Marktiiieuws
HAARLEMMERMEER. Groen
ten en Fruitveiling „Haarlemmer-
moer". Veiling van 29 December^
Rood© kool f 5—f 7 per 100 stuks.
Idem export f 1010—f 1130 per wag
gon. Savoyekoo! f 6—f 9 per 1Ö0
stuks. Idem met blad f 600— f 7CO
per waggon. Wittekool f 4f 6 per
100 stuks. Spruitjes f 0.12 per K.G.
Wortelen f 110 por 1QOO K.G.
