Hum Sisnu
TWEEDE BLAD.
Zatardas 24 Februari 1917
Qigiist-mai'lnkjes.
Commaudo-studiün.
De biggen-tijd is achter den rug, je
wordt overgeplaatst eu bij een oplei
ding ingedeeld, waar je moeizame
beklimming van de eindelooze inili-
lairc-rangen-iadder een aanvang
neemt. Dit gewichtig moment ln ja
militaire leven heeft een serie spotter-
niien van je burgervrienden tenge
volge. wier bemoedigende voorepei
ling is. dal je wel reserve-generaal
zult wezen eer de mobilisatie is afge-
loopen. Enfin, ie nexe-jrt hen en be
gint ie studiën. Al spoedig blijkt, dat
de bijeengebrachte aanstaande-supe
rieuren er niet zoo héél ghidjes achter
zullen komen, en dat r.oSn H. B. S.-
of gymnasium-diploma's. noch zelfs
met glans volbrachte academische
studiën ten maatstaf zijn voor mili
taire practische handigheid. De eer
ste weken zim dan ook rijk aan ver
makelijke iicidenten. vooral bij het
eerste optreden als commandant door
de diverse generaals-in-hope. Recru
ten» worden aan ons aanvoerders-
dilctlantlsmc niet toevertrouwd
hetgeen voor hen en voor ons
gelukkig is maar we commandec-
ron elkiiar. 't «een wil zeggen dat otn
do beur' iemand als leider van den
troep fungeert. Nu liikt hel een heel
gemakkeliike taak. om twintig man
door de stad te moeten „geleiden"
naar een of ander oefenterrein, maar
als ie 't voor 't eerst doet. valt het
tam: niet mee.
Dc moeilijkheden beginnen al bij de
vraat:, wat rechts en - wat links is.
Het klinkt hée! onwaarschijnlijk,
maar in bepaalde omstandigheden
kan deze vraag voor een ingenieur of
een doctor Juris een even lastig pro
bleem ziin ais voor den eersten den
besten onncozelen ..heikneuter'. Het
onaangename is. dat rechts rechts is.
als ic in 't zelfde front als de troep
staat, maar dat rechts links wordt,
als ie de dapperen in 't bezield gelaat
blikt. En omgekeerd. Nu ia dit welis
waar een bekend en verklaarbaar
feil. en ie weet het. ern zoo te zeggen,
vooruit, maar toch is het een verras-
ping. cn ie wordt er alleen in 't be
gin door van streek gebracht. We zijn
er uiJemaa! op onze beurt ingevlo
gen. en hebben ondervinden hoe ple
zierig het voor ie eigenliefde is, als je
commandeert ..links uit de flank
halt", in de vaste verwachting een
rii intelligente ohyslonomieön tegen
over ie te krligen. en het resultaat is
een reeks model-bepakte ruggen eu
een gesmoord gegrinnik. In je woede
commandeer je dan ..rechtsomkeert
halt" innlaats van ..rechtsom-keert"
teen technisch zeer-ernstig onder
scheid 11 en de vreugde ls algemeen I
Wént het malste van liet rechts- en
links-probleem en in 't algemeen van
allo coinmando-kwesties is. dat je het
preciës weet zoolang ie maar in den
troon staat, maar in de war raakt ala
je d'r eenzaam vóór priikt. Dit ver
schijnsel zou ik willen noemen de
..meerderheids-pl anken koor La". Allo
aspirant-meerderen moeten zich door
deze militaire kinderziekte heenslaan,
waarvan de symptomen je gevoel-
van-ciuenwaarde zeer pijnlijk aan
doen. Som3 is hetTiéel erg I Jo mar
cheert b.v. door een drukke straat cn
ontmoet een generaal, kenbaar aan
een schailaken-roodeu kraag, vier
Bterren aan weerszijden daarop, en-
zoovoorts. Je moet den troep „hoofd-
llnks" commandeeren. maai- liet hier
boven genoemde probleem speelt je
weer parten, en op le bevel ..hoofd-
rechts" draaien al de hoofden ln de
richting van een aardig meisje op
het tegenovergestelde trottoir. Het
meisie schrikt en bloost er van. en de
demonstratlef-geneaeerde generaal
kan celukklgz'n lachen niet
houden. Mii is dit geval niet over
komen waarvoor ik dankbaar benl
maar 't ls gebeurd I
Een anden aspirappaanvoerder
marcheert naast z'n troeo od de tram
rails Er komt 'm een tram achterop,
bii moei uitwijken en commandeert
schuinsrechts-marsch". Na voldoen
de ODzii te 2iju gegaan moet hij door
„voorwaarts-marschden troep van
de schulnschc richting ln 'de voor
wan rlsche terug brengen. De rarop-
zullRO klikt om naar dc, naderende
tram. vergeet liet tweede commando
eu als hii weer naai' z'n dapperen
klikt, zit de heelc troeo tot z'n ontzet
ting tegen de rechtsehe huizenrij
aan. en springt en steigert daar tegen
ou. De troeo geniet, de passagiers op
het tujpibalcon uiten een zacht hoe
raatje de conducteur slaat dubbel
van 't lachen en de ongelukkige com
mandant werscht zich ver-vnn-daar 1
Er bestaan nog talloozc andere val
strikken voor den aanstaanden meer
dere. en hot rampzaligste ls. dat de
..sense of humour", die ons volk óók
ln het militaire leven bezielt, de man-
schamuen er toe drijft om leder ver
keerd of mislukt commando haastig
uit te voeren. Ik herinner me 't ont
stelde gelaat van een collega, dlc ln-
plaats van ..links-" ..rechts uit de
flank-marscltcommandeerde od een
smalle kade. waarvan het gevolg was.
dat de troep in versnelden pas de hel
ling naur 't water afdaalde en op het
wullekantje bleef staan.
Zoolang de oefeningen in hc'. com
mandeeren en instrueeren bij een
ooleiding nog ..onderling" plaats
hebben. komen deze ongelukjes cr
evenwel minder od aan. maar het
wordt bedenkelijker als ie. den rang
van ..brigges" oftewel korporaal en
de distinctieven „bananenschillen"
oftewel kemelsgaren strepen bereikt
hebbende, voor een troepje „heuscho
recruten" staat. Het is een eigenaar
digheid van lederen soldaat van
den domste zoowel als van den in
telligentste dat hii vhf minuten na
kennismaking met een nieuwen com
mandant al weet. of die ..ziin dienst
kent" of niet. Hii wéét het 1 en dat
militair instinct is bij alle meerderen
bekend, omdat ze het zélf in hun
recruten-tiid ook in zich ontdekt-
hebben. Blunders zooals de hier-
boven-gonoemde moet Je due niet al
leen vermijden die zijn móórdend
voor ie gezag 1 maar den eersten
keer moet ie zorgen geenerlei fout tc
begaan eu met een air van ontzag
lijke beslistheid en zelfbewustheid
oo te treden, t Riitie recruten staat
voor ie. klikt ie eenigszins-scliaap-
achtig aan. volgt ie commando's lijd
zaam op en taxeert je intus9chen
méestaJ juist
Aangezien ic bii 'n opleiding in
een greote stad recruten uit verschil
lende plaatsen voor ie neus krijgt,
kun ie ze intusschen ook van jóuw
kant bestudeeren en teert er uit. hoe -
ie met hun verschillend karakter re
kening bebt te houden. Er zijn. zou
ik kunnen zeggen, lastiae en gewil
lige ..volksstammen". Tot de lastig
ste beliooren de groot-stedelingen,
speciaal de Amsterdammers en Rot-
tei dammers, die bovendien meereu-
deels ainder lichamelijke geschikl-
heil voor den dienst bobben. De
Zeeuwen ziin gewillig, en goede sol
daten. de Friezen en Groningers las
tig (die moeten maar 't liefst kader,
uit hun eigen streek afkomstig, heb
ben). de Limburgers goede soldaten
(maar ie moet 't soort kènnon De
ionxens uit de Hollandeche provincie
steden ziin zoo wat de type van den
gemiddelden Nederlandschen soldaat,
•en Ie kunt er heel wat makkelijker
mee omspringen, dan met de heertjes
uit Amsterdam en Rotterdam. Daar
ziin me wat ..merken" bij 1
L&ng niet iedereen bezit de taot
zocals vanzelf spreekt om ala ser
geant en seclie-commandant oo de
goede manier met z'n mannetjes om
to suringen niet to streng en niet te
vriendelijk, niet te veel straffend en
ïilet te veel door de vingers ziende.
Minder of meer ontwikkeling hebben
daarmee niet veel te makenoen
slouwurman bezit dio aangeboren j
tact soms wél. en een gestudeerd en
gepollist beschavings-menach kan
haai- soma absoluut missen. Er zijn
sergeants, die als 'n vader voor hun
sectie zorgen en alles van hun man
schappen gedaan krijgen zonder
moeite of dreigementen, maar je hebt
er ookbr.''I Is een belangrijke
ikwestlo voor een lexer, want In oor
logstijd gaat het er toch tenslotte om.
of de meerderen hun troeD geheel in
Jiun macht hébben, of niet. In 't laat
ste geval wordt het een hópelooze
janboel
Natuurlijk leidt de in het leger ha
staande regol. dut vau do mcerderen-
ln-zelfdeii rang bii eenig onderdeel de
oudstc-in-rans commandant ls. in
vete gevallen tot verkeerde resulta
ten. 't Kan wel niet an,ders maar
de longere is natuurt ilk vaak de boste.
Ja. die anclenniteU
De verscherpte duikboot-
oorlog.
De houding dor Voreonlgdo
Staton.
DcSenaatbijeo- ge
roepen.
Offiioi-eeJ wordt gemeld, dat president
Wilson den Senaat tegen 6 Maart ra
buitengewone zitting bijeengeroepen
beeft.
Tegen dien tijd zijn weS belangrijke
bes-! -esingen te vernachten.
Amerikaansche sche
pen onderweg naar
Europa?
Mian weel dat de Aimerükaan^ty*®
geeiing voortoopig de echeopvaa-n op
Europa ontraden heeft. Een week ge
leden Ls evenwel geme.d, dauocn twee
schepen vertrokken waren, n.j. de
„Rochester" en de „Oriearate Later
is 1 Oêi'ichl van vertrek evenwel te
gengesproken. Die legemsi-u-aaè; asmjn:
oniuirt te zijn-gjtweest, wout nu u;:ci
Reutel uil ParijsDe vertegenvvour
diger te Parijs van de ^Jterr Steamship
Companywaaraan de „R-ooböjwür"
behoor:, heelt meegedeed, da*, het
6êhi|> op 10 Febr. van Nev.-York ver
trokken. is en thans büincn 48 uur do
gewaaatijke zóne zal binni-nstoomen.
De „Rooliester" is ©6n stoomboot vau
4050 ton. Het is niet waarschijnlijk,
dot de ..Rooheetor" ea „Orteans' te
zanten zuiden varen-, daar hel eemto
vaartuig veel sneller loop'.. De „ür
lea.no" is 156-1 ton groot en bol mort aan
dc „Merchants and Miners C." te
Baltimore.
Een deel der Amerikanen meent, dut
dc torpedeering van een dier schepen
on het omkomen vam leden der beman
ning, do openiijHao daad wazen zou,
waarop d« president wacht, om aan
hei Gojiigias machtiging te vragen,
hem de bevoegdheid- te ver] een on tot
het verdedigen dor rechten van Ame
rikanen op zeo.
De Hearsuhiaden meenou echter,
dat hel dwaasheid zou zijn AraieriKa
in den oorlog te mengen voor do woa-g-
h-aiaerij van enkelen, die z>ioli raoed-
wvLüg en na waareohuwing ra oen
gevaarlijk getbVxl begeven zij zeg
gen. dan zoo de Amerikaanevhe rsgeo-1
r ug maatregelen neemt ter bescher
ruing van schepen, düe naar Engeland
ol Frankrijk wikten gaan door bet z.*-.
g«b:od, dat Duilsohland afgesloten
verklaarde, ook maatregelen moeten
worden genomen, om Amerikaansche
scltepeu. die naar Duiteehe of onzij-l
dige naveus willen vercmvxeri, t<e doen
bebcnermen tegen de Engel-èhe took,
kade, eu zoo Azuerikaane-chz echcyen
'oaai Engeland worden gecoitvoyeeid,
ook de eoaepen naar Duüsciriand, Ne
dorzand en de Skaadmavtsviie havcus
moeten worden geconvoyeerd.
Naar den oorlog?
Aan 't Alg. Handelsblad v.ordt uit
Londen geseind: „Ado berichten uit
Amerika wijzen ei op, dat te W ash
ington de hoop op het behoud van
den vrede vermindert, maar alle
verantwoordelijkheid van den oorlog
wordt op Dui toch land gelegd".
Een v edevan Taft,
Do oud president Taft, die tot voor
kort nog het werk van de Liga voor
den viede leidde, heeft gisteren een
redo gehouden, waarin bij ze.de: „Wij
zijn nog niet in een penodo van dc
wereldgeschiedenis gekomen, waarin
het geweld terzijde geaield kan wor-
deu. Er bestaat ver weg een vendor
ven mogendtbe.d tegen welke wij nioo
ten strijden. Niets zal de gerechtig-:
heid kunnen beletten geweld tegen
haar te gebruiken. Als zij wil dat het
lot een oorlog komt, weten wij dat wij
bot recht aan onze zijde hebben. Wij
zouden ongelijk hebben ais wij ver
plicht meenden te zijn dc oude begin
selen van Washington en Jelfer6on té
moeten volgen, die het sluiten van
bondg-enootsabappen ontrieden. Dlc
begms&len waren goed in vroeger tijd.
Dl tegenwoordige omstand.gliedcii
zijn Iwei anders dan toen".
Duitschland en
Spanje.
Dc ..Morning Post' meldt uil Ma
drid. dat de Berliinsche correepou
dent van do ..A. B. C." officieel werd
ingelicht, dat het Spaansche anl-
woord ou de Duitsche bloltkade-nota
Duitsci-land onaangenaam heeft ge
troffen. Duitschland heeft, met het
oox oo het feit. dat het ter zelfverde
diging genoodzaakt is elk wapen te
gebiuiken. aan Spanje aangeboden,
dat lam' van kolen te voorzien, een
deel van Öcn sinaasawieloogst op te
koopen. eenige thans in Spaansche
havens ongelegde Duitsclie scliepen
aan Spanio af to staan, mits die sche
pen niet ten bate van de geallieerden
worden gebruikt. Duitschland bood
eveneens aan een overeenkomst te
sluiten, waarbil het Spanje zou scha
deloos stellen voor ten gevolge van
den duikbootenoorlog geleden schade.
Gezonken schepen.
Ilouter seint uit Londen Vier ge
wonden en twee dooden. behoorend
tot de euuipaxe van de stoomboot
„Jchn Miles", van Londen, ziin aan
wal gebracht. De stoomboot ia door
een duikboot ln den grond geboord
De veertien overige leden van de
bemanning worden vermist. Van do
bemanning van de gezonken stoom
boot ..Rosalie", van Cardiff, zijn ne
gen personen gered, de 21 overigen,
onder wie alle officieren, zijn ver
dronken. De kapitein, de hoofdmachl-
nlst en twee leden van de bemanning
van de stoomboot ..Corso", van Car.
diff. ziin door een Duitscbe duikboot
gevangen genomen, die daarop het
scbii) in den grond boorde. De ove
rige leden der bemanning zijn aan
wal gebracht.
(Het sioomscbtD ..John Miles",
groot 687 bruto ton. gebouwd in 190S,
behoorde aan de reederij Stephenson
Clarke Co.. te Londen).
Lloyds meldt nog i zinken van de
EngeJ-sch'j stoomschepen Watch-
floid„Invercouid" (1416 toni an de
visscbersokepen „Monaireh" eu
„Energy".
ÜJt Berlijn wordt gemeld: Door
Duitscho duikbooten werden tot ziin-
ken gebracht: den 4deoi Februari het
Noorsche stoomschip Solhraken, met
3470 ton tarwe van-Buenoe Ayres naar
Cherbourg; den 6en Febr. het Noor
sche stoomschip „Ellavore", beladen
met vruchten en wijn vara Napels
naai'. Londen en het Noorsche stoom
sahip Havjarad met grondnoten naar
Duinkerken.
Van da ooriogsveSden.
ZIJN ER ITALIANEN AAN T
WESTELIJK FRONT AANGEKO
MEN'? Blijkbaar wel, want uit
Zurich wordt aan 't Alg. Handels
blad geseind: „Ondanks de scherpe
afsluiting der grenzen bij Genève, die
eenige dagen geduurd heeft, is door
gelekt, dat sterke transpurten lta-
liaarasche troepen gepasseerd rjn
met Ireetemming voor het Franschc
front".
U(t den Dutiachen Riiksdag
Duitschland eischt
financ ieele scha
deloosstelling.
In den Duitschen Riiksdag zijn
Vriidag de beraadslagingen begon
nen over de nieuwe belasting-voorstel
len. lootende over 1250 millloeu
mark.
De staatssecretaris Roedern gaf
eerst een verdediging van den ver
scherpten duikbootoorlog. Hij noem
de hft eer. rechtmatige toepassing van
dit wapen.
Voorts gaf de regeeringsman een
toelichting od het nieuwe gevraagde
oorloKscrediet van 15 milliard. Hij
besloot ziin financieele beschouwing
aldus..Miln waarheidsgetrouw
beeld van den stand der begroot!ng
is zeker ernstig, maar ons econo
misch leven geelt geen reden de toe
komst met minder vertrouwen dan
tot duavei tegemoet te zien. Wanneer
het Duitscbe volk vaBt vertrouwen
heeft oo den gelukkigen afloop van
den eindstrijd, mag het ook verwach
ten. dat hierbij od financieel gebied
de conseuuenties worden getrokken.
(Biival). Tegenover de eischen van
onze vijanden betreffende herstel, zul
len wii hot woord schadeloosstelling
kunnen plaatsen. (Biival). 11: stel
vertrouwen in onze economische toe-
!;üinst met het oog op de ongeschokte
kauitaalkracht van ons volk. de snel
le technische ontwikkeling in den
oorlog en den vasten wil van alle
productieve kringen, en koester de
verwachting, dat. wat door den oor
log vernield werd. in gemeenschappe-
lïiken arbeid weer opgebouwd zal
kjaaü'deDoor he', weigeren van het
vredesvoorstel van Duitanbland eu zijn
bond-'enootera, hebben de vijanden e**n
zware v-erantwooixiel ijfcheid op zich
geladen voor de voortzetting van den
oorlog. Zij willeD, zooale zij nu dui
delijk te kenmen geven, hun verove-
ringsdoésl doorzetten^ hetgeen de ver
nkW;:hi|r der Oen tra'e mogtaidheden
iKteokonL. mei liet oog. op dit feil, ver
klaau de Duiteohe sociaal-democrulle
met boni'ieuwdo vastberadenheid vol
.te houden lot een vrede zal verkregen
zijn, die do tevenebolangen van ivet
Duüsr.ihe volk verzokert. (Bijival.) Wij
voeren deaeu oorlog ter verdediging
van het land, dooh willen ook lieden
uitm ig goven aan omze boreidvvii'lig-
hoid tot het sluiten van den vrede WIJ
verwachten van de regeerrag van het
Duitschc rijk, dat zij vasthoudt aan
luno vrediesgoneigdlteid, weorg-^«!<rn
ra hare mede<Joellng vara 12 Dec. 1016
on dat zij steeds bereid zal zijn, in "ii-
derhandehngc-n te treden die tan doel
b&bben, de levensheiangen der volke
ren en een wcarachtigen, duurnvuen
vrede te waarborgoi). Met het oog op
dozo overweg:ncen, stemmen wij \óór
de oorlogs-credieteiL
De fiOctei'. -democraat Lede&cer »J-
k'laarde Wij kunnen niet, door de
oorSogwredieten toe te staara. ut u.e-
dovcrantwoordelijfichcid voor het »or-
logsdoel der regoering op ons nemen.
Het gebrek aan inhoud van ntt rt-
dtfaanbod maakt er de waarde k'el-
nor van. Het recht der Pikeren, om
O-, er hun eigen lot te besiiesen. wordt
geóehonden door ée wijza waarop
DugschJand eD OostenriHc-Hong.tr:)©
den Poolsóhen staat writen hervonm-n
(Gtroop Hou op, hou opl) Wij lieb-
ben van het bogir; af den onJx-porkten
duikbootoorlog bestreden en erscm-n
si.-J.ing van deze actie. (Gelach, Hij
komt evenmin overeen mei de geboden
der monsohclijkheid s!.- de Enge^chei
uithongoringi-paMtlek Wij verzoeken
de soma listen vara den tienhond, «e
intriges h/unraer heorschere te Dcs:rij-
den en verzoeken deu Amerrkaansriie
vredesva-iendeai een oorlog met Ame-1
rika op 'het laatste oogenhlik te voor- j
komen.
Na eenig diebat werd t gevraagde
crediiet in dirie lezingen toegestaan met I
18 stommen tegen (die der sociaal-uo-
mocratlscbe arljeidsgemeensiiiap),
(Lovondiigig.bijvaJ.) De volgende züt ng
zal Diraedag plaats hebben.
Verspreid nieuws
ARREöTAilEÖ LN IERLAND.
Reuter semt: Donderdag zijn te Du
blin, Galway. Limerick, Eüibbereen
en araoere plaatsen in Ier and op
grond van de „Detence of the Rea m
Act' 32 personen gevangen geuo-
men. Daaiue behooien «sen aauial
mannen, die na den jongsten op
stand geinlerneord waren, maar la
tei weer vrijgelaten.
DE OPSTAND IN ZUHKAFR1KA.
De Tirnts verneemt uit Kaapstad Ja',
dien dug he'. rappoit was verschenen,
u tgebra^^n door de commissie, uit!
drie lecbters in het Opperste Ge
rechtshof bestaande, en we_ke in Nov.
1915 was ingesteld om de oorzaken na j
tc gaan van den opstand in Zuid-
Afrika. De hoofd con cl use, waai loc
dc commissie in haar rapport was ge - j
komen, is dat de opstand veroorzaakt
was dooi de smeulende hoop bij een
aanzienlijk deel van de bevolking van j
Transvaal en Vrij staat, dat hun on
afhankelijkhe.d zou worden heisteld. I
De oorlog met Duitschland schonk ie i
gelegenheid, terwijl do partij (iaat van 1
de itertzoglstori tegen de regecring j
van Botlm velen reeds van tevoren ge
neigd maakte tot een ondoordacht
avontuur, ofschoon zij* niet bewust
anti Br, tsohgezirad waren.
Het rapport houdt (naar de Times
betoogt) vele belangwekkende bewij
zen in voor de Duitsclie oogmerken.
Giiliers, een lid van hel Un e pat le
nient, verklaarde voor de commissie,
dat na het Agadir-racident Andrics
de Wet hem bij oen bezoek in Duitsch
Zuidwest-Afrika veile 1de, dat de
Duitsohcrs met bun plannen volkomen
gereed waien en dat zij hun kanonnen
reeds bij de grens hadden samengo
Lokken, in de buurt van Retfontein.
Zij waren gereed om de Unie aan te
vallen, beschikten over 70.«*1 Man -
sergeweren en verwachtten, dat wan
neor over vijf jaar (when war began
In Europe in five years) de oorlog in
Europa zou beginnen, de Hollandsche
Afrikaners in op6tancl zouden komen.
Do comimaeio heoft geen bewijs ge-
vonden, dat er direct veibeer is ge
weest tusschen de Du tsche autoritei
ten te Windhoek en een anderen lei
der van dc Hollandsohe Afrikaners
dan Maritz, ofschoon bewezen ls dat
bijna dadelijk nadat de oorlog uitbrakf
De la Rey complotteerde om een op
etir.d te vmvokkch cn dat De Wet,
Marltz, Beyers en Kemp er later ln
betrokken werden.
BRANDSTICHTINGEN.' Reuter
seint Uit New-Voik; De b!aden maken
melding van hot uitbreken van ecu
twintigtal vermoedelijk ass kwaad
willigheid te wijten, branden in New
Biiiam (Connecticut), waar vele mu
nitiefabrieken zijn. Dc staat van beleg
ls er afgekondigd. Te Youngstown
(Ohio) zou de pobtlo een complot heb
ben ontdekt, dat ten doel bad de groote
fubrick van dc Shcrt and tube compa
ny in de lucht te doen vbcgen. Twee
Turken, die ln hel bezit waren vau
groote hoeveelboden dynamiet zijn in
hechtenis genomen.
Stadsnieuws
Het Tooneel
Die Haghe-öpvie-ra, ,A a n
de Theeiafe I". Biijsf»el
van Karl Sloboda.
In het eertte beurijt zitten Hugo,
zijn vrouw Lea en hun Huisvriend
Abw ain de iheetafei; in het derde
en laatsve zitten zij er weer. Er is
niete veranderd. Of loch wel i e i 6.
En om dat iets gaat bet. Hugo
heeft lets van zijn zelfvorzekeidneid
Ingvtxisi: hij woel nu hoe hij zijn
vrouw zou kunnen verliezen; Lea
keu'. Ireter dan te voren de waarde
en do basis van haar eigen gevoelens
voor den echtgenoot cn den hum-
vriend. Voor Abel alleen is er niets
veranderd, of het moest zijn, dat
z ij O zo fverzekerdheid in legeiisicl-
Irng met die van Hugo, gegioeid >s.
Hij toch hield do touwen in handen,
hij experimenteerde op zijn vrioud
en dc vrouw van zijn vriend, die zijn
Jeugd 1 telde was geWeesi.
Liefde gaai na liet huwelijk o\or
ira medelijden; elke fatsoenlijke
vrouw heefi haar droom of haar
sprookje, waarin een andere man
leeft dan de haremot deze thco-
riën meet Abel de verhouding van
Lea tol Hugo on vara Lc-a tot hém,
A bek
Hij is de wereldwijze man, die,
terwijl hij ln schijn om nie'-e geeft
dan om wal mandeiite genoegens,
echter zijn eigen behagen schept In
expcriiDcnien als eht onderhavige.
i>e hicliligiieid waarmede hij dc
dingen opvat, is in waarheid de
vreugde van den geloerde, die ziol,
dat theorie cn praktijk elkasr dek
ken.
Tegenover hem staal Hu^o, de ncr-
veus.:, ernstig/, zakenman, die het be
ven opvat ais oen moeilijken strijd
om een doei te bereiken, als een re-
Icgcuiieid tel werken vooral. Maar
werken mei een materieel doel; bij
heeft allerlei financieele machinaties
op touw gezei, die hem rijk zu'tera
maken. Berekeningen, aanleggingen,
spannende toestanden vort onzeker
heid nemen lieiu gehec! in boslng*,
niets andere bestaal eigenlijk voor
hem. geen vreugden, geen mooiheid,
geen geluk ook. En t vaU te vreezoi),
dat hij de vreugde, of dat geluk ook
niet zal vinden als de rijkdom ecn-
maa' verkregen is; dan zal de Ics-ho
komen, het gemis van "t w-oi k. Tenzn
hij legen dien tijd geteerd heeft, ook
in Lea's drooinen zich een plaats
tc veroveren.
Er ts wat voel gepraat in 't stuk;
vooral ln het eerste bedrijf hebben
wij de kern op te vlsscben uit oen
veel te veel ami woorden; maar liet
bezit tocli wel kvva.iteiten van goed
waargenomen psychisch gebeuren en
ook wel geestigheid.
Iiugo is niet sterk ge-icekend, niet
genoeg, als do man, die grooie zaken
op touw zet en met cliergie door
drijft; wel good gezien is liet van den
schrijver, (Oostenrijker ol Hongaar)
dezen man ook ln een liefdeskwestie
dadelijk den breeden kant te doeü
opgaan, die toch eigenlijk een
benepen weggetje is. Hij speelt al bij
voorbaat deu bedrogen echtgenoot cn
worpt hél lot, wie voor altijd ver
dwijnen zal: hij ze f of Abei. Dat hij
hicrmoo een domnien strook begaat,
wordt hem eerst duidelijk whnnoor
hij Abel als uit den dood verrezvM»,
bij zich binnen ziet korden.
Dirk Verbeek wist door zijn spel
do figuur niet sterker to maken dan
de tekst hem gaf; wij konden "t van
dezen man moeilijk aannemen, dat
hij groote financieele onderneintn-
gen op touw kon zetten; hij had iets
sukkeltjes en onhandigs: daardoor
kwam de tegenstelling met Abel niet
Haanemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVOND-PRAATJE.
Als ik in de gemeente Haarlem wat
te zecaeu had, dan zou Ik vast en
zeker bepalingen maken over het. ge
bruiken van 't woord ..brandstoffen".
Ju. het ls wel goed begrepen van
het woord over het gebruik van
de brandstoffen zelf. dat, wil zeggen
van gas en electriciteit. heeft het ge
nieentebestuur al voorschriften uitge
vaardigd. t Kan niet toegelaten wor
den. dat in deze dagen, nu van do
honderd mcnschen viif en negentig
ten opzichte van brandstof van do
hand in den tand loven, nog dulde-
IHker xezeffd van cokes tot turf vla
hout en vice versa het kan niet ge
duld worden, zeg ik. dat menschen
Dinar met kalmte, ia onverschillig
heid over brandstof praten. Voortaan
moet dus de daad bii het woord ge
voegd worden. Heb Ik niet dezer da
gen bii de operavoorstelling in de
Kroon tijdens de pauze moeten ver
dragen een groote advertentie oo het
brandschel m over BRANDSTOFFEN?
Welnu, dat is kwellend voor wie ze
Diet heeft. Zoodra lk dus ln dc ge
meente lets to ièuuêii kriie. brandstof-
dictator svord of zooiets. dan vaardig
ik een verordening uit van den nu-
volgenden inhoud
A r t 1. Het is verboden, in Haar
lem hardöD over brandstof te praten,
wanneer de spreker niet Ln staat is
om binnen een uur nadat zij hem
hebben aangehcord. aan allen dlc in
de buurt waren een mud cokes, be-
lioorliik geklopt, thuis te zenden.
Art 2. Het ls verboden, over
brandstoffen, hoe ook genaamd, an-
thraciet. gewone steenkool, turf. hout
en hunne verschillende samenstellin
gen, hardop te droomen. wanneer
dit kan doordringen tot den publleken
weg een en ander ou verbeurte van
oen mud anthraciet. steenkool en co
kes. honderd turven of een vaam
hout aan alle voorbijgangers, dia de
woorden hebben opgevangen.
A r t. 3. Hel is verboden do namen
der diverse brandstoffen te schrijven,
te drukken of te schilderen, benevens
die artikelen zelf te vertoonen of doen
vertoonen ln advertentiën. voorstel
lingen van welken aard ook. biosco
pen inbegrepen, od een boete ter
waarde van tien gulden aan brand
stoffen. te betalen aan elk. die do aan
kondiging of vertoonlng heeft bijge
woond.
Deze laatste bepaling slaat onder
anderen, od een bioseoop-voorslelljiig
die in den loon van deze week heeft
Diaals gehad en waarbii het laden
van kolen 'n groote atoombooten ver
toond werd. Met ooen mond zaten de
aanwezigen to staren naar alle hecto
liters steenkool, die daar voorbij
gingen sommigen gingen od hun
manchet aan het turven, anderen
raakten in vervoering en zelden,
zonder het te weten ..hallo, stook de
kachel eens op I" Meer dan de helft
van do toeschouwers moet dien nacht
gedroomd hebben van bergen steen
kool. die achteruit deinsden, al maar
achteruit deinsden, wanneer zii er
naur toe gingen, totdat ze ten «lotte
aan den horizon gekomen natuurlijk
niet verder meer achteruit konden
als is dan dichterbij kwam en dc
begeerde brandstof grijpen wou. dan
was het zand 1
Benauwd en verschrikt werden dc
droomers wakker.
Bii diezelfde gelegenheid, nameluk
lil de oDera-vocr&telling. heb ik opge
merkt. dat de kapelmeester gekleed
was ln een griis colbertje.
Aan de uitvoering scheen dat geen
afbreuk te doen. Zangeressen en zau-
gers kwinkeleerden er lustig oo los
en het orkest liet er zich ook niet
door van ziin stuk brengen, maar is
het niet een beetje ol te huiselijk
tegenover het publiek Ieder, die
eenige tientallen jaren „meeloopt",
weet zich heel goed te herinneren, hoe
de geboren opera-directeur, do stam
vader van alle inogeliike Nederland-
sclie opera's, de heer C. van der Lira
den. altlid in den dirigeerstoel vér-
scheen In den rok met wille das en
ons publiek die kleedingstukken.
mitsgaders zichzelf, vriendelijk toe
keerde. wanneer hem wegens zijn
eigen verdieriHten of die van den
componist, hulde werd gebracht.
Hetrts waar. dat sedert dien tijd de
rok wat tn onbruik is geraakt en ver
vangen door het gemakkelijke buisje,
dat smoking (rookjasle) genoemd
wordt, waarschijnlijk omdat hot
vooral gedragen wordt bil gelegenhe
den. waar te niet rooken mag. Kon
ook de smoking den kapelmeester
van laatstleden Dinsdag niet beha
gen. dan is (dc gekleedo jas verkeert
al sinds jaren totaal bui(en ham-
schuld in de diepste ongenade) het
zwarte pandjnsje er nog. Maai' de
colbert, de griize colbert, neen. die
getuigt niet vau voldoende respect
voor het publiek. Eu ook niet \rjj
eerbied voor Mozart, die zelf altoos
wordt afgebeeld met eeu fantasic-
oruik cp. kanten lubben, een korte
broek, beelderige witte kousen en
lage 6choenen. Zou hij het goed vin
den. dat kapelmeester Van Raalto
ziin ..Bruiloft van Figaro" dirigeerde
in een arils colbertje? Ik kan het
niet nelooven.
Waarom trekken de menschen m-i
plezier op Zondag hun heste Uëereu
aan Omdat zo zich daarin plezieri
ger voelen, gelukkiger, zelfvoldaracr.
vrijmoediger. Iedereen weet. dat een
kapelmeester door eeu slecht gezel
schap geen goeie ooera kan laten
uitvoeren, al droeg hii drie rokken
met vier witte dassen over elkaar.
Maar wanneer bi) de opera allee in
de uuntles is. dan moet ook de diri
gent behoorlijk ln de kleereu stekel).
Zelfs do eerste violist van ieu strijkje
ziet er feestelijker uit L
Een beetje waardigheid, als ik ver
zoeken mag. Eenvoud is host on ala
wc hooien vragen, om in een verorde
ning (die od de markten) niet te spre
ken van centiaben. maar van vier
kante meters, dan zeggen wc alle
maal. dut dit ook beter is. Waarom
zouden do 2aken nutteloos ingewik
keld moeien zijn
Waardige eenvoud of eenvoudige
waardigheid is dus het best. Zoo heb
ben ook Regenten van het St. Elisa
beths Gasthuis begrepen, toen zii als
hun eenvoudige, maar waardige mee
ning uitspraken, dat de Raad niets
te maken had met bet verzoek van
den portier om betaling van over
uren. Laat ons elkaar goed begrij
pen hel waren do nieuwe re
genten. dio zich aldus uitlieten. Had
den de voormalige regenten z»oieto
gezegd, dan zou dat waaraehiinliik
niet zonder bloedvergieten zijn afgo-
looDen. ..Wat", zon de Raad gezegd
hebben. ..maken de Regenten aan
spraak óo den portier? Dat nooit. Hii
behoort ous. Dat wil zeggen wij bob
ben ziin salaris te regelen." Eu fluks
zou een ruotie zijn opgemaakt, waar-
in uitdrukkelijk werd verklaard, dat
de Rtud nu of ln dc toekomst niet
bereid wa-, een centimeter, ja zeifs
een mill-meter van den portier af te
staan.
En nu? Do Raad heeft de uitspraak
van de nieuwe Regenten aanvaard
en het lol van den portier vol ver
trouwen rn hunne handen gesteld.
Gezag is een eigenaardige zaak. Dc
mensch komt met het beginsel daar
van ter wereld, maar bii de aieesten
ontwikkelt hel zich weinig of niet. bij
gebrek aan gelegenheid. Sommige
mcnschen kunnen, al laat ie hun ook
onderricht geven door tien professo
ren. van hun leven geen wiskunde
loeren, al stond de dood er op I Ande
ren zijn raiet ln staat, studie te maken
van teemde talen, maar gezag uit
oefenen gaat one allen, zonder uit
zondering. gemakkelijk af. Tusachon
een glaasje anisette en een iapge plip
ln hebben de nieuwe Regenton van
hot Gasthuis hun recht od de overuren
van den portier, dat wil zeggen op de
beslissing omtrent de regeling van
's mans overuren, gehandhaafd.
Soirmige wijsgeeren beweren wel.
dat gezag ccn eigenaardig iets is en
dat. de menschen vooral waarde
hechten aan hun eigen gezag en dat
van anderen veel minder belangrijk
vinden, maar dat Zal wel een vergis
sing wezen. En hiermee zou ik van
dit onderwerp kunnen afstappen,
wanneer lk niet gevoelde, dot de
lezer niet good becrilnt, wat Ik bedoel
met het glaasje anisette en de lhnge
niiu welnu, die twee artikelen ko
men. volgens een ovoroud gebruik &p
.de vergaderingen van Regenten ter
tafel.
N.i'tnirl.ik bepaalt zich dat tol een
enkel glaasje. Maar waarom het jrilst
anisette moet wezen en nlel curaeao
of half om half. of oei sico. of juffer
tje in.t groen, of een van die vele
andere likeuren, waarop Holland
fier is. kan ik niet zeggen. Misschien
staat dat ergens in een oud document
voorgeschreven. In een van die oude
napieren, waarin Recenten nu na
tuurlijk eiken Maandagavond als ze
bii elkaar komen, zitten te studeoren.
omdat zii imuicrs niet benoemd zijn
met bedoelingen betreffende ani-iêtte
en lange p -nen. maar om den over-
(.•.mg te vormen tusscten de vroegere
Regenten en de overneming van het
Gf- :*uis doer de gemeente. Koorts
achtig snel en Ijverig moeten tij
werken acu de verwezenlijking van
dit hun ideaal het Gasthuis arn de
gemeente. En moeten r.ii daarna dan
ook. volgens dc gemeentewet, het be-
heer aan B. en W. overdragen dat
schrikt hen niet af. ..Anisette en
latum Diln nik. Ik daarvoor uit mijn
hart I" moet een der Regenten gezegd
hebben.
Toen dezen Woensdag in deh Raad
de verandering in onze paardemark-
ten ler sprake kwam, zei de burge
meester, dat er nog ln het voorstel
moe6t worden bijgevoegd ezel, muil
ezel en muildier. De Raad schaterde
het uit. Menschen lachen altijd alp
er smrake is van ezels, gelukkig maar,
dat wii niet weten hoe de ezels in hun
gesprekken zich soms vrooiiik maken
over de menschen.
Bii dozc gelegenheid is mii go
vraagd. wat het verschil ls tusscliéu
een muilezel en een muildier en he-
aeerig als lk steeds ben. om nuttige
kennis to verspreiden waar dat moge-
Hik is (ik hoop dan ook hartelijk, dat
naderhand mijn Verzamelde Werken
zullen worden uitgegeven onder den
titel Ernstige Opmerkingen en Over
denkingen") kan lk mec-deelen. dat
een muilezel Pa moet zegeén tegen
een uaard cn Mn tegen een ezel. tcr-
wlit eer. muildier hiist andersom in
«cn - zei ziin l'n cn in een paard zijn
Ma begroet.' Daar ze allobei naar Ma
aarden, althuis wat hun grootte te-
treft. Is het muildier errooter en ster
ker dan de muilezel
!)e ezel. zonder c-eer. is een ezel.
Maar dat isjili bii de menschen ook.
Alleen geef: een ezel onder" de meö-
ach' nooit toe dat bii een ezel is.
terwijl een on vier uootcn daar rond
voor uitkomt, al was het alleen om
dat hii toch geen kans ziet om voor
Iets anders door tc gaan.
Om nog even op de brandstol, tenig
tc kemenwi) nemen proeven urt'.
briketten van couran'.papler om In
dc kachel te branden. Van den uit
slag zullen de lezers op de hoogte
«eheuden worden.
Als dat eens hikte Wanneer, te-
halve voor geestelijk voedsel, de cou
rant niet ollec-n meer dient voor het
innakken van boterhammen (stoffe
lijk voedsel) maar bovendien ook nog
voor verwarming, dan heeft het dag
blad ziin onmisbaarheid opi-N. nv
bewezen.
FIDEI.IO.
