DE OORLOG.
Ovtr Vred«.
Frankriik blUft R1 z a »-
Lotharingen eischen.
Zoolang de Russische Raad van
fcfcevaardigden van arbeiders eo sol-
'daten zich naast de voorlooDlue re-
Eeering alleen bemoeide met blnnen-
indache auaesties. paste het niet,
schrirtt de ..Tcmos", aan de Fransche
pers. om daarin mee te spreken. Nu
do Raad echter ook aangelegenheden
van buitenlandsclie Dolitiek Raat be
handelen. woidt het anders, meent
bet blad. Allereerst het .Jeroen on de
volkeren der wereld" en in het bijzon
der od het Duitsdie. om de militaire
automatic omver te werpen. Men
kent het antwoord van Scheidemann
as. Daaron volgde een verklaring
var. den Raad. hoe hit dacht over
den toekomstigen vrede, niettegen
staande hierover reeds lans de gealll-
eerden en daaronder Rusland, zich
hebben uitgelaten in hun antwoord
aan Wilson.
De door den Raad aangenomen for
mule is officieel aan een afgevaardig
de van het Amerikannsche congres
door Tsieldsii gezonden, luidende
..Zooals verklaard is in het beroep
van den Raad on de volkeren der we
reld en ln de resolutie van het alge-
ireene congres vnn den Raad. zoekt
do Russische revolutionnalre demo
cratie geen afzonderlijken vrede,
maar een internationalen vrede zon
der annexaties, zonder werkelijke of
vermomd'- schadeloosstellingen."
De „Tamps" wil niet ontkennen,
dut doze vredesformule onrust heeft
fcowekt. Terecht hebben de Engelsche.
Fran«che en Itallaansche socialisti
sche afgevaardigden te Petersburg
'duidelijke verklaringen van den
Raad eeëischt. De ..Temps" meent
echter goed te doen. nogmaals met
klem en nadruk te onderstreenen
jren moet ln Rusland bit alle partüen
$vel goed beseffen, dat van een aifzien
Van Elzas-Lotharingen geen snrake
knn 7.Ht, het terugnemen van dit ge
bied kan niet gelden als annexatie®.
Da wereld zou niet begrijpen. dat Po
len vrit zou worden en Elzas-Lotha-
rir.gen ln de slavemii zou blijven.
Men kan omdat de Fransche natie
gedurende 45 iaar voor den Europee-
schen vrede haar volkomen gerech
tigde terugvordering heeft ongeofferd.
haar niet verbieden dien elsch thans
te stellen nu zti uit haar langdurige
berusting Is wakker geschud door
den meest brutalen aanval. De ware
Vredesformule is en bliiftteruggave,
herstel, waarborgen, d. w. z. dat het
'doel is. het werk van het geweld in
het verleden te vernietigen en zich
daartegen voor de toekomst te waar
borgen voor welk doel het her
nieuwde Rusland, naar da ..Temps"
verwacht, aan Frankriik's ztide zal
hliiven.
Verspreid nieuws
LUCHTAANVAL OP KOOPVAAR
DERS. De Duitscho marinestaf
meldt Benige Duitsche zeevliegtui
gen hebben vijandelijke koopvaar-j
deitf voor den Theemsmondi aange
vallen en een s.a. van ongeveer 3000
ton ln den grond geboord. Eon vlieg
tuig ia niet teruggekeerd on waar-
BClnjnlijk verloren.
UK BELGISCHE VROUWEN TOT
DE VROUWEN DER NEU
TRALE LANDEN.
Mevrouw Carton de Wiart heeft uit
bezet België een oDroeD ontvangen,
door de Belgische vrouwen aan die in
de neutrale landen gericht Deze oi>
roen eaat vergezeld van een schril-
ven. waarin gezegd wordt
..Daar wii zelfs niet buiten de land-
grenzen onze handteekening durven
te ooenbaren. verzoeken wii u de echt
heid van dit stuk. uit het bezette ge
bied komende, te willen waarbor
gen."
Aan den tekst van den ODroeo ont-
leenen wti het volgende
..Oh. gfi die de grievende benauwd
heden van uw bedreigd, vermoord of
ontheiligd vaderland niet hebt ge
kend. cli die den vlijmenden angst
voor lieve wezens, alle dagen blootge
steld aan de doodende kogels van den
vijand, met hebt gevoeld, gii die de
vreeseliikheden van den inval niet
hebt geleden, aanhoort den noodkreet
de.- vrouwen van het verkrachte Bel
gië Wii gelooven te mogen spreken
in naam der Christelfiike en der on-
gelcovige vrouwen van België, allen
deelden in dezelfde droefheid en den-
ceifden weerzin tegen de schandelijke
wegvoering der Belg'tche arbeiders,
in Duitachland tot werken gedwon
gen teoen hun eigen vaderland.
De neutrale landen zullen niet be
rusten in deze nieuwe onrechtvaar
digheid lant niet toe. dat het tot de
prescriptie van een voldongen feit
kome. On dit oogenblik trachten onze
aanvallers de natiën te doen gelooven
dat di werkloozen voor hen een last
riin en voor ons een gevaar en een
gehande. Het is echter Duitschland.
dut van onze werklieden werkloozen
heeft gemaakt, dat door ziin brutalen
inval van Augustus onzen buiten-
lnndschen handel heeft belemmerd
en onze bloeiende nijverheid heeft te
niet gedaan. Het is eveneens Duitsch
land. dat nog dagelijks nieuwe werk-
kvozen maakt door voort te gaan met
do werkhuizen te sluiten, of met te-
een een scotpriis de metalen, de ma
chines. de werktuigen en de grond
stoffen on te eischen. Het is waar. dat
de spoorweg- en arsenaal werklieden
ontberingen, gevangenisstraf en de
schandelijkste vervolgingen hebben
doorstaan liever dan voor den vijand
te werken. Men denke alleen aan /iet
feit. welk een verpletterende last het
.voor ons kleine landje beteekenl. een
milliard belastingen en vier milliar-
den uneischinccn van allerlei aard
in twee iaren tiids.
Waarom oefenen de Duitschers nu
eens zoo een alschen. dan weer zulk
een geweldigen druk uit. teneinde
van hunne slachtoffers eene zooge
naamde ..vrïiwillige" verbintenis te
verkrijgen indien teekent. zult
Re een hoog salaris ontvangen, zen
uwe familie tegemoetkomingen oriU
vangen teekent gi- niet. dan be-
rtofl men u van voedsel en wordt gij
veroordeeld tot dwangarbeid. Zie
daar wat Duitschland ..vrijwillige
Verbintenissen" noemt.
De meeste mannen hebben den
moed. deze bekoring ver van zich te
Werpen. Dan. volgens de uitdrukkim.-
van Von Bissing. moet men tegen
hun wil in. de twijfelaars en de tal-
mers gelukkig maken. Men hoopt hen
ln beestenwagens od. men sluit ze
daar gedurende lange uren. soms
twee dagen oo. zonder eten. zonder
lucht, om ze daarna naar het land
der moderne slaverlt weg te voeren.
Ziedaar wat de gouverneur van Bel
gië noemt..eene wegvoering, welke
od de meeat menscheliika wijze ge
schiedt."
Oh konden wii maar weerstand
bieden 1 Iedere weerstand ln massa is
echter onmogelijk geworden, doordat
allo waoens ons ontnomen ziin. Ve
len nochtans zouden ondanks alles
weerstand hebben willen bieden, ten
koste zelfs van hun leven maar wat
hen tegenhoudt, het is de vrees, dat
mèt hun leven ook hun streek of hun
stad vernietigd wordt.
.De Belgen Wii ven evenwel ontem
baar ziS die de noodige middelen
kunnen verzamelen en aan de vijan
delijke waakzaamheid kunnen ontko
men. gaan de grens over. Vruchteloos
beweert de Duitscher. dat de weg
gevoerden tot geen enkel militair
werk gecwengeu worden. Wanneer
echter do Belgen in de Duitsche werk
plaatsen de naar het Duitsche front
veitrekkendo mannen vervangen, is
het resultaat dan niet hetzelfde En
van zulke wegvoeringen, in strijd met
alle goddeliike en menscheliike wet
ten. heeft Von Bissing gezegd, dat
..zii noch voor het volk. noch voor het
land een zwaar offer waren."
Waarom willen wii nog ons protest
voegen bil al deze. die reeds inge
diend ziin en waarom wilien wii het
tot u richten Omdat u« vrouwen de
bewaaksters ziin van de beschaving,
door de misdaad uitgedaagd.
Wii denken aan het gevaar, waar
aan de vrouwen, de meisjes, beroofd
van den steun der hunnen, zun bloot
gesteld in die doroen. waar de vijan-
cleinke soldaten huishouden. Wij
denken aan den folterenden strijd,
woedende in hei hart der veroordeel
den. tusschen den wil. hun scliande-
liik werk te saboteeren en de vrees
voor de ergste gevolgen. En voor het
België van morgen, èn voor de toe
komst van ons ras schrikken wij voor
dc gevolgen dér lichamelijke uitput
ting en der zedelijke verzwakking,
welke die honderdduizenden uil hun
woningen weggerukte mannen wacht
Vrouwen van de noordelijke landen
en vrouwen van het zuiden, aanhoort
onzen wanhoopskreet en gunt ons de
bijdrage van uw werkdadig mede
gevoel. Gii bezit de stoffelijke mocht
niet. gii hebt het gezag niet van de
regeeringen, maar gii bezit den groo-
ten invloed, die de gevoelens van een
volk vormt Gil allen kunt in de pers
der beide werelden onvermoeibaar de
wuurheld tegenover de leugens onzer
verdrukkers steil en. Gii allen kunt u
aansluiten bu een verzoekschrift van
c-en grootsche beteekenis. die on
Duitschland het gewicht van den af
keer van het geheele menaclidom zal
doen wegen.
De oDroen besluit dan ..Van ons
tranendal uit smeeken wil u ons te
hcluen o gii vrouwen van nog in
vrede levende landen, bliift niet on
gevoelig voor de vurige bede uwer
zusters von België.
DE STRIJD OM LENS. In de
..Dailv Mail" beschrijft Beach Tho
mas ziine ervaringen bii do troepen,
dia om hèt bezit van Lens strijden.
Hii zegt o. a.
..De Duitschers hadden deze groote
miinstad niet zoo haastig en volko
men ontruimd als het dom Vimv.
waar de Canadeesche troepen klaag
den. dat zil geen andere sporen van
den viiand kouden vinden, dan een
naar bevende en half-verhongerde
achterblijvers In de gedekte schuil-
ulaatsen. Gisteren vonden zii er drie
van die mannen, die met behulp van
een woordenboek een zinnetje hadden
samengesteld, dat ongeveer luidde
..Good kind British, please accent
souvenirs", en den mannen, die hen
vonden, hunne zaklantaarns en hor
loges aanboden Ook in de loopgraven
werden e- eenigen gevonden ver
schillenden werden gered door onze
mannen die hier of daar den grond
zagen bewegen en de levend begrave-
nen uit hunne gevaarlijke positie be
vriidden. Maar van de eigenlijko
vnnndeHike macht was geen spoor te
zien.
in Lens en Liévin bevonden zich
noiir sterke achterhoeden en ik kan uit
eigen aanschouwing veel vertellen
omtrent de wijze waarop de Duit
schers zich dien dag verdedigden en
op de vlucht gingen, en ook van de
nam alsw iize der onzen. Toen ik bij
de bedoelde afdeeling aankwam werd
er iuist een longe Elzasser als gevan
gene aangevoerd. Hii vertelde ons.
dat hii t j zamen met een Pruts in een
buitenwilk was achtergelaten en dat
men hem ongedragen had. zooveel
schachten van kolenmijnen. 9traten
en belangrijke gebouwen te vernielen,
als hem mogeliik was. Blijkbaar was
hii bii de pioniers geplaatst, omdat
de Eizassers in het algemeen er be
zwaar tegen maken, om in de gelede
ren te vechten. Zii hadden allen ge
zamenlijk eenigen tiid te voren een
verzoekschrift ingediend, om aan het
oosteliik front te mogen strijden. De
longe man sprak uitstekend Fransch
en eobrekkig Duitsch.
Het ls slechts een kleine afstand
van het hoofdkwartier dezer afdeeling
tot den ton van een heuvel, vanwaar
men een der ruimste vergezichten ln
Frankriik heeft en vandaag baadde
het geheele landschau In het heerlüke
zonlicht Het was uitmuntend zicht
de roode daken van Lens 'en al de
bultenwilken. de kerktorens, de bo
venbouw der rrv'npchachten. de
slakhoonen. de lange riten arbeiders
woningen. de straten, de boschjes en
de loopgraven, alles was zoo duide
luk zichtbaar abof bel od een looneei-
achterdoek gescnilderd was en onze
vliegmachines kaatsten bii hunne
wendingen de zonnestralen terug, ais-
of het hehosraaf-toestellcn waren.
Lens. de stad van mysterie, lag ln de
laagte. Zn was ais een doodenstad.
Nergens was een sooor van leven te
zien. in de hoofdstraten zag men
geen mensch en van de plaats waar
ik stond kon ik er twee overzien. Uit
geen enkelen schoorsteen steeg rook
od. zelfs de kanonnen zwegen.
En toen had plotseling het was
omstreeks negen uur Zaterdagoch
tend eene reeks vreeseliike ont-
nlcffinacn plaats. On kruispunten, bij
de miiL&thachien. hier. daar en over
al steeg een roode vlam. een zwarte
zuil als de bezem van een sckoor-
1 sieenveger omhoog.
Ordariks de belangwekkende verba
len van den kanonnier, dig bii my
was. verloor het schouwspel, dat
door de zon verlichte beweginglooze
landschap, waar nu en dan een ont
ploffing plaats greep, spoedig ziine
bekoring voor mii. De kanonnier had
mil verteld van ziin zestig-ponders en
hoe 7'ï de Duitschers een week lang
hadden uitgehongerd, door lederen
dag voor het ontbiit 1000 projectielen
on ziine verbindinsgwegen te laten
neervallen, enz. Maar ook hl?' zelf
wilde weer cmstiieen en voortgaan.
Hil ee'oofde. dat Lens reeds ln onze
handen was gevallen.
Wii gingen dus voorwaarts en van
tiid tot tiid ontmoetten wij groenen
soldaten, die na een week zoo hevig
gevochten te hebben als een mensch
iraar kan verduren, nu naar de rust-
kwartieren gingen.
Sommieen liepen reeds te slapen.
Zii hadden van Maandagochtend haif
zes toen zii een der sterkste posi
ties. Ir Frankriik stormenderhand
veroverden tot Vrijdagnamiddag
toen zii den vluchtenden viiand over
de daarachter gelecen hellingen ach
terna gingen, doorgevochten. Som
migen hadden tot aan de knieën door
de modder gewaad. Sedert Zondag
nacht had geen van hen meer dan
vier uren slaan genoten. Zii hadden
elkander door stooten wakker gehou
den. wanneer zii in de loopgraven
dreigden in slaap te vallen, maar zij
hadden volgehouden en kwamen nu
naar de kwartieren even rustig en
even weinig trotsch al3 zii ze verlaten
hadden.
Sop migen hadden hunne vrienden
verloren, maar verzekerden dat die
als-dappere mannen gestorven wa
zen. Sommigen konden niet spreken.
Zii hadden in twee of drie dagen
niets te drinken gehad, maar waren
te trotsch om te toonen. dat zij daar
van last gehad hadden.
Bii de terugkeerende groepen wa
ren Engelschen en Schotten en man-
ren van Nieuw Schotland deze laat-
sten verlangden er zeer naar om weer
naar huis terug te keeren. maar wa
ren vast besloten, dat er eerst met de
Duitschers moest afgerekend wor
den. Zii ziin overgekomen, zooals zij
zeiden, niet om roem of carrière,
rr.aar om een vuil werkie od te knap
pen. dat nu eenmaal moest gedaan
worden. Nooit heb ik grooter bewon
dering voor mannenmoed en beschei
denheid gevoeld dan nu."
VROUWELIJKE POLITIE-AGEN-
TEN XE LONDEN. In de „Times"
schrijft een medewerker „Vrouwen
in uniform zijn tegenwoordig zoo al
gemeen, dat de voorbijganger nauwe
lijks nog omkijkt naar de op een
„kaaebolletje" gelijkenden hoed, de
onversierde blauwe kleederen en den
blauwen band met de witte letters om
den arm. En de draagsters dier uni
form lijken bijzonder weinig opvallen
de persoontjes te zijn, die er eerder op
gesteld zijn niet dan wel de aandacht
te trekken. Maar desondanks zijn on
der de ontelbare vrouwen, die het werk
dat de mannen hebben moeten verla
ten, o p zich genomen hebben of die
nieuw werk verrichten dal de tijds
omstandigheden noodzakelijk hebben
gemaakt, deze vrouwelijke politie
agenten niet de minst nuttige, dappe
re oh trouwe. Zij worden zeer zorgvul
dig gekozen en geoeiend voor hare
moeilijke taak. De recruien voor de
zen dienst moeten wel opgevoed en
lichamelijk gezond zijn en over uit
muntende getuigschriften beocüikken.
Tijdens de opleiding woruen er ook
nog wel eenigen algewezeu sommi
gen kunnen niet tegen alle weersge
steldheden, anderen micsen initiatie!
en doortastendheid en enketen kunnen
zich niet aan discip.ine onderwerpen.
De opleiding omval exercities, eerste
hulp, de kennis van-het opmaken van
het proces-verbaai en het optreden voor
de rechtbanken kennis van nel bur
gerlijk- sa strafrecht, vooral van de
wetten die op vrouwen en kinderen be
trekking hebbenpatrouilledlensl,
huiszoeking doen, de inspectie van
slaaphuizen. Zij wonen lezuigen bij
over alle verschillende plichten der
politieagente en moeten schriflelijke
en mondelinge examens afleggen. Het
optreden in rechtszaken Teeren zij in
de gerechtshoven, waar zij met goed
vinden der rechterlijke macht, die de
waarde van de politieagente lieeft lëe-
ren kennen, de zittingen bijwonen-
Als de opleiding der recrute voltooid
is dan kan zij meer dan genoeg werk
vinden dal in het bijzonder voor vrou
wen geschikt is. Men neemt gewoon
lijk aan, dat groote lichaamskracht bij
het poiiüevak onmisbaar is. Maar er
is ook veel werk, waarbij moreele
waarde en taotvol optreden meer
waard zijn dan spierkracht. Vooral
waar het vrouwen en kinderen betreft
kan de politieagente sorno veel berei
ken, waar haar mannelijke collega
mistasten zou. Daar is bijv. de in spec,
te der s.aaphuizen voor arme meisjes.
Daar behoorden eigenlijk alleen vrou
wen toegang te hebben. Ook zal een
kind dal hulp zoekt, instinctmatig
vertrouwen stellen in een vrouw. Het
is een gewoon verschijnsel voor de
rechtbank dat een kind zoo bang is dat
het de waarheid niet kan zeggen en
nog minder een heldere en uitvoerige
verklaring kan afleggen. De politie
agente hoogstwaarschijnlijk zelf
een moeder weet hoe zij met een
kind moet omgaan, het tot bedaren
brengen, zijn angst wegpraten, tiet
kalm maken en het ,zoo noodig, schijn
baar terloops, de verklaring ontlok-;
ken, die de rechtbank noodig heeft.
Bovendien zijn vrouwen vee! bekwa
mer in hei opletten van bijzonderne-
den dan mannen en haar gevoel van
rechtvaardigheid zal baar er toe bren
gen geen moeite te sparen om achter
de waarheid te komen.
Het is goed werk en dat goed ver
richt wordt- Misschien zal, ale de oor
log voorbij ie, de politievrouw.oflicieel
erxend en als blijvende afdeeling be
vestigd worden.
MUNIT1EVERBRULK DÖOR DE
ENGELSCHEN. In het Engelsche
Lageihuis ia een wetsontwerp ing^
diend strekkende om ook tot particu
liere fabrieken het stelsel uit te brei
den van de samenwerking van ge
schoolde met ongeschoolde of halfgo-
schoolde arbeidskrachten, gelijk dat
alreeds in de onder i ageeringsbeheer
etaande munitiefabrieken wordt, toe
gepast. Op de indiening deelde de se
cretaris van het ministerie van mu
nitie cenige treffende cijfers mede
over het munltieverbruik aan het
front. Hij verklaarde dat gedurende
dc eerste week van hel Briiache of
fensief hei verbruik van granaten
van 15 c.M. en uieer, ongeveer twoe-
muik zoo groot was ale dat in de eer
ste wem. van hel offensief aan de
Soinrae, terwijl hel verbruik in de
tweede week van het jongste o'fen
sief 6 12 maal zoo groot was als
dat van in de tweede week van het
Somnie offensief. Het verbruik van
geschut munitie van het Britsche
leger in de tweede week van het
jongste offensief was nooit te voren
bereikt en was veel sterker dan ge
durende de eerste week. Dat beiee
kent dat ondanks liet vreesehjk arui-
ierievuur dat dag aan dag in de eer
ste week werd onderhouden, het leger
in staat was het vuur nog 28 iioo-
ger op te voeren. Dat was in tegen-
s; ailing met den toestand aan da
öomme, toen het verbruik van de
eerste week nooit meer weid be
reikt
HUMOR AAN HET FRONT. Het
is niet alles lijden en moeilijkheden
aan hei front Ook humor is er niet
zeldzaam. Een medewerker van ue
..Dailv Chronicle" heeft een aantal
grappige geschiedenisles o**~eteekend.
welke het blad afdrukt
Hoe eaat het met A. vroeg ik
ce-n hoofdofficier van een regiment
Territorials.
De man naar wien ik vroec was eeu
vriend van mij. die juist vóór het
aanbreken van den oorlog officrir
was geworden en den geheelen strijd
van den aanvang af heeft meege
maakt
Hii maakt het heel goed en of
schoon hii niet zoo jong meer is. is
hii een even goed soldaat ais de bes
te. Ik heb nog nooit zoo een koelbloe-
dicen kerel in het vuur gezien. Bukt
iniet. knipt zelfs niet met de oogen.
onverschillig of het een granaat, een
kartets of een ..whizz-bang" is. En
zelfs als een van de grootste projec
tielen hierheen komt. een ...Minnie",
zooals wil ze noemen, maakt liij zoo
weinig drukte als wanneer het een
voetbal was. Maar hii vloekte lol luj
gicen zag. onulat een man. die een
gedekte schuilplaats met hem deelt,
snurkte.
Het was de allerhevigste koude dag
vai. dezen geheelen boozen winter en
het vroor dat hel kraakte. De scherp
schutters officier ontmoette od zijne
ronde een Tommv. die observatie-
dienst had od een punt vlak onder de
borstwering en tegenover een enor-
men mlinkrater in ..Niemandsland
Hii keek strak in de periscope en zag
er „geënfileerd" door een moorden
den wind. zoo ongelukkig, bevroren
en ellendig uit. als men zich ook maar
iets denken kan.
Zie ie iets vroeg de officier.
Of ik iets zie vroeg Tommy
zoo sarcastisch mogeliik. zonder om
ite kiiken en niet wetend dat hil met
een officier sprak. Als jeoogen
loooen. en jeneus loopt en je.
blikken hoed elk oogenblik over Je
bevroren neus valt en die... periscoop
vol bevroren modder zit vlak bii het
kükgaatle. dan wou ik wel eens we
ten. hoe ie wat zien kunt I
VARIA. Een officier kreeg long
ontsteking ln de loopgraven en werd
naar een hospitaal aan de basis ge
bracht. Ilier hoorde hii een gesprek
tusschen den dokter en de verpleeg
sier over zijn toestand. Riükbaar
dachten zii. dat hii sliep. De dokter
was van meening. dat de patiënt zou
sterven en was niet weinig verbaasd
toen hlf van het bed een zwakke stem
hoorde zeggen
Ik wed viif pond tegen één. dok
ter. dat ik er niet tusschen uit ga.
Niemand antwoordde.
Niet Dan zes tegen één.
Weer zwijgen. Toen een niidig ge
brom en vervolgens zei de patiënt
Heelemaal geen suortslui, die
dokters. Een uitstekende kerel en
een knapue dokter, maar als de Duit
schers me niet konden doodmaken,
dan kan hii het ook niet. Zeven tegen
één. dokter Ook niet Nou. dan
goeio nacht, dokter I lk ga slapen en
beter worden 1
En hil werd beter.
Stadsnieuws
DE EERSTE AVOND-ORGELBE
SPELING. Het moet voor den beer
Louis Robert een vreemde gewaar
wording geweest ziin. toen hii aan de
afwerking van ziin als naar ge
woonte met zorg samengesteld pro
gramma begon en tot de ontdekking
kwam. dat er maar een handjevol
rr-enschen waren gekomen, om naar
ziin prachtig spel te komen luisteren.
Toen het eerste nummer geëindigd
v.as. kwamen er nog eenige tientallen
bii maar het aantal luisteraars bleef
toch zóó klein, dat ze in de groote
ruimte haast verzonken. Dat komt
zeker, omdat deze eerste orgelbespe
ling op Donderdagavond ge
geven werd en het vorige jaar oo
Vrii dagavond Vele muziek
minnaars hebben stellig Woensdag
avond het programma In ons blad en
de aankondiging ln de agenda over
het hoofd gezien. Den volgenden keer
zal de toeloop wel grooter xlln.
Beeldende Kutut.
TENTOONSTELLING KRUIJDER
BLJ DE BOIS. Heemetede's Groe
nend aal, dat ach o one wandelpark,
wordt meer en meer het oord van
inspiratie voor den beeldenden kun
stenaar. Menige tentoonstelling reeds
loonde onderwerpen aan aljn schooin
natuur ontleend on de wei ken van
onzen stadgenoot H. J. Kruijder ge
durende 6e .Meimaand bij De Bols op^
gehangen, z:jn voor een belangrijk
deel studies waarbij Grooneuiiaal-
sche boschpartij en den opzet voimen,
een opzet die door den schihier-too-
kenaar nu eene naturalistisch, dan
weef stylist sah of ook ganseh mo
dernistisch en kubistisch is verwerkt
geworden. Aanstonds verklaren we
door de werken der bende eerste ca
tegorieën 't meest te zijn bekoord,
waarvan wij speciaal de fijne „Para-
dij6"-teekenjng (inspiratie van do
Waterdal), Den (Jupanech behandeld)
en enkele boometudies noemen. „Zon
licht na den storm een forsche, meer
modern gevoerde kleurkrijueekening
iieeft bepaalde go&iiteXen ran
openheid, zij „doet" iets, ai hebben
we te vergeefs naar 't zonlicht ge
zocht. Ontegenzeglijk mystiek is de
stemming in de fusain „Groenen-
daaPmaar het kubistisch behandel
de „Kathedraalbosch" dat natuurlijk
i n gewilde ruimte bedoelt te sueae-
reereo, 't gewelf gesdiraagd door zui
len van ongekorven hout, is ons wat
heel eig gewild, puzzle-achtig en on
echt. Zeer beschouwenswaard om
inhoud, fantasie en voordracht zijn
Kruijder s aquarellen „Het goede
oogstjaar" en „Kerstnacht n BeL
gie". beide 7.ijn geïnspireerd door den
oorlog en doen op treffende wijze hat
lugubere van dit menschonteerend
moordbedrijf met zijn gevolg van el
lende en verlatenheid gevoelen.
Kort geleden werd laatstgenoemde
schilderij op een tentoonstelling te
Bieda eervol onderscheiden.
Naast de expositie Kruiider is noa
plaatsing verleend aar; een aantal
landschappen van den Belgischen bal-
l.ng W. Degoure de Nuncquea. Hoe-
weü wat groezelg van schilder-allure
en naief van visie is in sommige iets
dat pakt
G. KERKHOFF.
Binnenland
NEKKRAMP. Bij de 18-jarige
dienstbode van den heer D. K., te Bo-
beldijk is nekkramp geconstateerd.
Ze is in een ziekeninrichUng te Hoorn
opgenomen.
BROEDERTWIST. Men meldt
ons uit Maastricht; Naar aanleiding
van een amokkelaffaire, ontstond in
de Smedenstraat e>en hoogloopende
twist tusschen de gebroeders J. en L
G., Louis bracht zijn broor Jan een
levensgevaarlijken steek in den buik
toe. De verwonde werd naar het ge
sticht Calvarienberg overgebracht
Vee! hoop voor zijn behoud bestaat
er niet De dader is gearresteerd.
CONGRES DER S. D. P. Het
Congres der S. D. P. wordt gehouden
op 19 en 20 Mei as. te Amsterdam.
MOORDAANSLAG IN DEN HAAG.
Het 23-jarice meisie C. S.. op wie
Dinsdagochtend in haar woning aan
de Van der Veldestraat in Den Ilaaa
door den 25-jarigen coupeur T. uit
Ltotlerdam. met wien zii de verkee-
«•inar had afKebroken. vier revolver
schoten werden aeloet. waarvan een
haar slaan trof. ia in het ziekenhuis
overleden.
KINDERLIJKJES. Een schipper
heeft uil den IJsel te Gouda het lijkje
van een nnseeboren kind opgehaald.
Het liikie heeft onceveer een week in
het water Keleaen.
Twee {oneens hebben uit het wa
ter aan den Noordwal in Den Haas
een houten kiatle met een kinderlijkje-
oneevlscht.
INDRUKKEN VAN „DE NEDER-
LANDSCHE JAARSBEURS 1917".
Er is reeds veel geschreven over da
Nederiandscho Jaarbeurs schrijft „de
Controleur". Ze wordt van aiie kan
ten geprezen, hetgeen niet anders dan
rechtvaardig is. daar zo veel bewon
derenswaardigs bood op industrieel
en technisch gebied. Dit is te verkla
ren uit onze gioote wetenschappelijke
kennis, die gemeen goed geworden is
van u ie landen, waardoor hei mo
gelijk wordt dingen te vervaardigen
van groote cultureel® en aesthetische
beteokems. Om echter zulke produc
ten te vervaardigen is het noodig, dat
de ethische en aestliische eischen ge
lijken tred houden met de technische.
anneer we nu de op de jaarbeurs
geexposeerdo producten eens nuchter
beschouwen, komen we tot de over
tuiging, dat de verhouding tusschen
technische, ethische en aesthetische
eiscnen allerminst bevredigend waa
Objectief kon men allerlei imitauea
zien, o.a van marmer, antieke rneu-
be.en en- koperwerken, tegels, aarde
werk enz., producten die machinaal
worden vervaardigd. Marmer is een
edel materiaal, goed gebruikt komt
dat edele karakter te voorschijn, zoo-
n.s goede manieren van zelf ontslaan
uit innerlijke beschaving. Nu hebben
de menschen gezien, dat van dit ma
teriaal bijzonder schoone dingen ge
maakt werden door edele werklieden.
Zij, die niet in staal zijn dergelijke
dingen zelf te maken, noch deze te
laten maken of te bezitten, omdat ze
daartoe noch aesthetsch, noch econo
misch in slaat zijn, zullen, indien zij
met de eenvoudige voorwerpen die
binnen hun bei eik liggen niet tevre
den zijn, naar het hulpmiddel de
„Imitatie" grijpen. Gangen, trappen,
munen enz. worden beschilderd met
marmer-motieven.
Naarmate de vraag" wast, wast
ook „het aanbod". Men gaat steeds
vlugger, beter, goedkooper werken en
draagt die imitatie nu aan de fabrie
ken cp. óf wel de fabrikanten leggen
patent op de- imitatie. Hieidoor ont
slaat massa-productie, waarbij slechts
één doel wordt voor opgen gehouden,
produceeren. concurreeren, winst ma
ken. Neem bijv. de antieke meubelen,
men ziet ze in deftige interieurs en
om nu aan zoo n interieur een cachet
te geven, moet men niet alleen ga d,
maar ook kennis bezitten wat den ge
wonen burger meestal ontbreekt. De
fabrikant morkt het verlangen naar
het bezit bij den onbemiddelden bur
german op en gaat imitatie antieke
meubelen vervaardigen voor betrekke
lijk geringen prijs- W aar vroeger een
meubelstuk met de hand werd ge
maakt. met veel inspanning en moei
te maakt uien nu fabriekmatig op
gemakkelijke wijs duizenden.
Ik wil hiermede niet beweren, dat
fabrieksproduclie niet goed ls, inte
gendeel, maar hel lijkt mij, in stele
de imitalio op deze wijze in de hand
te werken, evengoed mogelijk echte
mooie dingen van goed materiaal te
vervaardigen.
Men zegt: dit alles is handel, vraag
en aanbod
De fabrikanten zien leu stotie niet
meer de producten, maar a'leen de
winst die met de massaproductie van
imitaties groeit Wanneer echter de
ondernemer moreol iets bcteekent.
kan en mag hij een zoo onzuivcren
toestand niet handhaven. Hij zal zich
bewust worden, dat deze wedstrijd
van imitatie-, waarin de eene fabri
kant den anderen tncdesleepi, een
einde moet nemen, omdat er wel de
gelijk een behoefte is ontstaau aan
betere producten, die, zoowel tech
nisch als aestlieiisch, aan den smaalf
van onzen tijd voldoen.
ms-Uverzklii
WINKELIER EN CLIèNTèLE.
De ..Miodensiaiidsbcnu schrijft
Voor onze guldens kmcen wii te
genwoordig maar de helft var. de hoe
veelheid van vroeeer en toch verdie
nen wii niet tweemaal zooveeL
Kon men dan voor vee! geld noa
maar kriigen wat men wilde maar
ook dat laat veel te wenschen over.
Dan zeen steenkolen tegen de bittere
kou dan geen aardaoDels voor den
middasrooldan weer geen zeen voor
de wasch dan ceen zoui voor de nap
en de tilden van groote behoefte, van
ellende, van hongersnood behooren
toch tot het verre verleden, beeft men
ons celeerd.
Het allernoodïgste brood od een
hrcodkaartde onmisbare kleine le
vensbehoeften od een bon. een bon
voor een ons zecD. voor een half ons
vet. twee ons rïist. enz.
En dat alles ais middellijk en on
middellijk gevolg van den wreeden
oorlog.
Verfoeid deze brenger van ellen
de en onrust f
Maar laten wii ons niet verleiden af
te geven oo den grooten onrust
stichter. die de wereld od ha-.r hoofd
cezc-t heeft Sterken wii liever ons i-IU
houdingsvermogen en bewaren wij
het goed vertrouwen en tevens den
moed om deze ongewone en zware
tilden door te worstelen.
Deze oorlog is een miiloaal oo den
w eg der economie, die de afscheiding
aanwijst van den normalen tiid voor
den oorlog en den normalen na den
oorlog, die geheel verschillend zuilen
ziin. Wii weten niet wat de toekomst
in haar schoot verbergt, maar daar
over ziin wii het allen eens. dat de
toestanden na den oorioc volstrekt
niet denzelfden aanblik zullen ver-
toonen van voor den oorloe.
Maar bezien wii even het heden, den
ehrenaardigen tiid. waarin wil leven:
alle verhoudigen van vroeger ziin
veranderd, en telkens moeten wij
trachten ons aan nieuwe verhoudin
gen aan te Dassen.
't Is curieus, hoe de winkelier zich
tegenwoordig aanstelthil verbeeldt
zich beoaald de rechterhand van den
minister te ziin. hoorden wii onlangs
beweren. De kruidenier komt niet
meer ..hooren" en ook niet meer ..be
zorgen"; de slager schriift u voor. dat
ge maar oekelvleesch moet eten da
brandstofferhandelaar legt z'tn tele
foon aan den haak.
Zoo oo het eerste gehoor schijnt er
veel waars te Jiggen in de bewering
onzer ontevreden huisvrouw, maar
als men alles weet. blijkt de '.aak ge
heel anders te wezen.
De winkelier van wien men zooveel
kwaad zegt. die volgens sommigen
zoowel de duurte als de schaarschte
der levensmiddelen voor ziin rekening
heeft, is letterlijk het stootkussen tus
schen regeerlna en Dubliek.
„Van boven af wordt hii geregle
menteerd en gecontroleerd van on
der af aangevallen om los te laten
wat ieder voor zich noodig heeft en
meer dan noodig meent te hebben.
Om de beurt komt een stoot van bo
ven en van onder.
De hevigste stoot komt misschien
wel van de oubliek-ziide. De onvervul
ds behoefte maakt de menschen on
rustig. zenuwachtig en vaak onrede
lijk.
Hoe wordt de verhouding nu. wan
neer de voorraad, naar gewoonte
steeds zoo onuïtmitteliik. aan den
eenen kant niet voldoende aangevuld,
aan den anderen kant niet voldoende
aangevuld, aan den anderen kant
bulten alle verhouding weegehanld
wordt?
Dan komen beide oartiien een
winkelier zegt men. is óók maar een
mensch in min of meer vijandige
houding tegenover elkaar te staan.
De winkelier, die zoovee! Draats heet
gekreeen te hebben, wordt ver-
wenschthet publiek, dat zoo onrede-
Uik er. zoo weinig gentlemanlike op
treedt. niet minder."
Wanneer ieder der uartiien eens
een oogenblik van rol konden verwis
selen dan zouden zii voorzeker de
wederoartii hare houding ten goede
houden. De th'den ziin moelliik. laten
wii dit allen eoed begrünen. dan zul
len wii elkanders ontevredenheid
kunnen verklaren en daardoor eenigs-
zins billliken.
Nooit meer dan in onzen tiid moet
men welen te geven en te nemen en
gezfimenliik trachten elkaar door -Ie
moellükheden heen te brengen. Met
wnt goeden wil eaat dat wel en later
zullen wii elkaar hiervoor dankbaar
ziin.
Gemengd Nieuws
DE ONLUSTEN IN ZWEDEN.
De burgerwacht te Stockholm is
reeds ontbonden.
EEN KNOEIER- De rechtbank te
Berlijn heeft een man. die soepblok-
jee in den handel bracht, welke vmf
pCL uit zout bestonden, tot 1 maand
gevangenisstraf en 1500 mk. boete
veroordeeld.
Burgerlijke Stand
BI.OEMENDAAL. Geboren:
Dochter van J. H. de Wilde en A. da
Clerca. Levenlooze zoon van A. F.
van Valkenberg en M. A. S. van Lier.
Dochter van L. Everard en L A.
van Lenneo.
Ondertrouwd: C. Greuter en
C. Schoon.
Overleden: J. de Cock. 1 iaar.
Ch. M. Kctizer. 42 iaar. J. Hoo-
cerhoud. 64 P. Lucassen. 48 1.
A. Ruiter. 35 i A. Dol. 38
J. F. de Zwaan. 53 L
SPAARNDAM. Onder-
t r o u w d T. W. Joosten. j.ra.. 34
iaar. van Milllneen. en C. M. A. van
Breda. i d.. 22 i.. van Soaarndam.
Getrouwd: T. H. Joosten en
C. M. A. van Breda
B e v a 11 e n J. Stolk. echtgenoota
van C. Boender, z. R. Baas. echtge-
noote tan L Hogenbirk. d.
Overleden: A. J. M. Veldt. T
iaar. zoon van J. J. VeldL
